Dromen, denken, durven, DOEN!

nr

4 |

feb

ru

ar

i 201

3Get connected

3 Voorwoord Van droom naar daad, Roel Robbertsen

4 update 2013: schakelen tussen visie en uitvoering

5 facts & figures Research & development in Utrecht

6 dromen over morgen Imagining Tomorrow helpt topondernemers

8 Kiezen of delen ‘Ik neem graag risico’ Ton van Overbeek (Careyn)

10 droomparels •HIK •Ceratec •RominaPompei •Innofuse •Broedplaatsvandromen •Weekvanhetnachtkastje •LUCy in the sky •Lomansleer-werkbedrijf •Wikaza

14 ‘ik ben een verbinder’ AleidWolfsen(burgemeestervanUtrecht)

15 Strategisch netwerk Get connected

16 Get connected, de aftrap...

18 op locatie ProtoSpace,experimenterenmet3D-printers

21 tegengeluid ‘Ga voor een topcampus!’ EmmoMeijer(RoyalFrieslandCampina)

22 dubbelinterview Bouwstenenvoorbiomassaversusprutsen

opeendijkje BertWeckhuysen(UniversiteitUtrecht)

enAnnemiekeNijhof(Tauw)

25 estafette-interview ‘Veelbedrijvenzijnzóouderwets...’ MaartenTimmerman(DeVereenvoudigers)

27 agenda & colofon

Nietomdathetzomoeilijkiswagenwehetniet,maaromdatwehetnietwagenishetzomoeilijk.AandieuitspraakvanSenecamoestikdenkentoenikhetthema hoorde van de Get Connected 4: dromen, denken, durven, doen. Geldt dat nietvoorallesinhetleven?Webeginnenmeteendroom,eenidee.Wedenkenerover na, tot we het durven. En daarna doen we het gewoon. Hetklinkteigenlijkbestsimpel,maarzo’nproceskanlangduren.Dathetookanderskan,laatdeoprichtingvandeEconomicBoardUtrecht(EBU)zien.Innoggeenjaartijdgingenwevandromennaardaden.Gewoon,omdatwehetwaag-den. Een korte terugblik…

AleengrootaantaljarenginghetonsalskloppendhartvanNederlandecono-mischgoedenwerktenwegoedsamenindetriplehelixopeenaantalgebieden.Tochmistenweiets,ietsdatbijvoorbeeldEindhovenenAmsterdamwelalhad-den:eenboardwaarinbedrijven,instellingenenoverhedenbreedsamenwerkenaan de regionale economische ontwikkeling. Een board ook, die als volwaardige gesprekspartner kan optreden in diverse gremia.

OnzeTaskforceInnovatiekreegbeginvorigjaardeopdrachtteonderzoekenoferbijhetbedrijfsleveneninhetmaatschappelijkveldbelangstellingwasvoorzo’ninitiatief.Enofmenzichaaneennieuwestrategischedialoogzouwillencommit-teren.Ofzezelfsinde‘driver’sseat’zoudenkunnenenwillenplaatsnemenvanzo’n‘economicboard’.Diebelangstellingwaser.Sterker:erwaseengrootgevoelvanurgentieomingezamenlijkheidtewerkenaandemaatschappelijkevraagstukkenvandezetijd.DatwaseenvandeconclusiesnaconsultatievanmeerdandriehonderdUtrechtsebedrijven.Eenanderewasdatweeennogscherperegemeenschap-pelijkevisieengedeeldeambitieszoudenmoetennastreven.Eneenstrategischtopnetwerkwaarinwediegezamenlijkeinzichtenkunnenontwikkelen.Nu,eenjaarlater,iserdaneenEconomicBoardUtrechteneenGetConnected-netwerk.Inbeidezittendromers,denkers,durversendoeners.Samenmakenwedezeregionogsterker.Deverwachtingenzijnhooggespannen.Aanonsdeschonetaakdiewaartemaken.Deboardwerktdekomendemaandenaaneeneconomischeagenda.DaarinstaandekansenvoorUtrechtenhoewediegezamenlijkkunnenbenutten.Ondertussenzienwealwatmooiecrossovers ontstaan.UleesteroverindezevierdeeditievanGet Connected! <

roel robbertsencommissarisvandeKoninginindeprovincie UtrechtenvoorzittervandeEconomicBoardUtrecht

Van droom naar daad

VOO

RW

OO

RD

Inhoud

2 3

Tegengeluid van EmmoMeijer

Eenonderzoekendechemicus

Droomparels

Waarzijndekunstenaars?

