Jaarthema 2017: Beroepsgeheim voor Jeugdhulpverleners

Steunpunt Jeugdhulp

De Factorij, Schaarbeek

9 november 2017

Poster :Beroepsgeheim voor jeugdhulpverleners

Meer over beroepsgeheim en beroepsethiek

-Informatie : www.kennisplein.be : themapagina’s – op de hoogte blijven : nieuwsbrief op maat

-beroepsgeheim oa beroepsgeheim voor dummies

-beroepsethiek oa rubriek “ ter overweging”

-Kenniskringen : www.kennisplein.be : kenniskringen

-open kenniskring Beroepsgeheim + uitwisselingsfora najaar

-Helpdesk/ informatie : voor jeugdhulpverleners: www.jeugdrecht.behelpdesk@steunpuntjeugdhulp.be

Programma

Casusinbreng : Tine Destoop – VK Antwerpen

Vier sprekers elk met eigen invalshoek:

-Annemie Van Looveren, Steunpunt Jeugdhulp – juridisch kader beroepsgeheim

-Katrien Herbots, Keki – juridisch kader aansprakelijkheid

-Sandra Passchyn, cliëntvertegenwoordiger - cliëntperspectief

-Kris Stas, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk: ethisch perspectief

Uitwisselingsmoment

Broodjeslunch

Casus: Mag ik, moet ik, wil ik ? Tine Destoop, VK Antwerpen

Beroepsgeheim : de bomen en het bos !

• redeneerproces rond beroepsgeheim – geen zwart/wit antwoord maar wel nadenken over de verschillende elementen in de afwegingen rond je beroepsgeheim

• Doel: beslissing rond mag ik/moet ik spreken

• Moet aansluiten bij andere invalshoeken: oa. ethische invalshoek

• Praktische tip: neerschrijven van de rationele redenering in dossier

Beroepsgeheim – juridisch kader - poster

Oud begrip– maar niet verouderd : de basis van het beroepsgeheim blijft actueel:

RESPECT VOOR DE VERTROUWENSRELATIE MET DE CLIENT

• Privaat Belang : cliënt en hulpverlener

• Algemeen Belang

Vertrouwen: de basis van het beroepsgeheim

ZWIJGRECHT/ZWIJGPLICHT

SPREEKRECHT/SPREEKPLICHT

MAG/MOET

Is het beroepsgeheim absoluut ?

Druk verhoogt in een evoluerende context: • Complexiteit van welzijnsrelaties• Nood/vraag tot samenwerken/netwerken ( niet alleen onder hulpverleners, ook met

parket/politie)• participatie cliënt, • nieuwe tijdsgeest rond radicalisering, terrorisme, familiaal geweld,… - VEILIGHEID-

VERTROUWEN• Aansprakelijkheidsdenken• ….

Druk verhoogt vooral in kader van aanpak van familiaal geweld en kindermishandeling, én onder druk van de strijd tegen radicalisering en terrorisme.

Maatschappelijke evoluties

• Gedeeld/gezamenlijk beroepsgeheim (onder hulpverleners): rechtsleer-rechtspraak – decreten…

• Experimentele projecten samenwerking hulpverlening-politie-justitie: Protocol van Moed, CO3,…

• 458bis SW

• omzendbrief Foreign Fighters ( LIVC’s)

• Evolutie naar Family Justice Centers

• Artikel 75.1. DIJH

• artikel 46.1 Wb Sv

• aanpassing artikel 458 Sw.

• Invoeging Artikel 458 ter SW- artikel 458 quater SW en

Beleidsmatige evoluties

Mogelijkheden maar ook risico’s op LT en KT : • Basis van de hulpverlening wordt geraakt : vertrouwensrelatie !

• Preventie in gedrang

• Overaanbod van informatie – doel voorbij

• Wat brengt de toekomst ? Verbreding van de uitwisseling naar andere thema’s, andere beroepsgroepen, van recht naar plicht, ???

• …

MAAR

soms ook in belang van de cliënt of veiligheid om tot uitwisseling te komen !

Mogelijkheden zien maar voorzichtig !

