Trends en ontwikkelingen in crossmedia 2009-2010

TRENDS EN ONTWIKKELINGEN IN CROSSMEDIA, EDITIE 2009-2010

Trends en ontwikkelingen in crossmedia geeft een overzicht van de relevante ontwikkelingen in de Nederlandse crossmedia sector in 2009. Aan de hand van de door iMMovator georganiseerde evenementen, zoals de Cross Media Cafés, de HD Dagen en het Media-park Jaarcongres, projecten en onderzoeken komen verschillende thema’s aan bod. 2009, het jaar waarin heel Nederland gebruik begon te maken van mobiele diensten, HDTV zich langzaam verder ontwikkelde, digitale archieven springlevend zijn en serioushealth gaming de belofte voor 2010 werd. Trends en ontwikkelingen in crossmedia biedt een boeiend overzicht van de ontwikkelingenin de crossmedia sector in 2009 en inzicht in prille trends die in 2010 de markt kunnen veranderen!

Meer informatie is te vinden opWWW.IMMOVATOR.NL

ANDERE UITGAVEN VAN IMMOVATOR:

• Trends en ontwikkelingen in crossmedia, editie 2007-2008 (januari 2008)• Trends en ontwikkelingen in crossmedia, editie 2008-2009 (januari 2009)• Cross Media Monitor 2006 (december 2006)• Cross Media Monitor 2008 (juni 2008)• Kwartaalmonitor Digitale Televisie (vanaf september 2007 ieder kwartaal)• Investeren in Verbindingen (juni 2006)

IMMOVATORTRENDS EN ONTWIKKELINGEN

IN CROSSMEDIAEDITIE 2009-2010

IMM

OV

AT

OR

•T

RE

ND

S E

N O

NT

WIK

KE

LIN

GE

N IN

CR

OS

SM

ED

IA• E

DIT

IE 2

00

9-2

010



iMMovator Cross Media Expertisecentrum is mede gefinancierd met steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling van de Europese Commissie.

iMMovator Cross Media Network02

InhoudsopgaveTrends en ontwikkelingen in crossmedia

Inhoudsopgave 03

Voorwoord. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .05Door Ton van Mil

Hoofdstuk 1. Mobiele media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .07Cross Media Café over mobiel

Hoofdstuk 2. Aflevering: Digitale tv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21Cross Media Café over digitale tv

Hoofdstuk 3. Aflevering: HDTV. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31De Nederlandse HD Dagen

Hoofdstuk 4. Digitale archieven springlevend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49Cross Media Café over digitale archieven

Hoofdstuk 5. Toekomst van het medialandschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .61Het Mediapark Jaarcongres

Hoofdstuk 6. BreedNet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81Innovatiever, sneller, voordeliger

Hoofdstuk 7. Dutch Media Hub. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .87Digital Gateway to Europe

Hoofdstuk 8. Nieuw seizoen, nieuwe plannen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .93Cross Media Zomercafé over nieuwe crossmediale plannen van de omroepen

Hoofdstuk 9. Media en uitvinders. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101Cross Media Café over media en uitvinders

Hoofdstuk 10. Games en Zorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111Cross Media Café op locatie: Game in the City

Hoofdstuk 11. Crossmedia marktontwikkelingen: de nieuwste cijfers . . . . . . . . 119Cross Media Café over trends en ontwikkelingen

Hoofdstuk 12. Over iMMovator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127Netwerkorganisatie, expertisecentrum, projectbureau

Register . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138

Colofon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144

VoorwoordDoor Ton van Mil

Voorwoord 05

Voor u ligt de derde editie van ons jaarboek ‘Trends en ontwikke-lingen in crossmedia’. Wederom zijn onze vakgenoten bereid ge-vonden hun inzichten met ons te delen. En dat niet alleen op onzeevenementen of binnen de projecten maar ook in deze uitgave.Daarmee bereikbaar voor eenieder en tijdloos geworden door zeaan papier toe te vertrouwen. Op uw verzoek geven we in dezeuitgave voor het eerst een korte toelichting op de thema’s die aande orde komen en weven er een rode draad doorheen. Een traditieis gezet! Trends en ontwikkelingen in crossmedia is een blijvendepublicatie geworden. Van en voor U.

We hebben nu een vol jaar crisis achter ons. Een crisis is altijd on-eerlijk. Degene die niet wordt getroffen kijkt vaak verbaasd en somsonverschillig naar de effecten. Degene die wel wordt getroffen is zuur. De scheidslijn in onze sector tussen wel of niet geraakt isdun en behalve voor de structurele problemen in de print en reclamesector erg van toeval afhankelijk. Onze sector toont zichveerkrachtig en onomkeerbaar is de succesvolle werkvorm van dekleine zelfstandige, soms als zzp’er maar ook als kleine MKB-er.Dankzij de verworvenheden van internet en breedbandnetwerken,zoals het door iMMovator geïnitieerde BreedNet zijn kleine be-drijven steeds meer in staat grote dingen te doen. Dat geeft eennieuwe beweeglijkheid in de sector en nieuwe dynamiek in dekleinere steden rondom de metropool Amsterdam. We zien eentoenemend ondernemerschap in Haarlem, Amersfoort en ook Almere begint vanuit een ICT perspectief aan te sluiten bij de tra-ditioneel in Amsterdam en Hilversum gevestigde media-industrie.

Media groeien nog steeds en sneller in belang in de creatief zakelij-ke dienstverlening. Ook hier slaagt (weet) de zzp’er meer en meerpositie te kiezen. Kleinschaligheid wordt door de afnemers nietmeer gezien als een potentieel risico in continuïteit maar gewaar-deerd als flexibiliteit, kosteneffectief en value for money. Nederlandwent mede dankzij de crisis snel aan het idee dat medewerkersniet in dienst hoeven te zijn maar prima vanuit hun zelfstandigheidhun diensten kunnen leveren. 2010 wordt HET jaar voor onderne-merschap, aangemoedigd door de voorbije crisis!

Klein ondernemerschap bergt ook het risico van versnippering inzich en minder oriëntatie op internationale groeikansen. Nieuwesamenwerkingsvormen zijn nodig om de sector internationaal opde kaart te zetten en te houden. IMMovator speelt hier op in methet project Dutch Media Hub maar ook met het organiseren vangezamenlijke aanwezigheid op internationale beurzen.

Inmiddels wordt breed erkend dat de crossmedia industrie groeitin belang voor de internationale positie van Nederland. Dat heeftzich vertaald naar extra financiering voor onze activiteiten door deEuropese Unie. IMMovator kan hiermee haar activiteiten voor desector intensiveren. Daarbij zoeken we nog nadrukkelijker de samenwerking met u als individu, kleine ondernemer, groot bedrijfof netwerkorganisatie. Nieuwe coalities zijn nodig, laten we diegaan smeden!

Veel leesplezier.

Ton van MilDirecteur iMMovator Cross Media Network

Ton van Mil

Stand Dutch Media Hub op IBC

1. Mobiele media

Cross Media Café over mobiele Media

Datum: 10 februari 2009

Locatie: studio 31, Media Park Hilversum

Samenvatting en PowerPoint presentaties:

http://www.immovator.nl/cross-media-

cafe-10-februari

490 inschrijvingen

Cross Media Café over mobiel

Hoofdstuk 1. Mobiele Media 07

Na het veel te late succes van sms, het slecht aanslaan vanmms, de mislukking mobiele portalen en van open mobiel inter-net toont de mobiele markt wederom een grote verrassendewending. Makers van mobiele besturing zetten de toon met denieuwe poging om mobiel internet tot een succes te maken. Enhet lukt, met Apple die de toon zet met iPhone.

Eerst nog een mislukking. Op het Cross Media Café mobielemedia begin februari 2009 werd Blyk aangekondigd: gratis mo-biele telefonie voor bellers die veel reclame willen ontvangen opgrond van hun interesseprofiel. Een jaar later op de website:“Blyk is het gratis mobiele netwerk voor jongeren. Blyk verbindtjou met je favoriete merken en geeft je elke maand gratis sms’jesen belminuten. Blyk komt binnenkort ook naar Nederland.” Vragen naar de e-mail adressen geven slechts foutmeldingenterug.

In september 2008 was de eerste presentatie van Blyk al. Gevelddoor ‘de crisis’, wellicht? Vodafone moet Blyk proberen te red-den in 2010. De economische recessie was van invloed op deomzet uit het mobiel bellen, maar niet in ernstige mate. Het waseen boeiend jaar 2009 voor de mobiele markt. Dat was vooral tedanken aan de doorbraak van mobiel internet.

Pad met doornen

De doorbraak kwam, in retrospectief, op een totaal onverwachtewijze. Net als eerder het geval was met sms. Het korte tekst-bericht was oorspronkelijk ontworpen voor technische signalenin het mobiele systeem. Nadat met vooral Duitse, Noorse en la-ter Britse inbreng van technici het versturen van sms tussen toestellen was gestandaardiseerd, duurde het nog jaren alvo-rens het gebruik ervan werd opgepikt door het publiek. Onwe-tendheid kwam mede door laksheid van telecomaanbieders.

Eind goed al goed, 2,5 miljard personen, zo’n driekwart van de mobiele bellers, verstuurt sms. In 2008 kreeg de Fin MattiMakkonen nog een prijs voor de uitvinding die zo’n groot, hoe-wel onbedoeld, succes werd. Het intikken van 140 tekens stondzelfs aan de basis van het succesvolle Twitter.

Mobiel internet is al jaren een grote belofte. Die leverde rond2000 de overheden in Europa gezamenlijk een kleine 100 mil-jard euro op aan verkochte frequenties voor umts. Telecom-bedrijven, waaronder KPN, ging er bijna door kopje onder nadatde telecomhype ineens op een luchtbel bleek te berusten.

Voor UMTS-aanleg was nauwelijks geld meer. Dus probeerdentelecombedrijven om GPRS datacommunicatie over gsm aan tesmeren. Maar de capaciteit daarvan was veel te gering. GPRS

mislukte, op een paar uitzonderingen na, zoals e-mail met deBlackberry.

Een tweede reden vormde de moeilijke instelling van toestellenvoor het mobiele internet. Daarop poogden aanbieders hun eigen mobiele diensten eenvoudiger te presenteren. Die ‘om-muurde tuinen’ heetten Vodafone Live, T-Mobile T-Zones enOrange World. KPN ging nog een stap verder met een heelaparte technologie voor mobiele data: i-mode.

Dit alles faalde jammerlijk. Ondertussen kwamen aanbiedersvan websites in verzet met een roep om ‘Open Mobile’. Ook Nederland kreeg een pressiegroep onder die naam. Die eistendat genoemde aanbieders een open standaard mobiel internetgingen hanteren in plaats van hun eigen portalen. Dat was ookeen geldkwestie want ‘contentaanbieders’ kregen bijna nietsvan de toch al schaarse opbrengsten.

T-Mobile ging het eerst moedig overstag en presenteerde trotseen smartphone met een open browser en aangepaste web-sites van Nu.nl en Google. Nu kon mobiel internet echt beginnen,zo luidde de boodschap.

Maar nog lukte het niet. De honderden verschillende toestellen,met elk eigen instellingen, vormden nog steeds een te grotehobbel. Ook de makers van besturingsystemen voor mobiel,Symbian (Nokia) en Microsoft (Windows Mobile) faalden in hunpogingen gebruiksvriendelijkheid te laten prevaleren. Alleennerds konden mobiel internetten.

Daar is de iPhone

Apple kondigde begin 2007 de iPhone aan en halverwege 2007was de introductie in de VS daar. Europa moest nog een halfjaar wachten. De hype rond ‘Dé uitvinding van 2007’ (Time)bleek terecht. Ofschoon het toestel kampte met tragische kortebatterijduur en eerst zelfs ongeschikt was voor umts, was de er-varing met mobiel internet op de iPhone fenomenaal. Eindelijkwas het gebruik eenvoudig.

De derde generatie iPhone halverwege 2009 maakte een eindaan de kinderziekten, maar toen was de afzet al bijzonder groot.Maar wat de iPhone tot een buitengewoon succesvolle uitvindingmaakte, was de toegevoegde ‘App Store’: iedere ontwikkelaarmocht zelf programmaatjes schrijven en verkopen via de winkelmet toepassingen.

De vrucht van dit alles was dat het Cross Media Café van begin2009 vooral een iPhone-show mocht worden. Het Haagse ont-wikkelbedrijf Sharewire plaatste de iPhone in de schijnwerper

1. Mobiele media


inleiding door Peter Olsthoorn

Mobiele markt brengt weer een complete verrassing

met Pathé Mobile van het bekende bioscoopbedrijf. Verliep decommunicatie aanvankelijk via de mobiele website redelijk, dekomst van een applicatie voor de iPhone stelde dat totaal in deschaduw. Tweederde van het verkeer kwam spoedig van de iP-hone en dat aandeel groeit slechts.

Concurrenten op de markt

Antwoorden bleven niet uit met gelijksoortige webwinkels metapplicaties van Blackberry, Vodafone, Samsung, Microsoft enGoogle. De laatste zette mobiele besturing Android in de markt.Daar dit een open source systeem is, dus niets kost en eenvoudigis aan te passen aan specifieke wensen, gaan toestelfabrikantenermee aan de slag.

Google zelf is met de G1 en G2 bij lange na niet zo succesvolals Apple met de iPhone. Maar met al die sterke partijen, zoalsSamsung, Motorola en LG, krijgt Android een groter markt-aandeel. En dus wordt het aantrekkelijker voor programmeursom behalve voor de iPhone ook voor Android toepassingen te schrijven. Op deze wijze wordt de open source besturing mobiel een veel groter succes dan de open source besturingvan de pc (Linux geheten) ooit is geworden.

Dat is een opvallend gegeven: de instellingen voor de telefoonswaren eerder een brug te ver, maar het installeren van applica-ties als technische handeling bleek (voor de eerste generatiesgebruikers) geen enkel probleem.

Technologie geeft de doorslag

Met excuses voor dit nogal technisch georiënteerde verhaal,maar dit draait om technologie, en wel in dienst van gebruiks-gemak. Mobiel internet gedreven door geld en beleggers (over-names en licenties) werd een ramp. Vervolgens probeerdenmarketeers het met hun mobiele portalen en wederom werd hetniets. Technici redden de zaak.

En dan is daar niet de mobiele voorloper Japan (van i-mode)noch de nieuwe grootmacht China, noch het opkomende pro-grammeursland India en al helemaal niet Europa dat de wereldde GSM-standaard schonk; nee, dan is het toch weer SiliconValley, met Apple in Cupertino en Google in Mountain View, datde dienst uitmaakt in informatietechnologie.

Maar meer dan ooit is hun ontwikkeling mondiaal. Vooral Googlespreidt de vleugels uit. Niet alleen telt Google de nodige Neder-landse programmeurs op de eigen basis, er werken er ook in‘Amsterdam en omstreken’ die applicaties bouwen. Googlehoudt periodiek bijeenkomsten met programmeurs in Amster-dam en jaarlijks nemen Nederlandse studenten deel aan hetGoogle Booth Camp. Want iedereen met een goed idee die soft-warekennis kan bijschakelen kan de wereld veroveren met eenapplicatie. Neem bijvoorbeeld Layar dat voorloper is met virtualreality, de combinatie van de werkelijkheid (beeld van je om-geving via je mobiel) in combinatie met een applicatie (bijvoor-beeld woningprijzen).

Maar er zijn ook nationale markten voor mobiele applicaties. Zodoen uiteraard Buienradar, Hyves, Telefoonboek, Nu.nl en Treinhet hier goed. Behalve de successen van Hyves en Nu – beidekrijgen ruim de helft van hun mobiele gebruik via de iPhone –toonde het Cross Media Café ook de opkomende helden diehun geluk beproeven met Layar, restaurantgids Iens en applica-ties voor radio, en spelletjes. Niet zelden op zolderkamers in devrije tijd gemaakt, ook met tieners.

En natuurlijk de vraag: waar blijft toch de Publieke Omroep metUitzending Gemist op de iPhone. U leest er het nodige over opde volgende pagina’s. Er spreekt een lichte voorkeur van WilliamValkenburg uit voor het open internet. Applicaties kosten gelden bedienen maar een deel van het publiek.

Het zijn terechte vraagtekens. Want wie maakt nu eigenlijk dedienst uit in de mobiele markt? Vroeger waren de providers,KPN en Vodafone voorop, oppermachtig. Ze legden hun wil opaan makers van content die publiek wilden en konden bereiken,zoals met hun torenhoge tarieven voor leuke sms-diensten.

De bordjes zijn verhangen. Makers van besturing trekken demacht naar zich toe met hun marktplaatsen. Wie opent er eenstalletje? Hier treedt een paradox op: pas wanneer een platformeen voldoende bereik heeft wordt het mogelijk rendabel om eenapplicatie te maken. Wordt een platform als iPhone of Androidechter te sterk dan krijg je ongewenste grote macht. Applespeelde al enkele machtsspelletjes met ongewenste applica-ties. Maar zoals het er nu naar uit ziet blijft er voldoende concur-rentie tussen platforms.

Bovendien spelen providers en makers van mobieltjes een spelom de opbrengsten. Wie gaan er winnen en wie spelen er straksde tweede en derde viool? Partijen als Vodafone en Nokia lekenonverslaanbaar gezien hun grote marktaandelen. Nu kon Appleproviders flinke offers afdwingen, ondermeer met opbrengst-deling van inkomsten. Dat maakt het veld er spannender op.Dat geldt ook voor grote mobiele applicatiemakers als TomTomen Hyves. Waar eindigt hun strategische polsstok?

De mobiele datastrijd is ingezet in 2009 en zal in volle hevigheidwoeden in 2010. Zou goed zijn om met een Cross Media Cafétegen het einde van 2010 de balans eens op te maken?


1.1 Blyk: gratis mobiele communicatie voor jongeren

De openingspresentatie is van Eric Kip (Blyk), een nieuw initiatiefdat zich richt op het gratis aanbieden van mobiele communicatieaan jongeren. Hij opent met de vraag wie er op zijn of haar mobielwel eens advertenties heeft ontvangen en vervolgens of het ookeen relevante advertentie was. Er gaan bij die tweede vraag nogmaar zo’n vier tot vijf handen de lucht in. Relevantie is bij mobieleadvertenties erg belangrijk en dat is er dus nog veel te weinig, zoblijkt uit deze kleine steekproef.

Messaging zorgt voor meerwaarde

Blyk heeft de ambitie om mobiele communicatie voor jongerengratis te maken. Om dat mogelijk te maken worden er advertentiesaangeboden, dat zullen relevante en dus waardevolle adverten-ties zijn. De mobiele advertentiemarkt zal in de komende jarengemiddeld ruim 40% blijven groeien. ‘Messaging’, zoals Eric Kiphet noemt, zal de meerwaarde creëren in mobiele media en daar-mee een verdienmodel worden.

Blyk wordt het gratis mobiele netwerk voor jongeren, mogelijk gemaakt door adverteerders. Gebruikers krijgen bij Blyk iederemaand gratis sms’jes en belminuten en leveren tegelijkertijd eenbijdrage aan de marketingdoelstellingen van merken.

Merken zijn traditioneel op zoek naar bereik en frequentie en heb-ben daarnaast ook behoefte aan merkbinding. Dus niet alleen exposure, maar ook een daadwerkelijke relatie met de doelgroep.Blyk denkt dit voor elkaar te gaan krijgen via messaging. Omdatmessaging nog steeds het dominante communicatiemiddel is, zalhet de barrières gaan slijten. Men ziet vier mogelijkheden ommarketingdoelstellingen te realiseren:

• Awareness: bereiken van de doelgroep via mobile messaging.• Engagement: gebruik van response en interactie om een

dialoog op te bouwen.• Sales: toevoegen van een call to action.• Insight: analyseren van interacties met de doelgroep of opzet-

ten ad hoc onderzoek.

Vervolgens laat Eric Kip een aantal voorbeelden van mobile messaging zien uit Groot-Brittannië waar Blyk in september 2007gelanceerd werd. Onder meer van Living TV/Britain’s Next TopModel (promotie TV-programma), Penguin Books (promotie vanboek) en WKD (drankje uit Engeland).

Blyk zal eind maart/begin april 2009 in Nederland starten, de ambitie is om in een jaar tijd 50.000 abonnees halen.

Mobiel staat nu ook in Nederland op doorbreken en datblijkt uit de massale opkomst voor dit Cross Media Café.De registratie van de inschrijvingen moest na de 490edeelnemer worden stopgezet omdat de maximale capaci-teit van de zaal was bereikt.

Lancering Blyk verschoven

De lancering van Blyk in Nederland is doorgeschoven vanmaart 2009 naar een nieuwe datum die op korte termijn bekend gemaakt zal worden. De reden voor het uitstel ligt in het feit dat Blyk internationaal sinds maart niet langer opereert als een zelfstandige mobile virtual network operator.In plaats daarvan worden internationale strategische allian-ties aangegaan met bestaande mobiele operators.

De belangrijkste reden voor de strategiewijziging ligt in hetfeit dat de strategische allianties Blyk in staat stellen snellerinternationaal uit te rollen tegen significant lagere kosten. In Nederland is Blyk een strategische samenwerking aan-gegaan met Vodafone.

Voor zowel de Nederlandse consument als de adverteerdersverandert er niets in het oorspronkelijke Blyk idee. De doel-groep blijft jongeren in de leeftijd 16-29 jaar die vrijwel gratiskunnen bellen en sms’en. In ruil hiervoor krijgen de jongerenberichten (advertentie- enmerkberichten) die geheelzijn toegesneden op hetdoor hen ingevulde pro-fiel. Adverteerders krijgentoegang tot een volledigopt-in en geprofileerdedoelgroep.

In Groot-Brittannië is Blyk reeds sinds augustus actief metOrange in de nieuwe strategische samenwerking. Na eeniets langere aanloopperiode zal Blyk alnog binnenkort hetNederlandse mobiele medialandschap willen veranderen.


UPDATE

iPhone

Blyk: ‘Messaging zal de meerwaarde creëren in mobile media’

1.2 Rabo Mobiel: De Bank in je Broekzak

Rabobank is een voorloper als je kijkt naar mobiel bankieren,daar start Dan Armstrong (CTO van Rabo Mobiel B.V.) zijn verhaalmee. Stabilisatie en differentiaties zijn daarbij twee belangrijkedoelstellingen.

Als je MVNO-speler bent (MVNO = mobile virtual network opera-tor) dan kun je via verschillende modellen opereren:• de dienst telefonie (bijvoorbeeld goedkoop, je richten op speci-

fieke doelgroepen, goedkope roaming);• zo goed mogelijk verkrijgbaar zijn via point-of-sales locaties

of goede distributie;• core business gaan toepassen in andere markten;• koppelen aan grote merken (zoals Virgin Mobile);• gebruiken van machine-to-machine communicatie (M2M) of het

benutten van netwerken.

Waarom Rabo Mobiel?

De Rabobank heeft telefonie aan het eigen merk gekoppeld en iseen van de spelers op de MVNO-markt. De redenen waaromRabo Mobiel goed bij de Rabobank past zijn:

• Het is een premium product.• Het is een mooi communicatiekanaal naar, met en tussen lokale

banken, leden en klanten.

• Rabobank is hiermee een mobiele incubator, wat het mogelijkmaakt nieuwe producten te stimuleren en aan te jagen

• Door eerdere ervaringen beschikt de bank over een groot mo-biel kenniscentrum

Rabobank vindt dat mobiel bij de kernwaarden van de bank past.Kernwaarden zoals vertrouwen, veiligheid, kwaliteit en gemakke-lijk te gebruiken. Waarden die ook bij ‘betalen’ belangrijk zijn.Daarnaast is de Rabobank een onafhankelijk bedrijf dat het bestewil bieden voor haar klanten. Inmiddels heeft Rabo mobiel 200.000klanten.

Is dit de toekomst?

De diverse producten en diensten die – niet alleen door de Rabo-bank – ondertussen ontwikkeld zijn, zorgen ervoor dat je je mo-biel kunt zien als een afstandsbediening in je leven, als controle-middel maar ook betaalmiddel. Je kunt er je mail mee doen, jesaldo mee checken, je parkeerkosten mee betalen etc.

Eric Kip (Blyk)


Rabobank: enkele MVNO-modellen

Met Rabo Mobiel parkeren

Met Rabo Mobiel is het in 2009 mogelijk geworden om fietsen auto te parkeren.

CalllockRabo Mobiel is nauw betrokken bij de ontwikkeling van Call-lock. Met Calllock kun je je fiets op een nieuwe manier parke-ren. Calllock werkt eenvoudig: met je mobiel wordt de stal-ling geopend en parkeer je je fiets. Bij vertrek gebruik je jemobiel weer om de stalling te openen. De communicatie methet slot kan via het versturen van een sms’je, via een pasjevan Calllock of door je mobiel bij het slot te houden. Dat laat-ste werkt via near field communication (NFC), een draadlozecommunicatiemethode waar steeds meer nieuwe telefoonsgebruik van maken. Soms moet er betaald worden voor defietsenstalling, dan wordt op Calllock pasje met een tegoedgewerkt, of met SMS Betalen van Rabo Mobiel. Calllockwordt de komende maanden getest in diverse plaatsen. Deverwachting is dat Calllock in 2010 op de markt komt.

ParklineOok bij het parkeren van een auto kan gebruik gemaakt wor-den van Rabo Mobiel. Bij het parkeren bel je naar Parkline entoets je het nummer in van de parkeerzone. Wanneer je weg-gaat, bel je om de auto af te melden. Om te voorkomen dat jewegrijdt zonder je af te melden, ontvang je iedere twee uureen herinnering per sms. Je betaalt een klein bedrag voorhet aan- en afmelden plus het lokale parkeertarief. Intensievegebruikers kunnen een abonnement afsluiten.

Maandelijks wordt het parkeergeld in één keer van je reke-ning afgeschreven. Mobiel parkeren kan bij iedere provider,maar Rabo Mobiel heeft speciale afspraken met Parkline gemaakt.

Bron: Rabobank

UPDATE

Wat de Rabobank ondertussen al gedaan heeft, is te zien in deonderstaand overzicht. Een aantal voorbeelden van applicatiege-richt (de blauwe rondjes) en op afstand betalen (de gele rondjes).

Volgens Dan Armstrong loopt de Rabobank ten opzichte van debankcollega’s voorop en zijn ‘standaarden nodig’ voor brede markt-acceptatie. De Rabobank is voorbereid om nieuwe diensten te lan-ceren en MVNO past in de lange termijnvisie van de Rabobank.

1.3 Sharewire: Distributie van mobiele content

Ivo Wentholt (algemeen directeur van Sharewire) geeft een presentatie over de distributie van mobiele content. Sharewire iseen partij die onder meer werkt voor Financieele Dagblad, ReedBusiness, Spits, RTL en ING.

Volgens Ivo Wentholt is het tot nu toe een groot probleem ge-weest om mobiele content bij de gebruiker te krijgen. Tenminste,tot een jaar geleden, tot juli 2008. Op dat moment zette de iPhone,en met name de achterliggende distributie van mobiele contentvia de App Store, de mobiele wereld op zijn kop. Het nieuwe dis-tributiemodel dat door Apple geïntroduceerd werd, heeft een revolutie veroorzaakt. 14 miljoen iPhone gebruikers downloadensindsdien alles wat los en vast zit en iedereen volgt. Dat is goednieuws voor Sharewire, aldus Ivo Wentholt.

Praktijkcase Pathé Mobiel op iPhone

Hij geeft een demonstratie van Pathé Mobiel, waar je direct toe-gang hebt tot alle tijden waarop en locaties waar de films draaienen waar je ook streaming de trailers van de films kunt bekijken.Pathé kwam in april 2007 naar Sharewire toe met het verzoek omeen mobiele strategie te ontwikkelen. Het succes van de eigen internetsite moest ook naar mobiel vertaald kunnen worden, zowas de gedachte destijds.

Als target werd geformuleerd om eind 2008 zo’n 25.000 mobielegebruikers per maand te hebben. Marketing en distributie vondenplaats vanaf de eigen website, via sms (FILM naar 4443), viadownloads vanaf de mobiele website en offline in de vorm van flyers in de bioscopen.

Het resultaat tot oktober 2008 was mooi in lijn met de doelstellingen:de target van het aantal gebruikers per maand werd gehaald, erwerden 150.000 views per maand gerealiseerd en 12% van hetaantal gebruikers kwam via de mobiele site.

En toen: de iPhone revolutie

Sinds de lancering van de iPhone in Nederland zijn er al 110.000in gebruik. De helft van deze groep heeft Pathé Mobiel geïnstal-leerd, een niet eerder vertoonde conversie. Binnen drie dagen nade lancering van de applicatie in de App Store was het de meest


Met Rabo Mobiel drankjes bestellen

Wachten tot je bestelling wordt opgenomen op een terrasjeis verleden tijd, met MyOrder bestel je via je mobiele tele-foon. Dit is een mobiele applicatie MyOrder om bestellingente plaatsen en de rekening betalen in horecagelegenheden.De menukaart van aangesloten horeca gelegenheden is via jemobiel te bekijken, je verzendt je bestelling rechtstreeks naarde bar en je rekent direct af met SMS Betalen van de Rabobank.

Sinds 21 juni 2009 is het mogelijk om bij bijna alle strand-paviljoens in Noordwijk via mobiel te bestellen en betalen.Noordwijk is de eerste badplaats in Nederland die werkt metdeze nieuwe manier van betalen en is mogelijk gemaakt doorMyOrder, Rabo Mobiel, Rabobank Bollenstreek, NoordwijkMarketing en een aantal horecaondernemers.

Bron: Rabobank

UPDATE

Dan Armstrong (CTO, Rabo Mobiel B.V.)

Sharewire: ‘Traffic & usage’

Rabobank: overzicht producten 2007-2009

populaire applicatie op de iPhone. Zonder enige marketing doet demobiele applicatie vandaag de dag zelfs 67% van de traffic en hetgebruik van Pathé. De applicatie heeft de website inmiddels zelfsop een forse achterstand gezet. Van 150.000 views in septembernaar 550.000 op dit moment. Pathé Mobiel wordt vooral gebruiktop zaterdag, ‘de dag van de bioscoop’, dat is erg herkenbaar.

Het App Store effect

Als je kijkt naar de impact van de distributie dan wordt 81% vanalle applicaties op de iPhone gebruikt, de andere 19% zit bij an-dere devices (Nokio, PocketPC, Sony e.d). Van de mensen die deapplicatie download, gebruikt bij de iPhone 98% daadwerkelijkde applicatie, bij de andere devices is dit ‘slechts’ 60% van de gebruikers De andere devices hebben een mindere interface envragen om die reden veel support, de iPhone doet het zondersupport. Ook qua marketing hebben we te maken met twee uiter-sten: wel marketing voor de overige devices en geen marketingacties voor de iPhone.

De ‘return on investment’ is voor Pathé overduidelijk. Er wordt gekeken op prime-time (zaterdag tussen 16 en 19 uur), de kostenzijn lager dan 5 cent per gebruiker/per maand en er was veel freepublicity. En last but not least: in de volgende release zal ookkaartverkoop zitten.

Dit succes is aan anderen niet voorbij gegaan, iedereen gaat Apple nu kopiëren. Google kwam al met Android Market, Black-berry komt met haar Application Storefront, Microsoft met Sky-market, Vodafone met de Application Manager en bij Samsungheet het de Application Store.

Wat betekent dit? In elk geval veel stof tot nadenken, aldus IvoWentholt.• Game on! Er wordt een strijd gestreden, maak er gebruik van.• Volg de distributiekanalen, wat is mijn potentieel bereik en is dit

interessant?• Met nieuwe distributiekanalen kan internationaal gedacht worden.• (Kleine) ontwikkelaars gaan aan de haal met je content. Bedenk

wat je daar van vindt (NS en ANWB hebben hiermee te maken).• Denk niet na over 110.000 iPhones. Ga er van uit dat bereik

enorm groeit in 2009 en daarna.• Met alleen een mobiele site worden sowieso distributiekanalen

gemist.

Peter Olsthoorn stelt dat de operators hun macht verliezen, hoegaan ze hiermee om, zo vraagt hij? Volgens Ivo Wentholt haddenze al nooit die macht. Ze konden applicaties distribueren omdathet kon, niet omdat het hun core business was. Monique vanDusseldorp vraagt naar hoeveel mensen er nu naar trailers vanfilms kijken. Ivo Wentholt geeft als antwoord dat ongeveer 20%van het verkeer naar het kijken van trailers gaat.

1.4 Mobiele Pitches

In het tweede deel van het programma van het Cross Media Caféover mobiele media komt er in een hoog tempo een tientalpitches voorbij. Mobiele start-ups en MKB’ers presenteren nieuween succesvolle mobiele diensten. Op de volgende pagina’s volgteen kort overzicht van de bedrijven en een korte uitleg over hetproduct of de dienst.


Sharewire lanceert Mobiele spraakapplicaties

Later in september kondigde Sharewire aan om met Voice-Corp te gaan samenwerken om de eerste mobiele ‘spraakapplicaties’ in Nederland te leveren voor de iPhone en anderemobiele platforms. Met haar ReadSpeaker product biedt Voice-Corp een tekst-naar-spraak dienst, wat een aanvulling is ophet platform dat Sharewire levert om content van de klant beschikbaar te maken in een mobiele omgeving

“De voorleesfunctionaliteit biedt flexibiliteit en gemak aan demobiele gebruiker. De gebruiker kan luisteren naar de con-tent waar en wanneer hij dat wil, maar ook hoe hij dat wil,”vertelt Staffan Meij, CFO bij VoiceCorp. “Iedereen is tegen-woordig druk. Tijdens andere bezigheden, of onderweg, kande mobiele gebruiker zijn tijd nuttig besteden door te luiste-ren naar de door hem gewenste informatie. Daarnaast is hetscherm van een mobiel relatief klein, wat het lezen van decontent niet altijd ten goede komt. Ook hiervoor is de voor-leesfunctionaliteit een uitkomst. VoiceCorp is enthousiastover een samenwerking met Sharewire. Samen kunnen weeen totaaloplossing bieden voor mobiele applicaties.”

Bron: Sharewire

UPDATE

Sharewire: ‘Het App Store Effect’

Pitch 1: Arthur Tolsma, Greetinq

Wat? Gepersonaliseerde voicemail boodschappen en visual voicemail.Waarom? 60% van de zakelijke telefoontjes eindigt in voicemail.Dat betekent dat iedere keer dat iemand je probeert te bellen, hijeen grotere kans heeft om je voicemail begroeting te horen dandat hij je persoonlijk aan de telefoon krijgt. Wanneer je dit beseft,realiseer je je meteen dat de voicemail begroeting veel meer aan-dacht verdient om een zo positief mogelijk contactmoment tecreëren. Greetinq maakt dat vanaf nu mogelijk, het is een innova-tieve manier om uw relaties te laten merken dat zij belangrijk zijn.Hoe werkt het? Het eerste product van Greetinq is Premium voicemail, waarmee ze zich richten op de zakelijke markt. De be-langrijkste functionaliteiten van Premium voicemail zijn:• persoonlijke begroetingen voor belangrijke relaties;• begroetingen in meerdere talen, gekoppeld aan een landnummer;• een professioneel ingesproken begroeting als standaard-

begroeting;• voicemailberichten overzichtelijk afluisteren via email;• mogelijkheid om berichten door te sturen via email;• uw berichten worden 6 maanden bewaard.En verder? De visie van Greetinq op voicemail wordt algemeenenthousiast ontvangen. De MKB innovatie top 100 heeft Greetinqzelfs uitgeroepen tot ‘meest veelbelovende concept 2009’! Greetinq is eind 2009 op verschillende kanalen te zien en te horen geweest. In de Telegraaf en op BNR in Business. Daarnaastis Premium voicemail twee keer gepresenteerd in het tv program-ma ‘Bij ons in de bv’. Meer info: www.greetinq.com.

Pitch 2: Paul Stringer, Treasure my text

Wat? Forwarden, opslaan, organiseren en delen van sms’jes. Treasuremytext is een gratis online sms opslag dienst. Sinds2003 kun je bij Treasuremytext sms’jes opslaan. Treasuremytext2.0 – de nieuwe versie van Treasuremytext – is geactualiseerdmet een nieuwe interface met nieuwe mogelijkheden. Waarom? Lage operationele kosten en goed schaalbaar.Hoe werkt het? Maak een account aan op www.treasuremytext.nlen forward de sms berichten naar de standaard nummers. Je favo-riete berichten worden dan bewaard. Het werkt met elke telefoon,elk netwerk, overal. Een bericht wordt bewaard in je account.Deze berichten zullen nooit per ongeluk verwijderd worden als je verandert van telefoon en er zit geen limiet aan de opslag. ViaTreasuremytext kun je de berichten bewaren, categoriseren endelen.En verder? 22.000 actieve gebruikers en een groei van 1.000 permaand. Meer info: www.treasuremytext.nl

Pitch 3: Joost Ligtvoet, SMS9009

Wat? Flatfee sms dienst voor adverteerders en mobiele sites, meteen vast tarief van 500 euro per 3 maanden. Waarom? Sms 9009 kan ingezet worden om interactie vanuit eenadvertentie te bewerkstelligen. Hoe werkt het? Consumenten kunnen een merknaam naar 9009sms’en. Ze krijgen dan een gratis link naar een mobiele site. Hier-bij kun je denken aan aanvraag van een sample, proefrit of proef-abonnement. Maar ook voor een prijsvraag, quiz of enquête iseen mobiele Internetsite een zeer effectief middel gebleken.En verder? Geen moeilijke url’s en directe interactie.Meer info: www.sms9009.nl

Pitch 4: Louise Verschuren, Wuzzon

Wat? Wuzzon is de eerste community in Nederland, waar ieder-een in zijn eigen webshop zelfgemaakte mobiele content – ringto-nes, wallpapers en animated wallpapers – kan creëren, uploadenen verkopen. Waarom? De eerste en enige jongeren community waar dit kan.Hoe werkt het? Op Wuzzon kunnen creatievenlingen al hun cre-aties laten zien. Eerst maak je een account aan op Wuzzon. Ver-volgens kun je je mobiele content uploaden, bijvoorbeeld eenringtone. Aan elke download kan de maker zelf een bedrag naarkeuze hangen. Bij een tarief van 1,10 euro houdt de aanbieder 25eurocent over. De rest blijft bij operators en Wuzzon houdt zelfeen gedeelte in. Als een maker 10 euro verdiend heeft kan hij datlaten uitbetalen.En verder? Een primeur: de Wuzzon community krijgt de moge-lijkheid om producten en diensten van Telfort te verkopen. De ver-wachting is dat 10% dat gaat toevoegen en 10% daarvan binnenhalf jaar een conversie gaat realiseren.Meer info: www.wuzzon.nl


Pitch 5: Michel van der Velde, One Shoe

Wat? One Shoe mobile introduceerde als eerste in NederlandQR codes (Quick Response codes) om mobiele websites toegan-kelijk te maken voor een breed publiek. Navigatie naar een websitewordt via een QR code gemakkelijk. Hiervoor hoeft alleen de barcodelezer op de mobiele telefoon geactiveerd te worden omvervolgens de QR code te scannen.Waarom? De QR code wordt volgens One Shoe mobile vaak nietjuist ingezet. Met het oog op gebruikersgemak voor een idealemobiele internet ervaring is het noodzakelijk dat een consument, nahet scannen van de QR code, naar een mobiele website wordt doorverwezen. Het is de ideale brug tussen de fysieke en online wereld.Een QR code kan eigenlijk overal op geplaatst worden: folders,brochures, kleding, muren, eigenlijk alles waar je maar iets opkan drukken, printen of plakken. Een QR code wekt heel erg veelnieuwsgierigheid op. Na het scannen van een QR code gaat eengebruiker naar een mobiele website waar een filmpje afgespeeldkan worden, meer informatie gelezen kan worden, mobile couponontvangen kan worden, inschrijf- of registratieformulier ingevuldworden etc.

Hoe werkt het? De gebruiker opent een QR reader (applicatie opde mobiele telefoon). De camera van de telefoon registreert eenQR code en zet deze om naar een url van een mobiele website.Hierdoor kun je automatisch doorverwezen worden naar een mobiele website.En verder? In samenwerking met One Shoe mobile biedt TNTPost haar zakelijke klanten de mogelijkheid om een QR code toe te voegen aan direct mails, zodat consumenten zelf via hunmobiele telefoon meer informatie van een product of dienst kun-nen opvragen. Onder de naam Direct Mobile Marketing voegtTNT Post hiermee een digitaal kanaal toe aan direct mail waar-door de mogelijkheid tot interactie tussen de adverteerder en deconsument verder wordt versterkt. De toepassing werd op de DMvakdag in Rotterdam geïntroduceerd. Meer info: www.oneshoe.nl

Pitch 6: Claire Boonstra, SPRXmobile

Wat? Je kunt via je mobiel zien waar zich in directe omgevinggeldautomaten bevinden.Waarom? Kleine sensatie, grote mogelijkheden.En verder? Draait op Android. Binnen twee weken gerealiseerdin samenwerking met ING.Meer info: www.sprxmobile.com

Pitch 7: Ronald van der Lingen, Pim Pam

Wat? Gezelschapsspel gebaseerd op pim pam pet en gratis tedownloaden vanaf Android Market.Waarom? Testcase, om ervaring op te doen met ontwikkeling,distributie en publiek. Veel Nederlanders zijn opgegroeid met hetklassieke gezelschapsspel ‘pim pam pet’. Pim-Pam is moderne versie voor je telefoon vooreen ouderwets gezellige avond met vriendenen/of familie.Hoe werkt het? Het doel van het spel iswoorden te vinden voor specifieke onder-werpen die beginnen met de door de draai-schijf geselecteerde letter.En verder? Ontwikkeltijd slechts 1 week-end, time to market slechts 1 week. Pim-Pam voor Android™ is sinds 29 januari


Oneshoe: ‘Makelaar introduceert QR code op huizen’

Layar

SPRXmobile doet geen projecten momenteel en concen-treert zich volledig op de 16 juni 2009 gelanceerde applicatieLayar. Layar heeft al snel zeer veel belangstelling getrok-ken. Zowel van gebruikers, investeerders,content eigenaren en internationale pers.

Layar is een gratis applicatie voor je mo-biele telefoon die je toont wat er zichrondom jou begeeft door real time informatie op de realiteitdoor de camera van je mobiele telefoon te projecteren.

Layar is wereldwijd beschikbaar en inzetbaar en te gebruikenop iPhone 3GS, T-Mobile G1, HTC Magic en andere Androidphones in alle Android markten. Het is ook voor geïnstalleerdop de Samsung Galaxy in Nederland.

Je gebruikt Layar door je mobiele telefoon voor je te houdenals een camera. Informatie wordt bovenop het camerabeeldgetoond. Van alle interessante punten die op je scherm wor-den gemerkt, is informatie beschikbaar onderin het scherm.Zo zie je welke huizen te koop of te huur zijn, welke bars enwinkels populair zijn, of waar in de straat zich geldautomatenbevinden. Er zijn duizenden lagen beschikbaar en de gebrui-ker kan hier tussen wisselen.

UPDATE

2009 beschikbaar op de Nederlandse Android Market (onder Games/Brain & Puzzle). Het is de eerste Nederlandse game diehierop te verkrijgen is.Meer info: http://pimpam.mobi/

Pitch 8: Thomas Engel, Movels

Wat? Een Movel is een verhaal op je mobiel. De Movel downloadje eenmalig, je opent de applicatie en begint direct met lezen. Na het eerste hoofdstuk wordt je gevraagd of je het verhaal wiltkopen. Zo ja, dan klik op je op de ‘koop knop’ en kun je het heleverhaal op je gemak uitlezen, als het niet bevalt (het lezen op demobiel of het verhaal) dan lees je niet verder en koop je het ver-haal niet.Waarom? Elk jaar verdubbelt de schermresolutie, dus scherm-grootte is geen probleem meer. Movels biedt een laagdrempeligeen nieuwe manier van lezen waarbij je het verhaal altijd bij je hebten niet naar een winkel hoeft te gaan om een boek te kopen.Hoe werkt het? Het is een stukje software dat je eenmalig down-load en installeert op je mobiel. Hierna kun je het altijd en overalkosteloos gebruiken. De hoeveelheid tekst is bepalend voor ophoeveel mobiele telefoons het geschikt is, maar ga er vanuit datjouw Movel zal werken op de meerderheid van de mobiele tele-

foons die de laatste 2 à 3 jaar zijn uitgekomen.Een Movel bestaat uit de voorkaft en het verhaal,niets meer niets minder.

Er zijn features ingebouwd die het aangenamermaken voor de lezer, zoals: 5 font groottes, witop zwart of zwart op wit lezen en op schermendie niet vierkant zijn kun je de tekst roteren.Verder is er een hoofdstukindeling, zal de Movel software onthouden waar je bent ge-bleven en is er tijdens het lezen te zien hoe

ver je in het hoofdstuk en totale verhaal bent.Als je aan het lezen bent en gebeld wordt dan kun je gewoon op-nemen en na je gesprek verder gaan waar je was gebleven. Verderzorgt de verlichting van het telefoonscherm ervoor dat je makke-lijk in het donker kunt lezen.En verder? Obama doet het ook... Meer info: www.movels.eu

Pitch 9: Dennis Kokkelink, Tunin fm

Wat? iCarRadio is een nieuwe dienst waarmee je naar webradiokunt luisteren via GPRS streaming audio op je mobiele telefoon.iCarRadio is de eerste radio-applicatie op de iPhone die het moge-lijk maakt om ook rijdend te luisteren naar radio via mobiel internet,ook in gebieden waar geen 3G/UMTS- of Wi-Fi/WLAN-dekking is,maar slechts 2.5G/GPRS.Waarom? Geen UMTS, 3G en WiFi nodig. Meer dan 1.000 radio-stations uit de hele wereld kunnen via iCarRadio in de best moge-lijke kwaliteit via de iPhone ontvangen worden. Binnen 1 week wasiCarRadio nummer 1 in de Nederlandse App Store, inmiddels

(november 2009) bijna een miljoen maal gedownload, in 68 landen over de hele wereld.Hoe werkt het? Met de standaard webbrowser van je mobiele telefoon ga je naar de url: wap.tunin.fm. Je ziet dan direct het zenderoverzicht dat geschikt is voor jouw mobiele telefoon en jeselecteert een zender. De muziekspeler wordt gestart en begintna enige tijd te spelen. Voor sommige toestellen moet nog eenmuziekspeler geïnstalleerd worden. Die is direct vanaf de site tedownloaden. En verder? Binnen 1 week nummer 1 in de Nederlandse App Store,al in 36 landen beschikbaar. Na de presentatie van Dennis Kokke-link op het Cross Media Café lanceerde Mobilaria/Tunin.FM eengerichte campagne om radiostations, groot en klein, te voorzienvan een eigen ‘branded’ of ‘dedicated’ iPhone player. Hiermeekrijgen radiostations een eigen plek in de App Store en op de iPhone. Inmiddels zijn tientallen radiostations klant geworden, in Nederland, waaronder NPO, Radio 538, Q-Music, 100% NL,Keizerstad FM, RTV Rijnmond, Omroep West, Radio Decibel, Simone FM en Radio NL.Meer info: http://w3.tunin.fm/

Pitch 10: Iens Boswijk, Iens

Wat? Location based search naar restaurants via iPhone. Dé res-taurantgids met alle restaurants in Nederland en recensies vanandere restaurantbezoekers.Waarom? Waar is een restaurant? Het is up to date met 18.000restaurants, meningen en slechts in 3 clicks bij je restaurant.Hoe werkt het? Blader door steden of zoek uitgebreid naar res-taurants via internet of op je mobiel. Je kunt direct reserveren viaiens.nl. Na het etentje kan de bezoeker zijn mening achterlaten.Favoriete restaurants kunnen opgeslagen worden. IENS begonmet 60 proevers in 1999 en heeft er nu bijna 80.000. Dit aantalgroeit wekelijks. Iedereen kan proever worden bij IENS, je hoeft jealleen maar aan te melden op de website.En verder? meer dan 100 downloads per dag, in de Top 25 vande App Store.Meer info: www.iens.nl


1.5 iPhone zorgt voor sterke stijging mobielbezoek Nu.nl en Hyves

Ook in het derde deel van dit Cross Media Café was de rodedraad weer: de iPhone zorgt, waar beschikbaar, voor een explo-sie van traffic. En de concurrenten zijn bezig met een inhaalslag,de gebruikers zijn namelijk helemaal toe aan mobiel internet.

Ilse media: Optimalisatie in content én pertoestel

Ilse media bestaat uit een groot aantal online merken. Met deze mer-ken wordt ongeveer 80% van de online populatie bereikt. De poten-tie van mobiel internet is volgens Erik Rovers (Leading BusinessDevelopment Mobile van ilse media) echter dusdanig groot dat erbij ilse in 2009 nog meer focus voor mobiel internet zal zijn.

De bovenste lijn geeft het potentiële bereik van mobiel internetaan, de middelste lijn het aantal mensen dat weet dat ze mobielinternet hebben en de onderste lijn is het aantal mensen dat mo-menteel ook echt mobiel internet gebruikt. De hoogste tijd dusom de afstand tussen de bovenste en onderste lijn te verkleinendoor het pushen van mobiel internet!

Maar wat bepaalt nou dat mobiel internet gepushed wordt? Dat isvolgens Erik Rovers voornamelijk de lancering van nieuwe tele-foontoestellen. De iPhone heeft ervoor gezorgd dat deze gebrui-kers 30 keer zoveel meer mobiele data gebruiken als andere mobiele telefoon gebruikers.

De drie randvoorwaarden voor meer mobiel internet zijn:• beschikbaarheid van devices;• beschikbaarheid van betaalbare en transparante toegang;• beschikbaarheid van content.

In de eerste twee gebieden wil ilse zich niet begeven. Wél wil ilseleverancier zijn van content en services in de waardeketen en kanilse zich nog onderscheiden.

Een mooie case is bijvoorbeeld Nu.nl. Nu.nl mobiel is in 2008 meteen factor 10.000 gegroeid. Hoe dat kan? Nu.nl geeft invullingaan mobiele functionaliteit en behoefte: ‘snack’ mogelijkheid eninterface• Nu.nl hecht hoge waarde aan usability: toegankelijkheid, snel-

heid en layout-optimalisatie.• Nu.nl besteedt veel aandacht aan de marketing: awareness en

conversie.• Nu.nl is gratis: advertising funded.Mooie mobiele toepassingen die laten zien hoe Nu.nl dat in depraktijk waarmaakt zijn bijvoorbeeld de beurskoersen, de sport-standen (zondagmiddag) en de sneeuwhoogtes.

Usability: ook optimalisateren per toestelOptimalisatie heeft echter ook te maken met optimalisatie per toe-stel. Toepassingen kunnen er per mobiel anders uit zien, dus alsje het per mobiel zo goed mogelijk maakt dan haal je alles uit hettoestel en geef je tegelijkertijd de gebruiker ook zoveel mogelijk.

Wat is de visie van ilse op mobiel internet:• Mobiel moet integraal onderdeel zijn van internet.• Het is hard groeiend en kan wel tot 25% van de online media-

consumptie gaan uitmaken.• Het is een medium wat zeer persoonlijk is en tegenwoordig ook

locatie-bewust.• Maar bovenal is het de connector van de analoge wereld met

digitale media.

Wat gaat ilse in 2009 doen:• doorontwikkeling van mobiel naar tv;• doorontwikkeling van Nu.nl mobiel – nufoto, nujij en nuvideo;• doorontwikkeling van Nu.nl tv;• ontwikkeling van Kieskeuring mobiel 2.0;• ontwikkelen van locatie-gebonden diensten;• vernieuwen van de mobile advertising propositie (zoals formats,

interactiviteit en targeting).


Erik Rovers (Leading Business Development Mobile, ilse media)

ilse media: ‘Potentie mobiel internet’

Nu.nl is de succes case van ilse Media en de ervaring die ze hieropdoen willen ze graag toepassen op de andere merken. Werkaan de winkel dus.

Publieke Omroep: meer aanbod op meertoestellen

William Valkenburg (directeurInternetcoördinatie PubliekeOmroep) presenteert vervol-gens Uitzending Gemist op mobiel. Deze service is in december 2008 live gegaan enhij begint het verhaal met eendemonstratie ervan.

Het aanbod: breed en actueelBijzonder handig in de applica-tie is dat je op het NL-tekentje inde applicatie kunt klikken endan snel bij alle (andere) mo-biele applicaties van de publie-

ke omroep komt. De NOS is al langere tijd succesvol bezig metonder meer Teletekst. De nadruk bij de Publiek Omroep ligt opuitzendingen van vandaag en gisteren en dagelijks is er dan ooknieuwe inhoud te vinden. Het gaat daarbij om de premium pro-gramma’s van Nederland 1, 2 en 3.

Veel ondersteuning en feedbackDe applicatie is beschikbaar voor diverse platforms (besturings-systemen en toestellen). Er is daarnaast ook een mobiele web-site, zodat er ook bereikbaarheid voor andere toestellen is. Er zijnoverigens verschillende variabelen die bij gebruikers problemenkunnen veroorzaken, daarvoor geeft men op testlab.omroep.nlondersteuning en feedback.

De eerste cijfersDe eerste maand december gaf 17.000 downloads en upgrades,in januari is er een kleine stijging naar 20.000 waarvan 9.000 voorUitzending Gemist. Als je het vergelijkt met internet (13-14 miljoenstreams per maand), dan valt het mobiele gedeelte (23.000 streams in januari) weg. De mobiele site zit dus nog duidelijk inde beginfase.

Binnenkort: iPhone, Blackberry en AndroidEr is op veel sites aandacht en positieve berichtgeving geweest.Maar het belangrijkste kritiekpunt was toch wel het uitblijven vanUitzending Gemist op de iPhone. Maar William Valkenburg be-nadrukt dat er hiervoor goede alternatieven zijn: via het YouTubekanaal, via de iTunes store podcast, via Mobinews (betaalde applicatie) en via TuninFM (publieke radiozenders).

Aan de iPhone wordt gewerkt (streven: lancering in maart), daar-voor komt nog de Blackberry aan de beurt (februari) en in aprilvolgt dan Android.

Vanaf deze week zijn er ook uitbreidingen op de mobiele site: eris meer aanbod (van twee dagen naar een hele week) en er komteen toplijst.


William Valkenburg (directeur Inter-netcoördinatie, Publieke Omroep)

Uitzending Gemist nu beschikbaar vooriPhone, Apple staat gebruik 3G alsnog toe

De internetdienst Uitzending Gemist van de publieke omroepis in september beschikbaar gekomen op de iPhone. De video’skunnen zowel via WIFI als 3G netwerken worden bekeken.Even leek het erop dat Apple de applicatie niet wilde toelatenvanwege de mogelijke belasting van het mobiele data-netwerk. Dankzij een goede samenwerking met T-Mobile Nederland en Apple Europa is de applicatie nu alsnog onge-wijzigd beschikbaar gekomen.

De iPhone-applicatie heeft een archief van acht dagen. OverWifi heeft de applicatie dezelfde beeldkwaliteit als de websitevan Uitzending Gemist (500 kb/s). Via 3G worden de afleve-ringen met een beeldkwaliteit van 200 kb/s aangeboden. Af-leveringen zijn vrijwel direct na uitzending op televisie be-schikbaar in de applicatie.

William Valkenburg (directeur internetcoördinatie bij de NPO):“De iPhone is niet te vergelijken met de ruim 300 andere mo-biele toestellen die we al ondersteunen. Er moest een helenieuwe applicatie voor worden ontwikkeld.” Een grote uitda-ging was om de dienst zowel via WIfI als 3G beschikbaar tekrijgen. “De Uitzending Gemist applicatie is in dat opzichtuniek en vernieuwend.We zijn blij dat we,o.a. dankzij de steunvan T-Mobile de appli-catie nu via de AppStore kunnen aanbie-den.”

Bron: NPO

UPDATE

NPO: Uitzending Gemist op mobiel

Op de vraag van Monique van Dusseldorp naar eventuele ver-schillen tussen mobiel en internet zegt William Valkenburg dat dieer eigenlijk niet zo zijn. DWDD en het NOS Journaal zijn op mobiel erg populair, net als al op internet het geval is. Ook het ge-bruik gedurende dag is net zoals op internet, het bouwt ’s och-tends geleidelijk aan op en om tien uur ’s avonds is er een abso-luut hoogtepunt.

Hyves: Met mobiel on Spot in 2009

“Hyves is in de loop der jaren een groot en financieel gezond bedrijfgeworden,” daar begint Yme Bosma (Hyves) zijn presentatie mee.Continu kijkt men naar mogelijke verbeteringen online. In 2008 isdaar mobiel bijgekomen om de groeitrend in 2009 verder voort tezetten. Mobiel is namelijk het ultieme platform voor social networ-king en 10% van de Hyvers gebruikt Hyves regelmatig via mobiel.De iPhone heeft daar enorm aan bijgedragen en de iPhone-gebruikers zorgen voor ruim twee miljoen pageviews per dag wat50% van het mobiele bezoek is. Het iPhonegebruikers is echterbij lange na niet 50% van het aantal mobiele Hyves-gebruikers.

Hyves in 20092009 staat bij Hyves in het teken van locatie-gebaseerde dien-sten, maar ook sms via shortcodes komt beschikbaar. Dit laatsteis niet nieuw in de wereld, maar Hyves werkte hier tot nu toe nogniet mee. Zo worden de mensen die wel kunnen sms’en maar nietmobiel online kunnen ook bediend. Daarnaast kun je via Blue-tooth en de nieuwe Poken in de nabije toekomst aan je omgeving(andere aanwezigen) laten zien dat je als Hyver ergens binnen-komt. Je Hyves-naam wordt hiermee eigenlijk een soort legitima-tie. Pokens zijn te koop in de webshop van Hyves. Als je ze koopt,dan kun je er in de toekomst makkelijk geïdentificeerd mee wor-den, als je dat tenminste wil. Het product is pas sinds een paardagen te koop, maar tijdens dit event zijn toch al een 20-tal men-sen die zo’n Poken hebben.

Hyves on SpotWat echt nieuw is, is Hyves on Spot. De laatste nieuwtjes in devorm van ‘Wie wat waar’ en ‘krabbeltjes’ worden dan via scher-men in de desbetreffende spot (bijvoorbeeld Heineken MusicHall) weergegeven. De spot kan dit helemaal in eigen look & feelmaken en zelf beslissen welke dingen ze wel of niet aan het publiek willen doorgeven.

Hyves gaat volgens Peter Olsthoorn net zo hard als dat Yme snelpraat, worden ze dan misschien een concurrent van Nu.nl engaan ze ook nieuws verspreiden? Volgens Erik Rovers van ilsemedia zal Hyves niet opeens nieuws gaan maken. Wat dit betreftzijn ze eerder aanvullend dan concurrerend.

Hyves en authentificatieEen andere vraag is of Hyves in de toekomst niet iets moet gaandoen met authentificatie? Hoe voorkom je dat mensen in de toe-komst niet binnen komen onder andere namen dan dat ze daad-werkelijk zijn. Yme Bosma geeft aan dat dit voorkomen kan worden met de unieke code van je mobiel, deze is moeilijker tekraken. Echt 100% dicht zal echter nooit lukken.

Hyves vindt experimenteren leuk en ze hebben geen kip-ei-pro-bleem, er is een grote gebruikersgroep dus kun je makkelijk ietsuitproberen. Ook geeft Hyves kleine start-ups de mogelijkheidhun producten of diensten te proberen binnen Hyves, wat dat betreft staan ze altijd open voor nieuwe ideeën.

En zo kwam er een einde aan het eerste Cross Media Café van2009. Het jaar waarin mobiel echt doorbrak. Met mobiele dien-sten die als paddenstoelen uit de grond springen en een groei inde verkoop van smartphones (zie figuur). Geen kip en ei proble-men (meer) in deze markt!


Yme Bosma (Hyves)

GfK: ‘The smartphone revolution’

2. Aflevering: Digitale tv

Cross Media Café over digitale tv

Datum: 17 maart 2009




cafe-digitale-tv

432 inschrijvingen

Cross Media Café over digitale tv

Hoofdstuk 2. Aflevering: Digitale tv 21

Louter wat beter beeld en langzamer schakelen, dat was de eer-ste indruk van digitale tv. Nu de meerderheid van Nederland‘om’ is in 2009 kan wellicht in 2010 het accent komen te liggenop de werkelijke innovatie. Want digitaal maakt altijd veel meermogelijk.

In het derde kwartaal 2009 kam het percentage digitaal met bijnanieuwe 200.000 aansluitingen via de tv-kabel, satelliet, ether eninternet op bijna 62 procent. Dat stond in de kwartaal MonitorDigitale Televisie. Telecompaper hield het op 57 procent, ofwelcirca 4,6 miljoen digitale tv-verbindingen. De oplettende statisti-cus ziet dan direct dat we te maken hebben met meer verbin-dingen per huishouden, want het totaal aantal huishoudens bedraagt ruim 7 miljoen en ruim de helft daarvan is 3,6 miljoen.

Onderzoeksbureau Telecom Paper noteerde een toename in hetderde kwartaal (zomermaanden) van 3,4 procent, ofwel bijna150.000 aansluitingen. Naar verwachting zal die groei in 2010per kwartaal tussen de 4 en 4,5 procent zal bedragen.

De marktaandelen:• TV-kabel: 52,6 procent.• Satelliet-tv: 22,1 procent.• Digitenne: 19,1 procent.

Qua aanbieders:• Ziggo: 31,8 procent.• KPN: 20,7 procent.• Canal Digitaal: 18,5 procent.• UPC: 15,6 procent.

Dat Ziggo precies twee keer zoveel digitale afnemers heeft alsUPC is vooral een gevolg van een andere strategie: Ziggo be-schouwt digitaal als noodzakelijke basisdienst waarop abon-nees tegen eenvoudige voorwaarden over moeten kunnenoverstappen. UPC dacht er aanvankelijk ook zo over, maar momenteel is digitaal meer een commerciële optie geworden.

Het meest vooruitstrevend met de digitale strategie is Caiway,voorheen Cai Westland. Vanaf 10 oktober 2010 stopt Caiwaymet analoge doorgifte. Dit geldt ook voor Gouda waar Caiwaylevert voor Rekam. Dat is opvallend want Rekam was jarenlangde horzel in de pels van de kabelexploitanten, met een maand-tarief dat meer dan 50 procent goedkoper was dan dat van degrote partijen.

Daarmee werd de hoge winstmarge van digitale standaardpak-ketten zichtbaar. Dat was mede reden voor toezichthouderOPTA om concurrentie in analoog aanbod te bevorderen. OPTAbepaalde in 2009 de tarieven waartegen UPC en Ziggo hun ver-

bindingen ter beschikking van derden moeten stellen. En daarkomen in 2010 nog beroepszaken van. Ondertussen is analoogpassé bij Caiway. Het pad van vooruitgang is nooit glad geplaveidnoch voorspelbaar.

Kabelaars kenden in Nederland nauwelijks last van de recessiedankzij de hoge vaste winstmarges op analoog. In de VerenigdeStaten dreigden kabelexploitanten voor hoge kosten te komenals gevolg van hogere tarieven van de zenders. Die kampen immers met teruglopende advertentie-inkomsten.

In Europa zetten de zenders, zoals RTL en SBS, de tering naarde nering. Eind 2009 schreef het Financieele Dagblad uitge-breid over de veranderde verhouding tussen producenten ende zenders. Je zou verwachten dat, met internet, themakanalenen video on demand, producenten steeds eenvoudiger zelf hunweg naar het publiek weten te vinden. Het tegendeel blijkt hetgeval.

De recessie in de economie en de crisis in de reclamemarkt rakenvooral commerciële partijen als RTL en SBS diep. Ze bezuini-gen enorm, met 20 procent of meer van hun budget. Producentenvoelen dat intens. Konden ze ‘vroeger’ hoge prijzen bedingenmet meer gegadigden voor hun programma’s, de tv-markt is nuveel meer een kopersmarkt. Producenten als Endemol (omzet1,3 miljard euro), Freemantle (1,2 miljard) Eyeworks (230 mil-joen) en IDTV (All3media, 400 miljoen) en ‘nieuwkomers’ als (nu)Talpa en Warner Brothers moeten vechten om de afnemers.

Net als veel mediabedrijven, zoals internetpartijen en tijdschrift-uitgevers, begeven producenten zich in sponsoring. Zo produ-ceert IDTV de Eneco duurzaamheidsaward.

2009 was ook het jaar van het bankroet van The EntertainmentGroup van Marco Borsato, Lex van den Boog en Unico Gloriemet alle besognes en negatieve publiciteit die daar het gevolgvan waren. Dit kan negatief afstralen op nieuwe crossmediaproductiebedrijven, zei John de Mol in een vraaggesprek metBroadcast Magazine. Hij zei eveneens dat Nederland met mo-derne multimedia producties achterblijft. Technische platformskomen niet snel genoeg massaal van de grond. Maar we kun-nen wat verwachten aan nieuwe formaten programma’s, zo laatJohn de Mol doorschermen.

John de Mol kraakt ook een noot over de markt voor Nederlandseproductiemarkt waar het elkaar kennen en gunnen een te sterkerol zouden spelen. Dat neemt niet weg dat hij de stap zet naarde Verenigde Staten, naar andere Europese landen kijkt maarook nieuwe grote markten als de Aziatische en Rusland. Neder-landse creativiteit doet immers nog goed mee.

2. Aflevering: Digitale tv



Aanloop naar de echte innovatie met digitalisering

Creativiteit moet de drijfveer blijven. Nederland doet het daarinoverigens goed, met 35 geëxporteerde formats in de drie jaar 2006-2008, de derde exporteur na de Verenigde Staten enEngeland. In die drie jaar is er voor 9,3 miljard euro aan formatsverhandeld.

Themakanalen: hoog, maar weinig zeggendbereik

Met de digitale themakanalen ging het niet goed, tot verdrietvan producenten én zenderaanbieders die hoopten op extra revenuen. Endemol en KPN verloren bijvoorbeeld een berg geldmet Xi, hun gezamenlijke exploitant voor (digitale) themakana-len. IPTV (tv via internet) liet te lang op zich wachten. Meest opvallend is nog dat adverteerders er geen brood in zien. Datwas de commerciële lakmoesproef. Zenders voor doelgroepenleken een snoepje, maar adverteerders en mediabureaus krijgente weinig homogene doelgroepen in de schoot geworpen.

Bovendien zijn ze klein. Kijkcijfers vallen tegen. En dan houdtalles op. Bij het Cross Media Café in maart introduceerde Basde Vos (directeur SKO) de pilot SKO Digitaal. Uit de eerste re-sultaten is te leren dat 15% van de mensen minimaal eenmaalper week één minuut naar het pakket onderzochte zenders kijkt.In de hele periode van vier weken zijn 4,1 miljoen kijkers geteld.Dat leek veel.

In oktober was het bereik al bijna 26 procent en bij digitale kijkers bijna 42 procent. In november 2009 was dit een kleine 28procent, nu inclusief de nieuwe zender RTL Lounge. Misdaadnet(7,8%) en 13th Street (8%) en Humor TV (6%) hadden de hoog-ste cijfers. Kijktijden zijn niet bekend, en dat is een probleem.

De NPO bracht in 2008 het aantal themakanalen al terug van 17 naar 12. Sport1 liet via het Financieele Dagblad weten datkomend jaar ‘waarschijnlijk winst’ in het verschiet ligt. Dat is tedanken aan veel lagere inkoopkosten. De prijzen voor sport-rechten dalen, nadat die in de tijd van Talpa stegen.

Met 400.000 abonnees voor Film1/Sport1, samen goed voorruim 70 miljoen euro omzet in 2009, heeft UPC-zusje Chello Benelux een aardige basis, maar niet winstgevend voor Sport1.Toch was er groei in 2009, volgens de directie daar consumen-ten juist bezuinigen op bestedingen buitenshuis maar als ‘compensatie’ een tv-abonnementje nemen.