Experimenterenmet3D-printers

Nadat op 8 december 2012 de boardledenvandeEconomicBoardUtrecht(EBU)officieelgeïnstalleerdzijn,werdopvrijdag25januaride eerste boardmeeting van de EBUgehouden.DezelfdemiddagvonddeeersteGetConnected-netwerkbijeenkomstplaatsbijCapgeminiinUtrecht.Directeurenenbestuurders uit de hele regio Utrecht maakten daar kennis met de nieuwe boardleden. Zie pagina 16 voor een impressie.

Hetjaar2013staatvoordeEBUinhettekenvanhetformulerenvandeambities, een visie en een agenda, maarook:concreteprojecten.Uitgangspuntenzijndemissievande board en de thema’s die in de regiospelen,zoalseengroeneeconomie,eengezondesamenleving,digitalisering van diensten en producten en Leven Lang Leren/HumanCapital.Debouwstenenhiervoor staan beschreven in de notitie Changing the way we realise economic growth, te downloaden van www.economicboardutrecht.nl.

Deboardledenzullenverschillendethema’s samen met hun netwerk naderuitwerken.DeTaskforceInnovatieRegioUtrecht(TFI),de

KamersvanKoophandel,hetUMCUtrecht, de Universiteit Utrecht, de HogeschoolUtrecht,degemeenteAmersfoortendegemeenteendeprovincie Utrecht staan de board hierinterzijde.

Op het programma staan:1. Kenniskringenopzetten

waarin boardleden met vertegenwoordigersvanbedrijvenenmaatschappelijkeinstellingenkennis kunnen uitwisselen over eenspecifiekdomein,themaofproject.

2. Uitdezekenniskringenkunnenvervolgens werkgroepen ontstaanmetdaarinpartijendiedirect kunnen participeren in een consortiumofalliantie;

3. Via bedrijventafelseneen-op-eengesprekken met partners binnen enbuitenderegiowildeEBUdekansen,mogelijkhedeneneventuelebarrièreshelderkrijgenen een plek geven in de plannen vanaanpakvoordethema’s;

4. Ook het (bundelen van) onderzoeken van kennis over de regionale economie en de regionaal-economischemonitoringactualiserenzijnbelangrijketaken die samen met de partners uitgevoerd worden. <

2013: schakelen tussen visie en uitvoering

UP

DATE

EB

U

Innovatie is veel meer dan alleen research & development(R&D).Erbehorenooktoe:hetverkennenvannieuwemarkten,samenwerkingsmogelijkhedenenprocessen,enhetbenuttenvaninformelekennis(bijvoorbeeldvandewerkvloerenvanconsumenten).TochzijndeuitgavenaanR&Dnogsteedseenvaakgebruikte,wantgemakkelijke,graadmetervoorinnovatie-input.Eurostat, het statistisch bureau van de Europese Unie, houdtvooralleregio’sinEuropabijhoeveelendoorwieerinR&Dwordtgeïnvesteerd.DeprovincieUtrechtdoethetwatbetreftdehoogtevandeR&D-uitgaveninEuropanietslecht:830europerinwoner.DatisbijnatweekeerzoveelalshetEuropeesgemiddelde.AleerdersignaleerdedeOESOdathetNederlandsbedrijfslevenvergelekenmetanderelandenrelatiefweiniguitgeeftaanR&D.MaarinUtrechtzijndeverhoudingen tussen de publieke en private uitgaven welergscheef.Hierisslechts20procentvandeR&D-uitgavengerelateerdaaneenonderneming,terwijldatop nationaal niveau op 47 procent ligt en op Europees niveauzelfsop62procent.VeelUtrechtseR&Dis,netalsinGroningen,gerelateerdaandeacademischewereld.Ditbetekentdatindezeregio’smeermoetwordengeïnvesteerdinhetaantakkenvandeacademischeR&Dophetbedrijfsleven.InbijvoorbeeldBeierenenStockholmisR&Dveelmeeringebedinhetbedrijfsleven,enliggenbovendiendeuitgavenaanmerkelijkhoger.Ditkanookgedeeltelijkverklaren waarom het bruto regionaal product van Stockholmtussen2009-2011ondanksdecrisismet6,4procentperjaarisgegroeid. <

Reacties: monique.roso@economicboardutrecht.nl

FAC

TS&

FIGU

RE

S

Organisatie en agenda

Henk broeders, vertrekkend ceo van capgemini, is benoemd tot vice-voorzitter van de ebu. de volgende boardmeeting is op 13 maart 2013, met het utrecht Science Park als gastheer.

om op de hoogte te blijven, kunt u zich via de website www.economicboardutrecht.nl abonneren op de maandelijks digitale ebu-nieuwsbrief. Hierin staat ook een agenda met ebu-activiteiten en -bijeenkomsten.

