Meartaligens – in goede start! MELT Projekt

Idske Bangma MSc

Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen

Fryske Akademy

Dei fan de Fryske TaalkundeLjouwert, 14-12- 2012

Persoanlike eftergrûn• BA- Learare-oplieding primêr ûnderwiis

• Learkrêft 3TS – fanôf gr. 1-8 trije talen

• MA- Pedagogyske wittenskippen en ûnderwiiskunde

• Skripsje taalattitude learlingen 1TS – 2TS – 3TS

• Dosint Frysk • Undersyksmeiwurker

Oersjoch• Foardielen meartaligens- ék foar jonge bern• Europeeske MELT projekt• Utkomsten en ‘eye-openers’• Takomst en ‘challenges’:

meartalich ûnderwiis (yn Fryslân) yn in trochgeande learline!

Foardielen meartaligens

Hoe earder, hoe makliker!Genôch stimulearring!

Worell (1972), Appel (1984), Lambert (1993), Myers (1995), Baker (2000), Bialystock (2004); Price (2004); Keshavarz (2004), Van Ruijven & Ytsma (2008), De Houwer (2006, 2009), Grosjean (2010), Dijkstra (2011), v.d. Linden & Kuiken (2012), Goorhuis-Brouwer (2007, 2012)

• Sosjaal• Pedagogysk• Kultureel • Kognityf• Funksjonearjen yn de maatskippij • Pree op dyn cv!

C. Baker (2000) jout seis foardielen oan:1- Communication2- Cultural3- Cognitive4- Character5- Curriculum6- Cash

Dizze foardielen hingje fansels mei-inoar gear

En jilde ek al foar jonge bern!

Benefits multilingualism

Waar of niet waar?Als kinderen te maken hebben met een taalachterstand dan komt dat door de meerdere talen (zoals bijv. een buitenlandse taal en/of een streektaal) die ze leren!

• Een mogelijke taalachterstand komt niet van een streektaal of dialect maar heeft met het taalaanbod te maken. Het maakt niet uit in welke taal/ talen kinderen opgroeien, als de omgeving

maar taalrijk is!

• Een goede basis in de minderheidstaal of streektaal (bijv. Bildts of Fries) is niet schadelijk voor de beheersing van en meerderheidstaal (bijv. Nederlands)!

De Friestalige kinderen worden bij de verwerving van het Nederlands niet gehinderd door hun eerste taal. Appel (1984), Baker (2000), Cummins (2000), Van Ruijven & Ytsma (2008), de Bot (2009), Grosjean (2010), Dijkstra (2011), Goorhuis-Brouwer (2012)

Een rijke (taal)omgevingS.Goorhuis-Brouwer (2012)

• ouders als deskundigen • een breed opgeleide professional • uitdagend materiaal in een veilige binnen- en

buitenomgeving, met veel uitdaging tot vrij spel • een rijk en gevarieerd aanbod aan gesproken taal • interactief voorlezen

informeel en formeel rijk taalgebruikopvoeders kiezen bewust -‘informed choice’

Oersjoch• Foardielen meartaligens- ék foar jonge bern• Europeeske MELT projekt• Utkomsten en ‘eye-openers’ • Takomst en ‘challenges’:

meartalich ûnderwiis (yn Fryslân) yn in trochgeande learline!

EU policy on Early multilingualism• European Treaty: “EU respects the religious, cultural and

linguistic diversity.” Mother tongue + 2 (or more)• It is the right of every child to become literate in their true

mother tongue, as declared in the Universal Declaration of Children’s Rights.

• The European Commission released a Staff Working Paper within the Strategic Framework for Education and Training (ET 2020): Language Learning at Pre-primary school level: Making it efficient and sustainable.

• One of the four strategic objectives of the EU program Education and Training 2020: improving the quality and efficiency of education and training.

MELT Projekt Multilingual Early Language Transmission • Inisjatyf fan NPLD

(Network to Promote Linguistic Diversity)

• Subsydzje Europeeske Kommisje (Lifelong Learning/ Comenius, 2009-2011)

• Subsydzje Provinsje Fryslân (Ferfolch MELT to MOVE projekt, 2012-2013)

MELT projekt• Teory - Praktyk • Meartalige taaloerdracht • Bern fan 0-4 jier• Taalpartners/ minderheidsregio’s:

- Frysk yn Fryslân, Nederlân - Bretons yn Bretanje, Frankryk - Welsk yn Wales, UK- Sweedske regio yn Finlân

• ‘best practices of (two way) immersion’