Eredivisie voetbal ontbreekt op Sport1, en dat blijft ook zo. Ere-divisie Live concurreert en tijdens het Cross Media Café afgelo-pen voorjaar werden 350.000 abonnees genoemd die 10 tot 15euro per maand betaalden. Jongste cijfers wil men liever nietverstrekken. Betalen voor voetbal is nog niet zo ingeburgerd alsin Engeland waar Sky al ruim 5 miljoen abonnees heeft (waar-van ruim één miljoen op HD). Maar wel is er een groei van pay-per-view van 30 procent; dat op ruim 15.000 kijkers per week-end dit voorjaar, zowel op tv als op internet en 150.000 streams.

Innovatie

Dat sluit aan op de trend van groei van on-demand die UPCvaststelt, onder meer met Uitzending Gemist. Dat past bij meer

fragmentatie en individualisatie. Anderzijds groeien de moge-lijkheden om te interacteren rond en gedurende uitzendingen.Hoe moet dat als we niet meer tegelijk kijken? Dat zal zich in2010 openbaren wanneer naar verwachting de ‘Web 2.0’ facili-teiten dichter tegen tv aan zullen komen. Een voorproefje is deverbeterde software voor aanbevelingen voor programma’s.Dat wordt nu aangeboden aan omroepen en zenders. De VPROhapt als eerste toe en andere partijen zullen volgen.

In het kielzog hiervan zal dergelijke software ook voor de kijkersbeschikbaar moeten komen zodat ze elkaar kunnen tippen. Ofgaat zo’n applicatie via Facebook verlopen? Of zullen content-aanbieders dit naar zich toe weten te trekken, bijvoorbeeld deNPO die communicatie opbouwt rond Uitzending Gemist?

Tele2 spreekt terecht van televisie 2.0: digitalisering heeft im-mers nog lang niet gebracht wat we ervan mochten verwachten.Al ‘sinds mensenheugenis’ is sms met eenvoudige responsehet belangrijkste platform voor communicatie over en met tv-programma’s.

YouTube uiteraard op tv, maar ook Hyves en Facebook met zin-nige functionaliteit toevoegen; het zal een kunst op zich zijn omde kijker actief te krijgen. Sceptici zien dat ‘never nooit’ gebeu-ren in de huiskamer. Je wilt toch het volgende doelpunt nietmissen? Een aanbieders willen niet dat tijdens reclame kijkersmassaal gaan interacteren?

2010 wordt een boeiend jaar!


2.1 Digitale tv is het 50% punt voorbij

Freek van ’t Ooster (iMMovator) opent de middag met een pre-sentatie over de laatste ontwikkelingen rond digitale tv in Neder-land. De cijfers die Freek van ’t Ooster presenteert komen uit deMonitor Digitale Televisie, een reportage die elk kwartaal wordtuitgebracht door de Expertgroep Digitale TV, een samenwerkings-verband van producenten, omroepen (publiek en commercieel),audiovisuele facilitaire industrie en distributiepartijen en is ontstaanop initiatief van iMMovator.

De Monitor Digitale Televisie is opgezet in samenwerking met GfKBenelux Marketing Services. De inhoudelijke redactie wordt gevoerd door iMMovator Cross Media Network. Via deze monitorpubliceert de Expertgroep periodiek belangrijke ontwikkelingenrond de acceptatie van digitale tv in Nederland.

Wat zijn de belangrijkste statistieken op dit moment? De totale televisieverkopen nemen nog steeds toe. Het grootste deel daar-van neemt de LCD-TV in, die wint het duidelijk van de plasma-

schermen. De crisis heeft tot nu toe nog geen invloed op de tele-visieverkopen. Er worden op dit moment nog steeds 34% meerplatte schermen verkocht dan een jaar geleden. In omzet is hetwel minder omdat de prijzendruk groter is geworden.

Vrijwel alle tv’s die op dit moment verkocht worden zijn inmiddelsook HD ready of Full HD. Als je naar huishoudens kijkt dan is in-middels 50% van de schermen thuis geschikt voor hogere kwali-teit tv. De schermen worden ook steeds groter. Inmiddels heeft53% van de Nederlanders een digitale tv in huis. Als je kijkt naarde aanbieders van digitale tv dan zie je de onderstaande ontwik-keling:

Ziggo heeft een erg snelle groei doorgemaakt en is inmiddels metafstand de marktleider met het aanbieden van digitale tv. KPN doethet ook bijzonder goed. Het Digitenne signaal van KPN is fors ge-groeid en heeft inmiddels na UPC de derde plek ingenomen.

“We zitten nu voorbij het 50% punt,” aldus Freek van ’t Ooster,“het wordt nu tijd om te gaan kijken naar wat Nederlanders eigen-lijk doen met die digitale tv.” Wordt er gebruik gemaakt van digitalezenderpakketten, themakanalen, premiumzenders, uitgesteld kijken, dat soort vragen.

Het digitale televisielandschap in Nederland ontwikkeltzich snel. De combinatie van het internet en de televisie-wereld komt dichterbij en er zijn steeds meer aanbiedersen meer netwerken. Er lijkt een sneeuwbaleffect te ontstaanen dat biedt nieuwe spelers interessante mogelijkheden.


Publiek tijdens het Cross Media Café Digitale tv

Freek van ’t Ooster (iMMovator)

Kwartaalmonitor november: bijna tweederde Nederlandse huishoudensaangesloten op digitale tv

De Monitor Digitale Televisie van november 2009 laat zien dathet aantal aansluitingen op digitale tv een voortgaande groeikent en uitkomt boven de 60% in het derde kwartaal van2009. Daarnaast is vooral de doorbraak naar HDTV op-vallend, zowel in penetratie van schermen, verkopen vanrandapparatuur en mensen met HD ontvangstapparatuur.Daarom wordt er in deze tiende editie van de Monitor DigitaleTelevisie een uitgebreide analyse van de HD ontwikkelingengegeven.

In het derde kwartaal kwamen er bijna 200.000 aansluitingenvan de aanbieders van digitale tv via de kabel, satelliet, etheren internet bij. De penetratie in Nederlandse huiskamers isdaarmee tot 62 procent gestegen.

UPDATE

Aantal aansluitingen digitale televisie 2005-2008 per aanbieder

2.2 Expertgroep Digitale TV

De Expertgroep Digitale TV zet zich in om de acceptatie van digitaletv in Nederland te versnellen en neemt daarvoor diverse initiatie-ven waaronder de Monitor Digitale Televisie. Via de monitor publi-ceert de expertgroep periodiek de belangrijkste ontwikkelingen in Nederland. Daarnaast heeft de expertgroep in 2009 specialeaandacht gegeven aan HDTV en standaardisatie.

Standaardisatie

Op het gebied van metadata, programmagegevens en het knop-pengebruik voor interactieve tv zijn vanuit de expertgroep actiesondernomen om afspraken te maken tussen de partijen in de keten zodat de dienstverlening over de hele keten kan wordengewaarborgd. Rondom metadata is een traject opgezet met

Dutch Guild (zie www.dutchguild.nl), dat inmiddels een rapportageheeft gemaakt over een ‘recommended practice’. Daarover is documentatie beschikbaar bij iMMovator via [email protected] is onderzoek gedaan naar een standaardisatie van hetknoppengebruik voor interactieve toepassingen.

HDTV

De Expertgroep Digitale TV buigt zich regelmatig over mogelijk-heden om de kloof tussen HDTV-aanbod en HDTV-vraag te door-breken. Zo zet de Expertgroep Digitale TV zich in om afspraken temaken tussen de partijen in de keten over hoe de televisiesectorin Nederland de komende jaren overgaat naar deze nieuwe digi-tale standaard. Daartoe zijn ook de Nederlandse HD Dagen ge-organiseerd. Meer informatie hierover vindt u in hoofdstuk 3 overde ontwikkeling van HDTV.

2.3 Zes digitale tv pitches

Een vast onderdeel van het programma van het Cross Media Cafévormen de pitches. Welke echt nieuwe diensten zijn mogelijk ophet digitale televisie platform? Een reportage met een zestal kortepresentaties van jonge bedrijven met interessante projecten.

Pitch 1: Paul Janssen, ConnectedPeople

Wat? ConnectedPeople is een community die ‘echte interactivi-teit’ biedt via tv. Je kunt er reageren, sms’jes verzenden, bloeme-tjes sturen etc.Waarom? Met ConnectedPeople kun je nu ook op tv eindelijk interactief bezig zijn.En verder? Men ontwikkelt verder met diverse andere partijencommunities, onder meer Slash FM.Meer informatie: www.3-frogs.com

Pitch 2: Jan-Pieter Gerritsen, CrownTech

Wat? CrownTech biedt de consument een centrale keuze om al-les te doen met één box. Over The Top Global TV (‘YouTube’),themakanalen, contentopslag, doorzetten naar je pc, mediaspe-ler, iPhone etc.Waarom? Er wordt een breed scala technologieën ondersteund,van Flash tot Skype.

Aan de prognoses van verkoop en penetratie van platte enHD schermen veranderde in het afgelopen kwartaal weinig.De verkopen bleven in het zomerkwartaal zonder grote sporttoernooien goed op peil. De verwachting is dan ook nogsteeds dat aan het eind van 2009 in 83% van de huiskamershet belangrijkste toestel een plat scherm is. In 69% van alleNederlandse huiskamers zal dan een toestel geschikt voorFull HD of HD Ready ontvangst staan.

In 2010 wordt zelfs een groei naar verkoop van meer dan 1,9miljoen toestellen voorzien. Daarbij is de rol van de plasma-schermen minder groot dan in eerdere prognoses en nadertde verkoop van beeldbuis toestellen nog sneller de nul daneerder voorzien. Daartegenover neemt de rol van de verko-pen van Full HD schermen snel toe tot dit jaar al 50% van deverkopen, met een verdere stijging naar 70% in 2010.

Opvallend in deze HD Special van de Monitor Digitale Televisieis dat al een derde van de verkochte settopboxen voor HDTVontvangst geschikt zijn. Bij de discspelers groeit de verkoopvan Blu-ray nu heel snel tot inmiddels 15 procent van alle ver-kochte discspelers.

De uitgaven van de Monitor Digitale Televisie zijn te down-loaden via http://www.immovator.nl/onderzoeken


Ontwikkeling FULL HD & HD TV verkopen 2001-2009 NL

ConnectedPeople: overal verbonden

En verder? Op 1 april gaat men in heel Europa live, vanaf augus-tus ligt CrownTech ook in de Nederlandse winkel. De retailprijs isvanaf € 195,95.Meer informatie: www.crowntech.nl

Pitch 3: Annelies Kaptein, iFanzy

Wat? Bij iFanzy, de persoonlijke televisiegids van Stoneroos, gaathet om de vraag: ‘Is er nog iets leuks voor mij op tv vanavond?’ Waarom? Er worden verschillende platforms ontsloten, zowel hetweb als de set-top box.En verder? Actief vanaf april 2009 via Lijbrandt Telecom.Meer informatie: www.ifanzy.nl

Pitch 4: Wilfred Stegeman, Schedjoules

Wat? SchedJoules is een Calendar Marketing platform. ViaSchedJoules breng je event informatie (onderwerp, datum, tijd,beschrijving) naar de persoonlijke agenda van gebruikers op dedesktop (onder andere Outlook, iCal), online (onder andereGoogle Calendar, Facebook) en smartphone (iPhone). Waarom? Datum, locatie en tijd van een event worden uitsluitendvermeld als statische tekst op een website, flyer, abri of in de krantvoorafgaand aan een event. Ten tijde van een event is een gebrui-ker echter vergeten dat dit event gaande is. Dit kan een koopzon-dag zijn of een voetbalwedstrijd, maar ook een aandeelhouders-vergadering of een tv-programma. De oplossing is om de eventinformatie over te brengen naar de agenda van deze gebruiker ophet moment dat hij er aandacht voor heeft. De aandacht voorevents en het succes ervan wordt hierdoor sterk vergroot.Hoe werkt het? SchedJoules is een webbased platform dat viaXML data krijgt aangeleverd en transformeert tot pakketjes diedoor gebruikers kunnen worden toegevoegd aan social media,smartphones en agenda-applicaties.En verder? Het platform heeft zich sinds de pitch nadrukkelijkontwikkeld als een one-stop-shop voor de distributie van events.Tevens beschikt SchedJoules tegenwoordig over eigen data dieklanten kunnen inzetten, waaronder de evenementen van allebeursgenoteerde ondernemingen in heel Europa (inzetbaar doornieuwssites, banken en beleggingpartijen) en uitgebreide sport-data van sporten over de hele wereld (inzetbaar voor bonden,nieuwssites en sponsors).Meer informatie: www.schedjoules.nl

Pitch 5: Raph Bode, Working Tomorrow

Wat? De GSM zapper is een project waar door een aantal ver-schillende studenten aan is gewerkt. Met de GSM Zapper wordtvia een mobieltjegevolgd wie ernaar de tv kijkt.De telefoon isvia de settopbox aan de tvgekoppeld.Waarom? De GSM Zapper vervangt je huidige afstandsbedieningvan je tv en settop box. De GSM zapper is een kleine applicatiedie op je mobiele telefoon draait. Met je telefoon toetsen kun jezappen op je televisie. Maar er kan meer. Omdat je een tweewegverbinding hebt kun je ook informatie van je tv naar je telefoonsturen waardoor je interactiviteit krijgt. Zo is het mogelijk om deelte nemen aan een spelprogramma, zou je programma’s kunnenwaarderen, kun je informatie ontvangen over de volgende uitzen-ding van een serie en deze direct in je agenda plaatsen zodat jehet niet vergeet. Maar ook tijdens de reclame van bijvoorbeeldeen auto kun je door het drukken op een knop direct je belang-stelling voor een proefrit doorgeven aan de dichts bij zijndedealer. Het is tenslotte bekend waar je GSM zich bevindt. Alle-maal nieuwe en spannende mogelijkheden die zijn uitgewerkt inprototypes door studenten. En verder? Working Tomorrow is het afstudeerprogramma vanLogica dat zich richt op de haalbaarheid en mogelijkheden vaninnovatieve toepassingen. In de afgelopen jaren hebben al 500studenten aan het programma deelgenomen. De afstudeerderszijn in de laatste fase van hun opleiding. Ze ontwikkelen concep-ten, prototypes en demo’s om nieuwe technologie te toetsen ophaalbaarheid en commerciële kansen. De opdrachten stellen demens centraal en sluiten aan bij maatschappelijke thema’s, zoalsduurzaam energiegebruik, nationale veiligheid en langer zelfstan-dig leven. Meer informatie: www.workingtomorrow.nl

Pitch 6: Arno van Boven, Dance TV

Wat? Het themakanaal Dance TV is een internetplatform voor deliefhebbers van dance.Waarom? Dance is exportproduct nummer 3 van Nederland, ergaat jaarlijks 500 miljoen euro om in de dance industrie en er zijn2,5 miljoen liefhebbers van de dance muziek in Nederland. DanceTV brengt 24 uur per dag, 7 dagen per week de dance cultuur in beeld. Geen clipzender maar een infotainment kanaal met reportages over dance feesten, interviews met dj’s en producers,documentaires uit de dance scene en live uitzendingen vanaf festivals, evenementen en uit clubs. Dance TV is een lifestyle kanaal met een hoog feel good gehalte.Hoe werkt het? Op digitale tv gebied is Dance TV een nieuw con-cept. Naast het televisiekanaal biedt Dance TV haar content ook aanals VOD en zelfs als stream voor iPhone en Web TV. Kijk hier naarde Dance TV International (trailer: www.dancetv.nl/index.swf)En verder? Halverwege 2008 startte Dance TV via de digitale kabel van UPC. Andere kabelmaatschappijen zullen volgen. Andere vormen van distributie zoals IPTV en mobiele tv staan inde startblokken. Meer informatie: www.dancetv.nl


SchedJoules: event informatie naar persoonlijke agenda

2.4 Digitale tv: maandelijks ruim 4 miljoen kijkers

Wat doen mensen dan met digitale tv? Dat is het onderwerp vanhet verhaal van Bas de Vos (directeur, Stichting KijkOnderzoek).Hij legt kort uit hoe het kijkonderzoek is opgezet, welke partijenbetrokken zijn en hoe het TV Panel is samengesteld. Bovendienbeschikt hij vers van de pers over de laatste cijfers op het vlak van digitaal tv-kijken.

Bas de Vos vertelt dat men de pilot SKO Digitaal is gestart omdathet aantal digitale huishoudens en het aanbod van digitale kanalenflink toeneemt. Maar omdat het gedrag anders is, bijvoorbeeldmeer gefragmenteerd, wordt er geëxperimenteerd en bekekenwat de beste onderzoeksmethode is.

De volgende 33 zenders zitten op dit moment in de rapportage:

Voordat hij in de resultaten duikt, stelt Bas de Vos de vraag hoebetrouwbaar de cijfers eigenlijk zijn. De inschatting was dat bij eentraditionele aanpak de cijfers niet betrouwbaar genoeg zoudenzijn. Digitale thematische kanalen hebben vaak een specifiekerpubliek dat kleiner van omvang is dan bij de brede zenders dievan seconde tot seconde worden gerapporteerd. Om die redenheeft men voor een andere rapportagevorm gekozen: alleen be-reikcijfers en geen informatie over marktaandeel en kijkdichtheid.

Uit de eerste resultaten is te leren dat 15% van de mensen mini-maal eenmaal per week één minuut naar het pakket onderzochtezenders kijkt. In de hele periode van vier weken gaat het om 4,1miljoen mensen die minstens een keer gekeken hebben.

Bas de Vos besluit zijn presentatie met de volgende samen-vatting:

Digitale zenders zijn op bereik te rapporteren uit het huidige kijk-onderzoek, mits ze voldoen aan het criterium van een minimaalbereik. De groeimarkt van digitale tv is daarmee te monitoren uithet kijkonderzoek. Er is nog geen inzicht in het totale aandeel vanhet digitale domein. De gerapporteerde groep zenders bereikteen fors deel van de Nederlandse bevolking; in vier weken tijd 4,1miljoen Nederlanders (27,4%). In digitale huishoudens is dat zelfsbijna de helft (48,5%). SKO kan gaan werken aan het structureelopnemen van deze zenders in het kijkonderzoek vanaf 2010.

Er wordt overwogen om de pilot te verlengen en er zal maande-lijks op Kijkonderzoek.nl gerapporteerd worden. Bas de Vos doetook een uitnodiging aan de aanwezigen om samen te werken omin pilotvorm te gaan testen hoe uit een settop box informatie ver-kregen kan worden.

Peter Olsthoorn vraagt wat het marktaandeel van digitaal kijkenis. Gaat het om enkele procenten of is het een substantieel aan-deel? Bas de Vos zegt op dit moment geen harde uitspraak tekunnen doen over het marktaandeel. Omdat de totaalcijfers rede-lijk stabiel zijn, is wel te zeggen dat de groei in digitaal meteeneen vervanging van traditioneel tv-kijken is. Porno zit overigensnog niet in de onderzoeken, maar de inschatting hierbij is dat hetqua kijktijd om relatief korte trajecten gaat...

2.5 Digitale tv: nieuwe rondes, nieuwe plannen

In het laatste deel van het Cross Media Café presenteren Jan deVries (Eredivisie Live), Ivo Lochtman (UPC), Frank Hermans(Ericsson) en Hans Broekhuis (Tele2) hun nieuwe plannen. Eenverhaal over praktijkcases, trends en Televisie 2.0.


UPDATE

Resultaten SKO Digitaal Oktober

In september 2008 begon Stichting KijkOnderzoek een pilotom het bereik te meten van uitsluitend digitaal beschikbarekanalen. Intomart GfK zette met succes de ‘Enhanced AudioMatching’-techniek in om het aantal kijkers van dergelijke ka-nalen te meten. Naast deze technische meting ontwikkeldeSKO een statistische maat om de betrouwbaarheid van kijk-cijfers van digitale kanalen vast te stellen.

De zenders die worden gemeten, bereikten in de weken 40-44 (oktober 2009) gemiddeld 25,7% van de Nederlandsebevolking van zes jaar en ouder per week. In huishoudensdie beschikken over digitale ontvangst lag dit percentage op41,7%. Deze percentages laten een lichte daling ten opzichtevan de septembercijfers zien. Over de totale vijfweekse perio-de bedroeg het bereik 49,4% van de Nederlandse bevolkingen 70,4% van de personen in huishoudens die over digitaleontvangst beschikken.

Bron: SKO

SKO: ‘Zenders in de rapportage’

SKO: eerste resultaten pilot SKO-digitaal

Eredivisie Live: al 350.000 abonnees

Jan de Vries (manager Eredivisie Live) presenteert het gezamen-lijke initiatief van de Nederlandse eredivisieclubs en EndemolHolding. Eredivisie Media & Marketing CV, zoals het bedrijf officieel heet, doet de exploitatie van de mediarechten (inclusiefbuitenland), de exploitatie van tv, internet en mobiel, het manage-ment van de sponsoractiviteiten en de verkoop van licenties.

Wat feiten over het product Eredivisie Live: • Eredivisie Live biedt 4 premium tv-kanalen.• De prijs ligt tussen € 9,95 en € 14,95.• Eredivisie Live is weekendtelevisie met een aanvullende

programmering door de week.• Eredivisie Live wordt via alle platforms aangeboden.• Eredivisie Live is van de clubs en voor de fans.

De doelstellingen voor het seizoen 2008-2009 lagen op het vlak vanhet afsluiten van distributie overeenkomsten met alle partijen, hetrealiseren van een kwalitatief hoogwaardig tv-kanaal, herkenbaremarketing (‘it must be love’) en samenwerking met de clubs. Dat iseigenlijk heel goed gelukt. Op dit moment zijn er ongeveer 350.000abonnees en tussen de 15.000 en 20.000 pay per view kijkers perweekend, zowel op tv als op internet. Er zijn via internet 1 miljoenunieke bezoekers, die kijken samen naar onder meer 150.000 video streams per weekend. En, wat Jan de Vries betreft enigs-zins onverwacht, er zijn al meer dan 5.000 mobiele tv-abonnees.

Eredivisie Live is te ontvangen via alle platforms, dus kabel, satel-liet, ether, IPTV, glaszvezel, Digitenne, 3G en zoals gezegd inter-net. De waardering voor Eredivisie Live is erg hoog, volgens on-derzoek van Kobalt schommelt dat tussen de 7,6 en 8,0 als hetgaat om de aspecten kwaliteit en tevredenheid (februari 2009).Ook de kijkcijfers liggen hoog.

Het gaat hierbij niet alleen om mensen die hun eigen club willenvolgen, de kijkers zijn breder geïnteresseerd in het product voet-bal. De mensen met een relatie met een club konden direct bena-derd worden, dat was uiterst handig voor onderzoek.

Bij de marketingstrategie van Eredivisie Live draait het om de volgende zaken: • beperkte brand campagne, focus op sales;• intensieve samenwerking met distributeurs;• direct sales via de clubs naar de fans;• eigen verkoopsite met directe fulfillment;• 1/3 van de abonnees via verkoop door Eredivisie.


Eredivisie Live zet door

Na het Cross Media Café van 17 maart is Eredivisie Live zichpositief blijven ontwikkelen. Hoewel de groei van de digitalise-ring van de Nederlandse tv-huishoudens momenteel iets ach-ter blijft bij de verwachtingen wordt dit gecompenseerd dooreen doorzettende groei van abonnees. De vijver mag dan welwat kleiner zijn maar er wordt meer vis gevangen. Met pay perview is tot en met november een stijging van 30% behaald.Ook in de samenwerking met distributeurs zijn flinke stappengezet, getuige bijvoorbeeld de samenwerking met Ziggo, diegedurende de maand oktober al haar digitale abonnees eenproefabonnement op Eredivisie Live heeft aangeboden. Opbasis hiervan worden vergelijkbare acties met de overige dis-tributeurs voorbereid. Online is eredivisie.nl vernieuwd enverrijkt met een Silverlight Player met aanbod van interactieveelementen voor meer beleving tijdens de live wedstrijden.Ook is er dit jaar een mobiele portal gelanceerd met een goalalert service gekoppeld waarbij enkele minuten na een doel-punt deze middels een korte video te zien is op de mobieletelefoon. Tevens zal na de winterstop een bijbehorende Ere-divisie Live iPhone applicatie worden gepresenteerd.

UPDATE

Jan de Vries (manager, Eredivisie Live)

Distributie Eredivisie Live

De doelstellingen die voor het komende seizoen (2009-2010) geformuleerd zijn, zijn de volgende: • Verdere groei van het aantal abonnees, op de golf van de groei

van de digitalisering.• Groei aanbod pay per view en ‘Wedstrijd Gemist’.• Intensivering van de samenwerking met distributeurs.• Uitbreiding van de internetactiviteiten.• Lancering van een mobiele clip service.

Peter Olsthorn vraagt zich af of men weet wie wat kijkt. Dat blijktniet zo te zijn er is wel meegedaan met het onderzoek van SKOen wil zelfs graag meer weten. Bijvoorbeeld of de programmeringbij de behoefte van de kijkers past.

UPC: vier trends voor digitale televisie

Ivo Lochtman (VP Content, UPC) bespreekt vier belangrijke trendsdie van belang zijn voor de ontwikkeling van digitale televisie inNederland.

Trend 1: de ontwikkeling van broadcast naar on demandEr is een duidelijke ontwikkeling van broadcast naar on demand,in de VS is deze ontwikkeling al wat verder. Elke maand weerweet een paar procent extra van de UPC-klanten video on demand te vinden. In veel landen is video on demand al in de top5 van ‘tv-zenders’ terecht gekomen, in sommige landen zelfs opde tweede plek. In Nederland zit VoD tussen de vijfde en tiendeplek, dat is bijvoorbeeld hoger dan Veronica, RTL 7 en RTL 8.

Er is ook een ontwikkeling naar Channel on Demand, dat is eenvorm waarbij een lineair kanaal wordt uitgebreid met een video ondemand aanbod. Een voorbeeld hiervan is het kanaal van MGM.

Trend 2: fragmentatieEen tweede trend is fragmentatie. Vroeger keken we allemaal naaréén televisie, nu zijn er meerdere televisies in huis, maar kijkenwe ook via computers, mobieltjes etcetera. Uitzending Gemistwordt bovendien alsmaar groter. Om een idee te geven over deomvang van dit nieuwe kijken: UPC heeft afgelopen jaar (2008)34 miljoen streams gedaan.

YouTube is de belangrijkste speler, maar Hulu is in een paarmaanden tijd de tweede videosite van de Verenigde Staten ge-worden. Ook deze ontwikkeling geeft een duidelijke indicatie vande groei.

Trend 3: kwaliteit is steeds belangrijkerDe derde trend is dat kwaliteit steeds belangrijker wordt. Inmid-dels is 90% van de UPC-klanten tevreden over de kwaliteit van digitale tv, het nieuwe product is dus duidelijk volwassen gewor-den en dan gaat het niet alleen om beeld en geluid, maar ook omzaken als klantenservice en user interface.

Trend 4: personalisationDe laatste grote trend is personalisation, een bekende partij hierinis Tivo. De BBC is op dit vlak erg goed bezig, maar wordt natuur-lijk ook gesteund door grote budgetten (€ 140 miljoen). Als je hethebt over personalisation, dan spelen er zaken als op trefwoordenzoeken, promotie, aanbeveling, maar ook een visuele interfacedie speciaal voor kinderen ontworpen is. Ongeveer 23% van de

UPC-klantendatabase heeft kinderen, 22% van die klanten gebruikt deze service 6 keer per maand. Het werkt dus echt.

Video on Demand, fragmentatie, kwaliteit en personalisatie zijnde trends die Ivo Lochtman ziet. maar ook al zijn de trends duide-lijk, er moeten volgens hem nog heel wat stappen worden gezetom dit alles ook werkelijkheid te laten worden.

Ericsson: de individuele tv-experience

Frank Hermans (Business Development Multimedia, Ericsson)vertelt dat Ericsson na een recente acquisitie nog actiever is ge-worden op het vlak van digitale tv. In de visie van Ericsson zijnpersonalisatie, communicatie en interactiviteit belangrijk. Verderis het ook interessant om te kijken naar businessmodellen. Enkelestatements hierbij:

• Tv that is personal: Interactieve diensten op internet en tv gaansamensmelten. Ericsson steunt in dit trouwens de open stan-daard voor interactieve tv (Open IPTV Forum).

• Tv that is worth the money: De betaalmodellen gaan verande-ren, er komen nieuwe advertentiemodellen om gedurende deVoD uitzendingen punten te vinden waarop geïndividualiseerdreclame naar klanten gebracht kan worden.

• Tv that is high quality: Een belangrijk element om het bij deklant te krijgen, een uitdaging voor de distributiebedrijven.

• Tv that connects me to everything: user generated content,steeds meer eigen tv’s, video’s en kanalen, die bovendien gedeeld (sharing) worden.

De user interface wordt van cruciaal belang, die moet eenvoudi-ger, intuïtief zijn. De gaming industrie is daarbij een goed voor-beeld, het ‘met een knop’ kunnen schakelen tussen verschillendevormen van interactiviteit. Verder wordt in de nabije toekomst hetintegreren van communicatiemogelijkheden in de tv, bijvoorbeeldeen chatberichtje kunnen sturen, erg belangrijk.

De integratie van tv en mobiel is steeds gemakkelijker te realise-ren. Bij kabelbedrijf Comcast, een van de grootste klanten vanEricsson, wordt ook actief gekeken naar On-demand advertising.In de doelgroep 25-45-jarigen is het gebruik van mobiele tvenorm toegenomen, zo blijkt uit resultaten die net afgelopenweek bekend zijn geworden. In de VS is Ericsson samen metCNN in mobiele tv gestapt, maar ook in andere marktsegmenten


Ericsson: visie op tv-kijken

(naast de omroep ook Telecom aanbieders, kabelaars, etcetera)heeft men verschillende klanten. Wereldwijd gaat het inmiddels alom bijna 2.000 klanten.

Wat zijn de partijen in Nederland waarmee men spreekt, zo vraagtPeter Olsthoorn zich af. De kabelaars, KPN en Tele2, aldus Hermans. Als één van deze partijen ja zou zeggen, dan kan het in 2010 ook in Nederland werkend zijn.

Tele2: televisie 2.0 is nu echt aan het gebeuren

Hans Broekhuis (Director TV Marketing & Content bij Tele2) vraagtzich hardop af of er in de afgelopen decennia bij het tv-kijkensprake is geweest van een revolutie. Uit een viertal foto’s die hijlaat zien, blijkt dat we nog steeds erg lineair zitten te kijken. Meerevolutie dan revolutie dus: Televisie 1.0. Maar Televisie 2.0 komt erhard aan: interactieve content, internet integratie en intelligentie.

Televisie 2.0: interactieve contentDe tv wordt standaard interactief. We krijgen video on demand,dat is video aan huis, dus niet meer naar de videotheek. Broek-huis: “Programma gemist is ongelooflijk populair bij Tele2, 50%van de klanten maakt er actief gebruik van, 25% doet zelfs eentransactie. Van passieve lean back naar actieve lean back.”

Televisie 2.0: internet integratieEr komen internet ready services, denk daarbij aan de iPhone,TomTom en game consoles. De tv gaat online, waarom is Tele-tekst eigenlijk nog niet internetgeschikt? Waarom bekijken weYouTube nog niet gewoon op tv? Of de foto slideshows van jevrienden die op Flickr staan? Er ontstaan microsites: kijk naar watde Rabobank op YouTube doet, Hyves is op tv gelanceerd. BijTele2 kon je als eerste de Hyves profielen van je vrienden op tvbekijken. Televisie 2.0 is Web 2.0.

Televisie 2.0: intelligentieDe tv wordt tot slot ook echt intelligent en gaat dingen bijhouden.Denk dan aan tracking, cross referenties en het aanbieden vansuggesties. Het zal gaan op de manier waarop Google AdWordswerkt, maar ook Amazon.com, Bol.com en iTunes. Er wordensuggesties gedaan. Bij de ‘Doe mee & Win’-campagne heeft 20%van de kijkers meegedaan, bij een BNN-actie heeft 10-20% vande kijkers meegedaan.

De startpagina gaat heel persoonlijk worden, met persoonlijkesuggesties voor films. Niet meer het standaard tien-kanalen prin-cipe. “Het gaat niet alleen echt gebeuren, een groot deel gebeurtop dit moment al!” aldus Hans Broekhuis. Drie zaken spelendaarbij een belangrijke rol: technologische ontwikkeling, prak-tisch nut en concurrentie. Wat betreft dit laatste punt: door een recente uitspraak is het ineens voor iedereen in Nederland eenstuk gemakkelijker geworden om van aanbieder te wisselen, tvvia de kabel kan nu ook bij Tele2.

Tele2 was de eerste landelijke operator die video on demand enHyves op tv heeft gebracht. Het zou raar zijn als we er twee jaarover moeten doen om bijvoorbeeld Google advertenties op tv tebrengen, reageert Hans Broekhuis op de slotvraag van PeterOlsthoorn.

2.6 De paneldiscussie

In de paneldiscussie die aansluitend op de presentaties gehou-den wordt komt YouTube naar voren. Tele2 geeft aan al een jaarmet YouTube in gesprek te zijn om YouTube content op tv te kun-nen vertonen. Maar hier spelen rechten issues (denk aan derechtszaken die rond muziek spelen), men wacht op Google’sgoedkeuring om YouTube op tv te presenteren.

Eredivisie Live voert op dit moment ongeveer twee rechtszakenper week over rechtenkwesties, Ericsson heeft vergelijkbare erva-ringen. De vertaalslag van wat technisch allemaal mogelijk is naarhoe het juridisch ook te organiseren is, blijkt nog regelmatig eenlastige.

Wie, hier aan tafel, is straks de machtigste partij als het gaat omde kennis van de kijker, wie heeft de data, zo vraagt Peter Olst-hoorn zich af. Jan de Vries (Eredivisie Live) geeft aan dat zowelde uitgever als de distributeur er belang bij heeft, hier ligt een gro-te ambitie voor het komende seizoen. UPC is terughoudend methet beschikbaar stellen van de data, hier spelen privacy issues.Tele2 geeft aan dat men geaggregeerde data beschikbaar kanstellen.

Iemand van de OPTA, die in de zaal aanwezig is, vraagt zich af ofal deze mogelijkheden ook met elkaar gaan praten. Frank Her-mans (Ericsson) benadrukt dat door de samenwerking in hetOpen IPTV Forum vrij schakelen mogelijk wordt, bijvoorbeeld vanUPC naar Tele2 naar UPC met behoud van de settop box. Dus de middelware is uitwisselbaar. De eerste Open IPTV producten komen dit jaar al op de markt.


Tele2: revolutie in tv-kijken?

3. Aflevering: HDTV

Nederlandse HD Dagen

Datum: 9 november 2009

Locatie: Beeld en Geluid, Media Park

Hilversum


http://www.immovator.nl/hd-dagen-2009

175 inschrijvingen

De Nederlandse HD Dagen

Hoofdstuk 3. Aflevering: HDTV 31

Over tien jaar zullen we niet snappen waarom het toch zo traagging met het maken van HD-programmering. Want anno 2009keek al 70 procent hier naar een HD-scherm. Maar het was nogsteeds duwen en trekken voor content. 2010 belooft beterschap,maar zullen er weer ‘HD Dagen’ moeten worden gehouden?

Anders dan het hoofdstuk over digitale tv gaat dit meer overtechniek en hardware dan over diensten. Wat halen we in huisaan apparatuur? Wat HD betreft heeft de consument gekozen:dat komt er en blijft er.

Juist met een belangrijke innovatie als high definition televisionof HDTV blijkt dat producenten en hun afnemers, de zenders enomroepen, moeizaam hun belangen gelijkschalen. Kabelaarslijken er weinig aan te kunnen doen, ondanks hun fonds. Maartoch gaat HDTV echt doorbreken in 2010, omdat de consumenthet wil, zo blijkt uit de HD Dagen in november 2009 en het onderzoek voorafgaand aan de HD Dagen.

In het onderzoek was het meest opvallende het volstrekt gebrekaan coördinatie in Hilversum wat betreft HDTV: omroepen dieniet samenwerken maar elk hun technologie aanschaffen. Pro-ducenten die niet staan te springen om te investeren maar welgeld willen hebben. Geld dat er uiteindelijk komt van een fondsvan de kabelexploitanten, uit het geld dat ze (gaan) verdienenmet HDTV-zenders. Maar ook de besteding van dat fonds, zolaat kabelaar Ziggo weten, is hoogst onbevredigend: de publiekeomroep (NPO) pleegt te weinig inspanningen om HDTV tot eensucces te maken.

Onrendabele investering en klachten

Tijdens de HD Dagen liet onderzoeksclub Screen Digest eenboeiende figuur zien: het aantal Europese HD-schermen waar-

op nog geen HD wordt genoten. Dat was in 2006 nog ongeveer97 procent en in 2009 nog altijd ruim 80 procent: ruim 9 miljoenkijkers op 75 miljoen HD-schermen (op 165 miljoen toestellen).De lijn daalt scherp maar nog in 2013 is het percentage niet on-der de 60 procent gedaald. Dan heeft het overgrote deel van deruim 160 miljoen huishoudens toch al een HD-scherm.

Nederland zit iets boven het gemiddelde met echter ook slechts11 procent HD-bezitters die HD kijken. Frankrijk zit er ver bovenen bijvoorbeeld Duitsland en Spanje er ver onder. Screen Digesttelt 23 Nederlandse zenders met HD, maar hun percentage aanHD-programma’s is ongewis. Of zover wij weten: nog minderdan 10 procent.

De onderzoeker ziet dat betaalde pakketten veel sterker stimu-leren dan gratis beschikbare HD. Om maar niet te spreken vanachterblijvende adverteerders: reclame-inkomsten uit HD groei-en wel maar vormen met minder dan 8 miljoen euro voor heelEuropa ook in 2013 nog maar een kwart van de inkomsten uitabonneepakketten van dan naar schatting 35 miljoen. Ook datis overigens weinig.

En dat is weer te wijten aan (te) dure vervanging van settopboxen door HD-boxen.

De Europese topomroep BBC, tijdens de HD Dagen wijzend opeen grote groei in eigen land, is er nog lang niet. Nog maar 30procent van de programma’s wordt in HD gemaakt en in Olym-pische jaar 2012 (Londen) moet dit dan 70 procent zijn.

Productie is een probleem, behalve goede camera’s ook fat-soenlijk geluid. Juist eind 2009 klaagden veel Britse HD-kijkersover brokkelig beeld! De ‘bitrate’ heeft de BBC in augustus2009 verlaagd van 16 naar minder dan 10 mb/s. Capaciteit isimmers schaars. Afbraak?

Nederlanders Europa in

Toch is er goed nieuws zoals van het pan-Europese Brava HDTVvanuit Nederland onder leiding van Jur Bron, dat uit de rode cijfers denkt te komen begin 2010 met nu 250 uur per maandprogramma’s. En Dance TV staat in de steigers, een tweede internationaal initiatief vanuit Nederland. NOS ziet sport als blik-vanger, maar heeft nog moeite met de kosten (verbindingen),organisatie en regie. Nationaal gaan SBS, RTL en Het Gesprekvolgen met HD, ofschoon de commerciële markt ongewis is.Wie rekent wie nu wanneer af voor de bedragen? Immers, boven-al is er schaarste op de tv-kabel. CanalDigitaal heeft daar min-der last van, maar nog geen groot arsenaal HD-kijkers voor de17 zenders.

3. Aflevering: HDTV



HD: kopen, kopen, niet kijken

Gat tussen bezit van HD scherm en HD ontvangst

KPN zou vanaf het eerste kwartaal 2010 zenders in HD gaan faci-literen en hoopt dat de nieuwe VDSL-infrastructuur (snel uitge-rold bij gebrek aan glasvezelsucces) voldoende capaciteit biedtvoor HDTV. Als zo vaak in de afgelopen decennium wordt eenWK voetbal, nu in Zuid-Afrika gehouden met Nederlandse deel-name, als een belangrijke aanjager gezien voor de HD-markt.

WebTV historie

Volkomen logisch is een groeicurve niet, zoals met HD. Zo namenin 2009 de groeicurven voor de afzet van bijvoorbeeld de dvd-speler waaronder de opgewaardeerde versie Blu-ray, al af. Demarkt tendeert, zo stelt marktonderzoeker GfK vast, naar onlineconsumptie van content. Verbindingen worden daarmee belang-rijker en televisies moeten geschikt gemaakt worden voor ont-vangst van content met IP, maar ook voor bediening van browsers.

Die laatste ontwikkeling kreeg een ferm startschot in 2009 enhet wordt spannend in 2010: gaan we eindelijk naar ‘web tv’ toe?‘Eindelijk’ want het bedrijf WebTV zag al in 1995 het licht, inmid-dels toch vijftien jaar geleden. Een stukje geschiedenis vanuitde vorige eeuw: Steve Perlman raakte als student gefascineerddoor WebTV en het lukte hem om van idee naar uitvoering naarbedrijf in Silicon Valley te gaan. Sony en Philips namen licentiesaf, brachten hun eigen versies WebTV’s in de winkel en kochtenzelfs aandelen in het bedrijf WebTV.

De verwachte enorme groei bleef uit, ook nadat Microsoft in 1997 een meerderheid kocht: in 1999 waren er nog maar800.000 abonnees binnen. Maar die bleven trouw: abonne-mentsgelden in de VS brachten zelfs in 2005 nog 150 miljoendollar op. Philips beloofde eind vorige eeuw diverse malen omWebTV in Europa te introduceren, maar maakte dat niet waar.Het was een ‘hot item’ in de markt, zeker gedurende de hype-jaren toen veel in de online markt tot grote proporties werd op-geblazen.

Anno 2009 kondigt Philips dan op het Cross Media Café aanniet alleen een groot deel van zijn tv’s voor IP-toegang uit te rus-ten, maar ook om met een eigen browser en iets van een por-taal te komen met het oog op reclame-inkomsten. En ook anno2010 is dit dus een opzienbarende ontwikkeling, met nogsteeds de grote vraag: gaan tv-kijkers ook internetten? Komende platforms bij elkaar? En, niet te vergeten in de aangezwen-gelde iPhone hype: wordt de televisie ook een platform voor applicaties?

3D wordt ineens hot

Sneller dan het internet op televisie zal wellicht een andere ont-wikkeling in de tv-hardware gaan vormen: driedimensionaalweergeven en kijken. De grote tv-makers zien een nieuwe marktgloren nadat hun R&D labs er veel geld in gestoken hebben.Bioscopen zetten de toon: Zo bracht eind 2009 de 3D-film Avatarvan regisseur James Cameron veel geld op voor Twentieth Cen-tury Fox. Vanwege het 3D-effect was de prijs van de kaartjesverhoogd.

Op tv dezelfde vraag als met HD: wie gaat dat betalen met pro-gramma’s? En kan de markt afrekenen bij de kijker? Zet die wel

een 3D-bril op? Philips liep weer voorop met 3D en toonde al in2006 een goed werkend platform. Sony, samen met bedrijf RealD,komt met toestellen op de markt en Panasonic, Samsung en LGkunnen niet achterblijven. Dus HD wordt 3D vanaf 2010?

Tot zover het uitstapje in dit hoofdstuk over HD. Want je magtoch verwachten dat er een einde komt aan de HD Dagen zodraHDTV standaard is? Want er is geen ontwikkeling, evenmin alsbij de komst van kleurentelevisie. Meer kleuren waren er niet.Maar in tv-apparatuur zit nog vernieuwing genoeg. Dus met watfantasie kunnen HD Dagen nog lang blijven bestaan, metsteeds nieuwe kip-ei problemen...


3.1 Ontwikkelingen in Europa

Tom Morrod (Screen Digest) gaat in deopeningspresentatie in op de ontwikke-lingen in Europa. Hij opent met de conclusie dat HD nu, na 3 jaar, overal in Europa beschikbaar is. Maar er is nogveel te doen, er zijn meer schermendan settop boxen.

De betaal-tv markt is uiteraard de drij-ver, maar ook daar zie je een beperktaantal HD settop boxen. Spanje en

Duitsland lopen erg achter, maar daar staan gerichte acties opstapel om het percentage omhoog te brengen. In Europa zie jegrote verschillen in wie er geïnteresseerd is in HDTV. Nederland

zit iets boven het gemiddelde, Frankrijk zit er ver boven en Duits-land er ver onder. Het ligt niet aan de toestellen, want die zijn er al.Maar waar de relatie wel ligt is betaal-tv, dat zorgt voor de ver-spreiding van settop boxen en daarmee HDTV. ‘Gratis’ is geenvoldoende sterke driver van HDTV volgens Tom Morrod.

Een blik op de content (bovenstaande tabel) laat zien dat Groot-Brittannië, Frankrijk, Nederland en Zweden ook hier voorop lopen.Italië, Spanje en Duitsland blijven achter. Er is een correlatie:naarmate het aantal kanalen groeit zie je een beweging naarmeer normale kanalen als entertainment en nationale kanalen.

De grootste uitdagingen zijn de vergroting van de productiefacili-teiten, het managen van de transmissiekosten en het op gangkrijgen van de advertentie-inkomsten. Verder is het vervangenvan settop boxen erg duur en kost het veel tijd.

HD zorgt dus nog niet voor extra inkomsten uit advertenties, maaropbrengsten uit abonnementen vloeien wel deels voort uit HDTV.Als het gaat om de verdere vooruitzichten dan ziet Tom Morrod3D als the ‘next big thing’, maar dat zal in de komende jaren(2010 - 2013) nog nauwelijks zichtbaar zijn.

Samenvattend:• HD platformen zie je in vrijwel elk Europees land.• Maar HD echt succesvol maken hangt samen met het ontwikkelen

van het hele ecosysteem.• De content groeit snel en wordt steeds veelzijdiger.• Er liggen uitdagingen op het vlak van productiefaciliteiten,

transmissiekosten en businessmodellen.• Op de langere termijn is de upgrade naar 3D te verwachten.

3.2 BBC over HDTV

Andy Quested (Head of Technology,BBC) belicht als tweede keynote speaker de ontwikkelingen op het vlakvan HDTV zoals hij ze vanuit Groot Brittannië en de BBC beleeft.

In Groot-Brittannië groeit het aantalabonnees erg hard, zo blijkt uit de sta-tistieken per kwartaal. Interessant is

Maandag 9 november organiseerde iMMovator voor detweede keer de Nederlandse HD Dagen in Beeld en Geluid.Distributiepartijen, producenten en omroepen besprakende wat moeizame ontwikkeling van HDTV in Nederland.De doorbraak van HDTV werd tegen gehouden door denodige kip en ei problemen, toch is de sector optimis-tisch over de toekomst. Veel omroepen en producentenwachten niet langer met HDTV en bieden steeds meercontent in HD kwaliteit aan.


De HD Dagen werden live gestreamed door United Broadcast Facilities

Tom Morrod (Screen Digest)

Betaal-tv als aanjager van HDTV

HD content in West Europa en Verenigde Staten

Andy Quested (BBC)

de invloed van content. De invloed van evenementen op de verde-re verspreiding van HDTV is slechts beperkt. Het effect komt voor-al door de gewone programma’s. HD is volgens Andy Questedmeer dan een standaard, het is een merk. Op allerlei manierenwordt in beeld gebracht dat een programma in HD beschikbaaris. Kijkers willen echter geen speciale HD-programma’s zien, maarwillen in HD kijken naar gewone programma’s. De groei zit dus sterkin documentaires, drama, entertainment, kinderprogramma’s, etcetera.

Op dit moment wordt zo’n 30% van de programma’s in HD ge-maakt, dit groeit door naar 70% in 2012 (Olympische Spelen).Andy Quested adviseert om bij het maken van programma’s al ineen zo vroeg mogelijk stadium na te denken over de inzet vanHD, dus al bij de eerste ideeën en voorbereidingen. Denk dan bijvoorbeeld aan trainingen van mensen, camera’s en graphics.Per genre heeft men prioriteiten/strategie vastgesteld:

In de praktijk blijken er nog onvoldoende goede HD-camera’s tezijn, daar ligt nog een uitdaging. Geluid wordt ook vaak ‘onder-belicht’, dat is nog veel belangrijker dan beeld. Andy Quested

besluit door te zeggen dat er ook onder het publiek nog veel ver-warring is over de HD technologie.

3.3 HD Dagen: Nationale contentontwikkeling

Het tweede deel van de ochtendsessie van HD dagen staat in hetteken van de nationale contentontwikkeling. Achtereenvolgenskomen Jur Bron (Brava HDTV), Jeffrey van der Veer (Dance TV),Hans Hulscher, Philippe Tamme (The Beagle) en Philippe Vié(Cam-a-lot) aan het woord, samen geven ze een mooi beeld vande Nederlandse situatie van HD content.

Jur Bron over Brava HDTV

Jur Bron is bezig met de ontwikkeling van Brava HDTV, een pan-Europese HDTV zender. Door een toevallige ontmoeting met eenHD-expert kwam hij in aanraking metde mogelijkheden van HD en besloothij de zender in juni 2007 als HD-ka-naal te lanceren. Brava HDTV is tezien in Portugal, Frankrijk, België,Tsjechië, Slowakije, Monaco en na-tuurlijk Nederland.

Jur Bron: “We zijn begonnen met 40 tot 60 uur en dat is uitgegroeid tot zo’n 200 tot 300 uur per maand. Ineerste instantie werd er met een pro-ducent samengewerkt, inmiddels is dat een hele groep produ-centen geworden. Anderhalf jaar geleden was het even moeilijk,maar nu gaat het weer een stuk beter. We verwachten in januari2010 voor het eerst zwarte cijfers te schrijven. Het is een durezender, de content is best kostbaar, maar het omslagpunt komt in zicht.”

Jeffrey van der Veer over Dance TV

“Dance TV zit in een beginnende fase.Er is veel internationale belangstellingdus om die reden laten we een strate-gisch HD-kanaal in de markt zetten.We zijn content aan het regelen, 80%programma’s (dus niet overwegendclips!) komt onder meer vanuit clubs.De markt ervaart het als heel logischdat zo’n initiatief uit Nederland komt,”vertelt Jeffrey van der Veer.

Hans Hulscher over Wings of Wax

Hans Hulscher (regisseur) begon alvanaf 1991 te experimenteren metHDTV. Hij vertelt over zijn ervaringenals HD-pionier. “In het begin werd deopname in HD gedaan, maar de uitzending in SD gedaan. Per saldo was het effect dat de uiteindelijke uitzendkwaliteit slechter was, maardat moest natuurlijk verzwegen worden.”


BBC: groei HD kanaal programma’s (in percentages)

BBC: prioriteiten per genre

BBC: geluid bij HDTV vaak onderbelicht

Jeffrey van der Veer (Dance TV)

Jur Bron (Brava HDTV)

Hans Hulscher

Uit deze eerste jaren is jammer genoeg geen enkel materiaal be-waard gebleven. Gelukkig wel uit de afgelopen vijf jaren en daar-van worden enkele voorbeelden van HD-registraties getoond.

Philippe Tammes over The Beagle

Philippe Tammes (The Yardmen) was betrokken bij VPRO’s TheBeagle. Hij is vaak betrokken bij de opzet van creatieve en com-plexe projecten en The Beagle is hiervan een mooi voorbeeld.Uitdagingen waren onder meer het vinden van een goed schip,het opzetten van de HD-productie, het vinden van financiering enhet regelen van internetfaciliteiten op het schip. “Als het gaat om

de HD-productie hadden we te maken met ‘de ombouw van deVPRO’ naar AVID HD. Maar ook het schip moest omgebouwdworden zodat er twee AVID HD sets ingezet konden worden. Uiteraard moesten er ook satellietverbindingen geregeld worden.De verbinding was een groot issue en is misschien wel het groot-ste geheim van het project. Andere uitdagingen waren de bemen-sing (ploegen uit allerlei landen), de scherpte (instellingen die ver-keerd zijn, materiaal wat niet in HD opgenomen is) en MS Stereo(de opname ervan bleek toch een probleem). Maar ook in Hilver-sum waren er allerlei problemen, als het gaat om zaken als kleur-correctie, vertaling, audio nabewerking en het uitzenden.”

The Beagle bleek een complex project in verband met de schaal,de investeringen, communicatie, betrokken partijen, lengte, af-stand, tijdsverschil en de Hilversumse samenwerking. Maar HDzelf? “Dat is helemaal niet ingewikkeld!”, zo besluit Philippe Tammeszijn presentatie.

Philippe Vié over Cam-a-lot

Philippe Vié vertelt over de HD-productieen weergave, thuis en in de bioscoop.Hij opent met een stukje uitleg over deverschillen tussen de diverse forma-ten: SD PAL (720x576), HD ready(1280x720), Full HD (1920x1080), 2K(2048x1157) en 4k (4096x2314). Overi-gens kunnen mensen het verschil tussen2k en 4k vrijwel niet zien, hoogstens opde voorste rijen.

De ervaring leert dat de ‘nare, harde HD-plaatjes’ in de filmomge-ving niet altijd goed worden ontvangen, ‘men mist de korrels’.Wat minder scherp vastleggen, een andere kleurdiepte kiezen(12bit xyz) en een andere instelling van de projector kan dit op-lossen. Maar de grootste uitdaging is misschien nog wel het voor-komen dat in een bioscoop iemand met een HD-camera de zaakzit vast te leggen...

3.4 GfK - Uptake van HD door consument

Na de lunchpauze vertelt Barbara Schouten (business consultant,GfK Retail and technology) over het toenemende gebruik van HDdoor consumenten. De Nederlandse markt staat, net als de inter-nationale markt, onder druk. Het is spannend wat er in de komendemaanden gaat gebeuren, de televisiemarkt groeit wereldwijd nogsteeds.

GfK: wereldwijde consumenten bestedingennon-food

In Nederland is de prognose dat eind van het jaar 1,8 miljoen HDtelevisies verkocht zijn. De groei van grotere inch maten stabili-seert, 35% is groter dan 32 inch. Eind dit jaar heeft 87% van dehuishoudens een platte tv staan daarvan is 71% HD geschikt. Dehelft van de verkochte televisies is Full HD (de hoogste resolutie).Vanaf eind volgend jaar gaat de vervangingsvraag een rol spelen,daarvoor is het belangrijk dat er nieuwe technologieën op demarkt komen. Enerzijds zie je webTV opkomen (nog zonder stan-daard!), anderzijds zie je dat LED in opkomst is. Verder is ook 3Dtelevisie aan een opmars bezig. Innovaties blijven essentieel.

De opkomst van HDTV geeft ook een vliegwieleffect voor allerleizaken eromheen zoals de HD Blu-ray speler, camcorder, digitalecamera en settop box. Steeds meer tv’s hebben een HD-tuner, daarbij kunnen consumenten kiezen of ze een settop boxaanschaffen of een cammodule. Voor het eind van het jaar zijn ervermoedelijk 9000 cammodules verkocht. Eind 2010 verwachtBarbara Schouten 4,2% penetratie van cammodules en 70% vansettop boxen.

De aandacht op de winkelvloer neemt toe en de impact van actiesbij Blu-ray verkopen is enorm, zo blijkt. De combinatie van hard-ware en content werkt dus echt. De prijs van Blu-ray spelers is dit


VPRO’s The Beagle

Philippe Vié (Cam-a-lot) GfK: ‘Wereldwijde consumenten bestedingen non-food’

jaar gemiddeld € 280 en zakt volgendjaar naar verwachting naar € 195. Bijaudio zie je een vergelijkbaar beeld.Bij home audio systemen ligt de ver-koop nog een stuk lager. De versprei-ding van game consoles neemt welfors toe, eind dit jaar zal dat rond 7%liggen.

Een voorwaarde om HD te kijken isnatuurlijk een digitale tv-aansluiting,dat percentage ligt nu op een niveauvan rond de 60% van de Nederland-

se huishoudens. Verder is ook het aanbod van belang, relevantdaarbij is dat SBS dit najaar start met Net5 en Veronica en RTLook voor haar vier zenders HD gaat bieden.

3.5 HD Dagen: Stand van zaken in Nederland

De stand van zaken vanuit de producenten is het volgende aspectbij de HD Dagen. AVRO, SBS Broadcasting, Het Gesprek, Canal-Digitaal en Ziggo presenteren hun visie en gaan de discussie metelkaar aan.

David Linssen van AVRO

David Linssen (manager Mediatechno-logie, AVRO), geeft een presentatieover de ontwikkelingen bij de AVRO.Hij kijkt terug op het afgelopen jaar enzegt dat er sinds zijn presentatie opde HD dagen van 2008 “vergaderd,gewacht, gediscussieerd, onderhan-deld en geïnvesteerd” is. Maar: “Uitein-delijk zijn we het ook echt gaan doen!”

“Bij elke nieuwe serie, elk nieuw pro-gramma, wordt bij de AVRO nu de af-weging gemaakt of we het ook in HD kunnen vastleggen. Belang-rijk omdat we de aandacht van de consument willen vasthouden.De tv moet immers steeds harder concurreren met de pc’s, mo-biele telefoons, spelcomputers en alle andere content die via desettop box en Blu-ray te zien is. In die reeks is het percentage HD

erg groeiend, dus de vraag is hoe ook broadcast aantrekkelijkkan blijven voor de consument. Hoe lukt het om een redelijk aan-deel te houden als het gaat om de aandacht van de kijker.” Volgens David Linssen is het daarbij van belang volop voor HD tekiezen, HD is namelijk onderscheidend voor broadcast.

Een uitdaging is om de consument uit te leggen hoe hij HD kangebruiken, daarbij zijn aandachtspunten voor iedere schakel inde keten:• Fabrikanten: hoe sluit je HD aan, aandacht voor CI+ en inter-

face, uitleg wat het precies is en training van het retail personeel.• Distributeurs: vindbaarheid, on-demand beschikbaar maken,

meer HD content en adopteer de CI+ standaard.• Zenders: branding, gebruik het in promotie, zichtbaarheid in

EPG’s en gidsen en het stimuleren van productie van HD pro-gramma’s.

• Facilitaire dienstverleners: ontwikkelen van nieuwe productenen diensten, meer samenwerking, ook met producenten en om-roepen en verlaag de kostprijs.

• Producenten en omroepen: programmamakers leren werkenmet HD, op alle genres toepassen, niet zien als cash-cow maarals noodzaak om te overleven en vooral niet langer wachten,het moment is nu!

Het gebeurt misschien al, maar het kan echt beter, zeker ookdoor in de keten samen te gaan werken. Je komt dan al snel in de sfeer van werkgroepen, stuurgroepen, regiegroepen en task-forces. Maar om dat nou te doorbreken stelt David Linssen voorom binnenkort een brainstormdag te houden en roept de aan-wezigen op om daar aan mee te doen.

Eric Eljon van SBS Broadcasting

Eric Eljon (SBS Broadcasting) verteltover HD bij zijn organisatie. “De sleutelligt bij de kijker, die zal uiteindelijkmoeten gaan kijken en daar komt ookde rekening terecht. Dat geldt ook voorde Publieke Omroep, het is een illusieom te denken dat we dit gratis gaanaanbieden.” Overigens is de kijker ookbest bereid om er voor te betalen, zobleek ook al uit het eerdere verhaal vanGfK.


GfK: ‘Product lifecycle van software Blu-ray vs VHS en DVD’

Barbara Schouten (GfK Retailand technology)

David Linssen (managerMediatechnologie, AVRO)

Strijd om de aandacht van de consument

Eric Eljon (SBS Broadcasting)

Het probleem zit echter niet bij de kijker, maar in de keten, metname in het laatste deel ervan. De kijker moet bereid zijn om dedistributeur te betalen en de distributeur moet bereid zijn de om-roep te betalen.

SBS heeft niet stilgezeten en heeft een paar weken geleden metHart van Nederland een proefuitzending gemaakt. “Daar makenwe ook veel gebruik van user generated content en het viel niettegen om hierbij HD in te zetten,” aldus Eric Eljon. SBS is nu ‘om’,sinds kort is Net5 in HDTV beschikbaar en vanaf januari 2010 ookVeronica. SBS6 zal volgen.

Ruud Hendriks van Het Gesprek

Ruud Hendriks (Het Gesprek), vertelt dat ze een uur nodig heb-ben gehad om te beslissen dat men op 1 januari 2010 met HDTVzou beginnen. Wat Het Gesprek be-treft zou men vanaf die datum danook volledig HDTV gaan doen. Maarde kabel is er niet klaar voor, er is nual te weinig capaciteit op de kabel!

Een kwart van de Amerikanen kijkteenmaal per maand via de mobieletelefoon tv, Hendriks kan zich nietvoorstellen dat die groep zich ergertaan de kwaliteit van SD. Het gaat deconsument niet om de beeldkwaliteitvan de programma’s maar om de inhoud. Verder waarschuwtRuud Hendriks er voor dat het niet gaat om de verspreiding vanHD over de huishoudens, maar over het kijken naar HDTV op detoestellen binnen die huishoudens.

Rene Tensen van CanalDigitaal

Voor Rene Tensen (CanalDigitaal) is decentrale vraag of HDTV de mogelijk-heid biedt voor een duurzaam concur-rentievoordeel op marktpartijen.

Een blik op het speelveld biedt veel positieve elementen:• Veel kijkers hebben een geschikte tv.• De kijkers willen mooi beeld & snel

internet.• De top 10 zenders komt met HD.

• De strijd tussen kabel en KPN (Digitenne) versnelt de markt.• Het WK komt eraan! (40% van de jaaromzet wordt dan in het

betreffende kwartaal ‘gescoord’.)

Het gerucht gaat dat KPN met HDTV gaat komen en er is een offi-ciële aankondiging geweest dat Tele2 de markt gaan betreden.Beide zaken zijn goed voor de ontwikkeling van de markt.

Maar tegelijkertijd zijn er ook allerlei onzekere factoren:• De markt voor nieuwe televisies staat onder druk (maar dat lijkt

mee te vallen).• Gaan kijkers extra betalen voor mooi beeld?• Gaan distributeurs extra betalen voor HD?• Hoeveel native HD vs. upscaled SD wordt er uitgezonden?

• Gaan de zenders HD ‘vermarkten’?• Werkt HDTV over ADSL goed genoeg?• Hoe snel komt er meer VDSL en glas?

Rene Tensen gaat daarna in op de positionering van HDTV:• Bereik: alle Nederlandse huishoudens en tweede huizen in

Europa.• Zenderaanbod: 400+, HD sterk groeiend.• Capaciteit: meer dan genoeg satellietcapaciteit via ASTRA.• Betrouwbaarheid: het is proven technology.• Triple Play: samenwerkingsmodel, samen met televisie en

bellen aanbieden.• Interactiviteit: over the top eenvoudig toe te voegen.• Zorgeloos: Smartpack direct of op maat via de vakhandel.

CanalDigitaal heeft inmiddels zeventien HD-zenders en doet demarketing hiervoor ook anders. In april 2009 hebben we de HDSmartpack geïntroduceerd en daarmee bereiken we nieuwe doel-groepen als vrouwen en jongeren (in de stad). Belangrijk is datHD een belangrijke feature is, maar niet de kern van het product.In de aanloop naar het WK van 2010 verwachten we een enormepush vanuit zowel bestaande als nieuwe aanbieders om HD teverkopen.


Ruud Hendriks (Het Gesprek)

Rene Tensen (CanalDigitaal)

Astra Satellietsysteem

Het ASTRA Satellietsysteem biedt voorde Nederlandse markt meer dan 400 te-levisie- en radiokanalen, waaronder alleNederlandse landelijke zenders, regio-nale omroepen en een groeiend HD-aanbod voor de Nederlandse markt.

Behalve het HD-aanbod van CanalDigitaal biedt ASTRA diversegratis te ontvangen HD-zenders zoals ARTE HD, ZDF HD,DasErste HD en Servus HD. Met de geplande verdere uitbouwvan de ASTRA 23.5° Oost positie naar 64 transponders is ervolop ruimte voor verdere groei van het HD-aanbod in Neder-land. ASTRA voert regelmatig HD marketingcampagens in sa-menwerking met marktpartners; recent voorbeeld is de ‘Scherpin HD campagne’ in samenwerking met CanalDigitaal.

ADVERTORIAL

Yoram Levi van Ziggo

Yoram Levi (Ziggo) verwacht met Ziggoeind dit jaar 50% HDTV-abonnees tehebben. HD gaat volgens hem met dekomst van CI+ een enorme stap ma-ken. Als het gaat om het capaciteits-vraagstuk dan is uitbreiding te doen,maar niet van de ene op de anderedag. Het gaat steeds om keuzes tussenHD, SD, internet, analoog en (in minde-re mate) telefonie over diezelfde kabel.

Paneldiscussie

Volgens David Linssen (AVRO) is het HDTV virus zich aan het ver-spreiden, maar het is nog geen Mexicaanse griep. Ruud Hendriks(Het Gesprek) vindt dat de marktleiders een voortrekkersrol moe-ten vervullen maar staat zelf ook te popelen om te beginnen,daarvoor moeten de kabelaars wel eerst de ruimte aanbieden.

Er ontspint zich een discussie tussen AVRO en SBS over de fi-nanciering van HDTV. “Als wij 800 miljoen van de overheid krijgen,dan kan ik ook met HDTV aan de slag. Je voedt de kijker op met degedachte dat het gratis is en over een paar jaar zal blijken dat ditniet zo is,” aldus Eric Eljon (SBS Broadcasting). Ruud Hendriksvindt dat je analoog zou moeten afschaffen en Yoram Levi (Ziggo)vindt dat helemaal geen gekke gedachte, maar voorlopig blijftanaloog nog erg relevant. De politiek heeft eerder ook de ether-

zenders afgeschaft, dus waarom zou dat met digitaal niet kunnen,aldus Ruud Hendriks. David Linssen vindt het frustrerend dat hetvoor de kijker niet helder is wat HDTV is, dat zou duidelijker moe-ten. Ruud Hendriks voelt niks voor een extra logo in beeld, hoog-uit bij analoge uitzendingen de melding dat je het ook in HD kuntzien. Volgens Ziggo wil de klant niet meer betalen voor HDTV,daar is SBS het uiteraard niet mee eens. De kijker zal ervoor moe-ten betalen want het kost echt meer geld.

AVRO stelt vast dat iedereen de hete aardappel door blijft geven,David Linssen gelooft niet in de stelling van SBS dat HD premiumis. “Wij willen onze programma’s door veel mensen gezien heb-ben.”

Dagvoorzitter George Freriks vraagt of SBS misschien ook uit hetfonds van de Publieke Omroep zou willen putten. Dat is niet zo,het gaat hier om een bedrag dat ooit op is en de ontwikkelingenblijven doorgaan. De deelnemers lijken elkaar te vinden op deconclusie dat de content productie zoals die nu bij tv gebeurt on-der druk staat.

3.6 HD Dagen: Sport als aanjager van HD

Het laatste deel van de middag wordt gevuld door vier korte pre-sentaties over sport. De sprekers die voorbij komen zijn vertegen-woordigers van de NOS, Sport1, Eurosport en United. Aansluitendgaan ze met elkaar in debat.

Jan de Jong van NOS

Jan de Jong (NOS) is al jarenlang actief voor de NOS en vertelt datHD bij de NOS op het programma staat. Enkele constateringen:• De faciliteiten voor HD zijn op dit moment (nog) duurder dan SD,

al is de prijs wel aan het dalen.• Er ontstaat opnieuw schaarste op de satelliet bij grote evene-

menten, verbindingen zijn ook tot twee keer zo duur.• De opslag bij HD is tot vier keer duurder dan bij SD, er moet

snel een goedkoper alternatief uit de markt komen.• Rechtenvergoedingen

De NOS is zeer voor HD, maar tegelijkgaat de journalistieke taak en ambitievoor op HD. Nederland loopt volgensJan de Jong zeker niet voorop als hetgaat om HD.

De NOS heeft de infrastructuur klaar.Er is één Full HD studio en regie maarde opslag is nog niet geregeld. Ditstaat er op het programma:

• UEFA Champions League;• FIFA World Cup 2010;• Tour de France;• Vancouver 2010;• NOS wil alles in HD rond 2012/2013.

Aandachtspunten zijn de regie (‘opnieuw uitvinden’), het decoren het licht. Verder blijft de technische keten ook kwetsbaar.

