1

• Laurens Jongepier

2

Inhoud

• Geschiedenis

• Opslag van warmte

• Concepten voor warmtetransport

• Toepassingen

• Financiering

3

Geschiedenis

• Studie DWA voor kansen restwarmtebenutting

Sloegebied in Middelburg, Vlissingen, Goes:

– warmtecontainers: 9 GJ/container

– duwbak: 800 GJ/duwbak

• Transport over de weg opschalen naar varend

transport

• Betrokken partijen: DWA, ECN, HVC, VSH, Stemat,

Bronswerk Heat Transfer, DOW Chemical

4

5

Opslag van warmte

• Opslag van energie: elektrisch,

thermisch, chemisch, mechanisch

• Methoden van opslag – Voelbaar (temperatuurstijging)

– Latent (faseovergang) PCM (phase change material)

– Sorptie

– Thermo-chemisch

• Opslag transport

Opslag in PCM’s

• Voordelen

– Warmteopslag en -afgifte bij een constante temperatuur

– Hoge dichtheid van energieopslag compacte systemen

– Lagere energieverliezen

– Mobiliteit in tijd en afstand

• Nadelen

– Duurder dan een klassieke waterbuffer

– Beperkte thermische geleidbaarheid beperkt vermogen

– Cyclische stabiliteit, corrosiviteit, toxiciteit, brandveiligheid, onderkoeling

– Bijdrage voelbare warmte is kleiner in vergelijking met water

• Meest attractief zijn

– Paraffines (duur, relatief lage temperatuur)

– Zouthydraten (corrosie, stabiliteit) 6

7

Concepten voor warmte-

transport

Leidingnet

Per boot

Per truck

(containers)

Toepassing warmteopslag in PCM

• Stadsverwarming

– Restwarmte

– Multi source

– Transport per schip of

as: afstand

– Buffering:

ongelijktijdigheid

• Industriële processen

– Procesoptimalisatie

– Reductie

exploitatiekosten

• Afvalverbrandingscentrales

– Verbeteren warmtebenutting

– Concurrentievermogen

– Optimalisatie productie: W of E

• Biomassacentrales

– Verbeteren warmtebenutting

– Optimalisatie SDE+-subsidie

8

9

Restwarmte voor gebouwde

omgeving

Financiering (I)

• Materiaalonderzoek en -selectie

• Conceptueel ontwerp en business case

• Technisch ontwerp opslagtank en

warmtewisselaar

• Keuze demonstratieproject 10

Financiering (II)

• TKI EnerGO

• Private financiering

• TKI / MIT

• TKI-ISPT

• H2020 SME

• Provinciale regelingen

• EFRO

• Investeringsfondsen 11

Financiering (III)

• Onzekerheden: materiaalkeuze als grootste

variabele

• Investeringsbereidheid: kip-ei probleem

• Schaalgrootte

• Initiatief nodig voor eerste pilot: statische of

mobiele toepassing

12

•20-3-

2014 13

jongepier@dwa.nl

088 163 55 27