Omgaan met rekenstoornissen

dagverloop

• Schets stoornis-moeilijkheid en bijhorende kenmerken• Rekenobservatie• Rekenwereld tot 20

– Splitsingen– overbrugging

• Rekenwereld tot 100– Omkeergetallen– Maal- en deeltafels

• Rekenwereld tot 1000– Inzicht in de getalopbouw– Handig(?) rekenen

Moeilijkheden-stoornis

• Een stoornis zijn moeilijkheden die hardnekkig, opvallend en ernstig tegelijkertijd zijn

• Dus : iedere stoornis groeit uit moeilijkheden

• Kenmerken : nuttig voor het theoretische kader

• Voordracht : gericht op het praktische

definitie

rekenen op het niveau van de lagere school is

het voorspellen van het resultaat

van een verandering in hoeveelheid

rekenobservatie volgens Van Erp

• situering Drs Van Erp

• situering rekenobservatie

opbouw

• observatie van het tellen

• observatie van de koppeling Formule – Handeling

• observatie van de kernvaardigheden

• observatie van de koppeling Handeling - Formule

Tellen :

algemene werkwijze

telreeksen

• van 1 tot 10

• van 10 tot 1

• van 2 tot 7

• van 8 tot 3

observatiepunten

• telrichting

• koppeling

• werkhand

• reeks

video

• Jolien R

• Iris

koppeling Formule - Handeling

• werkwijze

• basisprincipe

som 6 + 3

• wat kan er mislopen+ teken met blokjes

wel de getallen, niet samenvoegen

• wanneer gaat het goedeen hoopje van 6 en één van 3, samenvoegen

een hoopje van 6 en 3 een hoopje van 9

andere formules

• 7 – 2

• 3 x 4

kernvaardigheden

• maatbegrip

• correspondentie

• conservatie

• classificatie

• seriatie

correspondentie

• toon ik

koppeling handeling - formule

• twee kinderen eten ieder 4 boterhammen

• twee kinderen eten samen 4 boterhammen

• op een tak zitten 6 vogels, één vliegt er weg

• in een hok zitten 7 kippen, er komen er 2 bij

• hek

video

• Jolien C

• Saskia

• Julie R

principe van remediëren

drie stappen

• inzicht

• inoefening

• automatisatie

inzicht

• koppeling

– formule– verwoording (liever een bad dan een

eenvoudige keuze)– handeling

inoefening

• tempo van de overgang– processie van Echternach– kind bepaalt tempo

• voordelen van spel– interactiepatroon– doel is winnen, rekenen is middel– metafoor : pion omstoten

• nadelen van spel

automatisatie

• wegnemen van materiaal

• verkorten van de verwoording

• durven gissen / denkfase inlassen

• toenemen van de snelheid

• toenemen van de stress

Rekenwereld tot 20

splitsingen

• Eerst handenspel

• Dan notatie

• Dan memory

• Dan door elkaar

handenspel

• Toon ik, zorg voor een goede koppeling handeling-verwoording

notatie

• Als de koppeling handeling-verwoording stevig is, kan ze ‘genoteerd’ worden

memoryspel

Splitsingen door elkaar

Overbrugging van het tiental

• Koppel handeling – notatie en verwoording aan elkaar

• Ik toon dit

Rekenwereld tot 100

hèlp ... omkeringen

oorzaken

• lateraliteitsprobleem

• taalprobleem

• veel voorkomende ontwikkelingstussenstap

basisprincipe

klank - MAB

• 1e stap : verschil in klank tussen E en T

• 2e stap : koppeling klank T aan staven, klank E aan eenheden

• 3e stap : van T en E naar klank

• 4e stap : inoefenen• materiaal raden naar aanleiding van klank om de

beurt• materiaal toevoegen en wegnemen, telkens

noemen

MAB - getal

• MAB direct linken aan het geschreven getal, zonder verwoording

• geschreven getal direct linken aan MAB zonder verwoording

• inoefenen• getal trekken, MAB verborgen nemen, checken

aan de hand van MAB• getal verborgen trekken, MAB nemen, checken

aan de hand van getal

klank - getal

• eerst : van klank naar MAB naar getal

• geleidelijk aan : MAB verborgen aanwezig, fysiek verder verwijderd, tot het helemaal weg is