Rende Luitjes van Sport1

Voor Sport1 zijn kosten en beschikbaarheid belangrijke beper-kende factoren om HD uit te zenden.Als Sport1 iets uitzendt is het in nativeHD. HD maakt, volgens Rende Luitjes(Sport1), de ervaring van relevantecontent beter. Het maakt slechte con-tent echter niet goed.

Samenwerking met distributiepartijenblijft voor Sport1 in de toekomst be-langrijk, al blijft de invloed van Sport1als tussenschakel natuurlijk beperkt.


Yoram Levi (Ziggo)

Het panel

Jan de Jong (NOS)

Rende Luitjes (Sport1)

Verder speelt de wens en bereidheid van de consument ook in detoekomst een grote rol.

Danny Menken van Eurosport

Eurosport is in mei 2008 met HD be-gonnen en heeft meer dan 6000 uurper sport in HD en meer dan 3100 uurlive sport. Het gaat om ruim 100 ver-schillende sporten en alle grote evene-menten zijn live in native HD te bekijken.Danny Menken (Eurosport) presenteerteen primeur: sinds ‘vandaag’ wordt Eurosport ook bij Caiway doorge-geven.

In de Verenigde Staten is de meest bekeken content sport en HDhuishoudens kijken 54% meer sport dan SD huishoudens:• 60% van de HDTV-bezitters ziet zichzelf als ‘sportfan’.• 50% van HDTV-kopers vindt sport in HD een belangrijke reden

voor aanschaf.• 44% kijkt meer sport door de komst van HDTV.• 39% is zwaar teleurgesteld wanneer een sportevent niet in HD

is.• 37% nodigt vrienden/familie uit om sport bij hen thuis te kijken

in HD.• 22% kijkt sporten in HD die ze anders niet zouden kijken.

Markus Bos van United Broadcast Facilities

Sport als aanjager van HD, dat is het thema van de presentatievan Markus Bos (United Broadcast Facilities). Meer dan de helftvan de camera’s van United Unicam is geschikt voor HD. Ook deandere dochterbedrijven van United Broadcast Facilities (UBF)beschikken over goede HD-faciliteiten, denk dan aan het decoren postproductie.

Werken voor buitenlandse opdrachtgevers betekent vaak ook automatisch werken in HD. Maar Nederlandse opdrachten dieook voor het buitenland bestemd zijn gaan ook vaak in HD. Nederlandse HD producties voor de Nederlandse markt zijn ernog maar weinig.

Veel consumenten hebben volgensMarkus Bos het idee dat als ze eenflatscreen kopen ze ook naar HD zittente kijken. Er is dus nog veel uit te leg-gen! De perceptie van de consument is‘HD = for free’. De businessmodellenzijn aan verandering onderhevig. Sportzou een aanjager voor HD kunnen zijn,maar de bereidheid om hier in Neder-land in sportevenementen te investerenis nog erg beperkt. De conculsie is: HDis geen revolutie, maar een langzaam proces. De vraag is wat devolgende stap wordt. Markus Bos denkt dat er volop nieuwe kan-sen gaan komen en wil daarin graag samenwerken met anderepartijen.

Paneldiscussie

Voordat de discussie van start gaat vraagt George Freriks aanJan de Vries (Eredivisie Live) of men ook in HD van start zal gaan.Het antwoord is dat men daar nog minstens een jaar en zeker ookandere partijen voor nodig heeft. Het zal terugverdiend moetenworden en het is nog niet duidelijk hoe dat het beste kan.

Er gaan geruchten over een eventuele fusie tussen Eredivisie Liveen Sport1, maar dat kan niet bevestigd worden. Wel geeft RendeLuijtjes (Sport1) aan dat er gesprekken plaatsvinden, maar overde inhoud daarvan wordt niks gezegd.

De kosten van HD zijn volgens United zo’n 15 tot 25% hoger, datvormt bij de NOS ook het belangrijkste twijfelpunt. Zo is de vraagof de Olympische Spelen in Vancouver, die vooral ’s nachts plaatsgaan vinden, wel in HD uitgezonden moeten worden. Het WKvoetbal is geen twijfelpunt.

Tot slot komt 3D aan bod. Is het realistisch om van kijkers te ver-wachten dat ze een 3D brilletje op gaan zitten kijken? Markus Bos(United Broadcast Facilities) vindt het zeker niet ondenkbaar, op-gaan in het evenement is soms toch erg belangrijk. Danny Menken(Eurosport) heeft als ervaring dat 3D bij veel kijkers met brilhoofdpijn veroorzaakt. Rende Luijtjes vraagt zich af wie het gaatbetalen. Jan de Jong (NOS) denkt dat het wel gaat gebeuren, hij


Danny Menken (Eurosport)

Distributie Eurosport HD

Markus Bos (UnitedBroadcast Facilities)

V.l.n.r. Rende Luitjes (Sport1), Danny Menken (Eurosport), Markus Bos (UnitedBroadcast Facilities)

is recent met zijn dochter naar een 3D film geweest en dat waseen prima ervaring, al zal het door de crisis wel wat langer durenvoordat het zover is.

3.7 HD Dagen: Beyond HD

Het laatste deel van de HD Dagen wordt ingevuld door TNO ende Nederlandse Vereniging van Bioscopen. Frits Klok (TNO) enRon Sterk (Nederlandse Vereniging van Bioscopen) geven eenkijkje over de grenzen van HD heen.

Frits Klok van TNO

Frits Klok (TNO) ziet twee belangrijkeuitdagingen: we willen content op eenandere manier gaan vastleggen enliefst eenmalig en wel zodanig dat hetvervolgens overal af te spelen is.

De randvoorwaarden hiervoor zijndrieërlei:

1. Hogere resoluties • Waarvoor: digital cinema, kunst en cultuur, medische toepas-

singen, evenementen en personalisatie.• In Nederland zien we onder meer het project Cinegrid.• 4k en Super Hi-Vision; hogere content is interessant omdat je er

dichterbij kunt zitten en dan meer omgeven bent met het mate-riaal (“4k is 3D zonder brilletje”).

• TNO is betrokken bij het EU Project FascinatE (2010 - 2014).2. Meer beelden per seconde • Waarvoor: sport, actiefilms, snelle bewegingen.• Uitdagingen op vlak van weergave en contributie.3. Meer audio kanalen • Waarvoor: clubs, events, bioscoop.• Ontwikkeling van akoestische golftheorie.

Ron Sterk van de Nederlandse verenigingvan Bioscopen

De bioscoop is bezig met de transitie naar ‘Digitale Cinema’. Hetlijkt simpel, maar er is een aantal essentiële belemmeringen, zoals kosten, keten falen, de standaard (DCI) en... de crisis.

Het gaat wereldwijd om109.000 doeken waarvan 9.000digitaal (8,3%). Thema’s diespelen zijn de kwaliteitsverbe-tering, flexibel programmeren,3D, alternatieve content en andere verdienmodellen.

De ontwikkelingen gaan in deVerenigde Staten momenteeleen stuk sneller dan in Europaen Nederland. Wat ook snelgaat dat zijn de ontwikkelingenrond de projectoren. In de Ver-

enigde Staten werkt men met een Virtual Print Fee om de branchete stimuleren over te stappen naar digitale print.

3D zal in de komende periode echt een trekker gaan worden, zowas Ice Age al een groot 3D succes. De omzet per kopie is in 3Dbijna dubbel zo hoog ten opzichte van 2D. Wie meer wil wetenover digitale projectie kan terecht op www.cineserver.nl.

George Freriks vraagt of Ron Sterk mogelijkheden ziet om als bioscoopbranche samen te werken met de tv-branche. Ron Sterkdenkt dat het mogelijk is, hij wil ook graag de Olympische Spelenin 3D in de bioscoop krijgen.


Frits Klok (TNO)

TNO: randvoorwaarden ‘Capture once- view anywhere’

Ron Sterk (Nederlandse vereniging vanBioscopen

Ontwikkeling in de Verenigde Staten en Europa

3D films

3.8 Onderzoek: HDTV en de omroepen

Tijdens de HD Dagen vertelden veel omroepen en distributie-partijen over hun visie op de ontwikkeling van HDTV. Toch kwamenniet alle partijen aan bod. Peter Olsthoorn ondervroeg in aanloopnaar de HD Dagen verschillende omroepen en distributiepartijenover de ontwikkeling van HDTV binnen hun organisatie. Hierondervindt u zijn uitgebreide inventarisatie.

Hoe vaak en in welke toonaarden is het niet beloofd? HD is de ge-wisse toekomst van televisie. Maar de nodige kip-ei problemenhielden een doorbraak tegen, met uitzondering van voorloperszoals Discovery. Nu zijn omroepen en producenten aan zet. Zekunnen niet langer wachten en pakken HD op, zo blijkt uit een uit-gebreide inventarisatie. Maar problemen zijn er nog.

In de negende editie van de Monitor Digitale Televisie van de Ex-pertgroep Digitale Televisie, over het tweede kwartaal van 2009,werden opnieuw stevige groeicijfers voor digitale televisie en plat-te schermen gepubliceerd.

In dit kwartaal kwamen er bijna 300.000 aansluitingen van de aan-bieders van digitale televisie via de kabel, satelliet, ether en inter-net bij. De verkoop en penetratie van platte en HD-schermenbleef snel stijgen waardoor aan het eind van 2009 naar verwach-ting in 83 procent van de huiskamers het eerste televisietoesteleen plat scherm is. In 69 procent van alle Nederlandse huis-kamers zal dan een toestel geschikt zijn voor Full HD of HD Readyontvangst staan.

Na een voorzichtige eerste kwartaal schatting van 2009 is doorGfK de prognose van de verkopen van platte beeldschermen voor2009 stevig naar boven bijgesteld, naar 1,8 miljoen exemplaren.In 2010 wordt zelfs een groei naar meer dan 1,9 miljoen toestellenvoorzien. Daarbij groeit het aandeel van Full HD in de verkopennaar verwachting van 50 procent in 2009 naar 70 procent in 2010.

Per eind 2009 verwacht GfK nu, met de cijfers van het derde kwar-taal, de volgende verdeling: totaal 1,85 miljoen platte schermen(alles plat), waarvan 900.000 Full HD, 835.000 HD Ready en115.000 geen HD.

Beloften niet nagekomen

De NPO stelde begin 2009 de aangekondigde lancering van deHDTV-kanalen van Nederland 1, 2 en 3 uit. De reden hiervoor wasvolgens NPO de vertraagde oplevering van de nieuwe eindregiedie noodzakelijk is om in HD-kwaliteit uit te kunnen zenden.“Deze oplevering is complex door de hoge eisen die de NPO steltaan de kwaliteit en continuïteit van het uitzendproces. De NPO isambitieus in het uitzenden in HD-kwaliteit aan het Nederlandsepubliek, maar wil geen concessies doen aan de kwaliteit en decontinuïteit van de reguliere uitzendingen,” heette het officieel.

“De afgelopen tijd is bij omroepen, (post-)productiebedrijven ende NPO hard gewerkt om HDTV mogelijk te maken. Dit heeft on-der meer geleid tot het vaststellen van een nieuwe gezamenlijkeuitzendnorm met alle betrokken partijen. De NPO realiseert zichdat de vertraging vervelend is voorde betrokken partijen en de veletv-kijkers die uitkijken naar hetHDTV-aanbod van de publiekeomroep. De NPO zet zich ervoor inom het aanbod in HDTV zo spoe-dig mogelijk te kunnen realiseren.”

Al in 2008 werd aangekondigd door Ziggo-voorloper Zesko (Casema, Multikabel, @Home) dat Nederland 1, 2 en 3 in HD beschikbaar zouden komen via Zesko. “De zenders komen bijZesko zonder extra kosten beschikbaar in het digitale basis-pakket. Ook UPC en andere kabelbedrijven streven er naar ombovengenoemde zenders in 2009 door te geven.”

Daar kwam de volgende belofte bij: “Zesko en andere kabel-bedrijven gaan ook samen in juni en augustus van dit jaar het Eu-ropees Kampioenschap Voetbal en de 29e Olympische Spelen inHD uit te zenden. Om het Europees Kampioenschap Voetbal ende Olympische Spelen in HD bij het publiek te brengen, wordt gedurende de zomer een extra kanaal voor Nederland 1 in HDgeopend. Programma’s van Nederland 1 die niet HD zijn, wordenvan juni tot en met augustus geconverteerd naar HD-kwaliteit. Bijdeze uitzendingen gebruikt de publieke omroep voor het eersthaar nieuwe voor HDTV ingerichte eindregie. Het is de bedoelingdat Nederland 1, 2 en 3 vanaf begin 2009 in HD uitgezondengaan worden. In eerste instantie zal een beperkt deel van de pro-gramma’s echte HD-content zijn, terwijl de overige programma’snaar HD opgewaardeerd worden. Het percentage ‘echte’ HD-content neemt vervolgens jaarlijks toe. Naar verwachting sluitenook de andere kabelbedrijven in Nederland zich op korte termijnaan bij dit NPO/Zesko HD-initiatief.”

HD Tourstart

Met de Tour de France 2009 heeft de publieke omroep afgelopenzomer echter pas zijn eerste reeks reguliere High Definition uitzen-dingen op Nederland 1, 2 en 3 volbracht. Het was het startschotom HDTV nu echt te gaan oppakken. Het aantal programma’s datin volwaardig HD wordt uitgezonden zou vanaf afgelopen zomerstapsgewijs toenemen: “Steeds meer publieke omroepen zullenovergaan tot het produceren (of laten produceren) van HD-pro-gramma’s. Daarnaast is de NPO druk bezig om alle buitenlandseseries en films, indien beschikbaar, in HD aan te kopen.”


De HD Dagen zijn een initiatief van stichting iMMovator enwordt mede mogelijk gemaakt door sponsoring vanuit de in-dustrie. De sponsoren van de HD Dagen 2009 waren: UnitedBroadcast Facilities, CanalDigitaal, ASTRA en NLKabel.

SPONSORS HD DAGEN 2009

Hoe staat het met upconverted acties om oude programma’snaar HD over te brengen? “Hier is nooit sprake van geweest. Ver-moedelijk komt de verwarring voort uit het feit dat we alle pro-gramma’s die nu niet in HD zijn in de nieuwe eindregie upconvertenen als HD uitzenden op de HD-kanalen. Dat doen we sinds destart van de HD-kanalen. Hoe meer native HD programma’s hoeminder er hoeft te worden geupconvert,” aldus de woordvoerstervan de NPO.

Met distributeurs is afgesproken om op 12 Mb/s uit te zenden omde distributie niet al te zeer te belasten. Dat zou ‘langzaam’ wor-den verhoogd. Hoe staat het ermee en wat zijn de plannen?

De woordvoerster van NPO: “Deze aanname is niet correct. Er isafgesproken om met 14 Mbit/s naar de kabel te distribueren. Ditbleek niet mogelijk omdat problemen met sommige settop boxendat verhinderen. We zijn uitgekomen op 12 Mbit/s waarop allesettop boxen die in de kabelnetten uitstaan goed werken. Zodrade problemen zijn opgelost (dit vereist firmware upgrade, of na-tuurlijk een nieuwe box) willen we weer omhoog om nog hogerebeeldkwaliteit te bieden.”

RTL lijkt een voorsprong te nemen. Hoe zien jullie dat? “Het lijkterop dat RTL dezelfde opstartproblemen kent als wij, met namebij het omzetten van oudere programma’s van aspect ratio, onder-titeling etc. Op de kanalen die zij gekozen hebben om mee te be-ginnen zijn meer aankoopproducties te zien dan eigen produc-ties. Hiervoor is dus eenvoudiger en goedkoper aan HD-materiaalte komen. Deze programma’s zijn voor de Verenigde Staten vaakal in HD geproduceerd en kunnen nu dus als zodanig uitgezon-den worden. Daarnaast zijn zij niet gebonden aan regels voor ondertiteling. De publieke omroep biedt volledige teletekst en ondertiteling-service aan.”

Ter stimulering van HDTV-producties storten distributeurs geld ineen HD-fonds van de NPO. De woordvoerster van de NPO: “Er iseen regeling waarbij omroepen een tegemoetkoming in de meer-kosten van HD productie kunnen aanvragen. Je ziet dat verschil-lende omroepen daar gebruik van maken, er komen een aantalinteressante programma’s aan. Verder zien we het aantal HD-pro-gramma’s gestaag toenemen. Er zijn bijvoorbeeld uitzendingengeweest van de AVRO (Metropole orkest), Kunst en Kitsch komt nog,de VPRO doet The Beagle in HD en komt met Dexter, EO met Rail Away, NOS met Studio Voetbal en de Champions Leaguewedstrijden. We verwachten onze targets dit jaar te halen.”

Er is vanaf de zomer van 2009 een pot van minimaal 2 miljoeneuro in totaal beschikbaar van de kabelaars voor de publieke om-roep. Dat betekent, grofweg, voor elke omroep in Hilversum eenbedrag van zo’n 200.000 euro.

RTL snel met UPC

Dus stak recent RTL de publieke omroepen de loef af: vanaf don-derdag 15 oktober werden RTL 7 en RTL 8 in HD aangeboden.Hiermee was RTL Nederland met twee van haar vier zenders alseerste commerciële mediabedrijf in Nederland operationeel inHD. Deze stap zette RTL samen met UPC, via de HD settopboxvan UPC kunnen kijkers met een HD abonnement vanaf nu beide

zenders in HD-kwaliteit ontvangen. RTL 4 enRTL 5 zijn technisch klaar om in HD te worden uitgezonden. Beide zenders wordenvolgend jaar bij UPC beschikbaar in HD.

Arno Otto (MD Digital Media van RTL Nederland) over de startmet HD: “Deze zomer waren we er al technisch klaar voor enslechts een paar maanden later gaan we ook daadwerkelijk mettwee zenders uitzenden. Het bewijst dat RTL onderdeel is vanelke belangrijke verandering in medialand en dit ook waarmaakt.”

De eerste programma’s die 15 oktober te zien waren in HD-kwali-teit zijn bij RTL 8 ‘Oprah’ (17.30 -18.30 uur) gevolgd door ‘Dr. Phil’

(18.30 -19.30 uur) en bij RTL 7 ‘Law & Order’ (19:00 -20:00uur).De eerste films in HD kwaliteit bij RTL 7 waren: ‘Porky’s’ op 20 ok-tober (20.30 -22.30 uur), ‘Copperhead’ op 21 oktober (20.30 -22.30 uur) en ‘Tank’ op 24 oktober (22.00 -00.00 uur). Bij RTL 8was op 25 oktober (22.30 -00.30 uur) de speelfilm ‘Fear Dot Com’te zien. Vanaf 15 oktober zijn de meeste buitenlandse series enfilms bij RTL 7 en RTL 8 in HD-kwaliteit te bekijken. De kijker wordtvoorafgaand aan het programma geïnformeerd of het des-betreffende programma in HD-kwaliteit wordt uitgezonden. RTL 7is te ontvangen via kanaal 77 en RTL 8 via kanaal 80 binnen hetUPC domein.

RTL moet het antwoord op de vraag naar de eerste kijkcijfers vanRTL 7 en 8 in HD schuldig blijven. “Deze gegevens hebben wij nietbeschikbaar,” zegt de woordvoerder. Dat is opvallend voor eennieuw experiment waar veel inspanning in gestoken. RTL wil even-min een specifiek antwoord geven op de vraag naar investeringen.Lopen investeringen voor HD-straten in tonnen of miljoenen? Pre-cies bedrag? Wat kost productie in HD extra? Zijn aangekochteprogramma’s in HD duurder en zo ja, hoeveel?


Eén van de eerste programma’s door RTL in HD uitgezonden: Oprah

HD-programma van NOS: Studio Voetbal

“Voor films en series in HD-kwaliteit en Nederlandse productiesdie in HD worden geproduceerd, liggen de kosten inderdaad flinkhoger. We doen verder geen uitspraken over geïnvesteerde be-dragen. We streven er naar om onze kijkers een zo hoog mogelijkekwaliteit te bieden. Dat blijkt ook uit onze forse investeringen in deuitzendstraat en andere technische faciliteiten.”

Over de eigen producties in HD zegt RTL: “Die komen eraan. Hetstartmoment van uitzenden van Nederlandse producties bij RTLverschilt per titel. Wij kunnen daar op dit moment nog geen con-crete data voor geven.”

Wel zegt RTL op de vraag hoe het momenteel staat met upcon-verted acties om oude programma’s naar HD over te brengen: “Al hetSD-materiaal op onze vier zenders wordt upconverted naar HD.”

Over de coördinatie van HD op Europees Niveau met RTL Groupwil RTL geen uitspraken doen. Ook is ongewis wat het commer-cieel kan opleveren. Hoe staat het met reclame in HD? “Tech-nisch is dit mogelijk. Uiteraard wordt de vraag hierom bepaalddoor de adverteerder.”

UPC rekent meerwaarde af

Uitzenden in HD-kwaliteit maakt deel uit van een bredere samen-werking tussen RTL Nederland en UPC. Er komt tevens een aan-tal nieuwe diensten bij voor klanten van UPC digitale tv waardoorhet dit jaar nog mogelijk is om RTL Gemist te gebruiken via deMediabox van UPC. Naast RTL Gemist wordt een geheel nieuwefunctionaliteit aan UPC On Demand toegevoegd. Hiermee wordthet in de nabije toekomst mogelijk om afleveringen van verschil-lende door RTL uitgezonden tv-series al te bekijken voordat dezebij de RTL-zenders te zien zijn. “Nooit eerder werd in Nederlandeen dergelijke unieke dienst zo grootschalig uitgerold,” zegt UPC.

De zenders die onderdeel uitmaken van ons HD-aanbod, zijn devolgende: Nederland 1, 2 & 3, RTL 7 en 8, Eurosport HD, HistoryHD, Discovery HD, National Geographic Channel HD enmyZen.TV HD. Ook de zenders Film1 en Sport 1 beschikken overeen HD Zender. Wat is er werkelijk aan percentages aan oor-spronkelijke HD-content en opgeschaalde content beschikbaar?“Daarvoor moet je bij de diverse zenders zijn. Daar hebben wijgeen invloed op,” aldus de UPC-woordvoerder.

UPC-klanten kunnen een tweetal digitale pakketten kiezen, Starteren Royaal, desgewenst met een Mediabox met harde schijf. Alsaanvulling op hun Starter of Royaal pakket kunnen zij voor eenpakket aan HD-zenders kiezen. Het tarief van een pakket aan HD-zenders bedraagt 9 euro per maand.

Welke percentage kijkt HD? Zijn er HD-kijkcijfers met totalen envan verschillende kanalen? “Op deze vraag kunnen we en mogenwe geen antwoord geven, want dit is bedrijfs- en marktgevoeligeinformatie.” Datzelfde geldt voor de antwoorden op de vragenover de kosten voor HD-productie en extra inkoopkosten in hetbuitenland voor video on demand in HD.

Wat staat een snellere ontwikkeling in de weg? “Als kabelbedrijfzijn wij er klaar voor om onze klanten HDTV te bieden. Steedsmeer zenders investeren in de mogelijkheden om HDTV door te

kunnen geven. Aanbieders zullen goed in kaart willen hebben watHDTV toevoegt aan hun aanbod, alvorens zij dergelijke (grote) in-vesteringen doen. Dat vraagt tijd. Tegelijkertijd zetten we in Ne-derland nu belangrijke stappen vooruit. In ongeveer een jaar waser Nederland 1,2, en 3 en RTL 7 en 8. RTL 4 en 5 komen in 2010.Het kan zomaar zijn dat dit een motiverend effect heeft op andereaanbieders. Nieuwe ontwikkelingen vragen tegelijkertijd om dui-delijke afspraken. Voorop staat wel dat wij onze klanten graag zoveel mogelijk HD-content willen aanbieden.”

RTL lijkt een voorsprong te nemen met UPC, zo beaamt UPC.“Met straks vier HD-zenders neemt RTL een significant deel vanhet Nederlandse HD-aanbod voor haar rekening. Daarbij komtnog RTL Gemist en RTL On Demand (met als mogelijkheid tv-series te bekijken vóórdat deze bij de RTL-zenders te zien zijn).Met dit aanbod speelt RTL niet alleen een grote rol als HD-contentaanbieder, maar is zij zeker een belangrijke partij met wie we (interactieve) digitale televisie verder kunnen ontwikkelen en rele-vant kunnen maken voor onze klanten.”

Andere boeg bij Ziggo

Ziggo gooit het commercieel over een andere boeg dan UPC,blijkt uit de antwoorden van de woordvoerder: “Bij UPC kun je al-leen HD-zenders bekijken als je een apart HD-pakket hebt. Ziggoheeft HD-zenders beschikbaar in het voor iedereen te ontvangenZ1. Dat is de basis die iedereen krijgt.”

Ziggo biedt daarin HD-zenders Nederland 1, 2 en 3 die in feite nognauwelijks HD-programma’s bieden en Eurosport HD. Ziggo biedtook een aantal specifieke HD zenders in een apart HD-pakket.Ziggo wil HD zonder meerkosten aanbieden: “Wij zijn er voor-stander van de HD-zenders van RTL en SBS door te geven zon-der extra kosten voor onze abonnees. Dus beschikbaar te stellenin ons basispakket. Hierover onderhandelen wij momenteel metdeze omroepen.”

De motivatie hiervoor: “Ons uitgangspunt is dat de transitie vanSD naar HD te vergelijken is met de transitie van zwart/wit naarkleur en dat de kijker daar eigenlijk niet extra voor zou hoeven tebetalen. De markt zit tegenwoordig echter heel anders in elkaar,want commerciële zenders overheersen terwijl destijds met de


Website van UPC

wisseling van zwart/wit naar kleur publieke zenders het beeld bepaalden. Dat heeft tot gevolg dat veel zenders de kosten die zijmoeten maken voor HD-uitzending direct willen verhalen op dekijker en dus voorstander zijn van aparte HD-pakketten waarvoorextra betaald moet worden.”

Ziggo is daar, in tegenstelling tot UPC, geen voorstander van:“Een groot aanbod van gratis HD-zenders is in ons voordeel om-dat concurrerende infrastructuren zoals die van KPN, Tele2 en Digitenne beperkingen kennen bij het doorgeven van HD. Bij KPNen Tele2 ben je afhankelijk van de afstand tot de centrale. Eenbeetje HD-kanaal heeft ongeveer 16Mb downstream nodig en omdit gegarandeerd te kunnen hebben moet je zo’n beetje in decentrale wonen. Digitenne heeft een capaciteitsprobleem en zouom een HD-kanaal door te geven vier tot zes van de huidige ruimdertig SD-kanalen moeten inleveren.”

Maar hoe publiek ook de opvatting, Ziggo wil niet zeggen hoeveelHDTV-pakketabonnees ze heeft en wat de kijkcijfers daarvan zijn:“Dit is concurrentiegevoelige informatie.”

Voor een deel is het ook onbekend. Welke percentage kijkt HD?Zijn er HD kijkcijfers met totalen en van verschillende kanalen?“Dat weten wij niet omdat lang niet alle klanten met een HD-ont-vanger een abonnement op het HD-pakket hebben. Deze nemengenoegen met de HD-zenders in het Z1-pakket. Bovendien kun-nen abonnees op onze interactieve tv-dienst via video-on-demand naar HD-films en series kijken. Moet je die dan ook mee-nemen in je kijkcijfers?”

Naast de HD-zenders in het voor iedereen te ontvangen basis-pakket heeft Ziggo een HD-pakket met drie doelgroepzenders zit-ten. Verder geeft Ziggo ook de betaalzender Film 1 en Sport1 inHD door. “Of wij doelgroepzenders in HD doorgeven is afhanke-lijk van het feit of deze zenders ook een HD-variant hebben enwat de kosten zijn.”

Ziggo is ambitieus met HD: “Komend jaar is onze strategie eropgericht om digitaal definitief te laten doorbreken. Nu hebben al1,4 miljoen van onze 3,2 miljoen klanten digitale televisie en HDspeelt voor de verdere groei een heel belangrijke rol en wel langstwee pijlers: lineaire HDTV en video on demand HDTV. Ten aan-

zien van de eerste pijler willen wij zoveel mogelijk HD zenders be-schikbaar stellen in het Z1 (basis) pakket. In sommige gevallenzal dat niet lukken omdat de providers er gewoon te veel voor vra-gen. Deze zenders komen dan in het aparte HD-pakket. Wat be-treft de tweede pijler kopen wij op dit moment grote aantallen HD-films en HD-series in. Als mensen via video on demand veelgoede content in HD zien, zal de vraag naar lineaire HD-contentook toenemen.”

En nog een punt van kritiek: “Ik heb de indruk dat de HD-dagenprimair gericht zijn op lineaire zenders. Echter HD speelt ook eengrote rol bij interactieve tv en video on demand en juist daar is welveel HD-content beschikbaar.”

Maar het echte probleem betreft de gebrekkige productie in Neder-land, vindt Ziggo: “De voornaamste hindernis is het gebrek aanNederlandstalige HD-content! Een heel stuk daarachter komende hoge vergoeding die bepaalde contentproviders willen heb-ben en de tot nu toe beperkte keuze in HD compatible DTV-appa-ratuur voor de gebruikers.” Omroepen doen te weinig, en produ-centen evenmin, vindt Ziggo: “Wat betreft lineaire tv-producentenzien wij dat men erg voorzichtig is. Op zich is dit niet verwonder-lijk want de investeringskosten zijn niet gering. Daarbij gaat hetniet alleen om opname-apparatuur! Je producties worden ookduurder omdat bijvoorbeeld de bouw van een set veel duurderwordt. Kun je nu bijvoorbeeld voor een achterwand nog kaas-doek gebruiken omdat dit bij SD eruit ziet als een mooie strakkewand, bij HD zie je dat dit kaasdoek is.”

In het buitenland is men vaak voortvarender, vindt Ziggo: “De bui-tenlandse leveranciers van video on demand content zijn al eenstuk verder. Zij nemen films, series en andere content de laatstepaar jaar al in verschillende kwaliteiten op. Sommige leveranciersrekenen voor de HD-kwaliteit iets meer dan bijvoorbeeld de SD-versie maar door de bank genomen is bij deze leveranciers hetbesef dat HD een must is al veel verder dan bij de aanbieders vanlineaire tv.”

RTL lijkt een voorsprong te nemen met UPC. Hoe zien jullie dat?“Een voorspong ten opzichte van wie? Bij UPC kun je RTL HD alleen zien als je een geabonneerd bent op een apart HD-pakket.Ik weet bovendien niet hoeveel van de content echt HD is en hoe-veel opgewaardeerd wordt tot HD.”

CanalDigitaal

CanalDigitaal neemt nu zo veel mogelijk beschikbare HD-kanalenop in het palet, zoals per 1 juli 2009 Eurosport HD en History HD.Nederland 1 met de Tour was in HD gratis beschikbaar zondermeerkosten voor iedereen met een smartcard. Afhankelijk van detechnische inrichting bij de abonnee en het abonnement zijn via CanalDigitaal en het ASTRA satellietsysteem op dit momentde volgende HD zenders te ontvangen: Nederland 1, Eurosport,History, National Geographic, Discovery, Brava, MTVN, Eén, Arte,Anixe, Luxe en BBC.

CanalDigitaal biedt twee abonnementen met HD: FamilieHD voor20 euro per maand en 99 euro eenmalig met een Philips HD-ont-vanger en 400 digitale tv en radio zenders uit Nederland en derest van Europa, waaronder minimaal 14 HD-zenders.


Website van Ziggo

Eric Eljon van SBS Broadcasting maakte tijdens de HD Dagen bekend dat NET5 vanaf eind november in HD uitzendt, Veronicaen SBS6 volgen in januari 2010.

VPRO en EO traag

De VPRO is een voorloper in Hilversum,maar niet het HDTV, zo blijkt uit de sum-miere antwoorden van de woordvoer-ster. De VPRO zendt The Beagle-serie

op zondagavond geheel in HD uit. In de vraag (kwantitatief) hoedat nu wordt bekeken en of dat bijdraagt aan de waardering vande serie (kwalitatief) toont de omroep geen belangstelling. Ze verwijst naar de NPO: “Alle vragen kan de NPO beantwoorden.NPO sluit contracten afmet kabelaars. Of hier-van kijkcijfers bekendzijn, zou NPO uitsluitselkunnen geven.”

En wat mogen we na deBeagle nog verwachtenaan HD van de VPRO?“Er zijn geen geforma-liseerde voornemens, nu slechts incidenteel.” Hoe staat het danmet upconverted acties om oude programma’s naar HD over tebrengen? “Hiervoor moet je bij Beeld en Geluid zijn.”

De treinserie Rail Away, de al tien jaar durende documentaireserieover markante spoorlijnen in de wereld, is in dit nieuwe seizoen

de eerste produc-tie van de EO inHD-kwaliteit.

Net als de VPROweet de EO niethoe het met dedistributie loopten verwijst naarNPO. Dat komt

ook door het ontbreken van een visie: “Wij zijn ons aan het bera-den op een strategie. Sporadisch komen er wel producties, metname documentaires in HD.” En opschalen? “Upconverten ge-beurt bij NPO als dat nodig is.”

De EO schat dat HD 20 procent extra kost bij een productie, af-hankelijk of het een studioprogramma is of niet. “De omroepenbepalen wat HD wordt en of dat dan een programma is bij eenbuitenproducent dat maakt dan niet echt uit.”

NCRV enthousiaster

De NCRV is een stuk enthousiaster, en ‘bijna’ klaar: “Voor de tele-visiestudio loopt op dit moment een traject om een Full HD regieaan te schaffen en te installeren. De verwachting is dat dit in mei2010 gerealiseerd is. De postproductie omgevingwordt nu ge-upgrade naar een HD omgeving.”

Daardoor kan al het materiaal wat in HD ge-draaid of aangeleverd wordt ook HD verwerkt en

EntertainmentHD biedt voor 30 euro per maand hetzelfde pluseen harddisk ontvanger van Philips om op te nemen en live-tv tepauzeren. Dit pakket biedt acht extra zenders met veel sport ensex in HD.

KPN en Tele2

Vanaf het tweede kwartaal van 2010wil KPN HD distribueren in haar dienstvoor IPTV. Na een jarenlange moeiza-me start van deze dienst zijn er nu

70.000 abonnees . De marketing van dit tv-product zal KPN inten-siveren vanaf april 2010, wanneer HD beschikbaar komt.

HD wordt mogelijk met een opwaardering van het IP-net naarVDSL2 per april 2010, met glasvezel ontsluiting van 28.000 wijk-centrales. Dit biedt, in theorie download snelheden van 20 tot 250megabit per seconde.

Ook Tele2 gaat hiervan gebruikmakenvoor distributie van HDTV met haar be-staande IPTV-pakket. De woordvoerder

van Tele2 zegt nog niet te weten in welke vorm en prijs. “Er is eencontract gesloten met Amino voor levering van een settopbox dieook voor HD geschikt is.”

Het aantal abonnees wil Tele2 niet noemen. Ze hebben meestaldual play (met internettoegang) of triple play (televisie-internet-telefonie) abonnementen.

SBS

SBS Broadcasting beloofde ‘nog dit jaar’ metHDTV te beginnen met Net 5 HD. De gehele in-frastructuur voor de aanlevering van al haar zenders in HD-kwali-teit is nagenoeg operationeel. Met een Eurofiber glasvezelverbin-ding kan HD-beeld heen en weer tussen de hoofdlocatie van SBSen de studio’s in Amsterdam aan het IJ en de Mediagateway inHilversum. Vanuit deze locaties kan HD naar de distributeurs.

SBS is na veel onderhandelingen naar eigen zeggen bijna rondmet de kabelaars Ziggo, UPC en Caiway en met CanalDigitaal.Net 5 kan relatief veel buitenlandse producties in HD vertonen.


Website van CanalDigitaal

The Beagle wordt geheel in HD uitgezonden

Rail Away is de eerste productie van de EO in HD

gedistribueerd worden. De eerste fase hiervoor is op 1 januari2010 afgerond. De tweede fase zal in mei 2010 zijn afgerond.“Technisch loopt de NCRV voorop. De postproductie omgeving iséén van de eerste in Hilversum die volledig HD is uitgevoerd. Ookvoor wat betreft de studio geldt dit.”

Opschalen heeft niet de hoogste prioriteit: “Nederland 1, 2 en 3worden nu al HD aangeboden via de kabel. Dit betreft echter con-tent die voornamelijk SD is. Om dit materiaal op de HD kanalenaan te bieden dient er een conversieslag te worden gemaakt. Dekwaliteit verbetert dan iets, maar het wordt nooit beter dan hetbronmateriaal.”

Dat RTL een voorsprong lijkt te nemen, vindt de NCRV een voor-barige conclusie: “Nederland 1,2 en 3 worden al sinds de Olympi-sche spelen in Peking in HD aangeboden. RTL biedt wel HD-ver-sies van hun kanalen aan, maar qua content biedt de Publiekeomroep veel meer aan.”

AVRO wil meer

Volgens David Linssen (Manager Mediatechnologie, AVRO), is delate doorbraak van HD in Nederland vooral te wijten aan de ver-traging bij het totstand komen vande afspraken tus-sen distributeursen de NPO: “Infeite is pas op 1 juli 2009 het ‘go’ signaal gege-ven zodat de Tourde France in HDkon worden uitgezonden. Ondertussen zijn wij begonnen met eigen producties in HD zoals de serie Het Metropole Ontmoet,het Prinsengrachtconcert en de serie Tussen Kunst & Kitsch.”

Net als de NCRV vind de AVRO zich voorloper: “We hebben alseerste onze montageomgeving geheel in HD uitgevoerd en zijnklaar voor het op grotere schaal produceren van HD-producties.We maken nu echt bij elke productie de afweging om het wel ofniet in HD te doen.”

‘In principe’ wil de AVRO graag alles in HD maken en uitzenden,maar er staan praktische bezwaren in de weg zoals de meerkos-ten die 5 tot 20 procent van de productie belopen. David Linssen:“Veel montage kunnen we zelf ter hand nemen, maar vóór we in-vesteren moeten we nagaan of het de meerkosten waard is. Wewillen wel een prachtige dramaserie in HD maken, maar ben jedan je dan niet te veel kwijt? Heb je eenmaal alles staan en eenkritische massa bereikt voor productie, dan nemen de kosten perprogramma snel af.”

Hoewel RTL nu even de show steelt, vindt David Linssen dat dedoorbraak voor de NPO aanstaande is: “Iedereen wordt zich nusnel heel bewust van de noodzaak en mogelijkheden om veelmeer programma’s in HD te maken en verspreiden.” Het ‘potje’van de NPO en Ziggo vindt de AVRO leuk, maar niet meer dandat: “Je kunt toch maar een paar procent van de productie daaruitfinancieren.”

KRO volgt

Dat laatste vindt Michel Nillesen (Hoofd Televisie, KRO), juist mee-vallen: “De kleine bijdragen helpen ook, want per uitzending kosthet een paar duizend euro extra om in HD te produceren. Maar jekrijgt niet zomaar je aandeel van zeg 10 procent uit die 2 miljoeneuro, je moet per programma een aanvraag doen. En de uitkeringbedraagt maximaal 10 procent van het productiebudget.”

Michel Nillesen zegt in alle eerlijkheid dat hij met de KRO geenvoortrekkersfunctie in HD ambieert: “We zijn geen innovatieveomroep wat HD betreft. De trein begint te rijden en we willengraag mee. We tasten nu de mogelijkheden af en beginnen met’T Spaanse Schaep en de dramaserie Penoza.” In 2010 zullendeze in HD opgenomen worden om in de loop van 2010 en in2011 te worden uitgezonden. “Je moet voor de camera in HD zorgen, maar heel veel meer inspanning vergt het niet.”

Opname van succesnummers als Boer zoekt Vrouw en Spoor-loos in HD is een kwestie van afspraken met de producenten. Diehebben weinig haast volgens Michel Nillesen: “In een tijd van bezuinigen ligt het voor de hand dat de makers kiezen voor de inhoud en dan pas een financiële keuze maken voor HD.” Hij verwacht wel een HD-doorbraak, maar niet in een hoog tempo.

VARA niet ambitieus

Ook de VARA heeft geen grote ambities met HD, maar heeft weleen startschot gegeven volgens Walter Eggenkamp (Hoofd MediaTechnologie, VARA): “We zullen cabaretregistraties in HD gaandoen en de nieuwe dramaserie Overspel ook.”

Walter Eggenkamp hanteert als vuistregel dat HDTV 10 procentextra kost boven SD. Voor een cabaretregistratie van zeg 50 millekomt er dan € 5.000 bij. Voor een serie is geen HD-productie-straat voorhanden bij de VARA en de (post)producenten CinecoFilmore en Filmscan. Dus is er een aantal conversieslagen nodigalvorens weer via tape en Mpeg II en nog eens compressie er eenHD-signaal ontstaat.

“Drama draaien we op film en wordt vanaf heden volledig HD af-gewerkt. Maar voordat de film op zender gaat vindt er een conver-sie plaats. Idealiter zou je zonder die conversie willen uitzenden,maar dat is vooralsnog niet mogelijk.”

Volgens Walter Eggenkamp moeten er meer bijdragen komenvan distributeurs dan de twee miljoen die nu beschikbaar is: “Ookeen KPN met Interactieve Televisie, Tele2 en CanalDigitaal zou-den mogen bijdragen want ze hebben ook voornemens om metHD meer inkomsten te gaan genereren.”

Het Gesprek wel

Ruud Hendriks, directeur en mede-eigenaar van Het Gesprek,sprak op de HD Dagen. Hij belooft: “Vanaf 1 januari 2010 is HetGesprek zo goed als zeker Full HD.” Wat mag en moet dat kosten?“Dat gaat niemand iets aan.”

Wat levert het op, ofwel wat is de meerwaarde voor jullie voor deverschillende programma’s? “Ons publiek is hoogopgeleid, wel-


AVRO is begonnen met Tussen Kunst en Kitsch in HD

standig en daaronder zitten veel early adaptors. Bovendien is HDonvermijdelijk. Het gaat echt heel hard.”

Doen producenten wel mee? Wat kost HD hen en jullie extra? Enbij inkoop in het buitenland? Ruud Hendriks: “Wij werken nauwe-lijks met externe producenten. Alle BBC programma’s en DavidLetterman worden al Full HD aangeleverd.”

Hoe staat het met upconverted acties om oude programma’snaar HD over te brengen? “Wij zenden maar weinig oude pro-gramma’s uit. Kortom zeer beperkt.”

MTV nog niet

“Op dit moment bieden wij bij een aantal partijen wel een zenderin HD aan: MTVN HD. We doen dat al per 1 december 2008, duswaren één van de eersten in Nederland. Dit is een HD-zenderwaar in prime time rond de 80 procent van de programmering FullHD is. Buiten prime time is het een combinatie van upconvertedcontent en Full HD content. De programmering bestaat uit aange-kochte Full HD programmering dan wel opnames van MTV zoalsde Europe Music Awards, Rock am Ring en The Isle of MTV.”

Dit zegt Edwin Teerink (Head of Distribution & Affiliate Sales, MTVNetworks). Hij zegt dat het nog niet duidelijk is wanneer MTV,TMF, Nickelodeon en Comedy Central in HD zullen gaan uitzen-den. Wat zijn de obstakels? “Net zoals bij veel andere omroepen,is er op dit moment nog weinig Full HD content beschikbaar. Webeschikken wel over HD-materiaal, met name eigen registratiesvan concerten etcetera.”

Hoe staat het met upconverted acties om oude programma’snaar HD over te brengen? “Het upconverten van content behoortinderdaad tot de mogelijkheden en we kijken hier dan ook seri-eus naar.”

Discovery

Discovery was een voorloper met HD in Nederland, want al op 1 november 2006 ging Discovery HD live in Nederland bij de grotekabelaars. Op 1 juli 2009 ging Animal Planet HD live bij Delta in

Zeeland. UPC, Ziggo, Caiway, Delta, CanalDigitaal, Glashart en een aantal kleine kabe-laars distribueren de zender.

In welk commercieel model: afrekening per kijker, kijktijd, reclameof anders? “Discovery Networks wordt voor al haar zenders betaald door de distributeur,” aldus de woordvoerster.

Alle programma’s op Discovery HD zijn native HD, dus opgeno-men in HD. Er is niets ‘upconverted’. Kijkcijfers van afgelopen jarenvan HD groei zijn er nog altijd niet: “Het aantal abonnees met eenHD-decoder is op dit moment nog te beperkt om kijkcijfers tekunnen meten. Discovery Channel is in alle Nederlandse 7 miljoenhuishoudens te zien, Discovery HD in een fractie daarvan, zo’n150.000.”

Discovery Nederland ziet geen problemen: “De groei van het aan-tal HD-abonnees is een kwestie van tijd, vergelijkbaar met de uit-rol van kleurentelevisie in de jaren ’70 van de vorige eeuw. Hetzou mooi zijn als het tempo wat zou versnellen, HD is echt zoveelmooier dan gewone televisie en geeft een zoveel rijkere ervaring,zeker met onze programmering! Seeing is believing ofwel kijkenis kopen in dit geval.”

Maar het lukt nog maar niet, waarom niet? “We zien wel een uit-daging die meer door producenten van televisies en tv-distribu-teurs zou moeten worden opgepakt. Te veel mensen met een HDready of Full HD scherm denken nog steeds dat ze HD in huishebben omdat ze zo’n scherm hebben en dat is niet zo; menmoet ook de digitale decoder upgraden naar een exemplaar watHD aankan.”

Met wat humor: “Dat was bij de overgang van zwart-wit naar kleurwat makkelijker uit te leggen, immers ook op een kleurentelevisiewaren Swiebertje en Floris nog steeds in zwart-wit.”

De toekomst? “Met de groei van het aantal HD abonnees en hetaantal uur beschikbare HD-programmering, zullen Discovery HDen Animal Planet HD langzamerhand simultane versies van Discovery Channel en Animal Planet worden. We sluiten ook dekomst van nieuwe HD-versies van onze andere zenders niet uit. Inde Verenigde Staten heeft Discovery inmiddels zes HD simulcastzenders.”


Website van MTVN HD

Website van Animal Planet

4. Digitale archievenspringlevend

Cross Media Café over digitale archieven

Datum: 19 mei 2009




cafe-digitale-archieven

360 inschrijvingen

Cross Media Café over digitale archieven

Hoofdstuk 4. Digitale archieven springlevend 49

Pagina’s vol en tv-aandacht aan de lopende band vielen in 2009ten deel aan het doorbrekende Twitter, jongste communicatie-middel op internet. En o zo vluchtig, ook al blijven al die losseflodders bewaard en vormen die ook een digitaal archief. On-dertussen komende er vele decennia aan ‘hard copy’ archievennaar het web toe. Dat zijn dan digitale archieven.

Beetje saaie term wellicht, ‘digitale archieven’. Maar welkeschatten erachter schuil gaan kwam het publiek van het CrossMedia Café over ‘digitale archieven’ op 19 mei 2009 aan deweet. Wellicht dat de Hyves/generatie en de druk twitterendemidlife crisis generatie er niets in zien, maar dat komt dan ooitnog wel. Want welk een enorme rijkdom er momenteel met archieven aan het web wordt toegevoegd is fenomenaal. Hoe-wel dit Cross Media Café een buitenbeentje leek in de serie vanafgelopen jaren, werd het onverwacht een hoogtepunt.

Vroeguhhh

Want ondergetekende is behalve werkzaam als in allerhandemedia als ondernemer ook nog historicus. Die wortels vergeetje eenvoudig als je commercieel bezig bent met, vooral, de dagvan vandaag. De sprekers over ‘Digitale Archieven’ raakten m’nwortels, en wel buitengewoon positief. Natuurlijk twitter ik, want je moet mee blijven doen. Zo schreef ik ook artikelen over‘real time web’, zeg maar de snelle communicatie en economiedie het gevolg zijn van intensief gebruik van Twitter en mobielinternet.

Daartegenover werd de term ‘timeless web’ geplaatst tijdenshet congres ‘Show me the Money’ van de Dutch Media Professio-nals, begin december 2009 in Haarlem. Sprekend over onlinearchiefvorming door kranten liet Matt Thompson de term vallen.‘Tijdloos’ ofwel ‘niet aan tijd gebonden’ is overigens betrekkelijk.Het tv-programma van de NPS over geschiedenis heet bijvoor-beeld ‘Andere Tijden’.

Dit programma maakt intensief gebruik van de archieven vanBeeld en Geluid. Dit instituut herbergt meer dan 700.000 uuraan Nederlandse radio, televisie, film en muziekopnamen en/ofuitzendingen. Het is een stichting met een zwaar bestuur metonder meer – momenteel – de bazen van de NOS, AVRO, BNN,SBS en een ex-staatssecretaris. Immers, we vinden het belang-rijk. En, het is van ons, van u ook. Goed om te beseffen.

En natuurlijk, deze tijd staat bol van nostalgie en (gelukkig) aan-dacht voor geschiedenis, niet zelden hand-in-hand gaand met

nationalisme. Maar dat wil niet zeggen dat de aandacht vanvoorbijgaande aard is. Steeds zal die in golven aanwakkeren en verminderen. Maar wat online staat, is er, mogen we hopen,voor eeuwig.

Publiek mag monteren

Het profiel van Beeld en Geluid groeit zienderogen, met nu aljaarlijks 250.000 fysieke bezoekers in dat prachtige gebouw ophet mediapark plus niet minder dan 1.250.000 bezoekers van dewebsite. Zo is Teleblik voor het onderwijs al goed voor een halfmiljoen filmpjes per jaar. Boeiend is ook het typische ‘web 2.0’experiment Open Beelden: iedereen kan geselecteerde frag-menten gebruiken voor hergebruik. Dat is een poort naar creati-viteit van ‘het volk’ dat met de hoogwaardige tv-beelden en deradiofragmenten zelf kan knutselen. Een compilatie van ver-sprekingen van sportverslaggevers? Een samengestelde kerst-toespraak van de vorstin vanuit al haar toespraken afgelopendecennia? Een ‘best of’ op welk terrein dan ook. Net als al dieIdols-achtige talentenjachten de deur openen naar een schieroneindige hoeveelheid zangtalent, zo kan Open Beelden prach-tige programma’s gaan oplegveren uit het betere knip- en plak-werk van amateurs op hun hobbykamers.

Ook traditioneel web (2.0): een project als Waisda(.nl) waarbijvideofragmenten in tv-programma’s worden voorzien van tref-woorden (‘tags’) om het terugvinden op grond van relevantie tehelpen. Dit wordt gedaan in de vorm van een spel waarbij hetpubliek deelneemt, leuk om te zien. Nederland loopt voorophiermee.

‘Onze’ universiteit Utrecht trekt een Europees project voor ont-sluiting van tv-archieven onder de naam Video Active(.eu). Hetbezoek aan die website werkte enige tijd verslavend op me, mettitels als ‘Budapesti tavasz’ over het einde van de Wereldoorlogin Hongarije. Het werkt zoals bij jongeren die het ene na het ander grappige of vunzige filmpje op YouTube of Dumpert aan-klikken. Overigens is het nogal fragmentarisch, veel minder gestructureerd dan Beeld en Geluid bijvoorbeeld.

Baten berekenen

En wellicht een reden om eens een blik te werpen op prachtigeprojecten zoals Beelden voor de Toekomst(.nl). Daarin digitalise-ren Beeld en Geluid, Filmmuseum, Nationaal Archief, Verenigingvan Openbare Bibliotheken, Centrale Discotheek en NederlandKennisland met maar liefst 154 miljoen euro van ‘ons aardgas-

4. Digitale archievenspringlevend



Archieven naar het web is pure rijkdom

geld’ het ‘audiovisueel geheugen van Nederland’. Het duurt van2007 tot 2014.

Nu komt dat aardgas gratis en voor niks uit de grond, maar Ne-derland zou Nederland niet zijn als tegenover de bestedingenvanuit het FES-programma van Economische Zaken geen hardebaten stonden. Dus vinden we op de website een uitgebreideberekening, met vele aannames, met onder de streep 176 mil-joen euro aan baten, plus een ‘cultuureffect’ in euro’s uitgedruktmet een ‘vraagteken’.

Dit gaat niet om geld, of eigenlijk wel natuurlijk waar we overrechten spreken. Altijd en eeuwig weer komt dit onderwerp tersprake met digitale video en muziek. Al jaren leveren eigenarenvan rechten strijd met de ‘vrije jongens’ van het web. De laatsteverloren vooral terrein in 2009, meestal in rechtszaken zoals gevoerd door de Nederlandse organisatie Brein. Dat is redengenoeg voor clubs als Beeld en Geluid, maar ook voor de Publie-ke Omroep (NPO) om te pogen de rechten tijdig te ‘regelen’voor online gebruik.

Overigens staan er voor Uitzending Gemist ook inkomsten tegenover verspreiding via digitale kanalen van de kabelexploi-tanten. Los van de vraag of dit terecht is, kan de NPO dit geldgebruiken om haar dienstverlening uit te breiden. Zo wordenprogramma’s doorzoekbaar gemaakt, waardoor je sneller bijgewenste fragmenten kunt vinden.

Google Library

Dit vermindert de afhankelijkheid van commerciële partijen. Immers, het meest spraakmakende archiefproject kwam in genoemd Cross Media Café niet aan bod: Google Books methet Google Library Project, de poging van de zoekgigant omalle boeken in de wereld te laten digitaliseren en doorzoekbaarte maken. Dit stuitte op hevig verzet van de betrokken partijen indie markt. Dat was reden genoeg voor Google om in de buidelte tasten. Daaruit resulteerde de standaard schikking van Googlemet uitgevers en schrijvers (zie Googlebooksettlement.com)waarbij Google 60 dollar per boek betaalt als dat zonder toestemming is gedigitaliseerd.

Rechthebbenden kunnen ook digitalisering weigeren. Dat isboeiend. Immers, een uitgever of schrijver kan ervan overtuigdzijn dat een derde niet ‘aan de haal’ moet gaan met zijn produc-ten. Maar aan de andere kant knaagt het nare gevoel dat je danstraks niet optimaal ontsloten bent voor degenen die zoekennaar de inhoud van je boek en voor het geheel of een deel willenbetalen.

Hetzelfde laken een pak overigens voor de korte termijn opslagmet Google News: veel uitgevers willen zich er het liefst aanonttrekken, zoals Rupert Murdoch met News Corp. Maar aan deandere kant: kun je het je permitteren om niet universeel vind-baar te zijn met de belangrijkste zoekdienst(en)?

Koningin Beatrix

Over dit soort onderwerpen wordt veel gedebatteerd in kringenvan bibliotheken en archieven. Nederland is voortrekker en hier

werd in 2009 voor het eerst het congres ‘Digital Strategies onHeritage’ gehouden, dat gezien het grote internationale succeszeker een vervolg zal krijgen.

Tijdens het Cross Media Café Digitale Archieven maakten wekennis met een spil in deze wereld, Theo Meereboer. Hij is advi-seur en (gast)docent erfgoed en nieuwe media aan de ReinwardtAcademy. Vanuit Erfgoed 2.0 bood hij een fascinerend inkijkjein snel opkomende wereld van nieuwe media en traditionele erf-goedinstellingen. Hun gelijknamige website berichtte eind 2009dat studenten op stage bij musea hun directeuren ervan over-tuigden dat musea ook moeten... twitteren.

Tja, het kan verkeren, oud en nieuw komen bij elkaar voor verrij-king, leren van elkaar en er ontstat een prachtige kruisbestui-ving. Op het moment van schrijven vindt in de kranten en opblogs en twitter net een heftige discussie plaats over de kritiekvan koningin Beatrix op communicatie via beeldschermen. Inter-net heeft het weer gedaan. Zou onze vorstin op de hoogste zijnvan al die prachtige projecten met ons digitaal erfgoed?


Het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid in Hilversum

4.1 Hoe haal je waarde uit een digitaal archief?

Eerde Hovinga (sectormanager Diensten, Nederlands Instituutvoor Beeld en Geluid) geeft een korte video-impressie om een indruk te geven van de gigantische hoeveelheid historisch beelden geluidsmateriaal die beschikbaar is bij Beeld en Geluid. Het ismateriaal van iedereen en voor iedereen. Het verschil met vroe-ger: we praten niet meer in meters maar in bits en bites. Er zijntwee belangrijke stappen gemaakt: het digitaliseren van de col-lectie en het automatiseren van het archiefproces.

De grootste aanjager van deze digitalisering is het project Beel-den voor de Toekomst, waarbij vijf organisaties betrokken zijn. Natwee jaar is al meer dan 1,3 petabyte (1,3 miljoen gigabyte, red.)digitale opslag. In de afbeelding hieronder is te zien dat de laatstejaren het materiaal in toenemende mate digitaal wordt opge-slagen.

Een van de conclusies is dat digitalisering leidt tot meer archief-gebruik. Beeld en Geluid is er om de collectie zo goed mogelijktoegankelijk te maken en het gebruik zo hoog mogelijk te latenzijn. De digitalisering maakt dit steeds beter mogelijk.

Iedereen die materiaal wil digitaliseren kan (tegen betaling) ge-bruik maken van de infrastructuur van Beeld en Geluid. Een van deeerste klanten die dit doet is de Eredivisie. Ook is men met dezeinfrastructuur via Teleblik actief voor het onderwijs, per maandworden er 500.000 filmpjes bekeken. Dat moet je vergelijken meteen paar duizend cd’s per maand voorheen en de overgrotemeerderheid van de scholen maakt dan ook gebruik van Teleblik.

Digitalisering heeft de wereld van archieven radicaal veranderd,zo besluit Eerde Hovinga zijn boeiende verhaal.

4.2 Zoeken en vinden in Uitzending Gemist

Volgens Michel Mol (directeur innovatie en nieuwe media, NPO)is Uitzending Gemist dé plek om het beeldmateriaal te etaleren enom bereik te genereren. Er moesten allerlei stappen worden ge-zet en allerlei zaken worden geregeld, denk bijvoorbeeld aanrechten en het koppelen met het archief van Beeld en Geluid. Ergbelangrijk daarbij is dat al het materiaal voorzien wordt van meta-data. Een van de resultaten is dat je straks via zoeken in searchengines als Google direct in het goede fragment van de PubliekeOmroep terecht komt. Een voorbeeld hiervan is KRO’s Profiel,daarvan zul je straks bovendien niet alleen de hele documentairemaar ook een verkorte versie van drie minuten terugvinden.

Het is fascinerend om te zien in welk tempo de beeld- engeluidsarchieven gedigitaliseerd worden. Op 19 mei werdhierover een Cross Media Café georganiseerd. Digitalise-ring heeft de wereld van archieven radicaal veranderd van een dooie boel in meterslange kelderkasten tot eenspringlevende en voor iedereen toegankelijke collectie.

Open Beelden

In september lanceerde Beeld en Geluid Open Beelden, eennieuw open mediaplatform dat toegang biedt tot een selectiearchiefmateriaal voor creatief hergebruik. Fragmenten uitdeze audiovisuele collecties mogen geremixed worden innieuwe werken. Gebruikers van Open Beelden kunnen ditnieuwe materiaal vervolgens weer toevoegen aan het plat-form en daarmee deze beeldbank verder uitbreiden.

Creative CommonsDe toegang tot het materiaal op Open Beelden is gebaseerdop het Creative Commons-licentiemodel. Creative Commonsbiedt auteurs, kunstenaars, wetenschappers en onderwijzersde vrijheid om op een flexibele manier met hun auteursrech-ten om te gaan en om werken beschikbaar te stellen aan an-deren op een manier die men zelf kiest. Zo worden niet allerechten (zoals binnen het traditionele auteursrecht het gevalis) maar slechts enkele rechten naar keuze voorbehouden.Deze ‘open’ benadering wordt ook in de techniek van hetplatform doorgevoerd door gebruik te maken van open formaten, standaarden en softwarecomponenten. Daarbijwordt alle software die in het kader van Open Beelden wordtontwikkeld tevens als open source-software beschikbaar gesteld.

Bron: Beeld en Geluid


UPDATE

De archieven van Beeld en Geluid

Digitale en analoge archivering 2002-2008

De allereerste partij die het volledige archief (10 jaar) met meta-data online gaat zetten is Man bijt hond, het gaat hier om meerdan 1000 afleveringen. Als binnenkort de embeddable videoplayervan Uitzending Gemist beschikbaar komt, kan er bovendien opandere plekken (websites, weblogs, social networks) een nieuwecontext aan het materiaal worden gegeven.

Zijn er ook inkomsten, zo vraagt Peter Olsthoorn zich af? Uitzen-ding Gemist via de digitale kabel (UPC, straks ook Ziggo) is eenvoorbeeld van het betaald aanbieden van diensten. Verder wordter op kleine schaal ook gewerkt met pre-rolls (advertenties, red.)op beeldmateriaal.

Op de kabel kun je op dit moment tot maximaal tien dagen terug-kijken. Men is hard op zoek naar manieren om meer materiaal(dus over een langere periode) beschikbaar te krijgen, maar vol-gens Michel Mol is dat een forse uitdaging. Dit zal vermoedelijkpas echt lukken als tv via internet wordt ontsloten, de penetratievan web connected televisies is momenteel daarvoor nog veel telaag.

Online fragmenten van het programma Man bijt hond

4.3 Pitch! De 9 digitaal archief pitches

Pitch 1: Thijs van Exel, Celluloid Remix

Wat? Wedstrijd monteren, mixen, bewerken en uploaden; prijs-uitreiking op Nederlands Filmfestival.Waarom? Wie maakt het beste gebruik van archiefmateriaal (celluloid)?Meer informatie: www.celluloidremix.nl

Pitch 2: Klaus Buenk, Proact

Wat? Systeem voor de opslag en backup van data, hardware onafhankelijk.Waarom? Het voelt, werkt en ruikt als Google.Meer informatie: www.proact.nl

Pitch 3: Derk Ruules, ECP

Wat? Het archiveren van analoog videomateriaal dat regelmatig wordt gedigitali-seerd om de inhoud zeker te stellen voorde toekomst en tevens te kijken naar her-gebruik modellen. European Communi-cation Projects (ECP) levert verder als facilitair dienstverlener al jaren diverse audiovisuele diensten aan de media pro-ductie, reclame, tv broadcast en multi media bedrijven. Waarom? ECP zet zich in voor het zeker

stellen van waardevol analoog video materiaal dat momenteel indiverse archieven door het natuurlijke verouderingsproces ver-loren dreigt te gaan. Aangezien veel eigenaren van de opgeslagencontent geen idee hebben van de mogelijkheden voor hergebruiken de noodzaak van het digitaliseren, heeft ECP het initiatief ge-nomen om samen met de eigenaren van de content en een distri-buteur te kijken naar de hergebruik mogelijkheden waaruit voor

Online overzicht van uitzendingen van KRO’s Profiel


Jata Haan wint Celluloid Remix

Op het Nederlands Film Festival, op 25 september, werdende prijswinnaars van Celluloid Remix bekend gemaakt. Uit 54inzendingen van zeer hoge kwaliteit koos de jury Jata Haan’sfilmpje Movement als winnaar.

Jata Haan wint een remixpakket ter waarde van duizend euronaar keuze te besteden aan hard- of software, een GoudenKalf-pas voor het Nederlands Film Festi-val en een jaar lang gratis toegang tothet Filmmuseum. Uit het juryrapport: “Degebruikte techniek sprong eruit tussende overige inzendingen. Als je eenmaalbegint met kijken, kijk je het filmpje uit.Het genot van het proces is te zien.”

UPDATE

alle partijen een verdienmodel af te leiden is. Zodra hierover dui-delijkheid bestaat, kan het onnodig vernietigen van waardevolmateriaal voorkomen worden. En verder? ECP heeft inmiddels diverse gesprekken gevoerdmet een aantal multinationals voor het heruitgeven van gedateerdecontent. De nostaligische ‘boer zoekt vrouw emotie’ leeft enormen draagt eraan bij om gedateerde content onder een geselec-teerd (senioren) publiek te laten herbeleven.Meer informatie: www.ECPgroup.nl

Pitch 4: Wietske van den Heuvel, Video Active

Wat? Video Active geeft toegang tot Europees televisie erfgoedvia een meertalige, online portal. De website bevat meer dan10.000 video’s, foto’s en artikelen. Nederlandse content is afkom-stig uit de collecties van het Nederlands Instituut voor Beeld enGeluid.Waarom? Televisiebeelden zijn een vitaal onderdeel van Euro-pa’s erfgoed, collectief geheugen en identiteit. Culturele verschil-len en overeenkomsten worden echter alleen zichtbaar wanneerde bron en de context van het audiovisuele materiaal zijn beschreven. Door een grote collectie aan Europees televisie erf-goed online samen te brengen en te contextualiseren, biedt Video Active een terugblik op culturele en historische gebeurte-nissen op nationaal en Europees niveau en de ontwikkeling vanhet medium televisie. Er kan op diverse manieren gezocht wor-den in de collecties, bijvoorbeeld door het gebruik van vrije teksten een tijdlijn. Daarnaast zijn er door onderzoekers showcasesgemaakt die aan de hand van een thema een deel van de collec-tie uitlichten.Het Video Active consortium bestaat uit 15 audiovisuele archie-ven, drie universiteiten en een software bedrijf. De coördinatie isin handen van de Universiteit Utrecht. Video Active is tot stand ge-komen met financiële steun uit het eContentplus programma vande Europese Commissie. Wereldwijd heeft het project erkenninggekregen door de culturele erfgoedsector, onder andere door hetwinnen van de Best of the Web People’s Choice Award 2009 eneen nominatie voor de FIAT-IFTA Archive Achievement Award. En verder? De ontwikkelingsfase is afgerond in augustus 2009.Er zal steeds nieuwe content worden toegevoegd en de samen-werking tussen de archieven wordt voortgezet in een nieuw pro-ject: EUscreen.Meer informatie: www.videoactive.eu

Pitch 5: Naftalie Herschel, Noterik

Wat? Videomateriaal met automatische spraakherkenning.Waarom? Online video goed doorzoekbaar maken; de vindbaar-heid per moment is van belang, niet per video.Meer informatie: www.noterik.nl

Pitch 6: Richard van den Bogaard, BrandedChannels

Wat? Herkenbaar platform met beeldmateriaal voor merken bin-nen de context van een extern medium.Waarom? Merken kunnen meer mensen bereiken als zij zich ma-nifesteren op externe platformen middels branded channels. Inplaats van alles te centreren op de eigen site (wat inhoudt dat jedaar traffic naar toe moet genereren), zoek je de doelgroep daarwaar ze zich bevinden. Door te denken en werken in termen vancontentsyndicatie kunnen beheerders van digitale archieven hunmaterialen op effectieve wijze ontsluiten. Kortom: think distributed.Meer informatie: www.brandedchannels.com

Pitch 7: Maarten Brinkering, Waisda

Wat? Waisda? maakt het mogelijk om spelenderwijs archief-materiaal van Beeld en Geluid en programma’s van de KRO tebeschrijven. Het spel bevat ruim 2.400 verschillende items, die intotaal bijna 700 uur beslaan. Deze items zijn nog maar beperktbeschreven en dus niet gemakkelijk terug te vinden en te door-zoeken.Waarom? Tijdsgerelateerde publieksbeschrijving, data voor wetenschappelijk onderzoek en ervaring met nieuwe publieks-diensten. Waisda? is gebaseerd op het principe dat als je, tegelij-kertijd met één of meerdere spelers, hetzelfde trefwoord (of tag)toekent aan een stuk film, het waarschijnlijk is dat deze tag cor-rect is. De trefwoorden die worden ingevoerd zullen worden ge-bruikt om de programma’s en het archief beter doorzoekbaar temaken. Daarnaast is het de bedoeling om de tags direct in tegaan zetten om de websites waarop de programma’s staan beterte kunnen doorzoeken.En verder? Sinds de lancering op 18 mei zijn er meer dan 30.000unieke tags toegevoegd, en maar liefst 160.000 tags in totaal.Een groot deel van deze trefwoorden zijn meer dan één keer toe-gevoegd, wat betekent dat de spelers het regelmatig met elkaareens zijn, en dat veel tags gebruikt kunnen worden om de pro-gramma’s beter doorzoekbaar te maken.


