A‐examenvoorsnaredrum theorieboek

joost‐visser.nlproducties 1/12augustus2010

BinnenkortgajehetA‐examendoenvoorkleinetrom.Hiergajebewijzendatjeinmiddelsalheelgoedkuntspelen.Maarerwordenookmeerdingengetest,bij‐voorbeeldofjewelweethoeallenotenhetendiejespeelt.Endatjeietsafweetvanhoejetrommelinelkaarzit.Hiervoormoetjenaastjepraktijk‐examenookeentheorie‐examendoen.Alleswatdaargevraagdkanwordenvindjeinditboekje.Zorgdusdatjealleonderde‐len(enzekerdevetgedruktewoorden)goedkent.Succes!

1 Notatie&toonstelsel

1.1 notenbalkVoorhetschrijvenvanmuziekwordtgebruikgemaaktvan5lijnen,diewedenotenbalknoemen.Deonderstelijnisdeeerstelijn.Opdenotenbalkwordendenotengeplaatst.Zekunnentussentweelijnenofdwarsdooreenlijnstaan.Ntenbuitendenotenbalkwordenmethulplijntjesgenoteerd.

Voordebenamingvandetonenwordtgebruikgemaaktvandeeerstezevenlet‐tersvanhetalfabet:ABCDEFG.Dezetonenwordendestamtonengenoemd.Jezietzehierboventussendetweenotenbalkenstaan.Zoalsjezietmaaktheteigenlijknietuitofdenotennaarbovenofnaarbenedenwordengeschreven.Watisnuhetverschiltusseneennooteneentoon?Hetisdenootdieoppapierstaat,maarhetisdetoondiejehoort.Detoonisdusgeluid,dezekanhardofzachtzijn,hoogoflaag.Voorinstrumentenzonderverschillendetoonhoogtes(bijv.triangel,claves,cow‐bell,enz.)wordtsomseennotenbalkgebruiktdiemaar1lijnheeft.

Maarhierbijmoetdecomponistdanwelaltijdschrijvenwelkinstrumenterbe‐doeldwordt(bijv.triangel,claves,cowbell,enz.).

&

?˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙

˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙˙ ˙

G A B C D E F G A B C D E F G A B C

˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙

©

ã

©

A‐examenvoorsnaredrum theorieboek

joost‐visser.nlproducties 2/12augustus2010

1.2 sleutelsOmaantegevenhoedenotenhetenwordenerverschillendesleutelsgebruikt.

Deviool­sleutel(G‐sleutel)wordtvoordehogetonengebruikt.Hetuiteindevandesleutelwijstdetweedelijnvandenotenbalkaan,delijnwaaropdetoonGgeschrevenwordt.Debas­sleutel(F‐sleutel)wordtvoordelagetonengebruikt.DelijntussendetweestippenisdelijnvoordetoonF.DeDo­sleutel(C‐sleutel)kanopverschillendeplaatsenstaan.HetmiddenvandezesleutelwijstdeplaatsaanvandetoonC.Deslagwerk­sleuteliseenbijzondere,wantdezegeeftnietsaan.Elkenootmoetnueenbijzondereuitlegkrijgen.Decomponistzaldusbijelkeritmemoetenschrijvenwelkinstrumentgebruiktmoetworden(triangel,claves,cowbell,enz.).

1.3 noten&rustenDeverhoudingtussendenotenwordtduidelijkinhetvolgendeschema:

Elkemaatzitnuvol,tussendemaatstrepenzijnalle4tellengevuld.noot/rust lengtein4/4helenoot/helerust 4tellenhalvenoot/halverust 2tellenkwartnoot/kwartrust 1telachtstenoot/achtsterust ½telzestiendenoot/zestienderust ¼tel

&

?

B

ã

viool-sleutel(G-sleutel)

bas-sleutel(F-sleutel)

Do-sleutel(C-sleutel)

slagwerk-sleutel

!

!

!

!

©

&

&

44

44noten

rusten

w

!

˙ ˙

Ó Ó

œ œ œ œ

Œ Œ Œ Œ

jœ jœ œ œ œ œ œ œ

‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰ ‰

rœ rœ rœ rœ œ œ œ œœ œ œ œ œœ œ œ

" " " " """"""""""""

©

A‐examenvoorsnaredrum theorieboek

joost‐visser.nlproducties 3/12augustus2010

Metdekwart,achtsteenzestiendenotenkunnenweveelcombinatiesmaken.

