Kwaliteitszorg in de HA-praktijk

Inleiding

De kwaliteitscirkel

Kwaliteitsverbeterprojekten

Kwaliteitszorg in de HA-praktijk

Omdat• van huisartsen wordt verwacht dat ze

kwalitatief goede en doelmatige zorg leveren en

dat ze verantwoording afleggen over de zorg die ze leveren

• implementatie van nieuwe ontwikkelingen vaak achterblijft bij de verwachtingen

Kwaliteitszorg in de HA-praktijk

Kwaliteitszorg

’is de continue en systematische aandacht die

iedereen in een organisatie

(zoals een ha-praktijk)

besteedt aan het op peil houden en verder

verbeteren van de kwaliteit van zorg’

Kwaliteitszorg in de HA-praktijk

Noodzaak / voorwaarde:

De huisarts ontwikkelt beleid gericht op (continue)

kwaliteitsverbetering →� Beslissingen worden genomen op basis van gegevens

over feitelijke zorg

� Er wordt een systematische aanpak gehanteerd

� Er wordt samengewerkt met betrokkenen

� Benodigde organisatorische aanpassingen worden

gedaan

Kwaliteitszorg in de HA-praktijk

Aanbevelingen voor kwaliteitssysteem:� Stel realistische doelen voor kwaliteit van zorg

� Stel prioriteiten t.a.v. onderwerpen voor kwaliteitsverbetering

� Maak een jaarplanning voor verbeteractiviteiten

� Voer beperkte, hanteerbare kwaliteitsverbeterprojecten uit

� Maak gebruik van kwaliteitsyclus + instrumentarium & technieken

� Benoem een kwaliteitscoördinator

� Houdt regelmatig kwaliteitsoverleg met betrokkenen

� Maak een (beknopt) jaarverslag

De kwaliteitscirkel

Selectie vaneen geschiktonderwerp

Toespitsingenafbakening

Doelformuleringen criteria

Voormeting Analyseren van knelpunten

Opstellen vanplan voorverandering

Invoeren vanveranderingen

Nameting

Evaluatiebereikte resultaten

Voorbeeld

De kwaliteitscirkel

1) Selectie van een geschikt

onderwerp

2) Toespitsingen

afbakening

3) Doelformuleringen afbakening

4) Voormeting5) Analyseren van

knelpunten

6) Opstellen van plan voorverandering

7) Invoeren vanveranderingen

8) Nameting

9) Evaluatie bereikte

resultaten

Voorbeeld

De kwaliteitscirkel de planfase

1) Selectie van eengeschikt onderwerp

Twee categorieën onderwerpen:� Gesignaleerde problemen in de praktijk

- klachten van patiënten - afspraken die mislopen- gegevens die zoek raken - etc.

� Vernieuwingen die men wil invoeren- nieuwe NHG-standaard- verbeteringen ‘afgekeken’ in een andere praktijk- plannen vanuit de HAGRO- etc.

1) Selectie van een geschikt onderwerp

NB!� Niet alle onderwerpen zijn even geschikt

� Beschikbare tijd en middelen vaak beperkt

⇒ van belang:� Relevantie → is er een concreet belang?

� Meetbaarheid → ‘t gaat om tastbare resultaten!

� Haalbaarheid → afbakening. In de tijd realiseerbaar.

1) Selectie van een geschikt onderwerp

Afbakening.

Overwegingen zijn:� Afgrenzen populatie

� Afgrenzen consultfase

� Deelaspecten kiezen v/e bepaald beleid

� Welk te verwachten resultaat vs tijdsinvestering

1) Selectie van een geschikt onderwerp

Valkuilen algemeen:� Keuze op basis van hobbyisme i.p.v. analyse v. knelpunten

� Een te groot en te omvangrijk onderwerp

� Te vaag onderwerp met onvold. concretisering/afbakening

� Geen praktische vraag stellen, maar een wetenschappelijke

� Onderwerp richt zich op persoonlijk probleem

� Onderwerp waarbij bij voorbaat al vaststaat dat er met de conclusie

weinig tot niets gedaan zal worden

1) Selectie van een geschikt onderwerp

TIP:

� Na 1e brainstorming in praktijk vaak stortvloed

aan verbetermogelijkheden →� wijs niets af, maar maak een weloverwogen keuze

� combineer eventueel meerdere onderwerpen

1) Selectie van een geschikt onderwerp

De kwaliteitscirkel

Om terug te gaan naar de kwaliteitscirkel dubbelklik op de blauwe cirkel

2) Toespitsing en afbakening

De kwaliteitscirkel de planfase

2) Toespitsing en afbakening

TIP:� Na 1e brainstorming in praktijk vaak

stortvloed aan verbetermogelijkheden →� wijs niets af, maar maak een weloverwogen keuze