Studenten van de HU streamen het Cross Media Café

Waisda? is een project van Beeld en Geluid in samenwerking metde KRO, in het kader van Beelden voor de Toekomst . De ontwikke-ling van het spel is in handen van Q42. De Vrije Universiteit Amster-dam adviseert binnen het PrestoPRIME onderzoeksproject onderandere over de (semantische) verwerking van de ingevoerde tags.Meer informatie: http://waisda.nl/

Pitch 8: Nick Ceton, Technicolor

Wat? Technicolor levert een totaalpakket van digitale workflowdiensten en verzorgt onder meer digitalisering, distributiedienstenen digitale opslag voor het Nederlands Instituut voor Beeld enGeluid en de Nederlandse Publieke Omroep.Waarom? Digitale archivering is meer dan het digitaal opslaanvan bestanden. Het gaat om correct aanleveren, veilig en be-trouwbaar opslaan en bewaren en vervolgens snel en flexibel af-leveren van materiaal in diverse formaten voor hergebruik. Bij-voorbeeld digitalisering van grote hoeveelheden banden ofcontrole van digitaal aangeleverde bestanden of deze wel aan dejuiste standaarden voldoen. Daarnaast biedt Technicolor dienstenom opgeslagen materiaal snel in elk gewenst formaat af te leve-ren: hoge resolutie files, getranscodeerde bestanden voor ge-bruik op internet, Video on demand of digitale tv, als live videosig-naal of zelfs terug op band of DVD. Meer informatie: www.technicolor.com

Pitch 9: Mascha Visser, ED*IT

Wat? Online onderwijs makkelijk gemaakt door de makers vanTeleblik. Waarom? In het huidige onderwijs is online informatievergaringdoor zowel docenten als leerlingen een gegeven. De oneindigehoeveelheid informatie stelt docenten voor meerdere uitdagin-gen: duiding en selectie, vertaling naar verschillende educatie-niveaus, gebruiksvriendelijke toepassing en veiligheid. ED*IT ont-sluit materiaal uit musea en archieven. Een abonnement op ED*IT, biedt toegang tot één beveiligde web-site, een online onderwijs platform, waarop gewerkt kan wordenmet alle gedigitaliseerde bronnen uit het Nederlandse cultureleerfgoed. Door de ED*IT redactie zijn deze bronnen zowel voordocenten als leerlingen makkelijk toegankelijk en toepasbaar gemaakt. Bovendien is het platform verrijkt met tools waarmee deinformatie bewerkt kan worden zonder gebruik te hoeven makenvan externe programma’s. Meer informatie: www.ed-it.nu

4.4 Erfgoed 2.0: Gesproken column Theo Meereboer

Er is veel meer mogelijk rond archieven dan hergebruik van videomateriaal voor videoproducties. Het materiaal kan op allerlei manieren gedeeld en verrijkt worden. Wat zijn de leukste, mooisteen nieuwste media formats die ontstaan nu ons erfgoed digitaalgedeeld kan worden? Theo Meereboer (Erfgoed 2.0) sprak ophet Cross Media Café over digitale archieven een persoonlijke column uit en introduceerde twee bijzondere initiatieven die hetculturele erfgoed op een nieuwe manier ontsluiten: WatWasWaaren NARB.

“In september 2007 gaf ik als gastdocent bij de Reinwardt Acade-mie, HBO opleiding bachelor erfgoed en master museology, aanmijn studenten de opdracht om met z’n allen een weblog te be-ginnen over ‘e-Cultuur, erfgoed, musea, nieuwe media, web 2.0’.Eén van de studenten bedacht de naam Erfgoed 2.0 en een kwar-tier later hadden we een weblog. En dan begint het pas goed. Zelfvond ik het ook handig een plek te hebben waar ik de voor mij relevante onderwerpen kon bewaren, overdenken (deels gehol-pen door commentaren en aanvullingen van bezoekers) en terug-vinden; mijn eigen vakblad en naslagwerk tegelijk.

De studenten gingen, nadat de lessen waren afgelopen verdermet de volgende lessen, maar ik had mijn ‘knollentuin’ gevonden.De volgende lichting studenten heeft een wiki over e-Cultuur enerfgoed opgezet.


Theo Meereboer (Erfgoed 2.0)

Anderhalf jaar na de eerste blogpost is Erfgoed 2.0 uitgegroeidtot een niche-netwerk voor erfgoedspecialisten in de breedstezin. Inmiddels is Erfgoed 2.0, naast summiere aanwezigheid opFlickr, YouTube, Slideshare, Ning en Netvibes, vooral ook actiefvia Twitter en via LinkedIn, waar onze groep binnen een half jaarmeer dan 600 leden telt.

Er wordt inhoudelijk sterk gediscussieerd over tal van vakgerela-teerde onderwerpen. Een wapenfeit: recent zijn we uitgenodigdop de mondiale CIDOC conferentie in Santiago de Chile om tekomen vertellen over onze opzet en resultaten. Het is eigenlijkeen soort tuinieren voor gevorderden, op een volkstuintje welis-waar, en nu mogen we dus in Chili onze pompoen laten zien. Omdat het voor de sector interessant is hoe wij dat doen.

Dat tuinieren kost veel tijd maar het levert evenredig veel informa-tie, inzicht, kennis en connecties op. Liefdewerk oud papier is eenterm die nogal bij de sector past. Het netwerk is ook zakelijk inte-ressant. Ik wordt gevraagd als consultant, geef lezingen/presen-taties en voor geïntegreerde crossmedia- communicatie- en ten-toonstellingsconcepten voor de erfgoedsector moet je ook bij mijzijn. Binnenkort gaan we ook trainingen aanbieden. Deze aanpakis niet nieuw, ik zag zoiets eerder al bij Frankwatching gebeuren,en zo zie je maar hoe ontwikkelingen uit die hoek op sommigepunten als blauwdruk kunnen fungeren voor de erfgoedsector.

In november 2008 stuurde ik de organisatie van het Cross MediaCafé een mail met het voorstel om tijdens één van de CMC’s eenontmoeting tot stand te brengen tussen de gebruikelijke bezoe-kers van het CMC, die ik voor het gemak even de Media, IT, AV enTelecom zal noemen, en de erfgoedsector. Ik ben al geruime tijdbezoeker van de CMC’s en ik merkte dat wat daar ter sprakekomt dikwijls interessant is voor de erfgoedsector. Dan gaat hetom techniek, om toepassingen, maar ook om een denken han-delwijze.

Deze ontwikkelingen bereiken de erfgoedsector ook wel, maarsoms pas na verloop van tijd. In het beste geval kunnen we sprekenvan parallelle ontwikkelingen. Samenwerking zal de innovatie flinkaanwakkeren, zou extra gereedschappen, kansen en partner-schap genereren en aan nieuwe media formats extra betekenisen impact geven. Crossmedia betekent immers bereik, “vindenboeien binden” zoals Bladendokter en mentor Rob van Vuure me

leerde (tja, Rob van Vuure...). Beide sectoren zouden dus goedkunnen meeliften op elkaars bereik. Hou daarbij voor ogen datmusea, en archieven en bibliotheken niet langer aleen maar stof-fige bewaarplaatsen zijn, maar steeds vaker hippe tenten die de vernieuwing zoeken, die experimenteren met media en mar-keting.

Voor deze keer is de ontmoeting toegespitst op digitale archievenzoals van Beeld en Geluid. De cultureel erfgoedsector is eigenlijkerg divers. We spreken, naast archieven zoals die van NIBG, vaakvan musea en collecties, maar ook van historische verenigingen,monumenten, living history, volkscultuur, genealogie, archeolo-gie, polderlandschappen, grafheuvels, etc... volkstuintjes... Dusniet alleen hippe tenten. De diversiteit is soms lastig, maar me-teen ook een kracht. Zeker in Nederland is er geen niche of er iswel een museum, met bijbehorende doelgroep, voor.

Ze zijn momenteel allemaal bezig met digitaliseren, met afsprakenover standaarden, ze proberen met meer of minder enthousias-me – hangt ook van het budget af – nieuwe media te integreren inhun tentoonstellings- en communicatiebeleid. Ze zijn op zoeknaar ambassadeurs, naar een betrokken doelgroep die liefstmoet participeren en bij elke organisatie gaat dat verschillend.Een Duizend Eilandenrijk waar verkaveling gaande is.

Over tuinders gesproken...

De overeenkomsten zijn allereerst de maatschappelijke functie.Daarnaast een regionale of locale impact; cultureel erfgoed gaatvaak over identiteit. Collecties, authentieke hoogwaardige con-


Erfgoed 2.0

Een heleboel pompoenen en er is niet eens zoveel nodig om te uit te laten groeien tot koetsen. En in Nederland zijn er ookvoorbeelden van toepassingen die verder gaan dan het inruimenvan een kanaal op YouTube. Ik wil er 2 bij jullie introduceren: WatWasWaar en NARB.”

WatWasWaar en WieWasWie

Bij Cultureel erfgoed moet je volgens Leila Liberge kijken naar ingangen. In feite zijn dat tijd, plaats, object, personen en gebeur-tenissen. Samen vertellen ze het verhaal van de geschiedenis.Verder heb je nog de koppelingen ertussen.

Op WatWasWaar kun je over elke plek in Nederland historischegegevens vinden. De informatie is heel divers, van archiefstukkentot oude kaarten en afbeeldingen, verschilt per locatie (hoe kanhet ook anders) en is afkomstig uit de rijke collecties van een toe-nemend aantal plaatselijke, regionale en landelijke archiefinstel-lingen in Nederland. Na WatWasWaar is er nu ook een nieuwe applicatie: WieWasWie.

Meer informatie: www.watwaswaar.nl

NARB: online kunstgids met social tools

James Burke (NARB) vertelt over de verbinding van virtuele en fysieke wereld in musea. Museasites gaan meer richting platform,dus faciliteren van productie en delen van user generated con-

tent, is wat ze gemeen hebben. Collecties die vele thema’s om-vatten, content die van alle tijden is maar vooral ook van nu, diekan worden hergebruikt, herbestemd, geherinterpreteerd. Verha-len die mensen bindt en boeit. En wanneer beide sectoren samenoptrekken kunnen zij nieuwe verhalen ontwikkelen, verhalen vannu en straks.

De thema’s die voortkomen uit de context van de collectie, staandoorgaans dicht bij wat ons in de samenleving bezighoudt. Endaarom ook betrokkenheid en passie. Zoals ik al zei: oud papier,kunst, film, maar vooral liefdewerk. Waar crossmedia gaat overbereik en verhalen (storytelling) kan de erfgoedsector beide leve-ren. Web 2.0 gaat dan over betrokkenheid en gesprekken en datzijn de nieuwe ontwikkelingen binnen de erfgoedsector, waar zenaarstig op zoek zijn naar techniek en formats die dit kunnen facili-teren. Erfgoedinstellingen zijn op zoek naar innovatie. En ze biedencontent, verhalen, thema’s, authenticiteit, mogelijkheden voormaatschappelijk verantwoord ondernemen, doelgroepen, somsook budgetten en een podium c.q. event dat zich uitstekend ver-bindt met andere media.

Een Vermeercentrum in Delft leent zich uitstekend voor citymar-keting, maar voor sommigen is dat verkwanselen van wat echtwaarde heeft, de diepgaande cultuurbeleving. Terwijl ik er vanovertuigd ben dat beide sectoren baat hebben bij een respectvolmaar ook creatief en gedurfd gebruik van cultureel erfgoed. Bekend maakt bemind, maar voor die bekendheid moet je wel de mogelijkheden creëren.

Tot zover zijn er veel open deuren. Iedereen is van goede wil enweet elkaar te vinden, als het moet. Toch is mijn ervaring dat dekruisbestuiving tussen beide sectoren nog goed op gang moetkomen. Het goede nieuws is verder, dat er bijvoorbeeld in Fries-land volop vernieuwing gaande is. Met een integraal voorstel voorde provincie willen musea, bibliotheken en archieven het Verhaalvan Friesland vertellen, waarbij zowel op de Friese bevolking ennazaten als op toeristen gemikt wordt. Er is bijvoorbeeld het web-log dat bezoekers laat participeren bij de tentoonstelling Scher-ven en Geluk over trouwserviezen in Nederland van KeramiekMuseum Het Princessehof. Mensen kunnen foto’s van hun servies insturen (via Flickr), al dan niet begeleid door hun eigenverhaal. Daarmee werd een snaar bij de doelgroep geraakt. Metzoveel toeloop bij de opening, dat uitgeweken moest wordennaar een kerk.

Het Fries Museum doet ook, samen met 26 andere musea, meeaan het project ‘Wikipedia Loves Art/NL’, een initiatief van CreativeCommons en Wikimedia Nederland in samenwerking met Erf-goed Nederland en Museumn8. In Tilburg en Middelburg is ookvolop vernieuwing gaande, Archief 2.0, ZBDigitaal (Zeeuwse Bibliotheek) en Bibliotheek 2.0 zijn voortrekkers van vernieuwing.Het Rijksmuseum heeft al geruime tijd de Rijkswidget, het Mari-tiem Museum in Rotterdam, het Nationaal Glasmuseum in Leer-dam, Zuiderzee Museum in Enkhuizen, het Nationaal Archief enmet hen nog veel erfgoedinstellingen zijn ook voorlopers in detoepassing van web 2.0 mogelijkheden, daarin voorgegaan dooro.a. het Powerhouse Museum in Sidney, het Brooklyn Museum,het Indianapolis Museum of Art e.a. In Gelderland probeert Stich-ting Gelders Erfgoed een crossmediale invulling te geven aan dejaarlijkse uitgave de Museum Kijkwijzer.


Het publiek tijdens het Cross Media Café digitale archieven

WatWasWaar

tent. NARB is een online kunstgids voor musea en archieven metallerlei social tools.

“In essentie zijn wij een kunstontdekkingssite met sociale functio-naliteit. We tonen welke exposities er op dit moment te zien zijn,vergelijkbaar met een tijdschrift of een uitgids, maar we voegendaar instrumenten aan toe om te filteren en te discussiëren diemensen helpen kunst te vinden waar ze enthousiast van worden.Die ze van de bank krijgt en het museum in.”

Meer informatie: www.narb.me

4.5 Nostalgienet: Brengt het verleden tot leven

Aan het einde van het Cross Media Café over digitale archievenworden drie cases gepresenteerd waaruit blijkt hoe de bedrijvig-heid in digitale archieven zich aan het ontwikkelen is. Wim-JanKolpa (zakelijk partner, Tijdsbeeld Media) vertelt over de activiteitenvan Tijdsbeeld Media en NostalgieNet.

Tijdsbeeld Media brengt het verleden tot leven met consumenten-dvd’s, tv-producties, bedrijfsdocumentaires en tentoonstellings-projecten. “We brengen het verleden tot leven, dat doen we opbasis van digitale archieven.” Daarbij is er speciale aandacht voorde commerciële mogelijkheden van media die gemaakt wordenuit archiefmateriaal. Tijdsbeeld Media ziet zichzelf als producent,uitgever, omroep en zender.

Wim-Jan Kolpa ziet de volgende doelstellingen bij archiefexploitatie: • bereiken van een (zo groot mogelijke) doelgroep;• naambekendheid afzender en/of collectie;• additionele inkomsten genereren;• kwaliteit en identiteit versterken;• innovatie.

Geld verdienen met archiefexploitatie is lastig, maar ze hebbenwel vormen gevonden om dit samen met archiefeigenaren op po-ten te zetten. Ter illustratie: men heeft in de afgelopen 4 tot 5 jaarvoor 400 titels meer dan 3 miljoen dvd’s gemaakt. Denk dan aantitels als Uw/Jouw Geboortejaar in Beeld, Mijn Nostalgisch...., An-dere Tijden (met de Volkskrant), Tijdsbeeld Nederland (met NRC)en Canon van de Nederlandse Kinder-TV. Wat je met consumen-ten kunt doen, kun je ook zakelijk doen, voorbeelden daarvan zijn50 jaar NOS Studio Sport, Mijn Verleden (DSM), 100 jaar RoyalDutch Shell en 50 jaar NOS Journaal.

Tijdsbeeld Media heeft voor tv een format ontwikkeld: Nostalgie-Net. Een themakanaal dat voor 1 miljoen mensen beschikbaar isin heel Nederland. Er kijken ongeveer 250.000 mensen per week,het kanaal staat in de Top 10 van het SKO (vaak rond de 6/7eplek). Mensen kijken vaak een half uur, dus best lang. Niet de fei-ten, maar het gevoel staat bij NostalgieNet centraal. Nostalgienetis op dit moment etalagekanaal bij Ziggo, dat betekent tijdelijkeen bereik van 4,5 miljoen kijkers. Dit levert veel traffic naar desite op, maar ook in de webwinkel. Wim-Jan Kolpa sluit af meteen aantal aanbevelingen en conclusies: • Digitaal beschikbaar is voorwaarde.• Ontwikkel een integraal uitgeefplan.• Combineer creatie en commercie, ga op zoek naar je toe-

gevoegde waarde.• Organiseer synergie in research, zoek verbreding.• Realisme in waardebepaling content.• Kom en blijf in gesprek met de consument.

Peter Olsthoorn vraagt of Beeld en Geluid een concurrent vanTijdsbeeld Media wordt. Af en toe speelt inderdaad de vraag ofmen een concurrent van de opdrachtgever wordt. Uiteindelijkdenkt Wim-Jan Kolpa dat dit niet zo is, men is er vooral om vanuiteen geïntegreerd uitgeefmodel de formats te bedenken. Ton vanMil van iMMovator vraagt naar de omzet. Wim-Jan Kolpa geeftaan dat men vooral draait op kabeluitgifte en dat de additionele


Wim-Jan Kolpa (zakelijk partner, Tijdsbeeld Media)

NARB: ‘Meer context via mobiele diensten’

inkomsten nog maar mondjesmaat zijn. Per week worden er viade shop zo’n 50 artikelen verkocht. Overigens is er, nu men tijde-lijk via Ziggo te zien is, sprake van een verveelvoudiging.

4.6 Praktijkcases iMMix (SBS) en Eredivisie(Sport2Media)

Aan het einde van de middag staan twee praktijkcases op hetprogramma: Boudewijn Vos (SBS) vertelt over iMMix, de digitalecatalogus waarmee SBS werkt. Guido Bouw van Sport2Mediasluit de bijeenkomst af met het Eredivisie Archief en heeft het ant-woord op de vraag waarom AZ afgelopen seizoen kampioen werd...

SBS Productions: iMMix

Boudewijn Vos (Productieleider SBS Productions) produceert on-dermeer Hart van Nederland en Shownieuws. SBS Productions iseen van de grootste productiebedrijven van Nederland. Na eenkorte inleiding over SBS vertelt hij dat SBS Productions een groteafnemer is van beeldmateriaal bij het Nederlands Instituut voorBeeld en Geluid. Gemiddeld gaat het dan om 15 tot 20 aanvragenper week, dat is een kwart van alle commerciële aanvragen diemomenteel worden gedaan. De oude situatie van aanvragen vanbeeldmateriaal was erg omslachtig en tijdrovend. Bovendien waren de kosten vrij hoog, denk daarbij aan zaken als een zicht-kopie, koerierskosten, straalkosten en arbeidsloon (bij beide par-tijen). Ook ging er veel tijd verloren en was de kwaliteit – zeker

onder tijdsdruk – vaak niet goed of goed genoeg. Sinds eind 2008is er sprake van een nieuwe situatie en wordt er gewerkt met iMMix. We hebben het dan over: • een digitale catalogus van beeldmateriaal;• zoeken bestelfunctionaliteit;• geïnstalleerde software bij eindgebruiker (je hoeft als redacteur

dus niet altijd ingelogd te zijn).

Hoeveel geld bespaart dat dan per maand, zo vraagt Monique vanDusseldorp aan het einde van de presentatie? Het blijkt echternog te vroeg om aan te geven hoeveel SBS werkelijk bespaart metiMMix, maar een aansluiting op iMMix kost € 175,- per maand, zovertelt een medewerker van Beeld en Geluid vanuit het publiek.

Sport2Media: Eredivisie Archief

Guido Bouw (Sport2Media) geeft aan dat Sport2Media de partij isachter het materiaal van Eredivisie en zich bezighoudt met advies,realisatie en exploitatie. Sport2Media produceert onder meer videocontent voor opdrachtgevers, distribueert content, bouwt incidenteel websites en kan de schakel zijn naar de partijen die decontent beschikbaar stellen. Het is de omgeving van sportorgani-saties die op zoek zijn naar exploitatiemogelijkheden van de eigencontent, supporters die op zoek zijn naar content die aansluit bijinteresses en belevingswereld en adverteerders/sponsors die opzoek zijn naar podia voor promotie van producten en diensten(doelgroepmarketing).

Bij het Eredivisie Archief staat productie en distributie staat cen-traal, daarbij wordt metadata toegevoegd aan de content en wor-den de rechten ‘geregeld’. Het recht om het te exploiteren is uiter-aard het recht van de clubs. Het belangrijkste doel van dit archief: • Veiligstellen en digitaliseren Eredivisie erfgoed• Bewaren, archiveren en beschikbaar maken videomateriaal• Exploitatiekans

Gebruikers van dit archief zijn: • Mediarechtenhouders Eredivisie, rechtstreeks of via Beeld en

Geluid• 18 Eredivisieclubs, via Sport2Media• 3e partijen/markt, via Beeld en Geluid; denk dan aan tv-zenders

en/of programma’s (landelijk en regionaal), AV-producenten,tentoonstellingen


Boudewijn Vos (productieleider SBS Productions)

SBS: zoeken en bestellen in iMMix

Sport2Media: ‘Advies, realisatie & exploitatie’

Het archief bevat: • Alle recente wedstrijden van de Eredivisie Live (en voegt conti-

nue toe).• Alle Eredivisiewedstrijden van de afgelopen tien jaar (met

afspraken met Filmnet, Canal+ en Tele2).• Door clubs zelf toegevoegde clubcontent (interviews/repor-

tages).• Objectieve en subjectieve metadata.

Het oude archief van voor 1997 maakt géén deel uit van het con-tract, maar Beeld en Geluid voegt dit samen met de NOS laternog toe. Eyeworks verzorgt de registratie, Infostrada Sports voegtde metadata toe, Beeld en geluid verzorgt de distributie voor de3e partijenmarkt en Sport2Media focust op de dialoog met declubs.

Guido Bouw geeft een demonstratie van de backoffice van AZ,Sport-on-demand. Via het zoeken op ‘Suarez’ en ‘penalty’ komtmeteen het gezochte fragment boven. De club kan na zo’n zoek-actie het fragment meteen bestellen en het juiste formaat kiezen.De kosten van zo’n fragment zijn tussen de € 250 - € 500.

Waarom is AZ nou kampioen geworden? Dat is de vraag die ie-dereen in de zaal natuurlijk nog bezig houdt. Het antwoord is:omdat Max Reckers, videoanalist, in het schaduwteam van AZ zit(aldus een artikel in een gerenommeerd voetbalblad). AZ is by farde club die het meeste materiaal heeft verzameld en bestandenheeft gedownload voor videoanalyse. 18 clubs hebben beslotenhet exploitatierecht bij zichzelf te houden. De nieuwe werkwijzelevert de clubs wat minder op dan eerder, maar ze hebben er be-wust voor gekozen om de exploitatie in eigen hand te nemen. Degedachte hierachter is dat dit uiteindelijk meer op gaat leveren entot een ander businessmodel zal leiden.

Sport2Media is ook actief bij andere sporten samen met NOCNSF en de andere sportbonden. Men gaat Sport.nl ombouwen,de nieuwe portal is vanaf 1 juni 2009 online en er doen 21 bondenmee. Samen met KPN en Endemol exploiteert men verder Ere-divisie.nl, waar – tegen betaling (video on demand) – live wedstrij-den bekeken kunnen worden. Op de vraag ‘Hoe het in anderelanden zit’ zegt Guido Bouw dat het is niet typisch Nederlands is,maar hij heeft geen idee hoe het precies in andere landen is gere-geld.


Sport2Media: gebruikers van het Eredivisie Archief

Hoofdstuk 5. Toekomst van het medialandschap 61

5. Toekomst van het medialandschap

Mediapark Jaarcongres 2009

Datum: 23 juni 2009

Locatie: Studio 21, Media Park Hilversum



cafe-digitale-archieven

764 inschrijvingen

Het Mediapark Jaarcongres

Het Mediapark Jaarcongres, de tweede editie vond plaats op 23 juni 2009, is nu al een niet weg te denken fenomeen. MinisterPlasterk én staatssecretaris Heemskerk kwamen opdraven.Waar is het succes aan te danken? En welk beeld verschafte hetcongres? We concentreren ons op topsport, van het voetbal-veld naar online.

Minister Ronald Plasterk (Onderwijs, Cultuur & Wetenschap)kwam pas in de foyer tijdens de borrel van het MPJC, aan hetwoord. In de file stond hij, maar improviseren is hem toever-trouwd. En ook een eigenzinnige insteek: waar het publiekkwam voor een hele dag over elektronische communicatie koosde bewindsman voor een krantenverhaal. Immers, juist die mor-gen van de 23e juni was het advies van de commissie-Brinkmanvoor de krantenbranche gepresenteerd.

De pers zelf wist dat rapport niet op waarde te schatten maarkoos die dag in de berichtgeving voor een onbelangrijk detail,waardoor de aandacht een hyperige sfeer kende: een internet-heffing voor elke Nederlander. De opbrengst zou aan content-makers zoals krantenuitgevers, ten goede kunnen komen,Slecht idee, pareerde Plasterk.

Maar Plasterk ging verder: ook het aanspreken van de STER alsconcurrentievervalsing door de commissie-Brinkman wees hijaf. En hetzelfde laken een pak voor de vrijgave van programma-data door Hilversum aan de uitgevers. En dat waren, hoewelschoten uit de heup, belangrijke primeurs van het congres vande bewindsman staande aan de borreltafel.

Powned oefening in braafheid

Geen voorschot nam hij op de wens van PowNed, voortgekomenuit GeenStijl, voor een publieke omroeplicentie. Voor de tweedekeer in successie stond Marjan Zwagerman (PowNed) op hetgrote MPJC-podium, haar langdurige ziekte viel er precies tus-senin. Maar de toon verschilde aanzienlijk: een jaar terug stondze er om Hilversum te tarten met het succes van GeenStijl enDumpert. En nu om dezelfde machthebbers stroop om de mondte smeren teneinde de felbegeerde licentie in de wacht te kun-nen slepen.

Dat is gelukt. Bij het onvergetelijke beeld van het uitdagen vanminister Vogelaar door GeenStijl van een jaar terug, is het beeldvan de wang van diezelfde presentator tegen die van genoemdeminister Plasterk gevoegd. Ze zijn partijgenoten, Plasterk en Vogelaar. Het kan verkeren, zo in twee jaar mediageschiedenis.

Daarin toont zich het MPJC ineens sterk: een lijn die is door tetrekken als geschiedenis. Wellicht is het een idee om sprekersvan het MPJC te laten terugkeren voor een ‘update’? Want PowNed, met Zwagerman en directeur Dominique Weesie, nogvolop in marketing voor de licentie, schiep hoge verwachtingenals omroep: intelligentie, humor, satire, schoppen tegen demacht en vooral: het allemaal heel anders aanpakken dan tot nutoe gebruikelijk in Hilversum.

De methode: netwerkomroep en ‘open source’, door en voor jon-geren van 25-40 jaar. Voor 1,5 miljoen mensen, of nee, 4,8 mil-joen ‘leden’ van de netwerkgeneratie. Benieuwd: hoe anoniemkunnen die ‘reaguurders’ zijn op tv? Zak over het hoofd voor decamera? En hoe positioneert De Telegraaf WNL? Of liet de om-roepscène de twee nieuwelingen alleen toe om bij de komst vaneen eventueel rechtse regering niet te hard te worden getroffen.We vernemen het wellicht bij het versie 3 van het MPJC.

PSV de echte innovatie

Vernieuwing kan Hilversum goed gebruiken. Die kwam tijdenshet MPJC het meest effectief aan bod in de vorm van PSV. Tijd-gebrek, altijd een euvel met zo’n vol programma, teisterde devoordracht van PSV’s marketing en mediamanger Peter Kentiehet meest. Om drie redenen gaan we er hier wat dieper op in,met een blik naar 2010.

Immers, hier is sprake van ‘disruptive’ nieuwe media, van ‘disin-termediation’ ook; iets waar de reis- en muziekbranche zo meete kampen hadden. De mediasector ontkomt er niet aan. WantStudio Sport is het aan te vallen ‘oude model’. De spreekwoor-delijke man met het bord op schoot, (dus) op één vast tijdstip,dat wil zeggen etenstijd op zondagavond.

Tijdens het MPJC bracht PSV de praktijk van de nieuwe tv-wereldop het podium en het grote doek erachter. De websites vormenhet verlengstuk van het stadion, met een kleine half miljoen onlinebezoekers per maand. De Eindhovense topclub bouwt een rela-tie met het publiek dat zowel ‘levenslang’ als ‘op ieder moment’gevoed wordt met content en communicatie. En die produceertPSV, samen met onder meer Eyeworks Sport en een eigen redactie, ook grotendeels zelf. De marketingformule, gebaseerdop binding en betrokkenheid, werkt als een magneet. Merk enimago en de content bepalen de kracht van de community.

De boodschap: mediabereik wordt niet langer gehinderd doorwelke schaarste of rechtenhandel ook. Technologie en toegang

5. Toekomst van het medialandschap



Mediaparkjaarcongres met PSV als topinnovatie

zijn niet meer de bepalende criteria. De voetbalclub is het medium;de boodschap valt samen met de club. Hooguit is het succes af-hankelijk van de voetbalprestaties van de club. Die wegenzwaar, maar zijn per definitie wisselvallig.

Toetsing aan de theorie

Past dit PSV-initiatief in het beeld van ‘futurist Gerd Leonhard’?Hij predikte tijdens het MPJC dat het delen van informatie en(vooral) amusement momenteel bepalend is: niet meer zendenmaar delen. Niet langer is ‘push’ dominant, wat de media makenen de markt in slingeren, maar ‘pull’, dat wat ze zelf willen aan-klikken op het scherm, welk scherm dan ook. Ligt bij tv demacht over het netwerk nog bij een minderheid van makers dietoegang hebben tot de distributie, bij PSV.nl vervalt die exclusi-viteit en dus macht.

Is de tv-kijker nog passief en zelfs ‘hulpeloos’ volgens Leonhard,de netwerkgeneratie is voortdurend aangesloten, actief, heeftmacht en kracht met eigen bijdragen en meningen. Linken enaanbevelen, bij voorkeur via Twitter, bepaalt de aandacht die ervoor de uitingen zal zijn. Daar dit steeds meer mobiel plaats-vindt, groeien we naar een real-time web beleving. De monocul-tuur die televisieprogramma heet wordt de multicultuur van deuiting op internet.

Kijkend naar het PSV-model gaat dat momenteel nog sterk uitvan een machtige partij die eigenaar is van unieke content ende waarde daarvan zelf uitmelkt. Zij het dat het exploitatiemodeldivers en rijk is, gericht op zo veel mogelijk momenten van con-tact in verschillende vormen. Het is zeker ook multicultureel, bijvoorbeeld gericht op de Aziatische markt.

Virtuele suppertersclubs

PSV hanteert de participatieladder waarbij met het meer betrok-ken raken, leden ook intensiever deelnemen aan de communi-catie. Maar het delen en verrijken van content zien we bij deEindhovense club nog geen belangrijke rol spelen. Het merk ende binding eraan zijn zo sterk dat PSV zich wel een machtspositiekan permitteren en als zendende partij het beeld kan bepalen.

In 2010 krijgt de communityvorming nog meer aandacht, maarniet in een losse vorm maar in een door PSV gecontroleerdevorm. Zo is de ‘Phoxy’ club voor kinderen al heel succesvol metbijna 25.000 betalende leden en Ons PSV is het equivalent voorde volwassenen.

Extern is PSV ook aanwezig, zoals met 1.600 aangemelde vrien-den op Hyves, en professioneel op Linked in. In 2010 zal PSVzich nadrukkelijker op Facebook manifesteren. Twitter is eenmarketingkanaal en ‘PSVEindhoven’ als eigen mondiale Youtube-kanaal biedt de inhoud, die daarmee ook naar persoonlijkewebuitingen zoals blogs haar weg vindt. Iedereen kan daar naareigen willekeur commentaren achterlaten.

Daar is de content ‘vrij’. Want binnen de eigen kanalen geldt:kritiek kanaliseren en beperken. Want het doel van PSV is, laater geen misverstand over bestaan, marketing ten behoeve vanopbrengstmaximalisatie met gecontroleerde boodschappen.

De toekomst met Faceboek en e-lezers

Peter Kentie (ex-ilse media) kent het internet en de omgangdaarmee zo goed dat hij haarscherp nieuwe ontwikkelingen kansturen maar ook accepteren en omarmen voor zover die nietbinnen zijn directe macht liggen. Op dinsdag 15 december organiseerde hij het eerste ‘voetbalmarketingcongres’ in hetPhilips Stadion. Hij toonde daar animaties van PSV online opeen ‘tablet pc’ en de iPhone.

Om de PSV.nl en PSV.tv bezoekers nog beter te kunnen bedienenen op zijn of haar wensen in te spelen installeert PSV ‘tracking &tracing’: het volgen van de klant over de websites van de bin-nenkomst vanaf bijvoorbeeld VI.nl, gekoppeld aan IP-nummer,koopgedrag etc.

Kentie: “En we blijven inspelen op de nieuwe media met een focus op de mobiele internetdragers zoals de PDA’s en tablets.Alles met als doel om de crossmediale aanpak annex media exploitatie verder uit te bouwen en te laten renderen.”

Hans Teeuwen en Frank Heemkerk

PSV gaat in ‘tracking’ ten behoeve van klantdata. Opvallend in2009 waren crossmedia sprongen van bekende merken zoalsViva, Autoweek (beide Sanoma), BNN en Vodafone. En al diepartijen zullen elkaar ontmoeten op het nieuwe terrein van data-verzameling en customer relationship management (crm).Daarover presenteerde ondergetekende tijdens het MPJC uit-gebreid onderzoek. Waren media vroeger dragers van reclameals financieringsbron, meer en meer schuiven ze op naar e-commerce. Data leggen dan veel gewicht in de schaal.

Zwagerman en Weesie belijden voor Powned de revolutie van‘open source’ en een ‘netwerkgeneratie’. Maar Powned heeftHans Teeuwen aangetrokken, niet uit de ‘open bron’ maar eengevestigde cabaretier. Immers, om omroepen en zenders draaienmondiaal, net als andere media-exploitaties van belang, ophoog niveau van creativiteit.

In topcreativiteit is Nederland sterk volgens staatssecretaris FrankHeemkerk (Economische Zaken). Hij benutte het podium van hetMPJC om het Dutch Media Hub te lanceren. Dit moest een krach-tenbundeling worden voor het promoten van Nederland als ‘digi-tale toegangspoort’. Zoiets als Rotterdam de poort voor goede-ren is. Zowel in technologie als in inhoud zou het ‘hub’ Nederlandomhoog moeten stuwen, ook als proeftuin van nieuwe diensten.

Deze Dutch Media Hub, ‘groeit voortdurend’ volgens de websiteen zich liet zien tijdens de Europese mediabeurs IBC in Amster-dam en Digital Hollywood in Californië. Het is altijd moeilijk ommarkt en sturing te coördineren. Een stimulans in de vorm vankrachtenbundeling zou Nederland vooruit kunnen helpen.

Het aardige van het MPJC is juist het gemengde podium vanmarkt, overheid en de eigenzinnig publieke omroep met haar interne en externe concurrentie met overheidsgeld.

What’s next? Stay tuned! Op 9 juni, vroeg dit keer vanwege hetWK voetbal, zien we u weer.


5.1 Futurist Gerd Leonhard over de Toekomst van Media

“Er zijn nogal weinig media futuristen, dus eigenlijk is het vrij mak-kelijk om er eentje te zijn.” Zo start Gerd Leonhard als eerste key-note tijdens het Mediapark Jaarcongres. Gerd Leonhard is auteurvan ‘The future of Music’ en ‘Music 2.0’ en media futurist. Het iszijn business om onderwerpen en trends te begrijpen om hieruitvervolgens ideeën te genereren. De trend van dit moment is derazende snelheid van verandering in combinatie met de steedsverder groeiende media omvang. Paradepaardje hierbij is digitalecontent en omdat internet al in veel landen belangrijker wordt gevonden dan de televisie, zal digitale content de toekomst vande mobiliteit steeds verder gaan vormgeven.

Het tijdperk van Total Mobility

Voorlopers van deze tijd zijn de ‘Digital Natives’, zij vertegenwoor-digen de generatie van nu en zijn niet langer ‘disconnected’ maar‘connected’ en een ‘connected’ mens consumeert nu eenmaalanders. We bevinden ons voorlopig nog in de pioniersfase, maarhet is wel raadzaam om na te denken hoe we met content ommoeten gaan in relatie tot breedband internet.

Feit is dat de huidige wereld van content momenteel op zijn kopstaat met ‘sharing’ als belangrijkste gegeven. Hoe kan dit dantoch worden omgezet naar business? Het internet is immers nietlanger gebonden aan de computer, de mobiele telefoon verovert

steeds verder terrein en het tijdperk van totale mobiliteit staat ophet punt te beginnen...

Van push naar pull

Waar vroeger een zogeheten ‘pushmechanisme’ van kracht was,waarbinnen ‘pushobjecten’ zoals tv, krant en radio een rol speel-den, gelden er tegenwoordig andere regels. ‘Pullobjecten’ zoalssocial networks, mobiele applicaties en blogging zijn op het to-neel verschenen. In tegenstelling tot de pushmodus, waarbinnende focus ligt op controle, gaat het in de pullmodus om aanbieden.Oftewel: sharing, want zo stelt Gerd Leonhard: “Sharing is thenew oil.”

Naarmate content steeds omvangrijker wordt, explodeert ook decompetitie op dit vlak. Grote content monopolies kunnen niet lan-ger rekenen op trouwe volgers en zijn aan grensvervaging onder-hevig. De gemiddelde mens in het ‘totale mobiliteit’ tijdperk ont-vangt rond de 1.500 berichten per dag, waardoor attentiefilteringhet sleutelwoord voor de toekomst is.

De Linkeconomie

Het verkopen van kopieproducten volstaat niet langer: de link-economie doet langzamerhand zijn intrede met Twitter als be-langrijkste hoofdrolspeler. Gerd Leonhard constateert dat: “Nor-maliter de jeugdigere generatie het voortouw neemt bij dit soort

In 2009 organiseerde iMMovator voor de tweede keer hetMediapark Jaarcongres. Met 764 inschrijvingen zat hetaardig vol in studio 21 en de foyer. De livestream werdook nog eens door meer dan 750 unieke kijkers bekeken.Het congresprogramma was gericht op het medialand-schap van de toekomst. Met een keynote presentatie vanfuturist Gerd Leonhard, een onderzoekspresentatie overgebruikersgegevens van de omroepen en nieuwe media-makers PSV en PowNed. Daarnaast twee Dutch All Stars(internationaal succesvolle bedrijven), een pitchronde eneen afsluitende talkshow. Minister Plasterk en Staats-secretaris Heemskerk gebruikten het MPJC om nieuw be-leid aan te kondigen.


Gerd Leonhard

Push objects en pull objects

ontwikkelingen, maar we zien nu dat twintigers, dertigers en veer-tigers het heft in eigen handen nemen.” Gesproken kan daaromworden van een ‘grand momentum’, waarbij geldt dat:• Het real-time web zijn intrede doet.• De logica van de followers domineert.• Datafiltering en dataonderhoud door professionals en peers

plaatsvinden.• De gedeelde nationale ervaring is wedergeboren.• Fragmentatie en aggregatie waarneembare tendensen zijn.

De gebruiker, voorheen behorende tot het publiek van de ‘passieveconsument’ wordt opeens zelf meegetrokken in het data creatie-proces en transformeert zo naar een ‘actieve producer’. “En daarzou weleens een socialistisch luchtje aan ontdekt kunnen wor-den,” zo argumenteert Gerd Leonhard.

In ieder geval exit content 1.0, welkom content 2.0, dat wordt ge-kenmerkt door:• het steunen op sharing rights in plaats van owner rights;• creatie en sharing door producers;• meta content;• professionele content: op maat gemaakt door producers;• gelijkheid aan producers oftewel: producer = content = (even-

tueel) geld.

Van Broadcasting 1.0 naar Broadcasting 2.0

Om de televisiegeneratie te kunnen bedienen, telt het idee datproducenten en omroepen niet hoeven te weten wie de kijker pre-cies is. Broadcasting 1.0 is een gesloten systeem, waarin demacht bij de minderheid ligt, die content verspreidt naar de meer-derheid en waarbij het netwerk de macht belichaamt. Het principevan water geven is hierbij van kracht, waarbij geldt dat water alleplanten en bloemen laat groeien of het nu rozen, tulpen of varenszijn. Het content aanbod dat hierbij past is dan ook mono cultu-reel.

Maar nu internet het terrein van de televisie heeft betreden, vindtdaardoor tegelijk een restyling van content plaats; deze is inmid-dels Netgeneratie-proof en multicultureel geworden. Door middelvan een sneeuwbaleffect wordt de content doorgegeven: via producer 1 naar producer 2, 3, 4… waarvan een deel het op hunbeurt weer verder stuurt. Gerd Leonhard vergelijkt de tv generatiemet de Net generatie: het is “genetwerkt zijn in plaats van het net-

werk zelf, dát is Broadcasting 2.0. Dus pak uw koffers maar DearMister Couch Potato, want Sir Subway Surfer is ready to kicksome ass...”

Het World Wide Web

Het web is een kopieerapparaat geworden, waarbij angstdromenover het mobiele tijdperk transformeren naar de werkelijkheid.Content delen is eenmaal waar het om gaat en waarop het onlinedraait, maar hoe ga je nu om met al die beschikbare kopieer-mogelijkheden?

In ieder geval zullen alle pogingen tot het stopzetten van kopiërenop niets uitlopen, want zo stelt Gerd Leonhard: “If you turn offsharing, you turn off the oil.” Het web laat zich simpelweg niet ineen hoekje drukken; dus kalmeer, leer en herorganiseer. “If youcan’t beat it, join it” en in dit geval betekent dit, dat de focus nietlanger bij het kopiëren zelf, maar bij de business eromheen ligt.Luisteren, lezen en kijken zijn het houden, kopiëren en delen vannu. Vruchtbare bodem bieden daarom de context, betekenis, relevantie, ervaring, belichaming en timing of kort gezegd: de kopieerbeleving. En dat had Google al vroeg in de gaten. Alszorgzame moeder deelt zij haar diensten met anderen al gedu-rende lange tijd, waardoor Gmail niet alleen haar lieveling, maarook die van het publiek geworden is.

Een ander voorbeeld van een bedrijf dat zich richt op content 2.0is Inamo, een Engels voedingsbedrijf, dat volgens Gerd Leonhardweliswaar “geweldige sushi” schijnt te hebben, maar dit lijkt voor-namelijk te komen door de beleving die achter het product schuilgaat. Inamo is namelijk ‘sushi-business’ of met andere woorden:alles wat de sushi maakt. De ervaring, het design, het distributie-proces enzovoort.

Gemak is hierbij het toverwoord. Probeer (potentiële) klanten daar-om eerst te binden, hen op hun gemak te stellen en daarna pas omgeld te vragen (1). Attract, not enforce (2) én als je dan ook nog un-limited freemium service biedt (3), dan is drie keer scheepsrecht.

Zwem vooral niet tegen de stroom in en laat het bestaande modelvoor wat het is. Accepteer, maar probeer het water wel in optimalebanen te leiden. Gerd Leonhard: “Op deze manier kunnen we metzijn allen een ‘Web Native Content Ecosysteem’ creëren, waarin te-lecom & ICT, broadcasting, CE (device makers), brands en contentproducers allemaal vrij rondcirkelen en elkaar kunnen inspireren.”


The tv and the net generation

Actieve producers

De 5 belangrijkste leerpunten

• Creëer nieuwe modellen voor een nieuwe content economie.• De sleutel ligt niet langer in de content, maar in de business

(new-generatives) eromheen.• Focus op het toevoegen van waarde in plaats van het extra-

heren daarvan.• Focus eerst op het publiek en pas daarna op de revenuen.• Er is geen recept en die gaat er waarschijnlijk ook niet komen,

dus innoveer en experimenteer non-stop!

Volgens Gerd Leonhard bevinden we ons in de repetitiefase, defase waarin de instrumenten worden gestemd en de sound wordtgecheckt. Klaar om eens flink wat kabaal te gaan maken, zodatna de generale repetitie het echte werk kan gaan beginnen. Maardaarvoor moeten we wel eerst op elkaar afstemmen, dus: “AreYOU ready to make some noise?”

5.2 Van massamedia naar één op één

Interactie levert automatisch informatie op over media gebruikers.En die informatie kan gebruikt worden als basis voor nieuwe dien-sten. Google weet wat we zoeken, Hyves weet wie we kennen.Maar wat weten Nederlandse mediabedrijven van hun gebrui-kers? Journalist Peter Olsthoorn (van onder meer Netkwesties)presenteerde de resultaten van een recent onderzoek naar dezematerie. De grote lijn: we gaan van massa media naar één-op-éénen dat levert een nieuw strijdtoneel op.

Vroeger had je gescheiden media: de omroep (tv en radio), druk-werk (tijdschrift en krant) en communicatie (mobiel en internet).Dat is veranderd. Er is geen sprake van een revolutie omdat detraditionele media niet verdwijnen en hun unieke creatieve prestatieen de emoties erom heen behouden blijven. Maar mensen ver-smelten ook met media en dat brengt wel degelijk grote verande-ringen met zich mee.

Er is een soort nieuwe laag ontstaan, er lijkt geen verschil meer tezijn tussen het echte leven en het virtuele leven. Zo zie je bijvoor-beeld heel sterk bij jongeren dat er een soort onophoudelijkecommunicatie is ontstaan. Peter Olsthoorn toont vervolgens ter illu-stratie een video over mediagebruik die gemaakt is in samenwer-king met studenten van Hogeschool INHolland.

Vervolgens geeft hij in vogelvlucht een overzicht van feiten en ont-wikkelingen bij een aantal oude en nieuwe mediapartijen. Aller-eerst komen er enkele nieuwe spelers voorbij:• Hyves: Met 8 miljoen klanten een podium voor massamarketing,

80% bereik in de doelgroep tot 35 jaar.• Google: Heeft een uitgebreid inzicht in zoeken klikgedrag en

persoonlijke en geografische data.• ilse media: Via onder meer Nu.nl eveneens volop bezig met

gedrag meten, analyseren en volgen.• Sanoma Men’s Magazines: Verdient aan views, kliks, aanbren-

gen van klanten en verkopen.• NBC.com: Een traditionele partij die volop bezig is met vernieu-

wingen o.m. tv-verkoop via Microsoft technologie.

Vervolgens zoomt hij in op de meer traditionele partijen:• SBS: Een echte voorloper in het verzamelen, bundelen en krui-

sen van data. De datastrategie is alom aanwezig in het bedrijf.Zenden is niet meer het belangrijkste doel, maar de dialoog. Zegebruiken daarvoor een aantal kunstjes (spelletjes, cookies,hash keys, acties etc.) en verzamelen op die manier grote aan-tallen data: 5 miljoen adressen, 900.000 opt-in, 1,2 miljoenNAWT-profielen, 1 miljoen online cookie profielen.

• TROS: Heeft 60.000 kale e-mailadressen en 370.000 TROS Kom-pas NAW-gegevens. Het nadenken is begonnen.

• AVRO: Heeft een systeem aangeschaft voor CRM, op AKN-niveau wordt er gedacht over een integratie met TVgids.nl.

• VARA: Maar liefst 19 nieuwsbrieven. Loopt met Kassa als multi-mediaal platform voorop, maar loopt achter op het gebied van data.

• EO: 25.000 e-mailadressen, plan voor communities rond pro-gramma’s en CRM in onderzoek.

• KRO: 38.000 e-mailabonnees, een mislukte poging tot CRMmet leden en bezig met aanschaffing CRM-systeem.

• NCRV: 45.000 e-mailabonnees en bezig met aanschaffingCRM-systeem.

• RTL: Wilde nog geen data beschikbaar stellen, zijn bezig meteen strategische heroriëntatie.

• TAPPS: Een bedrijf om in de gaten te houden, beschikt over 7 miljoen opt-in adressen. RTL en PCM verhuren hun data, TAPPS ziet verrijking van data als kern.

• Telegraaf Media Groep: Beschikt over 5 miljoen opt-in adressenen meer dan 1 miljoen abonneegegevens. Ze zijn op dit mo-ment hun adressen aan het verrijken met de data van Cendris(TNT Post). Telegraaf heeft beste online acquisitie strategie,maar is slechtste in consolidatie en combinatie. Nu bezig metreorganisatie en een nieuwe poging.


Ziggo in het nieuwe medialandschap

Het medialandschap is sterk aan hetveranderen. Content is altijd king ge-weest, maar de vraag is of dit in detoekomst ook zo zal blijven, gezien de voortschrijdende tech-nologie. Als landelijke aanbieder van mediaen communicatie-diensten geeft dit snel veranderende medialandschap voorons nieuwe mogelijkheden om voor onze klanten de ultieme beleving te geven op het gebied van o.a. tv. Innovatiestaat hierbij voor ons voorop. IMMovator biedt ons een uitste-kend platform om de discussies die hieruit voortvloeien vormte geven en te delen met de partners in de branche.

ADVERTORIAL

Als we het hebben over CRM, dan zijn er volgens Peter Olsthoornallerlei voetangels en klemmen:• Er is een enorm gevecht om data tussen infra en inhoud.• CRM heeft (na ERP) de grootste IT-drama’s opgeleverd.• Doel en middelen moet je heel goed afwegen.• CRM is slechts een middel, mensen zijn het doel.

Technologie schrijdt ondertussen als een razende voort. Er ko-men steeds meer mogelijkheden, ook in de vorm van mobiel enreal-time communciatie en websites lijken zelfs onbelangrijk teworden, zo roept Mark Zuckerberg, de oprichter van Facebook.

Een tweede video van INHolland gaat over privacy. Peter Olst-hoorn vervolgt hierna zijn verhaal en stelt dat er ontzettend veelverwarring en onzekerheid is over privacy. Privacy is geen kwes-tie van open en dicht, het is niet absoluut. Europa is bang voor deburen, de VS voor lekkage.

Volgens hem zijn er in de samenleving twee betaalmiddelen: gelden aandacht. Bij SBS, TAPPS en Telegraaf lijken consumentenniet zo geïnteresseerd in privacy-aspecten. Ook op Hyves maaktslechts 20% van de personen gebruik van de mogelijkheid omprofielen dicht te zetten. Markant is overigens dat UPC, KPN enAdvance voorafgaand aan dit congres interviews hebben afge-zegd, zouden ze wat te verbergen hebben?

“Privacy wordt het belangrijkste betaalmiddel van de 21e eeuw,”zo werd tien jaar geleden al voorspeld door Jos Birken, directmarketing ondernemer in Azië.

Peter Olsthoorn sluit af met een pleidooi (zie column). Belangrijkis volgens hem dat burgers baas over eigen portemonnee en in-houd zijn. Zo moeten ze de mogelijkheid hebben om hun eigenprofielen te verwijderen. Ook lijkt het goed om een juridiseringvan dit onderwerp tegen te gaan.

Maar tegelijk is er die twijfel. Zou het ook zo kunnen zijn dat hetgedaan is met die privacy? Mensen zijn op internet zelf de groot-ste privacyschenders, de discussie is dus gedateerd. Veel twitte-raars zijn die laatste mening toegedaan, zo besluit Olsthoorn zijnpresentatie.

Column Peter Olsthoorn: Geef burgers privacymacht terug

Je hele hebben en houwen op Hyves? Natuurlijk, als volwassenemoet je zelf kunnen bepalen dat privacy onzin is, iets van de vorigeeeuw. Maar ook het tegendeel: iedereen moet met hand en tand,en vooral middelen, z’n privacy kunnen verdedigen. Mediaorganisa-ties komen in elkaars vaarwater met interactieve communicatie enmarketing. Dit is goed voor bedrijven en consumenten, maar dewetgever hobbelt erachteraan. Voor het Mediapark Jaarcongres2009 deed ik onderzoek naar het gebruik van persoonlijke datadoor media in Nederland om de communicatie met lezers, kijkersen luisteraars aan te halen en de adverteerders meer te bieden.

Veel organisaties, waaronder SBS, RTL, Telegraaf, uiteraard ookinternetbedrijven als Google, Microsoft, Hyves en niet te vergetenmobiele aanbieders breiden databasemarketing uit. Tussen Hilversum en kabelaars ontpopt zich een strijd om kijkersdata.

Steeds meer partijen verzamelen meer en meer klantdata en ver-rijken deze, op velerlei manieren. De nadruk komt meer en meer teliggen op gedragsanalyse, als aanvulling op persoonsgegevens.Het is strategisch de vraag of de stappen die mediaorganisatieszetten voor het zogenaamde customer relationship management(CRM) in de huidige statische vorm juist zijn, daar er steeds meerreal-time communicatie (Twitter, mobiel) ontstaat en mensencommuniceren via schuilnamen en avatars.

Maar eerst de privacy. De privacywet, vandaag al weer 9 jaar oud,vind ik te eenzijdig gericht op spelers in het veld, bedrijven en ju-risten, en houdt onvoldoende rekening met consumenten. Welis-waar doet toezichthouder CBP ontzettend haar best, bijvoorbeeldmet MijnPrivacy.nl. Maar zelfs deze site is voor mij als deskundigeal wazig (wat nou signaal geven?) laat staan voor de ‘gewoneburger’. Deze omgang met privacy door deskundigen is volgensmij de belangrijkste oorzaak dat consumenten in verwarring zijnover privacy en het gevoel hebben de controle verloren te zijn geraakt. Bedrijven bedienen zich alle van uitgebreide juridischeondersteuning om de grenzen van de wet op te zoeken. En heb-ben vrede met die wet, want ze mogen heel veel. Rechtszakenzijn er nauwelijks, en betrokkenen vinden dat nog gek ook. In decommunicatie over privacy moet ook verandering komen. Decampagne van de Consumentenbond is een goed begin. Maarook die gaat uit van complexiteit en stelt veel punten aan de orde.Het gaat over ‘mijn geheimen’. Veel beter zou het zijn om uit tegaan van nieuwe principes.

Volgens mij moet dit principe als volgt luiden: consumenten blij-ven altijd eigenaar van hun data en krijgen mogelijkheden om dataverzameling en het beheer door organisaties te beïnvloedenof zelfs te bepalen.

Nu kunnen ze zich uitschrijven voor e-mail nieuwsbrieven, maardat moet worden uitgebreid met het kunnen laten verwijderen vanprofielen en dossiers in databanken. Nu is er een ‘lousy’ meld-plicht voor organisaties bij het CBP zelf. Maar een individu heeftgeen benul van opslag van zijn data, dat is fout!

Nog een paar punten: • Het toenemend boekstaven van individueel surfgedrag en

zoekopdrachten op websites (ook bij Google moet onder eenopt-in regeling komen).


Peter Olsthoorn

• Organisaties moeten verplicht worden om in alle contacten (e-mail, telefoontjes, geadresseerd drukwerk) vermelden hoeze data bemachtigd hebben.

• Er moet een termijn komen voor periodieke vernieuwing vanopt-in toestemming.

• Je moet uiteindelijk als burger online toegang hebben tot je eigen data bij elke organisatie die ze bezit, en kunnen wijzigenvoor zover dit primaire processen (bezorging, facturering etc.)niet schaadt.

• Consumenten zouden dus, voor zover praktisch haalbaar enmogelijk, zelf data moeten kunnen (laten) verwijderen en aan-passen.

Dit kan, met de genoemde aanvullende punten, consumenten hetgevoel van macht over hun privacy teruggeven, dan hoeft het ookniet zo ingewikkeld te zijn.

5.3 Lancering Dutch Media Hub door Staats-secretaris Heemskerk

Frank Heemskerk (Staatssecretarisvan Economische Zaken) verzorgdede lancering van het project DutchMedia Hub. De Dutch Media Hubstaat voor het promoten van Neder-land als digital gateway. Diensten,die hierbij een rol spelen zijn het le-veren van audiovisueel materiaal entoebehoren en het stimuleren van in-novatie en (digitale) verbondenheidin Nederland.

De kracht van Nederland ligt volgens Frank Heemskerk in het feit dat het de Gateway van Europa is. Musici als Prince zijn hierdoorgebroken, artiesten als Armin van Buuren en Tiësto zijn vanNederlandse bodem. Nederland is met andere woorden eenproeftuin en: “Laten we dat ook zijn voor de wereld. We kunnenveroveren en geld verdienen in de ICT, media, creatieve sector,”aldus Frank Heemskerk, die de reputatie van Nederland graag inhet buitenland zou willen verzilveren. Op welke manier kunnen wijdaar met zijn allen aan bijdragen? Iedereen ziet hoe de sector aanhet veranderen is: van papier naar digitaal, supersnelle conver-gentie, crossmedia gebruik en de grensvervaging tussen produ-cent en consument, tussen burger en verslaggever. Misstandenworden wereldwijd aantoonbaar gemaakt door iedereen en vooriedereen, waardoor alles zichtbaar wordt.

Uit een wereldwijd onderzoek, waaraan meer dan 70 landen deel-namen, blijkt dat Nederland beschikt over de meeste computersen breedband (e-readiness) aansluitingen per inwoner. Marktwer-king zorgt hierbij voor keuzemogelijkheden en het aanbod vanverbindingen in combinatie met lage kosten. Getronics, Philips,DutchView, Getstream et cetera, volgens Frank Heemskerk ligthun kracht in de koppeling, de exploitatie en de distributie van deCreative Industries, die als bedrijfstak inmiddels groter is danchemie, landbouw en het verzekeringswezen.

Hoofdtaken van de overheid liggen hierbij op het gebied van hetzorgdragen voor een vruchtbare omgeving. Duidelijke spelregelszijn hierbij onmisbaar en ook de markt moet zijn gang kunnen

gaan. De kabelsector (Ziggo/UPC) moet open gaan voor gebruikdoor derden, zodat het monopolie uiteen zal vallen en de prijzenzullen zakken. Op die manier wordt er een voedingsbodem voorde proeftuin gecreëerd. Nieuwe technologieën, zoals glasvezelsmoeten worden outsourced naar marktspelers, snelle ICT-dienstenmoeten worden gebundeld, vraag en aanbod moeten beter op elkaar aansluiten en het overstappen naar Open Source Softwarezijn maatregels die hieraan zullen bijdragen, volgens Heemkerk.En iedereen doet mee! Toegankelijkheid is hierbij het codewoord,waarbij overstapdrempels zoveel mogelijk beperkt moeten worden,mensen met een functionele beperking en ouderen makkelijkmoeten kunnen aansluiten en er een interactie tussen verschillen-de partijen in de digitale economie kan plaatsvinden. Want: “samen staan we sterk en vele handen maken het werk een stuklichter.”

Digitaal heeft de toekomst en daarom moeten we beperkt digitaalexperimenteren. Frequenties moeten volgens de staatssecretariszo technologie neutraal mogelijk worden uitgeven. Eind augustus2009 worden dergelijke uitgiftes gerealiseerd en de hoop is dat in2010 zo’n 50% van het landelijk netwerk over digitale tv beschikt.Multimediaal is hierbij de nieuwe standaard, waarbij snelle breed-bandverbindingen essentieel zijn. Op dit moment worden er drievergunningen uitgegeven aan T-Mobile, KPN en Vodafone, maarer moet ook ruimte komen voor nieuwkomers naast deze be-staande partijen. Innovatie is dus belangrijk en dat geldt ook voorradio. Zeven bestaande analoge radiovergunningen zullen na 2011met 7 jaar worden verlengd en gaan een marktconforme vergoe-ding betalen. Het plan is om met deze bestaande sterke merken(538, Sky Radio, etc) de luisteraars mee te krijgen naar digitale radio. Twee vrijgekomen FM kabelfrequenties bieden ruimte voornieuwe partijen op korte termijn, zodat samen met de zevenreeds bestaande vergunningen gedeeltelijk veranderingen kun-nen worden doorgevoerd.

Tot nu toe heeft Nederland te weinig internationale kansen benut.“We kunnen meer internationaal groeien door schaalvergrotingen op dit gebied kan de DutchMedia Hub een bijdrage leve-ren”. Op deze manier is Neder-land niet alleen een fysieke haven, maar ook een digitaletoegangpoort voor Europa.


Frank Heemskerk (Staatssecre-taris van Economische Zaken)

De kern van de aanpak is dat je je fans persoonlijk moet weten tebinden. De relatie duurt vervolgens lang, 24 uur per dag, 7 dagenper week, 365 dagen per jaar en levenslang. PSV heeft de media-regie volledig in eigen hand genomen: alle externe producties enuitgaven zijn gestopt en de productie en publicatie is in eigenhand genomen. Dat wil zeggen zelf communiceren met de kern-doelgroepen, persoonlijker en met aandacht voor de binding viaeen eigen community. Een keuze voor source publishing en100% ook een crossmediale aanpak (print, mobiel, televisie, inter-net en stadionschermen). Het hart van PSV media is www.psv.nl,de virtuele gemeenschap is immers veel groter dan fysiek. Hetbereik was in maart 2009 7 miljoen pageviews, 460.000 uniekebezoekers per maand. Oftewel 20x zo groot als het stadionbe-zoek.

De fan wordt vanuit de gedachte van een customer life cycle be-naderd. Als een klant van 0-98 jaar (=oudste seizoenkaarthou-der) die men probeert te upgraden van een latente fan naar eenecht lid/seizoenkaarthouder of zelfs een business club lid.

De kidsclub (PSV Phoxy CLub) heeft inmiddels 24.500 betalendejeugdleden, het zou bijna een omroep kunnen zijn. Het geld wathier verdiend wordt, wordt weer opnieuw geïnvesteerd. In zijn algemeenheid kun je zeggen dat de media wereld snel veranderten vooral richting on demand gaat. PSV is al een jaar of tien bezig met tv maken en werd destijds geïnspireerd door een clubals AC Milan. Men heeft een eigen tv-studio gebouwd in het sta-dion en werkt samen met Eye Works om televisie te maken. Dekunst is om onderhuids een commerciële boodschap over tebrengen: de introductie van een nieuw shirt kun je zien als eennieuwsbericht of als een commerciële uiting van de sponsor Nike.Ook YouTube is een belangrijk kanaal in de media inzet. PSV ziet

Het PSV effect: de participatie ladder voor klantrelaties

5.4 Nieuwe massa media: het PSV-effect

Waar komen sterke cross mediale merken vandaan? En wat ishun verdienmodel? Ze lijken allemaal te berusten op een sterkesociale groep die elkaar online vindt. Pionier Peter Kentie (PSV)vertelde over de ontwikkeling van PSV tot een crossmediaal merkmet een sterke community.

Peter Kentie (Manager Marketing & Media, PSV), begint zijn pre-sentatie met een kort filmpje. Uniek aan voetbal is dat iedereenwel wat met voetbal heeft. En dat is dan ook nog eens wereldwijd.


Het PSV effect: de aanpak

BT sluit Hilversum aan op wereldwijd medianetwerk

BT, een van ’s werelds grootste leve-ranciers van communicatieoplossin-gen en -diensten, kondigde tijdens hetMediapark Jaarcongres aan zijn wereldwijde medianetwerknaar het Media Park in Hilversum uit te breiden. Hierdoorwordt real-time uitwisseling van data en video van hoge kwaliteit mogelijk tussen Nederland en populaire mediahubsoveral ter wereld. De uitbreiding is een goed voorbeeld vanBT’s betrokkenheid bij de Nederlandse mediasector en sluitnaadloos aan bij het streven van iMMovator om de Neder-landse crossmediasector te versterken.

Het medianetwerk van BT omspant meer dan zeventig locaties,verspreid over tien landen. Het netwerk biedt optimale be-

schikbaarheid voortelevisie- en produc-tiedistributeurs enondersteunt de tran-sitie van videotapesnaar digitale bestan-den door de uitwis-seling van grote hoeveelheden datamogelijk te maken.Hiermee levert BTeen hoogwaardig enconcurrerend alter-natief voor buiten-landse verbindingenvia satelliet of huur-lijnen.

ADVERTORIAL

echt elke nieuwe mediatechnologie als een nieuwe exploitatie-kans. De ‘final frontier’ is een eigen tv-zender, televisie was langhet enige medium dat niet in eigen regie werd uitgevoerd.

Dankzij het glasvezelnetwerk is een 1:1 relatie met de fan moge-lijk. In feite is dit een omroep, al is het bewust zo niet genoemd,het heet ‘een experiment’. Source publishing stelt eisen, er zijnvier primaire voorwaarden:• sterk merk en imago;• omvangrijke en sterk betrokken community;• veel & eigen content;• groot mediabereik.

5.5 PowNed: mediarevolutie!

Marianne Zwagerman en Dominique Weesie (PowNed) gingenop het Mediapark Jaarcongres in op de strategie van PowNed(Publieke Omroep Weldenkend Nederland, spreek uit: ‘pound’).“Waarom PowNed? Omdat het kan!” zo luidt de opening van hetverhaal. PowNed is mede mogelijk gemaakt door het open bestelen de mediarevolutie: de grootste culturele revolutie sinds de ja-ren ’60. Deze revolutie gaat niet over techniek maar over gedrag,dit gedrag is veranderd door de techniek die er momenteel is.

Aanjagers van deze mediarevolutie zijn:• Internet: dit wordt steeds belangrijker.• Jongeren (iedereen tot 40 jaar): zij consumeren digitaal thuis en

op school/tijdens de studie of hun baan. Multi bezigheden, datis waar het bij hen op dit moment om draait: ‘live the moment’.

Deze ‘netwerkgeneratie’ van 18-40 jaar is eigenlijk niet te vangen,maar gemiddeld genomen is de leeftijd 29 jaar, is er een actievehouding ten aanzien van informatievergaring, wordt er gedacht inbeelden en worden verschillende opinies aan elkaar ‘gescherpt’.Ze zijn zeker geïnteresseerd in de actualiteit, maar dit moet anders worden gebracht. Ze hebben een ingebouwde bullshit detector: ze voelen zich niet serieus genomen door traditionelemedia en gaan daardoor op zoek naar nieuwe vormen. Mensenzoeken hun eigen waarheid en zie hier, een generatiekloof.

De vooroordelen over de PowNed-achterban zijn voortgekomenuit de community GeenStijl. Ongeveer 70% is man en 30% isvrouw, de gemiddelde leeftijd is 29 jaar. De groep heeft een opti-mistisch toekomstbeeld en er worden geen specifieke politiekedogma’s aangehangen. Pas hier dus op met etikettering ten aan-zien van politieke partijen, tenzij je een uitgesproken partij bent.Want uitgesproken initiatieven, van de PVV, SP of de Partij voor deDieren scoren relatief wel goed. Identiteit is met andere woordeneclectisch of juist heel erg uitgesproken.

PowNed is kort geformuleerd de ‘niet-omroep omroep’ voor de‘Zorgeloze Spanningszoeker’ en de ‘Ambitieuze Pleziermaker’. Eensubgroep van ongeveer 1,5 miljoen potentiële nieuwe leden, diehun roots hebben liggen in de eerder genoemde netwerkgeneratie,die rond de 4,8 miljoen leden telt, dat op zijn beurt gelijk staat aan29% van de Nederlandse bevolking. Hoe neem je deze groep ver-volgens mee naar Hilversum? Marianne Zwagerman: “Wij zijngeen omroep-omroep: maar zoveel mogelijk open source: voorelkaar en door elkaar.” En misschien juist door deze ontkenning,vindt de bevestiging vanzelf plaats, want PowNed haalde 50.000leden binnen in 1 week tijd zonder enig cadeau daarvoor te hoe-ven weggeven. GeenStijl, in 2005 opgericht door DominiqueWeesie wordt misschien door de overheid niet serieus genomen,het vindt gretig aftrek bij een groot publiek. “Maak je borst maarnat als we een omroep zijn,” aldus Marianne Zwagerman.