Naastaldezebouwstenenkennenweroffelsineen2/4,3/4of4/4maatsoort.

Enroffelsineen3/8,6/8of9/8maatsoort.

& 43 42.œ Jœ œ1 je 3

{A}

Jœ .œ œ1 ne 3

Jœ œ Jœ œ1 ne je 3

& 424

œ œ œ œ œ1 te ne te 2

{B}

œ œ œ œ1 ne te 2

œ œ œ œ1 te ne 2

œ œ œ œ1 te te 2

& 868

.œ œ œ1 te 2

œ .œ œ1 te 2

‰ œ œ œne te 2

œ œ ‰ œ1 te 2

& 8612

œ œ œ .œ11

2ne

3me

42

{C}

œ Jœ .œ11

3me

42

œ œ œ œ œ œ .œ11

neke

2ne

jeke

3me

jeke

42

œ œ œ œ œ .œ11

neke

2ne

jeke

3me

42

œ œ œ œ œ .œ11

2ne

jeke

3me

jeke

42

&17

œ œ œ œ .œ11

neke

2ne

3me

42

œ œ œ œ .œ11

2ne

jeke

3me

42

œ œ œ œ .œ11

2ne

3me

jeke

42

œ œ œ œ œ .œ11

neke

2ne

3me

jeke

42

©

& œ œ@ œ œ@ œ œ œæ œ æ̇ œ .æ̇ œ wæ œ

©

& .œæ .œ œ jœ@ .œ œ@ œ œ .œ œ œ@ œ .œ œ œ œ@ .œ

©

A‐examenvoorsnaredrum theorieboek

joost‐visser.nlproducties 4/12augustus2010

Alleroffelshebbennamendieovereenkomenhetaantalslagenophetvel.Zoraakteenroffelvan5hetvel5keer,eneenroffelvan9raakthetvelprecies9keer.

Naastdezenormalebouwstenenenroffelskennenweookeentriool.Ditbete‐kentdater3notenindetijdvan2zitten.Duswaarnormaalmaar(bijv.)2achtstenotenpassen,wordenernu3opgeschreven.

Dooreenstipachterdenoottezettenwordtdezemetdehelftverlengt.Nor‐maalduurteenhalvenoot2tellen,maarmeteenstiperachterduurtdenoot3tellen.Ditzelfdekunnenwedoenvooralleanderenoten.

& œ@ œ œr r l

œ œ œ œ œ œr r l l r l

& œæ œr r

œ œ œ œ œ œ œ œ œr r l l r r l l r

& .œæ .œr r

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ .œr r l l r r l l r r l l r

& æ̇ œr r

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œr r l l r r l l r r l l r r l l r

& .æ̇ œr r

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œr r l l r r l l r r l l r r l l r r l l r r l l r

& wæ œr r

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œr r l l r r l l r r l l r r l l r r l l r r l l r r l l r r l l r

©

roffel van 5

roffel van 9

roffel van 13

roffel van 17

roffel van 25

roffel van 33

& 44 œ œ œ œ œ œ œ œ œ3

1 ne 2 je 3 ne me 4 re

©

& ˙ .˙

©

2 tellen 3 tellen

A‐examenvoorsnaredrum theorieboek

joost‐visser.nlproducties 5/12augustus2010

Dooreenverbindingsboogtegebruikenwordendezenotenaanelkaarge­speeld,als1langenoot.

Dooreenfermatebovendenoottezettenwordtdenootzolanggemaaktalsdemuzikant(ofdirigent)zelfwil(wellanger,nooitkorter).Demuzikantstoptzelfsevenmetmeetellen.

Dezetriool,stip,verbindingsboogenfermatekunnenopallenotengebruiktworden,dusopdehelenoot,dehalvenoot,dekwartnoot,deachtstenootenopdezestiendenoot.