� combineer eventueel meerdere onderwerpen

TIP:Stel zorgvuldig vast op welke onderdelen/

aspecten van een onderwerp kwaliteits-verbetering zich specifiek zal richten →

� Die aspecten die het grootste rendement voor verbetering zullen opleveren

� Of beperking tot díe aspecten die voorwaarde zijn voor

andere verbeteringen

Voer probleemanalyse uit

2) Toespitsing en afbakening

Probleemanalyse – methoden:

� Brainstormen

� Sterkte zwakte analyse

� Visgraatdiagram

� Stroomschema

� Histogram - paretogram

2) Toespitsing en afbakening

Sterkte/zwakte analyse:� Wat doen we goed / niet goed?� Hoe belangrijk is datgene wat we wel/niet goed

doen?

zeer belangrijk

minder belangrijk

goedslecht

+ +

- +- -

- +

hoge prioriteit! consolideren!

mag ‘t iets minder?geen priorite

it

2) Toespitsing en afbakening

Visgraatdiagram:� Oorzaken van een probleem worden al

brainstormend geordend in rubrieken

persoon middelen

sociaalpraktijk

PROBLEEM

2) Toespitsing en afbakening

Visgraatdiagram - voorbeeld:

persoon middelen

sociaalpraktijk

DM-patiëntenkomen niet op controle

transportproblemen

aan huisgebonden

angst voorkritiek

arts niet lastig vallen

stigmati-sering

problemen op het werk

moeilijkafsprakenmaken

ook contact met ZH

dieet-probleem

nut niet zien

ontkenning

2) Toespitsing en afbakening

werkt af

werkt af

werkt af

werkt af

Nee, nog bezig,geen tijd,afwezig

Ass.neemt

opnee

ja

ja

Verbindttoch door

Arts belt terug

Artsneemt

opArts

bereik-baar

laat terug bellen

Stroomschema:

2) Toespitsing en afbakening

Histogram (Paretogram →)

0

50

100

150

200

250

300

350

Redenen uitloopspreekuur in minuten

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

2) Toespitsing en afbakening

Paretogram (Histogram ←)

0

20

40

60

80

100

120

1 3 5 7 9 11 13

Cumulatief %van deoorzaken vanspreekuur-uitloop

2) Toespitsing en afbakening

De kwaliteitscirkel

Om terug te gaan naar de kwaliteitscirkel dubbelklik op de blauwe cirkel

3) Doelformulering

en criteria

De kwaliteitscirkel de planfase

Richtlijnen, d.w.z. algemene uitspraken over gewenste zorg:

� NHG-standaard

� Andere landelijke consensus

� Afspraken o.g.v. consensus-discussie in de eigen praktijk

3) Doelformulering en criteria

Hulpmiddelen om het nagestreefde doel zo concreet en meetbaar mogelijk te maken:

� Indicatoren (concreet meetbare aspecten van zorg)

� Criteria (wat is wel/niet acceptabel?)

� Praktijkdoel (welk nivo wil men bereiken?)

3) Doelformulering en criteria

Valkuil:

Verwarring tussen doel en middel →doel dient altijd een verbetering van zorg te

betreffen en ook als verbetering van zorg

meetbaar te zijn

Voorbeeld: ‘het maken van een praktijkfolder’ is een middel

en geen doel op zichzelf.

3) Doelformulering en criteria

TIP: Denk aan ‘SMART’:

� Specifiek: goed afgebakend onderwerp

� Meetbaar: kwantitatief meetbaar

� Acceptabel: iedereen vindt het een goed idee

� Relevant: inspanning vs winst = positief

� Tijdgebonden: er is een tijdlimiet

Hulpvragen:� Wat willen we veranderen?

� Waaraan kunnen we aflezen dat het daadwerkelijk verbetering geeft?

3) Doelformulering en criteria

De kwaliteitscirkel

Om terug te gaan naar de kwaliteitscirkel dubbelklik op de blauwe cirkel

De kwaliteitscirkel: de diagnostische fase

4) Voormeting

4) Voormeting

Valkuil:

Verkeerd inschatten wat we feitelijk doen!

→ meten = (z)weten

→ idealiter:

continue systematische gegevensverzameling

1. Zelfregistratie

2. Gecomputeriseerde registratie

3. Kaartenbakonderzoek

4. Observatie in de spreekkamer

5. Analyse videobeelden

6. Praktijkobservatie

7. Patiënten enquête

8. Gegevens verzekeraar

9. Gegevens apotheek

Methoden voor gegevensverzameling

NB.: validiteit, betrouwbaarheid en praktische toepasbaarheid!