Wilt u in de tussentijd online netwerken? Word dan lid van de Linkedin-groep van de economic board utrecht.

Research & development in Utrecht

830 euro

832 euro

1040 euro

1768 euro

826 euro

631 euro

1105 euro

474 euro

Utrecht (provincie)

Noord-Brabant

Beieren (Duitsland)

Stockholm (Zweden)

Groningen (provincie)

Nederland

Steiermark (Oostenrijk)

EU27

Cijf

ers

hebb

enb

etre

kkin

gop

200

9B

ron:

Eur

osta

t(b

ewer

king

TFI

/EB

U)

%R&Dbedrijven

totaalR&Dperinwoner

%R&Dhogeronderwijs/overheid/privatenon-profit-instellingen

20%

81%

77%

72%

16%

47%

68%

62%

80%

19%

23%

28%

84%

53%

32%

38%

4 5

AlleEBU-boardledenophttp://bit.ly/X2CNcz

Dromen over morgen innovatie en nieuwe samenwerkingsverbanden bieden

bedrijven de broodnodige extra stuwkracht. in januari

zijn daarom twee weken lang dertig studententeams

van de Hogeschool voor de Kunsten utrecht (HKu) onder

de noemer Imagining Tomorrow voor topondernemers

aan de slag gegaan om hun toekomstdromen vorm te

geven. de creatieve geest van deze jonge talenten helpt

ondernemers het proces van bedrijfs-, product-, en/of

diensteninnovatie te versnellen.

6 7

ImaginingTomorrowiseeninnovatiefsamenwerkingsprojectindetriplehelixdatdewaardevancreativiteitlaatzieninbijvoorbeelddezorg,financiëledienstverleningendefoodin-dustrie.Daarnaastwordthetinnovatievekaraktervanderegio

Utrechtindeschijnwerpersgezet.Initiatiefnemersvanditjaar-lijksterugkerendeprojectzijndeHKUendeTaskforceInnovatieRegioUtrecht(TFI).

rode loperWinnaarvanImaginingTomorrowwerdhetNederlandsFilmFestival(NFF).DejurykoosvoordedroomvanhetNFFvan-wegehetpositieveeffectopderegioUtrechtendecrossovers diewordengemaakt.‘Onzedroom,hetNederlandsFilmFestivalbekendermakenbijhetgrotepubliek,isdoordestudentenvandeHKUmooieninnovatiefvormgegeven’,aldusClairevanDaal,programmeurbijhetNFF.Rol die rode loper nou eens uit voor het publiek, redeneerde het teamdatvoorhetNederlandsFilmFestivalaandeslagging.HetstudententeamcreëerdeeenpatroonvanrodelopersdoordeUtrechtsebinnenstad,diedeverschillendelocatiesvanhetNFFmetelkaarverbinden.Deloperszijninteractiefenvertonenpro-gramma’sentijdschema’s.Voorwiegeenzinheeftomtelopen,

iserde‘experienceboot’,diekortefilmstoont en gebruikmaakt van nieuwe tech-nieken als hologrammen en ‘augmented reality’.Plaspauze?Indewc’szijntrailersvandevertoondefilmstezien.‘Beleve-nis,opensfeer,vriendenenverbindingen’,waren de steekwoorden van het team.

een wereld zonder kinderkankerWortelsdieuithetplafondopdebeganegrondkomen.Eraanhangendebankjes,waaropbezoekersevenkunnenuitpuffen.Een verdieping hoger: digitale schermen metportrettenvanpatiëntjes,lachspie-gels,speelgoed.Daarweerbovenbankenmet kussens en een groot scherm waarop dagboekfragmentenvanpatiëntjestezienzijn.Opdederdeetageeendroom-

kamermetinhetmiddeneengrotepoef.Iedereenkanhierzijnofhaargetekendeofgeschreven droom aan de muur hangen. Wiedoordebladerenvandeboomnaarbovenkijkt,zietdehemel.Netgeenwinnaar,dezemooiedroomdieHKU-studentenuitwerktenvoorhetPrinsesMáximaCentrumvoorKinderoncologie,wel genomineerd.HetCentrumwas,evenalsveleandereondernemers,zoenthousiastoverditconceptdathetwilkijkenhoeditinhetziekenhuiskanwordengerealiseerd. <

nog meer dromen...