2 Maat&ritme

2.1 maatsoortenAlsjenaarhettikkenvandeklokluistert,dankunjehorendatdezeheelregel­matigdoortikt.Hetisdannetalsofdetijdispreciesgelijkestukjeswordtver‐deeld.Zokunnenweookhetbegripmaatvastleggen.Wantmaatisdeindelingvandetijdindelenvangelijketijdsduur.Datbetekentdatelkemaatevenlangduurt.Demaatwordtopdenotenbalkzichtbaardoordemaatstrepen.Deruimtetus‐sentweemaatstrepeniseenmaat.Aanheteindvaneenmuziekstukwordteendubbelemaatstreepgetekend,ditisheteindvanhetmuzikaleverhaal.Somswordtmiddenineenmuziekstukweleenseendunnedubbelemaatstreepneergezet,hierbeginteigenlijkeennieuwealineainhetmuzikaleverhaal.

Ritmebetekent:deafwisselingvanlangeenkortenotenineenmuziekstuk.Demaatsoortwordtaangegevenmet2cijfers(ofdooreenletter).Hetbovenstecijfergeeftaanhoeveeltellenerinelkemaatkomen.Hetonderstecijfergeeftaanwelkenoot1telduurt.

& ˙ ˙ œ

©

2 tellen 3 tellen

& ˙U

˙ œ

©

& 44 42œ œ ˙ œ œ œ ˙U

œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙

©

A‐examenvoorsnaredrum theorieboek

joost‐visser.nlproducties 6/12augustus2010

Ineen2/4,3/4of4/4duurtelkekwartnoot1tel.Datisgoedtezieninhetonderstaandevoorbeeld.

Somswordt4/4ookgenoteerdalseenletterC.

In3/8,6/8of9/8duurtelkeachtstenoot1tel.Ditisgoedtezieninhetonder‐staandevoorbeeld.

Wanneerhettempohogerwordtishetnietmeeropdezemaniertetellen.Danwordtovergestaptopdevolgendemanier.

In2/2of3/2duurtelkehalvenoot1tel.Ditisgoedtezieninhetonderstaandevoorbeeld.

Somswordt2/2ookgenoteerdalseenletterCmeteenstreeperdoorheen,daaromwordtdezemaatsoortookweldoorgesnedenmaatsoortofallabrevegenoemd.

& 44 43 42œ œ œ œ1 2 3 4

œ œ œ œ œ œ œ œ1 ne 2 te ne te 3 4

œ œ œ1 2 3

œ œ œ œ œ œ œ1 ne 2 te ne te 3

œ œ œ1 2 je

œ œ œ œ œ1 te ne te 2

©

& c 43 42œ œ œ œ1 2 3 4

œ œ œ œ œ œ œ œ1 ne 2 te ne te 3 4

œ œ œ1 2 3

œ œ œ œ œ œ œ1 ne 2 te ne te 3

œ œ œ1 2 je

œ œ œ œ œ1 te ne te 2

©

& 89 86 83œ œ œ œ œ œ œ œ œ1 2 3 4 5 6 7 8 9

œ œ œ œ œ œ œ œ œ .œ1 ne 2 je 3 je 4 5 6 7(89)

œ œ œ œ œ œ1 2 3 4 5 6

œ œ œ œ œ œ .œ1 ne 2 je 3 je4(56)

œ œ œ1 2 3

.œ1(23)

©

& 89 86 83œ œ œ œ œ œ œ œ œ1 ne me 2 ne me 3 ne me

œ œ œ œ œ œ œ œ œ .œ1 ke ne ke me ke 2 ne me 3

œ œ œ œ œ œ1 ne me 2 ne me

œ œ œ œ œ œ .œ1 ke ne ke me ke 2

œ œ œ1 ne me

.œ1

©

& 23 22˙ ˙ ˙1 2 3

œ œ œ œ œ œ ˙1 ne 2 te ne te 3

˙ ˙1 2

œ œ ˙1 ne 2

©

& 23 C˙ ˙ ˙1 2 3

œ œ œ œ œ œ ˙1 ne 2 te ne te 3

˙ ˙1 2

œ œ ˙1 ne 2

©

A‐examenvoorsnaredrum theorieboek

joost‐visser.nlproducties 7/12augustus2010

2.2 enkelvoudig&samengesteldVoorelkemaatsoortgeldtdatopde1stetelvandemaateenaccentvalt,hethoofdaccentofmaataccentwordtditgenoemd.Ineenmaatsoortmet2of3tellenhoorjealleenditeneaccent.Wesprekendanvaneenenkelvoudigemaatsoort.

