1

Migratie is van alle tijden…

3

Migratie: geen nieuw verhaal motieven doorheen de eeuwen

- Volksverhuizingen - veroveringsdrang- Kelten, Germanen, Vikingen, Kruistochten, …

- Economische motieven- Italiaanse handelaars, landverhuizers 19de eeuw,…

- Vluchten voor geweld - deportatie- Joden, Roma, Wereldoorlog I en II,…

- Uitbuiting- slavenhandel, kolonisatie,…

Migratie: de wereld nu

5

De wereld nu

- Onevenwichtige verdeling van rijkdom

- Voldoende voedsel maar 1 miljard mensen lijden honger

- Conflicten en geweld beheersen een beperkt deel van het oppervlakteEthiopië, Soedan, Irak, Afghanistan, …

- Natuurrampen en onheil met desastreuze gevolgenChina, Iran, Indië, Haïti, …

6

Hongersnood wereldwijd

7

Conflicten en geweld

8

Miljarden getroffenen door rampen …

9

Gedwongen verhuis of IDP’s (“internally

displaced

persons”)

10

Twee types migraties

- INTERNE MIGRATIEVerplaatsingen binnen de grenzen van een land740 miljoen mensen

- INTERNATIONALE MIGRATIEVerplaatsingen over de grenzen van landen heen.

De meeste bewegingen gebeuren tussen ontwikkelingslanden onderling of tussen ontwikkelde landen onderling

214 miljoen mensen

11

Enkele markante cijfers…

42 miljoen

Het aantal mensen dat op de vlucht is voor oorlog, geweld, honger of klimaatproblemen. Kinderen en jongeren vormen de helft van deze groep.

26 miljoen Het aantal mensen dat in eigen land een veilig onderkomen probeert te vinden.

16 miljoen Het aantal mensen dat hun land ontvluchtte om aan dood en ontberingen te ontsnappen.

14 miljoen Het aantal politieke vluchtelingen wereldwijd.

12

Vluchtelingen: een paar voorbeelden…

• Eind 2008 waren er naar schatting 2,8 miljoen Afghaanse vluchtelingen. 25% van alle vluchtelingen ter wereld zijn Afghanen. 96% van hen worden opgevangen in Pakistan en Iran.

• Irak heeft 1,9 miljoen vluchtelingen (opvang voornamelijk in de buurlanden) en 2,6 miljoen ontheemden (op de vlucht in eigen land).

• In 1948 ontvluchtten 700.000 Palestijnen het huidige Israël, vandaag zijn er naar schatting 4,7 miljoen Palestijnse vluchtelingen.

Een duidelijk begrippenkader

14

Vreemdeling

- VreemdelingVanuit juridisch oogpunt, een persoon die de nationaliteit van het bestemmingsland niet bezit.

15

Asielzoeker ≠

Vluchteling

- Asielzoeker of kandidaat-vluchteling: een vreemdeling die een aanvraag tot erkenning van het statuut van vluchteling indient, zoals voorzien door de Conventie van Genève van 1951.De Conventie van Genève omschrijft 5 mogelijke criteria voor de erkenning van het statuut: iemand die buiten zijn land verblijft en niet kan terugkeren wegens een gegronde angst voor vervolging op grond van nationaliteit, ras, religie, het behoren tot een sociale groep, politieke overtuiging, of iemand die gevlucht is voor een oorlog of burgeroorlog.

- Erkend vluchteling:

een asielzoeker wiens aanvraag gegrond verklaard wordt en het statuut van vluchteling krijgt.

- Staatloze: Dit statuut wordt toegekend aan een persoon van wie bewezen is dat hij/zij geen enkele nationaliteit bezit. Op die voorwaarde mag die persoon legaal verblijven op het grondgebied van de staat die dat statuut heeft toegekend.

16

17

Clandestien ≠

Illegaal

• Clandestien: een persoon die legaal of illegaal het land is binnengekomen, maar vervolgens geen enkele stap heeft ondernomen om zijn verder verblijf te legaliseren.

• Illegaal: Een persoon verblijft illegaal in België wanneer hij/zij niet gemachtigd of toegelaten wordt om er te verblijven, hetzij in het kader van kortverblijf (3 maanden maximum) hetzij in het kader van een lang verblijf (langer dan 3 maanden) hetzij om er zich te vestigen. Met andere woorden mag de persoon zich op geen enkele manier in België bevinden. Is dit toch het geval, dan kan een administratieve maatregel tot verwijdering van het grondgebied en een strafrechtelijke veroordeling voor illegaal verblijf volgen.