Artikel 75/1 Decreet IJH•Schriftelijke vraag van het jeugdparket ( vaak via politie: vraag naar kantschrift of bevelschrift) of de sociale dienst van de jeugdrechtbank

•Met het oog op het bieden van gepaste jeugdhulpverlening aan de minderjarige

•Aan hulpverleners binnen de integrale jeugdhulp

•je mag • meedelen of jeugdhulpverlening is aangevat, wordt verdergezet of is beëindigd.• Basisgegevens mbt identificatie meedelen• Alle informatie doorgeven waarmee de bekwame minderjarige en zijn ouders of

opvoedingsverantwoordelijke, op een geïnformeerde en schriftelijke wijze instemmen dat ze wordt doorgegeven. (relevantie en proportionaliteitsfilter)

Artikel 75.1. Decreet IJH ( mozaïekdecreet)

•Praktische tip: • Spreekrecht, geen spreekplicht – weeg af tegen hulpverleningsdoel en opdracht

• Transparante basishouding naar cliënt

• Modelvragenlijst: beperkte informatie tenzij instemming

• Relevantie- proportionaliteitsfilter op de informatie

• schriftelijk antwoorden aan de vraagsteller onder gesloten omslag

• Coöperatieve houding met oog voor ieders rol en opdracht !

• De verantwoordelijkheid voor de inschatting blijft bij het parket

• Als hulpverlener zelf ook verontrust, neem zelf actie ( noodtoestand, 458bis SW, consult –aanmelding bij gemandateerde voorzieningen)

Artikel 75.1. Decreet IJH ( mozaiëkdecreet)

Gedeeld beroepsgeheim : voorwaarden :

• Aan een persoon die door het beroepsgeheim is gebonden ( buiten het team)

• Binnen eenzelfde hulpverleningscontext : betrokken op de hulpverlening en treedt op met dezelfde finaliteit

• Noodzakelijke informatie – NEED TO KNOW

• Belang van de cliënt - hulpverlening

• Geïnformeerde toestemming ( Informed Consent - verzet van de cliënt is mogelijk). Indien allen hulpverleners binnen de IJH: uitzondering mogelijk mits motivatie maar ook dan informeren cliënt

Casusoverleg : Gedeeld beroepsgeheim

• spreekRECHT bij gestructureerd casusoverleg tussen hulpverleners, justitie, politie en andere gesprekspartners.

• Mogelijk na installatie casusoverleg bij wet, decreet, ordonnantie, protocol of kantschrift met gemotiveerde toestemming van de procureur des konings.

• Verplichte vermelding: wie aan overleg kan deelnemen, met welke finaliteiten volgens welke modaliteiten overleg gevoerd wordt.

• Kader (ook preventief - voor misdrijf):- Bescherming van fysieke en psychische integriteit van de persoon of derden

- Bescherming van de openbare veiligheid of veiligheid van de staat ( gekoppeld aan terroristische misdrijven en criminele organisaties)

• De tijdens het overleg meegedeelde geheimen moeten door de deelnemers geheim gehouden worden op straffe van sancties vermeld in artikel 458 SW

458 Ter SW: gestructureerd casusoverleg

• Kaderwet !

• Biedt mogelijk kader voor : LIVC, Family Justice Center,…

• Verdere regelgeving mogelijk in ontwikkeling dus momenteel enkel toepassing mogelijk via protocol of kantschrift met gemotiveerde toestemming van de procureur des Konings

458 Ter SW: gestructureerd casusoverleg

1. Ben je gebonden door het beroepsgeheim ?

2. Is de informatie geheim?

3. Wie is je gesprekspartner?

4. Stemt de cliënt in met de informatie-doorstroom?

5. Stemt de cliënt niet in, maar is er sprake van een uitzonderingsgrond?

5 vragen

1. Bekendmaking van geheimen aan derde(n)-derde(n) is ieder ander

-wijze van bekendmaking is niet relevant

-ook bevestiging van reeds gekend feit

2. Opzet-Niet in geval van onachtzaamheid ( vb. dossier vergeten op de trein)

-wetens en willens geheimen bekend maken ( niet vereist : oogmerk om te schaden)

3. In kennis gesteld van dat geheim uit hoofde van zijn staat of beroep ( men is gebonden door het beroepsgeheim: 458 SW)

Geen schade vereist !

Schending van beroepsgeheim

Gevolgen van een schending :

• Strafvervolging ( sancties verhoogd !)

• Ontoelaatbaar bewijs :weren uit de debatten/ nietigverklaring (uitz. Indien niet de basis voor veroordeling of indien bewuste schending)

• Tuchtrechtelijke sancties ( vb. schorsing of schrapping van de lijst)

• Arbeidsrechtelijk ( vb. ontslag)

• Burgerrechtelijke aansprakelijkheid

• Breuk in de vertrouwensrelatie met cliënt !!

