zorg

60 10-2008 > zorg & financiering

De zelfregulering van de reclame voor genees-middelen werkt, maar niet goed genoeg. Hetontbreekt vooral aan effectief toezicht, zo blijktuit de evaluatie van het Reclamebesluit genees-middelen. De evaluatie is door minister Klinkvan VWS aangeboden aan de Tweede Kamer.

Volgens het Reclamebesluit geneesmiddelenmoet ‘reclame voor een geneesmiddel […] hetrationele gebruik van een geneesmiddel bevor-deren, door het objectief voor te stellen zonderde eigenschappen te overdrijven’. De uitvoeringvan het besluit wordt door beroeps- en bedrijfs-leven vormgegeven via een systeem van zelfregu-lering. Dit systeem werkt, maar nog niet zo goeddat de doelstelling van het Reclamebesluit wordtgehaald, zo stellen onderzoekers van het Neder-lands instituut voor onderzoek van de gezond-heidszorg (Nivel), de Faculteit der Rechts-geleerdheid en het Instituut voor Informatie-recht van de Universiteit van Amsterdam. Zijevalueerden het Reclamebesluit met subsidievan ZonMw. Voor handhaving van de normen,zal de Inspectie voor de Gezondheidszorg actie-ver en effectiever toezicht moeten houden.

Tegenstrijdige belangen

Nivel-onderzoeker Roland Friele: ‘Patiëntenmoeten erop kunnen vertrouwen dat de dokterbeslissingen neemt die voor hen het beste zijn.De uitvoering van het Reclamebesluit genees-middelen biedt daarvoor op dit moment onvol-doende waarborg.’ De belangen van de industrieom zo veel mogelijk geneesmiddelen om te zet-ten, staan soms haaks op de belangen van depatiënt. Desondanks kan het systeem van zelfre-gulering heel goed werken, stellen de onderzoe-kers. Het systeem is goed in staat normen teontwikkelen en te verspreiden die in de praktijktoepasbaar zijn. Het schort in het geval van

reclame voor medicijnen die voorgeschrevenworden door artsen vooral aan de handhaving.Overtredingen bij deze medicijnen komen nuvrijwel alleen aan het licht via een systeem vanvrijwillige melding. Veel overtredingen wordendaardoor niet gezien. Voor reclame over vrij ver-krijgbare geneesmiddelen ligt dit anders. Dezereclame is strakker geregeld. De KeuringsraadOpenlijke Aanprijzing Geneesmiddelen(KOAG/KAG) toetst reclame-uitingen vooraf enpas nadat de raad een toelatingsnummer heefttoegekend, mogen fabrikanten de reclamepubliceren. Dit systeem is redelijk sluitend.

Verborgen reclame

Vooral door de verscheidenheid aan marketing-middelen die de farmaceutische industrie inzet,is reclame voor medische beroepsbeoefenarensoms lastig als zodanig herkenbaar. Verdermoet meer aandacht worden besteed aan debeïnvloeding van medische opinieleiders dieonder meer een rol spelen bij het opstellen vanrichtlijnen en aan de invloed van de farmaceuti-sche industrie op de na- en bijscholing. Friele:‘Je ziet bijvoorbeeld dat na- en bijscholing die defarmaceutische industrie verzorgt, gericht is opbepaalde middelen. Dat is dus niet per definitiein het belang van de patiënt maar in het belangvan de industrie.’ Tot slot moet er ook meer aan-dacht komen voor symptoomreclame, campag-nes waarin symptomen of bepaalde klachtencentraal staan, zonder dat een specifiek genees-middel wordt genoemd. Deze uitingsvormwordt door de Stichting Code GeneesmiddelenReclame en door de Keuringsraad niet als recla-me beschouwd, maar blijkt toch een effectievemanier om geneesmiddelen aan de man te bren-gen.Bron: Nivel, 2 oktober 2008<

> genees- en hulpmiddelen

1361 toezicht op geneesmiddelenreclame moet beter

ZenF-1008-cyaan.qxd 12-11-2008 11:20 Pagina 60