• Meer en meer wordt de stigmatiserende term ‘illegaal’ achterwege gelaten en vervangen door het meer neutrale ‘mensen zonder papieren’.

18

migrant ≠ vluchteling

De migrant

Verlaat meestal zijn land, omdat hijdenkt zijn economische situatie ergensanders te kunnen verbeteren; kan zijnmigratie rustig voorbereiden en neemtzijn beslissing zonder dwang.

Kiest vrij het land waarin hij wenst tewerken

Meesten wonen reeds lange tijdin België

De vluchteling

De uittocht is meestal plots,geforceerd en chaotisch enverloopt over het algemeen in eenklimaat van terreur.

In veel gevallen wordt het land waarasiel wordt aangevraagd, bepaalddoor de dwang der omstandighedenEn weet de vluchteling bij zijnvertrek nog niet precies waar hij zalterechtkomen

Richten zich vooral sinds begin ’80Naar Europa

Wereldwijde migratiestromen

MIGRATIESTROMEN VANDAAG % migranten

per land

21

Vluchtelingen: herkomstlanden

22

Vluchtelingen: bestemmingslanden

23

Asielzoekers: herkomstlanden

24

Asielzoekers: bestemmingslanden

FORT EUROPA

26

De Schengenverdragen

- Vrij verkeer van personen tussen de Europese landen die de verdragen ondertekenden.

- De personencontrole aan de binnengrenzen werd afgeschaft.

- De Schengenlanden voeren een gemeenschappelijk visumbeleid

en hebben afspraken over doeltreffende

controles aan de buitengrenzen.

27

Europa en zijn grenzen: de Schengenruimte

28

Mensenrechtenkritiek op Schengen

- De verdragen leiden ‘Fort Europa’. De Schengenruimte wordt een gesloten gebied dat bepaalde groepen uitsluit.

- De strengere controles aan de grenzen doen kandidaat- vluchtelingen extreme risico’s

nemen.

- De verdragen leiden tot een ongelijke verplaatsingskansen. Burgers uit Schengen-landen raken quasi probleemloos aan de nodige papieren terwijl de criteria voor het uitreiken van een Schengen-visa erg streng zijn.

29

30

Europa: mensen zonder papieren

31

32

33

TUSSEN 1998 EN 2008 VONDEN ZEKER

14.921 VLUCHTELINGEN DE DOOD DOOR FORT

EUROPAIn 2008 kwamen minstens 1.502 vluchtelingen om het leven bij

hun poging Europa te bereiken. Deze cijfers werden verzameld op basis van mediaberichten.

Ongetwijfeld zijn velen meer een stille dood gestorven.

Fort Europa: enkele cijfers

34

Fort Europa: overledenen in beeld

35

http://fortresseurope.blogspot.com http://www.unitedagainstracism.org

10.925 gestorven op zee

bij oversteek met gammele bootjes- Van Mauritanië, Marokko en Algerije naar Spanje via Straat van

Gibraltar of Canarische Eilanden: ten minste 4.507 doden, inclusief 2.302 vermisten

- Van Libië, Egypte en Tunesië naar Malta en Italië: 4.183 doden, 3.059 vermisten

- Van Algerije naar Sardinië: 138 doden- Egeïsche zee tussen Turkije of Egypte en Griekenland: 1.355 doden,

inclusief 824 vermisten- Adriatische Zee tussen Albanië, Montenegro en Italië: 603 doden,

inclusief 220 vermisten- Naar Franse eiland Mayotte in Indische Oceaan: ten minste 624 doden

36

• 1.691 omgekomen van ontbering in Sahara• 352 gestikt in laadruimte van vrachtwagen• 359 omgekomen als verstekeling in ruim van vrachtschip• 235 doodgeschoten door grenspolitie

(Ceuta and Melilla, Gambia, Egypte, Oost-Turkije)• 208 verdronken bij oversteek van rivier

(de Oder-Neisse Polen/Duitsland; de EvrosTurkije/Griekenland; de Sava Kroatië/Bosnië; de Morava Slovakije/Tsjechië)

• 112 doodgevroren bij oversteek van bergpas(Turkije, Griekenland)

• 92 gestorven in mijnenveld(Griekse grens met Turkije)

• 41 doodgevroren in landingsgestel of bagageruimte van vliegtuig• 29 gestorven onder trein in Kanaaltunnel of elders

Migratieroutes Afrika - Europa

38

Afrika –

Europa in beeld

39

Afrika –

Europa: De reis van Bouba

40

Afrika –

Europa http://www.volkskrant.nl/buitenland/article1187549.ece

Mensensmokkel -

Mensenhandel

42

43

Mensensmokkel en -handel

MENSENSMOKKELAAR

Iemand die mensen al dan niettegen betaling helpt om illegaal vanhet ene naar het andere land tegaan. Soms zorgt een smokkelaarvoor de hele reis, soms voorgedeelten daarvan.