Model : Ages of participating Pre-school Compulsory primary-school

Produkten foar trije doelgroepen• Brosjuere- âlden • Hânboek- professionals• Regionale en ynternasjonale

konferensjes- beliedsmakkers• (Literatuer) ûndersyksrapport

www.fryske-akademy.nl www.mercator-research.eu

www.npld.euwww.meartaligens.nlwww.meertalighyd.nl

Twatalige brosjueres:• Welsk-Ingelsk• Frysk-Nederlânsk• Sweedsk-Finsk• Bretonsk-Frânsk

• Arabysk- Frânsk• Portugeesk-Frânsk• Bildtsk- Nederlânsk

• Plattdútsk-Dútsk,Korsikaansk

Talen mixen is niet erg! “Mag ik wel een stikje bôle?”

Voor de geboorte – al gevoel voor taalritme en taalklanken. 0-1 jaar: communicatie- kijken, luisteren, vocaliseren over en weer.1-2 jaar: start van de woordenschatontwikkeling – benoemen van gebeurtenissen, situaties en afbeeldingen.2-3 jaar: start van de zinsproductie – praten, lezen, zingen3-6 jaar: uitbreiding zinsproductie en woordenschat; auditieve processen (rijmen en zingen) en ontluikende geletterdheid

Tweetalige kinderen: 5,6 jaar kennen eigenlijk voor alle begrippen de woorden in beide talen.

Meertalige ontwikkeling“ Pake, ik jump van de stoel heur!”

Hânboek meitaalaktiviteiten en taaladviezen

• 1 jier útprobearre troch 160 ‘practitioners’ -meiwurkers foarskoalsk ûnderwiis yn 4 EU regio’s

• Ideeën opdwaan taalbelied meitsje/ oanskerpje taalrike ûntjouwing/ genôch oanbod kâns krije- meartalich grut wurde

• Adults as linguistic role models• Interaction and ‘storybox’ telling

• Working with themes and concrete materials

• Observing and recording

• Collaboration with (grand) parents

• Knowledge of development stages

Oersjoch• Foardielen meartaligens- ék foar jonge bern• Europeeske MELT projekt• Utkomsten en ‘Eye-openers’• Takomst en ‘challenges’:

meartalich ûnderwiis (yn Fryslân) yn in trochgeande learline!

Utkomsten en ‘eye-openers’Mearwearde Europeeske gearwurking?Reflection on:

– Total immersion or two-way immersion – Language planning and language strategy– Collaboration with (grand-/god) parents,

educators and institutes – Parent and toddler groups – Bachelor’s degree

EU policy recommendations based on best practices of the four regions

• Necessary to draft a conscious language policy about multilingualism and immersion into the minority language

• Requires good skills of the pre-school practitioners, coached by mentors.

• To offer a rich language environment, including enough input in the minority language.

Summary of relevant literature on early multilingual learning, related to European smaller state and regional & minority language communities (2011, Bangma I. & Riemersma A.M.J.www.mercator-research.eu )

Oersjoch• Foardielen meartaligens- ék foar jonge bern• Europeeske MELT projekt• Utkomsten en ‘Eye-openers’• Takomst en ‘challenges’:

meartalich ûnderwiis (yn Fryslân) yn in trochgeande learline!

TaaltaskeLanguage bag for new borns – Aim to strengthen the awareness for conscious (multilingual) upbringing

meartalich ûnderwiis (yn Fryslân) yn in trochgeande learline!

110 Fryske en twatalige pjutteplakken – SFBO50 Trijetalige basisskoallen – Cedin/ Taalsintrum Frysk600 vvto- basisscholen yn Nederlân – Europees Platform

• It ûnderwiis is meartalich• CLIL (Content Language Integrated Learning) – goede risseltaten • Taal as middel en net as doel • Meardere talen neist elkoar yn en bûten de klasse• Enkeltalige minsken binne útsûndering

Takomst

Challenges • Promotion of Early Linguistic Diversity and

multilingualism (including migrant languages, regional and minority languages). - parents/ educators – professionals- policy makers

• Training of pre-school practitioners.

• Dissemination: Best practices of the four MELT regions applied in different minority regions in Europe (in a digital and social media environment).

• Continuity from pre-school to primary education etc.

The promotion of regional and minority languages from an early age is crucial for the long term future of those languages and the multilingual development of the child, particularly in increasing globalisation.

“Elts bern hat it rjocht en moat de kâns krije om meartalich grut te wurden!”

Tige tank!