LoekvanDoornvanCreativeValley:‘Wijwillenwerkomgevingencreërenwaarmensengraagwillenzijnenzichophungemakvoelen.Waarinteractieendiversi-teit centraal staan en creativiteit, innovatie en samenwerking gestimuleerd worden.’

RobBeckvanGEO:‘Inonzedroomheeftdeburgerveelmeerinformatieoverzijneigenleefomgeving.Digitalekaartenensatellietfoto’szijnnunogtecomplex.Wijwillendegeodemocratiseren,zodatjebeterkuntreagerenopveranderingeninjeleefomgeving.’

JanWillemHeinenvanViriciti:‘Ik droom vaneensamenlevingdiegeenbrandstofmeernodigheeftomtekunnenrijdenengeen CO2 meer uitstoot om te kunnen leven.’

Bloemenvoorhetwinnendeteam(bovenstefoto),hetwinnendeont-werp (rechtsboven) en het ontwerp voor Creative Valley.

Wie is ton van overbeek?‘Ikzitnuvijftienjaaropdezepost.IkhebWerktuigbouwkunde,SociologieenInformaticagestudeerd.DaarnawerkteikbijDSMalswerktuigbouwkundigeenbijdegemeentesRoosen-daalenBredaalsp&o’erenadviseur.BijDAFgingikoverlogistiekenkwaliteit.Nabijeenarbodiensttehebbengewerkt,stapteikovernaardezorg.Werktuigbouwkundeensociologielijkenheelverschillend,maarhetzijnallebeivormenvansys-teemleer.Erschuiltgeentherapeutinme.Mijndrijfveerisdatik iets wil betekenen voor de samenleving.’

dromen, denken, durven of doen?‘Doen.Ikdenkvaak:waaromhebbenwedezeactienognietondernomen?Neemdeintegralezorgindewijk.Jekuntdaareersteennotaoverschrijven,maarjekuntookgewoonbeginnen.DatlaatstehebbenwegedaanmethetDorp,onzeintegralewijkgerichteaanpakvanwonen,zorgenwelzijn.Somszijnwetevroeg.Nogvoordatbeeldcontactopinternetbeschikbaarwas,haddenwijeeneigensysteem:PAL4.Opeengegevenmomentwordjedandoordeindustrieingehaald.Delesisdatwenueerstnaarconsumentenelektronicakijken.Maarikzegniet:latenwehetvoortaanrustigeraandoen.Ikbenvandeonzekerheidenhetrisiconemen.Erzijnalgenoegvoorzichtigemensen.Datwedezorgregelarmerendichterbijdemensenproberentekrijgen,geeftprachtigeimpulsenaaninnovatie.Eenzorgmedewerkerdiegeenurendraait,maardekwaliteitvanlevenprobeertteverhogen,kijktwaardebehoef-ten liggen en probeert daar op in te spelen.’

‘Ik neem graag risico’ ebu-boardlid ton van overbeek (63) is bestuursvoorzitter van careyn. deze maatschappelijke onderneming met het hoofdkantoor in utrecht, biedt onder meer thuiszorg, ouderenzorg, jeugdzorg en maatschappelijk werk aan in utrecht, Zuid-Holland en noord-brabant. careyn innoveert veel. Zo kwam de organisatie met beeldspreekuren.

KIE

zEN

OFD

ELE

N

heteennutsbedrijfis.Hetantwoordopdevraagisdus: partners. Ik shop overal waar wat te halen valt.’

Het innovatiebeleid van het kabinet: de sterken steunen of nieuwkomers kansen bieden?‘Ik weet er te weinig van om daar goed antwoord op tekunnengeven.InhetalgemeenvindikdatdePhi-lipsenhetzelfmoetendoen.Duszondersteun,netalsGoogleenMicrosoft.Alsikministerwas,zouikhetgeldaankleine,vernieuwendebedrijvengeven.’

