22 DE VOLKSKRANTWOENSDAG 22 NOVEMBER 2017

BAS VAN DER SCHOT

Van Mutti Merkel totmislukte Merkel

De Duitse economie groeit alsinds 2009 onafgebroken,nog even en het is de langste‘boom’ sinds 1945. En toch is

de malaise waarin Merkel zich nu be-vindt het gevolg van angst, dat zo ty-pisch Duitse woord, de heftigste vanalle emoties. Angst was de doorslaggevende fac-

tor tijdens hét besluit in de vluchte-lingencrisis van september 2015:grenzen open of grenzen dicht? Deangst van Merkel was dat het met ge-weld tegenhouden van vluchtelingenaan de zuidgrens beelden zou opleve-ren die van de Duitsers wéér nazi’szouden maken. Dat beeld hadden deGrieken tijdens de schuldencrisis ookal graag verbreid. De ‘Willkommenskultur’ voorkwam

die akelige tv-beelden, Merkel werd Time’s ‘Person of the Year’. In januari2016 zei, tijdens de jaarlijkse Ausch-witz-herdenking in de Bondsdag, deAmerikaanse overlevende Ruth Klü-ger (84) dat het land dat voor degrootste misdaad van de 20ste eeuwverantwoordelijk was geweest, nu ‘debijval van de wereld had verdienddankzij de open grenzen’. Alle parle-mentariërs verhieven zich uit hun ze-tels om te applaudisseren, in feite dusook voor zichzelf.En nu is Merkel mislukt door een

nog heftiger Duitse angst: de angst

voor chaos en controleverlies, de-zelfde angst die overal in het Westentot de opstand tegen de globaliseringen digitalisering heeft geleid. DeDuitse geschiedenis zit vol met geval-len van te veel hooi op de vork, engoede bedoelingen en averechtse ge-volgen. Zelfs met de alom terecht be-wonderde verwerking van het nazi-verleden gebeurt dit nu. Modekoning Karl Lagerfeld (84) he-

kelde vorige week Merkels vluchtelin-genpolitiek namelijk zo: ‘Ook al lig-gen er decennia tussen, men kan nietmiljoenen Joden doden en dan latermiljoenen van hun ergste vijandenbinnenhalen.’

Lagerfelds uitlating toont datlinksom of rechtsom de paniek om tevoorkomen dat ‘de geschiedenis zichherhaalt’ tot slechte, eenzijdig uitge-voerde, politiek leidt. Zoals in deGriekse schuldencrisis het materiëlebelang van Duitsland voorop stond,zo stond in 2015 het morele belangvan Duitsland voorop, niet de belan-gen van de buurlanden of ‘Europa’. De regeringsvorming is nu ge-

strand op het vluchtelingenvraag-stuk, en zo is Merkel in Berlijn ‘alleinzu Hause’, wat Duitsland al was in Eu-ropa, hoezeer de zege van Macron inFrankrijk ook de hoop voor ‘Europa’

deed herleven. Macron zit nu ook ta-melijk alleen in zijn Versaillespaleis.Immers, de averechtse gevolgen

van de Duitse imagopolitiek in 2015liegen er niet om. De Brexit en Trumpwaren mede een gevolg van de tv-beelden van de vluchtelingenkarava-nen naar Duitsland. Doordat Merkelniet overlegde met de buurlanden, isheel Midden- en Oost-Europa (Polen,Tsjechië, Slowakije, Hongarije) nu ééngroot rechts-populistisch blok gewor-den. Daartoe moet ook Oostenrijkworden gerekend waar een rechts-ex-treemrechts kabinet in de maak is. Enin Italië loopt voor de verkiezingenkomende lente Berlusconi (81) al weerkraaiend rond. Tel uit je winst.Bekend is intussen dat Merkel zich

begin september 2015 liet leiden doordeze tv-beelden, en nog meer door deangst voor verkéérde tv-beelden. Zijwerd hierin aanvankelijk gesteunddoor de meerderheid van de massa-media, inclusief Bild, de publieke om-roepen – per belastingbetaler deduurste ter wereld – voorop. Deze con-sensus kwam overeen met de steun inde Bondsdag, waar de Grote Coalitievan CDU/CSU en SPD op zo’n 80 pro-cent van de zetels kon rekenen. Hoe onzalig dat monsterverbond

tussen politiek en media heeft uitge-pakt voor een open debat over ‘Wirschaffen das’ weten we nu. Het rechts-populisme is nu de derde partij in deverbrokkelde Bondsdag. De paniekover de AfD leidt binnen de BeierseCSU al tot een machtsstrijd waar ookalleen de Duitsers een woord voorhebben: ‘Selbstzerfleischung’.De les: wie de moraal te veel verheft

tot wereldpolitiek, zoals ook TonyBlair eenzijdig deed bij zijn beslissingin 2003 om Irak binnen te vallen,moet niet verbaasd staan dat die mo-raal snel kan omslaan. De mens heeftnamelijk vele heftige emoties in zich.Daarom is ‘Realpolitik’ met een vleugmenselijkheid en visie beter dan ‘Gesinnungsethik’ zonder te letten opde mogelijke gevolgen.

CRISIS IN BERLIJN

De Duitse bondskanselierwas te veel bezig met haarimago en met haar angstvoor verkeerde tv-beelden.

