Theo Henrichs - 2009 1

Toonladders en 3-klanken

PHCC-G Walk-in

Beginselen van muziek-Theo-rieNoodzakelijke kennis bij gebruik van muziekprogramma's

Akkoorden-hulpje bij melodiën

Theo Henrichs - 2009 2

Toonladders en 3-klanken

● Agenda● Doel van deze walk-in● Iets over toon-afstanden● Iets over toonladders ● Iets over 3-klanken● Majeur en mineur● En nu waar het allemaal om begonnen was

Theo Henrichs - 2009 3

Toonladders en 3-klanken

● Aan het einde van deze walk-in zijn we in staat om:● Een toonsoort van een geschreven muziekstuk te vinden.

(75% kans)● Zelf de bijbehorende toonladder te vinden.● Basis akkoorden (3-klanken) te vinden die passend zijn.● Basis akkoorden te plaatsen bij eenvoudige melodieën

– Noodzakelijke voorkennis: ● U dient noten te kunnen herkennen (spellen is oké)● U weet iets af van maten en sleutels (minimaal de G-sleutel)

Theo Henrichs - 2009 4

Een stukje van de piano

Toonafstanden

Dit is de centrale C (midden op de piano)

Theo Henrichs - 2009 6

Toonafstanden een heleboel bij elkaar (ter info)

SECUNDE C D 2 (vader jacob)

TERTS C E C Es 3 (er is een kindeke)

(toen onze mop een mopje was)

KWART C F 4 (wilhelmus/ zie ginds)

KWINT C G 5 (altijd is kortjakje)

SEXT C A 6 (My bonnie/ my way; and now…)

SEPTIME C B 7 (there’s a place for us)

OCTAAF C C 8 (somewhere over the rainbow)

Theo Henrichs - 2009 7

De toonladder

● Er bestaan héél veel soorten toonladders. Wij behandelen 2 soorten, t.w.:

– De majeur toonladder – De mineur toonladder

● Definities:

1. Een toonladder is een vaste reeks stijgende of dalende opeenvolging van toonhoogten.

2. Een toonladder is een vaste reeks van bepaalde toon-afstanden

Wij benaderen de toonladder volgens definitie 2

Theo Henrichs - 2009 8

De majeur toonladder

● De majeur toonladder is een opeenvolging van de volgende toon-afstanden: ● +(2x½), +(2x½), +(1x½), +(2x½), +(2x½), +(2x½), +(1 x½)

Of te wel

● 1, 1, ½, 1, 1, 1, ½

Of te wel

● Heel, heel, half, heel, heel, heel, half.

11½111½

Theo Henrichs - 2009 12

Toonladders en 3-klanken

Dit waren een paar majeur toonladders . . .

Nu de 3 klanken

Theo Henrichs - 2009 16

maj

maj

min

0

maj

min

min

min

Cmaj-GRID De 3-klanken van de majeur toonladder van C

Afstanden : 1 – 1 - ½ – 1 – 1 – 1 - ½ - 1 – 1 - ½ – 1

Theo Henrichs - 2009 17

maj

maj

0

maj

min

min

min

Cmaj-GRID De 3-klanken van de majeur toonladder van C

Afstanden : 1 – 1 - ½ – 1 – 1 – 1 - ½ - 1 – 1 - ½ – 1

Theo Henrichs - 2009 18

maj

maj

min

0

maj

min

min

min

Gmaj-GRID De 3-klanken van de majeur toonladder van G

Afstanden : 1 – 1 - ½ – 1 – 1 – 1 - ½ - 1 – 1 - ½ – 1

Theo Henrichs - 2009 19

maj

maj

min

0

maj

min

min

min

Gmaj-GRID De 3-klanken van de majeur toonladder van G

Afstanden : 1 – 1 - ½ – 1 – 1 – 1 - ½ - 1 – 1 - ½ – 1

Theo Henrichs - 2009 20

maj

maj

min

0

maj

min

min

min

Fmaj-GRID De 3-klanken van de majeur toonladder van F

Afstanden : 1 – 1 - ½ – 1 – 1 – 1 - ½ - 1 – 1 - ½ – 1

s

Theo Henrichs - 2009 21

maj

maj

min

0

maj

min

min

min

Fmaj-GRID De 3-klanken van de majeur toonladder van F

Afstanden : 1 – 1 - ½ – 1 – 1 – 1 - ½ - 1 – 1 - ½ – 1

s

Theo Henrichs - 2009 22

Basis 3-klanken bij majeur toonladders● Om te onthouden:

● 1ste positie – Majeur● 2de positie – Mineur● 3de positie – Mineur● 4de positie – Majeur● 5de positie – Majeur● 6de positie – Mineur● 7de positie – 0

11½111½

Theo Henrichs - 2009 23

De mineur toonladder

● De mineur toonladder heeft meerdere mogelijkheden en kan de volgende opeenvolging van toon-afstanden hebben:● Heel, half, heel, heel, half, heel, heel. (aeolisch)