Schending van beroepsgeheim

Schuldig hulpverzuim – artikel 422bis Sw.hij die verzuimt hulp te verlenen of te verschaffen aan iemand die in groot gevaar verkeert, hetzij hij zelf diens toestand heeft vastgesteld hetzij die toestand hem is beschreven door degenen die zijn hulp inroepen.

Er is sprake van schuldig verzuim onder volgende voorwaarden:• Inschatting : groot gevaar• Je kan helpen zonder ernstig gevaar voor jezelf of anderen• Je verleent zelf geen hulp of zorgt ook niet dat anderen te hulp komen ( niet

alleen derden ter hulp roepen, ook opvolgen)• Je kijkt bewust weg / wetens en willens niets doen• Strafverzwaring wanneer de persoon die in gevaar is een minderjarige of

kwetsbare persoon is

Schuldig verzuim

Vertrekken vanuit de essentie nl. Respect voor de vertrouwensrelatie met de hulpvrager ( of voor de weg naar een dergelijke vertrouwensrelatie) – je mandaat/je opdracht

Zoveel mogelijk met instemming van de cliënt en steeds zo transparant mogelijk

Rationele afwegingen binnen juridische kaders maken

Afwegen welke informatie je deelt ( relevant en proportioneel) en met wie je deelt

Durven handelen indien nodig.

BLIJF NIET ALLEEN STAAN ! NOTEER AL JE OVERWEGINGEN !

Omgaan met beroepsgeheim is:

Poster :Beroepsgeheim voor jeugdhulpverleners

1. Ben je gebonden door het beroepsgeheim ?

2. Is de informatie geheim?

3. Wie is je gesprekspartner?

4. Stemt de cliënt in met de informatie-doorstroom?

5. Stemt de cliënt niet in, maar is er sprake van een uitzonderingsgrond?

5 vragen

Vragen over het juridisch kader ?

Stel ze aan de juridische helpdesk voor jeugdhulpverleners via het vragenformulier op

www.jeugdrecht.be

Casus: Mag ik, moet ik, wil ik ?Tine Destoop, VK Antwerpen

Omgaan met risico’s in de

hulpverlening: aansprakelijkheid van

de verschillende spelers

Katrien Herbots

Stafmedewerker Kenniscentrum Kinderrechten vzw

Vrijwillig wetenschappelijk medewerker Instituut voor Sociaal Recht KU Leuven

27Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017

Overzicht

1. Situering

1. Juridische vertaling

3. Burgerrechtelijke aansprakelijkheid

4. Strafrechtelijke aansprakelijkheid

5. Omgaan met risico’s: waar staan we voor?

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017 28

Media-aandacht

Onthaalmoeder ontslagen na klap aan

tweejarige (DS 27 september 2012)

Rechter razend op instelling die jongen naar huis stuurt. Pv wegens schuldig verzuim tegen directeur(HLN, 13 oktober 2017)

Parket spreekt K&G tegen over situatie Lokers gezin

(DM 10 januari 2007)

Bijzondere Jeugdzorg moet uitleg geven(DS 24 september

2014)

Instelling verantwoordelijk voor

dood gehandicapte(DS 17 november 2006)

Vier jaar cel voor kinderverzorgster die

dood baby veroorzaakte(Nieuwsblad, 16 oktober

2017)

Verzorgsters vergeten peuter in crèche (DS 25

oktober 2013)

Arts veroordeeld voor dood jongen (15) op CM-kamp(Nieuwsblad 3 november

2015)

Politie schiet meisje neer met

verfkogel(DS 10 november

2015)

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017

Situering• Tendens:

– Huidige context:• Controlemaatschappij: “Pech moet weg!”