Want dat het anders moet is duidelijk. En dat het ook anders kan,maakt PowNed zeker duidelijk. Humor, satire, uitdaging, intelli-gentie – de zogenaamde tongue in cheek manier – die misschienwel het hart op tong heeft liggen, maar informatie brengt op zo’nmanier dat het serieus genomen wordt door zaken niet serieus tenemen. Wees ongemakkelijk, wees anders en steek boven hetgrijze muizen nieuws uit. Schop tegen de macht, ga ouderwetsoproer kraaien en choqueer en dat graag met zijn allen. Vergeetde regels en ontdek de waarheid achter het nieuws. Dat is waarPowNed voor staat. Maar zo vertelt Zwagerman: “We kunnen ook


PSV Net tv

Marianne Zwagerman en Dominique Weesie (PowNed) op het podium samenmet dagvoorzitter Joost Karhof

PowNed: nu al kampioen uitgesteld kijken

serieus zijn als het moet: want samen een betere wereld: respectvoor de mens zoals jij en ik en zeker als deze zich in een extremesituatie bevindt.” Gelukkig maar: grote mond, klein hartje zullenwe maar zeggen...

In het najaar zal er uitsluitsel komen over het bestaan van PowNed als nieuwe Nederlandse omroep.

5.6 De Pitches van het Mediapark Jaarcongres

Op het Mediapark Jaarcongres kon een aantal nieuwe bedrijvenzich aan het publiek presenteren. Dat gebeurde in samenwerkingmet TNO en Starthub, een project van Erwin Blom en partners,dat gedurende een jaar het leven van Nederlandse start-ups inbeeld zal brengen.

De start-ups werden beoordeeld door de volgende juryleden/inves-teerders: • Willem Sijthoff, media ondernemer (Financieele Dagblad, BNR, etc)• Floris van Alkemade, investeerder, Solid Ventures• Martijn Hamann, Partner, Van den Ende Deitmers• Guido van Nispen, directeur Veronica Holding

Zij beoordelen op grond van service- en/of productpotentie voorde markt en geven hun oordeel over de geschiktheid van de or-ganisatie. Dat leidt tot een positionering van de start-ups in dekwadranten KILL, REORGANIZE. INVEST en REDESIGN.

Pitch 1: Aletta Becker, Anastasia

Anastasia is een interactieve online luister- tekentool met 3d luis-ter-knutselbox, waarin een humeurig spinnetje centraal staat, datkorte avonturen beleeft op het World Wide Web. Kinderen vanafvier jaar kunnen Anastasia online zelf tekenen en van deze teke-ning worden vervolgens kopieën in verschillende kleuren ge-maakt, die Anastasia’s zusjes vertegenwoordigen. Naast de on-line game wordt er een spel audio-doe-box inclusief mp3 spelergeleverd. Hierbij worden dezelfde 5-minuten-verhalen geleverdals bij de online tekentool en met behulp van de bijgeleverde ma-terialen kunnen kinderen Anastasia ook offline verder vormgeven.Het voordeel van het online-offline aanbod ligt in de herhaling.Kinderen herkennen de spinnetjes op de computer en in de au-dio-doe-box, daarnaast wordt Anastasia door merchandising ver-der leven ingeblazen. Denk hierbij aan T-shirts met afgebeeldespinnen, door kinderen zelf getekend, waardoor ze hun eigen we-reld kunnen dragen. Door deze multimedia benadering hooptAnastasia de Nijntje van de 21ste eeuw te worden. En extra leuk:als papa of mama in het buitenland is, kan hij/zij online een ver-haaltje inspreken, wat vervolgens op de mp3-speler kan wordengedownload en afgespeeld. Zo dichtbij is inmiddels ver weg geworden.

Vragen van de investeerders hadden betrekking op praktischeaspecten zoals financiering, volume, traffic issues en de creatieveinvulling van de online tekentool. Hieruit volgt dat Anastasia zichfinancieel draaiende wil houden via de merchandising. Door eensamenwerkingsverband met een uitgeverij en door het plaatsenvan een wekelijks verhaal, zullen kinderen de site: www.square-web.org – de spinnenwebben zijn vierkant in de wereld van Anas-tasia – blijven bezoeken. De meeste verhalen worden gemaaktdoor Aletta Becker zelf (tekst) in samenwerking met Jantine Kop-pert (beeld). Ook kunnen kinderen hun eigen verhalen uploadenen uitwisselen met elkaar. Op deze manier is hun beleving sterker,dragen ze zelf bij en zijn ze zodoende meer betrokken.

De investeerders blijven bij hun standpunt en vinden dat Anastasiaeen te kleine propositie heeft en het team bestaande uit Aletta enJantine lijkt hen niet capabel genoeg. Het uiteindelijke oordeelwas dan ook de KILL-optie: weinig marktpotentie.

Meer informatie: www.squareweb.org


Powned maakt deel uit van de publiekeomroep

PowNed en WNL (Wakker NederLand) maken vanaf septem-ber 2010 deel uit van de publieke omroep. Minister Plasterkgeeft PowNed en WNL vijf jaar de tijd om “hun toegevoegdewaarde te bewijzen”. PowNed en WNL zijn toegelaten als aspirant-omroep. Als ze hun doelstellingen halen, worden zeeen volwaardige omroep.

De minister noemt PowNed ‘dwars, eigentijds en geworteldin de voorhoede van nieuwe mediagebruikers’. Deze ‘net-werkgeneratie’ is jong en is actief op het internet. PowNed wilde ‘brutale onder de gezapigen’ zijn, en denkt onder meeraan een late nightsatirisch actuali-teitenprogramma.De omroep krijgttwee uur tv- ennegen uur radio-zendtijd per week.

Het Commissariaat voor de Media houdt verscherpt toezichtop PowNed. Er wordt gelet op de bestuurlijke en redactioneleonafhankelijkheid van de Telegraaf Media Groep, eigenaarvan PowNed.

Bron: Trouw

UPDATE

Pitch 2: Wilfred Stegeman, MarketDrums

MarketDrums is een site met financieel nieuws voor beleggers,professionals en managers. Wilfred Stegeman (MarketDrums) ismet name op zoek naar partners die zich richten op beleggers enverder ook nieuwe bezoekers.

Hoe krijg je de juiste informatie op het juiste moment over beleg-gen, zodat je tijd bespaart en op het goede moment kunt handelenals belegger? Dat is de ambitie die MarketDrums heeft. MarketDrumslevert aan o.a. beleggers, accountants, advocaten en managersreal-time en compleet beleggings- en ondernemingsnieuws.

Het nieuws dat MarketDrums levert, is afkomstig van internatio-naal gerenommeerde nieuwsdiensten en wordt real-time via e-mail,rss en sms verzonden. Abonnees hoeven dus niet meer zelf tezoeken, wat veel kostbare tijd bespaart. Abonnees hebben te-vens de beschikking over alle evenementen (jaarvergaderingen,ex dividend dagen, kwartaalcijfers, analisten bijeenkomsten, etce-tera) van de ondernemingen die zij willen volgen. Deze evene-menten kunnen zij eenvoudig aan hun elektronische agenda toe-voegen zodat zij niet alleen op de hoogte zijn van het nieuws vanvandaag maar ook van dat van morgen. Er is een team van vierprofessionals betrokken bij de site. Het verschil met Alex.nl is (on-der meer) dat MarketDrums een meer uitgebreide informatie-stroom biedt.

De investeerders blijken gematigd enthousiast. Het eindoordeelzit op het grensvlak van REORGANIZE en INVEST.

Meer informatie: www.marketdrums.com

Pitch 3: Hidde Kross, Sense Studio’s: Smoov Platform

Smoov/Sense Studios is het basisprototype voor een open infor-matie-, communicatie- en beeldplatform. Volgens Hidde Kross(Sense Studios) gaan het web en de televisie trouwen op hetSmoov Platform, waarop tekst, beeld, discussie, wiki en nieuwsgeïntegreerd worden in één story. Smoov is met andere woordeneen online mediaplatform dat het echte tv-kijken probeert te eve-naren. Smoov weet een maximale beeldkwaliteit over een inter-netverbinding te persen met slimme streaming- en compressie-methodes. Smoov is bedoeld voor iedereen die zijn boodschapmet rich media wil overbrengen. Denk bijvoorbeeld aan mode-merken, reisbureaus of theaters. Of een natuurorganisatie die een ‘kanaal’ via Smoov begint over het Waddengebied. Hier kande bezoeker hoge kwaliteit video bekijken over de flora en fauna.Dynamische tekst of stilstaande illustraties worden los over hetbeeld getoond. Ook kan naadloos actuele info uit Wikipedia,Google, Googlemaps, Twitter of andere bronnen in dezelfde con-text worden geraadpleegd. Daarnaast kan met andere bezoekersworden gediscussieerd over dit thema – direct in het fragmentwaar de discussie over gaat.

Eén van de inspiratiebronnen is de journalistiek, met name deschrijvende pers: een zorgenkindje in medialand. Juist hier kaneen Smoov-concept veel betekenen voor de lezer/kijker in termenvan informatiewaarde en begrijpelijkheid.

Smoov wordt bediend als een soort DVD-menu: de keuzemenu’skun je voor de video schuiven en weer wegklappen. Een tijdsbalklaat je navigeren binnen de content. Als beheerder van een onlineSmoov-kanaal kun uiteraard video-fragmenten uploaden en lossescenes tot programma’s combineren en voorzien van tekst-oversen plaatjes. Bovendien kun je de indeling en look and feel van desite managen.

Smoov is als prototype allereerst uitgetest op sense-studios.com,en de time-on-site verviervoudigde meteen tot bijna 10 minuten.Smoov wordt via een brons-zilver-goud keuzemodel in de marktgezet: op abonnementsbasis en als maatwerk, met een gratisopen source basiseditie vanaf augustus 2009. Smoov heeft in2009 een innovatiebijdrage ontvangen van het Ministerie vanEconomische zaken. Een voorbeeld is te zien op www.vision-impossible.nl.


Nieuwe ontwikkelingen

MarketDrums is een abonnementsdienst die in het Engels enNederlands wordt aangeboden. De prijs is afhankelijk vanhet aantal ondernemingen dat een abonnee volgt en of dezehet nieuws per sms wil ontvangen. MarketDrums is in mei2009 gestart en heeft op het moment van schrijven een paarhonderd geregistreerde gebruikers, bovendien wordt eenwhite label geleverd aan onder andere banken die de dienstgebruiken om hun klanten beter op de hoogte te brengenvan het reilen en zeilen van hun beleggingen.

UPDATE

MarketDrums is een site met financieel nieuws voor beleggers, professionalsen managers

Smoov Platform: tekst, beeld, discussie, wiki en nieuwst geïntegreerd in één story

Na zijn uiteenzetting kreeg Hidde Kross voornamelijk opmerkin-gen over zijn product. Wat is het nu precies en wat levert het?Hierbij kwam naar voren dat het uitgangspunt van het platform isom verschillende lagen nieuws in een oogopslag te leveren, maardat de uitwerking nog bijschaving nodig heeft. Om deze redenenbeoordeelde de jury Smoov met een REORGANIZE/KILL optie.

Meer informatie: www.sense-studios.com

Pitch 4: Arnoud Haverlag, GetMarvia

Arnoud Haverlag is een van de oprichters van Getmarvia. GetMarviabrengt printmedia naar het digitale tijdperk. Het gaat er om hoe jeop een eenvoudige en snelle manier zelf wijzigingen kunt door-voeren in jouw drukwerk. Bij het doorvoeren van de wijzigingenblijft de huisstijl altijd bewaard.

De voordelen: eenvoudig in gebruik, korte time-to-market en be-sparing van kosten. Het wordt als een pay-per-use model aange-boden. Relevant is dat ze binnenkort voor alle titels van TelegraafMedia Groep de buildtool voor het zelfstandig samenstellen vanadvertentie gaan aanbieden.

Jurylid Guido van Nispen vertelt dat men recent twee printinveste-ringen heeft gedaan en dat dit verrassend interessant bleek tezijn. Dat blijkt ook het totaaloordeel te zijn, er wordt volmondiggekozen voor INVEST.

Meer informatie: www.getmarvia.nl

Pitch 5: Matthijs van Abbe, Mobypicture

Mobypicture draait om het direct verspreiden van foto’s en videovanaf je mobiele telefoon naar al je social networks. Kernfilosofievormt de sharing gedachte, die via allerlei apps (zoals bijvoor-beeld het aanvinken van je GPS-locatie) kan worden gereali-seerd. Drie handelingen vormen hierbij het uitgangspunt: ‘easysignup’, ‘setup services’ en ‘shoot n care’. Marketing vindt plaatsdoor de gebruikers zelf, klanten en ‘derden’ ontwikkelaars.

Mobypicture.com is op zoek naar groei: het wil maatwerk contenten premium services voor eindgebruikers kunnen aanbieden.Hiervoor wordt een focus op publishers en developers gehan-teerd, omdat er geld nodig is om internationaal te kunnen groei-en. Op dit moment vindt er per maand een verdubbeling van hetaantal gebruikers plaats.

De investeerders zijn gematigd enthousiast: om echt succesvol tezijn moet Mobypicture.com wereldwijd heel groot worden. In ver-gelijking met de pitch van Marketdrums, die in Nederland heelsnel groot worden, is Mobypicture misschien een te grote uit-daging en minder haalbaar. Zodoende ontvangt het bedrijf de REORGANIZE optie.

Meer informatie: www.mobypicture.com

Conclusie

GetMarvia komt als beste uit de bus met als enige een INVESToptie. Daarna volgen Marketdrums en Mobypicture beiden meteen REORGANIZE/INVEST optie, vervolgens Smoov met een KILL/-REORGANIZE optie en als laatste Anastasia met een KILL optie.

5.7 Studenten tijdens Mediapark Jaarcongres

Tijdens het Mediapark Jaarcongres waren verschillende studen-ten actief betrokken bij de organisatie. Zo maakten studenten vanINHolland begeleidende filmpjes bij het onderzoek van PeterOlsthoorn en produceerden studenten van de Media Academiekorte filmpjes over het medialandschap van de toekomst. Aan dehand van deze filmpjes werd de zaal vervolgens uitgedaagd omhun mening te geven via stellingen. Studenten van de HU zorgdenvoor de cameravoering in de zaal. Dat het Mediapark Jaarcongresook voor deze studenten inspirerend was blijkt uit het enthousiasmewaarmee studenten van INHolland vervolgens zelf een crossmedia-event organiseerden.


GetMarvia: ‘Happiness workflow’

Mobypicture: ‘Shoot n share’

5.8 Dutch All Stars

Er is een nieuwe generatie Nederlandse mediabedrijven die meteen kleine organisatie een groot internationaal netwerk aan-spreekt. Een serie korte interviews met een drietal internationaleondernemers.

Jeroen van Glabbeek is CEO van CM. Dit bedrijf exploiteert sinds1999 een zelf ontwikkeld sms netwerk dat verbonden is met alle

operators in Nederland enBelgië. CM is Nederlandsmarktleider in business to business sms en mms dien-sten. Het bedrijf zit ook in Po-len, omdat daar veel te win-nen is en is tien jaar geledenbegonnen, toen sms nog rela-tief onbekend was.

Ronald Brockmann (Mana-ging Director, ActiveVideo Europe, voormalig Avinity) is gespecialiseerd in een videocontent platform. Men ontwik-kelt technieken en verkoopt

ze dan weer. Men stapte in 2005 in deze markt en één van de re-denen om zich op het Hilversumse Media Park te vestigen, was

dat het toenmalige Avinityvooral technische expertisehad en geen televisieachter-grond had.

Marc van der Chijs is CEO vanSpil Games Asia. In Chinaheeft Spil Games een Flashgame website met 32 miljoenbezoekers per maand. Vander Chijs zit al een jaar of tienin China en was destijds ookoprichter van Tudou.com, degrootste videosite van China.Hij vertelt onder meer dat games steeds meer gebruiktworden door grote adverteer-ders die aan advergamingdoen. Zo heeft men een gamegemaakt voor Nokia.

Gaming wordt een van denieuwe massamedia en zalvooral via mobiele telefoonserg groot worden. De iPhoneheeft bewezen dat mobiel eenplatform is met een grote toe-komst is. Als je vooruit kijktnaar 2015 dan ziet hij een nieuw aanbod ontstaat dat bestaat uitde combinatie van mobiel met de locatie waar je bent.


Studenten INHolland organiseren eigencrossmedia-event

Media innovaties waren op 5 november 2009 het middelpuntvan MiXM!: hét crossmedia-evenement van Hogeschool IN-HOLLAND. Eerstejaars studenten van de Associate degreeCrossmediale Communicatie ontvingen als kick-off van hunstudie de ambitieuze opdracht, ‘organiseer een crossmediaevenement waar professionals van vandaag mixen met pro-fessionals van morgen’. Het resultaat was overdonderend.De centrale hal van INHOLLAND Diemen werd omgetoverd toteen evenemententerrein met tientallen interactieve stands.Daarnaast werden inspirerende sprekers uitgenodigd, waar-

onder hoofd nieuwe media Toon Toetenel van AT5, Bram Elderman(Apple Benelux), Irene van Dam(Sanoma), Erik van Heeswijk (hoofddigitaal VPRO) en Marcel Nieuwpoort(Microsoft). Het evenement werd be-zocht door ca. 400 bezoekers. “Hetbijzondere aan dit evenement is dathet laat zien waar onze studenten

binnen tien weken al toe in staat zijn. En over krap twee jaarstaan zij op de arbeidsmarkt,” vertelt docent Bob Götte metgepaste trots. Kijk voor meer informatie op www.mixm.nl ofwww.adcrossmedia.nl.

ADVERTORIAL

Jeroen van Glabbeek (CM)

Onderzoek naar het medialandschap vande toekomst door de Media Academie

In aanloop naar het Mediapark Jaarcongres deed de MediaAcademie een onderzoek naar het medialandschap van detoekomst. De periode van met z’n allen op een vast momentop de bank naar bijvoorbeeld de televisie kijken, is aan hetvoorbijgaan. Het publiek valt uiteen in doelgroepen en niche-markten, gebruikers worden aanbieders: bloggers of makersvan user generated content. Maar hoe kunnen mediabedrijvenhierop reageren? Op basis van interviews met vooraanstaandedeskundigen uit mediabedrijven, het toezicht op de sector ende wetenschap kwam de Media Academie tot vier toekomstscenario’s:

‘We krijgen een menu aangereikt en de meesten van onszullen achterover leunen en van het menu gebruikmaken’Een wereld waarin de aanbieder leidend is, en voor de pro-ducten niet betaald wordtIn deze wereld spelen bedrijven een dominante rol: in ruilvoor gericht bereik onder doelgroepen zijn ze bereid de kos-ten van de content te betalen. Het is een advertising model,met bijvoorbeeld bladen en tv-kanalen die niet meer van tra-ditionele mediapartijen komen, maar vanuit bedrijven: lifestylemagazines, company channels. Narrowcasting is in, broad-casting uit. Als er geld uitgegeven wordt aan een reclame-

ARISTOTELES VOORBIJ

Ronald Brockmann (Active Video Europe)

Marc van der Chijs (Spil Games Asia)

Henk Hagoort: De Telegraaf is begonnen met het publiceren vanprogrammagegevens in de krant. Het van tevoren prijsgeven vandit soort gegevens is niet belangrijk. Auteursrechten horen bij eenprogramma, die kun je niet zomaar weggeven. Als we daarmeeecht de kranten zouden kunnen redden zou ik wel willen gaanpraten. Het maakt de publiek omroep echter wel kwetsbaarder:Omroepgidsen werken ook met die gegevens, we willen niet datdeze concurrentie gaat krijgen met gidsen van de krant.

Rob Haans: Ik vind het een mooi moment om programmagege-vens voor iedereen beschikbaar te maken. Kranten springen erniet om, maar het haakt aan bij het gemaakte werk door de publieke omroep: het past erbij. Eerlijke concurrentie betekentsamenwerking.

Mirko Mensink: Ja, maar we willen er niet meteen geld voor betalen.

Henk Hagoort: Samenwerking is prima als iedereen doet waar hijgoed in is.

Rob Haans: Door de tendens van convergentie staan we niet langer naast elkaar, maar komen we langzamerhand op elkaarsterrein. Dit geldt niet alleen voor de content, maar ook voor de wijzevan exploitatie. In het verleden zijn er al succesvolle samenwer-kingen met de publieke omroep van de grond gekomen. Alleengaat dat niet veel verder door de huidige wetvorming en kartel-vorming. Daarbij blijft de vraag of de gegevens gematerialiseerdworden. Op dit moment staat de wet in de weg voor exploitatie-mogelijkheden, tegelijkertijd willen we het materiaal ook voor ons-zelf kunnen gebruiken.

Henk Hagoort: Wat mij betreft hebben derden recht op ruw mate-riaal. Het vormen van compleet eigen content is niet handig.

Jan Muller: Wij zoeken voor archief + duiding nieuws + metadata.Dat willen we best delen mits er een goede manier van samen-werking ontstaat, waarbij het duidelijk is wat ieders rechten zijn inhet proces.

Rob Haans: Ja maar we zijn er nog niet. Op dit moment lijken deeerste stappen te zijn gezet, daarna is er meer nodig; dat is onver-mijdelijk. De Volkskrant heeft een eigen stem en een eigen context.


campagne in een (traditioneel) medium, moeten er cijfers beschikbaar zijn over de accountability.

‘De gebruiker wil zelf ook aan de knoppen zitten en nietalles voorgeschoteld krijgen’Een wereld waarin de gebruiker leidend is, en voor de pro-ducten niet betaald wordtVrijheid, blijheid: 1968 in optima forma. Privacy telt niet en iedereen deelt alles rechtenvrij, van open source software totmuziek en filmpjes op YouTube. De gebruiker wordt steedsmeer prosumer: zowel producent als consument. Bloggerszijn nieuwsleiders in deze wereld, waarin broodje aap verha-len overal de ronde doen.Adverteerders maken slim gebruikvan communities om hun boodschap te verspreiden. Ook indeze wereld is weinig geld voor de kostbare diepgang vanonderzoeksjournalistiek.

‘Het zou kunnen gebeuren dat er een parallelnet ontstaatdat helemaal exclusief gesloten is’Een wereld waarin de gebruiker leidend is, en voor de pro-ducten wel betaald wordtDe gebruiker wil kwaliteit en veiligheid en is bereid daarvoorte betalen. De wereld van de kritische mediaconsument, dieniet zomaar alles en iedereen vertrouwt. Kwaliteitskranten,documentaires, onderzoeksjournalistiek blijven bestaan,maar er is ook fragmentatie van het publiek. De gebruikerheeft ook geld over voor het waarborgen van zijn of haar privacy. Dat biedt perspectieven voor ‘trusted thirth parties’.Adverteerders haken met sterke en betrouwbare merken aanbij erkende partijen, die maatwerk leveren.

‘In 2015 zal de massa nog steeds op bank zitten en het laten gebeuren’Een wereld waarin de aanbieder leidend is, en voor de pro-ducten wel betaald wordtDeze is vooral een voortzetting van de huidige situatie. De grotepublieke en commerciële omroepen en de uitgeverijconcernsconsolideren hun positie. De gebruiker betaalt voor de content,via abonnementen, Digital Rights Management enzovoorts.Broadcasting blijft dominant en de rol van bijvoorbeeld interac-tiviteit en User Generated Content is beperkt. De gidsfunctievanuit de aanbieder blijft bestaan: de aanbieder neemt de gebruiker bij de hand en loodst hem veilig door het aanbod.

5.9 Talkshow MPJC: Toekomst Nederlandsemedialandschap

Aan het einde van de middag is eentalkshow onder leiding van JoostKarhof over de toekomst van het Ne-derlandse medialandschap georga-niseerd. Deelnemers: Henk Hagoort(voorzitter Raad van Bestuur Publie-ke Omroep), Jan Muller (directeur,Beeld en Geluid), Arian Buurman (di-recteur STER), Mirko Mensink (direc-tor Corporate Development, Ziggo)en Rob Haans (uitgever, Volkskrant).

Het panel: v.l.n.r Henk Hagoort, Rob Haans, Mirko Mensink, Arian Buurman,Jan Muller

Joost Karhof (moderator)

Henk Hagoort: Het beeld- engeluidsmateriaal uit Uitzen-ding Gemist kun je prima ge-bruiken. Of je kranten echterook toegang moet geven tothet ruwe materiaal, is eigenlijkeen grens voor mij, misschienwel een harde grens. Wantwat verdien je ermee?

Rob Haans: De Volkskrant iseen onderneming met eenwinst- en verliesrekening. Datis een compleet ander modeldan de publieke omroep. De

relatie met onze achterban is zeer direct. Het lijkt me onwaar-schijnlijk dat de krant verdwijnt. Momenteel worden er gemiddeld4,9 miljoen kranten per dag rondgebracht. Ik ben er daardoor vanovertuigd dat er in 2015 nog steeds miljoenen kranten zullen wor-den gelezen. Laten we dus wat optimistischer zijn, we zijn veel tenegatief.

Arian Buurman: De STER is ingehuurd om de audiovisuele con-tent op radio, tv en internet zo goed mogelijk te verzorgen. Hetgeld dat wordt binnengehaald gaat door naar OC&W. De ministerverdeelt het en de publieke omroep wordt er mede door gefinan-cierd. Nu ben ik niet op voorhand tegen het beschikbaar stellenvan programmagegevens, maar de organisatie hiervan is wel cruciaal. Want weliswaar beschikt de Volkskrant over een winst-en verliesrekening, dit is totaal anders dan bij de publieke om-roep, waar wettelijke bepalingen uitmaken wat wel en niet kan.Daarom moet binnen de huidige wet gekeken worden wat wel ofniet kan.

Mirko Mensink: Een vervelende dag voor u vandaag? Toch is desituatie wel apart in zoverre dat er gepraat wordt over een heffingvan twee euro per kabelaansluiting. De vraag is of fietsen duurderzou moeten worden doordat het slecht zou gaan met de auto-industrie? Nou nee, iedere industrie moet haar eigen businessomhoog kunnen houden. Vindt hiervoor desnoods een nieuw businessmodel uit.

Rob Haans: Stelselmatig wordt door de overheid 2 miljoen doormiddel van de STER binnengehaald. Het geld komt dus binnenvia de STER. Omdat het slecht gaat met de kranten, zou de maat-schappij door het invoerenvan de nieuwe maatregelin-gen in een strafmodus terechtkomen. Daarbij zie ik een organisatie die gewend is vanoudsher projecten zelfstandigovereind te houden, eerlijkgezegd, niet zo snel transfor-meren..

Arian Buurman: Het is be-langrijk dat iedere partij de ei-gen taak zo goed mogelijkdoet. Veel krantenbedrijvenroepen dat de STER de markt

zou verstoren. Dit heeft te maken met het feit dat (beeld-)mediaanders wordt geconsumeerd dan de krant. Zo wordt er gemid-deld 3 uur per dag naar de tv gekeken. Kranten hebben een heelander probleem: een commercial kan nu eenmaal niet in dekrant. De papieren variant is gewoon niet meer de enige vorm, dienieuws biedt. Daarom is hun bereik kleiner geworden. Vechtenvoor aandacht is hierbij niet een echte oplossing.

Henk Hagoort: Ik denk dat we gewoon moeten wennen. Vroegerwilde ook niemand kijken luistergeld betalen. Dat dit in Neder-land is afgeschaft, dat is toch behoorlijk uniek. Zo betaal je € 140per jaar voor de BBC in Engeland en ook in andere landen wor-den dit soort gelden betaald. Volgens mij moeten we het niet tesnel afschieten.

Rob Haans: De kijken luistergelden stonden gelijk met het kostenniveau.

Henk Hagoort: En door de afschaffing van deze kijk en luistergel-den, is het idee van gratis tv alleen maar verder gevoed. Feit blijftdat het krantenmodel als businessmodel niet meer functioneert.Dit is de CORE. Hetzelfde probleem speelt ook in de VerenigdeStaten. Het is een internationaal fenomeen. Nederland is niet deoorzaak van het probleem en daardoor kunnen we het ook nietoplossen. Het businessmodel kan dus niet worden gered, maarde structuur moet veranderen.

Jan Muller: Toch vind ik hetvoorstel omtrent de nieuwemaatregelingen niet van grotevisie getuigen. Het internetplatform is vooral voor de pro-fessionele markt en mindervoor het grote publiek.

Mirko Mensink: Of het haal-baar is, blijft moeilijk in teschatten. De prijzen voor depublieke omroep liggen nueenmaal anders. Voor 6,25euro kun je in de EuropeseUnie nergens tv kijken. Devraag blijft of je de ene industrie moet gaan inzetten om een andere industrie te redden. Wij moeten zelf constant blijven inves-teren in infrastructuur. Content kan daardoor het best door kran-ten zelf worden geëxploiteerd.

Rob Haans: Met het introduceren van 140 -150 euro mediageldkan meteen de hele sector worden gesteund. Beter een grotestap dan een halve, zou ik zeggen.

Henk Hagoort: En er komt zeker een vorm van kijken luistergeldterug. Dat is gezond voor de sector en het komt de professionelejournalistiek ook zeker ten goede. Tegelijk moet er altijd enigevorm van regelgeving vanuit de overheid komen, zodat de journa-listiek op twee benen kan staan.

Rob Haans: Met betrekking tot de subsidie financieringsvorm:als dat de content gaat beïnvloeden dan houdt het voor ons alsVolkskrant op. De krant is immers onafhankelijk en pluriform.


Henk Hagoort

Jan Muller

Rob Haans

Henk Hagoort: Wij sluiten inmiddels een prestatieovereenkomst,waarin 150 doelstellingen zijn opgenomen die de verschillendedoelgroepen moeten dienen. Deze doelstellingen drukken doorhet aangeboden pakket van programma’s door. Wetgeving is ernu eenmaal voor periodes van slecht weer.

Arian Buurman: Verschillen-de taken, verschillende doel-groepen. Programma’s vooreen klein publiek zijn relatiefduur. Het zou dus zeker sche-len als een deel door de marktgefinancierd zou worden, datscheelt de belastingbetaler alleen maar geld.

Joost Karhof: Maar hoe zithet precies met de ontwikke-ling van massamedia als wekijken naar de sporen van ge-bruikers?

Mirko Mensink: Er bestaat een bewaarplicht: we weten niet in-houdelijk wat mensen doen, wel kunnen we inschattingen makenvan hun wensen. Eindgebruikers kunnen vervolgens zelf beslis-sen of hij/zij advies wil hebben. Dit heet service bieden. Op basisvan netwerkgegevens kan de aangeboden content beter geper-sonaliseerd worden.

Henk Hagoort: Wij zetten geen persoonsbestanden op het inter-net, daarmee moeten voorzichtig zijn. Nederland zit op het ge-bied van auteursrechten lastig in elkaar. Alleen al de publieke omroep is in de weer met 30 auteursrechten bedrijven. Het is eenwaar oerwoud: laten we daarom de bomen omkappen. Maar ditblijft een lastig gegeven, want je kunt niet iemand van zijn rechtenonteigenen…

Mirko Mensink: Maar als we de rechten omtrent Uitzending Gemist bekijken, van wie zijn die dan eigenlijk?

Jan Muller: Uitzending Gemist is dieper doorzoekbaar en vergtextra beelden geluidsbewerking. Inderdaad bestaat er een risicodat men ermee aan de wandel gaat, maar dat hou je niet tegen.Het komt gewoon ergens in de crowd terecht.

Mirko Mensink: Dat kan allemaal wel zo zijn, maar dat wil niet ze-gen dat je alle informatie ook op je scherm krijgt. Het vinden vaninformatie is een ware kunst. Misschien dat we op dit gebied nieu-we diensten moeten leveren.

Arian Buurman: Met betrekking tot Uitzending Gemist is er welgewoon reclame. Kijkersprofielen zijn hierbij belangrijk, want vooradverteerders is het belangrijk doelgroepen te kunnen differen-tiëren.

Henk Hagoort: Inderdaad, het gaat om de doelgroep.

Arian Buurman: Klopt, zo wordt bijvoorbeeld ‘NOVA’ door meermannen dan vrouwen bekeken, is het merendeel hoogopgeleiden behoort het tot het krantenpubliek.

Joost Karhof: Wat gebeurt er eigenlijk met reclame omtrent hetuitgesteld kijken?

Arian Buurman: Non-lineair of lineair kijken, dat kan elkaar ver-sterken. Nu besteedt de gemiddelde Nederlander 3 uur per dagaan tv kijken, maar dit zal in de toekomst zeker minder worden. Datis natuurlijk ook verschillend per doelgroep. In ieder geval blijft detv een krachtig massamedium en er komt door de komst van in-ternet iets extra’s bij: de kracht van online video. Online video ende tv kunnen elkaar versterken.

Rob Haans: Kranten hebben van oudsher te maken met een uit-gestelde leeservaring: de krant blijft bestaan, ook al lees je het later.Op internet zal in de toekomst steeds meer gebeuren, daarom ishet nodig om ook hier een positie in te nemen.

Mirko Mensink: De opdracht van de STER is het neerzetten vanaudiovisuele content en dit terug te verdienen via de burgers. Opinternet komen we elkaar allemaal tegen, dus het is nodig hier eenrolverdeling aan te brengen. Zo draait de publieke omroep eerderom audiovisuele content en is het daardoor aannemelijk dat onlinemeer audio en video wordt aangeboden dan tekst. Hier hebben dekranten een punt. In ieder geval is het niet de bedoeling om de STERte verbannen naar een analoog reservaat. In principe heeft iederepartij recht op een online bestaan, alleen moeten de verschillendevormgevingen daarvan onderling op elkaar worden afgestemd.

Arian Buurman: Er gebeurt veel en wat gaat het betekenen?Waar het ons raakt, daar doen we onderzoek. Wat wel en nietmag vergt nog meer onderzoek. Tegelijk verruimen nieuwe tech-nologieën het huidige hokjesdenken, zodat we kunnen gaan na-denken over hoe de mediaconsument profijt kan blijven hebbenvan de verschillende media-uitingen en op welke manier de STERnog steeds een interessantebijdrage kan blijven leveren.

Mirko Mensink: Toch hebbenwe in zoverre met hokjes temaken dat de mediaconsu-ment wel in verschillendedoelgroepen kan worden in-gedeeld. Als het gaat om kijk-gedrag vertonen bijvoorbeeldgebruikers boven de 35 jaarvertonen meer zap-gedrag,daaronder vindt meer cross-media gebruik plaats. Digitaletv is hierbij populair: het is in-teractief kijken en het biedtveel zenders. Daarnaast draait alles om de adverteerders. Be-paalde content is interessant voor bepaalde adverteerders. Devraag is wie wat gaat claimen en daar zijn we nog niet over uit. Destatus quo houdt dat tegen. In de toekomst zal goede content inHD zeker een boost gaan geven aan de tv. Op dit moment heb-ben gemiddeld 4,5 miljoen Nederlanders een flatscreen. De kijk-ervaring is dus aan het veranderen en daarom is er nieuwe servicenodig.

Henk Hagoort: Naast het aanbieden van nieuwe service, moetendaarnaast niet alleen de verschillende omroepmerken worden


Arian Buurman

Mirko Mensink

versterkt, maar is het ook raadzaam energie te steken in corpora-te merken: in dit geval de publieke omroep als geheel. Zowel hetdeel als geheel behoeven beiden meer investering om zichzelf inde toekomst staande te kunnen houden.

5.10 8 miljoen om te innoveren in de krantensector

Het is de ‘week van de media’. Een mooi moment dus om bij hetMediapark Jaarcongres een aantal mediazaken te delen aldusMinister Ronald Plasterk (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap).Waar je bij het Mediapark niet gelijk aan denkt, maar wat welspeelt momenteel, is de crisis bij de kranten. Op de dag van hetcongres is er door de commissie Brinkman een rapport gepre-senteerd waarin beschreven staat wat het probleem is in de kran-tensector en water de komende jaren moet gebeuren om dezecrisis ‘om te draaien’.

Dit zijn kort samengevat de problemen die in de krantensectorspelen:• dalende oplage;• teruglopende inkomsten uit advertenties;• minder bereik onder jongere lezers;• er is nog geen businessmodel voor de content van kranten op

internet.

Deze vier zaken worden versterkt door de huidige economischecrisis. Om het tij te keren heeft Ronald Plasterk 8 miljoen vrijge-maakt, een bedrag dat er voor zou moeten zorgen dat er in dehuidige tijd toch geïnnoveerd kan worden. Een mooi voorbeeldhiervan is nrc.next, waarbij de redactionele content van NRC ge-bruikt wordt, maar waarmee ze wel een doelgroep die 15 jaar jonger is, bereiken. Maar dit soort initiatieven kost veel geld, gelddat er in de huidige tijd niet is.

De zorg voor de kranten ligt vooral ook regionaal, minder lande-lijk. Ook al neemt de lokale omroep deze functie voor een deelover, het is wel zorgwekkend. De landelijke kranten kunnen hetlokale nieuws niet goed dekken en als je alleen landelijke krantenleest, dan heb je geen idee meer wat de lokale volksvertegen-woordiging voor je doet. Ronald Plasterk vindt dit een gevaarlijkeontwikkeling.

De commissie Brinkman heeft een aantal opdrachten neerge-legd. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan:

• De neerwaartse trend moet gestopt worden.• Je moet kijken naar nieuwe journalistieke vormen om online

activiteiten kostendekkend te maken.• Samen met de overheid moeten uitgevers de verantwoordelijk-

heid nemen om te kijken hoe men met de sanering van krantenom gaat.

• Er moet gekeken worden naar de wijze van productie en distri-butie van de kranten.

De 8 miljoen zou nog kunnen worden uitgebreid worden naar 20miljoen als er 2 euro extra aan elk huishouden wordt gevraagd.Ronald Plasterk heeft grote aarzelingen over dat voorstel. Hij wilgraag eerst kijken hoe ze de 8 miljoen gaan besteden alvorens dekranten ook de huishoudens extra laten betalen. En als je wel extra geld zou willen besteden, dan is het de vraag of dat uit eenalgemene heffing op internetabonnementen zou moeten zijn.

Binnen het advies staat eveneens het voorstel om de programma-gegevens volledig beschikbaar te stellen aan de kranten. Ookhier heeft Ronald Plasterk aarzelingen over, omdat het effect zalhebben op de ledenaantallen van omroepen. Hij is hier dus nietvoor evenzo als het advies om de reclamemogelijkheden van depublieke omroepen te beperken. Kranten en omroepen moetenelkaar niet in de weg gaan staan, maar zouden juist de synergiemoeten proberen te versterken.

Een ander idee zou kunnen zijn dat je mensen die op kamersgaan een jaar lang de krant gratis geeft. Ze kunnen dan een keu-ze maken die waarschijnlijk de rest van het leven van invloed kanzijn. Gezien het feit dat hier op vele vlakken bezwaren te beden-ken zijn, is dit voorstel ook niet in het adviesrapport opgenomen.

Ronald Plasterk wil na deze toelichting niet verder inhoudelijk in-gaan op het voorstel van de commissie Brinkman. Tot oktober kun-nen hier allemaal aanvullende voorstellen voor worden ingediend.Dan zal in de maanden daarna een beslissing worden genomen.

Als laatste komt Ronald Plasterk nog met een ander fenomeenwat hij los van de opdracht bij de commissie Brinkman bespreek-baar heeft gemaakt. Bij het bezoeken van krantenredacties kwamnamelijk naar voren dat de vergrijzing binnen de redactie een pro-bleem wordt. Door de huidige bezuinigingen is er geen geld voornieuwe redactieleden. En juist jong bloed is belangrijk om te kij-ken hoe je de voortgang en het bestaansrecht van kranten kunt


Minister Ronald Plasterk (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap)

stimuleren. Om de vergrijzing te voorkomen heeft Plasterk budgetvrijgemaakt om 60 schoolverlaters gedurende 2 jaar bij de kran-tenredacties te laten werken. De commissie Brinkman heeft ditvoorstel positief ontvangen, echter wel met de kanttekening datdit een breder probleem is en bijvoorbeeld ook bij weekbladen ende lokale schrijvende pers speelt. Ronald Plasterk gaat nu kijkennaar deze aanvulling en zal binnenkort met een uitspraak hieroverkomen.

Het Mediapark Jaarcongres is mede mogelijk gemaakt door devolgende sponsoren:


Mediapark Jaarcongres 2010

Het Mediapark Jaarcongres wordt in 2010 voor derde keergeorganiseerd door iMMovator en de Media Academie, opwoensdag 9 juni 2010. Op het moment van schrijven wordthard aan het programma gewerkt. De interactieve ontbijtses-sie en het plenaire deel in studio 21 worden aangescherpt enverder uitgewerkt. Er zal in 2010 meer aandacht zijn voor mediaonderzoek; voorafgaand aan het congres zal de congres-organisatie zelf onderzoek verrichten. Daarnaast zal er eeninnovatiemarkt parallel aan het congres gehouden worden.Hier kunnen starters zich presenteren met nieuwe mediadiensten. Ook hogescholen en universiteiten worden nadruk-kelijk uitgenodigd zich hier te presenteren met eigen werk enwerk van studenten.

Meer informatie: www.mediaparkjaarcongres.nl of [email protected]

2010

6. BreedNetInnovatiever, sneller, voordeliger

Hoofdstuk 6. BreedNet 81

6.1 Betaalbaar glasvezel voor kleine en middelgrote organisaties

Voor alle duidelijkheid: BreedNet is zelf geen aanbieder, maar zorgtvoor bundeling van de vraag naar glasvezel. Door deze gezame-lijk aan te bieden kunnen telecomaanbieders met hele scherpe tarieven glasvezelaansluitingen leveren. Op dit moment zijn dat vijfglasvezelaanbieders: Eurofiber, KPN, Priority, UNET en Ziggo.

Met BreedNet kan de noordelijke Randstad een internationale koppositie innemen op het gebied van glasvezel. Met deze infra-structuur kunnen kennisinstellingen, het bedrijfsleven en maat-schappelijke instellingen onbeperkt met elkaar communiceren ensamenwerken. Dit geeft een krachtige impuls aan innovatie in desteden van de noordelijke Randstad. De nieuwe toepassingenhiervan kunnen de Amsterdamse regio op de kaart zetten als digi-tale mainport van Europa.

Het project wordt mogelijk gemaakt door een financiële bijdragevan het ministerie van Economische Zaken in het kader van destimuleringsregeling ‘Pieken in de Delta’. Daarnaast dragen ookde provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht, de veertiendeelnemende gemeenten Haarlem, Zaanstad, Purmerend, Am-sterdam, Hilversum, Almere, Lelystad, Amersfoort, Haarlemmer-

meer, Amstelveen, Aalsmeer, Ouder-Amstel, Diemen, Uithoorn ende Stadsregio Amsterdam bij aan dit project. Syntens, de Kamervan Koophandel, Nederland Breedbandland, de AmsterdamseInnovatie Motor, Creative Cities Amsterdam Area, Taskforce Inno-vation Utrecht en Almere Kennisstad zijn innovatiepartner in hetproject.

6.2 BreedNet voor de ICT en Creatieve Industrie

De steeds verdergaande digitalisering van onze samenlevingheeft een grote impact op de creatieve industrie en de ICT. Ditwordt elke dag beter zichtbaar en zal de komende jaren van grotebetekenis zijn voor de ontwikkeling, innovatie en groei van dezesectoren. De toekomstperspectieven zijn veelbelovend.• Nieuwe ketens, netwerken en crosssectorale samenwerkings-

verbanden ontstaan.• De mogelijkheden voor creatie, productie en distributie van

content nemen toe terwijl de kosten afnemen.• Nieuwe vormen van crossmediale diensten en producten

ontstaan in hoog tempo mede omdat de kosten om (op kleineschaal) te experimenteren c.q. te exploiteren afnemen.

• Bestaande markten versmelten, geografische grenzen ver-vagen en nieuwe markten ontstaan.

Het project BreedNet is een initiatief van iMMovator. MetBreedNet wordt glasvezel betaalbaar voor alle bedrijvenen instellingen. Een hypermoderne infrastructuur is debasis voor innovatie. Het uiteindelijke doel van het projectis een flinke impuls te geven aan de ontwikkeling en hetgebruik van innovatieve ICT- en mediadiensten. Met namevoor de ICT en creatieve industrie biedt dit volop kansenvoor innovatie, kostenbesparingen en nieuwe bedrijvig-heid.


Deelnemende overheden

BreedNet-aanbieders

IMMovator wil met dit project een stevige basis leggen voor inno-vatie in de crossmedia sector. BreedNet is bijzonder geschiktvoor het uitwisselen en distribueren van professionele high qualitycontent zoals film, video en foto. Hiermee is de creatieve industrieen de ICT een zeer belangrijke doelgroep voor BreedNet. Dezesector is zeer sterk vertegenwoordigd in de noordelijke Randstad(40% van de creatieve industrie en 35% van de ICT), is relatiefkleinschalig, maakt intensief gebruik van media en werkt onder-ling veel samen.

6.3 Meerwaarde voor de Cross Media sector

De meerwaarde voor de crossmedia sector is divers:• Basisdiensten als zeer snel en symmetrisch internet en telefonie

zijn goedkoop en van zeer hoge kwaliteit.• Via BreedNet kan beter, flexibeler en sneller samengewerkt wor-

den met businesspartners in de regio. Virtuele dataverbindingennaar partners met hoge SLA-garanties zijn mogelijk.

• Diverse innovatieve diensten kunnen worden afgenomen viaBreedNet. Diensten die zonder glasvezel niet of maar beperktmogelijk zijn. Denk aan Remote Editing Services, zoeken inbeeldbanken, contributie en distributie van hoogwaardige content, narrowcasting et cetera.

• Met BreedNet kunnen nu ook kleinere en middelgrote bedrijvenbetaalbaar toegang krijgen tot professionele mediafaciliteitenvan de grote mediabedrijven.

• Diensten aanbieden via BreedNet is relatief goedkoop en eenvoudig. Veel bedrijven hebben deze stap al gezet. Er zijnongeveer 100 dienstaanbieders met ruim 400 diensten. Meerinformatie over het aanbieden van diensten via BreedNet is tevinden op www.breednet.nl.

• Last but not least: alle bovengenoemde zaken kunnen via éénglasvezelaansluiting geregeld worden. Daardoor wordt er opti-maal rendement gehaald uit de investering en kan er bespaardworden op kosten.

6.4 De BreedNet-website

Op de BreedNet-website is alle nodige informatie te vinden overBreedNet. Via filmpjes en tekst wordt onder andere uitgelegd hoeBreedNet werkt, wat de voordelen zijn van glasvezel en hoe je toteen aansluiting kunt komen. Via de postcode-check kan menzien wat het aanbod is op de bedrijfslocatie. Ook is er een uitge-breid overzicht van alle dienstaanbieders die hun diensten aan-bieden op BreedNet en wordt er uitgelegd hoe je zelf dienstenkan aanbieden op BreedNet. Ook zijn er per sector interessanteinnovatieve cases te vinden die door glasvezel zijn mogelijk gemaakt.


De BreedNet-website

Dankzij zeer snelle glasvezelverbindingen ontstaan tal vannieuwe mogelijkheden om digitale archieven te beheren, ont-sluiten en exploiteren. Het Nederlands Instituut voor Beeld enGeluid speelt hierin een centrale rol. Niet alleen kan iedereensnel en eenvoudig zoeken in de digitale archieven van Beelden Geluid. Bedrijven of culturele instellingen kunnen ook hundigitale archief volledig onderbrengen bij Beeld en Geluid.Hiermee ontstaan veel meer mogelijkheden om dit materiaalte gaan exploiteren en beschikbaar te stellen aan klanten ofspecifieke doelgroepen. Beeld en Geluid heeft inmiddels eenknooppuntfunctie bij het digitaliseren, ontsluiten en vindbaarmaken, het beschikbaar stellen en uitwisselen van audio-visueel materiaal aan uiteenlopende partijen op diverse plat-forms. Met de dienst PROARCHIVE biedt Beeld en Geluideen veilige en duurzame opslag van uw audiovisuele collectie.Online en uitstekend toegankelijk, bijvoorbeeld via de snelleglasvezelverbinding van BreedNet.

ONTSLUITEN VAN DIGITALE ARCHIEVEN

Vernieuwend werken in de creatieve Industrie

Online business-to-business diensten zijn sterk in opmars inde creatieve industrie. Onderstaand twee voorbeelden vanvernieuwend werken. In de eerste plaats de ontwikkeling vanRemote Editing Services. Niet meer ‘bovenop de machine’ jeprofessionele editwerk doen maar via een supersnelle glas-vezelverbinding. Goedkoper, eenvoudiger en overal beschik-baar waar glasvezel is. In de tweede plaats gaat het om keten-innovatie: flexibeler, sneller en goedkoper samenwerken metbusinesspartners. Zo gaan steeds meer Post Productie be-drijven hun content via glasvezel razendsnel en betrouwbaaraanleveren bij o.a. omroepen. De distributie van content gaatnu met koeriers en tapes. Met BreedNet kunnen bedrijven in de creatieve industrie betaalbaar en eenvoudiginnoveren in hun online business-to-business dienstver-lening.

VERNIEUWING

6.5 Mijlpalen 2009

In 2009 is bij BreedNet vooralverder gebouwd op wat er in2007 en 2008 is neergezet. Injuni is het project officieel afge-rond en is de beheerfase inge-gaan. Het project is afgerondmet een eindrapport en hetboek ‘BreedNet in de Praktijk’,dat in augustus is uitgekomen.Geïnteresseerden kunnen eenexemplaar van dit eindboek op-vragen via [email protected].

Een aantal opvallende kengetallen:

Beschikbaarheid BreedNet BreedNet Utrecht

Aantal infrastructuuraanbieders 5 5

Totaal aantal postcodes 48247 100% 23195 100%in BreedNet gebied

Postcodes waar BreedNet standaard 36818 76% 18125 78%geleverd kan worden

Postcodes waar BreedNet onder 46630 97% 23195 100%aanvullende voorwaarden standaard geleverd kan worden

Postcodes waar twee of meer 41047 85% 19143 83%aanbieders actief zijn

Het doel van het project was om circa 1750 geïnteresseerde be-drijven te verzamelen. In totaal waren er echter halverwege ditjaar 2330 getekende intentieverklaringen ontvangen. Met namede sectoren Creatieve Industrie, Handel, ICT en Zakelijke Dienst-verlening hebben veel intenties opgeleverd. De intentieverklarin-gen komen nog steeds binnen en worden nog verwerkt. Ook hetoversluiten van de intenties naar contracten loopt onverminderddoor. De schatting is dat er ultimo 2009 tussen de 700 en 1000aansluitingen zijn gecontracteerd.

Het aantal en de diversiteit in soorten diensten beschikbaar viaeen BreedNet-aansluiting is groot te noemen. Er zijn 98 dienst-aanbieders die tezamen 412 diensten leveren in de volgende categorieën:

Categorie Aantal diensten

Combinatie pakketten 5

Cross-Media diensten 15

Online Applicatie diensten 29

Remote diensten 123

Data-netwerkdiensten 46

Internet 62

Telefonie 69

Overig 63

Totaal 412

Kortom, het project BreedNet is succesvol afgerond. De beheer-fase die intussen is ingetreden wordt vooral gebruikt om lopendezaken af te handelen en de nog altijd binnenkomende vragen enintentieverklaringen te verwerken. Bovendien is de voorbereidingvoor de uitrol van BreedNet naar andere regio’s in 2010 in volle gang.

Heemskerk: nationale opschaling BreedNet(maart 2009)

De nationale opschaling van BreedNet staat hoog op de beleids-agenda van staatssecretaris Frank Heemskerk. Deze ambitiesprak hij uit tijdens het congres Light my Fibre dat woensdag 4 maart 2009 plaatsvond in de schouwburg van Almere. Hij wasonder de indruk van de resultaten van BreedNet en de succes-volle samenwerking tussen overheid en marktpartijen.

Heemskerk: “Binnenkort eindigt het project BreedNet. In de noor-delijke Randstad werden, met steun van EZ en gemeenten, aan-bieders en zakelijke klanten van snelle internetdiensten bij elkaargebracht. Resultaat: meer dan 2330 bedrijven en instellingenmeldden zich voor een glasvezelaansluiting, en ruim 100 aanbie-ders voor meer dan 400 internetdiensten. Binnenkort kom ik meteen plan over hoe we dat initiatief gaan voortzetten en systema-tisch uitbreiden naar de rest van het land, zodat ook daar de uitrolvan glasvezel versnelt.”

Eind 2009 is duidelijk geworden dat BreedNet inderdaad zal op-schalen, in ieder geval richting Noord-Holland Noord, Gooi enVechtstreek en Zuid-Holland.

Organisator Almere Kennisstad kan trots zijn op de geslaagde bij-eenkomst ‘Light my fibre’ waarin duidelijk werd dat investeren inglasvezel een zeer verstandige keuze is in deze tijden van crisis.Het zorgt niet alleen voor korte termijn resultaten zoals werkgele-genheid en kostenbesparingen bij het bedrijfsleven maar ookvoor structurele verbeteringen bijvoorbeeld op het gebied van ef-ficiency omdat consumenten, bedrijven en instellingen eerder ge-bruik gaan maken van de vele innovatieve mogelijkheden vanglasvezel. Kortom met deze investeringen moet de ‘BV Neder-land’ zorgen dat zij beter uit de crisis komt dan zij erin gaat!

BreedNet was aanwezig met een stand en had volop belangstel-ling van ondernemers die informatie wilden hebben over de veleinnovatieve Media en ICT-diensten die op BreedNet worden aan-


Staatssecretaris Frank Heemskerk

Mark Filius (programmamanager BreedNet): “De regio-voor-regio aanpak, flinke aandacht voor diensten en mooieschaalgrootte maken dat BreedNet een landelijk succes is.Het gaat niet vanzelf, maar we zijn hard op weg om de ambitieom breedbandige diensten te kunnen krijgen én leveren voorMKB-Nederland te verwezenlijken.”

TOT SLOT

geboden. Dienstaanbieder Eyecrown gaf een live demo met HD-videoconferencing via glasvezel. Daarnaast was ook dienst-aanbieder Brevidius aanwezig voor de introductie van BuurtTV inAlmere Haven. BuurtTV kan worden ingezet als instrument om departicipatie en sociale samenhang binnen wijken en stadsdelente versterken.

‘BreedNet gaat Live’ (14 mei 2009)

2009 was ook het jaar waarin BreedNet live ging, het momentwaarop de eerste bedrijven daadwerkelijk aangesloten werdenop glasvezel via BreedNet. Dit gebeurde bij het Zaanse VolkerSafeGuard en het Purmerendse WebRegio.

De wethouders van Economische Zaken Hans Luiten in Zaanstaden wethouder Berent Daan in Purmerend gaven op 14 mei 2009het startsein voor het live gaan van BreedNet. Dit deden ze doormet elkaar te toosten, elk in hun eigen gemeente, maar verbon-den via een live videoverbinding via BreedNet. De live verbindingtussen Zaanstad en Purmerend werd mede mogelijk gemaaktdoor EyeCrown, een bedrijf dat deze dienst aanbiedt op hetBreedNet netwerk en eveneens is aangesloten via BreedNet.

De wethouders benadrukten dat het project BreedNet zich richtop instellingen en ondernemers in het MKB die behoefte hebbenaan een betaalbare glasvezelverbinding. Erik Vredeveld, direc-teur Volker SafeGuard is blij met de eerste glasvezelverbinding:“Meer bandbreedte door glasvezel was voor ons beveiligingsbe-drijf noodzakelijk om te kunnen groeien. Door glasvezel kunnenwij meer klanten onze diensten aanbieden, zoals camerabewa-king op afstand en het beveiligingen en volgen van voertuigen,met behoud van de beeldkwaliteit. BreedNet was voor ons eenideale mogelijkheid om snel een glasvezelverbinding te krijgen.”

De viering werd afgesloten met een informatiemarkt en borrel bijVolker SafeGuard, waar veel relaties van het project bij elkaar kwa-men om gezamenlijk het glas te heffen op deze heuglijke gebeurtenis.

6.6 De toekomst

Het project BreedNet wordt door de actieve steun van provincieNoord-Holland opgeschaald naar het gebied Noord-HollandNoord. Meer dan 25 gemeenten zullen hieraan gaan deelnemen.Daarnaast is door het gewest Gooi en Vechtstreek geïnitieerd dater ook BreedNet in de gehele Gooi en Vechtstreek gaat komen.

Ook in Zuid Nederland is er veel belangstelling voor het BreedNetproject. Provincie Limburg heeft een haalbaarheidsonderzoek la-ten uitvoeren voor het opstarten van ‘BreedNet Limburg’. Doelwas te verkennen of er voldoende vraag en aanbod aanwezig isom in de gehele provincie BreedNet te gaan opzetten zoals nu inde noordelijke Randstad wordt uitgevoerd. Deze studie dient alsbasis voor de breedbandstrategie van de provincie Limburg. Deprovincie wil begin 2010 besluiten welke economische stimulerings-maatregelen zij gaan nemen. BreedNet is één van de opties.Daarnaast gaat BreedNet samenwerken met BoschNet om af-spraken en standaarden op elkaar af te stemmen zodat BoschNeten BreedNet gekoppeld kunnen worden en toegankelijk wordenvoor dienstaanbieders.


Bob Verburg (bestuursvoorzitter iMMovator) spreekt de genodigden toe

Live verbinding tussen Zaandam en Purmerend ”

7. Dutch Media HubDigital Gateway to Europe

Hoofdstuk 7. Dutch Media Hub 87

7.1 Dutch Media Hub

Wat is Dutch Media Hub?

De ontwikkeling van grootschalige mediahubs is een belangrijkeinternationale ontwikkeling. Het gaat in dit project onder andereom de positie van Nederland als doorvoerhaven, in dit geval vandigitale content. Content is digitaal geworden en verspreidt zichrazendsnel over breedbandinfrastructuren waardoor productie-en distributiecentra zich steeds meer gaan concentreren. DutchMedia Hub biedt internationale partijen niet alleen schaalvoorde-len, maar ook toegevoegde waardediensten om kwalitatief hoog-waardige content te kunnen produceren, (her)bewerken, lokaliseren,exploiteren en distribueren. Nederland is uitstekend gepositio-neerd om de Digital Gateway to Europe te worden voor internatio-naal opererende bedrijven.

Nederland uitstekend gepositioneerd

Een succesvolle mediahub vergt een breed palet aan kennis,vaardigheden, infrastructuren en faciliteiten (zie figuur met dienstenvan Dutch Media Hub). Van creativiteit tot en met hoogwaardigetechnische kennis. De kansen voor Nederland om de Digital Gate-way to Europe te worden zijn uitstekend en dan met name in hetgebied rond Amsterdam: de noordelijke Randstad. Alle elemen-ten zijn aanwezig. Er is sprake van grote nationaal en internatio-naal opererende media en ICT-bedrijven en een spraakmakendecreatieve industrie. In de Randstad zijn bovendien hoogwaardigebreedbandinfrastructuren en internationale verbindingen (denkaan Media Park en AMS-IX). Nederland kent een hoge band-breedtedichtheid en excellente technologie voor opslag, rechten-protectie en voor het zoeken en vinden van data.

Daarnaast heeft Nederland een aantrekkelijk vestigingsklimaat,57% van bedrijven uit de Verenigde Staten heeft Nederland alshoofdkwartier voor hun Europese activiteiten. Nederlanders spre-ken meerdere talen en hebben een ondernemende handelsgeest.Nederland is, met zijn kritische consumenten, hoge bandbreedte-dichtheid en toonaangevende kennis en onderwijsinstellingeneen goede testmarkt voor nieuwe producten en diensten.

Een grote internationale mediahub is van majeure economischebetekenis. Nederland als Digital Gateway to Europe (content mo-vers) kan zonder twijfel in het rijtje van Rotterdam (good movers)en Schiphol (people movers) geplaatst worden. Nederland isechter niet alleen in deze ambitie. Steden als Londen, Frankfurt,Parijs en Stockholm spelen in op deze ontwikkeling. Deze partijenzijn sterk in promotie en gezamenlijk internationaal presenteren.De kracht van Nederland is dat de werkelijk aanwezige bouw-stenen hier het meest concreet zijn. Met het project Dutch MediaHub kan Nederland een belangrijke stap zetten om deze kans actief en massief aan te pakken.

7.2 Het project

iMMovator heeft het initiatief genomen om de regio te mobiliseren.Er is grote interesse uit het Nederlandse bedrijfsleven voor hetproject Dutch Media Hub. Dit project heeft tot doel regie, samen-hang en (internationale) promotie te organiseren en bestaat uit devolgende hoofdlijnen: • Internationaal marktonderzoek en businesscase voor totale

concept en doorlopende business intelligence over onze concurrentiepositie.

• Samenwerking en netwerkvorming met als doel samen met het bedrijfsleven en instellingen internationale proposities te ont-wikkelen en aan te bieden.

• Operationaliseren Dutch Media Hub door inrichten van een loket contenthubdiensten, verkennen van specifieke business-cases voor individuele diensten en uitvoeren van kansrijke pilots

• Internationale marketing en promotie om Nederland als DutchMedia Hub op de kaart te zetten.

Doelstelling van dit project is dat de Noordvleugel in 2011 inter-nationaal toonaangevend is als Digital Gateway to Europe, en indeze regio leidt tot:

In 2018 is Nederland het internationale knooppunt vooropslag en distributie van digitale media in Europa. Films,video, games, tv-uitzendingen uit heden en verleden, muziek, foto’s, audioboeken; alles wordt digitaal. VanuitNederland wordt alles efficiënt opslagen, vindbaar ge-maakt en in topkwaliteit gedistribueerd. Een lokale inter-netprovider uit Litouwen bestelt online een film voor eenvan zijn klanten. Vanuit Nederland leveren wij de film inHD-kwaliteit en in het juiste formaat aan lokale leveran-ciers en zorgen voor de verrekening met de eigenaar vande content in de Verenigde Staten.


Diensten van Dutch Media Hub

• Concentratie van creatieve en ICT bedrijvigheid rond content-ontwikkeling.

• Internationaal testbed voor nieuwe (cross mediale) content-vormen.

• Concentratie kennis rond contenttechnologie, gaming en mediaen entertainment.

• Internationale verbindingen: zowel contributie als distributie.

Van Contenthub naar Dutch Media Hub

Samenwerking is noodzakelijk om de internationale positie vanNederland als Mediahub van Europa te kunnen realiseren. Desteun vanuit het bedrijfsleven voor dit project is groot. Een con-sortium van bedrijven en instellingen waaronder TNO, Novay, BT, Technicolor/Thomson, Ams-IX, KPN Broadcast en Civolutionhebben al aangeven het project in de planvorming en uitvoeringactief te willen steunen.

In januari 2008 is met provincie Noord-Holland een succesvollehandelsmissie georganiseerd naar de westkust van de VerenigdeStaten waarbij de propositie Nederland als Contenthub is getoetst bij de grote contentproducenten. Tijdens de reis werdbevestigd dat Nederland internationaal gezien op het vlak van digitale opslag en distributie van mediacontent een voorsprongheeft. Na deze reis is de projectnaam Contenthub veranderd naarDutch Media Hub. Een nieuwe huisstijl is gemaakt en in april 2009is in deze nieuwe stijl een website gelanceerd.

In 2009 heeft de Dutch Media Hub de ontwikkeling doorgemaaktvan ‘mooi plan’ naar ‘concreet project’. De plannen en ideeën zijnconcreet gemaakt in een uitgewerkt Projectplan, met een planvan aanpak, onderverdeling in werkpakketten (deelprojecten) eneen tijdslijn. Er is besloten de praktijk van de Dutch Media Hub uit te gaan testen en vast te leggen door middel van een aantal pilot-projecten. Het eerste pilotproject bestaat uit het testen van op-slag, bewerking en distributie van een grote hoeveelheid contentnaar diverse kanalen. Deze pilot wordt uitgevoerd samen metWarner Brothers. De bevindingen vanuit deze pilot zullen gebruiktworden om de overige pilots vorm te geven, maar ook als test-omgeving voor diverse technieken en de samenwerking tussenDutch Media Hub en de contenteigenaar (Warner in dit geval),maar ook tussen de partners onderling.

Daarnaast is er veel tijd besteed aan het wereldkundig maken vanhet project, zowel nationaal als internationaal. Dat heeft er in ge-resulteerd dat bijna 40 bedrijven uit de Nederlandse AV industrieeen intentieverklaring hebben ondertekend om het project te

steunen. Zij hebben meegewerkt aan de uitwerking van de plan-nen en de inventarisatie van de wensen van de industrie. In oktober2009 heeft er een grote deelnemersbijeenkomst plaatsgevondenwaarbij de wensen vanuit de industrie verder zijn geconcretiseerden ook de pilotprojecten zijn vastgesteld. Ook heeft er een bijeen-komst plaatsgevonden waarbij alle cofinanciers van het projectaanwezig waren. Gezamenlijk heeft men daar naar de strategievoor de komende jaren gekeken.

Naast overheden en cofinanciers en de deelnemende bedrijven,is er nog een groep instellingen waarmee Dutch Media Hub nauwwil samenwerken. Bedrijven en instellingen die niet uit de media-industrie komen, geen belang hebben om deelnemer te worden,maar ook geen cofinancier zijn. Deze partijen zijn partners of sup-porters van Dutch Media Hub. Denk aan bijvoorbeeld de Kamervan Koophandel, de NFIA, Amsterdam inbusiness, maar ook ken-nisinstellingen kunnen hier deel van uitmaken. In december 2009zijn de partners voor het eerst bijeengekomen om te besprekenhoe zij het project kunnen steunen. Dit heeft direct geleid tot arti-kelen in de pers maar ook een interview op AT5 in het programmaAmsterdam Inc.

7.3 Events

Om Dutch Media Hub nationaal en internationaal op de kaart tezetten zijn een aantal events georganiseerd. Zo waren er verte-genwoordigers van Dutch Media Hub aanwezig op verscheidenebeurzen in binnen- en buitenland. In juni 2009 werd de officiële nationale launch georganiseerd tijdens het Mediapark Jaarcongresen in september organiseerde Dutch Media Hub een internationalematchmaking tijdens de IBC.

Nationale launch

Voorafgaand aan het Mediapark Jaarcongres vond op dinsdag23 juni 2009 in het gebouw van de Media Academie op het MediaPark in Hilversum de lancering van het project Dutch Media Hubplaats. De opening werd gedaan door een groep vertegenwoordi-gers van de overheid en het bedrijfsleven. In grote getale zijnmensen uit de industrie, vanuit zowel landelijke als lokale over-heid en vertegenwoordiging van de pers naar de bijeenkomst gekomen om deze launch bij te wonen.

In juli is de eerste Dutch Media Hub pilot van start gegaanmet een kleine delegatie van deelnemers aan het project.Deze pilot betreft het digitaal opslaan, bewerken en distribu-eren van content naar diverse kanalen, in samenwerking metcontent-eigenaar Warner Brothers. Deze groep stond voorde moeilijke taak om uit te denken hoe zo’n pilot vormge-geven zou moeten worden, maar ook uit te werken hoe desamenwerking onderling eruit zou moeten zien.


EERSTE PILOTPROJECT

Jaap Bond, gedeputeerde van de Provincie Noord-Holland

Jaap Bond (gedeputeerde van de Provincie Noord-Holland) be-nadrukte in zijn openingsspeech dat, naast de Provincie Noord-Holland, ook de gemeenten Hilversum, Amsterdam en Almere indit project meedoen. Jaap Bond was al vroeg betrokken bij hetproject Dutch Media Hub. Het heeft lang geduurd, maar de aan-houder wint.

De hamvraag voor ondernemers is natuurlijk ‘what’s in it for me?’.Dat is veel, aldus Bond, daarom adviseert hij ondernemers om teinvesteren, juist nu. Niets doen is geen optie, dat is een belangrij-ke conclusie in het rapport. Zelfs in het slechtste scenario zijn ergrote omzetstijgingen te wachten. Het succes wordt bepaalddoor de ondernemer, dus de vraag is “Doet u mee?”, aldus Bond.Het enthousiasme moet nu omgezet worden in daden.

