Vroegtijdig signaleren van de risico's van de DM-voet Doelstelling

2e Terugkomdag Diabetes Ketenzorg 5 juni 2012 1

Vroegtijdig signaleren van de risico’s van de DM-voet

Door Monique Gouw

Doelstelling

Herkennen van een diabetische voet, op de juiste wijze een screening uitvoeren en wanneer nodig

doorverwijzen naar de discipline die de juiste zorg kan bieden.


Feiten en cijfers • 740.000 mensen hebben DM type 2

• 200.000 mensen hebben DM type 1

• Per jaar is er een stijging van 10%

• 250.000 mensen weten niet dat ze DM 2 hebben

• 25% van deze mensen krijgt een diabetische voet

( de overige 75% is Simm’s 0)

Feiten en Cijfers

• 15 % van mensen met diabetische

voet ontwikkelt een ulcus.

• 4 % daarvan krijgt een amputatie.

• Meer dan 70 % van alle amputaties van tenen/voeten/onderbeen komen voor bij DM

85 % begint met een ulcus.

• Meer dan 70 % van de mensen die een amputatie hebben ondergaan overlijdt binnen 5 jaar.


Wat is een diabetische voet?

Een verscheidenheid aan voetafwijkingen

die ontstaan ten gevolge van neuropathie,

angiopathie en limited joint mobility.

Eerste signaal van sensibele neuropathie

Diabetische Neuropathie Symptomen score

– Instabiel looppatroon

– Brandende stekende pijn of gevoeligheid

– Prikkelende sensaties

– Dof gevoel in de voeten /het gevoel op watten te lopen.


Sensibele neuropathie

• Verlies van protectieve sensibiliteit (PS):

Vermindering pijn-, temperatuur- en tastzin.

Meest belangrijke vorm van neuropathie

• Verlies van proprioceptie Zorgt voor een instabiel looppatroon

Motorische Neuropathie

Uitval van zenuwbanen waarbij de intrinsieke voetmusculatuur uitvalt en de extrinsieke voetmusculatuur de overhand krijgt.


Autonome neuropathie

Uitval sympathische zenuwvezels waardoor de zweetsecretie vermindert en de bloedstroomregulatie verandert.

Angiopathie

Microangiopathie:

• Aandoening van de capillairen met als oorzaak niet goed functionerende AV-shunts:

Uitwisseling van zuurstof en

voedingsstoffen schiet tekort.


Angiopathie

Macro-angiopathie

Arteriosclerose = “aderverkalking”

Pijn in de kuiten of kramp?

• Atherosclerose

• Monkebergsclerose

Limited Joint Mobility • LJM of beperkte gewrichtsbeweeglijkheid

ontstaat door verkleving van bindweefselcellen

• NIET alleen de gewrichten van de voet zijn aangedaan, maar ook andere gewrichten

• Grootste consequentie: afwikkelen van de voet verloopt gestoord --> eeltvorming = mechanische stress


Mw Janssen Komt voor het jaarlijkse voetonderzoek

HA of POH Wat onderzoeken wij?

De staande patiënt:

• Inspectie enkel en voetstand

De zittende patiënt:

• Inspectie huid

• Temperatuursverschil vaststellen

• Pulsaties palperen

• Test sensibiliteit met monofilament en stemvork

• Test LJM


Screenen staande patiënt

Screenen staande patiënt


Let op!

Bij een diabetes patiënt gaat het er om dat men signaleert of de voet van vorm veranderd.

Een platvoet of holvoet leveren niet per definitie meer klachten op dan een normale voet

De normale voet De platvoet De holvoet

Herkennen van verschillende voettypen

Screenen zittende patient

Inspecteren van de huid

Let op:

• Rode/blauwe verkleuringen

• Zwelling

• Overmatige callus vorming

• Structuur van de huid


Test temperatuursverschil

• Moeilijk!