MENSENHANDELAAR

Iemand die een persoon door middel van geweld, bedrog ofdwang verbergt en/of vervoert. Het doel is vaak om die persoon te onderwerpen aan onvrijwillige prostitutie, dwangarbeid of slavernij.

44

Mensensmokkel in 2009

• Meest gesmokkelde nationaliteitenAlgerijnen, Indiërs, Irakezen, Palestijnen en Afghanen.

• KostprijsDuizenden euro’s inclusief extreme risico’s, zonder garantie op succes

• Traditionele wijzeVrachtwagens naar Groot-Brittannië en Scandinavië

• Moderne wijzeGeorganiseerd misbruik of oneigenlijk gebruik van wettelijke binnenkomst-en verblijfsprocedures: (schijn)huwelijken, studentenvisa, toeristenvisa, adoptie, …

45

46

Strijd tegen mensensmokkel

• grenscontroles

aan de externe Schengengrenzen (voor België de luchthavens en zeehavens)

• precieze controles op doorgangs-

en trefpunten

van mensensmokkelaars zoals snelwegparkings, treinstations en zeehavens

• steeds beter internationaal gecoördineerde gerechtelijke onderzoeken

• ontradingscampagnes

in de herkomstlanden

• het ontwikkelingsniveau

in de bronlanden omhoog

halen.

47

48

49

Clandestienen

aangehouden aan de grens

De Belgische situatie

51

Ook Belgen migreren…

52

Belgische verblijfsvergunningen

• In 2007 kwamen 110.000 immigranten legaal het land binnen. Hetzelfde jaar emigreerden er ook 45.000 Belgen.

• In 2008 zijn 46.200 eerste verblijfsvergunningen in België afgeleverd.

• Asielzoekers vormen een minderheid binnen het geheel van aanvragen tot verblijfsvergunning.

53

Toegekende verblijfsvergunningen

• 44%

GEZINSHERENIGING: Vooral partners van EU-burgersMarokkanen: voor ruim 85% is gezinshereniging het motief + 30% van alle gezinsherenigingen zijn Marokkanen

Algerijnen, Turken, Congolezen en Brazilianen.

• 17,6%

NIET GESPECIFICEERDE REDENEN (vermoedelijk vooral regularisaties): vooral Serven, Rwandezen, Congolezen en Russen.

54

Toegekende verblijfsvergunningen

• 15,4%

WERK: vooral Indiërs, Japanners (beiden meer dan 60%), Amerikanen en Canadezen.

• 14%

STUDIES: Kameroense, Canadese en Chinese staatsburgers (minstens 40% van de afgeleverde visa in het kader van een studie), ook Amerikanen

• 8,4%

ASIELAANVRAAG: Russen (vooral Tsjetsjenen), Serven, Irakezen, Guineeërs en Rwandezen.

55

56

De Asielprocedure

- Vier verantwoordelijke overheidsinstanties

- Dienst Vreemdelingenzaken

- Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen

- Raad voor Vreemdelingenbetwistingen

- Raad van State

57

DIENST VREEMDELINGENZAKEN

COMMISSARIAAT-GENERAAL VOOR DE VLUCHTELINGEN

EN DE STAATLOZEN

58

RAAD VOOR VREEMDELINGEN-

BETWISTINGEN

RAAD VAN STATE

59

Asielprocedure: cijferevolutie

2001 – 2008 Continue daling van het aantal asielaanvragen

Tweede helft 2008 Waarneembare stijging van asielaanvragen van burgers uit landen met duidelijke veiligheidsissues of beperkt respect voor de rechten van de mens

Bijvoorbeeld: Irak en Afghanistan

6060

61

JAARVERSLAG MIGRATIE 2009(Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding) ASIELAANVRAGEN VOLGENS NATIONALITEIT

61

62

Asielprocedure: Aantrekkelijk België

Jozef De Witte - Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding:

“Asielzoekers houden elkaar goed op de hoogte overwaar je het best kan proberen. Europese cijfers tonen de aantrekkelijkheid van België als gastland aan. Per

miljoen inwoners dienen hier 2.015 mensen een aanvraag in, in Nederland is dat ‘slechts’ 980.”

63

Asielprocedure: Niet-begeleide minderjarigen

• 44% van alle vluchtelingen in de wereld is jonger dan 18 jaar.