4) Voormeting

TIP:

� Meet alleen datgene wat je hebt afgesproken in de

doelen en niets meer (zonde v/d tijd!)

� Neem de tijd voor het vaststellen van de meting

(voorkomt teleurstelling achteraf)

4) Voormeting

De kwaliteitscirkel

Om terug te gaan naar de kwaliteitscirkel dubbelklik op de blauwe cirkel

De kwaliteitscirkel:de diagnostische fase

5) Analyseren van knelpunten

5) Analyseren van knelpunten

1. Vergelijk verzamelde gegevens met gestelde

doelen

2. Analyseer waarom het nagestreefde doel binnen

het huidige beleid niet is bereikt → knelpunten

3. Gebruik eventueel hulpmiddelen als

histo-paretogram voor verdere analyse en

presentatie

TIP: Indien een nieuw proces wordt ingevoerd:

� gebruik je energie om precies te

formuleren wat in het nieuwe proces

bewerkstelligd moet worden(bijvoorbeeld bij invoering nieuwe procedures, protocollen,

vaardigheden enz.)

5) Analyseren van knelpunten

De kwaliteitscirkel

Om terug te gaan naar de kwaliteitscirkel dubbelklik op de blauwe cirkel

6) Opstellen van een plan voor verandering

De kwaliteitscirkel:de diagnostische fase

6) Opstellen van een plan voor verandering

� Opstellen nieuwe afspraken,maken van een nieuw protocol enz.Valkuil: hiermee volstaan!!! →

schenk veel aandacht aan de voorwaarden voor toepassing (bijscholing, aanschaf nieuwe middelen, opzetten v/e remindersysteem e.d.)

� Stel vast wanneer de resultaten opnieuw gemeten zullen worden

TIP:� Maak een flowchart van het nieuwe proces

� Bezie je knelpunten in de flowchart →

probeer deze op te lossen voor invoering

� Visgraatdiagram is óók te gebruiken bij het opstellen v/e

veranderplan →προβλεεµ = κοp en oorzaken = graten

6) Opstellen van een plan voor verandering

De kwaliteitscirkel

Om terug te gaan naar de kwaliteitscirkel dubbelklik op de blauwe cirkel

De kwaliteitscirkelde implementatiefase

7) Invoeren van veranderingen

Valkuil:aan de slag gaan en pas weer op het project terugkomen op het moment van de evaluatie

Dus:kom regelmatig met alle betrokkenen terug op de vorderingen →� ter motivatie

� ter herinnering aan de gemaakte afspraken

� teneinde knelpunten bij de invoering zo vroeg mogelijk op te sporen

7) Invoeren van veranderingen

7) Invoeren van veranderingen

TIP:

Maak altijd een implementatieplan →Wat heb je nodig om je werk (dit nieuwe proces)

goed uit te voeren?

en

Hoe kan ik je helpen je werk goed uit te voeren?

Antwoorden = materialen nodig voor implementatie

De kwaliteitscirkel

Om terug te gaan naar de kwaliteitscirkel dubbelklik op de blauwe cirkel

8) Nameting

De kwaliteitscirkelde implementatiefase

8) Nameting

� Zie 4) Voormeting

betreft immers een herhaalde meting!

TIP:

� Ga er vanuit dat je vaker zult willen cq moeten

meten →

� houdt de meting beperkt en toegespitst op

datgene wat je voor het bereiken van de

doelstelling moet weten

8) Nameting

De kwaliteitscirkel

Om terug te gaan naar de kwaliteitscirkel dubbelklik op de blauwe cirkel

9) Evaluatie bereikte resultaten

De kwaliteitscirkelde implementatiefase

9) Evaluatie bereikte resultaten

� Vergelijk gegevens van begin- en

eindmeting (stap 8 en stap 4)

� Is het nagestreefde praktijkdoel behaald?

� Wat wel en wat niet?

� Welke factoren hebben hierbij een rol gespeeld?

TIP 1:

� Herhaal de procesevaluatie →� Is gedaan wat is afgesproken?

� Welke investering in tijd en moeite

hebben wij gepleegd

� Wat zijn de problemen geweest in het

uitvoeren van afspraken?

9) Evaluatie bereikte resultaten

TIP 2:

� Presenteer gegevens zoveel

mogelijk in grafieken.

(deze zijn nl. sneller leesbaar dan

tabellen)

9) Evaluatie bereikte resultaten

De kwaliteitscirkel

Om terug te gaan naar de kwaliteitscirkel dubbelklik op de blauwe cirkel

Kwaliteitszorg in de HA-praktijk

EINDE