• Houd een vaste volgorde aan

• Temperatuursverschil tussen beide voeten is belangrijk

Screenen

Palperen: A.dorsalis pedis Palperen A. tibialis posterior


Test voor aanwezigheid PAV

Meten van de enkel/armindex

• EAI < 0.9 geeft slechte genezingstendens

• EAI > 1.15 duidt op M-sclerose

Screenen Sensibele neuropathie

Verlies van het oppervlakkige gevoel:

Test: Monofilament van 10 gram


Screenen Sensibele neuropathie

Test: Stemvork 128 Herz

Screenen LJM

http://www.pedicurewinkel.nl/technieken/monofilament/1000009bd20d63b04.html


Welke informatie levert het voetonderzoek ons op?

Het geeft ons informatie over:

• Verandering van de voetvorm

• De aanwezigheid van angiopathie en neuropathie

• Het afwikkelvermogen van de voet

Vooral geeft het ons vroegtijdig informatie over de mogelijke bedreiging van de

gezondheid van de voet

Risico classificatie: Simm’s

SIMM’s classificatie Controle

frequentie 0 = Geen verlies Protectieve Sensibiliteit, geen PAV 1x per jaar

1 = Verlies van PS of wel PAV, zonder tekenen van lokaal

verhoogde druk

1x per 6 mdn

2 = 1. verlies van PS in combinatie met PAV of,

2. verlies van PS in combinatie met verhoogde druk of,

3. verlies van PS in combinatie met PAV en verhoogde

druk .

1x per 3 mdn

3 = Ulcus of amputatie in voorgeschiedenis 1x per 1-3

mdn


Mechanische stress Interne factoren

• Limited Joint Mobility

• Vormverandering van de voet: Pes cavus, pes plano valgus

• Verlies van het oppervlakkige gevoel

• Eeltvorming

• Onychomycose: vervorming nagelplaat, geeft subungeale druk

Mechanische stress Externe factoren

• Verkeerd schoeisel

• Het lopen op sokken of blote voeten

• Steentje, legoblokje, ijzeren haak in de schoen

• Naden van sokken

• Te warm water


Allerbelangrijkste!!

• Mechanische stress maakt dat de huid van een voet kapot gaat!

• Er vallen nooit ‘zomaar’ gaten

in een voet!

• Voorbeeld:

Mogelijke gevolgen

Het ontstaan van een ulcus of zelfs uiteindelijke amputatie.


Begripsbepaling

• Diabetisch ulcus onderbreking van de huid, die langer bestaat van 1 week en nauwelijks tot geen genezingstendens vertoont

Ischemische ulcera Hoe herkent men deze?

• Pijnlijk

• Geen pulsaties

• Erytemateuse ring

• Losse schilferige eeltige rand

• Verlaagde bloedstroom

• Necrose

• Koud


Neuropatische ulcera Hoe herkent men deze?

• Pijnloos • Pulsaties • Witte rand (fibrose) • Rand hyperkeratose • Overdrukplekken • Verhoogde bloedstroom • Minder necrose • Warm • Droog

Wanneer moet een DM 2 patiënt naar de podotherapeut worden verwezen

SIMM’s 0 en 1: Bij een standsafwijking en klachten

SIMM’s 2:

1. verlies van PS in combinatie met PAV of,

2. verlies van PS in combinatie met verhoogde druk of

3. verlies van PS in combinatie met PAV en verhoogde druk

SIMM’s 3: Tweede lijn.


Als er dan toch een ulcus ontstaan is wat voor behandeling kan de podotherapeut dan nog uitvoeren

• Uitgebreid onderzoek

• Hyperkeratose verwijderen

• Vilt bandages aanleggen

• Ontlastende en drukverdelende orthese of zooltherapie toepassen

• Schoenaanpassingen

• Adviezen!!

Einde

Dank u wel voor uw aandacht!

Hopende op een goede samenwerking in de toekomst.

Vroegtijdig signaleren van de risico's van de DM-voet Doelstelling

Documents

Transcript of Vroegtijdig signaleren van de risico's van de DM-voet Doelstelling