1, ½, 1, 1, ½ 1, 1

Maar óók

● Heel, half, heel, heel, half, anderhalf, half. (harmonisch) 1 - ½ - 1 - 1 - ½ - 1½ – ½

Maar óók

● Heel, half, heel, heel, heel, heel, half. (melodisch) 1 - ½ - 1 - 1 - 1 - 1 - ½

Theo Henrichs - 2009 24

De mineur toonladder van a (Am, Amin, a, A-)

Begin je vanuit a, dan wordt de toonladder:● Aeolisch

a + 1 = b + ½ = c + 1 = d + 1 = e + ½ = f + 1 = g + 1 = a

● Harmonisch a + 1 = b + ½ = c + 1 = d + 1 = e + ½ = f + 1½ = gis + ½ = a

● Melodisch a + 1 = b + ½ = c + 1 = d + 1 = e + 1 = fis + 1 = gis + ½ = a

Resumé: De volgende noten zijn mogelijk in een Amin toonladder

gisa b c d e f g a fis

Theo Henrichs - 2009 26Er zijn dus 3 grids nodig om alle 3-klanken te vinden

Theo Henrichs - 2009 27

óf/óf óf/óf

Am-GRID De 3-klanken van de mineur toonladder van A (Am)

Theo Henrichs - 2009 28

óf/óf óf/óf

min

maj

min

0

En nóg meer is mogelijk!

maj

min

maj

maj

maj

min

Am-GRID De 3-klanken van de mineur toonladder van A (Am)

Theo Henrichs - 2009 29

Basis 3-klanken bij mineur toonladders● Om te onthouden:

● 1ste positie – Mineur● 2de positie – Mineur én 0● 3de positie – Majeur● 4de positie – Majeur én Mineur● 5de positie – Majeur én Mineur● 6de positie – Majeur● 7de positie – Majeur

Theo Henrichs - 2009 30

Kwintencirkel

+ 1 #+ 1 b

Theo Henrichs - 2009 31

Herkennen van de toonaard● Uit welke toonladder komen de tonen van dit muziekstukje?

● Kijk naar het aantal kruisen of mollen

– Gebruik de kwintencirkel● Kijk naar de laatste noot

– Vaak eindigt het stuk in de grondtoon (start van de toonladder)● Kijk naar de eerste noot van de eerste gehele maat

– Een stuk begint vaak met de grondtoon (start van de toonladder

● Is het majeur of mineur?

● Kijk of in het stuk vreemde kruisen, mollen of herstellingstekens in voorkomen.– Denk aan de aeolisch, melodisch en harmonisch varianten

● Klinkt het vrolijk of droevig?

Theo Henrichs - 2009 32

Akkoorden plaatsen

● Waar plaatsen we een accoord?

● Kijk naar de maat én het ritme

– Plaats een akkoord daar waar een accent ligt ● Dit is de belangrijkste regel want een stuk bestaat niet altijd uit

één en de zelfde maat!– Bij eenvoudige stukken geldt de volgende regel

● Bij twee-kwart op de eerste tel● Bij drie-kwart op de eerste tel● Bij vier-kwart op de eerste tel maar kan ook op de derde tel

Theo Henrichs - 2009 33

Akkoorden plaatsen● Het plaatsen van een akkoord gaat als volgt:

● Bepaal de grondtoon, toonladder en of het majeur of mineur is.

● Maak een grid aan voor de betreffende toonladder (Bijv. G-maj grid)

● Neem de eerste noot met een accent Bijv. de “G”

● Zoek in het grid alle akkoorden waar de “G” in voorkomt.

– Dat zijn de akkoorden: G-majeur, C-majeur en E-mineur

(kort geschreven is dat G, C of Em)● Maak nu een keuze of doe dat later

● Ga verder met de volgende noot waar een accent op ligt . . . . . . . . . . . óf pak de eerste noot in de volgende maat.

– Bijv. een “B” -> G, Bm, Em

– Bijv. een “C” -> Am, C, Fis0

– En zo verder

Theo Henrichs - 2009 34

Akkoorden plaatsen

● PAS OP:

● Gebruik niet alléén je verstand, ● gebruik voorál je oren.

● We gaan oefenen op het Wilhelmus

11½111½

Theo Henrichs - 2009 35

En nu aan de slag!

11½111½

GCEm

GBmEm

AmCFis0

GCEm

Theo Henrichs - 2009 36

Toonladders en 3-klanken

● We zijn nu aan het einde van deze walk-in, we zijn nu in staat om:● Een toonsoort van een geschreven muziekstuk te

vinden. (75% kans)● Zelf de bijbehorende toonladder te vinden.● Basis akkoorden (3-klanken) te vinden die passend zijn.● Basis akkoorden te plaatsen bij eenvoudige melodieën

Theo Henrichs - 2009 37

Toonladders en 3-klanken

Vragen staat vrij

Succes er mee