Wanneereenmaatsoortmeerdan3tellenheeft,volgternogeentweedeaccent,hetnevenaccent.Hetnevenaccentklinktlichterdanhethoofdaccent.Maatsoortenmetmeerdan1accenthetensamengesteldemaatsoorten.

Somskomthetvoordatdeeerstemaatvaneenmuziekstukniethelemaalvolis.Ditwordtdaneenopmaatgenoemd.Jezultdanziendatdelaatstemaatookniethelemaalvolis.Deeersteendelaatstemaatmoetenopgeteldwelweereenvollemaatzijn.Zoheefthetmuziekstuktochweereenkloppendelengte.

3 Uitvoeringsaanwijzingen

3.1 dynamiekDynamiekisdetoonsterkte,dushoeluidofhoezachtdetoongespeeldmoetworden.Bijstabieledynamiekblijftdetoonsterktegelijk.afkorting volledig betekenispp pianissimo zeerzachtp piano zachtmp mezzopiano halfzachtmf mezzoforte halfluid(halfhard)f forte luid(hard)ff fortissimo zeerluid(zeerhard)

& 42 43œ> œ œ œ> œ œ œ> œ œ œ œ> œ œ œ œ

©

& 44 86œ> œ œ œ- œ œ œ> œ œ œ œ œ œ- œ œ œ> œ œ œ- Jœ œ>Jœ .œ-

©

& 44 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

©

A‐examenvoorsnaredrum theorieboek

joost‐visser.nlproducties 8/12augustus2010

Bijovergangsdynamiekverandertdetoonsterkte.crescendo(cresc.)=steedsluiderspelendecrescendo(decresc.)=steedszachterspelendiminuendo(dim.)=steedszachterspelenmorendo(mor.)=uitstervendsmorzando(smorz.)=wegstervend

3.2 tempoHetmeervoudvantempoistempi.Detempiwordeningedeeldin5groepen.

dezeerlangzamebeweginglargo=breed,ernstig,edellento=slependadagio=langzaammetuitdrukkinggrave=zwaar,gewichtig

dematiglangzamebeweginglarghetto=langzaamandantino=eenbeetjelangzaamandante=gaande(wandeltempo)

dematigsnellebewegingmoderato=matig(rustig)allegretto=eenbeetjelevendigallegromoderato=matiglevendig

desnellebewegingallegro=levendig,vrolijk,vlug

dezeersnellebewegingallegrovivace=zeerlevendigvivace=zeerlevendigpresto=zeersnelVerderkomenookvoor:tempodimarcia=inhettempovandemarstempodimenuetto=inhettempovaneenmenuettempodivalse=inhettempovandewalsMaarhettempokanookwordenveranderdterwijljeaanhetspelenbent.accelerando(accel.)=versnellenritenuto(rit.)=vertragenrallentando(rall.)=langzamerwordenallargando(allarg.)=brederworden

A‐examenvoorsnaredrum theorieboek

joost‐visser.nlproducties 9/12augustus2010

AlsjehiernaweerterugmoetnaarhetoorspronkelijketempowordtditTempoPrimoofATempogenoemd.Inplaatsvandewoordenalsallegro,ofmoderato,ziejesomsookeendirectetempo‐aanduiding,zoalshier.

Ditbetekentdandaterprecies120kwartnotenperminuutmoetenwordenge‐speeld.Metbehulpvaneenmetronoomkunjehorenhoesnelditdanis.

3.3 herhalings‐&verwijzingstekensOm1of2matenteherhalenwordteensoortprocent‐tekengebruikt.

Omeenbepaaldfragmentteherhalenwordende2herhalingstekensgebruikt.

& 44 œ œ œ œ œq = 120

œ œ œ œ œ œ œ œ œ

©

& 44 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‘ œ œ œ œ œ

©

& 44 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ «2

©

& 44 .. ..œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

©

& 44 .. ..œ œ œ œ œ 1.œ œ œ œ œ œ œ œ œ 2.œ œ ˙

©

A‐examenvoorsnaredrum theorieboek

joost‐visser.nlproducties 10/12augustus2010

Maarvooringewikkeldesituatieswordendevolgendewoordengebruikt.DaCapo(D.C.)=vanafhetbeginDalSegno(D.S.)=vanafhetsengo­tekenAlCoda=springbijhetcoda­tekendoornaarhetslot­stuk(coda=slot)AlFine=totFine

4 VersieringenSomsversierenwedenoten,daardoenwedanietsextra’smee.Hetbekendstevoorbeeldhiervanisdeflamofdeenkelvoudigevoorslag.

