V i d k i d ?Van prestatiedruk naar prestatiedrug?KPMG, 12 december 2012

O i htOverzicht

1. Afbakening onderwerp en presentatieg p p2. Nature or nurture?3. Afstand en nabijheid4 A d lt t4. Aard en cultuur van een sport5. Sport carrière6. Omgeving en peer pressure7. Criminologie en doping8. Gendoping (waar alles samenkomt)9 Afronding en discussie9. Afronding en discussie

2

O d l d i ij Oordelen over doping zijn subjectief, en ethisch getint• “Ver-van-mijn-bed-show”• “Ze doen het allemaal”

“T t i i t lijk”• “Topsport is niet eerlijk”• “Niet gepakt is niet gebruikt”• “Ik zal nooit iemand verlinken”• “Hebben jullie geen kliklijn?”

3

1 Afb k i d 1. Afbakening onderwerp en presentatie

4

R d d d i d t tiRode draad in deze presentatie

Leidt prestatiedruk (min of meer) automatisch tot dopinggebruik?p gg

(En welke factoren zijn hierop van invloed?)

5

WAD C dWAD Code

• Level 1: World Anti-Doping Code– De Code is het fundamentele en universele document

waarop het Wereld Anti Doping Programma iswaarop het Wereld Anti-Doping Programma isgebaseerd

WAD Code

• Level 2: International Standards– De International Standards hebben als doel de

technische en operationele delen van het Wereld Antitechnische en operationele delen van het Wereld Anti-Doping Programma te harmoniseren bij de anti-doping organisaties.

World AntiWorld Anti--Doping CodeDoping Code

Alle sporters– Dezelfde rechtenDezelfde rechten– Dezelfde plichten– Dezelfde sancties

C d D i lCode Dopingreglement

8

9

2 N t t ?2. Nature or nurture?

10

Ethi h d d Ethische waarden worden zeer vroeg ontwikkeld

“Give me a child until he is seven and I will give you the man“

(Uitspraak is toegeschreven aan Jezuieten, maar ook aan o.a. Lenin en Stalin)

11

2 N t t ?2. Nature or nurture?

“Give me a child until he is seven and I will give you theGive me a child until he is seven and I will give you the man“

(Uitspraak is toegeschreven aan Jezuieten, maar ook aan o.a. Lenin en Stalin)

12

13

3 Af t d bijh id3. Afstand en nabijheid

14

H t f ti k d i lHet referentiekader is smal

Mensen beoordelen zichzelf aan de hand van hun directe ‘peer’-omgevingp g g

(De rijkste man in een dorp in Burundi is een arme sloeber in Wassenaar)

15

“Z k t ” d i b ik“Zeker weten” - dopinggebruik

Team Nederland BuitenlandTeam Nederland Buitenland

Enkelen 10% 29% 49%? ? ?Meer danenkelen 1% 2% 7%

? ? ?

16

Bron: NeCeDo, 2005

4 6 en 8 nooit positief bevonden4, 6 en 8 nooit positief bevondenRest wel……

4 A d lt t4. Aard en cultuur van een sport

18

19

Dopinggevoeligheid• Badminton• Voetbal

b• Rugby• Wielrennen• Golf• Golf• Surfen• Biljarten• Gewichtheffen• Baseball• Powerboating• Powerboating

Dopinggevoeligheid (2011)• Badminton 0,00%• Voetbal 0,60%

b 2 %• Rugby 1,24%• Wielrennen 1,68%• Golf 2 08%• Golf 2,08%• Surfen 2,31%• Biljarten 2,40%• Gewichtheffen 3,16%• Baseball 3,61%• Powerboating 6 17%• Powerboating 6,17%

5 S t iè5. Sportcarrière

23

S t i / d i iSportcarriere / dopingcarriere

Er is een samenhang tussen iemands sportcarriere en diens eventuele dopingcarrierep g

(En die samenhang is tot op zekere hoogte ‘complementair’)

24

Olympische Spelen Seoul 1988

Ben Johnson

stanozolol

Drie extra kwetsbare momenten

• ‘Aanhaken’–Kwalificatiemoment Kwalificatiemoment,

promotiewedstrijd• ‘Terugkomen’• Terugkomen

–Na blessure‘Verlengen’• ‘Verlengen’–Aan het einde van de

sportcarrieresportcarriere

27

Glijdende schaal• Voetballer die in 2010 positief testte op

nandrolon:– Terugkerend blessureleed– Angst om niet geselecteerd te worden– Steeds minder open t o v arts en coach– Steeds minder open t.o.v. arts en coach– Steeds meer zelfmedicatie (pijnstillers,

ontstekingsremmers)– Voedingsupplementen via internet– En dan nog maar een kleine stap naar

nandrolon

6 O i 6. Omgeving en peer pressure

29

30

Reasoned Decision USADADavid Zabriskie

• Kwam uit een gezin met alcohol- en drugs-problematiek met verwaarlozing en geweld als gevolgproblematiek, met verwaarlozing en geweld als gevolg

• David gebruikte om die reden zelf geen alcohol of drugs• Vond in het wielrennen een nieuwe bestemming, en een

nieuw ‘gezin’V di d h t t j $ 30 000 d d i • Verdiende het eerste jaar $ 30.000, zonder doping, en zelfs zonder het aangeboden te krijgen

• Tweede jaar werd salaris gehalveerd, en werd hem te verstaan gegeven dat hij alleen bij US Postal kon blijven als hij aan ‘het programma’ ging meedoenals hij aan het programma ging meedoen

• Ploegarts injecteerde vervolgens de eerste dosis EPO• Zabriskie geeft later aan dat hij erna op zijn hotelkamer

instortte

7 C i i lit it d i7. Criminaliteit en doping

32

T ht ht t f htTuchtrecht en strafrecht

De (eventuele) strafrechtelijke benadering van doping-vraagstukken is mondiaal niet geharmoniseerd. En g galleen al om die reden zeer divers.

(Met in Nederland traditioneel een gedogende houding t.a.v. gebruik)

33

1998 Tour de Dopage1998 Tour de Dopage

Festina-ploeg

Doping in voormalige DDRp g g

Heidi Kruger toen Andreas Kruger nuHeidi Kruger toen Andreas Kruger nu

8 G d i ( ll 8. Gendoping (waar alles samenkomt)

37

Effect myostatineblokkers

Natuurlijke variatie Genetische manipulatie

Lee & McPherron PNAS 98(16):9306-11, 2001

Gendoping

C l t i DNA i lk

Vector

Cel met nieuw DNA in celkern

Eiwit (bijv myostatineblokkers(bijv. myostatineblokkers

Toekomst ?

9 Af di di i9. Afronding en discussie

41