• 10% van alle vluchtelingen, asielzoekers en ontheemden in de wereld is jonger dan 5 jaar.

• In België hebben in 2008 meer dan 500 niet- begeleide minderjarigen asiel aangevraagd.41,7% van hen werd erkend.

64

Asielprocedure: een erkende minderheid

65

66

67

68

Mensen zonder papieren in Europa: min. 1,8 -

max. 3,3 miljoen

69

70

71

72

Inburgering: definitie

“een interactief proces waarbij de overheid aan vreemdelingen een specifiek programma aanbiedt, dat hun enerzijds de mogelijkheid biedt om zich eigen te maken met hun nieuwe sociale omgeving en er anderzijds toe bijdraagt dat de samenleving de personen van de doelgroep als volwaardige burgers gaat erkennen, met als doel een volwaardige participatie in de samenleving.”

73

Inburgering: doelgroepen

• Iedere vreemdeling die zicht heeft op permanent verblijf in België.

• Iedere Belg in het buitenland geboren en minstens één ouder niet Belg.

• nieuwkomers (<1 jaar) en oudkomers (>1 jaar) van vreemde herkomst: gezinsvormers en gezinsherenigers, asielzoekers, arbeidsmigranten, geregulariseerden en EU- burgers.

74

Inburgering: doelgroepen

• Verplicht: nieuwkomers, asielzoekers (na 4 maanden inschrijving in Rijksregister), erkende vluchtelingen en bedienaars van erkende erediensten. Of verplicht door OCMW en VDAB.

• Rechthebbend: alle Europese burgers (behalve Belgen) en hun gezinsleden, inburgeraars die om medische redenen geen traject kunnen volgen en nieuwkomers die 65 jaar of ouder zijn.

• Inspanningsverbintenis: Aanmelden binnen 3 maanden + minstens 80% aanwezigheid in elk opleidingsonderdeel.

• Sanctionering (vanaf 2009): administratieve geldboetes tussen 50 en 5000 euro.

75

Inburgering: geen doelgroepen

• Mensen zonder papieren• Mensen met tijdelijk verblijf

(toeristenvisum)• Niet EER (Europese Economische

Ruimte)-studenten• Bepaalde arbeidsmigranten: au-pairs,

stagiairs, universitaire onderzoekers

76

Inburgering: het traject

- Het traject bestaat uit vier luiken:

• Een opleiding Maatschappelijke Oriëntatie• Een opleiding Nederlands als Tweede Taal• Een Loopbaanoriëntatie • Trajectbegeleiding

77

Inburgering: het traject

78

Aantal inburgeringscontracten

2285

42014407

3798

0

1000

2000

3000

4000

5000

2006 2007 2008 2009

79

Aantal cursisten maatschappelijke orientatie

29583395

3882

1789

0

1000

2000

3000

4000

5000

2006 2007 2008 2009

80

Inburgeringscontracten per nationaliteit

2006 2007 2008Rest van de wereld

1233 1803 2011

Marokko 352 703 860Turkije 123 267 270China 84 195 142Rusland 114 160 131Polen 70 195 221

Irak 75 127 162Ghana 69 100 148België 141Roemenië 108

81

82

Inburgering: Minderjarige nieuwkomers

DOELGROEP:- Minderjarigen die nog geen Nederlands kunnen- Ruimer dan doelgroep +18

TOELEIDING NAAR: Onthaalonderwijs En indien nodig: Welzijn, Gezondheid, Socio-cultuur

PRINCIPE: Garanderen van het recht op onderwijs door de leerplicht af te dwingen

HOE?- Actief opsporen van minderjarige nieuwkomers die nog niet op school zitten- Actieve toeleiding: brieven, huisbezoeken, sluitende trajectbegeleiding

83

VERDERE INFORMATIE

www.antwerpen.inburgering.bewww.inburgering.be

www.vmc.bewww.vreemdelingenrecht.be

84

Antwerpen en de opvangcrisis

- 207 asielzoekers meldden zich de voorbije maanden aan bij het Antwerps OCMW. Slechts 107 waren ook echt aan Antwerpen toegewezen.

- Er liggen 7000 regularisatiedossiers in Antwerpen te wachten. Samen gaat het over 14.000 mensen.

- 3000 personen wachten op een taal- en inburgeringstraject. De 6000 plaatsen zijn ingenomen.

- 51% van de OCMW-steun gaat naar asielzoekers, vluchtelingen, geregulariseerden en mensen die via gezinshereniging het land binnenkomen.

85

86