• altijd snel teruggaan naar MAB als de omkeringen terug opkomen

Vermenigvuldigen en delen tot 100

Vermenigvuldigen algemeen

• belang van vermenigvuldigen

• memoriseren

• geruststellen

inzicht

• vanuit het materiaal– meerdere groepjes van 3– dit is één groepje van 3, dit zijn 2 groepjes

van drie ...

• vanuit een verhaal– geitenboer– paardenvoer– ...

belang van de factoren

• bijzonder belangrijk op inzichtelijk niveau

• weinig belangrijk in de uitvoering

• inoefening : – groepjes maken op commando, soms

verandert het aantal groepjes, soms het aantal blokjes

– sommen raden

inoefenfase

• afhankelijk van het startmoment van je begeleiding

• hele kluif

fouten interpreteren • welke weg volgde het kind wanneer het op

de vraag ‘8 x 9’ het volgende antwoord geeft ?

• 81• 63• 64• 80• 27

inoefenen : enkele dillema’s

• op rij of door elkaar– bij aanvang op rij, na een tijdje door elkaar– remediërend : zo snel mogelijk door elkaar,

anders wordt het opdreunen dwingend

• per tafel of alle tafels door elkaar– in eerste instantie per tafel– zo snel mogelijk mengen– ook hier weer: remediërend versus

klaspraktijk

• volledige verwoording of verkorte in combinatie met vingertellen

per tafel op rij

• met materiaal

• met visuele ondersteuning, uitkomsten

• zuiver auditief

• spel met tolletje

per tafel door elkaar

• uitkomstenspel– bij twijfel : onmiddellijk tonen– bij fouten : interpreteren– een fout is niet erger dan een kegel

omgooien, je zet het recht en speelt verder

enkele tafels mengen

• met uitkomstenkaartjes– lottosituatie

• met het honderdveld – Ieder kind één tafel (in een kleur), rollen met

de 12 zijdige dobbelsteen

alle tafels mengen

• faalangstige kinderen : stimuleren om eerst te ‘gokken’, daarna pas op rij

• radende rekenaars : stimuleren om zich klaar te maken en dan hun antwoord pas te geven (denktijd creëren tussen opdracht en antwoord)

maalkaart

• criterium

• gebruik

• belang van de kleuren

• belang van de volledigheid

• nadeel

• voordeel

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

3 6 9 12 15 18 21 24 27 30

4 8 12 16 20 24 28 32 36 40

5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

6 12 18 24 30 36 42 48 54 60

7 14 21 28 35 42 49 56 63 70

8 16 24 32 40 48 56 64 72 80

9 18 27 36 45 54 63 72 81 90

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

inoefening

• Rondspel (toon ik)– interpretatie van de fouten

• Lotto (toon ik)

delen

delen in versus delen per

inzichtsverwerving

• Video Nikolaï (slechte kwaliteit, goede inhoud)

• Video Radu

inoefening

• geen geïsoleerde tafels

• fouten interpreteren

spellen

• water halen (video Stephanie)

• boter, kaas en eieren met deelsommen

• Halmadeelspel (video Radu)

Rekenwereld tot 1000

Inzicht in de getalopbouw

• Tiendelig stelsel

• Arabische erfenis

• Opbouw in verschillende niveau’s

bakkersverhaal

• Jonge kinderen

• Beeldend

• Goede metafoor

Met MAB materiaal

• Sterk handelend, verduidelijkend

tabel

• Vouwgetallen

• tabelstructuur

+ en – 99, 199, ...

• vanuit materiaal (video Nikolaï)

• met handgebaren

• inoefenen : tegelspel (video Jolien)