Vervolgens liet George Freriks (projectmanager van Dutch MediaHub) de internationale promotiefilm van de Dutch Media Hub zien.Hij vertelde dat er een opdracht is verstrekt aan Dialogic om teonderzoeken waar de kansen voor de Dutch Media Hub liggen.Je kunt zeggen dat Nederland concurrentie ondervindt van Lon-den, Parijs en grote bedrijven. Er zijn door Dialogic hiervoor driescenario’s beschreven en men heeft een inschatting gemaakt dater een marktpotentieel is van 100 tot 500 miljoen euro.

Edwin Hageman (board member van BT Benelux) nam vervolgenshet woord en gaf aan dat ook BT erg blij is met de lancering vanhet Dutch Media Hub. BT noemt zichzelf een netwerk/IT- provider(en dus niet langer telecom-provider) en dat heeft een reden:steeds meer dienstverlening wordt vanuit het netwerk geregeld.Het gaat om end-to-end dienstverlening aan organisaties en bedrijven. Men heeft in de laatste jaren iets van 30 organisatiesgekocht om dat ook waar te maken. Om duidelijk te maken watde omvang is: meer dan 40% van de omzet komt inmiddels uitnon-telco activiteiten.

De grootste media hub ter wereld is de BT Tower in Hilversum,daar gaat wekelijks 100.000 uniek digitaal broadcast materiaaldoorheen. 90% van de contentindustrie (tv- en filmproductiebe-drijven) zijn aangesloten op dit netwerk. Hageman noemde devolgende voordelen van de Dutch Media Hub:• generieke toegang;• schaalbaar in bandbreedte;• groter afzetbereik en meer kijkers;• vergroot de omzetmogelijkheden;• reduceer de kosten;

• eenvoudige administratie;• geen CAPEX;• gegarandeerde kwaliteiten beschikbaar.

Via Dutch Media Hub komt er toegang tot het wereldwijde eco-systeem en de expertise van BT. Concluderend zou je kunnenzeggen dat de dienstenactiviteit door deze ontwikkeling signifi-cant toeneemt. De mediaen broadcastindustie is een van de be-langrijkste ecosystemen en ook BT is ervan overtuigd dat hiereen substantiële business op te bouwen is.

Fons van der Ham (World Trade Center Almere Association) be-lichtte vervolgens de dimensie van de regionale economischeontwikkeling, hiervoor is een afzonderlijke stichting opgericht. Hijtrok de vergelijking met de wereld van de bloemenveiligingen,waar Nederland door samenwerking een sterke internationale positie heeft opgebouwd.

Na deze serie presentaties was het de eer aan Jan Rensen (wet-houder, gemeente Hilversum) om de officiële openingshandelingte doen. Hij benadrukte dat in het buitenland ook over de Amster-dam Media Hub wordt gesproken en dat dit helemaal niet erg isomdat Amsterdam nou eenmaal een sterk merk is. Maar hij is erwel trots op dat dit vanuit Hilversum gebeurt en dat bijvoorbeeldBT er voor heeft gekozen om zich op het Media Park te vestigen.“Hub Holland hub,” zo besloot hij.

Het hele gezelschap deed vervolgens – heel symbolisch – geza-menlijk de openingshandeling. Een uitgebreid verslag van dezebijeenkomst is gepubliceerd en diverse persberichten waren hetgevolg. Later op de dag, tijdens het Mediapark Jaarcongres2009, werd er nogmaals uitgebreid aandacht aan de Dutch MediaHub besteed door Staatssecretaris Heemskerk, die nog eens hetbelang van dit project onderstreepte.

IBC

In september stond Dutch Media Hub voor het eerst met een ei-gen stand op een beurs en wel op de International BroadcastConvention & Exhibition in de RAI in Amsterdam. Tijdens dezevijfdaagse beurs konden deelnemende bedrijven de stand ge-bruiken als meeting point. Enkele partners hebben intensief gebruik gemaakt van deze mogelijkheid. Ook werden er diverseborrels georganiseerd op de Dutch Media Hub stand, gespon-


Nationale lancering Dutch Media Hub

sord door de partners Amsterdam inbusiness, Technicolor, BlueBillywig, GX en Jetstream.

Op de eerste beursdag organiseerde Dutch Media Hub boven-dien een internationale matchmaking. Internationale bedrijvenkonden zich inschrijven voor een gesprek met enkele Dutch Media Hub partners. Voor internationale bezoekers een uniekemogelijkheid om snel meerdere ‘state of the art’ bedrijven uit deNederlandse media-industrie te ontmoeten.

Daarnaast heeft Dutch Media Hub gedurende de IBC een Colombiaanse Handelsmissie ontvangen en aan diverse Neder-landse partners gekoppeld. Ook is er een delegatie van de MotionPicture Asssociation of America op bezoek geweest, waarvooreveneens een programma is opgesteld met bezoeken aan diverseDutch Media Hub partners. Samen hebben deze activiteiten totnieuwe contacten geleid voor Dutch Media Hub als project, maarzeker ook voor de betrokken partners.

Nederlands Filmfestival

In november vond het jaarlijkse Nederlands Filmfestival plaats.George Freriks, projectleider van de Dutch Media Hub, werd gevraagd om het project en de achtergronden daarvan toe telichten. Dit heeft ertoe geleid dat Dutch Media Hub gevraagd ismee te doen in een project om de Nederlandse Filmsector te digitaliseren.

7.4 De toekomst

In 2010, maar ook daarna, is het van belang om verder door tepakken op de ingeslagen weg. De plannen liggen er in grote lij-nen, alhoewel sommige details nog verder uitgewerkt moetenworden. Nu is het zaak om te gaan ‘doen’. Er zal gestart wordenmet een marketingcampagne en ook social media zullen wordeningezet.

Begin van het jaar zal duidelijk worden welke bedrijven daadwer-kelijk gaan deelnemen aan Dutch Media Hub en zullen de Con-sortiumraad en de Raad van Advies vastgesteld worden. Daarna


Stand Dutch Media Hub op IBC

Internationale matchmaking tijdens IBC

– PERSBERICHT –

Nederlandse filmsector omarmt plan digitalisering bioscopen

De start van de gezamenlijke digitaliseringvan de bioscopen is een feit. Tijdens dejaarlijkse beleidsdiscussie op het NederlandsFilm Festival hebben alle belangrijke belan-genorganisaties, met de steun van aanwezigepolitici, ministeries, het Filmsectorinstituutin oprichting en de Dutch Media Hub, zichuitgesproken voor een masterplan om de gehelebioscoopsector te digitaliseren.

Producentenorganisatie NVS en distributeurs-organisatie NVF scharen zich achter het planvan de Nederlandse Vereniging van Bioscoop-exploitanten dat voordelen biedt voor allespelers in de sector. Met dit gezamenlijkeplan kan een divers filmaanbod in bioscopenworden gegarandeerd en het maakt digitalise-ren betaalbaar, ook voor kleine bioscopen en filmtheaters. Bioscoopexploitanten, film-distributeurs en de rijksoverheid zullen moeten bijdragen aan de financiering van hetplan, dat binnen enkele dagen verder wordtuitgewerkt in samenwerking met de Dutch Media Hub. Uniek voor Nederland is dat grote bioscoopketens bereid zijn de kleinerecollega’s te steunen.

Aanwezige politici van PvdA en VVD sprakentijdens de beleidsdiscussie hun verbazing uit over de achterstand van Nederland op hetgebied van digitalisering. Ze zegden toe dekwestie in de Tweede Kamer aan de orde testellen. Dat het moment van handelen met urgentie is aangebroken, bleek ook al uit eenanalyse die eerder dit jaar op initiatief vanhet Filmmuseum - als één van de fusiepartnersvan het toekomstige Filmsectorinstituut - inoverleg met het Filmfonds is gemaakt.

Bron: Broadcast Press

zullen zo snel mogelijk de pilotprojecten opgepakt gaan worden.Onderwerpen voor deze pilots zijn o.a. de opslag en distributieaan digitale bioscopen, distributie van tv-programma’s naar andere landen, maar ook de opslag, bewerking en distributie vancommercials binnen Nederland.

Ook staan er voor 2010 weer diverse events op het programmawaar Dutch Media Hub aanwezig zal zijn en zich zal presenteren.Een kleine greep hieruit is hieronder te vinden.


10-15 april 2010NAB, Las Vegas (Verenigde Staten)

april 2010economische missie naar Verenigde Staten

12-16 april 2010MIP TV, Cannes (Frankrijk)

9-14 september 2010IBC, Amsterdam

datum nog niet bekendeconomische missie naar Duitsland

EVENTS IN 2010

8. Nieuw seizoen, nieuwe plannen

Cross Media Zomercafé over nieuwe

crossmediale plannen van de omroepen

Datum: 25 augustus 2009




zomercafe-nieuwe-crossmediale-plannen

393 inschrijvingen

Cross Media Zomercafé over crossmediale plannen

Hoofdstuk 8. Nieuw seizoen, nieuwe plannen 93


Internetchefs van omroepen willen graag hun hele organisatiewarm laten lopen voor internet. Ze moeten ‘integraal’ leren denkenen produceren met internet en mobiel in het verlengde van tv enradio. De publieke omroep loopt voorop, maar niet voortdurend.RTL en SBS maken zich klaar voor de inhaalslag.

Met budgetten van zo’n 5 miljoen euro per jaar voor bijvoor-beeld de VPRO en het derde gedeelte daaraan voor een om-roep als BNN wordt in Hilversum financieel grote waarde toege-kend aan internet. Wat levert dat inhoudelijk en qua kijkers op?Wordt de weg naar de toekomst goed geplaveid? Daar is geensnel antwoord op te geven. We doen het in deze inleiding metwat cijfers. In het hierna volgende verslag, met onder meer de‘operatie Beagle’ en later onder ‘trends en ontwikkelingen’ zul-len we ook op kwalitatieve veranderingen ingaan als gevolg vannieuwe cross- of multimedia inzet.

Het trekken van de cijfers van de omroepen en zenders uit demaandelijkse tabellen van de Stichting Internetreclame (STIR)vergt wat werk, zeker gezien de technische problemen en in-consistenties die er soms in optreden. Eerst de bereikcijfers,dan de bezoeken. Het gaat om de STIR bereiken bezoekcijfersvan november 2009 vergeleken met november 2008. In het nuvolgende rijtje het percentage van het online publiek van 13 jaaren ouder, dat de organisaties met hun websites bereiken.

De publieke omroep laat geen bezoek van radiosites apart meten.Dat is opvallend, zeker in het licht van de waarschijnlijk groteaantallen bezoekers van de Radio2-site in december vanwegede top-2000, en aan 3FM.nl in verband met Serious Request. Uitde bereikcijfers blijkt dat RTL het al uitstekend doet en de NOSbenadert, ondanks het feit dat de NOS bijvoorbeeld Teletekst enNOS Nieuws exploiteert. De VARA is de TROS duidelijk voorbij-gestreefd en de KRO steeg flink.

Een ander beeld doemt echter op uit de cijfers van het aantalbezoeken aan de websites over een hele maand, weer novem-ber 2009 vergeleken met november 2008. We hebben hiervoorwat meer domeinen genomen.

8. Nieuw seizoen, nieuwe planneninleiding door Peter Olsthoorn

Omroepen online: kleine stappen met behoorlijke budgetten

Website Bereik 2008 Bereik 2009(% van online publiek) (% van online publiek)

NOS 21,9 23,3RTL 4 19,8 22,0VARA 18,8 21,0TROS 18,0 20,6RTL Alg. 15,0 19,9TVGids - 14,2SBS 6 10,7 13,9KRO 6,9 12,1BNN 9,2 9,4NPS 9,1 9,2NCRV 8,2 8,5AVRO 7,1 7,0EO 4,4 5,0MAX 3,0 3,0Samenwerkende 3,5 10,6publieke omroepen* VPRO: 7,8 8,4Radio 538 6,0 6,4Net 5 4,9 5,7

Tabel 1: Bereik van websites omroepen

*NPO staat voor ‘Samenwerkende publieke omroepen’. In 2008 werd Omroep.nl nog apart genoemd (bereik 21,8), maar in 2009 niet meer.

Website Aantal bezoeken nov. Aantal bezoeken nov.2008 (in miljoenen) 2009 (in miljoenen)

NOS 29,2 30,1RTL 4 9,2 12,6VARA 9,6 11,3TROS 7,4 8,8TVGids 8,4SBS 6 3,2 4,9KRO 1,7 4,5NPO* 0,9 4,2BNN 3,2 4,1NPS 3,2 3,1NCRV 2,7 2,7EO 2,2 2,8VPRO 2,5 2,9RTL 5 2,9 2,7AVRO 2,9 2,4Radio 538 2,0 2,4Sky Radio 2,1 2,2RTL Z 2,0 1,8RTL 7 0,9 1,6Net 5 1,7 1,6MAX 1,3 1,4Radio Veronica 1,1 1,4Veronica Magazine 0,4 1,1RTL 8 0,2 0,5Programma Gemist - 0,5(SBS) Veronica 0,4 0,5MTV 0,2 0,4Classic FM 0,4 0,4

Tabel 2: Aantal bezoeken van websites omroepen

* NPO staat voor ‘Samenwerkende publieke omroepen’. In 2008 werd Omroep.nl nog apart genoemd, maar in 2009 niet meer.

Hilversum en Hyves

Wat het aantal bezoeken betreft staat de NOS dus op eenzamehoogte in Hilversum. Maar RTL 4 trekt wel meer bezoeken aande websites dan de VARA, die het relatief erg goed doet, en deTROS die al ruim tien jaar hoog scoort.

Nu we toch aan het cijferen zijn: Hyves.nl alleen krijgt meer bezoeken dan alle publieke- en commerciële omroepsites bij elkaar: ruim 170 miljoen in november 2009 (november 2008:155 miljoen). Het totale aantal bezoeken door de STIR gemetenbeliep in die maand 1,4 miljard. Met 170 miljoen bezoeken hebje dan een marktaandeel van 12 procent, Marktplaats is met 60miljoen bezoeken goed voor een aandeel van 4 procent. Maarde STIR meet lang niet alles, bijvoorbeeld niet Google en geenbuitenlandse sites. Hyves’ marktaandeel in bezoeken is niettemingroot. Op internet ontmoeten immers alle media elkaar, oud ennieuw.

Uitgevers en omroepen

Zo scoort tijdschriftuitgever Sanoma goed op het internet dank-zij een toevallige gelukkige overname van ilse media. Alleen almet Nu.nl met 90 miljoen en het – terugvallende – Startpaginamet een kleine 100 miljoen bezoeken. De gehele Persgroep metde vijf dagbladen moet het met 30 miljoen bezoeken per maanddoen, De Telegraaf (inclusief GeenStijl met 8 miljoen) komt tot80 miljoen en Wegener tot 20 miljoen. Ofwel voor de kranten-uitgevers samen: 130 miljoen bezoeken.

Met zo’n 120 miljoen bezoeken per maand doet ‘Hilversum’ hetniet slecht noch buitengewoon goed. De positie is echter sterkgenoeg voor verzet van de kranten- en tijdschriftuitgevers tegengesubsidieerde concurrentie op internet van de publieke omroep.Met een haastige toezegging dat krantensites gebruik mogenmaken van het materiaal van de publieke omroep hopen deze enhun ‘baas’ minister Plasterk het verzet te keren. Maar de uitge-vers stellen – terecht? – dat ze het materiaal willen publicerenmet eigen reclame en niet met STER-reclame. We noemen degrote getallen omdat het leeuwendeel van de online reclame-inkomsten komt uit het aantal bezochte pagina’s met reclame. Datis in feite een model uit de vorige eeuw, maar nieuwe modellenwinnen nog maar moeilijk terrein op het web. Meer en meer zalhet gaan naar marketing van doelgroepen, dat wil zeggen eencombinatie van datamining en directe eigen verkoop of weder-verkoop (‘affiliate marketing’) van bijvoorbeeld dvd’s en boeken.

Dat betekent dat omroepen doelgroepen online moeten vinden methun programma’s, indien ze in die (commerciële) slag mee willen.Zo kwam de AVRO al vroeg met haar ‘Tribunes’ met doelgroepenen poogde de publieke omroep met Themazenders in deze buste blazen. Dit zijn voorbeelden van mislukte initiatieven, maar hetgaat natuurlijk ook vaak wel goed, soms gewoon met typischemassaprogramma’s als De Wereld Draait Door en Paul de Leeuwvan de VARA die ook hele hordes kijkers naar het web trekken.

BNN en VARA

Juist met wat kleiner, gerichter ‘underground’ werk doet BNN heterg goed. Net als bij de VARA gaat het gewoon om een hoog ni-

veau creativiteit dat in Hilversum nog welig tiert. Geld en drangkennelijk nog voldoende om sterke tv te maken en die de basiste laten vormen voor het web. Bovenstaande cijfers tonen ge-noegzaam aan dat je op de eerste plaats op je eigen terrein sterkmoet zijn en aanpalend in de jungle van internet je plek moetzien te veroveren. Zoals de VPRO-chef terecht opmerkt: je hoeftniet perse altijd ‘crossmediaal’ actief te zijn. BNN gelooft in degroei van online video, en de NOS bewijst die al. De NOSspreekt met cijfers en initiatieven van vooral sportuitzendingenmet online verlangstukken tot de verbeelding. In het hierna vol-gende verslag staan indrukwekkende resultaten van online video.Inmiddels blijkt uit cijfers dat één op de drie Nederlanders somsof vaak een televisieprogramma op internet bekijken.

Het populairst zijn informatieve en educatieve programma’s, enuiteraard humor op de publieke tv, en soaps en series bij ‘decommerciëlen’. Volgens Stichting Kijkonderzoek (SKO) en Stich-ting Internetreclame (STIR) bekeken Nederlanders gemiddeld tienprogramma’s (streams) van de publieke omroep en RTL in heteerste kwartaal van 2009. De groep 20-34 jaar kwam tot gemiddeldruim 13 programma’s op Uitzendinggemist.nl en RTLgemist.nl.

Knagen aan het massamedium?

Hoe lang mensen online tv kijken kan pas in 2010 worden ge-meten. Vermoedelijk zullen de cijfers meer en meer beïnvloedworden door tv’s die aan internet worden gekoppeld. In dat ge-val kijken personen via het internet naar de televisie. Met tv-kij-ken van Tele2 en KPN’s IPTV wordt ook het ‘gewone tv-kijken’als via de internetverbinding geleverd. Dat maakt niet zo veel uit.

Het gaat erom in hoeverre het ‘uitgesteld kijken’ terrein wint.Mensen vinden het nog steeds overwegend prettiger om ‘ge-leid’ naar de buis te kijken, dat wil zeggen op de tijdstippen endie zenders en omroepen dicteren en waarmee kabelaars goeduit de voeten kunnen. Dat is opvallend. Gedragsveranderingenverlopen traag.

En onvoorspelbaar, vreemd ook: we kopen kennelijk liever sta-pels dvd’s voor het uitgesteld kijken dan (goedkoper) online tekijken. Veranderingen treden niet op bij massaprogramma’s.Zie de cijfers over november 2009 voor online kijken: Boerzoekt Vrouw een kleine 200.000 ‘streams’ tegen 4 miljoen direc-te kijkers, ofwel minder dan 5 procent uitgesteld. Maar doel-groepprogramma ‘Nieuws uit de Natuur’: 22.000 kijkers directen uitgesteld. Kinderprogramma´s worden relatief vaak ‘uitge-steld’ bekeken. In de lijst staat ook ‘Jensen’ (‘Informatie/educa-tie’, vindt SKO) hoog met 110.000 online kijkers of 15 procentvan de directe kijkers.

Aan de televisie als massamedium wordt meer evolutionair geknaagd dan revolutionair. Er komen meer zenders bij, dustreedt er een zekere fragmentatie op, maar van kleine groepen.YouTube stimuleert het bekijken van fragmenten en een winkelvan sinkel aan video, straks ideaal om op tv even te schakelentijdens reclame bijvoorbeeld.

Maar dat alles kan vooralsnog ook in de 21e eeuw geen afbreukdoen aan de attractie van het gezamenlijk kijken naar een massa-medium bij breed gewaardeerde creativiteit en sport.


8.1 NOS: pioniersrol op vlak van online en mobiele video

Roeland Stekelenburg (hoofd Nieuwe Media, NOS) vertelt op hetZomercafé over de strategie van de NOS. Een verhaal over hetbelang van distributie, de doorbraak van mobiele video en het ge-heim van de innovatiemotor.

De NOS is een echte pionier als het gaatom nieuwe concepten op het vlak vannieuws en sport. Roeland Stekelenburgvertelt wat er bij de NOS zoal speelt engeeft in zijn presentatie onder meer voor-beelden uit het afgelopen jaar en belichtde plannen voor het komende seizoen.Sommigen stellen ter discussie dat de omroep zich ook met distributie bezighoudt. Dat is wat Roeland Stekelenburg

betreft een achterhaalde discussie. Vroeger was het alleen de inhoud en het zenden, nu gaat het ook om het kanaal en het publiek. Kortom we hebben het over een echt product. Zelfs decontext is vandaag de dag belangrijk geworden omdat het pro-duct zo goed mogelijk afgestemd moet worden op het publiek.

De NOS krijgt veel reacties van het publiek op de manier waaropde distributie geregeld is. Dat gebeurt onder meer in de vorm vanreacties op internet artikelen, tweets etc. “Interactiviteit is er enhet zal nooit meer weg gaan, daar zullen we met zijn allen aanmoeten wennen.” Maar wat is dan de strategie, vraagt RoelandStekelenburg zich hardop af. Hij beantwoordt die vraag in eersteinstantie met een filmpje en dat laat niks aan duidelijkheid te wensen over, het nieuwe motto is: ‘Altijd overal voor iedereen’.“De NOS wil daar zijn waar het publiek is, we volgen het publiek.

Als het publiek nieuws op de iPhone wil, dan moet dat. En als zeteletekst op het LCD-scherm van de magnetron willen, dan moetzelfs dat kunnen. Ook het altijd is belangrijk. Een zomerstop ken-nen we bij de NOS niet.”

Zo heeft de NOS in 2008 EK voetbalwedstrijden op internet gebracht. Een tv-beeld verrijkt met onder meer statistieken en –naar wens – het geluid van de radioreportages.

Vorig jaar waren er ook voor het eerst live beelden van de Tour deFrance via mobiel. Maar het was ook het jaar van de 13 simultanelive streams van de Olympische Spelen die via mobiel beschik-baar waren.

In de bovenstaande figuur zie je het aantal kijkers op internet: in blauw de live stream van Nederland 1 en in rood de anderestreams van de andere sporten. De conclusie is snel getrokken:de andere streams werden gezamenlijk meer bekeken dan deNederland 1 stream. Het is sowieso mooi materiaal dat op dezemanier beschikbaar komt. Je kunt bijvoorbeeld ook het aantalunieke bezoekers per sport achterhalen. Beachvolleybal doet hetbijvoorbeeld erg goed. Dat dit alles beschikbaar is betekent dat er ook waardevolle marktinformatie voorhanden is, je kunt eruitafleiden waar er kansen voor andere partijen liggen.

Een ander groot project vorig najaar waren de Amerikaanse ver-kiezingen. Ook hier konden mensen zelf de keuze maken wat ze

Een nieuw televisie seizoen begint. Traditiegetrouw wor-den de nieuwe crossmediale plannen van de omroepengepresenteerd tijdens het Zomercafé. Vroeger ging hetalleen om het zenden en de inhoud, nu gaat het ook omhet kanaal en het publiek. NOS, BNN en VPRO vertellenop het Cross Media Café over hun strategie om het kanaalte verbreden en het publiek te betrekken bij hun content.


Roeland Stekelenburg(hoofd Nieuwe Media, NOS)

Webpagina NOS tijdens het Europees Kampioenschap voetbal 2008 NOS website tijdens de verkiezingen in de Verenigde Staten in 2008

NOS: aantal kijkers op internet

wilden zien. De eigen stream, een aantal buitenlandse zenders enradiostreams. Maar ook een interactieve kaart waar real-time deuitslagen van de verschillende staten binnenkwamen. Dat is nogeens herhaald bij de Europese verkiezingen, dat bewees toen ookmeteen haar waarde. Omdat de stemmen laat binnenkwamenkonden mensen namelijk na het afsluiten van de tv-uitzending viainternet toch alles blijven volgen.

Dit alles heeft de NOS geen windeieren gelegd, de omroep werdtot ‘Mediabedrijf van het jaar’ uitgeroepen door de vooruitstrevendemanier waarop men videocontent beschikbaar stelt aan het pu-bliek. Maar uiteindelijk gaat het natuurlijk om het bereik, en ookdat groeit fors zo blijkt uit onderstaande figuur. Er is goed te zienhoe evenementen tot pieken leiden, maar tegelijk ook hoe het bodemniveau steeds hoger wordt.

Mobiel is in het afgelopen half jaar echt een substantiële factorgeworden. m.nos.nl (de tekstversie) was ooit de eerste stap. Vorigjaar werd de NOS mobiel applicatie gelanceerd waarin ook al degenoemde sportevenementen zaten. Vervolgens kwam m.nos.nl(de mobiele site), daarna de Tour de France applicatie en deOlympische spelen van Beijing. Een volgende stap was het NOSjournaal op m.nos.nl, via symbian, iPhone etcetera. De iPhone iseen verhaal apart met 15 miljoen pageviews per maand. Demeest recente ontwikkeling was afgelopen zomer de live stream

van de Tour de France op de iPhone, als eerste in Europa. Dezegaf meteen al mooie getallen: 58.000 opgestarte live streams alleen al via de iPhone plus nog 30.000 andere live streams via deNOS Mobiel applicatie. Ter vergelijking: de Olympische Spelenvan 2008 genereerden 21.000 opgestarte streams en het laatsteJournaal heeft er elke dag zo’n 13.000 tot 14.000 via mobiel. Dataantal is al bijna net zo hoog als het aantal dat via Uitzending Gemist wordt opgevraagd. Ineens zie je nu ook in de lijst metmeest bezochte sites de mobiele site op nummer 15 verschijnen,hoger dan bijvoorbeeld de portals van de omroepen. Dit terwijleen deel van het mobiele verkeer nog niet gemeten kan worden.“Kortom: mobiel is booming,” aldus Roeland Stekelenburg.

Bijzonder is ook de wijze waarop we samenwerken met derdenen de innovaties die dit oplevert. Hoe werkt dat nou, die innovatie-motor bij de NOS? We werken veel met freelancers uit het circuitvan de nieuwe media, onder meer Raimo van der Klein (de manachter het onlangs gelanceerde Layer). Het werk gebeurt in eenklein groepje, een man of vijf, een soort mix van invloeden vanbinnen en buiten. Het is voor de NOS belangrijk dat men met veelvoeten in innovatieve clubjes staat. We bouwen veel websiteszelf omdat we ook zelf de kennisopbouw wil doen.

De eerste week van september 2009 lanceert de NOS een tele-tekst applicatie voor de Android, uiteraard straks gratis te down-loaden. De Jeugdjournaal applicatie voor de iPhone is ook klaar,maar Apple heeft nog steeds geen toestemming gegeven (datgebeurt binnenkort vast wel). Verder zit er ook een NOS Journaalapplicatie voor Android in de planning. Ook user generated con-tent van het publiek zal geïntegreerd gaan worden. Verder zal ereen Voetbal LIVE pagina gelanceerd worden, met standen, tus-senstanden etc. Bijzonder is ook 50 Jaar Studio Sport. Tot slot iser de Philips Net TV. Philips reguleert de openingspagina maarRoeland Stekelenburg vindt het maar niks dat de kijker zelf nietkan bookmarken. Daarom biedt men een alternatief voor deze kijkers op http://tv.nos.nl. Ook andere tv-producenten en gameconsoles komen in aanmerking voor dit soort toepassingen. Wemoeten van multimediaal naar crossmediaal en de redactie zalnieuwe vormen moeten vinden om die journalistieke verhalen tevertellen. Dat betekent ook dat er een nieuwe site moet komenwaar tussen alle content in de database relaties worden gelegdvia metadata. In november is er een beta-versie beschikbaar vande nieuwe NOS-site.


Tour de France 2009

NOS: ‘bereik NOS domein’

Meest bezochte sites juli 2009

“De kabelaars hebben problemen met het feit dat de publiekeomroep steeds meer content via internet aanbiedt,” zo stelt PeterOlsthoorn. Roeland Stekelenburg geeft als antwoord dat de NOSgrote problemen heeft met de belemmeringen die de kabelaarsopwerpen. Het beschikbaar komen van allerlei nieuwe uitingsvor-men en apparaten geeft de NOS steeds meer mogelijkheden.“Zou de NOS zich niet bij productie moeten houden en de distri-butie aan anderen moeten overlaten?,” zo vraagt Peter Olsthoornzich af. “Dat is een model, maar het zou jammer zijn als het diekant opgaat. De mogelijkheid die je nu hebt om content af te leve-ren met een duidelijke afzender, dat heeft de voorkeur,” aldusRoeland Stekelenburg.

“Don’t tell us what you think, tell us what you know,” zo luiden de af-sluitende woorden. Je moet op zoek naar een plek waar mensenhet leuk vinden om kennis te delen, dat vindt Roeland Stekelen-burg belangrijk. De NOS zal verschillende fabrikanten ook altijdgelijkwaardig behandelen. “Doordat de NOS nu prime content viamobiel beschikbaar stelt, zet je nu ook echt wat in werking.”

8.2 BNN: participatie, web-only, crossmediaen video

Berend Jan Verheijen (hoofd Nieuwe Media, BNN) vertelt over deplannen van BNN de komende tijd. Ver vooruitkijken kan eigenlijk

niet meer in deze tijd. Vier zaken staaner in de plannen centraal: bezoekers la-ten participeren, web-only content ma-ken, verschillende platformen laten sa-menwerken (crossmedia) en heel veelvideo online zetten.

Om te beginnen het laten participerenvan bezoekers. Men wil graag een bandmet de kijkers opbouwen, fans betrek-ken en bezoekers met het merk bezig

laten zijn. Maar bovenal is het ‘retegoeie promotie’ voor je website.Het werkt het beste als je met je website iets toe kan voegen aanje programma. Bijvoorbeeld Badgasten, een soort opvolger vande Lama’s.

Onderdeel van het format is het spel Greatest Hits waarbij inputvan het publiek nodig is. Dat werd bij de Lama’s door het publiekin de zaal gegeven, bij Badgasten worden de suggesties door de

kijkers thuis gedaan. Belangrijk daarbij is dat het laagdrempelig isen daarvoor heeft men de webcam in gedachten. Maar er komtmeer bij Badgasten. Een ander element is dat men na afloop vande tv-uitzending nog 15 minuten door wil gaan op internet. Erkomt verder een LOL cursus van Bob McLaren, een Hyve, eenscreensaver, een community en men kan steeds video terug-kijken, doorsturen en delen via Hyves.

Binnenkort bij BNN ook het TV Lab, de week van de vernieuwing.Een van de programma’s die men gaat doen is Kamikaze TV. Eeneenmalig programma dat ondersteund moet worden op internet,dus men moet werken met een relatief laag budget.Wasabitv.bnn.nl is een ander nieuw concept. Het idee hier is: zetje vriend voor de camera, voer hem Wasabi, film de reactie en upload je video.

Web-only is een tweede belangrijke ingrediënt bij BNN. Een vande leukste dingen, volgens Berend Jan Verheijen, is OMG. Eenwebcom over online daten, bedacht door een webredacteur. Hetwordt gefilmd vanuit een webcam standpunt en bezoekers kun-nen meedoen. Andere web-only projecten zijn State Magazine,BNN Gids en BNN Weblogs.

Dan de derde ingrediënt, het crossmediale. De IQ Test 2009 isdaar een mooi voorbeeld van. Je kunt meespelen via pen en papier, sms, de mobiele website en internet. Een ander voorbeeldis Katja versus Bridget. Hierbij worden extra punten uitgedeeldvoor de best bezochte website en werd de winnaar van het bestekerstnummer online bepaald.

De mentaliteit van televisiemakers verandert overigens ook snel,zo benadrukt Berend Jan Verheijen. De makers van Gamer 01 zijnbijvoorbeeld erg benieuwd hoeveel keer hun filmpje op internetbekeken is, de gewone kijkcijfers vinden ze niet echt interessantmeer. Gamer 01 is een voorbeeld van crossmediale productie,mensen maken filmpjes van games en die worden verwerkt in hetprogramma.

Een voorbeeld van multimediaal is Onderweg Naar Morgenshorts. “We wilden dat op meer manieren naar de mensen toebrengen. Zo is het nu mogelijk om op je Hyves pagina een shortvan de uitzending van morgen te plaatsen. Ook is er tegenwoor-dig een samenvatting van de uitzendingen van de afgelopenweek beschikbaar.”


De Badgasten online

Berend Jan Verheijen,(hoofd Nieuwe Media, BNN)

Wasabitv.bnn.nl

Tot slot, het vierde en laatste punt in de plannen van BNN, is video, video en nog eens video. Video’s worden erg goed beke-ken, zo zijn er 150 clips die al meer dan 200 miljoen keer bekekenzijn. De aantallen zie je ook terug in de statistieken. 200 miljoen video’s die in 2 jaar tijd via mobiele devices werden bekeken vs.43 miljoen video’s via Uitzending Gemist. Verder is het interessantdat video’s veel reacties oproepen, de best bekeken clip (Studio-sessie Greengang) werd niet alleen 5 miljoen keer bekeken, maarheeft ook de meeste comments (18.000). Video leidt elke dagweer tot 1.500 nieuwe comments.

Een ervaring is ook dat bij sommige programma’s mensen gaanreageren als meteen na de tv-uitzending het programma nog nietonline staat. Dat vindt men immers steeds gewoner. Soms is erook bonusmateriaal, zoals bij de Lama’s, dat doorgezet wordtnaar internet. De ervaring van bij de Lama’s is overigens ook dathet erg lastig is om user generated content binnen te krijgen.

8.3 VPRO’s Beagle: crossmedia met BBC-allure

Erik van Heeswijk is nu een jaar actief als hoofd Nieuwe Media bijde VPRO, hij presenteert op het Cross Media Zomercafé de

crossmediale casus Beagle. Hij belichthet concept zowel inhoudelijk als vanuiteen marketing perspectief.

In een kort filmpje horen we nazaat SarahDarwin uitleggen dat men met de Beaglede zeiltocht van Charles Darwin uit hetjaar 1831 nog een keer compleet na wilvaren, een tocht de wereld rond. Erik vanHeeswijk zegt dat het hier gaat om éénvan de grootste crossmediale projecten

van de publieke omroep ooit. The Beagle is vanaf 13 septemberbij de VPRO te zien (35 afleveringen) maar ook 7 dagen per weekonline en dat allemaal vanaf een schip op de oceaan. Het schip istrouwens ook vol gehangen met allerlei metertjes en, zo stelt hij,daarmee een soort thermometer van de ecologie van de wereld.

Het schip is de basis, televisie, radio, de VPRO gids en internetzijn er uiteraard direct aan gekoppeld. Maar ook kanalen als mobiel, iPod, het digitale schoolbord, games, de krant (Trouw),Playstation, desktop widgets, events, sociale netwerken als Face-book, Twitter, Hyves, een vliegtuig, dvd en wat hem betreft ook depostduif (die misschien wel heel symbolisch staat voor al het an-dere dat nog te bedenken is). In principe is op al deze platformsinteractie mogelijk. “We gaan niet alleen alle mediumtypen verbin-den, maar ook de interactie op al deze plekken met elkaar verbin-den. Eén van die gekke dingen die dan gebeuren is dat mensen

ook zelf zaken gaan aanbieden. Zo kwam iemand met het ideeom iets in Microsoft Flight Simulator te doen. Een vliegtuig komtdaar nu in acht missies het schip opzoeken.” Een goed voorbeeldom het verhaal zijn ding te laten doen, aldus Erik van Heeswijk.

Waarom werk je crossmediaal?• Techniek geeft de richting aan, media groeien naar elkaar toe.• Marketing, je probeert mensen vast te houden.• Synergie, inhoudelijk maar ook financieel.• Maar niet: de publiekswens.

Sommige dingen hoef je niet crossmediaal te doen. Misschien isde charme van een programma als Zomergasten wel dat je iemand alleen maar drie uur hoort praten.

Wat heb je nodig voor crossmediaal?• Een goed platformonafhankelijk idee of verhaal, dus niet tv of

internet dat centraal staat.• Een crossmediaal denkend projectteam.• Een crossmediaal denkende organisatie.

Media maken veronderstelt een totaalaanpak, je moet je alshoofd Nieuwe Media ook bemoeien met andermans spullen, zoals design en de leader van het tv-programma.

Vragen die bij een project als The Beagle opkomen zijn:• Waar welke doelgroepen?• Hoe knoop je het aan elkaar?• Centraal of decentraal?• Individuele route: spanningsboog & gelaagdheid & merk.

Erik van Heeswijk vindt het handig om metaforen te verzinnen enhet beste voorbeeld dat hij kon verzinnen was de ballonnenwedstrijd.Je laat het product zijn ding doen en het heeft een afzender. Je kuntje wel afvragen wie nou die afzender van het product The Beagleis. Is het de NPO, de VPRO, de wetenschap of nog iets anders?

Oplossingen voor met name dat laatste punt:• Elk element verwijst naar het crossmediale hoofdkantoor (web).• Veel elementen verwijzen naar elkaar.• Veel elementen moeten actie uitlokken.• Elk element moet naar meer smaken.• Elk element moet zoveel mogelijk huisstijl zijn.


Onderweg Naar Morgen shorts

Erik van Heeswijk (hoofdNieuwe Media, VPRO)

De website van The Beagle

Erik van Heeswijk sluit af met de mededeling dat de VPRO in2010 al haar grote sites op de schop gaat nemen. Tegenlicht, HollandDoc, Eeuw van de stad en /Geschiedenis krijgen eennieuwe opzet. In antwoord op de vraag van Peter Olsthoorn wathet jaarbudget voor online is, verteld hij dat dit ongeveer driemaal zo groot is als dat van zijn BNN-collega (die vlak daarvoorhad verteld dat hij het met 1,7 miljoen euro ‘moest doen’).

Voor Erik van Heeswijk is The Beagle een project met BBC allure.Desondanks wordt het geen Engelstalig programma, de doel-groep is het Nederlandse publiek en verkoop aan het buitenlandis slechts bijzaak.

8.4 De theorie en praktijk van crossmedia

Het Cross Media Zomercafé wordt afgesloten met een serie gesprekken met Indira Reynaert en Daphne Dijkerman (over hetBasisboek Crossmedia Concepting), Vivian Opsteegh (MTVNetworks Productions over crossmedia bij TMF) en een kortepitch van Corne Bouwman (Proskope).

Indira Reynaert en Daphne Dijkerman komen het BasisboekCrossmedia Concepting toelichten. Indira vertelt hoe ze ooit meteen weblog begon waarbij steeds meer mensen aanhaakten. De lezers kwamen met het idee om de artikelen ook in boekvormuit te brengen. Het boek is in eerste instantie voor studenten geschreven, maar krijgt van een breder publiek aandacht.

Monique van Dusseldorp vraagt naar voorbeelden van cases diemen gevonden heeft. Indira Reynaert geeft als voorbeeld van eengoed format Startrek. Er zijn verschillende verhaallijnen uitge-schreven door de scenarioschrijvers, verhaallijnen die daarnadoor de fans zijn overgenomen en vervolgens weer in het formatzijn betrokken. Er is een andere wereld ontstaan waar fans met elkaar over de verhalen communiceren.

Peter Olsthoorn geeft aan dat het bezoek nogal theoretisch is ende praktijk wat lijkt te ontbreken. Volgens de schrijvers speelt hier-bij een rol dat crossmedia een soort containerbegrip lijkt te zijngeworden, multimediaal en crossmediaal worden bijvoorbeeldvaak verward. In het boek komen in elk geval de belangrijkste basis-principes aan bod, zaken als storytelling, narrativiteit, usability,mediumspecificiteit en relevantie.

Vivian Opsteegh (head of Digital Media, MTV Networks Productions)vertelt over de aanpak bij TMF. Men wil graag samen met jonge-ren programma’s maken. Zeg maar tv maken op een radio-achtigemanier en daarbij afwijken van het standaard draaiboek. Om diereden is men bij bijvoorbeeld Kijkditnou ook gestart met een web-log. Dat wordt een uur per dag op tv samengevat. Je kunt verderbellen, smsen en via webcam een vraag opnemen en toesturen.

Men krijgt 1.200 sms’jes per uur, (via de sms-balk), maandelijkszo’n 3.000 reacties op de site en er wordt zo’n 1.000 keer permaand wat geüpload. Zo’n 1 procent per maand doet mee. PeterOlsthoorn benadrukt dat het in dit verband ook minder om kwan-titeit gaat, maar meer om de kwaliteit. TMF is ook bezig omcrossmediale concepten met adverteerders te matchen, bijvoor-beeld daten in de achtbaan van Walibi. Er wordt ook getwitterd, alhebben de VJ’s daar wel af en toe een duwtje bij nodig.

8.5 Pitch Proskope

Afsluitend geeft Corne Bouwman, Managing Director Europe bijProskope, een korte pitch. Hij laat een kort fragment van een RTL-programma zien waarmee het product meteen duidelijk is:de journalist heeft een oortje in en filmt zichzelf. Ideaal dus om dekosten laag te houden en vooral ook om snel te acteren, bijvoor-beeld als er sprake is van breaking news.

Meer informatie: www.proskope.nl


De website van Basisboek Crossmedia Concepting

De website van TMF

De website van Proskope

9. Media en uitvinders

Cross Media Café over media en uitvinders

Datum: 6 oktober 2009




cafe-media-uitvinders

361 inschrijvingen

Cross Media Café over media en uitvinders

Hoofdstuk 9. Media en uitvinders 101

Wat wil je later worden? ‘Uitvinder!’ Het jochie van negen jaardat dit antwoord gaf, vindt bij IMMovator 15, 25 of 35 jaar latereen prachtig podium. Hoe jubelend kun je zijn over de uitvindersdie schuchter maar vastberaden hun technologie over het voet-licht brengen en waarin je het enthousiasme van jongens enmeisjes van negen jaar nog herkent?

Woorden tellen. ‘Innovatie’ is een platgetreden begrip gewor-den, vooral in Nederland met haar ‘Innovatieplatform’ van deoverheid. De balans die daarover enkele malen is opgemaakt,was bepaald niet positief. Samengevat: een praatcollege, teveel woorden en te weinig daden. Het is ook moeilijk: aan deene kant roept de maatschappij dat de overheid zich druk moetmaken om innovatie. Dan verschijnt er weer een bericht in dekrant dat we op gebied X of Y ver achterlopen op andere landen,met als onderliggende boodschap: doe er wat aan!

Maar wat dan? Praten helpt niet. Praktijk en theorie dus en datprobeert iMMovator zelf vorm te geven in het Cross Media Inno-vation Center waarin bedrijven samen hokken en ondersteundworden met kennis, wetenschap en ondernemersgeest. Net-werken is het principe. Dat alles op de praktijk gericht. En dan:‘pamperen’ of keihard ‘survival of the fittest’? Immers, de 80-20regel, of erger nog, betekent dat je alleen de allerbeste moetsteunen op weg naar.

Meer aandacht schenken

Goed, bij het Cross Media Café hijsen we in ‘pitches’ steeds uitvinders op het podium. Ze krijgen maar een paar minuten omhun boodschap te vertellen. Nagenoeg altijd blijkt dat ook genoeg te zijn. Ze kennen immers hun kracht en beperkingen.Het is een genot om naar te kijken (beperking met Powerpoint)en vooral te luisteren. Zit er vuur in hun stem? Of zijn ze juist bedeesd? Of berekenend, en al marktgericht?

Ruwweg vijftig uitvinders brachten we op het podium afgelopenjaar. Eén keer lieten we ze beoordelen door een panel van wijs-neuzen uit de investeerdersmarkt tijdens het Mediapark Jaar-congres. In de pers lazen we er niet over. Ik vind dat wij journa-listen hier in de fout gaan. Vooral vak- en managementtitelszouden voortdurend gespitst moeten zijn op uitvinden. Of alshet moet, onder de vlag van ‘innovatie’. Maar je leest hooguiteen berichtje als een bedrijf geld van een investeerder wist op tehalen. Daarvóór en daarna verneem je er weinig of niets meer van.

Terwijl we juist met het web in staat zouden moeten zijn om een soort van continue berichtgeving te verzorgen over jongebedrijven met nieuwe producten en diensten. De basis wordt al gelegd met verslaglegging van de pitches door weblog

Frankwatching in opdracht van iMMovator. Op de website vaniMMovator zijn de video’s, presentaties en verslagen van allepitches te vinden in ondermeer het Mediacentrum.

Amsterdamse videoprofessor en Google

Parels glinsterden tussen de pitches. Bij het Cross Media Café‘media en uitvinders’ in oktober 2009 schoof de wetenschapaan. En hoe! Professor Arnold Smeulders van de Universiteitvan Amsterdam sprak over de specialiteiten zoeken in tekst enbeeld. Zijn club neemt jaarlijks deel aan een competitie van videozoekdiensten met eigen technologie. Daar weet de UvAzich ondermeer goed te meten met Microsoft, MIT, Rank Xerox enIBM. “Na afloop vertellen we elkaar hoe we de zoekopdrachtentot een oplossing hebben gebracht. Dat is weer een startpuntvoor elke partij om mee verder te gaan. Dit is dus ‘open source’voor de technologie, maar die geldt niet voor eventuele businessmodellen. Die moet ieder voor zich bepalen.”

Daarnaar luisterend, kijkend naar de mogelijkheden van hetzoeken in video van de club van Smeulders vraag je je stil af:hebben we hier te maken met een wetenschappelijke parel diewe moeten koesteren en vooruit helpen? De UvA werkt samenmet de ‘Chinese MIT’, een relatief kleine universiteit in Pekingwaarvan we volgens Smeulders nog veel van zullen vernemen.Deze kan hoge ogen kan gooien op de markt, want heeft ook dejuiste instelling. De Chinezen zijn veel opener dan men denkt.

Minder te spreken was de Nederlandse hoogleraar over Googledat volgens hem juist niet goed omgaat met de wetenschap, tehebberig is en te weinig coöperatief. Aan de andere kant is hetontstaan van Google wel een goed voorbeeld voor Nederland:“Google had nooit kunnen ontstaan als er niet een in de weten-schap ontwikkelde technologie meegenomen was naar het be-drijfsleven.”

De wetenschap laat zich steeds meer in met de creatieve industrie.Smeulders ziet mogelijkheden voor een gezamenlijke ‘vonk vaninspiratie’ en nodigt bedrijven en ontwikkelaars uit voor samen-werking. “We willen de wereld in met onze technologische ontwik-keling. Technologen zijn doorgaans onbenaderbaar. Ze spugenformules of komen met Microsoft-jargon. Dat vrijt niet lekker.”

Er liggen kansen voor de creatieve regio rond Amsterdam vol-gens Smeulders: “U moet niet wachten tot het klaar en perfectis, want dan is het te laat. We moeten nu de handschoen oppak-ken. Eens was Yahoo de standaard met zoeken, maar werd ver-slagen door Google. Maar ook Google heeft niet de perfectezoekmachine, want er zijn nog talloze onjuiste resultaten. Er zijnwel oneindig veel mogelijkheden voor verbetering.”

9. Media en uitvinders



Een lauwerkrans voor de uitvinders

Met ilse media doet de UvA een project voor gezichtsherkenning.Ilse media heeft heel veel portretten in fotoarchieven maar ookop haar weblogs en sociale ontmoetingsplaatsen. Technischgaat het de UvA om beeldherkenning. Het zoeken en vinden vanfragmenten in ‘pure’ video, dat wil zeggen zonder toegevoegdetrefwoorden, is moeilijk.

Smeulders: “Bijvoorbeeld: hoe ziet een boot eruit? Daar kun jeeen model voor proberen te ontwikkelen. Maar ik heb twintig jaarvan mijn wetenschappelijke carrière volkomen verwoest doornaar modellen te kijken. De essentie van een boot in video is deomgeving: water, andere boten soms. Een boot is dan een ‘gatin het water’. De methode werkt als volgt: het beeld gaat als hetware door een patatsnijder en de uit de elementen wordt een‘gok’ gemaakt van een object in een beeld. Het gaat om de con-text.” Het is belangrijk, volgens Smeulders: “U doet hetzelfde.Eén derde van onze hersenen gebruiken we dagelijks voorbeeld.”

Medialabs en topsport

Dit voorbeeld sprak ons aan vanwege de inhoud, maar vooralvanwege de vorm van opereren. De andere ‘pitchers’ niet te nagesproken. Respect dwong ook Roeland Ordelman af met zijn‘Multimedia Retrieval’ aan de Universiteit Twente, en speciaal despraakherkenning. De ‘open source’ spraakherkenner Shout.Anderen mogen er dus ook mee verder.

Of wat te denken van het Europese project iNem4U dat beoogtbij een evenement geschoten film en video’s op beeldschermenvan thuisblijvers te brengen, eventueel gedurende de live uit-zending van het evenement. Het lijkt heel erg toekomst, maarmet wedstrijden van PSV en het netwerk van T-Mobile wordt ditgetest in 2010.

En we zagen YellowBird een vinding presenteren waarbij je zelfin beeld kunt rondstruinen, en Zero Creative met ontwikkelingen3D-ervaringen in allerhande omgevingen. De lijst met referentiesop de website is indrukwekkend, met vele tientallen grote orga-nisaties die er ‘iets’ mee deden.

Heel goed gaat het met Mobypicture. De Nederlandse dienst laatgebruikers onder meer foto’s van hun mobiel uploaden naarHyves en Flickr. Daarnaast kunnen foto’s en video’s real-timegedeeld worden, inclusief een bericht op Twitter. Mobypicturehaalde de Red Herring 100 lijst van Europa van veelbelovendeinternetbedrijven waar investeerders op letten.

Op die lijst kwamen ook Nimbuzz (geavanceerde – gratis – mo-biele diensten), In Real Life (online en ‘echt’ sociaal netwerken),Delta Solutions (met VidiGo videosoftware) en Service2Media(bouw van mobiele applicaties) voor. Ongetwijfeld vergeten wehier nog belangrijke namen. Nederlands is relatief goed verte-genwoordigd in de ‘jungle’ van nieuwe internetbedrijven. Daarinzijn beloften nog altijd groot, maar wel onder realistischer voor-waarden dan een jaar of tien geleden. We smachten uiteraardtoch naar een nieuwe geweldenaar als TomTom.

Onderhand telt Nederland behalve deze ondernemingen ook de nodige medialabs met elk hun eigen vindingen die en weg

zoeken in de barre praktijk. Het stadium van testen wordt in elkgeval bereikt. Maar hoe dan verder? Het veroveren van eenmarkt, met internet en mobiel mondiaal, is een ander verhaal.Dat is de wereld van de harde bedrijfsmodellen.

Om die reden is het mooi dat Logica intensief samenwerkt metstudenten die bij het bedrijf mogen afstuderen en ideeën directin de praktijk kunnen toetsen. Maar de vraag is of Nederland ditniet groter moet aanpakken. Heeft dat zin? Of gaat het vooralom het klimaat?

Hoe komt het bijvoorbeeld dat Nederland met e-readers en nuook schermtechnologie voor deze ‘e-lezers’ het mondiaal zogoed doet? In 2010 gaat deze sector de grote confrontatie aanmet de Aziatische en Amerikaanse partijen met scherm- enleestechnologie. Welke factoren geven de doorslag?

Misschien is het net als in de sport: Nederland begon jaren terug met de ontwikkeling van een goed klimaat voor sporters,met financiële ondersteuning van excellente sporters. Vervol-gens moeten die het zelf doen, individueel, onder begeesterdecoaches. Na afloop van een wereldprestatie kleuren we danmassaal oranje. Gaan we dat enthousiasme en respect ook etaleren voor onze uitvinders?


9.1 Innovatie in de IPC regeling

Arno Bouwens (iMMovator) opent het Cross Media Café met eenkorte presentatie over het IPC-project (Innovatie Prestatie Contract)en de daaraan ten grondslag liggende IPC-subsidieregeling.Aansluitend op zijn verhaal geven drie IPC-deelnemers een pitch-presentatie.

In 2005 is het IPC-project begonnen met een groep van 32 bedrijvendie met steun van de IPC-subsidie innovatie en samenwerkingversnellen. Het project heeft drie jaar gelopen en in die tijd is dezegroep bedrijven twee tot drie keer zo groot geworden als het gaatom medewerkers en omzet. Een mooi succesverhaal dus. Ook is ereen tiental samenwerkingsprojecten geïnitieerd, deze zijn vooralgericht op gecombineerde pilots richting de markt.

Er zit een duidelijk verschil in hoe ondernemers en het ministeriede IPC-regeling zien. Ondernemers willen vooral geld (of lagerelasten) van EZ, EZ daarentegen wil vooral dat ondernemers innoveren en groeien. Het MKB benut de stimuleringsregelingenop dit moment nog relatief weinig. Zaken als administratieverompslomp en de rapportageverplichting spelen hierbij een rol.

Pitch 1: Jelmer Pott, Instore Digital Printing

Wat? Platform (CMS) met een totaal-oplossing voor instore me-dia, mediashop en narrowcasting.Waarom? Snel en vanuit een database reclame kunnen maken inde winkels.Meer informatie: www.supermet.nl

Op 6 oktober vond een bijzonder Cross Media Café plaats.Deze keer geen business modellen en business cases,maar een overzicht van ontwikkelingen op het gebied vantechniek en wetenschap die het medialandschap van detoekomst zullen bepalen.

In oktober 2005 is iMMovator gestart met de uitvoer van depilot IPC creatieve industrie, een project met bedrijven diediensten rond digitale creatieve content leveren. De 32 be-drijven komen uit verschillende delen van de sector: animatie,grafimedia, gaming, mobiel, online advertising en muziek.De resultaten van de deelnemers zijn wisselend. Sommigedeelnemers zitten in een groeisegment (mobiel), anderenhadden al te kampen met een teruglopende markt (muziek,grafimedia) en de economische recessie heeft daarop eenversterkend effect gehad.

De deelnemers die vooral op mobiele diensten gericht zijntonen een sterke groei, maar deze is wel vertraagd ten op-zichte van de eigen planning. 2009 lijkt het jaar van de door-braak voor mobiele diensten. De iPhone App Store heeft er-voor gezorgd dat betaalde diensten ook haalbaar blijken.

Hetzelfde geldt voor bedrijven die gaming/communities leve-ren. De R&D fase bleek meestal lastiger dan gedacht waar-door lancering van nieuwe diensten vertraagd werd. Tegelijker-tijd bleek het zoeken naar werkende verdienmodellen vooreen aantal bedrijven moeilijk. Hierdoor is de omzetprognosenaar voren geschoven. Inmiddels begint de omzet aan tetrekken en hebben ook investeerders interesse getoond.

De grafimedia bedrijven hebben te maken met vraaguitval,prijsconcurrentie en algehele winstdruk. De bedrijven in het


PILOT IPC CREATIEVE INDUSTRIE

IPC lijken tot de overwinnaars in de sector te behoren; er isovercapaciteit en de bedrijven die niet innoveren en kunnenonderscheiden zullen failliet gaan of overgenomen worden.De ‘klant aan de knoppen’ was voor de meeste bedrijven desleutel voor succes, hierdoor kunnen kosten bespaard wordenen kunnen klanten op hun beurt meer gepersonaliseerde enprinting on demand diensten aanbieden.

De muziekbedrijven hebben geen geluk gehad met hun geza-menlijke innovatieplan. De branche organisatie bleek minderambassadeur te zijn dan men gehoopt had en de technologie-partner is tweemaal failliet gegaan. Toch hebben ook zij –mede door het IPC – de weg naar een groeiende omzet uitonline kunnen realiseren. Momenteel is dit niet genoeg omde omzetderving uit CD’s en DVD’s te compenseren, maar eris duidelijk groei te zien. De bedrijven zoeken naar andere in-komstenbronnen en hebben mede door het onderzoek deafgelopen jaren meer kansen gevonden in de online hoekvoor de muziekindustrie.

De bedrijven zijn – doordat ze klein en jong zijn – zeer wend-baar. De plannen zijn dan ook bij het merendeel van de bedrijven aangepast gedurende de looptijd van het project.De snelle technologische ontwikkelingen op het gebied vaninternet, mobiel en crossmediale concepten is hierbij eendrijver. De toegevoegde waarde van de IPC-subsidie is evi-dent. Alle uitgangspunten van de IPC-regeling (planmatig innoveren, meer innoveren, externe kennis inkopen en samen-werken) zijn door de ondernemers zelf ook genoemd alsvoordelen van deelname aan het IPC. Omdat het innovatiesin relatief kleine bedrijven betreft, zijn de innovaties ook snelvertaald in tastbare producten en diensten. Verschillende innovaties profileren zich inmiddels op de markt.

Instore Digital Printing: ‘Eén totaaloplossing voor instore media’

Pitch 2: Richard Hazenberg, Lunaforte

Wat? Mobiele applicaties wereldwijd aanbieden voor publishing(momenteel drie miljoen downloads per maand).Waarom? Mobiele markt is snel aan het groeien, iPhone heeft dynamiek veranderd, anderen volgen.Meer informatie: www.lunaforte.nl

Pitch 3: Fried Broekhof, DanceRadio.tv & Qooler

Wat? Promotie van muziek en artiesten en direct contact met fans.Waarom? 140 seconds of fame – video inzetten om jezelf te pro-moten.Meer informatie: www.djtrx.com

9.2 Uitvinders aan het woord

In het tweede blok van het Cross Media Café komen vijf pitches vanuitvinders aan bod. Achtereenvolgens geven MoCaH, VirtuaGym,yellowBird, Zero Creative en Opalio acte de presence.

Pitch 1: Willem Doevendans, MoCaH

Wat? De MoCaH (Mobiele Camera Houder) is een stabilisator, diehelpt om mooi en stabiel te filmen met een mobiele telefoon ofmet een mini-camera (foto-camera met video). De MoCaH is een

handig uitklapbare drager, die opgevouwen zeer klein is (past ineen brillenkoker), maar die zich in een paar seconden ontpopt toteen tool waarop je elke mobiel snel en stevig kunt bevestigen enwaarmee je mooi en stabiel kunt filmen.Waarom? MoCaH is ontwikkeld omdat er verwacht wordt dat opkorte termijn veel gefilmd zal worden met mobiele telefoons enomdat de stabiliteit daarvan zeer veel te wensen overlaat. Met deMoCaH kun je stabiel foto’s maken, met de horizon goed inbeeld.Aanbod! Iedereen die op het Cross Media Café aanwezig was enzelf actief filmt is van harte welkom om zich op te geven voor eengratis mobiele camerahouder. De verwachting is dat prototype enproefserie begin 2010 klaar zijn. Daarna zal de MoCaH door ca.100 mensen getest worden die zich daarvoor opgegeven hebbenen die hem hiervoor gratis ontvangen.Meer informatie: www.MoCaH.nl

Pitch 2: Paul Braam, VirtuaGym

Wat? VirtuaGym is een online fitness- & lifestyleplatform, waarmeeje op een laagdrempelige en vooral leuke manier fit kunt worden. Waarom? Mensen missen vaak de motivatie om een gezonde levensstijl aan te (blijven) hangen. VirtuaGym helpt hen hierbij.Hoe werkt het? De aanpak is gebaseerd op drie succesformules:personal training, sociale interactie en een spelelement. Met deFittest met virtuele personal trainer Brad Fit wordt je Virtua-leeftijdbepaald, die een goed beeld geeft van je fitheid. Vervolgens kunje persoonlijke doelen stellen en ontvang je een fitplan op maat.In je eigen Fit-profiel kun je je voortgang bijhouden samen metvrienden en prijzen winnen door je doelen te behalen. Binnenkort is er ook de mogelijkheid een voedingsplan op maatte laten aanmaken en kun je online sporten, zoals bijvoorbeeldmet de game Heartbeat Master, die je volledig bestuurt met jehartslag. Het maakt daarbij dus niet uit of je roeit, fietst of danst.Na afloop worden verbrande calorieën en score verwerkt in jeprofiel. VirtuaGym is een open platform, wat betekent dat software-en hardwareontwikkelaars van sport-en gezondheidsgerelateerde produc-ten aan VirtuaGym kunnen koppe-len. Hierdoor wordt het ook mogelijkom zorgoplossingen op een leukemanier aan te bieden, zoals bijvoor-beeld het bijhouden van voeding en


Lunaforte: mobiele applicaties

Qooler: ‘Life the experience!’

MoCaH: Mobiele Camera Houder

bloedsuikerwaarden door diabetici. De eerste productontwikke-laars hebben zich al gemeld.En verder? VirtuaGym groeit gestaag en werd genomineerd voorde iZovator Award, als beste zorginnovatie 2009.Meer informatie: www.virtuagym.nl

Pitch 3: Rafaël Redczus, yellowBird

Wat? Video waarin je rond kunt kijken, naar voorbeeld van de foto’svan Google Streetview, maar dan met bewegend beeld.Waarom? Af te spelen op elke computer met een normale breed-bandverbinding.Meer informatie: www.yellowbirdsdonthavewingsbuttheyflyto-makeyouexperiencea3dreality.com

Pitch 4: Jean-Pierre van Maasakker, ZeroCreative

Wat? Interactieve 3D digital signage (narrowcasting).Waarom? 3D zonder brilletje, intuïtief, augmented reality en ge-slachts- en leeftijdsherkenning. Maak het beeld onweerstaanbaaren maak kijkers benieuwd.Meer informatie: www.zerocreative.com

Pitch 5: Rik Wagter, Opalio

Wat? Duurzame buitenreclame (tussen € 400 en € 12.000 euro)die gekoppeld is aan een digitaal signaal en LCD scherm.Waarom? Ontwikkeling naar digitale, duurzame en dunne displays.Bovendien goedkoop.Meer informatie: www.opalio.com

9.3 Drie pitches van medialabs

In de derde serie pitches komt een drietal medialabs aan bod:Working Tomorrow van Logica, Novay en Medialab NHTV.

Pitch 1: Raph Bode, Working Tomorrow Logica

Wat? Afstudeerprogramma voor studenten dat zich richt op dehaalbaarheid en mogelijkheden van innovatieve toepassingen.Waarom? Jaarlijks 100 studenten laten (mee)werken aan ontwik-keling van nieuwe concepten.Meer informatie: http://www.logica.nl/studenten/400011253

Pitch 2: Dr Cristian Hesselman, Novay

Wat? Het Europese onderzoeksconsortium iNEM4U heeft een plat-form ontwikkeld voor nieuwe interactieve mediabelevingen. Con-sumenten kunnen hiermee media en diensten uit verschillendetechnische domeinen, zoals tv, mobiel en internet, op een een-voudige manier combineren. Het platform gebruikt hiervoor ge-standaardiseerde technologieën zoals CE-HTML en 3G netwerken.Tijdens een voetbalwedstrijd kunnen fans bijvoorbeeld vanaf detribune foto’s en filmpjes maken en die via een mobiel netwerkversturen naar het tv-scherm van vrienden die de wedstrijd thuisvolgen. Het mobiele materiaal verschijnt daar in een klein vensterdat als ‘overlay’ op de reguliere tv-uitzending wordt geprojec-teerd. Kijkers thuis kunnen daarnaast via de tv praten met hunvrienden in het stadion, bijvoorbeeld via tekst-chat.Waarom? Uitwisseling gebeurt via internet, IPTV en mobiel, leidttot meer verbondenheid.En verder? Het consortium rondtop dit moment enkele proto-types af. Begin 2010 start eenaantal gebruikersexperimenten.Het doel daarbij is te achterhalenwat consumenten vinden van degeïntegreerde mediabelevingen.De toepassing die wordt geëvalu-eerd laat voetbalfans tijdens eenwedstrijd foto’s en video’s delenmet vrienden die de wedstrijd thuisvolgen. PSV en T-Mobile verlenenhieraan hun medewerking.


Cristian Hesselman

YellowBird: experience 3D reality

Zero Creative: toekomst van digital signage

Website van Working Tomorrow

Meer informatie: iNEM4U staat onder leiding van Novay enwordt gedeeltelijk gefinancierd door de Europese Commissie.Deelnemende bedrijven zijn Philips, HP en Logica. De webpaginais www.INEM4U.eu.

Pitch 3: Hans Bouwknegt, Medialab NHTVInternationale Hogeschool Breda, Academyfor Digital Entertainment

Wat? Het medialab van NHTV’sAcademy for Digital Entertainmentis een testsetting waarin personenworden omringd door grote video-schermen. Op deze manier kunnenin het lab allerlei omgevingen totleven worden gewekt, variërendvan realistische omgevingen alssupermarkten of nog te realiserenbouwprojecten, tot fictieve game-omgevingen. Nieuwe interactievetechnieken als ‘head tracking’ ma-ken het bovendien mogelijk omeen zeer realistische interactie tussen persoon en omgeving te realiseren, waardoor de gebruiker steeds sterker het gevoel krijgt‘echt’ in een wereld te rond lopen. Testpersonen in het medialabworden uitgerust met een eye-tracker en met biometrische meet-apparatuur, waardoor precies gemeten kan worden waar iemandnaar kijkt en welke emoties worden opgeroepen. Waarom? Nu nieuwe interactie- en visualisatietechnieken het mo-gelijk maken om virtuele werelden te bouwen die de werkelijkheidsteeds realistischer simuleren (rijsimulaties, vliegsimulaties, etc.),worden ook virtuele testsettings steeds relevanter. Nu al kan hetmedialab bestaande visualisatietechnieken vervangen (zoals ma-quettes bij bouwprojecten) en is het een aanvulling op bestaandemeetmethodieken (zoals de introductie van een nieuwe product-of verpakkingslijn in supermarkten). Door mediaprikkels exact temanipuleren en te focussen op het meten van de aandacht (doormiddel van eye-tracking) en de emotie (door middel van biometri-sche data) van de consument, wil NHTV begrijpen hoe virtueletestsettings iets zeggen over echte en online situaties. De ver-wachting is dat dergelijke inzichten alleen maar relevanter wor-den, zeker als technologieën zich in het huidige rappe tempo blijven ontwikkelen.Meer informatie: www.nhtv.nl

9.4 De toekomst van de media

In het laatste gedeelte van het Cross Media Café kijken we naarde toekomst aan de hand van een aantal ontwikkelingen in dewetenschappelijke wereld. Vertegenwoordigers van de Universi-teit Twente, de Universiteit van Amsterdam en TNO ICT krijgen hetwoord over taal- en spraakherkenning, audio- en videozoeken ende belangrijkste trends in de mediawereld.

Zoeken in spraak

Dr. Roeland Ordelman (senior onderzoeker Multimedia Retrievalaan de Universiteit Twente) weet alles van taal- en spraakherken-ning als hulpmiddel voor het ontsluiten van audiovisuele content.De digitalisering van historisch materiaal, dagelijkse professione-

le aanwas, user generated content en allerlei typen vastgelegdegesproken content als getuigenissen, interviews, vergaderingen,lezingen en telefoongesprekken leiden tot een steeds grotere ver-zameling ontsluitbare audio. Gebruikers van deze content zijnproducers, journalisten, onderzoekers en het algemene publiek.Bij spraakherkenning gaat het erom dat je slim gebruik gaat ma-ken van beschikbare data. Je probeert materiaal toegankelijk temaken door de informatie in het audiosignaal te exploiteren. Be-langrijk hierbij is dat je structuur aanbrengt, mede omdat je hier-door later gemakkelijker tot spraakherkenning kunt overgaan.Ook sprekerkarakteristieken (man/vrouw, leeftijd, spreekstijl etc.)kunnen nuttige informatie opleveren voor spraakherkenning.