• Mondigheid cliënten in de zorg + bewustwording van hun rechten

• Juridisering van de zorg

– Vraagt aangepast handelen en competenties van professionals

• Plaats van de professional in de hulpverlening

– Expert in hulp/zorg

– Risico’s zijn inherent aan de job

– Onzekerheid en kwetsbaarheid zijn kenmerkend

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017 31

Overzicht

1. Situering

2. Juridische vertaling

3. Burgerrechtelijke aansprakelijkheid

4. Strafrechtelijke aansprakelijkheid

5. Omgaan met risico’s: waar staan we voor?

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017 32

Juridische vertaling• Aansprakelijkheid = “aanspreekbaar zijn voor je daden”

• In het burgerlijk recht:

– Contractuele aansprakelijkheid

– Buitencontractuele aansprakelijkheid

Burgerrechtelijke aansprakelijkheid

• In het strafrecht:

Strafrechtelijke aansprakelijkheid

• Focus op: medewerkers en voorzieningen

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 201734

Soorten aansprakelijkheid Burgerrechtelijke aansprakelijkheid

Contractueel

Buitencontractueel

Strafrechtelijke aansprakelijkheid

Betrokken partijen Burgers onderling

Burgers -> overheid

Overheid -> burger

Terminologie Schadeverwekker en schadelijder Dader en slachtoffer

Voorwaarden Fout – schade -oorzakelijk verband Fout

Fout-begrip Contractueel:

Niet naleven contract

Buitencontractueel:

Overtreding wettelijke norm

Overtreding zorgvuldigheidsnorm

Overtreding bepaling strafrecht

(Strafwetboek, bijzondere strafrechtelijke

bepalingen….)

Aansprakelijk voor iemand

anders?

Buitencontractueel:

Kwalitatieve aansprakelijkheid

Alleen voor eigen fout,

tenzij (de)cumulregel

Resultaat vordering Herstel schade (meestal schadevergoeding) Strafsancties (gevangenisstraf, werkstraf,

geldboete…)

Overzicht

1. Situering

2. Juridische vertaling

3. Burgerrechtelijke aansprakelijkheid

4. Strafrechtelijke aansprakelijkheid

5. Omgaan met risico’s: waar staan we voor?

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017 35

Kernbegrippen

• Voor elke vorm van burgerrechtelijke aansprakelijkheid:

– Fout = toerekenbare onrechtmatigheid

• Contract: contractuele aansprakelijkheid

• Afwezigheid van contract: buitencontractuele aansprakelijkheid

– Schade• Materieel

• Moreel oorzakelijk verband

– Oorzakelijk verband • tussen fout en schade

• wanneer de feiten aantonen dat de schade – zoals deze zich heeft voorgedaan – zonder de fout niet of niet in dezelfde omvang zou zijn voorgekomen

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017

Fout

Schade

• 2 vormen:

Contractuele Buitencontractuele

aansprakelijkheid aansprakelijkheid

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017 37

Burgerrechtelijke aansprakelijkheid

(a) Contractuele aansprakelijkheid

• Contract met cliënt

– Geldige overeenkomst

– Handelingsbekwame partijen

– Vrije instemming

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017

(a) Contractuele aansprakelijkheid

• Welzijnsrelaties : hulpverleningsovereenkomst

– Specifieke invulling naargelang de sector, o.a.

• Vrijwillige jeugdhulp: jeugdhulpverleningsplan

• Gerechtelijke jeugdhulp: rechterlijke beslissing

• Gehandicaptenzorg: protocol van verblijf, behandeling en begeleiding én een individuele dienstverleningsovereenkomst

• CIG: hulpverleningsprogramma

• CKG: ondersteuningsplan

• Kinderopvang: schriftelijke overeenkomst en huishoudelijk reglement

(art. 6, 3° e Decreet 20 april 2012)

• …

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017

(a) Contractuele aansprakelijkheid• Bijzondere positie van enkele contractspartijen

– Minderjarige: • Handelingsonbekwaam, contracteert via vertegenwoordiger

(ouders, voogd…)

• Bepaalde strekking: minderjarige kan zelf contracteren

– Persoonlijk karakter van de hulpverleningsrelatie

– Parallellisme met gezondheidszorg en onderwijs

• Positie ouders:

– Als vertegenwoordiger

– Als zelfstandige contractspartij (naast de minderjarige)

– Vzw:• Via natuurlijke persoon-vertegenwoordiger

• Medewerkers: in naam en voor rekening van …

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017

(a) Contractuele aansprakelijkheid

• Toestemmingsvereiste:

is er sprake van een vrije toestemming?

– Vrijwillige >< gedwongen hulpverlening

– Wettelijke verplichting tot contracteren

– Erkennings- en subsidienormen

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017

(a) Contractuele aansprakelijkheid

• Contractuele aansprakelijkheid: genuanceerd antwoord

– Meestal akkoord voorhanden

– Juridisch afdwingbare overeenkomst?