Doordat Merkel nietoverlegde met debuurlanden, is heelMidden- en Oost-Europa nu één grootrechts-populistischblok geworden

Henri Beundersis hoogleraar ont-wikkelingen in depublieke opinie,Erasmus Univer-siteit Rotterdam.D

at Nederland een welva-rende handelsnatie is,hebben wij voor een be-langrijk deel te danken

aan ons koningshuis. Goed, erzijn natuurlijk ook andere oorza-ken, zoals een gunstige geografi-sche ligging of onze nijverevolksaard, maar dat neemt nietweg dat wij dankzij de Oranjesnog altijd behoren bij de rijkstelanden ter wereld. In de GoudenEeuw reikte onze macht tot ver inBrazilië, waar Johan Maurits vanNassau-Siegen naartoe was ge-zeild om er een handelspost testichten. Maar ook later gaven de Oran-

jes het goede voorbeeld. Ik herin-ner graag aan koning-koopmanWillem I, die tijdens zijn bewindzo vindingrijk wist te investerenin zijn onderdanen en hunnerbezittingen dat de miljoenenhem toevlogen als gebraden ka-poenen. Zo leende hij na zijn ab-dicatie de Nederlandse staat – dieinmiddels failliet was – achteloostien miljoen gulden tegen eenrente van slechts 3 procent. Het isaltijd mooi wanneer een koop-man er ook nog ethische princi-pes op na houdt.Uit het feit dat Beatrix in haar

tijd als staatshoofd regelmatigdoor het Amerikaanse zakenbladForbeswerd genoemd als vermo-gend lid van het internationalebeleggersgilde, kunnen wij op-maken dat ook onze voormaligekoningin zich in het zakenlevenniet onbetuigd heeft gelaten.Wat dat betreft kan Nederlandtrots op haar zijn. Daarentegen moet ik vaststel-

len dat er ten aanzien van de han-delsgeest van onze huidige ko-ning Willem-Alexander toch welenige reserves leven. Versta mijgoed: dit is geen kritiek, want ikben er te zeer van doordrongendat onze monarch weer anderekwaliteiten heeft, kwaliteiten die ons land wel degelijk zeer ten goede komen. Daarom gaathet hier eerder om een aanbeve-ling. De ware koopmansgeest komt

vooral tot uitdrukking bij de aan-schaf van huizen. Gevoel voor hetjuiste moment, de juiste prijs ende juiste inschatting van belust-heid bij kopers is van het groot-ste belang. Helaas lijkt het eropdat Willem-Alexander wat min-der gezegend is met deze eigen-schappen. De aankoop van zijn buiten in

Mozambique liep uit op zo’n fiasco dat hij het weer moest ver-kopen. Ook met de aanschaf vanzijn vakantieverblijf in Grieken-land ging van alles mis. Even leekhet erop dat de koning zelfs zijneigen aanlegsteiger en motor-boot moest betalen, een affrontdat nog net kon worden voorko-men. In Nederland opereert Wil-lem-Alexander evenmin geluk-kig, getuige het feit dat de reno-vatiekosten van Huis ten Bosch –zijn toekomstige woonpaleis –miljoenen hoger zijn uitgevallendan beraamd.Maar gelukkig is er een andere

telg uit de Oranjedynastie, diewel degelijk beschikt over deware koopmansgeest: prins

Bernhard jr., tweede zoon vanMargriet en Pieter van Vollenho-ven. Vorige week openbaarde Het

Parooldat Bernhard jr. zich eenvan de grootste vastgoedbonzenvan Amsterdam mag noemen endat hij ten minste 102 panden be-zit. Dat getal moest even laternaar boven worden gecorrigeerden niet met een honderdste ofmet een duizendste zoals dat inde schaatssport het geval is, maarmeteen met tientallen tegelijk.Het waren er geen 109 maar 324.Over heel Nederland gemetenkom je zelfs uit op 509!Persoonlijk vind ik dat een

enorme prestatie van de prins.Als halve eigenaar van een huisdat kennelijk voor de vastgoed-bonzen interessant is, krijg ikbijna wekelijks brieven van datsoort lui met de vraag of ik nietwil verkopen. Ook laten ze hand-langers aanbellen. Als je ze bin-nenlaat, krijg je een week latereen bod dat veel te laag is, pluseen verklaring waarom het zolaag is – bijvoorbeeld omdat hetniet kan worden gesplitst. Heb-ben ze eenmaal het adres in han-den, dan is het binnen een weekgesplitst. Je moet in de gemeenteAmsterdam nu eenmaal de wegweten.

En voor wie echt niet uit zijnhuis wil, zijn er nog andere me-thoden. Zo ken ik het geval van ie-mand die ineens werd gevolgddoor allerlei obscure types die fo-to’s van hem namen, zelfs wan-neer hij bij de bakker stond. Pureintimidatie.Des te bewonderenswaardiger

is het dat Bernhard jr. zich in datmilieu van vastgoedcowboysheeft weten te handhaven, temeer daar de prins heeft gezegddat ‘het beheer van zijn vastgoedin handen is van een professio-nele partij, die de opdracht heeftdit volgens de regels te verhu-ren’. Wantrouwige geesten zul-len misschien denken dat dit eensluwe manier is om zelf buitenschot te blijven, maar ik ben erheilig van overtuigd dat de prinszo niet in elkaar zit.Daarom luidt mijn aanbeve-

ling om Willem-Alexander als ko-ning te vervangen door Bern-hard jr. Met hem zal de oudekoopmansgeest weer waaien,van de woestijn in Abu Dhabi totaan de kusten van Sierra Leoneen Noord-Korea. Met koningBernhard op naar een nieuweGouden Eeuw!

Ten aanzienvan dehandelsgeestvan onzehuidige koningleven enigereserves

Met koning Bernhard opnaar nieuwe Gouden Eeuw!

MAX PAMBEWERINGEN& BEWIJZEN