(Palliatieve) bestraling van hoofd-halstumoren

Myra Rodrigues

15-05-2017 Erasmus M.C. Rotterdam

Locatie Daniel Den Hoed

Inleiding

Introductie afdeling

Overzicht HH tumoren

Radiotherapie

Intake

Mouldroom

Beeldvorming

Planning

Bestraling

Bijwerkingen

Nazorg

Introductie afdeling radiotherapie

Een van de grootste afdelingen van Nederland, 3 locaties

> 5100 pt/jr

14 lineaire versnellers

6 DdH + 2 CK; 4 Dort, 2 CL

Hyperthermie en brachytherapie

Holland PTC: LUMC en TU Delft

Team:

28 radiotherapeuten

16 aios

+- 140 laboranten

1 hyperthermiespecialist

14 medisch fysici, 3 klifio’s

Overzicht HH tumoren

7

9

Overzicht HH tumoren

Bron: make sense campaign

1

2

3

Overzicht HH tumoren

Incidentie totaal = 3192/jr

Bron: IKNL

Overzicht HH tumoren

Sterfte totaal = 896/jr

Bron: IKNL

Alle tumoren in het hoofd-halsgebied zonder hersenen/ogen

>30 subsites

60% bij diagnose reeds een vergevorderd stadium

60% van deze patiënten overlijdt binnen 5 jaar

Als de diagnose in een vroeg stadium van de ziekte wordt gesteld dan

is de kans op overleving 80 – 90%.

Risicofactoren

Roken

Alcohol: ♂ > 3EH/dg; ♀ > 2EH/dg

HPV: wereldwijd 18,5%-90% van alle orofaryngeale kanker

mn type 16

ook type 18/31/33

Overzicht HH tumoren

Overzicht HH tumoren

Bron: make sense campaign

Radiotherapie - intake

Voorafgaand aan verwijzing

Work-up chirurg

MDO

Reeds verwezen naar tandarts/mondhygiëniste

Intake

45 min

Anamnese, LO (incl fiberscopie), uitleg behadeling (20-30 min)

Eventueel verwijzing internist CRTx

Eventueel

Medisch fotograaf

Lab

Aanmelding RTx

Radiotherapie - intake

Planning PPR

Evt tandarts > 2wk beeldvorming

Evt markers

Masker

CT

MRI

Intake internist

<2wk start

Locaties

Toestellen

Dietiste

Extra informatie gesprek

Bellen/brief

Radiotherapie - mouldroom

Mouldroom

Masker van thermoplastisch materiaal

Positieverificatie

Radiotherapie - mouldroom

Radiotherapie - mouldroom

Radiotherapie - mouldroom

Radiotherapie - beeldvorming

Aanvullende beeldvorming

MRI

Met masker

Vaak wachttijd

CT

Met masker

Vaak met contrast

20-30 min

Aftekening

Radiotherapie - planning

Uitwerken CT: 1-2 dg

Intekenen: 1-3 dg

Doelvolume

OAR

Monodisciplinaire bespreking: 2x/wk

Indicatie en intekening

Maken bestralingsplan: 1-3 dg

Beoordelen plan: 1 dg

Eventuele aanpassingen plan: 1-2 dg

Herbeoordeling / mono: 0-2 dg

Afwerken plan: 1 dg

Start RTx na CT-scan: 1,5 - 2 wk

Radiotherapie - bestraling

Oproep 1e RTx

Daarna schema per week

Schema’s

Curatief: 30-35 x 2 Gy (TD 70 Gy)