• Verschillende stellingen

1. Geen afdwingbare overeenkomst wanneer er een wettelijke verplichting tot contracteren bestaat

2. “Protocol”: praktische en algemene afspraken die niet juridisch afdwingbaar zijn

3. Uitsplitsing verplichtingen hulpverleningsovereenkomst: resultaatsverbintenissen >< inspanningsverbintenissen

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017

(b) Buitencontractuele aansprakelijkheid

Burgerrechtelijke aansprakelijkheid

Buitencontractuele aansprakelijkheid

Persoonlijke aansprakelijkheid

(art. 1382-1383 BW)

Kwalitatieve aansprakelijkheid

(art. 1384 BW)

Contractuele aansprakelijkheid

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017 43

b.1. Persoonlijke aansprakelijkheid

• Fout

-> toerekenbare onrechtmatigheid

– Onrechtmatigheid:

• Schending van een wettelijke norm

• Schending van de zorgvuldigheidsnorm

– Toerekenbaar: draagwijdte van daden kunnen inschatten

• Aansprakelijkheidsbeperking personeelsleden, vrijwilligers

• Aansprakelijkheid vzw

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017

b.1. Persoonlijke aansprakelijkheid

• Toerekenbare fout: draagwijdte van daden kunnen inschatten

– Aansprakelijkheidsbeperking

» Personeelsleden:

• o.b.v. arbeidsovereenkomst: in beginsel niet aansprakelijk

• 3 uitzonderingen:

• Bedrog: bewust en gewilde miskenning van een na te leven verplichting

• Zware fout: verwaarlozing van de meest essentiële voorzichtigheidsregels

• Herhaalde lichte fout: gebrek aan beroepsernst

» Vrijwilligers: idem (o.b.v. Vrijwilligerswet)

» Stagiairs: Arbeidsovereenkomstenwet niet van toepassingSteunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017

b.1. Persoonlijke aansprakelijkheid

• Toerekenbare fout:

– Aansprakelijkheid vzw

» Vzw aansprakelijk voor fouten begaan door orgaan/aangestelde (vb. bestuurder)

» organen/aangestelden in beginsel niet aansprakelijk

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017

b.2. Kwalitatieve aansprakelijkheid

• Aansprakelijkheid voor iets of iemand anders

• Twee relevante vormen:

– Aansprakelijkheid van de onderwijzer voor een leerling• Alle vormen van kennisoverdracht, o.a. van maatschappelijke aard (ruim!)

• Geniet aansprakelijkheidsbeperking

• Weerlegbaar vermoeden van aansprakelijkheid: bewijs voldoende toezicht + onrechtmatigheid niet te voorkomen (goede huisvader-criterium)

– Aansprakelijkheid van de aansteller voor een aangestelde• Aansteller-aangestelde: bestaan arbeidsovereenkomst (WG-WN)

• Geen aansprakelijkheidsbeperking

• Geen tegenbewijs mogelijk voor begane onrechtmatigheid

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017

Overzicht

1. Situering

2. Juridische vertaling

3. Burgerrechtelijke aansprakelijkheid

4. Strafrechtelijke aansprakelijkheid

5. Omgaan met risico’s: waar staan we voor?

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017 48

Kernbegrippen• Voor elke vorm van strafrechtelijke aansprakelijkheid:

– Fout = toerekenbare onrechtmatigheid

• Overtreding strafrechtelijke norm : Strafwetboek, bijzondere wetten…

– Handelingsmisdrijven

» Een bij wet verboden daad

– Verzuimmisdrijven

» Niet-handelen

» Een onthouding

– Schade• Niet vereist

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017 49

Wie aanspreken?

• Natuurlijke persoon– iedereen die een strafbaar feit begaat

– ongeacht leeftijd, statuut, verstandelijke vermogens

bv. minderjarige, vrijwilliger, mentaal gehandicapte persoon

• Rechtspersoon– een juridische entiteit

bv. vzw, nv, bvba…

– voor misdrijven die verband houden met zijn activiteiten of voor zijn rekening werden gepleegd (materieel element), én

– opzettelijke beslissing of nalatigheid, in oorzakelijk verband met misdrijf (moreel element)

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017

Wie aanspreken?