De Universiteit Twente heeft de spraakherkenner SHOUT ontwik-keld, een open source toolkit die voor iedereen beschikbaar is.Hoe goed werkt het nou allemaal, zo kun je je afvragen. Het is inelk geval zo dat zaken als de kwaliteit van de opname, de kwaliteitvan de spraak en ook achtergronden een rol spelen. Dat iets niethelemaal herkend wordt is eigenlijk niet zo erg, als er al 50% vande woorden herkend wordt dan is dat vaak al genoeg en relevantvoor het zoeken. Bovendien worden de belangrijkste inhouds-woorden meestal goed herkend.

Concluderend kun je zeggen:• Er is een zeer grote hoeveelheid rijke content.• Handmatig beschrijven is kostbaar en per definitie beperkt.• Verbeteren van de toegankelijkheid van audiovisuele content is

mogelijk door gebruik van nieuwe technologie.• Het audiosignaal bevat waardevolle informatie.• Spraakherkenning heeft zich al bewezen als een nuttige tool.

Zoeken in video

Prof. dr. ir. Arnold Smeulders (Intelligent Systems Lab Amsterdam(ISLA), Informatics Institute, Universiteit van Amsterdam) geeft aandat de wetenschap zich steeds meer met de creatieve industriegaat bezig houden. Google had nooit bestaan als ooit de weten-schap zich niet met de achterliggende technologie had bezig ge-houden. Men houdt zich bij het ISLA bezig met information mining, het blootleggen van informatie. Een alsmaar groeiendehoeveelheid video: 1.000.000.000 nieuwsitems, professionele con-tent (alleen al Disney heeft 8 miljoen uur footage), consumentencontent (10 miljoen uur video per jaar bij YouTube) en onderzoek(1.000.000.000 uren videoarchief).


Hans Bouwknegt

Universiteit Twente: ‘Spraakherkenning nauwkeurigheid’

Er is een internationale world search en-gine competition waar diverse partijen aanmeedoen, onder meer de UvA en de TU Delft. Videozoeken loopt, aldus ArnoldSmeulders, zo’n 10 jaar achter op spraak-herkenning. Dr. Cees Snoek (Universiteitvan Amsterdam) geeft vervolgens eendemonstratie van het detecteren van ob-jecten op videobeelden. Arno Stokmanvraagt aansluitend de zaal ‘Why researchon rushes summarization?’. Een ‘rush’ is

een onbewerkte tape die vaak dezelfde scene bevatten. Dus welkescene is het meest informatief of bevat bepaalde fragmenten. Wiein de zaal heeft daar wat aan? Een kleine groep van de aanwezi-gen steekt de hand op.

Arnold Smeulders geeft het voorbeeld van een rechercheur diemet het verzoek kwam om voor onderzoek naar kinderporno eentoepassing te ontwikkelen, een oplossing die inmiddels succes-vol gebruikt wordt. Prof.dr. Maarten de Rijke (Universiteit van Am-sterdam) gaat daarna in op tekstherkenning aan de hand van driepraktische voorbeelden. Allereerst kun je de stemming op blogsvolgen, een piek geeft aan dat er ergens in de wereld iets gebeurt(is). Ten tweede kun je voorspellen wat een nieuwsartikel gaatdoen, wat de impact zal zijn. En tot slot kun je bepalen wat de stake-holders zijn van een bepaald onderwerp.

Arnold Smeulders vertelt tenslotte dat hij samen met ilse mediaaan gezichtsherkenning werkt. Hij benadrukt verder dat Googleeconomisch een zeer gevaarlijke macht geworden is omdat menzoveel weet van het gedrag van mensen.

9.5 De mediavoorspellingen

Prof. dr. ir. Erik Huizer (directeur Kennis TNO ICT), en onderzoekersIr. Mark van Staalduinen, (Consultant, TNO ICT) en Ir. Frits Klok(Senior Consultant, TNO ICT) vullen het laatste deel van de bij-eenkomst in. Erik Huizer trapt af met een presentatie over trendsin de media.

Aan de gebruikerskant zie je onder meer dat het mediagebruikniet meer lineair is. Profielen worden verder steeds belangrijker,niet alleen voor advertising maar ook om op stemmingen in te

spelen. Een andere ontwikkeling is die van kijken naar belevingen van massa naar individu. Kennis komt breder beschikbaar enindividuen bouwen op elkaars kennis. Een volgende trend is datde interface, die eigenlijk vooral Windows was, steeds mindereenduidig wordt; er is een grotere verscheidenheid en met veelmeer apparaten dan voorheen.

De trends aan de bedrijvenkant laten zien dat de markt weer veelmeer een conversatie is geworden. Je moet van gesloten naaropen, van Windows naar Google. De zoektocht naar andere businessmodellen is begonnen en dat geldt ook voor communi-catiemodellen met klanten. ‘Koppelen’ is daarbij het motto.

Bij de overheid is het beeld niet veel anders. De geïnformeerdeburger praat mee, ICT is vaak disruptive, soms een driver en natuur-lijk enabler. Er is geen sturing op technologische ontwikkelingen,maar men heeft wel met de consequenties te maken.

Ontwikkelingen van devices liggen onder meer bij moleculaire ennano processoren, quantum computing, smart agents, schrift- enspraakherkenning, multitouch tafels en sensoren. De opkomt vansensoren brengt ons bij ‘the internet of things’. Dit alles leidt totde mogelijkheid om allerlei nieuwe diensten te ontwikkelen. Hierzien we trends als contextualisering, augmented reality, data mining, serious gaming, virtualization en het virtual office.

Aan de infrastructuur kant speelt ook een aantal zaken. We draai-en in feite nog steeds op het aloude (in 1969 ontwikkelde) internetprotocol. Een van de problemen waar we tegenaan gaan lopen,is dat in juli 2010 de IP-adressen op zijn. Er komt dus een nieuwinternet protocol. Een andere interessante ontwikkeling is mobielIP. Dat houdt in dat je bijvoorbeeld een video kunt blijven bekijkenals je naar een ander apparaat overschakelt.

Andere media ontwikkelingen die Erik Huizer ziet zijn:• Chaos op het vlak van middleware voor interactieve tv.• We gaan van HD naar 3D of Super HD.• Ambient media (samenwerkende mediakanalen, vanaf je mo-

biel je tv programmeren bijvoorbeeld).• Content wordt onafhankelijk van het kanaal.• De schrijvende pers komt eindelijk in beweging (commissie

Brinkman).• En... er kijken nog steeds veel mensen naar het Journaal.


Arnold Smeulders (UvA)

UvA: videozoeken: een gat in het water

TNO: ‘Trends Bedreigingen’

Uiteindelijk zijn we op weg naar ‘the internet of things’ waarsteeds meer data worden verzameld. Rond 2020 gaat dit alles ondergronds, de data verdwijnen uit het zicht en alles wordt voorje gedaan. Het web gaat zichzelf verbeteren, ‘the singularity’.

Mark van Staalduinen (TNO ICT) vertelt dat het ook belangrijk ishoe je met die content geld gaat verdienen. Gebruikers consume-ren via een groot aantal kanalen en nog groter aantal devices.Denk hierbij aan actualiteiten, Twitter, YouTube, tv en mobiel. Ditdoen niet alleen consumenten, maar alle mogelijke gebruikers opieder moment van de dag. Essentieel is de juiste content op hetjuiste moment beschikbaar te krijgen. Dit is niet triviaal en datbiedt volop kansen voor content gebaseerde portals.

Een portal wordt succesvol als zij toegevoegde waarde biedt ende volgende drie succesfactoren beter implementeert dan deconcurrentie:• Zo volledig mogelijke content verzameling zodat de gebruiker

antwoord kan krijgen op al zijn vragen.• De interactie om een vraag te stellen

moet zo intuïtief mogelijk zijn.• Een relevantie mechanisme is vereist

om de content zo goed mogelijk aan telaten aansluiten bij de vraag van de ge-bruiker. Succesvolle voorbeelden zijnGoogle, Tweakers, Nu.nl, Funda en Iens.

Om deze succesfactoren te implemente-ren is media mining technologie beschik-baar, die automatisch betekenis geeft aan

multimedia content. Daarmee kan bijvoorbeeld specifieke beeld-informatie herkend worden, specialistische multimediale zoekma-chines ontwikkeld worden of een persoonlijk filter geleerd wordendat voor jou content (bijvoorbeeld tv-programma’s) selecteert.

Frits Klok (TNO ICT) besluit de serie presentaties van de middagmet inzicht in de zaken die in de opname- en distributieketen ge-regeld moeten worden om flexibel content te kunnen consume-ren. Zoals interactiviteit met kijkers bij een voetbalwedstrijd.

In de afsluitende paneldiscussie vraagt Peter Olsthoorn naar derol van TNO. Wordt dat niet steeds meer samengeperst tussen ta-fellaken en servet? Erik Huizer geeft aan dat die rol er nog zeker

is. TNO zit erg aan de toepassingskant in een branchebrede zin.Daarnaast doet TNO veel aan contractresearch, inmiddels de belangrijkste inkomstenbron. KPN is nog steeds de grootste op-drachtgever bij TNO-ICT, maar dat aandeel wordt snel kleiner (nu nog zo’n 20%), men is hard bezig om andere klanten en op-drachten binnen te halen.


Mark van Staalduinen

TNO: the internet of things

TNO: twee belangrijke uitdagingen in opname- en distributieketen

10. Games en Zorg

Cross Care/Media Café op locatie

Game in the City

Datum: 12 november 2009

Locatie: Rijtuigenloods/Henrik Rail,

Amersfoort


http://www.immovator.nl/game-in-the-city

112 inschrijvingen

Cross Media Café op locatie: Game in the City

Hoofdstuk 10. Games en Zorg 111

Je gezondheid zet je niet op het spel. Toch wisten iMMovator en iZovator het thema ‘Games en Zorg’ op de kaart te zetten. En wat blijkt: achter de pc is het hele leven een spelletje, zelfs je gezondheid. Maar serieus even: hoe kunnen IT en nieuwemedia het groeiende zorgprobleem helpen oplossen?

‘iZovator’ lelijk woord? U bent de enige niet, maar het gaat omde inhoud. Over namen gesproken: Yolanda Gagliardi is eenprachtige klank, de naam van de cheffin van iZovator. Met DoretBrandjes en Anita Smet trekt ze de kar: een trio innoverendevrouwen.

Het platform iZovator voor innovatie van de zorgeconomie blijkthet nodige om het lijf te hebben. Goed, het is regionaal, van deGooi en Vechtstreek. Maar je hebt nu eenmaal belangen nodig.Versterking is dichtbij voorhanden in Utrecht met vier steun-pilaren: de provincie, de Task Force Innovatie, Universiteit enHogeschool.

Hippocrates anno 2010

De streek wil met iZovator de bedrijvigheid ontwikkelen en sti-muleren. Het middel: serious health gaming met toepassingenvariërend van weergave en beïnvloeding van preventieve pro-cessen in de zorg tot en met de behandeling en revalidatie.

Het doel is op de eerste plaats economisch, simpelweg omdatde gezondheid schreeuwend duur begint te worden. Niet voorniets was de ‘grootste leugen van 2009’ (Time) de mare (van Republikeinen) dat er in de Verenigde Staten ‘Death Panels’zouden komen: commissies om per individu te bepalen of zorgnog rendabel zou zijn. Ethisch gezien bevinden we ons echter(nog?) in ‘alle gezondheidszorg in het kader van levens-verlening is een plicht’, voortgekomen uit de eed van Hippo-crates.

Die is 2.400 jaar oud, afgelegd voor ‘alle goden en godinnen totgetuige’. Anno 2010 draait het om toepassingen van de compu-tertechnologie, echter nog steeds gericht op ‘het belang vanmijn patiënten’ van Hippocrates. Die patiënten zijn meer en meerklanten, en wel van de zorgverzekeraars. Zij worden bepalendin de zorg als markt. Kostenbesparing is belangrijk, en dus stijgthet gewicht van preventie van het optreden van ziekten en vanherhaling van het optreden van kwalen.

Als u dit leest is in de tweede week van januari op drie locatiesin Hilversum het ‘gaming evenement Gooi en Vechtstreek’ gehouden. Leerlingen van de basisschool en senioren werdengestimuleerd om... te bewegen. En wel meer te bewegen danstuurwiel, muis of joystick bewegen.

Beweging, ‘voldoende’ dan wel ‘zo veel mogelijk’ wordt, even-als gezonde voeding, gezien als belangrijkste middel voor pre-ventie van benodigde zorg. Dus zijn spellen daar op gericht. DeGooi en Vechtstreek telt immers momenteel de grootste groepinwoners van 65 jaar en ouder in Nederland. ‘Erger nog’, in 2025is naar verwachting 44 procent van de Gooi en Vechtstrekers75-plusser. En we willen niet dat de rollator dan het meest ge-bruikte vervoermiddel is.

Zoveel te winnen

Was in het ‘crisisjaar’ 2009 de zorg de banenmotor die de groeivan de werkloosheid dimde (cijfers CBS), dat moet niet zo blij-ven: al een kwart van de banen wordt straks vervuld in de zorgals we niets doen aan preventie en efficiency. Er is een scalavan snel groeiende problemen in de zorg waar ‘serious healthgaming’ een bijdrage aan een oplossing zou kunnen bieden.

Er valt te denken aan voor de hand liggende euvels als betere,doelgerichte informatievoorziening en communicatie met deartsenij, uitleg over behandelingen en contacten met de zorg totaan verbetering van de trouw van patiënten aan voorgeschreventherapie, het eerder serieus onderkennen van gezondheids-problemen en het simpel overbrengen van complexe bood-schappen. Bovenal kan er het nodige worden gedaan aan hetonderling wantrouwen tussen veel partijen in de zorg. Dat is hetgevolg van het gebrek aan samenhang dat er nog altijd is. Nietheel veel terreinen in de zorg kan de logistiek worden verbe-terd, vooral van de informatie tussen verschillende partijen. Hetwoord ‘patiëntendossier’ zegt genoeg, al is de vraag of dat eenpanacee vormt voor alle problemen in de zorg, vooral het uit-geven van te veel geld zonder meting van effectiviteit en gevolgenvoor de werkers en zorgontvangers.

Prachtige spellen

Dit verhaal klinkt wellicht nogal theoretisch. Tot we gaan kijkennaar de spellen zelf. Ondergetekende geloofde zijn ogen niet toenhij door het raam de overburen in de huiskamer zag bowlen, entennissen. Bleken ze vroege gebruikers van de Wii spelcompu-ters. Dit product stimuleert veel spellenmakers tot het produce-ren van games met beweging.

Neem de game Silverfit, prijswinnaar in Europa en in Nederland:een systeem voor ‘virtuele’ fysiotherapie en ouderenfitness tenbehoeve van revalidatie. Doel: de motoriek weer op gang brengen,en houden. Razend knap ontwikkeld en ook heel pragmatisch.

In dit veld treffen we ook spektakelstukken aan zoals het ‘(muziek)trilvest voor doven en slechthorenden’ waarmee een

10. Games en Zorg



Spelen met je gezondheid

nieuwe ‘taal’ is geboren op basis van het versturen en uitwisse-len van trillingen.

Of neem het spel GripSugarKids om kinderen met diabetes teondersteunen bij het dagelijks spuiten van insuline. Het spel reiktverder dan een beetje hulp, want het biedt kinderen en oudersinzicht in de effecten van gezondheidssituatie en ook nieuwemanieren van communiceren met de omgeving. Dit spel krijgtwellicht in 2010 een uitbreiding met verbindingen tussen ge-bruikers die communiceren. Zo kan er een community ontstaanvoor intensieve onderlinge communicatie en ondersteuning.

Vermoedelijk is dit een richting die veel soelaas kan bieden aanpatiënten. Want waar willen we heen? Spellen zijn behalve voor-al leuk ook effectief. Maar zijn ze onderdeel van een strategie eneen strategische ontwikkeling om de zorg te verlichten met be-hulp van ICT?

Naar een dashboard?

Er is nog veel fragmentatie. Aan de aanbodzijde is een krachtigewil om deel te nemen, als gevolg van de glorende lucratievemarkt. Philips zet strategisch in op de zorgmarkt en ontwikkeldeook een internettoepassing voor patiënten in de VS. In Neder-land heeft bijvoorbeeld UPC veilige verbindingen opgezet voorViedome. Dit is een ‘woonservice’ voor patiënten en ouderendie behalve in contact met buurt en familie ook voorziet in communicatie met zorg en mantelzorg. Vitale gegevens wordengemeten, doorgegeven en besproken voor medicatie.

Zo werd Kabel Noord in Friesland de eigenaar van NijFinster,een bedrijf dat ict-toepassingen over de tv-kabel ontwikkelt voorzorg, overheid en onderwijs. De kabelaar neemt het heft in han-den daar innovatie bij zorginstellingen niet snel gaat. Dat is medehet gevolg van de geldzorgen waarin veel zorgorganisaties zijnbeland. Neem Meavita dat heel voortvarend met een zorg op af-stand toeapssing was bezonnen, maar uiteindelijk haar kern-taken niet meer kon uitvoeren wegens oplopende schulden.

Wat dat betreft was 2009 een slecht jaar, maar het bood ooknieuwe richtingen: kleinschalig is er veel creativiteit. Die moet jeverbinden met de strategieën en ze schaalgrootte bieden in deafzetmarkt.

We gaan wellicht, als in veel markten, naar een persoonlijkdashboard van je gezondheid en activiteiten (sport, fitness, re-validatie) op je pc of bij een online dienstverlener. Op het webraken data niet kwijt, maar beveiliging wordt dan wel cruciaal.Je kunt je indenken dat je zorgverleners steeds toegang kuntgeven tot je dashboard waarop ze kunnen inspelen met hetaanbod van preventie zen zorg, al dan niet in de vorm van spel-len. Terugkoppeling vindt ook online plaats; controle vindt even-tueel via beeldverbindingen plaats en schiet dat alles tekort dankun je een ‘slot’ plannen voor fysieke controle bij een huisarts,zorgpost of eventueel met huisbezoek.

Zorgonderhoud en -bewaking wordt dan een permanente privé-aangelegenheid waar je in noodzakelijke gevallen, mogelijk viade verzekeraar die een nieuwe functie ontwikkelt, extern schakeltvoor hulp. En om maar helemaal modern te worden: er is aan-

sluiting met een ‘app store’ waar je diensten en producentenonline kunt betrekken, al dan niet door de verzekering betaald,om je gezondheid te ‘upgraden’.

Dat lijkt toch een stuk boeiender perspectief dan het onophou-delijk gezever over het elektronisch patiëntendossier dat wel-licht een oplossing is voor een probleem dat nog op een ouder-wetse manier is geformuleerd. Kortom: iZovator gaat eenprachtig nieuw decennium in.


10.1 Gooi en Vechtstreek zet in op SeriousHealth Gaming

Jan Rensen (wethouder Economie in Hilversum), opent de bijeen-komst met een speech.

“Graag wil ik mij voorstellen. Mijn naam is Jan Rensen, wethouderin Hilversum met in portefeuille Media en Economie. Op verzoekvan iZovator, kennis en innovatieplatform zorgeconomie en iMMovator, kennis en innovatieplatform media wordt in dit CrossCare/Media Café uitgebreid aandacht besteed aan een specifiekgebied in de game wereld, namelijk serious health gaming.

Met serious health gaming bedoelen we alle game applicaties op het gebied van de zorg. Onder invloed van de vergrijzing ende verwachte tekorten aan arbeidspotentieel in de zorgsector isde verwachting dat serious health gaming een vlucht zal nemenin de komende jaren. Eigenlijk is het hele gebied van de zorg gebaat bij een gaming aanpak. Van preventieve processen alsgeheugentraining of bewegingsgames, tot behandeling en revali-datie. Op al deze gebieden gaat het er om mensen te motiverenen dat is niet eenvoudig. Als dit soort processen echter in devorm van een game applicatie gebracht worden, krijgt de deel-nemer er veel meer plezier in. Games maken dit soort moeilijketaken ineens leuk, en uitdagend.

Binnen het Gewest Gooi en Vechtstreek waar de gemeente Hil-versum onderdeel van is, is de expertise op het gebied van multi-

media een unique sellingpoint (USP). Naast een bloei-ende audiovisuele industrie,is er een groot aantal bedrij-ven aanwezig die zich bezighouden met games en inter-actieve applicaties. We wetenallemaal dat met de ver-grijzing de gezondheidszorgzich anders moet gaan op-stellen, en nieuwe expertisesmoet ontwikkelen. Wij denkendan ook dat Gooi en Vecht-streek zich moet gaan profile-ren op het gebied van serioushealth gaming.

Dit willen wij doen in nauwe samenwerking met de provincieUtrecht, de Task Force Innovatie Utrecht, de Universiteit van Utrecht,de Hogeschool van Utrecht en anderen.

Wellicht denk u nu, waarom in Hilversum, waarom in de Gooi enVechtstreek?

In onze regio groeit tot 2025 het aantal 75-plussers met 44%! Dejongere bevolkingsgroep van 0-54 jaar groeit in dezelfde periodemet 1,6 %. De Gooi en Vechtstreek heeft de grootste groep in-woners van 65 jaar en ouder. Hierin loopt onze regio voor op deontwikkelingen die elders in Nederland zullen volgen.

Van die grote groep ouderen zijn er vele vitale ouderen met wei-nig of geen beperkingen. Echter een veel grotere groep zal be-perkingen hebben in de mobiliteit of in de persoonlijke verzorgingtot aan volledige afhankelijkheid toe. Er is dus een grote behoefteaan arbeidskrachten in de zorg.

Zoals u wellicht hebt gehoord of gelezen zou 1 op de 4 potentiëlewerknemers moeten kiezen voor een beroep in de zorg willen weouderen, maar ook anderen met een beperking, zorg bieden. Hetis echter een illusie te denken dat 1 op de 4 mensen zal kiezenvoor een beroep in de zorg nog afgezien van het feit dat het bij-zonder kostbaar zal zijn.

Kortom we zullen zaken anders moeten gaan organiseren. Hetbelang van het verder ontwikkelen van techniek, ter ondersteu-ning van zorg in en om huis of in voorzieningen, is groot. Niet al-leen techniek om de arbeidseffectiviteit van verpleegkundigen,verzorgenden en andere hulpverleners te verhogen, maar ooktechniek die bijdraagt aan het behoud van zelfstandigheid vanmensen met een beperking of ze nu oud of jong zijn.

Vandaag hebben wij hier een aantal zeer inspirerende voorbeel-den van innovatieve serious games, die bijdragen aan het zelf-standig functioneren van mensen. U heeft daar vanochtend aleen en ander over gehoord en gezien en vanmiddag spitst ditzich nog verder toe op de zorg.

In de Gooi en Vechtstreek zien we niet alleen het belang van serious games, gezien onze demografische ontwikkelingen, maarwe dragen deze industrie ook een warm hart toe. Er is al een aan-tal mooie bedrijven gevestigd in Hilversum, die zich wereldwijd

Op 12 november is in coproductie van iMMovator en iZovator (innovatieplatform voor de zorg) tijdens het business event Game in the City een sessie over Gamesen Zorg georganiseerd. Een bijzondere combinatie ophet eerste oog, maar schijn bedriegt: Vijf bedrijven lietenzien dat er veel kansen liggen op de cross-over van Games en zorg.


Jan Rensen (wethouder Economie inHilversum)

Het publiek tijdens Game in the City

op de kaart gezet hebben met het ontwikkelen van games. Dezeexpertise, gecombineerd met de specialisatie welke aanwezig isin Hilversum op het gebied van multimedia, maakt dat de Gooi enVechtstreek unieke mogelijkheden heeft om serious gaming inNederland uit te bouwen tot een nog grotere industrie. We willendat graag samen met u doen. We vragen u in de zaal dan ook na-drukkelijk om zich aan te sluiten. Is uw bedrijf actief op het gebiedvan serious health gaming? Laat het weten aan ons via iZovatorof iMMovator!”

Volgend jaar vindt er een Europese conferentie over (serious) ga-ming plaats en wat Jan Rensen betreft zou die op het Mediaparkin Hilversum gehouden kunnen worden.

10.2 Agis: werk met fun aan je gezondheid

Jeroen Crasborn (directeurStrategie, Agis zorgverzeke-ringen) schetst het speelveldmet zorgaanbieders/onder-nemers, zorgverzekeraars,overheid en natuurlijk de patiënt/klant. Een presentatieover het gebrek aan samen-hang, het belang van fun ende kansen van nieuwe gametechnologieën.

In de wereld van de zorg zieje veel problemen op het gebied van de samenhang.Fun zou wat Jeroen Crasborn

betreft veel meer centraal moeten staan, “het is zonde dat wedaar met zijn allen steeds verder van af aan het raken zijn.”

Het is ook belangrijk dat mensen het heft weer in eigen hand ne-men. Mensen moeten meer zeggenschap krijgen over eigen lijfen leden en dat vraagt om meer interactie en feedback. Agis is opzoek naar manieren om dit proces op gang te krijgen. Vraagstuk-ken die hierbij spelen zijn onder meer:• Slechte therapietrouw, mensen houden zich niet aan de voor-

geschreven therapie.• Ontkennen van gezondheidsprobleem, mensen ontkennen regel-

matig dat er misschien wat mis is.

• Ongezonde lifestyle, het gedrag moet veranderen.• Overbrengen complexe boodschappen, dat lukt vaak niet of

niet goed.• Overkill aan informatie en het is onduidelijk welke informatie te

vertrouwen is.• Nieuwe medische technologieën.• Slechte afstemming van wederzijdse verwachtingen tussen pro-

fessionals onderling en tussen arts en patiënt. De dokter denktdat hij alles vertelt heeft, de patiënt weet eigenlijk niks.

• De mens is geen optelsom van organen maar een geheel. De zorg is echter erg versnipperd, dat moet bij elkaar wordengebracht.

• Onderling wantrouwen tussen veel marktpartijen.

Dan een blik op de technologieën. De chirurgen van nu hebbenover het algemeen een gebrekkige oog-hand coördinatie, voorde kinderen en jongeren van nu geldt dat dit, mede door gaming,op een veel hoger niveau ligt.

Complexe boodschappen overbrengen is een volgende uitda-ging, games zouden hierin erg goed kunnen faciliteren. Behande-len via internet, e-health, blijkt erg goede effecten te hebben Ditgekoppeld aan de gaming expertise zou weer nieuwe dimensieskunnen geven.

Agis is betrokken bij een pilot embedded fitness, de combinatievan gaming, entertainment en fitness, volgens Jeroen Crasborneen veelbelovende ontwikkeling. Op een meer ontspannen ma-nier met zorg en data erover bezig zijn, dat is de uitdaging. Er zoubij voorkeur een platform van game professionals in de zorg moe-ten ontstaan, zo besluit hij zijn inleiding.

10.3 Game Accessibility: Te weinig gamesvoor blinden en doven

Games voor blinden of doven zijn er maar weinig. Brian Bors(Stichting Game Accessibility) gaat in zijn presentatie in op detoegankelijkheid van games voor bijvoorbeeld blinden of doven.

We hebben het volgens Brian Bors over een onderbelicht gebiedwaarin vooral kleine projecten lopen, projecten van hobbyisten,kleine bedrijven en studenten. De uitdaging is om toegankelijkegames te maken, bijvoorbeeld games die met een knop te bedie-nen zijn.


Jeroen Crasborn (directeur Strategie,Agis zorgverzekeringen)

Agis: ongezonde lifestyle

De state of the art van accessi-bilty games is nog lang niet tevergelijken met de state of the artvan gewone games. Er hangtwel een verandering in de lucht,zo zie je bijvoorbeeld gamesals Half-Life 2 en World of War-craft. Het heeft voor game ont-wikkelaars verschillende voor-delen om zich te richten opaccessibility, in het bijzondergaat het dan om een verbre-ding van de markt, een beterescore in reviews en het feit dathet je een betere naam geeft.

Als het gaat om verbreding van de markt, dan gaat het om zo’n30% extra gebruikers, gebruikers die fysieke, auditieve, visuele ofverstandelijke beperkingen hebben.

Snelle, goedkope oplossingen die hierbij ingezet kunnen worden:• variabele input, dus via bijvoorbeeld verschillende randapparatuur;• toegankelijke handleiding, bijvoorbeeld downloadbaar;• meer moeilijkheidsgraadopties, dat betekent ook de niveau’s

easy en very easy;• schaalbare tekst;• closed captioning;• niet (alleen) op kleur vertrouwen, zaken ook gewoon in tekst

toevoegen;• assistentie opties;• audio markeringen, laat alles in je spel geluid maken;• aanpasbare speelsnelheid, zorg dat spelletjes ook langzamer

kunnen gaan.

Meer informatie over dit onderwerp is te vinden op:www.game-accessibility.comwww.gameaccessibility.orgwww.ablegamers.comwww.igda.org/accessibility

10.4 Grip Sugar Kids helpt kinderen met Diabetes

Diabetes is een auto-immuun-ziekte waarbij het lichaam perongeluk de insulineproduce-rende cellen in de alvleeskliervernietigt. Om dit tekort aaninsuline aan te vullen moetenkinderen dagelijks zelf spui-ten. De internetgame Grip-SugarKids is ontwikkeld omze daarbij te helpen. Margotvan den Beuken (Diabetes-vereniging Nederland) vertelterover.

De doelgroep van de game is kinderen met diabetes type 1 van 7tot 11 jaar. In de game kunnen kinderen een eigen profiel aanma-ken waar het karakter zich vervolgens op aanpast. Onderdeel van

de game is een dagboek en ook allerlei tools voor zelfmanage-ment en zelfcontrole. Je kunt er bijvoorbeeld bijhouden wat je eeten wat het effect daarvan is op het insulineniveau in je lichaam.

Eén van de leuke zaken in het spel is dat de ontwikkelaars mer-ken dat jongens en meisjes erg verschillen, jongens gaan duide-lijk voor snel. Vanuit het spel krijgen kinderen meteen terugkop-peling over de glucosewaarde in hun bloed. Voor kinderen is hetook een gemakkelijk communicatiemiddel met de omgeving, eenbeeldende manier om je vriendjes of je onderwijzer te betrekkenbij je ziekte.

“We zijn op zoek naar een manier om er een social network gamevan te maken, dus vriendjes ook online te betrekken. Ook is het eenuitdaging om na te denken over nieuwe game levels en een va-riant voor oudere leeftijdsgroepen,” zo geeft Margot van den Beukenaan. De Diabetesvereniging is kortom volop op zoek naar nieuweimpulsen en nodigt iedereen uit om daar over mee te denken.

De groep kinderen die de game speelt is nog klein, maar het isgoed om je hierbij te realiseren dat ‘slechts’ 7.000 kinderen de(totale) doelgroep vormen. De ontwikkeling van de game is doorThe Health Agency gedaan, de ontwikkelkosten bedragen tussende 70.000 en 100.000 euro.

10.5 Sense Company’s FTM Suit: muziektrilvestvoor doven en slechthorenden

Sense Company heeft FTM Suit, de Feel the Music suit ofteweleen muziektrilvest, ontwikkeld. Bij het kledingsstuk staat de 5-Dbeleving centraal staan, dat wil zeggen dat alle zintuigen wordengeprikkeld. Martijn van Jole en Ewoud Kuyper (Sense Company)spraken over deze nieuwe ontwikkeling.

De aanleiding voor de ontwikkeling van het vest lag in Sencity,een feest voor doven en slechthorenden, waar een gehandicaptkind helemaal ontspannen bleek te worden van een sensefloor,een vloerkleed waarmee alle zintuigen werden geprikkeld.

Uit een samenwerking van TNO en de Hogeschool voor de Kunstenuit Utrecht is het trilvest ontstaan. Er moest software ontwikkeld


Brian Bors (Stichting GameAccessibility)

Introductiefilm GripSugarKids

Margot van den Beuken (Diabetes-vereniging Nederland)

worden waarbij via een ei-gen ‘triltaal’ gecommuni-ceerd kon worden. Niet al-leen via muziek maar ookvia bijvoorbeeld een pols-band of een riem. Onder-zoek is bij dit alles erg be-langrijk, met de doelgroepwil men deze triltaal verderschrijven en ontwikkelen.

Toen het vest ontwikkeldwas en enkele weken ge-leden de fase van roll-outaanbrak kwam er in kortetijd een heel proces opgang en ontstond er veel

belangstelling van media (onder meer het AD) en belangenorga-nisaties (bijvoorbeeld voor ouderen). Het is duidelijk dat er nogveel (door)ontwikkeld kan worden en om die reden is men nu ookactief op zoek naar partners. Op de vraag van dagvoorzitter Monique van Dusseldorp naar de prijs van het vest komt het ant-woord dat het qua hardware € 450 kost.

10.6 Silverfit: virtuele fysiotherapie voor ouderen

Silverfit is een systeem voor ‘virtuele’ fysiotherapie en stimuleertouderen om op een ontspannen manier met fitness bezig te zijn.In de pers werd eerder al de vergelijking gemaakt met de Wii. Joris Wiersinga (Silverfit) spreekt over deze innovatieve gametoepassing.

Tel je dit bij elkaar op dan heb je het over Silverfit, aldus JorisWiersinga. De Silverfit is een systeem voor ‘virtuele’ fysiotherapieen ouderenfitness. Het doel ervan is revalidatie bijvoorbeeld na een CVA of orthopedische ingreep. De Silverfit is ontwikkeldvoor oudere gebruikers, revalidanten kunnen de Silverfit zelf-standig gebruik of onder directe begeleiding van hun fysiothera-peut.

Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat virtuele therapie effectief kan zijn. De Silverfit traint in het bijzonder de grote motoriek.

De basis is een ‘time of flight camera’ die de bewegingen van depatiënt registreert en als een 3D beeld op een tv-scherm toont. DeSilverfit maakt het mogelijk om meer uren therapie te geven tegenlagere kosten dan je kwijt zou zijn met de inzet van een therapeut.Uit onderzoek blijkt dat hetapparaat de hele dag doorzeer intensief wordt ge-bruikt. Het is dus een grootsucces. Het apparaat kost€ 10.000, ongeveer verge-lijkbaar met de prijs van eenloopband.

Partners waarmee men sa-menwerkt zijn onder meerde TU Delft, TU Eindhoven,Avans Hogeschool, HetRoessingh (Centrum voorrevalidatie) en de NoordelijkeHogeschool Leeuwarden.

Deze presentatie vormt de afsluiting van het middagprogrammaserious gaming en de zorg, een initiatief van de zusterorgani-saties iZovator en iMMovator op het event Game in the city. Ton van Mil van iMMovator besluit het middagprogramma en geeft,mede namens iZovator, aan dat men vanuit beide organisaties facilitaire zaken als huisvesting, een relatienetwerk e.d. kan aan-bieden. Hij benadrukt de waarde die de intermediaire rol naar bij-voorbeeld zorginstellingen, kennisinstanties en venture capitalistskan hebben.


Martijn van Jole (Sense Company)

Zo ziet het trilvest van Sense Company eruit

Joris Wiersinga (Silverfit)

Silverfit: ‘Een paar getallen’ Silverfit: time of flight camera


Awardwinnaar

Op 6 november werd Silverfit al tot winnaar van de EuropeanInnovative Games Award 2009 uitgeroepen en tijdens Gamein the City werd Silverfit bij de Dutch Game Awards uitgeroe-pen tot winnaar van de categorie‘Best Serious Game’.

Uit het jury rapport:De categorie serious games viel dit jaar op door het grootaantal aanmeldingen, waaronder opmerkelijk veel op het ge-bied van gezondheidszorg. Dat zien we terug bij twee geno-mineerden die enerzijds kinderen en anderzijds ouderen hel-pen hun mobiliteit te verbeteren. De derde genomineerdebelicht de veelzijdigheid van de Luchtmacht op een aantrek-kelijke manier. De uiteindelijke keus is gevallen op de kandi-daat die in verbazingwekkend korte tijd een nieuwe techno-logie heeft ingezet op een heel toegankelijke manier. Deresultaten van dit project spreken boekdelen.

iZovator AwardAls klap op de vuurpijl won Silverfit op 17 december ook nogde iZovator Award. De jury, bestaande uit Annemarie vanGaal, Bart Peletier (directeur Residex), Jeroen Crasborn (directeur strategie van Agis) en Harm van Veldhuizen (direc-teur Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland) riepna een serie van 7 pitches Silverfit tot winnaar uit. De juryvond SilverFit een bijzonder effectieve methode die erg goedin de tijd past, met de toenemende vergrijzing van de bevol-king. Ook had de jury veel vertrouwen in de ondernemer ende wijze waarop het initiatief gepresenteerd werd.

UPDATE

11. Crossmedia marktontwikkelingen:

de nieuwste cijfers

Cross Media Café over trends en

ontwikkelingen

Datum: 1 december 2009




cafe-trends-ontwikkelingen

354 inschrijvingen

Cross Media Café over trends en ontwikkelingen

Hoofdstuk 11. Crossmedia marktontwikkelingen: de nieuwste cijfers 119

Cijfers, veel cijfers, stortten we uit tijdens het laatste Cross MediaCafé in 2009; trends en ontwikkelingen. Ook hier de vraag:wordt het beter in 2010? En hoe snel? En in welke richtingen?Voorspellen is moeilijk, vooral de toekomst. Maar onze vorstinen de mediaminister hielpen een handje.

“Je spreekt elkaar zonder gesprek, je kijkt naar elkaar zonder de ander te zien. Mensen communiceren via snelle korte bood-schapjes. Onze samenleving wordt steeds individualistischer.Persoonlijke vrijheid is los komen te staan van verbondenheidmet de gemeenschap. Maar zonder enig ‘wij-gevoel’ wordt onsbestaan leeg. Met virtuele ontmoetingen is die leegte niet te vul-len; integendeel, afstanden worden juist vergroot. Het ideaalvan het bevrijde individu heeft zijn eindpunt bereikt. We moetentrachten een weg terug te vinden naar wat samenbindt... Dom-weg, grofweg emoties uiten is makkelijk geworden. Op sprekenzonder respect wordt niemand meer afgerekend. Niet hetvreemd zijn maakt de ander agressief maar agressiviteit maaktde ander tot vreemde.” Was getekend: Beatrix, vorstin der Neder-landen. Haar eerste, unieke bijdrage aan de meningsvormingop internet. Het is echt Holland, mopperen, en des internets,vooral het negatieve zoekend. Op Beatrix’ site staat: “De Konin-gin houdt van beeldhouwen, paardrijden en zeilen.” Dat zijn ookredelijk individualistische hobby’s.

Serieus: er is een enorme strijd gaande tussen gevoelens vanveiligheid en privacy; tussen anonimiteit en de moed van hetopen vizier; tussen saamhorigheid en individuele waarden; tus-sen korte termijn genot en lange termijn overleven. De tendensis naar meer regulering van internet. De vrijstaat die er was opgrond van technologie en meritocratie is geen eeuwig leven beschoren. Immers, met internet komt er een hele maatschappijbij, direct mondiaal zonder de eeuwen tijd voor opbouw die de‘echte’ wereld kreeg.

Media en de mediacratie wegen zwaar. Zorgen zijn altijd oprecht, maar ook gegrond? Heeft minister Ronald Plasterk devorstin bijvoorbeeld duidelijk kunnen maken waarom ’s landsmediawijzen het grof geschut op internet waartegen Beatrixageert een omroeplicentie verschaffen?

Laatste reservaatperiode

Internet regeert straks het medialandschap: Plasterk uitte vlakna de koningin, in een interview met Het Parool zijn visie op de

toekomst van de tv; het programmeren van tv-avonden is nietlang meer houdbaar. Met nieuwe technologie bepalen kijkerszelf hun schema. De concessieperiode 2010-2014 kan de laat-ste worden in de huidige vorm. “De techniek krijgt grote invloedop het kijkgedrag. De conversie van tv en internet zit er echt aante komen.” Ondertussen weigerde de regering een conclusievan een verstrekte onderzoeksopdracht uit te voeren, namelijkhet toezicht van de telecom- en mediamarkten samen te voegen.Internet huist vooral bij Economische Zaken, OC&W wil graag‘Hilversum’ blijven besturen. Dat laatste mocht tot op heden: hetdepartement en haar Commissariaat voor de Media waaktenexclusief over her reservaat Hilversum met al haar beschermdediersoorten.

En de markt? Arno Otto (Managing Director Digital Media, RTL)heeft als strategie om, met de hele directie, het bedrijf om te tur-nen: van tv- en radiozender naar een onderneming die via eengroot aantal kanalen communiceert en adverteerders en kijkersfaciliteert. Dat is een moeilijke opgave. RTL begon met RTL Gemist ten behoeve van uitgesteld kijken. Maar programma’szijn soms ook eerder dan op tv te zien, tegen betaling door kij-kers. Er komen veel meer betaal- en vooral sponsormodellendankzij (mobiel) internet.

Maar adverteerders blijven de belangrijkste inkomsten brengende komende jaren, vermoedt behalve Arno Otto ook MichielBuitelaar (COO Digital Media van Sanoma). Die moeten dus opde eerste plaats worden bediend. De 80-20 regel geldt: 20 procent van de (200) websites die zowel RTL als Sanoma ex-ploiteren leveren de benodigde inkomsten op. De economie is volatiel, en mediamarkt des te meer. Voortdurend nieuwe modellen en titels moeten uitgevers en tv-bedrijven loslaten opverschillende platforms teneinde publiek opnieuw te verrassen.De aandachtsspanne is steeds korter.

Concurrentie uitgevers en tv-bedrijven

Arno Otto en Michiel Buitelaar antwoordden ontkennend op devraag of uitgevers en tv-bedrijven meer zullen concurreren nuze samenkomen op internet. Dat is opvallend, want tenminstedrie belangrijke feiten wijzen anders uit:1. Hun titels staan in dezelfde staatjes over online bezoekcijfers

(zie eerder hoofdstuk).2. Niet voor niets protesteert RTL tegen vrije overdracht van

omroepvideo naar krantensites.

11. Crossmedia marktontwikkelingen: de nieuwste cijfers



Trends: van Beatrix tot Plasterk; van overload naar focus

3. En adverteerders en mediabureaus selecteren uit websitesvoor doelgroepen die zowel door de uitgevers als ‘Hilversum’worden bediend. We treffen er dezelfde banners en video-reclame aan.

En Buitelaar en Otto beaamden een zelfde trend: vanuit reclamemeer en meer opschuiven richting de online verkopen. Datdoen ze direct, met eigen winkels, en indirect als wederverko-per c.q. ‘affiliate’ handel. Dit model wint snel terrein. Daarbij zul-len meer en meer de data over het bezoek-, kijken koopgedragvan de klanten van mediabedrijven ondersteuning bieden voordeze handel. Crossmedia is dus wel meer concurrentie: Sanomaziet het bezoek van Startpagina (jarenlang nummer 1) krimpen,en dat van concurrent Hyves groeien. RTL distribueert via Hyves nieuws, dat daardoor krachtiger concurreert met Nu.nlvan Sanoma. MSN als communicatiemiddel viel weg uit de top-10 websites van 2009, en de nieuwe communicatievormTwitter groeit.

Verdringt online de schijfjes?

YouTube kwam binnen in die top-10, maar Uitzending Gemistniet. Gaat dat dan de komende vijf jaar wel gebeuren zoals deminister meent? De kans is aanzienlijk. GfK voorspelde tijdenshet Cross Media Café dat we aan de vooravond staan van het‘digitale distributiedecennium’. Amusement zal meer en meervia internet worden aangeschaft, ook de hardware trouwens.“Entertainment on the go & on demand is key!,” aldus GfK.

De beste illustratie vormt de spelmarkt. De Xbox, Wii en Play-station verbinden Microsoft, Nintendo en Sony standaard methet internet. De spellen komen online of worden via internet gespeeld. Al twee miljoen huishoudens hebben zo’n onlinespelcomputer en 2,5 miljoen een draagbare spelcomputer meteen draadloze verbinding.

Er is echter ook nog altijd veel offline amusement. Kijk eens water alleen al aan schijfjes verstouwd wordt door zenders en omroepen. Al een half miljoen huishoudens heeft een HD Blu-ray speler; in combinatie met 70 procent HD-ready tv’s en 60procent digitale tv-abonnementen.

Echter, en nu komt de adder onder het gras ofwel de mogelijkebuiging van de trend: niet alleen is een groot deel van deze Blu-ray spelers met internet verbonden, ook verloopt de groeicurvevan Blu-ray niet zo stijl als de voorgaande standaard, de DVD.Dat is boeiend: het overgrote deel van de huishoudens heefteen dvd-speler maar haalt Bluray nog een meerderheid?

Zou kunnen. Je kunt de traditie niet onderschatten: schijfjesstrelen het gevoel van bezit, meer dan een bestand op een hardeschijf. En weliswaar evenaart het aantal digitaal betaalde muziekconsumpties reeds het aantal fysiek betaalde aankopenvan cd’s, maar niet in waarde. Het duurdere bezit heeft men lievernog op schijf. Hoe lang nog?

Het online aandeel van verkopen stijgt volgens GfK van 16 pro-cent in 2009 naar 29 procent in 2015. Dus: “Cruciale vraag wordt:Aan wiens digitale kassa de ‘on demand & on the go’-behoeftebevredigd wordt in het nieuwe decennium?”

Apps op je tv?

Het gebruik van apps, applicaties voor de mobiele telefoon, ominformatie op internet te raadplegen neemt snel toe. Gebruikersvan de iPhone en Android smartphones geven de voorkeur aanapps boven mobiele versies van websites. Gebruiksgemak is gro-ter met apps, ook al moeten gebruikers daar vaak voor betalen.Apple had rond de jaarwisseling via zijn winkel de App Store al meer dan drie miljard ‘Apps’ ter download aangeboden. Degroei verliep in duizelingwekkende vaart: de mijlpaal van 1 miljardin april 2009, in september de grens van 2 miljard.

Trek nu deze beide lijnen eens door: gaan we dan meer en meervia applicaties digitaal de content naar ons halen? Is dat hetmodel voor het komende decennium. En is de groei in digitaletv alleen nog maar een voorbode van de revolutie die tv tewachten staat met ‘apps’? En welke partijen grijpen dan demacht in de keten? Is content nog king?

Eén ding is zeker: crossmedia is nu meer lippendienst dan reali-teit. Er is nog altijd veel meer sprake van multimedia: op ver-schillende platforms doen media en adverteerders meestal ver-schillende kunstjes. Die vullen elkaar in meer of mindere mateaan, maar gaan niet vloeiend in elkaar over. Naar verwachtingzal vooral het platform tv de komende jaren toch meer en meermet digitale communicatie worden uitgerust.

Voorspellen en zzp’ers

Nu gaat Apple tv-kanalen aanbieden via internet, om te begin-nen van CBS en Walt Disney, via iTunes te bekijken. Er bestaatoverigens al Apple TV, een settop box zonder veel succes momenteel. Maar een internetverbinding en een box volstaandan voor tv kijken. Wist u overigens dat het goedkoopste basis-pakket voor tv niet van een kleine kabelaar, noch van Digitenneof de satelliet of IPTV komt, maar van Vodafone? Voor 5 europer maand de zenders mobiel.

Grappig: de mobiele telefoon (iPhone) wordt ook de afstands-bediening voor tv en andere apparatuur. Dat opperde collegaMonique van Dusseldorp van iMMovator al een jaar of tien gele-den. Dat was dus een rake voorspelling, al was het weer moei-lijk om er een juist jaartal op te plakken. En toch: wie The BlackSwan las, de prachtige bestseller van Nassim Nicholas Taleb,neemt enige nederigheid in acht over de toekomst. Wie van depersonen die in het decennium tot 2008 zo gretig voor zichzelfbegon en zijn baas verliet, konden bevroeden in 2009 de groot-ste klappen van de recessie te moeten opvangen?

Die ‘zzp’ers’ vormden een groot deel van ons publiek van de bij-eenkomsten van iMMovator. Daar hoeven we niet geheimzinnigover te doen. En dat doen ze zelf ook niet. Voor hen en anderenvormden de Cross Media Cafés bij uitstek het middel om de vin-ger aan de pols van hun markt te houden. En om te netwerkenvoor de schaarse opdrachten die er nog te vergeven zijn.

We hopen dat we overheden, bedrijven én die aparte – en groei-ende – factor zzp’er goed en onderhoudend van dienst zijn geweest in 2009. 2010 belooft nóg boeiender te worden!


11.1 Liesbeth Nekkers van Intomart Gfk/Stichting KijkOnderzoek

Liesbeth Nekkers (projectmana-ger, Intomart GfK) presenteert deresultaten van het kijkonderzoek,zowel live als uitgesteld kijken (7 dagen). Men meet in dit onder-zoek momenteel 162 zenders enheeft een dagelijkse rapportageover 59 zenders.

In SKO Digitaal, een maandelijkserapportage, worden er momen-teel 42 digitale zenders gemeten,begin van dit jaar waren dat er 33.Het rapporteren gebeurt wat an-

ders dan bij de ‘normale’ zenders, men kijkt bij digitale zendersop maandniveau naar de bereikcijfers. Het bereik via uitgesteldkijken neemt toe, bij sommige programma’s gaat het inmiddelsom een erg grote groep. Eén op de vier kijkers van een recenteaflevering van Gooische Vrouwen bekeek dit programma op eenlater moment, voor zo’n programma is uitgesteld kijken dus ergbelangrijk. Bij bepaalde genres ligt het percentage hoger dan bijandere percentages. Bij fictie is het percentage uitgesteld kijkenhoog en ligt het op 4,5%.

Het aantal mensen dat tv via internet kijkt is in de afgelopen maan-den sterk toegenomen, op dit moment gaat het al om één op devier Nederlanders die weleens via internet kijkt. SKO is gestartmet het meten van online streams en voor sommige program-ma’s neemt dat een grote omvang aan, zo is Ushi en Dushi al170.000 keer opgestart.

11.2 Paul van Niekerk van SPOT

Paul van Niekerk (directeur SPOT)laat zien dat de crisis erg toe-geslagen heeft. In de eerste driekwartalen liep de omzet bij televi-sie met 11% terug, bij de Tele-graaf met 16%, bij Wegener wasdat -24% en bij tijdschriften (brutovolgens Nielsen) -19%.

Er is tegelijk een toename van di-gitale zenders, zoals Disney, RTLLounge en Eredivisie. De kijktijdblijft de laatste tijd stabiel. Hetmarktaandeel van de grootste zen-ders nam al een tijd af (en dat van de kleine zenders nam toe)maar die trend lijkt nu gekeerd en het aandeel van de top 5 zen-ders neemt weer toe. Tv kijken via internet en het bezoek vanwebsites van tv-zenders met online video neemt alsmaar verdertoe, het tv-gebruik kan nog sterk groeien door Net tv (televisiemet internetaansluiting). 34% van de Nederlanders kijkt wel eenstelevisie op pc, in de Verenigde Staten gaat zo’n 10% van het inter-netgebruik naar online video.

Wat betreft reclamebestedingen zie je in de Verenigde Staten eengroei van het aandeel van video in internetreclame naar 4% in2009. Je hebt drie basis marketingmogelijkheden via video: spot,stream spot en non spot, die laatste (non spot of sponsoring)vormt inmiddels 12% van de totale bestedingen.

11.3 George Bohlander van RAB Radio Adviesbureau

George Bohlander (directeur RAB) opent met een sheet over denetto mediabestedingen en constateert dat radio van alle mediade hoogste netto mediabestedingen kent en dat er een gezondeontwikkeling is geweest.

Zoom je verder in op de verschillende mediatypen dan zie je datover de gehele linie gezien 2008 het jaar van de verandering was,0,1% daling. In 2009 is de verwachting dat de totale daling zelfs13,7% zal zijn, hij hoopt en denkt dat radio er wat dat betreft ditjaar iets positiever uitkomt.

Het laatste Cross Media Café van 2009 heeft als thema‘Trends en ontwikkelingen’. Ton van Mil (directeur iMMo-vator) opent met de aankondiging van een aantal nieuweiMMovator activiteiten. Aansluitend presenteren vijf spre-kers van achtereenvolgens Intomart GfK/Stichting Kijk-Onderzoek, SPOT, RAB Radio Adviesbureau, GfK Retail enVINEX/STIR aan de hand van de laatste cijfers hun updatesvan de marktontwikkelingen.

SKO Digitaal: ‘maandelijkse rapportage 42 zenders’


Liesbeth Nekkers (projectmanager,Intomart GfK)

SPOT: ‘Kijktijd-aandeel zenders’

Paul van Niekerk (directeur SPOT)

Opvallend is de structurele stijging van de luistertijd van radio. In uren per week is dit erg hoog met 21 uur per week (tv volgt met18,2 uur en internet met 6,9 uur). Radio is gedurende de dagmarktleider, ’s avonds neemt tv die rol over. Internet blijft over dehele dag erg stabiel.

Het luisteronderzoek vindt tegenwoordig voor een belangrijk deel(2/3) online plaats. Er wordt ook getest met allerlei soorten per-soonlijke meters, vermoedelijkgaat dit een belangrijke nieuweonderzoeksmethode worden.

Een andere belangrijke ontwikke-ling wordt DAB+, naast de publieke omroepen moeten ookde commerciële omroepen dit in-troduceren omdat het een voor-waarde voor de licentie wordt.Verder is de sterke groei van deluistercijfers via internet (inmid-dels luistert 31,7% wel eens via in-ternet) van belang, al is het als on-derdeel van het totale luistergedrag nog beperkt. Als je kijkt naarhet gebruik van nieuwe platforms voor radio luisteren, dan heeftPC/laptop momenteel een aandeel van 18% en mobiel 12%.

De conclusie die je kunt trekken als het gaat om radio luisterenvia internet:• Ongeveer 1/3 van de bevolking luistert wel eens naar de radio

via internet.• 12% van de totale luistertijd per week gaat nu al via de pc en

laptop (PC/laptop is bij jongeren al nummer 2).• Er wordt gemiddeld 7 uur per week naar internetradio geluisterd.• 63% luistert naar dezelfde radiostations als op FM/AM.• Radio via internet wordt voornamelijk thuis beluisterd (88%).• Luisteren via een portal site is fors toegenomen in vergelijking

met 2007.

De ‘gewone’ radio en autoradio blijven verreweg favoriet als luis-terbron, bij de autoradio zijn dit vaker mannen van in een hogeresociale klasse die fulltime werken.

Voor de overige platforms zijn tot slot nog deze conclusies te trekken:• Mobiel scoort met radio het hoogst 12%, gevolgd door iPod/-

MP3 speler 8%.• Jongeren luisteren vaker radio via nieuwe platforms (MP3, iPhone,

mobiel etc).• Digitale settop box scoort het hoogst op de beoordeling van

het zenderaanbod (8,5) en het gemak van het vinden van dezenders (8,1).

• Ochtend en middag zijn voor meeste platforms het favorietedagdeel. Voor de digitale settop box is dit avond en voor depc/laptop middag en avond.

Het is duidelijk: er ontstaan meer radiomogelijkheden voor deconsument. Meer variatie, meer luisteren, meer interactie en ookmeer controle.

11.4 Maikel Verhaaren van GfK Retail andTechnology

Maikel Verhaaren (Manager Entertainment, Gfk Retail and Tech-nology) verwacht dat eind 2009 16% van de omzet online plaats-vindt en dat dit doorgroeit naar 29% eind 2015. In met name desectoren entertainment, boeken, telecom en toerisme is dat aan-deel al veel groter.

70% van de huishoudens heeft een HD-ready tv-scherm en 60%van de huishoudens bezit een digitale tv-aansluiting. Voor DVD en


RAB: ‘Stijging luisteren naar radio via internet’

RAB: ‘Luisterduur naar platform’RAB: ‘Media-ontwikkeling 10 jaar’ (bron: Index Nielsen Netto Mediabestedingen ’99-’08)

George Bohlander (directeur RAB)

Blu-ray is er sprake van een afne-mende groeicurve, dat wil zeggendat de markt naar verwachting ver-sneld in een online fase (lees: digi-tale content) terecht komt.

Bij games zie je dat de grote spe-lers allemaal in hoog tempo bezigzijn met het online maken van hunomgeving. Innovaties zullen zichook hier heel sterk richten op hetuitbouwen van het online kanaal.Van E-book readers zullen er eind

2009 zo’n 15.000 op de Nederlandse markt zijn en dit versterkt devlucht richting online content.

Tot slot de smartphone. De content en de applicaties via dit plat-form hebben geleid tot een enorme hype en op dit moment iszelfs één op de zeven verkochte telefoons een smartphone.

Samenvattend:• De digitale distributie groeit zeer sterk, zowel on demand als on

the go.• De hamvraag is: welke partijen laten hierdoor de kassa rinkelen.

Maikel Verhaaren verwacht dat de traditionele spelers die de stapnaar online goed weten te maken de meeste kans op succes zullen hebben.

11.5 Peter Wiegman van VINEX

Peter Wiegman is directeur vanVINEX, dat staat voor Verenig-de Internet Exploitanten. Hij be-licht drie belangrijke bronnenvan cijfermateriaal.

Het eerste onderzoek, de Esta-blishment survey, geeft eenbeeld van het profiel van de re-spondenten. In 2005 was 9,5miljoen mensen 7 uur per weekonline, in 2009 is dat 11,5 mil-joen mensen die 8,2 uur online

zijn. Pak je dit samen dan zie je een groei van 40% van het surfvo-lume. De groei in aantallen mensen zit bij de oudere doelgroe-pen, de groei in surftijd zit bij de jongere doelgroepen.

De Webmeter, het tweede onderzoek, laat zien dat het aantal pageviews en bezoeken per persoon flink toeneemt. Omdat nietalle sites gemeten worden is het handig om even in te zoomen opde grootste websites. Het bereik blijkt dan toe te nemen maar hetaantal pageviews laat een daling zien.

Het derde onderzoek is de Internet Marktmonitor. Het aantal page-views van de Top 500 sites laat een groei van 70% zien. De Top 10is van 2005 naar 2009 in grote lijnen hetzelfde gebleven al zijn Hyves, YouTube en Wikipedia in die periode in de Top 10 gekomen.

“Daarnaast werken we aan de opzet van een onderzoek voor mobiel bereik, dat komt er in 2010 aan,” aldus Peter Wiegman.

11.6 Pitches: Hoe zien een uitgever, een advocaat en een consultant de markt?

In deze editie van het Cross Media Café nu eens een keer geenondernemers, maar een uitgever (Andrea Wiegman van SecondSight), een advocaat (Jerome Michel van Versteeg Wigman SpreyAdvocaten) en een consultant (Niels Aalberts van Eerste Hulp bijPlaatopnamen) die gaan pitchen. Ze vertellen alle drie in vijf minu-ten hoe zij de markt zien.


Maikel Verhaaren (ManagerEntertainment, Gfk Retail andTechnology)

GfK: ‘Groeicurve hardwareverkopen DVD en Blu-Ray’

Peter Wiegman (directeur VINEX)

VINEX: ‘Surfvolume 2005-2009’

VINEX: Top 10 pageviews (2005 en 2009)

11.7 Wat gaan we doen? - De visies van Sanoma en RTL

Het laatste onderdeel van dit Cross Media Café is ‘Wat gaan wedoen?’, een vraaggesprek waarbij Peter Olsthoorn en Monique vanDusseldorp spreken met Michiel Buitelaar (COO Digital Media,Sanoma) en Arno Otto, (Managing Director Digital Media, RTL).

Arno Otto heeft recent geprotesteerd tegen het vrij beschikbaarkomen van content van de publieke omroep voor internetsites.Dat geeft volgens hem scheve verhoudingen. Peter Olsthoornnoemt het voorbeeld van Van Thillo (de nieuwe eigenaar vanVolkskrant en Trouw), die de website van de Volkskrant los wil we-ken en meer zelfstandig wil maken omdat de site te weinig op-levert. Arno Otto vindt dat geen goed idee, Michiel Buitelaar is datmet hem eens en geeft aan dat de resultaten van online goedkunnen zijn, Nu.nl verdient meer dan de gemiddelde krant. Sanomaheeft zo’n 200 sites, RTL heeft eveneens 200 ‘levende’ sites.

Michiel Buitelaar geeft aan dat velen worstelen met de vraag of erwel of niet een koppeling tussen een krant en een site moet zijn.Het feit dat Nu.nl de grootste nieuwssite is, is misschien wel tedanken aan het feit dat de makers van Nu.nl geen verstand heb-ben van het maken van een krant. Is een website soms commer-ciëler dan een blad, zo vraagt Peter Olsthoorn zich af? MichielBuitelaar is voorzichtig, misschien is dit zo, het is moeilijk te zeggen.

13% van de tv-inkomsten is sponsoring, zo is eerder gezegd. Wat is momenteel de belangrijkste verschuiving, waar zitten de inkomstenbronnen van de toekomst, zo vraagt Monique van Dusseldorp? Volgens Arno Otto heeft RTL een flinke groei in digi-tale advertentie inkomsten. Er is een groeiende behoefte aancontent, als adverteerders zich collectief terugtrekken dan zal deconsument toch moeten gaan betalen. Er moet een diversificatievan omzet komen, er moeten meer bronnen aangeboord worden.RTL is sinds kort met een zusje van Uitzending Gemist begonnenen ook dat ontwikkelt zich heel voorspoedig.

Michiel Buitelaar denkt dat de afhankelijkheid van advertentie-inkomsten niet kleiner wordt. Online is voor 98% een door adver-tenties betaald model. SBS, zo geeft Peter Olsthoorn aan, doetdaarnaast ook aan events, ticketverkoop en dergelijke. MichielBuitelaar reageert met te zeggen dat dit soort zaken voor hem

V.l.n.r. Arno Otto, Michiel Buitelaar en Peter Olsthoorn

Andrea Wiegman van Second Sight

Andrea Wiegman (uitgever trendblad Second Sight) belicht enke-le trends zoals die later deze maand in het trendnummer van hetblad voorbij gaan komen. “Via Second Sight watchen we detrendwatchers, in de meest brede zinvan het woord. Dat gebeurt cross-mediaal, in een magazine, in eenblog, in een newsletter, in een agendaen in een community.” De informatieoverload vraagt om een nieuwe ma-nier van wegzetten van informatie, aldus AndreaWegman, en daar helptSecond Sight bij.

Meer informatie: www.secondsight.nl

Jerome Michel van Versteeg Wigman SpreyAdvocaten

Jerome Michel is advocaat bijVersteeg Wigman Sprey Advo-caten, een klein gespecia-liseerd advocatenkantoor in Am-sterdam. Het bureau richt zichop slechts één branche, de me-diabranche, en kan op allerechtsgebieden adviseren. Er isvolgens hem één woord waar ie-dereen in zijn clientèle het mo-menteel over heeft: crisis. Eengevolg is dat Versteeg WigmanSprey Advocaten het drukker

heeft dan ooit heeft. De kunst is om van crisis tot creaties te ko-men. Een crisis kan dwingen om tot innovaties te komen, onder-nemers gaan op zoek naar nieuwe businessmodellen. Zo kunnenintellectuele eigendommen geld waard zijn en het kan helpen omop te treden tegen partijen die daar inbreuk op maken.

Meer informatie: www.vwsadvocaten.nl

Niels Aalberts van Eerste Hulp bij Plaatopnamen

Niels Aalberts (manager Kyteman en schrijver op ‘Eerste Hulp bijPlaatopnamen’) belicht in zijn pitch een aantal trends in de muziek-industrie. Bij Kyteman is er dit jaarin totaal € 53,10 aan marketinguitgegeven, een sms-actie. Dit isillustratief voor internet, de groot-ste uitvinding sinds muziek zelf.Iets onder de aandacht brengenen bekend laten worden kan te-genwoordig zonder een cent aanmarketinginspanning, zo blijkt ookuit voorbeelden als het HandboekCommunities en Seats2meet dieworden getoond.

Meer informatie: www.ehpo.net


Andrea Wiegman (UitgeverSecond Sight)

Jerome Michel (Advocaat, VersteegWigman Sprey Advocaten)

Niels Aalberts (manager Kytemanen schrijver op ‘Eerste Hulp bijPlaatopnamen’)

ook in deze categorie advertenties valt. Online zie je dat het op-schuift van ‘kliks’ naar transacties en dat ziet er niet altijd uit alseen advertentie.

Peter Olsthoorn geeft aan dat de omzet van webshops van kran-ten inmiddels op sommige plekken naar 15% loopt. Michiel Buite-laar beaamt deze ontwikkeling. Toen Michael Jackson overleedwerd er door links vanuit Sanoma sites veel muziek van hem opandere sites verkocht, dit is een voorbeeld van leadgeneratiedoor Nu.nl.

Michiel Buitelaar vertelt dat er van bezoekersprofielen wordenaangelegd en bijgehouden, maar dat dit niet naar personen is teherleiden. Adverteerders wordt aangeboden om hiermee te tar-geten, bijvoorbeeld op bezoekers van Kieskeurig. Het lijkt dansterk op klassieke databasemarketing, de click through wordtdaarmee soms drie en zelfs tien keer hoger. RTL is daar veel min-der ver in maar ziet wel mogelijkheden.

Worden RTL en Sanoma uitgevers, naarmate er verder gedigitali-seerd wordt, steeds meer elkaars concurrent? Arno Otto denktvan niet, het is eerder complementair, waarbij ieder een eigenspecialisme heeft. Zo is RTL meer audiovisueel ingesteld. Als demarkt zo transformeert is het funest als je bij je eigen kern blijft,veranderend gedrag betekent ook dat je je core-business moetdurven loslaten. Bij elke programma-aankoop wordt nu ook naaralle kanten van de koop gekeken, ook naar online.

Michiel Buitelaar vindt RTL geen concurrent, hoogstens innieuws. Peter Olsthoorn merkt op dat je wellicht meer concurrentbent in de tijdsbesteding. Vanuit de zaal wordt aangevuld dat erook een concurrentie is als het gaat om het adverteerdersbudget.Michiel Buitelaar zegt dat de hap die dé sociale netwerken uit deadvertentiemarkt hebben genomen nog niet zo groot is. Sites alsViva.nl vindt hij overigens ook een sociaal netwerk, daar wordtvoor 80% gebabbeld. Als je dit soort sites betrekt bij de advertentie-bestedingen, dan wordt het beeld wel anders.

Sociale netwerken gaan onder meer nieuws distribueren, zoalsnu Hyves en RTL gaan samenwerken. Daar zitten geen grote bu-sinessmodellen achter. De potentie van sociale netwerken ligttoch vooral bij Google, aldus Arno Otto. Google kan zorgen voorde ontsluiting naar andere partijen.

Michiel Buitelaar sluit af met het statement dat mobiel spectacu-lair aan het groeien is. Hoewel Peter Olsthoorn zegt dat het nogmaar om kleine aantallen gaat, houdt Michiel Buitelaar vast aanzijn stelling; het mobiel consumeren van content neemt steedsgrotere vormen aan. Bij Sanoma gaat het om 50 miljoen page-views van mobiele content per maand en het groeit heel hard.Ook operators ervaren dit. In feite is dit vooral voor rekening vande iPhone, op de meeste smartphones wordt er nog weinig ge-bruik van gemaakt. Als Google haar systeem opengooit dan komter een enorme behoefte op gang waar nu nog maar ten dele inwordt voorzien. Bij Nu.nl stortte nog niet zo lang geleden het bereik ’s avonds in, dat is nu niet meer zo. Via mobiel wordt erook ’s avonds gekeken en vanaf 6 uur in de morgen gaat hetweer door.

Er wordt afgesloten met een blik vooruit naar 2010. RTL wil in deSTIR lijst van de 10e naar de 5e positie, daarnaast wil RTL de con-tent op alle apparaten ontsluiten (ondermeer mobiel en web tv’s).

Bij Sanoma is zo’n 20% van de sites verantwoordelijk voor 80%van de winst, dat zou beter kunnen. Mobiel is al genoemd als eenerg belangrijke ontwikkeling, in verschillende landen zou contentmeer naar mobiel kunnen. De advertentieomzet van mobiel wasbegin dit jaar nog steeds lager dan Michiel Buitelaars salaris (“enzoveel verdien ik echtniet...”). Over het business-model voegt hij toe dat ophet web alles erg advertiserfunded is, op mobiel zou datveel meer consumer fundedkunnen zijn. Een paar europer applicatie is ook een businessmodel, je hoeft nietalles voor niks weg te geven.