& 44 œ œ jœ œ jœ œR L l R r L

©

A‐examenvoorsnaredrum theorieboek

joost‐visser.nlproducties 11/12augustus2010

Maarookderoffelissomszo’nversiering,wantmeteenbeetjefantasieiseenroffelvan5eenviervoudigevoorslag.

Notenkunnenookversierdwordendoorzeanderstespelen,destokkenzullenhierdoorsierlijkerbewegendannormaal,ditnoemenweeenparadiddle.Debe‐langrijkesingleparadiddleszijn:

5 OrkestscholingGeluidisalleswatjemetjeorenhoort.Geluidontstaatdoortrillingen.Eenvoorwerpdattottrillingwordtgebracht,brengtzijntrillingviadeluchtovernaaronsoor.Zonderluchtzoujenietshoren!Alsjetrillingenregelmatigzijn,dannoemenwediteentoon.Alsietslangzaamtrilt,danveroorzaaktditeenlagetoon.Alsietssneltrilthorenweditalseenhogetoon.Dattrillengaatsupersnel,veelsnellerdandatwekun‐nenzien.DetoonAhorenwealsiets440keerpersecondeop‐en‐neerbeweegt.Wekunnenzelfstonenhorendie20000keerpersecondeop‐en‐neerbewegen.Ineenorkestofbandkennenweverschillendeinstrument‐groepen.

• koperenblaasinstrumenten(bijv.trompet,tuba)• houtenblaasinstrumenten(bijv.saxofoon,hobo,fluit)• snaarinstrumenten(bijv.gitaar,viool,piano)• slagwerkinstrumenten

Bijslagwerkinstrumentenontstaathetgeluiddooreropteslaan,ofermeeteschudden.Slagwerkinstrumentenkunnenweindelenintweegroepen,namelijkinstrumentenmetbepaaldetoonhoogte:

• klokkenspel• xylofoon• marimba• pauken

& 44 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œR L r r l l R r r l l R

©

œ œ œ œ œ œ œ œ

r

r

r

r l

l

r

l

r

l

l

r

r

r

r

l

l

l

l

l

r

r

l

r

l

r

r

l

l

l

l

r

©

A‐examenvoorsnaredrum theorieboek

joost‐visser.nlproducties 12/12augustus2010

Eninstrumentenzondereenbepaaldetoonhoogte:• kleinetrom• grotetrom• tamboerijn• bekkens• triangel• claves• cowbell

Eenkleinetrom(deEngelsenaamsnaredrumwordtookvaakgebruikt)iseenmuziekinstrumentdatbestaatuiteenketel(klankkast),eenslagvel(bovenvel)eneenresonantievel(ondervel).Ophetresonantievelkaneensnaarmat(vanijzerofvannylon)wordengedruktwaardoordekleinetromeenscherpgeluidproduceert.Viahetsnaarmechaniekkandesnaarmatookvanhetresonantie‐velwordengehaald,danproduceertdetromeendofgeluid.Detromwordtdoorgaansbespeeldmettrommelstokken,maarsomsookmetbijvoorbeeldbrushes(uitschuifbarekwastenmetmeerderedunnemetalenuiteindes).Degrotevariantvandekleinetromisdeparadetrom.Dezeziejevooralbijdrumbands,fanfaresenmalletbands.Doordatdezevarianteendiepereketelheeft,isdeparadetromietsbetergeschiktvoorindeopenlucht.Detromprodu‐ceertnamelijkmeervolumeenklinktietsminderscherp.Vaakwordtdeketelvandetromsgemaaktvanmetaalofhout.Erzijnkleinetrommenvanbijnaallesoortenhout,koper,messing,aluminiumenzelfsenkelebijzonderemodellenvancarbonfiber(=kunststof)enzelfsmassiefgoud.