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017 51

Aansprakelijke persoon Voorwaarden

Vzw 1. Natuurlijke persoon niet geïdentificeerd

2. Identificatie natuurlijke persoon maar niet

bron misdrijf

3. Vzw zwaarste fout

DEC

UM

UL

Natuurlijke persoon Identificatie natuurlijk persoon

Bron van misdrijf

Niet wetens en willens gehandeld

Heeft zwaarste fout begaan

Vzw en natuurlijke persoon Natuurlijke persoon geïdentificeerd

Bron misdrijf

Wetens en willens gehandeld

CU

MU

L

Wat gaat er fout?

• Misdrijven van bijzondere relevantie in een welzijnsrelatie

• Kunnen worden ondergebracht onder drie grote noemers

– Grensoverschrijdend gedrag en kindermishandeling• Aantasting integriteit: fysiek, psychisch, emotioneel, seksueel

• Geen zelfstandige misdrijven

• Geconcretiseerd in Strafwetboek: o.m. aanranding eerbaarheid,

(on)opzettelijke slagen en verwondingen…

– Schuldig hulpverzuim

– Omgaan met vertrouwelijke informatie

i.h. bijzonder beroepsgeheim

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017

Overzicht

1. Situering

2. Juridische vertaling

3. Burgerrechtelijke aansprakelijkheid

4. Strafrechtelijke aansprakelijkheid

5. Omgaan met risico’s: waar staan we voor?

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017 53

Omgaan met risico’s: waar staan we voor?

• Besproken aansprakelijkheidsvormen bieden een juridisch antwoord

• Ingebed in een breder perspectief– Juridisch:

• Arbeidsrecht, verzekeringsrecht, welzijnsrecht, tuchtrecht…

– Ruimer:

• Deontologie, ethiek, organisatiemanagement,

integriteits- en risicobeleid …

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017

Voor wie meer wil weten…

K. HERBOTS, E. ANKAERT, E. VAN GRUNDERBEEK en J. PUT, Professioneel omgaan met risico’s. Juridisch onderzoek naar de aansprakelijkheid van private non-profit voorzieningen met de focus op de jeugdhulp en de kinderopvang,

Brussel, Politeia, 2012, vii + 130 p.

Steunpunt Jeugdhulp – 9 november 2017 55

Hoe ervaren cliënten dit?

Interview met Sandra, als cliëntvertegenwoordiger

Informatiedeling vanuit ethisch perspectief

• Ethiek gaat over

• Relaties

• Waarden

• De botsingen

Relaties

• Dialoog

• Luisteren : eerste stap in dialoog

• Oordeel opschorten!

• Terugkoppelen en kader geven: wat ga jij als hulpverlener doen met informatie? Welke stappen zet je? Wat vindt cliënt hiervan?

• Wat en hoe communiceer je over ongerustheid?

• Cliënt(systeem) centraal houden

Waarden

• Hulpverlening is nooit waarden- vrij

• Je opdracht zit vervat in je sectorale regelgeving

• Daarin zitten ook waarden vervat: wat is je doel, waaraan te werken?

• Vb. ondersteunen, versterken, belangen behartigen zijn verwijzingen naar waarden

• Wat vind je organisatie van belang? Missie, visie, kwaliteitshandboek, deontologische code: ethische ijkpunten of toetsstenen

Ethische knopen in een concrete casus

• Wat is de ethische kwestie precies?

• Wiens belangen worden mogelijks geschaad en welke zijn dit?

• Welke regelgeving geeft mee richting aan ontwarren knoop?

• Welke waarden komen mogelijks in het gedrang?

• Welke argumenten bedenken we om een beslissing te onderbouwen?

Recht doen

• Hoe doe je recht in een specifieke casus?

• Hoe maximaliseer je welzijn én minimaliseer je schade?

• Hoe verenig je de spagaat cliënt ( individueel belang) – samenleving ( maatschappelijk belang)?

Ethiek

• Verenigt verschillende invalshoeken

• Verwart en vertwijfelt = normaal

• Collegiaal beraad: met meer kijken naar een kwestie

• Deontologisch advies: kennis delen en uitwisselen

• Helpdesk en de open kenniskring : forum om kennis rond te laten gaan

In gesprek over beroepsgeheim

• Per vijf

• Bij voorkeur van verschillende organisaties.

• Zaal Zonnebloem/ Zaal Fresia

• Drie vragen liggen voor je klaar ( 15 min per vraag)

• Terugkoppelen op post-its – te plakken op muur in zaal Zonnebloem.

Uitnodiging voor een broodjeslunch