Tenslotte wordt geconclu-deerd dat paid content eenonzinterm is. Je moet onder-scheid maken tussen ver-schillende soorten content;content als nieuws die breed en vrij beschikbaar is, daar kun jegeen geld mee verdienen. Rond kwart voor zes sluit Monique vanDusseldorp het Cross Media Café af en nodigt iedereen uit omnog even een drankje te nemen.


Monique van Dusseldorp

Michiel Buitelaar (COO Digital Media, Sanoma)

Het Cross Media Café werd live gestreamed door ECP

12. Over iMMovator

Hoofdstuk 12. Over iMMovator 127

Netwerkorganisatie, expertisecentrum, projectbureau

12.1 Missie

Het iMMovator Cross Media Network is een netwerkorganisatiedie zich richt op het versterken van de crossmediasector met denadruk op innovatie en economisch rendement. Dit gebeurt doorkennisdeling, kennisvergaring en het organiseren van contact-momenten tussen bedrijven, overheden en kennisinstellingen.Daarnaast versterkt iMMovator de rol van de crossmedia industrieals innovatiemotor voor andere economische en maatschappelijkesectoren. Innovatieve concepten die door crossmediabedrijvenzijn ontwikkeld kunnen bijvoorbeeld toegepast worden in de zorg.Denk aan games en simulatie ter bevordering van het revalidatie-proces.

Als netwerkorganisatie brengt iMMovator verschillende partijenbij elkaar om kennis uit te wisselen over de nieuwste ontwikkelin-gen binnen de crossmedia industrie. Tijdens deze bijeenkomstenis er altijd ruimte om te netwerken waardoor nieuwe verbindingentussen organisaties kunnen ontstaan. Als expertisecentrum vergaartiMMovator, vaak in samenwerking met andere partijen, ook zelfinformatie over de sector: waar liggen innovatiekansen en hoekunnen we die benutten? Om nieuwe ontwikkelingen te versnellenen innovatiekansen te benutten organiseert iMMovator geregeldprojecten gericht op specifieke onderwerpen. Het projectbureau isdaarbij vaak de aanjager en initiator van innovatie en brengt daar-bij partijen samen om nieuwe verbindingen te leggen. Tenslottestimuleert iMMovator ondernemerschap door haar activiteiten afte stemmen op het MKB.

12.2 Netwerkorganisatie

Als netwerkorganisatie organiseert iMMovator een aantal activiteitenom kennisdeling tussen bedrijven, overheden en kennisinstellingente bevorderen. Het organiseren van deze contactmomenten gebeurtin Cross Media Cafés, HD Dagen, het Mediapark Jaarcongres enondersteuning van postdoctorale opleidingen.

Cross Media Cafés

De Cross Media Cafés zijn vakbijeenkomsten waarin leden vanhet iMMovator Cross Media Network in korte tijd worden bijgepraatover een relevante ontwikkeling in het crossmedia veld. CrossMedia Cafés zijn de plek bij uitstek om op de hoogte te raken vande stand van zaken in de crossmedia industrie. Het is een plek

om snel te leren van de ervaringen van anderen en daarover metanderen in gesprek te raken. Nieuwe business cases, veranderin-gen in de sector en marktonderzoeken zijn een aantal van de onder-werpen die binnen een thema aan bod komen. Elk Cross MediaCafé is georganiseerd rond een bepaald thema.

De bijeenkomsten zijn grootschalig opgezet en vinden plaats ineen mediaomgeving zoals een studio op het Mediapark. Een aantalpresentaties van experts wordt gevolgd door een paneldiscussieonder leiding van een deskundige dagvoorzitter. Het panel wordtgevuld met vooraanstaande personen uit de crossmedia industrie.Ook is er elke keer een pitchronde waarin startende bedrijven hunproduct of dienst kort presenteren. In de pauze en tijdens de borrel

kan er met deze bedrijven verder gepraat worden in het demo café.De bedrijven kunnen zich bij een statafel presenteren aan de be-zoekers. Doorgaans komen er zo’n 300 à 400 leden uit het netwerkop de Cross Media Cafés af.

Meer informatie (ook voor actuele thema’s en data) op: www.immovator.nl/crossmediacafe

Media Park Jaarcongres

Het Mediapark Jaarcongres is een jaarlijks terugkerend inspiratie-en netwerkevent voor crossmedia professionals. In tegenstelling

Uit de voorgaande hoofdstukken blijkt hoe divers de activi-teiten van iMMovator zijn. Van Cross Media Cafés via onder-zoeksrapporten zoals de Cross Media Monitor tot projectenzoals BreedNet. Deze diversiteit past goed bij het dynami-sche karakter van de crossmediasector en bij het type organisatie dat iMMovator wil zijn. Lees in dit hoofdstukmeer over iMMovator.


Het Cross Media Café van 1 december 2009

Tijdens het Mediapark Jaarcongres op 23 juni 2009

tot de Cross Media Cafés waar elke keer een specifiek themacentraal staat, probeert het Mediapark Jaarcongres de belangrijk-ste nieuwe ontwikkelingen in de cross media industrie in vollebreedte te presenteren. Het congres biedt in één dag een over-zicht van de belangrijkste nieuwe mogelijkheden met presenta-ties van topsprekers, interessante interviews en videoreportages.In 2009 is dit congres voor de tweede keer georganiseerd dooriMMovator en de Media Academie in samenwerking met eengroot aantal partners. Lees meer over het eerste Mediapark Jaar-congres in hoofdstuk 5.

Meer informatie op: www.mpjc.nl

HD Dagen

Met de explosieve verkoop in HD-beeldschermen groeit bij Nederlandse omroepen het besef dat de beschikbaarheid vanHDTV-content van levensbelang is. Om de ontwikkeling vanHDTV een extra stimulans te geven, organiseert iMMovator deNederlandse HD Dagen. Deze hebben als doel de industrie te ondersteunen de introductie van HD in Nederland te versnellen.Tijdens de HD Dagen wordt de ontwikkeling van HDTV vanuit ver-schillende perspectieven bekeken. Er is aandacht voor onder andere ontwikkelingen in de televisieketen, consumentenelektro-nica, productie in HD, de filmindustrie en de rol van sport in deontwikkeling van HDTV.

De HD Dagen brengen diverse stakeholders bijeen: manage-ment, beleidsmakers, technici en programmamakers. In 2008werden de HD Awards in het leven geroepen om de productievan HD-programma’s te stimuleren. De eerste winnaar was MarcoBorsato Symphonica in Rosso van The Entertainment Group.

Meer informatie op: www.hddagen.nl

12.3 Innovatiecentrum

Een van de succesvolle concepten van iMMovator is het CrossMedia Innovation Center. Met het innovatiecentrum wil iMMovatorde economische functie van de crossmedia (en creatieve) industrieversterken, door kansrijke snel groeiende bedrijven te ondersteu-nen. Deze unieke formule mobiliseert en stimuleert de innovatie-kracht in de ontwikkelingsfasen van de student naar het onder-nemerschap. De combinatie van en samenwerking in de drie

ontwikkelingsfasen stimuleert het samenspel van enthousiasme,ervaring, kennis en professie.

De formule van het Cross Media Innovation Center (innovatiecen-trum) faciliteert de drie ontwikkelingsfasen van veelbelovendestudent via kansrijke starter naar jonge innovatieve ondernemer.Doel hiervan is om de samenhang tussen deze drie fasen zoda-nig te versterken dat het geheel als een krachtige innovatiemotorgaat functioneren. De fasen worden binnen het Cross Media Innovation Center als volgt ingevuld:

Fase 1: Leerbedrijf

De eerste ontwikkelingsfase vindt plaats in het Leerbedrijf. Eenleerbedrijf is een bedrijf waarin studenten uit het hoger en middel-baar beroepsonderwijs in een interdisciplinaire omgeving innova-tieve opdrachten voor (MKB) ondernemers uitvoeren. Het betreftopdrachten in het kader van een keuzesemester, stage en afstu-deren. In 2009 waren er twee leerbedrijfen: GNR8 in Haarlem enCELL in Hilversum. GNR8 is tot stand gekomen in samenwerkingmet Hogeschool INHolland. Daarnaast biedt iMMovator studen-ten van de Hogeschool Utrecht werkruimte en opdrachten op hetMediapark, in het kader van CELL (zie kader op pagina 132).

De samenwerking tussen het onderwijs en het bedrijfsleven zorgtervoor dat theorie en deskundigheid bijeenkomen. Per opdrachtworden de vereiste competenties/disciplines bijeengebracht in eenprojectgroep. Deze interdisciplinaire aanpak leert de studentenover de muren van het eigen vak heen te kijken en is een belang-rijke voorwaarde voor innovatie. Opdrachtgevers zijn veelal af-komstig uit het crossmedia veld maar zijn daarbinnen zeer divers.Opdrachten variëren van het verbeteren van een website tot hetonderzoeken en ontwikkelen van een communicatieplan. Naasthet werken aan de concrete projecten leveren de studenten ookeen bijdrage aan het runnen van het Leerbedrijf, bijvoorbeelddoor bij te dragen aan de externe communicatie.

• De winst voor de studenten is het ervaren van ondernemer-schap en het in teams kunnen werken aan daarmee grotere encomplexe opdrachten.

• De winst voor de opleidingsinstituten is dat zij teruggekoppeldkrijgen wat er schort aan de curricula en een pakket van work-shops kunnen overnemen van het Leerbedrijf.

• De winst voor de ondernemers is dat ze grotere en complete op-drachten kunnen plaatsen zonder zich te hoeven bekommerenover het huisvesten en begeleiden van een team van studenten.


Paneldiscussie tijdens de HD Dagen van 9 november 2009Hoogtepunten 2009

Voor GNR8, het leerwerkbedrijf van de Hogeschool INHolland,was 2009 een goed jaar!

TVentsTVents is een crossmediaal platform dat evenementen vast-legt in de nieuwe media/creatieve industrie. Deze crossmediatak heeft ook dit jaar op vernieuwende wijze verslag gedaanvan verschillende creatieve evenementen.

GNR8

Fase 2: Starterscentrum

De tweede ontwikkelingsfase vindt plaats in het Starterscentrum.Er zijn twee starterscentra: een in Hilversum (Mediacentrum ophet Mediapark) en een in Haarlem. Veelbelovende (groepen van)studenten en jonge ondernemers kunnen in aanmerking komenvoor een starterhuisvesting. Naast het aanbieden van betaalbarehuisvesting wordt gewerkt aan een programma waarbij de onder-nemers worden ondersteund in de startfase van hun bedrijf. Erwordt op deze manier gebouwd aan een hechte samenwerkingtussen Leerbedrijf en Starterscentrum. Met de organisatie vankennisoverdracht, de ervaringsuitwisseling en de georganiseerdenetwerkverbanden ontstaat zo een broedplaats voor nieuw onder-nemerschap.


Enkele van deze evenementen waren:• Creative Company Conference• 3 dagen lang PicNic09• Mediapark Jaarcongres• Game in the City,• Dutch Bloggies• Glazen Studenten Huis

GNR8 naar NYIn een experimentele (online) samenwerking met State Uni-versity New York, New Paltz heeft GNR8 een project in het

kader van de Hudson400 viering gereali-seerd. Dit bestond uit 4 Live webshows ende documentaire ‘This Land may be pro-fitable to those that will adventure it’. Tij-dens het bezoek aan New York en de uni-versiteit in New Paltz troffen de studentende laatste voorbereidingen voor de pre-

mière. De documantaire is een co-productie van GNR8, StateUniversity New York en de INHolland alumni’s van Helemaal-loos Producties.

Het verslag van deze bijzondere reis is terug te lezen via:http://www.gnr8.nl/blog/2009/9/17/hudson400-verslag-van-de-ny-reis.html

Sociale media campagne Gaanwedoen.tvVoor de Provincie Noord-Holland organiseerde GNR8 desuccesvolle campagne Gaanwedoen.tv. Maar liefst 51 ideeënzijn ingestuurd n.a.v. de oproep aan jongeren om na te denkenover leuke, zinvolle plekken of activiteiten in Noord-Holland.De website had 14.000 bezoekers en er werd ruim 8.000 keergestemd.

Verder nog:• Kick Off GNR8 Amsterdam• Design en realisatie website video-competitie Stadspelen• Design en realisatie INHolland Orkest community site• Netwerk023: van 250 naar 1000 leden (en 5 netwerkbijeen-

komsten, 6 sprekers en 3 workshops)• Video serie over de toekomst van INHolland iov INHolland

Meer informatie op: www.gnr8.nl

Creative Experience Learning Lab (CELL) wordt georgani-seerd in samenwerking met Hogeschool Utrecht. In het CELLprogramma zullen studenten, docenten, onderzoekers enbedrijven in projecten gaan samenwerken aan o.a. product-innovaties. Deze projecten moeten gaan resulteren in o.a.een aantal start-ups, succesvolle marktintroducties en duur-zame partnerships tussen de HU en bedrijven en instellingenin de mediasector. Een aantal, verrassende, nieuwe werkvor-men wordt daarbij ingezet. IMMovator faciliteert een project-ruimte buiten de HU waar studenten werken voor partijen uitde crossmedia sector. Ook inventariseert iMMovator op-drachten uit het bedrijfsleven.

CELL

In de werkruimte van CELL

Mediacentrum op het Media Park Hiversum

In Haarlem werkt iMMovator mee aan de netwerkvorming en ken-nisdeling tussen bedrijfsleven en opleidingen binnen de Haarlemsecreatieve industrie. Hiervoor zijn verschillende workshops en bij-eenkomsten georganiseerd in de regio Haarlem. Netwerk023 ishet netwerk voor bedrijven in de media, reclame en internet met als bindende factor Haarlem. Het netwerk is geïnitieerd doorUrbanology, Wazooky, Blutarsky en GNR8. Thuisbasis van hetnetwerk is de Internetsite: www.netwerk023.nl. Omdat enkel eenonline netwerk niet voldoende is wordt er om de twee maandeneen netwerkborrel gegeven in de Lichtfabriek. Een van de belang-rijkste reden van de oprichting het is gemis van een netwerk voorfreelancers, ondernemers en studenten werkzaam in de creatieveindustrie van Haarlem. Netwerk023 vult dit gat en biedt zowel on-line als offline de mogelijkheid dat creatieven elkaar ontmoeten.Daarnaast biedt het netwerk voor studenten die starten in de crea-tieve industrie een goede startlocatie om in contact te treden metdé creatieve bedrijven.

Fase 3: Snel groeiende ondernemers

De derde fase is het snel groeiende innovatieve bedrijf. Naast fy-sieke ondersteuning biedt iMMovator de bedrijven toegang tothaar uitgebreide netwerk van contacten op directieniveau van allerelevante bedrijven in de crossmediasector. Hiermee wordt degroeisnelheid van de bedrijven bevorderd. Daarnaast weten financiële instellingen en participatiefondsen via iMMovator hunweg te vinden naar bedrijven die extra kapitaal willen inzetten.Expertisecentrum.

Als expertisecentrum bundelt iMMovator kennis over de crossmediaindustrie. Onderzoek heeft geleid tot twee sectorale publicaties:de Cross Media Monitor en het rapport ‘Investeren in verbindin-gen’. Deze documenten bieden een overzicht van potentiële kan-sen binnen de crossmediasector. Daarnaast brengt iMMovator opkwartaalbasis een monitor uit over de introductie en toepassingvan digitale tv in Nederland.

12.4 Cross Media Monitor

De Cross Media Monitor is een analyse van de ontwikkelingenbinnen de ICT en creatieve industrie in de Noordvleugel van deRandstad. Crossmediale innovaties en ontwikkelingen concentrerenzich bij uitstek in dit gebied en in deze sectoren. Diverse beleids-en bedrijfstrategieën zijn erop gericht deze innovaties en ontwik-kelingen te stimuleren of commercieel te benutten. De Cross Media Monitor laat zien waar de creatieve sector staat en wat debelangrijkste ontwikkelingen in de clusters en steden zijn en isdaarom bijzonder geschikt als input voor beleids- en bedrijfs-strategieën.

De Cross Media Monitor, opgesteld insamenwerking met Rabobank en TNO,biedt een gedegen basis om kennis eninzichten te genereren en vooral om deinnovatiekansen die zich voordoen beteren effectiever identificeren en te benut-ten. De editie van de Cross Media Moni-tor 2008 bevat daarnaast een opiniëren-de ontwikkelingvisie op de crossmediain de Noordvleugel.

12.5 Projectbureau

Naast de kernactiviteiten zoals de Cross Media Cafés en de CrossMedia Monitor initieert iMMovator projecten. Deze projecten zijnerop gericht innovatie te stimuleren en brengen overheden, kennis-instellingen en het bedrijfsleven bij elkaar. Om verbindingen teleggen, samenwerking te bevorderen, kennisuitwisseling te sti-muleren en partijen te mobiliseren rond een bepaald thema. IMMovator heeft projecten gestart als ‘Expertgroep Digitale Televi-sie’, ‘BreedNet’, ‘Dutch Media Hub’ en is verder penvoerder voorde IPC regeling (Innovatie Prestatie Contracten).

Door deze brede invulling van haar rol kan iMMovator goed anti-ciperen op kansen en ontwikkelingen in de crossmediasector. IMMovator Cross Media Network maakt latente vragen en innovatie-kansen expliciet en neemt initiatieven waaraan bij participanten,bedrijven, kennisinstellingen, overheden en andere partijen in decrossmediasector behoefte blijkt te zijn.

Expertgroep Digitale Televisie

In 2006 verloopt de adoptie van digitale televisie in Nederlandlangzaam, langzamer dan in ons omringende landen. Begin 2006staat de teller pas op 1,2 miljoen aansluitingen. iMMovator neemtdan het initiatief om samen met de be-langrijkste partijen uit de televisiesectorom een Expertgroep Digitale Televisieop te richten, gericht op versnelling vande adoptie van digitale tv.

Sindsdien is het snel gegaan. Gedrevendoor ongeëvenaarde verkopen van‘platte’ televisietoestellen stapt Neder-land in rap tempo over naar digitale te-levisie. Eind 2009 zijn we het punt ge-passeerd dat meer dan 60% van de huishoudens een digitaleaansluiting heeft. Een betere beeldkwaliteit, meer kanalen, maarbovenal een basisvoorwaarde op weg naar gebruik van nieuwediensten als interactieve tv, High Definition tv, video on demand.De belangrijkste doelstelling van de Expertgroep (adoptie door70% van de huishoudens per eind 2010) zal komend jaar wordengerealiseerd.

De Expertgroep Digitale Televisie brengt verschillende partijen uit de televisiesector bij elkaar, waaronder omroepen als NOS enRTL Nederland, facilitaire bedrijven als United Broadcast Facili-ties en Technicolor, kabelnetwerken als UPC en Ziggo, en tele-combedrijven als KPN en Tele2. Met het realiseren van de oor-spronkelijke doelstellingen zal in 2010 een nieuwe vorm wordengezocht om met de sector de adoptie van nieuwe diensten te versnellen.

Meer informatie op: www.immovator.nl/expertgroep-digitale-tv.

BreedNet

Het project BreedNet maakt een snelle glasvezelverbinding voorkleinere en middelgrote bedrijven en instellingen betaalbaar entoegankelijk. BreedNet levert zelf geen aansluiting of diensten,maar bundelt de vraag naar glasvezel. Hierdoor kunnen gunstige


tarieven worden afgesproken metde glasvezelaanbieders. Gerenom-meerde marktpartijen realiseren en

exploiteren de infrastructuur. Op BreedNet kunnen zowel com-merciële als niet-commerciële partijen hun diensten aanbieden.

BreedNet is waardevol voor alle sectoren waar grote hoeveel-heden informatie worden gedeeld. Zoals onderwijs, zorg, logistiek,overheid, handel, ICT, beveiliging en de financiële sector. Breed-Net is ook ideaal voor het delen van professionele content alsfilms, video en foto’s. Diensten die via traditionele verbindingennauwelijks mogelijk zijn. Daarom is BreedNet van groot belangvoor de creatieve sector.

Meer informatie over BreedNet in hoofdstuk 6 en via www.breednet.nl

Dutch Media Hub

De Dutch Media Hub is een groot en ambitieus project vanuit hetbedrijfsleven uit de media industrie om de digital gateway to Europe te worden. Wat Schiphol is voor het vervoer van goederen

en mensen wordt Dutch Media Hubvoor het verspreiden van digitale con-tent. Digitale content komt Nederlandbinnen en Dutch Media Hub ver-spreidt dat voor haar opdrachtgevers

verder Europa in. Maar de hub is meer dan alleen opslag en dis-tributie. Het is een combinatie van allerlei diensten zoals onder-titeling, rechtenbeheer, afrekenen en streaming die toegevoegdkunnen worden aan internationale content.

De kansen voor Nederland om de Digital Gateway to Europe te wor-den zijn uitstekend. Alle elementen zijn aanwezig: grote nationaalen internationaal opererende media en ICT-bedrijven, een spraak-makende creatieve industrie, hoogwaardige breedbandinfrastruc-turen, internationale verbindingen (o.a. op het Media Park en bij deAMS-IX), kritische consumenten met een hoge breedbandinternetdichtheid en verschillende kennis- en onderwijsinstellingen. Methet project Dutch Media Hub presenteert de Nederlandse media-industrie zich gezamenlijk aan de internationale contenteigenaren.

Meer informatie in hoofdstuk 7 en op: www.dutchmediahub.com.

IPC

De IPC-regeling is bedoeld om ondernemers uit het midden- enkleinbedrijf te stimuleren tot innovatie. Bedrijven werken binnen hetIPC drie jaar aan een individueel of gezamenlijk innovatietraject rond-om een thema. Samenwerking en kennisoverdracht spelen hierbijeen belangrijke rol. De bedrijven werken aan innovaties met als doeleconomische groei en doen hiervoor onderzoek. Ze bepalen zelfwelke innovaties zij willen realiseren, hoe en met wie. Het kan gaanom producten, diensten, processen of een combinatie daarvan.

BreedNet IPC breedbandige diensten

Het ingediende iMMovator-project ‘BreedNet IPC breedbandigediensten’ is in oktober 2009 door SenterNovem goedgekeurdwaarmee subsidie is toegekend aan 25 van de 27 aanvragendebedrijven. Bij elkaar ongeveer 1.250.000 euro aan subsidie, be-

schikbaar gesteld door het Ministerie van Economische Zaken.IMMovator zal optreden als penvoerder van dit project.

Dinsdag 1 december was de kick off van het nieuwe IPC project, infoyer 3 van het studiocentrum op het Mediapark. De 25 deelnemerskwamen bij elkaar om vooruit te kijken op het nieuwe IPC projecten elkaar door middel van vijf speeddate rondes beter te lerenkennen en mogelijke samenwerkingsprojecten te bespreken.

Frank Visser, projectleider van iMMovator gaf een korte presentatiewaarin vooruitgekeken werd naar de nieuwe IPC regeling. Watwordt er van de deelnemende bedrijven verwacht en welke rolspeelt iMMovator in dit project? Arno Bouwens, de projectleidervan iMMovator die het vorige IPC project leidde, keek terug opzijn IPC en gaf de bedrijven enkele nuttige tips mee.

Om de bedrijven kennis met elkaar te laten maken waren er vijfspeeddate rondes georganiseerd. Een belangrijke voorwaarde vande IPC subsidie is samenwerking tussen de IPC deelnemers. Om-dat nog niet alle bedrijven dit geregeld hadden konden zij elkaartijdens de speeddate beter leren kennen. Twee bedrijven werdenaan elkaar gekoppeld en hadden ieder twee minuten om zichzelfvoor te stellen. Vervolgens waren er nog twee minuten om een samenwerking te bespreken en contactgegevens uit te wisselen.

IPC creatieve industrie

Begin 2010 wordt iMMovator’s eerste IPC project over creatievedigitale content afgesloten. In 2005 is men begonnen met eengroep van 32 bedrijven om met steun van de IPC-regeling innovatieen samenwerking te ondersteunen. Inmiddels is deze groep be-drijven 2 tot 3 keer zo groot geworden als het gaat om medewer-kers en omzet. Een mooi succesverhaal dus. Ook is er een tientalonderlinge samenwerkingen gestart, vooral gericht op gecombi-neerde pilots richting markt. Lees meer over dit IPC project inhoofdstuk 9, Media en uitvinders.

12.6 De organisatie

iMMovator is een netwerkorganisatie en bestaat grotendeels uit zelf-standige professionals. Deze vormen het projectbureau en de kernvan de uitvoeringsorganisatie. iMMovator kent een bestuur dat af-gevaardigd wordt vanuit de in iMMovator participerende bedrijven,overheden en kennisinstellingen. Deze werkvorm maakt ons flexi-bel, biedt de mogelijkheid te werken met de beste mensen uit het


De kick off van het IPC project op 1 december 2009

veld en sterk resultaat gedreven. Momenteel (2009) werken er elfmensen, alle in parttime, voor iMMovator. Hieronder een overzicht:

Ton van Mil (directie)“Werken voor iMMovator is een voorrecht. iM-Movator maakt het mogelijk onbeperkt kennisop te doen en deze belangeloos te delen meteenieder die dat wil. iMMovator maakt hetdaarmee ook mogelijk concurrenten samen

te brengen en nieuwe samenwerkingsvormen te ontwikkelen. Decombinatie van strategie ontwikkelen voor de sector en ten uit-voer brengen met een individuele ondernemer is uniek. De com-pactheid van iMMovator is daarbij een groot goed. Geen eindelozediscussies maar Act Strategy!”

Freek van ’t Ooster (financiën en programma’s)“2009 was duidelijk het jaar van de adem in-houden terwijl de crisis hard toesloeg. Nu weervol stoom door in 2010 om consumenten steedsverder op maat in staat te stellen de dienstente gebruiken die in onze sector worden ge-

creëerd. Met de Dutch Media Hub nu ook op internationale schaal!”

Monique van Dusseldorp (organisatie events)“De iMMovator Cross Media Cafés laten keerop keer zien met hoeveel plezier en toewij-ding in Nederland gewerkt wordt aan cross-mediale producten en diensten. Ik probeer al-tijd die mensen op het podium te krijgen

die ook echt praktisch inzicht willen geven in hun projecten. Dat levert dan ook vaak hele waardevolle bijeenkomsten op, met veelnieuws. De Cross Media Cafés leggen de vinger aan de pols vande crossmedia industrie in Nederland.”

George Freriks (senior consultant)“Ik vind het leuk om bij iMMovator betrokkente zijn omdat er een mentaliteit heerst vanaanpakken en doen. Veel innovatieclubs klet-sen alleen maar en bij iMMovator worden echtdingen in beweging gezet en dat inspireert.”

Arno Bouwens (projecten)“Doordat iMMovator de ruimte krijgt om zich alsexpertisecentrum van de media verder te ont-wikkelen gaat het de komende jaren nog leu-ker worden. Doorbraakprojecten, onderzoek enmeer samenwerking met innovatieve bedrijven.”

Marlies Hakvoort (communicatie)“In 2009 hebben we met iMMovator weer eenaantal succesvolle bijeenkomsten en projectengeorganiseerd! Zo worden de Cross MediaCafés steeds drukker bezocht en begint dedemomarkt steeds meer vorm te krijgen. Met

Dutch Media Hub zetten we onszelf inmiddels ook inter-nationaal op de kaart. In 2010 zijn we van plan al onze activiteitenverder te ontwikkelen en te experimenteren met nieuwe formats.Met ons team van enthousiaste mensen gaan we ervoor om hetbeste uit alles te halen. Spannend en leuk om hier bij betrokken tezijn!”

Frank Visser (projecten)“IMMovator heeft in 2009 weer een aantalsuccessen behaald. Het bijzondere aan iMMo-vator is de combinatie van het team. Bij iMMo-vator werkt iedereen ‘above the line’, wat zo-veel betekent als dat ieders bijdrage van

substantiele invloed is op het eindresultaat en iedereen verant-woordelijkheid neemt voor zijn eigen bijdrage aan dat eindresul-taat. Dat heeft tot gevolg dat veel intiatieven slagen, en waar datniet lijkt te lukken, ze snel worden vervangen door kansrijker pro-jecten".”

Simone Smid (projecten)“De iMMovator organisatie bestaat, net als hetnetwerk, uit een zeer gevarieerde groep men-sen. En allemaal dragen ze met enthousias-me, passie en hun eigen unieke expertise bijaan het gezamenlijke doel. Het is mooi om

van zo’n groep deel uit te mogen maken en om daar een extrastukje van de puzzel aan toe te kunnen voegen.”

Charlot Schrijvers (projecten) “Sinds een maand mag ik onderdeel uitma-ken van het team iMMovator. Mijn interesse indeze organisatie werd gewekt door de hoe-veelheid en diversiteit van de projecten. Desfeer die er heerst is energiek en onderne-

mend. En daar ga ik graag in mee.”

Jouko Huismans (projecten, BreedNet)“Wat iMMovator uniek maakt is het organi-seren van projecten en activiteiten die in depraktijk daadwerkelijke meerwaarde hebben.Het zijn de complexe projecten waarvooroverheidsinstanties, bedrijven of instellingen

niet in de positie zijn om ze individueel te kunnen organiseren. IMMovator spot de kansen, pakt deze op, organiseert de samen-werking en realiseert daarmee businessvernieuwing. Hieraandeelnemen en het verschil maken maakt het werken voor iMMo-vator zeer bijzonder.”

Mark Filius (projecten, BreedNet)“Iedere keer opnieuw ben ik verrast met deoriginaliteit en diversiteit van de projecten vaniMMovator. Een mooi staaltje van visie, onder-nemersgeest en pragmatisme. Dat maakt de resultaten bijzonder en het werken bij

iMMovator de moeite waard!


BestuurHet bestuur bestaat uit de volgende personen:• Bob Verburg (voorzitter)• Gaston Crolla (penningmeester)• Dirk Minne Vis (lid)• Mir Wermuth (lid)

12.7 Participanten

IMMovator zou niet kunnen bestaan zonder de steun van partici-panten. Op dit moment zijn dit zestien enthousiaste partijen metdiverse achtergronden. Maar ze hebben allemaal een ding met elkaar gemeen: ze dragen een warm hart toe aan de media industrie.

Het zijn bijvoorbeeld gemeenten, die met hun beleid de creatieveindustrie stimuleren en aanmoedigen. Het zijn kennisinstellingendie met hun expertise bijdragen aan een gedegen begrip van dewerking van deze sector. Ze kunnen door middel van onderzoekde mediasector helpen om tot een next level te komen. Maaronze participanten zijn ook bedrijven. Het zijn grote spelers in demedia industrie die met hun business van belang zijn voor desector. Maar het zijn ook bedrijven van buiten de mediasector diede ontwikkelingen binnen de media met belangstelling volgen engeïnteresseerd zijn in crossovers.

Deze participanten zijn belangrijk voor iMMovator om verschillen-de redenen. Belangrijkste wel is dat je innoveren niet alleen kandoen. Samen met onze participanten krijgen we veel meer ge-daan dan dat we alleen zouden kunnen. Ze bieden ons een groternetwerk en bieden ons nieuwe kansen door ons bij hun werk-zaamheden te betrekken. Onze activiteiten en onderzoeken wor-den versterkt door hun inzichten en betrokkenheid. De intensievesamenwerking op inhoudelijk gebied is van grote waarde vooriMMovator.

Daarnaast is ook hun financiële bijdrage belangrijk voor iMMova-tor. Het is fijn om van onze participanten het vertrouwen te krijgenom projecten, evenementen en onderzoek te organiseren. Dank-zij hun steun kunnen we onze Cross Media Cafés gratis houdenen voor het MPJC een laag tarief vragen. Dankzij de participantenkunnen we ons inzetten om glasvezel voor iedere ondernemertoegankelijk te maken. Dankzij de steun van participanten kunnenwe onderzoek blijven doen naar de ontwikkelingen in de cross-media sector en nieuwe kansen op tijd identificeren en hierop anticiperen.

Een woord van dank voor departicipanten is hier daaromop zijn plaats!

Participanten: bedankt voorhet vertrouwen dat jullie onsgaven in 2009, en op eenmooie toekomst!

Bob VerburgBestuursvoorzitter iMMovator

Gemeente Almere

“Almere staat voor een econo-mische schaalsprong. De ambi-ties van B&W Almere, verwoordin de Economische Visie Almere

2030, is om Almere te ontwikkelen tot een complete stad met eeneigen identiteit en de concurrentiepositie van de MetropoolregioAmsterdam te versterken. De crossmediasector is een voornaameconomisch speerpunt, dat vanuit Almere op (inter)nationalemarkten kan worden uitgebouwd vanwege de grote marktdyna-miek en de kansrijke positie van Almere. Almere heeft de ruimteen het passende ICT-profiel. In iMMovator ziet Almere een partnerom haar economische doelstellingen mede te realiseren.”

Gemeente Amersfoort

“In de versterking van onze economi-sche structuur levert de creatieve en innovatieve kracht van de stad en hetpotentieel daarbinnen een belangrijkebijdrage leveren. Vooral de regionale

concentratie van ICT en creatieve industrie zien wij als kans. Omdie kans volledig te kunnen benutten hebben wij een samenhan-gend programma van activiteiten opgesteld en onder de noemer‘Amersfoort Innovatief Sterk’ een aanvraag voor EFRO-subsidieingediend. Passend binnen de ambitie om met de uitvoering vandit programma onze economische kracht verder te versterkenwaarbij ‘het ontmoeten’ een belangrijk kernelement vormt, partici-peren wij in iMMovator. iMMovator heeft zich bewezen als eennetwerkorganisatie op stedelijk, regionaal en bovenregionaal niveau ,die zowel sterk is in het faciliteren van het bedrijfsleven alsin het samenbrengen van stakeholders. In de uitvoering van onsprogramma van activiteiten zullen wij ook zeker een beroep blijvendoen op de kracht van iMMovator en daar ondersteuning zoeken.”

Han EngelsGemeente Amersfoort

Gemeente Haarlem

“Gemeente Haarlem heeft de ambitie inde Noordvleugel een substantiële spelerte zijn binnen de creatieve industrie.Door als participant deel te nemen aanhet iMMovator Cross Media Network

krijgt de gemeente de mogelijkheid om invloed uit te oefenen opde ontwikkelingsrichting en de keuze voor projecten. Deelnamevan Haarlem is onder meer van belang voor de werving van nieu-we fondsen (bijvoorbeeld in het kader van Pieken in de Delta) enmet het oog op de extra inzet voor de al in gang gezette projec-ten. De samenwerking komt vooral tot uiting in het project ‘Nieu-we Energie op de Creatieve As’ (de doorontwikkeling van hetLeerbedrijf in Haarlem en Amsterdam en het Starterscentrumvoor de creatieve industrie en de uitbouw van het creatieve net-werk) en in de vraagbundeling ten behoeve van het projectBreedNet).”

Andre AlbergaGemeente Haarlem


Gemeente Hilversum

“De gemeente Hilversum is van oudsher hetcentrum van de Nederlandse AV-gerelateerdemultimediasector. Er vinden momenteel veleontwikkelingen plaats die de sector voor gro-te uitdagingen stelt en tegelijkertijd ook kan-

sen biedt. Door digitalisering en convergentie groeit de multi-media industrie door naar een crossmedia industrie. De gemeenteHilversum hecht grote waarde aan het behoud, de versterking enverbreding van de multimediasector als de economische motorvan de regio. Het iMMovator Cross Media Netwerk fungeert alseen katalysator. Zo is iMMovator een drijvende kracht achter hetproject ‘Contenthub’. Crossmediale content die van overzee komten exploitatie mogelijkheden zoekt op het Europese continentmoet doorgaans tal van bewerkingen ondergaan en op een juisteen veilige manier over het continent worden gedistribueerd. Neder-land behoort tot de internationale kopgroep en staat uitstekendvoorgesorteerd om zich te ontwikkelen tot de ‘Mediagateway toEurope’. Voor de mediabedrijven in Hilversum liggen hier – metde kracht van de Amsterdam Internet Exchange AMS-IX, hetgrootste internetknooppunt ter wereld, en de infrastructuur op deas Amsterdam-Hilversum – uitgelezen kansen. De gemeente Hilver-sum ondersteunt en werkt samen met iMMovator om ook in detoekomst het centrum van de multimediasector te zijn.”

Jan RensenWethouder EZ en Media van de Gemeente Hilversum

Hogeschool INHolland

“Nederland dientzich te onderschei-

den als kennisland waarbij de creatieve industrie binnen deNoordvleugel als een van de belangrijkste speerpunt geldt. Nietalleen blijft ondanks de kredietcrisis een krachtig groeipotentieelopportuun, de spin-off voor de Nederlandse industrie als geheelis cruciaal om je binnen de internationale competitieve dynamiekte onderscheiden. De aansluiting tussen het bedrijfsleven, deoverheid en kennisinstellingen dient nauwkeurig te zijn om talenttot bloei te laten komen en implementatie van het potentieel tebewerkstelligen. INHolland profileert zich bij uitstek als kennisin-stelling teneinde het toekomstige talent in de creatieve industrieop te leiden voor verschillende disciplines binnen én buiten haardomein. Als founder van de opleiding Media- en EntertainmentManagement verbond zij zich als eerste kennisinstituut aan rele-vante spelers in de markt en stemt sindsdien haar curriculum afop de opleidingsbehoefte van de creatieve industrie.

Met iMMovator en GNR8 voorziet INHolland in de vraag naar‘leerwerkbedrijven’ om de professionals van de toekomst goeduit te rusten. Studenten leren spelenderwijs innoveren en imple-menteren nieuwe business concepten voor uiteenlopende op-drachtgevers uit de creatieve as van Hilversum tot Haarlem zodatwe die koploperspositie als kenniscentrum kunnen garanderen.In de aanloop naar de Hudson 400 viering, werkten studentenvan GNR8 samen met studenten van de New York State UniversityNew Paltz ten behoeve van de promotie van Nederlandse onder-nemers. In New York was de première van hun film en de uitreikingvan de Hudson Award. Een ander aansprekend voorbeeld zijn de

registraties van TVents, dit is een interactief crossmediaal plat-form dat zich bezighoudt met het registreren van B2B evenemen-ten gericht op innovatie, creativiteit en media. De online publica-ties worden vastgelegd door middel van traditionele media maarook met innovatieve tools zoals: (live)blogs, twitter en gabcasting.Vanuit onze leerwerkbedrijven leveren wij jaarlijks met trots 10jonge entrepreneurs af. In de toekomst wensen we nog een stapverder te gaan zodat wij ook als incubator een platform biedenvoor young professionals.”

Mir WermuthFaculteitsdirecteur School for Communication, Media & Music Hogeschool INHolland

Hogeschool Utecht

“Hogeschool Utrecht heeftals één van haar speerpun-ten Creatieve Industrie. Zijlevert door middel van de

ontwikkeling van onderwijs en onderzoek een bijdrage aan deontwikkeling van Creatieve Industrie binnen de RandstedelijkeNoordvleugel. Ze doet dat vanuit een samenwerkingsverbandtussen de faculteiten Communicatie & Journalistiek, Economie &Management, en Natuur & Techniek. Concreet realiseert de hoge-school vanaf september 2010 een afstudeerrichting Creatieve Industrie binnen deze faculteiten. In de relatie met iMMovatorspeelt met name het lectoraat Cross Media Content and BusinessModels een belangrijke rol. Dit lectoraat trekt de komende twee-en-een-half jaar de uitvoering van het project Creative Excellerator(CELL), dat met geld van Economische Zaken (Pieken in de Delta) gerealiseerd wordt. IMMovator maakt deel uit van het con-sortium van dit project. IMMovator is voor de Hogeschool Utrechteen belangrijke netwerkpartner: zij vormt a.h.w. de ‘hub’ met hetbedrijfsleven in de regio op het gebied van (cross) media ontwik-kelingen.”

Désirée MajoorDirecteur Faculteit Communicatie & Journalistiek HogeschoolUtrecht

Kamer van Koophandel Gooi- en Eemland

“De crossmedia industrie is één van dedrijvende sectoren in de regio. Dat is ookde reden dat de Kamer van Koophandelvoor Gooi-, Eem- en Flevoland al sindsde start actief participeert in iMMovator.De kracht van iMMovator zit in het feit dat

zij in staat is te denken vanuit de economische kansen voor desector. Het gebied waarin iMMovator actief is strekt zich inmiddelsuit over de gehele Metropool Regio Amsterdam. Dit maakt hetmogelijk ook zaken op te pakken die een nationale en internatio-nale uitstraling hebben. Een mooi voorbeeld is Dutch Media Hub,een initiatief dat de kennis van het regionale bedrijfsleven bundelten nieuwe markten aanboort, ook internationaal. Daarnaast zijner vele initiatieven gericht op het MKB bedrijfsleven, bij uitstek degroep bedrijven waar de kamer zich voor in zet. Zo is de verdereuitrol van BreedNet een prima initiatief. Ook het stimuleren vanhet gebruik van kennis uit de crossmedia sector in andere secto-


ren zorgt voor een innovatie impuls buiten de crossmedia indus-trie. Op deze wijze draagt iMMovator bij aan goede randvoor-waarden voor het bedrijfsleven om continu te blijven innoveren.”

Gaston CrollaManager Regiostimulering Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- enFlevoland

Media Academie

“Als hét opleidingsinsti-tuut voor professionals in de mediabranche is de

Media Academie al enkele jaren partner van iMMovator. Die sa-menwerking is ontstaan vanuit de gedachte dat beiden in dezelf-de branche opereren, branchebreed denken en het stimulerenvan kwaliteit, innovatie en inspiratie hoog in het vaandel hebbenstaan. Uitingen hiervan zijn bijvoorbeeld onze bijdrage aan hetMediapark Jaarcongres, waar de Media Academie afgelopen jaarhaar toekomstvisie deelde op het Medialandschap in 2015. Maarook het uitwisselen van ideeën met andere professionals tijdensde Cross Media Cafés. Onze samenwerking met iMMovator er-vaart de Media Academie als zeer inspirerend en werkt als voe-dingsbodem bij het ontwikkelen van nieuwe trainingen, seminarsen workshops. We nodigen dan ook alle iMMovator leden vanharte uit om gebruik te maken van onze trainings- en kennis-expertise in de diverse media vakgebieden. Spreek ons aan tijdensde Cross Media Cafés of maak een afspraak met een van de MediaAcademie professionals zodat we ook het komende jaar sameninnovatieve en inspirerende initiatieven kunnen ontplooien.”

Vicky KuykDirecteur Media Academie

Provincie Noord-Holland

“Ook het afgelopen jaar is de stichting iMMovatorweer een belangrijke part-

ner geweest bij de uitvoering van het Innovatiebeleid van de pro-vincie Noord-Holland. Ik verwacht dan ook voor 2010 hetzelfde.Om internationaal onderscheidend te zijn en te blijven in de AV-industrie, is het van belang de ontwikkelingen in de digitaliseringen de crossmedia op de voet te volgen. Met de kennis en het net-werk van iMMovator kunnen we dit waarborgen. Daarom helpenwij iMMovator graag door bijvoorbeeld het Cross Media Expertise-centrum te steunen. Ook maken wij de ontwikkeling van de DutchMedia Hub mede mogelijk. Ik ben zelf een van de initiatoren vande Dutch Media Hub en ik hoop u volgend jaar op deze plaatsdan ook al enkele successen ervan te kunnen melden!”

Jaap BondGedeputeerde economische zaken Provincie Noord-Holland

Nederlandse Publieke Omroep

“De NPO hecht waarde aan het tijdig infor-matie uitwisselen met de belangrijke spelersen collegae in de markt op het gebied vanproduceren, uitzenden en distribueren van

radio en tv. En het waar nodig gezamenlijk dieper duiken in dematerie en opstellen van aanbevelingen. iMMovator is in staat dezediscussie en projecten op een juiste manier te faciliteren, niet inhet minst door haar omvangrijke netwerk en plaats in de industrie.Daarnaast zien we meerwaarde in het begeleiden van nieuwestarters op mediagebied en hebben we als participant al een aan-tal keer gebruik kunnen maken van de diensten van deze starters.”

Michel MolDirecteur Innovatie en nieuwe media, NPO

Rabobank

“Rabobank stimuleert graag innovatieve initiatie-ven van iMMovator zoals de Cross Media Monitor.Hiervoor heeft Rabobank een analyse gemaaktvan de financiële resultaten van de creatievebranche. Ook waren we hoofdsponsor van hetMedia Park Jaarcongres. Dit initiatief van de media

waarbij Hilversum ‘op de kaart’ wordt gezet, kan rekenen op onzesteun. Als Rabobank zijn we blij datwe in 2009 een actieve rolkonden vervullen en we zijn tevreden over de bereikte resultaten.

iMMovator biedt media-ondernemers een uitstekend netwerk enstelt ons in staat Rabobank steeds meer te positioneren als déMediabank. Rabobank heeft alle trends, kansen, bedreigingenen vooruitzichten voor de creatieve industrie inzichtelijk gemaakt.Raadpleeg hiervoor gratis Rabobank Cijfers en Trends viawww.rabobank.nl/cijfersentrends.”

Frenk TheunissenDirecteur Rabobank Hilversum – Vecht en Plassen

Syntens

“Het waarom van de samenwerking met enonze participatie in iMMovator? Met éénwoord: symbiose. In de crossmediale sec-tor speelt iMMovator een belangrijke encruciale rol. Met visie, netwerk en kennis

ziet iMMovator de kansen in de sector en benut die. Denk aan deCross Media Cafés, die zeer waardevol zijn en waar Syntens van-af het begin nauw bij betrokken is. En de samenwerking binnenhet EFRO-project iMMovator Cross Media Expertise Centrumwaarin we in 2009, 2010 en 2011 het MKB binnen de crossmedialesector nog meer kunnen ondersteunen. Waar iMMovator een pro-jectenbureau is en initieert op basis van visie, vult Syntens aanmet praktische ondersteuning door middel van het kosteloos gevenvan advies en het organiseren van voorlichtingsbijeenkomsten enworkshops. Met onze expertise over en netwerken binnen hetMKB en relevante stakeholders kunnen we die taak goed aan.Voor ons is die samenwerking essentieel, omdat het ons de MKB-er oplevert die wil én kan innoveren in deze prachtige sector. iMMovator ziet de door vaart en passie gecreëerde kansen viaonze dienstverlening slagen. Een perfecte symbiose, volgens VanDale: “Het samenleven van twee ongelijksoortige organismen diedaar beide voordeel bij hebben”.”

Erwin BosTeamleider Creatieve Industrie Syntens Noord-Holland


TCN Media Park

“TCN Media Park draagt iMMovatoreen warm hart toe. Samen met iM-Movator konden wij invulling gevenaan het huurconcept Mc3 in het

Mediacentrum. Dit pand is nu tot de nok toe gevuld met ambitieuze,vaak jonge mediabedrijven en bedrijfjes. Een aantal ervan groeitalweer uit hun jas, waarmee een lobby met de naaste buren be-gint en vraag ontstaat naar meer vierkante meters ruimte. Laat datnu juist onze tak van sport zijn...

De Cross Media Monitor die iMMovator jaarlijks presenteert, geefteen duidelijk inzicht in de ontwikkelingen van de sector. De Moni-tor is voor ons een waardevol instrument tijdens gesprekken metpotentiële huurders op het Media Park. En tot slot, maar ze mogenook bovenaan staan: de Cross Media Cafés dragen ertoe bij dathet Media Park spraakmakend op de kaart blijft staan!”

Jacco ZwerverProjectmanager TCN Media Park

Technicolor Nederland

“Technicolor steunt iMMova-tor omdat het een brede ba-sis vormt voor ontwikkelingvan multimedia diensten. Het

is van belang dat de hele bedrijfskolom in iMMovator vertegenwoor-digd is, van content via bewerking tot distributie, en dat ook de over-heden actief deelnemen. De mogelijkheden die de technischeontwikkelingen bieden zijn eindeloos. Het is de kunst om daaruitdie diensten te selecteren die voor bedrijven tot rendabele omzetleiden en die voor een grote groep gebruikers (zowel consumentenals bedrijven en instellingen) toegevoegde waarde bieden. iMMo-vator biedt ruimte aan experimenten en verschaft toegang tot ken-nis en internationale netwerken. Daarvan kunnen de aangeslotenbedrijven en instellingen leren. iMMovator kan daarmee een bijdra-ge leveren aan een verantwoorde en zinvolle ontwikkeling van demultimedia dienstverlening, een kernactiviteit van Technicolor.”

Jeroen WilmesDirecteur Marketing en Sales, Technicolor

United Broadcast Facilities

“Lineaire televisie is een vol-wassen medium. Interactiviteiten play-out naar allerlei (mo-

biele) devices vraagt om IT gedreven oplossingen. In dit domeinwordt nog volop gepionierd en zullen door ‘trial and error’ nieuwesuccessen tot ontwikkeling komen. Als toonaangevend televisiefaciliteiten bedrijf willen wij een actieve bijdrage leveren aan hetstimuleren van innovatieve initiatieven. We laten ons graag uitda-gen en inspireren door startende ondernemers om daar ook zelfons voordeel mee te kunnen doen. Daarom zijn we participant iniMMovator.”

Markus BosDirecteur United Broadcast Facilities


AgisJeroen CrasbornHoofdstuk 10: Games en zorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115www.agis.nl

AnastasiaAletta BeckerHoofdstuk 5: De toekomst van het medialandschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71www.squareweb.org

AVRODavid LinssenHoofdstuk 3: Aflevering: HDTV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37www.avro.nl

Basisboek Cross Media ConceptingIndira ReynaertDaphne Dijkerman Hoofdstuk 8: Nieuw seizoen, nieuwe plannen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100http://crossmediaforum.web-log.nl

BBCAndy QuestedHoofdstuk 3: Aflevering: HDTV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34www.bbc.co.uk

Beeld en GeluidEerde HovingaHoofdstuk 4: Digitale archieven springlevend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52www.beeldengeluid.nlJan MullerHoofdstuk 5: De toekomst van het medialandschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75www.beeldengeluid.nl

BlykEric KipHoofdstuk 1: Mobiele media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10www.blyk.nl

BNNBerend Jan VerheijenHoofdstuk 8: Nieuw seizoen, nieuwe plannen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98www.bnn.nl

Branded ChannelsRichard van den BoogaardHoofdstuk 4: Digitale archieven springlevend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54www.brandedchannels.com

Brava HDTVJur BronHoofdstuk 3: Aflevering: HDTV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35www.bravahdtv.com

BTEdwin HagemanHoofdstuk 7: Dutch Media Hub . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90www.bt.com

Cam-a-lotPhilippe ViéHoofdstuk 3: Aflevering: HDTV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36www.camalot.nl

CanalDigitaalRene TensenHoofdstuk 3: Aflevering: HDTV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38www.canaldigitaal.nl

Celluloid RemixThijs van ExelHoofdstuk 4: Digitale archieven springlevend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53www.celluloidremix.nl

CM groepJeroen van GlabbeekHoofdstuk 5: De toekomst van het medialandschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74www.cm.nl

Connected people/ 3 frogsPaul JanssenHoofdstuk 2: Aflevering: Digitale tv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25www.3-frogs.com

CrowntechJan-Pieter GerritsenHoofdstuk 2: Aflevering: Digitale tv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25www.crowntech.nl

Dance TVArno van BovenHoofdstuk 2: Aflevering: Digitale tv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26Jeffrey van der VeerHoofdstuk 3: Aflevering: HDTV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35www.dancetv.nl

DanceRadio & QoolerFried BroekhofHoofdstuk 9: Media en uitvinders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105www.djtrx.com

Diabetesvereniging NederlandMargot van den BeukenHoofdstuk 10: Games en zorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116www.dvn.nl


Register

ED*ITMascha VisserHoofdstuk 4: Digitale archieven springlevend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55www.ed-it.nu

Eerste Hulp Bij PlaatopnamenNiels AalbertsHoofdstuk 11: Crossmedia marktontwikkelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125http://eerstehulpbijplaatopnamen.blogspot.com

Eredivisie LiveJan de VriesHoofdstuk 2: Aflevering: Digitale tv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28www.eredivisielive.nl

Erfgoed 2.0Theo MeereboerHoofdstuk 4: Digitale archieven springlevend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55http://erfgoed20.wordpress.com/

EricssonFrank HermansHoofdstuk 2: Aflevering: Digitale tv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29www.ericsson.nl

EurosportDanny MenkenHoofdstuk 3: Aflevering: HDTV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40www.eurosport.nl

Gemeente AmersfoortHan EngelsHoofdstuk 12: Over iMMovator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134www.amersfoort.nl

Gemeente HaarlemAndre AlbergaHoofdstuk 12: Over iMMovator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134www.haarlem.nl

Gemeente HilversumJan RensenHoofdstuk 7: Dutch Media Hub . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90Hoofdstuk 10: Games en zorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114Hoofdstuk 12: Over iMMovator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135www.hilversum.nl

Gemeente PurmerendBerent DaanHoofdstuk 6: BreedNet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85www.purmerend.nl

Gemeente ZaanstadHans LuitenHoofdstuk 6: BreedNet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85www.zaanstad.nl

Gerd LeonhardGerd LeonhardHoofdstuk 5: De toekomst van het medialandschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64www.mediafuturist.com

GetMarviaArnoud HaverlagHoofdstuk 5: De toekomst van het medialandschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73www.getmarvia.nl

GfK IntomartLiesbeth NekkersHoofdstuk 11: Crossmedia marktontwikkelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122www.gfk.nl

GfK Retail and TechnologyBarbara SchoutenHoofdstuk 3: Aflevering: HDTV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Maikel VerhaarenHoofdstuk 11: Crossmedia marktontwikkelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123www.gfk.nl

GreetinqArthur TolsmaHoofdstuk 1: Mobiele media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14www.greetinq.com

Hans HulscherHans HulscherHoofdstuk 3: Aflevering: HDTV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

Het GesprekRuud HendriksHoofdstuk 3: Aflevering: HDTV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38www.hetgesprek.nl

HUCELL Hoofdstuk 12: Over iMMovator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130www.hucc.nlDésirée MajoorHoofdstuk 12: Over iMMovator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135www.hu.nl

HyvesYme BosmaHoofdstuk 1: Mobiele media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19www.hyves.nl

IensIens BoswijkHoofdstuk 1: Mobiele media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16www.iens.nl

iFanzy/StoneroosAnnelies KapteinHoofdstuk 2: Aflevering: Digitale tv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26www.ifanzy.nl

Register 139

ilse mediaErik RoversHoofdstuk 1: Mobiele media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17www.ilsemedia.nl

iMMovatorFreek van 't OosterHoofdstuk 2: Aflevering: Digitale tv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24Bob VerburgHoofdstuk 6: BreedNet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85Hoofdstuk 12: Over iMMovator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 George FreriksHoofdstuk 7: Dutch Media Hub . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90Arno BouwensHoofdstuk 9: Media en uitvinders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104www.immovator.nl

INHollandGNR8 Hoofdstuk 12: Over iMMovator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129Mir WermuthHoofdstuk 12: Over iMMovator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135www.inholland.nl

Instore Digital PrintingJelmer PottHoofdstuk 9: Media en uitvinders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104www.supermet.nl

KVK Gooi-, Eem- en FlevolandGaston CrollaHoofdstuk 12: Over iMMovator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135www.kvk.nl

LogicaRaph BodeHoofdstuk 2: Aflevering: Digitale tv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Hoofdstuk 9: Media en uitvinders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106www.logica.nl/studenten/400011253

LunaforteRichard HazenbergHoofdstuk 9: Media en uitvinders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105www.lunaforte.nl

MarketDrumsWilfred StegemanHoofdstuk 5: De toekomst van het medialandschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72www.marketdrums.com

Media AcademieAristoteles Hoofdstuk 5: De toekomst van het medialandschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 Vicky KuykHoofdstuk 12: Over iMMovator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136www.media-academie.nl

Ministerie van Economische ZakenFrank HeemskerkHoofdstuk 5: De toekomst van het medialandschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68Hoofdstuk 6: BreedNet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84www.ez.nl

Ministerie van OC&WRonald PlasterkHoofdstuk 5: De toekomst van het medialandschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78www.ocw.nl

MobypictureMatthijs van AbbeHoofdstuk 5: De toekomst van het medialandschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73www.mobypicture.com

MoCaHWillem DoevendansHoofdstuk 9: Media en uitvinders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105www.MoCaH.nl

MovelsThomas EngelHoofdstuk 1: Mobiele media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16www.movels.eu

NARBJames BurkeHoofdstuk 4: Digitale archieven springlevend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57www.narb.me

NHTVHans BouwknegtHoofdstuk 9: Media en uitvinders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107www.nhtgv.nl

NOSWilliam ValkenburgHoofdstuk 1: Mobiele media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18Jan de JongHoofdstuk 3: Aflevering: HDTV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Roeland StekelenburgHoofdstuk 8: Nieuw seizoen, nieuwe plannen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96www.nos.nl

NoterikNaftalie HerschelHoofdstuk 4: Digitale archieven springlevend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54www.noterik.nl

NovayCristian HesselmanHoofdstuk 9: Media en uitvinders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106www.novay.nl

One ShoeMichel van VeldeHoofdstuk 1: Mobiele media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15www.oneshoe.nl


OpalioRik WagterHoofdstuk 9: Media en uitvinders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106www.opalio.com

Pim PamRonald van der LingenHoofdstuk 1: Mobiele media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15http://pimpam.mobi/

PowNedDominique WeesieHoofdstuk 5: De toekomst van het medialandschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70Marianne ZwagermanHoofdstuk 5: De toekomst van het medialandschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70www.powned.nl

ProactKlaus BuenkHoofdstuk 4: Digitale archieven springlevend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53www.proact.nl

ProskopeCorne BoumanHoofdstuk 8: Nieuw seizoen, nieuwe plannen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100www.proskope.nl

Provincie Noord-HollandJaap BondHoofdstuk 7: Dutch Media Hub . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89Hoofdstuk 12: Over iMMovator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136www.noordholland.nl

PSVPeter KentieHoofdstuk 5: De toekomst van het medialandschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69www.psv.nl

Publieke Omroep (NPO)Michel MolHoofdstuk 4: Digitale archieven springlevend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52Hoofdstuk 12: Over iMMovator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136Henk HagoortHoofdstuk 5: De toekomst van het medialandschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75www.omroep.nl

RABGeorge BohlanderHoofdstuk 11: Crossmedia marktontwikkelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122www.rab.nl

RabobankDan ArmstrongHoofdstuk 1: Mobiele media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11Frenk TheunissenHoofdstuk 12: Over iMMovator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136www.rabobank.nl

RTLArno OttoHoofdstuk 11: Crossmedia marktontwikkelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43www.rtl.nl

SanomaMichiel BuitelaarHoofdstuk 11: Crossmedia marktontwikkelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125www.sanoma.nl

SBSEric EljonHoofdstuk 3: Aflevering: HDTV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37Boudewijn VosHoofdstuk 4: Digitale archieven springlevend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59www.sbs.nl

SchedjoulesWilfred StegemanHoofdstuk 2: Aflevering: Digitale tv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26www.schedjoules.nl

Screen DigestTom MorrodHoofdstuk 3: Aflevering: HDTV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34www.screendigest.com

Second SightAndrea WiegmanHoofdstuk 11: Crossmedia marktontwikkelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125www.secondsight.nl

Sense CompanyMartijn van JoleHoofdstuk 10: Games en zorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116Ewoud KuyperHoofdstuk 10: Games en zorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116www.sense-company.com

Sense StudiosHidde KrosHoofdstuk 5: De toekomst van het medialandschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72www.sensestudios.com

SharewireIvo WentholtHoofdstuk 1: Mobiele media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12www.sharewire.nl

SilverfitJoris WiersingaHoofdstuk 10: Games en zorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117www.silverfit.com

SMS9009Joost LigtvoetHoofdstuk 1: Mobiele media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14www.sms9009.nl

Register 141

Spil Games AsiaMarc van der ChijsHoofdstuk 5: De toekomst van het medialandschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74www.spilgames.com

Sport1Rende LuitjesHoofdstuk 3: Aflevering: HDTV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39www.sport1.nl

Sport2mediaGuido BouwHoofdstuk 4: Digitale archieven springlevend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59www.sport2media.nl

SPOTPaul van NiekerkHoofdstuk 11: Crossmedia marktontwikkelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122www.spot.nl

SPRXmobileClaire BoonstraHoofdstuk 1: Mobiele media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15www.sprxmobile.com

STERArian BuurmanHoofdstuk 5: De toekomst van het medialandschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75www.ster.nl

Stichting Game AccessibilityBrian BorsHoofdstuk 10: Games en zorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115www.game-accessibility.com

Stichting KijkonderzoekBas de VosHoofdstuk 2: Aflevering: Digitale tv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27www.kijkonderzoek.nl

SyntensErwin BosHoofdstuk 12: Over iMMovator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136www.syntens.nl

TCN Media ParkJacco ZwerverHoofdstuk 12: Over iMMovator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137www.mediapark.nl

TechnicolorNick CetonHoofdstuk 4: Digitale archieven springlevend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55Jeroen WilmesHoofdstuk 12: Over iMMovator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137www.technicolor.nl

Tele 2Hans BroekhuisHoofdstuk 2: Aflevering: Digitale tv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30www.tele2.nl

The YardmanPhilippe TammesHoofdstuk 3: Aflevering: HDTV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36www.yardmen.nl

Tijdsbeeld MediaWim-Jan KolpaHoofdstuk 4: Digitale archieven springlevend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58www.tijdsbeeldmedia.nl

TNO ICTErik HuizerHoofdstuk 9: Media en uitvinders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108Mark van StaalduinenHoofdstuk 9: Media en uitvinders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108Frits KlokHoofdstuk 3: Aflevering: HDTV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Hoofdstuk 9: Media en uitvinders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108www.tno.nl

TreasuremytextPaul StringerHoofdstuk 1: Mobiele media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14www.treasuremytext.nl

Tunin.FMDennis KokkelinkHoofdstuk 1: Mobiele media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16http://w3.tunin.fm/

United Broadcast FacilitiesMarkus BosHoofdstuk 3: Aflevering: HDTV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40Hoofdstuk 12: Over iMMovator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137www.ubf.nl

UPCIvo LochtmanHoofdstuk 2: Aflevering: Digitale tv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29www.upc.nl

UT TwenteRoeland OrdelmanHoofdstuk 9: Media en uitvinders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107www.universiteittwente.nl

UvAArnold SmeuldersHoofdstuk 9: Media en uitvinders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107Cees SnoekHoofdstuk 9: Media en uitvinders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108Maarten de RijkeHoofdstuk 9: Media en uitvinders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108www.uva.nl


Vereniging van Nederlandse BioscoopexploitantenRon SterkHoofdstuk 3: Aflevering: HDTV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41www.nvbinfocentrum.nl

Video ActiveWietske van den HeuvelHoofdstuk 4: Digitale archieven springlevend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54www.videoactive.eu

VINEXPeter WiegmanHoofdstuk 11: Crossmedia marktontwikkelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124www.vinex.nl

Virtua GymPaul BraamHoofdstuk 9: Media en uitvinders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105www.virtuagym.nl

VolkskrantRob HaansHoofdstuk 5: De toekomst van het medialandschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75www.volkskrant.nl

VPROErik van HeeswijkHoofdstuk 8: Nieuw seizoen, nieuwe plannen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99www.vpro.nl

VWS AdvocatenJerome MichelHoofdstuk 11: Crossmedia marktontwikkelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125www.vwsadvocaten.nl

WaisdaMaarten BrinkerinkHoofdstuk 4: Digitale archieven springlevend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54http://waisda.nl/

WatwaswaarLeila LibergeHoofdstuk 4: Digitale archieven springlevend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57www.watwaswaar.nl

World Trade Center AlmereFons van der HamHoofdstuk 7: Dutch Media Hub . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90www.wtcaa.nl

WuzzonLouise VerschurenHoofdstuk 1: Mobiele media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14www.wuzzon.nl

YellowbirdRafaël RedczusHoofdstuk 9: Media en uitvinders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106www.yellowbirdsdonthavewingsbuttheyflytomakeyouexperien-cea3dreality.com

Zero CreativeJean-Pierre van MaasakkerHoofdstuk 9: Media en uitvinders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106www.zerocreative.nl

ZiggoYoram LeviHoofdstuk 3: Aflevering: HDTV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Mirko MensinkHoofdstuk 5: De toekomst van het medialandschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75www.ziggo.nl

Register 143


Dankwoord

Wij danken graag de dagvoorzitters en sprekers van de CrossMedia Cafés, het Mediapark Jaarcongres, Game in the City en deHD Dagen, de verschillende projectleiders en alle andere betrok-kenen voor hun bijdrage aan deze uitgave.

Colofon

Trends en ontwikkelingen in crossmedia, editie 2009-2010 is eenuitgave van iMMovator Cross Media Network.

DisclaimerDe teksten in deze publicatie zijn gebaseerd op door iMMovatorverzamelde informatie die zo zorgvuldig mogelijk is verwerkt. Alser desondanks toch wat is misgegaan of als er verzuimd is bijspecifiek materiaal de rechthebbende te vermelden, dan kunt ucontact opnemen met iMMovator. Ondanks alle aan de samen-stelling van de tekst bestede zorg, kan noch de redactie, noch deuitgever, aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade,die zou kunnen voortvloeien uit enige fout, die in deze uitgavezou kunnen voorkomen.

In dit boek komen namen voor van gedeponeerde handelsmerken.Deze namen zijn in de tekst niet voorzien van een handelsmerk-symbool, omdat ze slechts fungeren als aanduiding van de bespro-ken producten of diensten. Hierbij wordt op geen enkele wijze getrachtinbreuk te maken op de rechten van de handelsmerkhouder.

Tekst en redactieFrank JanssenLia VieveenPeter OlsthoornMarlies HakvoortArno BouwensSimone Smid

FotografieMark JanssenFrank JanssenLia Vieveen

VormgevingHelmi Scheepers

DrukComprenz

Colofon

iMMovator Cross Media Expertisecentrum is mede gefinancierd met steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling van de Europese Commissie.

ContactgegevensiMMovator Cross Media Network

Bezoekadres:Mediacentrum/MC3 Media ParkSumatralaan 451217 GP Hilversum

Postadres:Postbus 124 1200 AC Hilversum

Telefoon: 035 - 677 75 07 E-mail: [email protected] Website: www.immovator.nl

Trends en ontwikkelingen in crossmedia, editie 2009-2010©iMMovator Cross Media Network

TRENDS EN ONTWIKKELINGEN IN CROSSMEDIA, EDITIE 2009-2010

Trends en ontwikkelingen in crossmedia geeft een overzicht van de relevante ontwikkelingen in de Nederlandse crossmedia sector in 2009. Aan de hand van de door iMMovator georganiseerde evenementen, zoals de Cross Media Cafés, de HD Dagen en het Media-park Jaarcongres, projecten en onderzoeken komen verschillende thema’s aan bod. 2009, het jaar waarin heel Nederland gebruik begon te maken van mobiele diensten, HDTV zich langzaam verder ontwikkelde, digitale archieven springlevend zijn en serioushealth gaming de belofte voor 2010 werd. Trends en ontwikkelingen in crossmedia biedt een boeiend overzicht van de ontwikkelingenin de crossmedia sector in 2009 en inzicht in prille trends die in 2010 de markt kunnen veranderen!

Meer informatie is te vinden opWWW.IMMOVATOR.NL

ANDERE UITGAVEN VAN IMMOVATOR:

• Trends en ontwikkelingen in crossmedia, editie 2007-2008 (januari 2008)• Trends en ontwikkelingen in crossmedia, editie 2008-2009 (januari 2009)• Cross Media Monitor 2006 (december 2006)• Cross Media Monitor 2008 (juni 2008)• Kwartaalmonitor Digitale Televisie (vanaf september 2007 ieder kwartaal)• Investeren in Verbindingen (juni 2006)



IMM

OV

AT

OR

•T

RE

ND

S E

N O

NT

WIK

KE

LIN

GE

N IN

CR

OS

SM

ED

IA• E

DIT

IE 2

00

9-2

010

Trends en ontwikkelingen in crossmedia 2009-2010

Documents

Transcript of Trends en ontwikkelingen in crossmedia 2009-2010