Palliatief: 16 x 3,13 Gy

TD 50 Gy

EQD2 ab10 = 55 Gy; ab2 = 65 Gy

Dus hoewel veel minder fracties, vergelijkbare toxiciteit

Andere schema’s

10 x 3 Gy

5 x 4 Gy

1-2 x 8 Gy

Radiotherapie - bestraling

PTV >98 %

OAR

Nervus Opticus <55 Gy

Chiasma <55 Gy

Cord <50 Gy

Hersenstam <60 Gy, 54-59 Gy in < 10 cc

Retina <45 Gy

Lenzen <5 Gy

Voorste oogkamer 1/3 <20 Gy

Radiotherapie - bestraling

OAR

Parotiden Mean <26 Gy

SMG Mean <39 Gy

Larynx Mean <45 Gy

Cochlea Mean <45 Gy

Oesofagus Mean <60 Gy

Slikspieren Mean <55 Gy

Mandibula Mean <70 Gy

Mondholte Mean <50 Gy

Carotiden Mean <50 Gy

Radiotherapie - planning

Casus

♂ 83 jr

VG/ COPD, schizofrenie, chronisch ulcer voet

cT4aN2cM0 PCC vestibulum nasi

LO

Verwaarloosde man

WHO 2

RA: bdz tumor a vue, ondoorgankelijk

Cavum oris: tumoreuze massa doorgroeiend door palatum

durum met centraal ulcer, 3cm

Hals: multipele path LN bdz, individueel <6cm

Radiotherapie - planning

Radiotherapie - bestraling

Röntgenstraling

Niet merkbaar

Fotonen/elektronen (protonen)

DNA schade

Per dag 20 min

Radiotherapie - bestraling

Bunker

Radiotherapie - bestraling

Werking langzaam, symptomen houden lang aan

Einde

RTx

Max bijwerkingen

Start

RTx

Radiotherapie - symptomen

Vermoeidheid

Werkingsmechanisme niet geheel duidelijk

Uitgangs KPS belangrijk

Adviezen activiteit

Gepaste rust

Blijf actief

Dagritme

Buitenlucht

Nadelig effect veel slapen overdag

Duur: weken - blijvend

Radiotherapie - symptomen

Huidreactie

Stadia

Erytheem

Talkpoeder

Droge desquamatie

Calendulagel

Natte desquamatie

CMG

NA RTx: Flammazine

Haaruitval: RTx veld

Radiotherapie - symptomen

Huid adviezen

Lauw water

Niet inzepen

Deppen

Neutrale producten

Geen schurende kleding

Geen zon

Scheren: alleen elektrisch

Duur: 4-6 wk na laatste RTx

Blijvend: hyper-/hypopigmentatie, haarverlies, teleangiëctastieën,

atrofie, stug

Radiotherapie - symptomen

Huid wond genezingsproblematiek

Ulcera

Fistels

Necrose

Beleid iom chirurg

Foto dr van der Velden

Radiotherapie - symptomen

Mucositis

Pijn (!) bij het slikken, eten, praten

Smaak- en reukverlies

Verandering van voedingspatroon: wekelijks wegen

Radiotherapie - symptomen

Mucositis

Pijnstilling

Spoelen

Duur: 6-8 wk na laatste RTx

Dietiste:

Cave gewichtsverlies

ND

NMS

Cave Candida: nystatine

Radiotherapie - symptomen

Verandering speekselproductie

Droge mond

Taaier slijm

Slikklachten

Met name in de ochtend

Advies

Spoelen

Bekertje naast bed

Duur: weken - maanden, vaak geen volledig herstel

Radiotherapie - symptomen

Zwelling lokaal of hals

Meer bij PORT

Oedeem

Lymfebanen

Masker

Plan

Radiotherapie - symptomen

Stemveranderingen

Typische beloop

Blijft verstaanbaar

Duur: weken

Blijvend

Zingen

Schreeuwen

Gehoorsklachten

Gevoelig voor ontsteking

Dysfunctie buis van Eustachius

Kan blijvend zijn

Radiotherapie - Invloed op symptomen

Slechte mondhygiëne

Fluorbehandeling en co via mondhygiëniste

Roken

STOPPEN!

Hoewel palliatieve behandeling toch nadelen

Minder effect RTx

Meer bijwerkingen

Matig/geen alcohol

Afvallen

Angst

Icc psycholoog

Evt med: alprazolam/slaapmed

Radiotherapie - nazorg

Controle’s palliatieve pt iom pt

Wekelijks in acute stadium

Responsbeoordeling 6-8 wk na laatste RTx

Beelvorming alleen op indicatie

Follow-up 1x/2-4 mnd

TSH