Minister van economische Zaken, Landbouw en innovatie of van Volksgezondheid, Welzijn en Sport?‘Innovatie an sich isnietmijnding:hetmoeteendoel hebben. Ik word dus liever minister van Volksge-zondheid.MaardangedraagikmealsministervanEconomische Zaken…’

ebu-boardlid: vooral in vergaderkamers of op de werkvloer te vinden?‘Dewerkvloerheeftbijverremijnvoorkeur.Maarmetdeboardprobeerjepartijenbijelkaartebrengendiedingenopdewerkvloerkunnenveranderen.Ikzitdusmeestal in vergaderkamers. Met de bedoeling dat er daarna iets op de werkvloer gebeurt.’ <

innovatie sector- of themagewijs aanpakken?‘Allebei.Eenmooivoorbeeldisdeafgiftevanmedicijnen.Numoetenmensenvoorvijfmedicijnenvijfkeernaardeapotheeklopen.Hetzouveelhandigerzijnalsjezeopeencentraleplaatsbundeltinrolletjes,meteendispenserdieaangeeftwatwan-neermoetwordeningenomen.Endatwijopafstandkunnenzienofdatgebeurdis.ICTisdaarbijcruciaal.Datiseenthemadatdwarsdoorsectorenheenloopt.Ikzouwillendatdezorgtotde topsectoren behoorde en dat het kabinet ICT als verbindend themabenoemde.VoordezorgisICTextrainteressantomdatjeerzelfzorgmeekuntstimuleren.Datwerktprima,kijkmaarnaarpsychotherapie.’

innovatie in de zorg: volop in bloei of een ondergeschoven kindje?‘In de cure gebeurt meer dan in de care. Veel artsen kicken op eenstukjetechnologie.Debedrijvenendemargesindecarezijntekleinomvoluitteinnoveren.Ikzougraageenzichtbaarderinnovatiecentrum voor de care willen. Voor echte doorbraken is meernodigdanstapjeszettenindepraktijk.Ookhetsysteemmoet anders. Nu worden behandelingen vergoed, maar niet het voorkómenvanbehandelingen.Gelukkigishetmijnhobbyominstitutiesveranderdtekrijgen…’ brainport en food Valley: partners of concurrenten?‘IkbenzelfpartnerinVitaValley,hetinnovatienetwerkindezorg.EnikwooninVeldhoven.BijBrainporthebikdevraagneergelegdofzedezorgnietvaneenIT-infrastructuurkunnenvoorzienalsof

9

’Voorzichtigemensenzijneral genoeg’

8 9

Dromen, denken, durven, doen!Tussen droom en daad staan soms verrassend weinigwettenenbezwaren.Welkeinnovatievegrote en kleine dromers uit de regio Utrecht durfdenhetaanhunideeënuittedenkenenvooral: uit te voeren?

10 11

TransferversnellerJekomtaanrennenenjetreinrijdtnètweg.Datmaaktdetreinreizigerdoorgaansnietblij.DeontwerpersvanHeldereInnovatieveKunsten(HIK)bedachtenin2010inhunOntwerp-garagedetransferversneller:eenglijbaanaandezijkantvandetrapvanstationOvervecht.Datleidttotgelachengegil,eniseenbelevingvoorjongenoud.Bovendienbenjezekervijfsecondensnellerbeneden,zelfsophogehakken…DetransferversnellergeeftookhetimagovanstationOvervechteenoppepper.Deontwerpersdromenvaneenglijbaanopmeerderestationsindewereld.HetstationvanNewcastleisalseersteaandebeurt.Voordefotonamendeontwerperseenenkeltjetransferversneller.

www.hik-ontwerpers.nl

HiK-ontwerper Henk Verhagen:

‘Wezijninmiddelservaringsdeskundi-gen op het gebied

vanglijden.’

12 13

Herinneringen-app

RominaPompei,studenteDigitalMediaDesignaandeHogeschoolvoordeKunstenUtrecht(HKU),werktemetdementerendeouderen. Om hen te helpen hun herinnerin-genoptehalen,ookalsergeenfamilieledenindebuurtzijn,bedachtzedeiPad-applicatieEn Toen.Familieenvriendenkunnenoudefoto’suploadennaardeaangeslotenweb-site.Defoto’skunnenwordenbekekenopdeiPadofopgezichtsherkenningsschermeninhetverzorgingstehuis.Metditfeelgood-initiatiefwondeinmiddelsafgestudeerdeRominadeHKU-Award2012.

Twitter: rominapompei1

innofuse

Couveusebaby’szijnkwetsbarepatiënten.Een nauwkeurige medicatietoediening is voorhendanookzeerbelangrijk.Innofuse,eenprojectvanPontesMedical,datvanuitUniversitaire Medische Centra werkt, richt zichopdeontwikkelingenvermarktingvaneennieuwedisposableinfuuslijndiemedi-catietoedieningbijcouveusebaby’sveiligerenbeterregelbaarmaakt.Datverkleinthetrisicoopblijvendehersenschadedooreenfluctuerende dosering en levert wolken van baby’s op...

www.pontesmedical.com

broedplaats van dromen

BijVechtclubXLineenvoormaligmagazijninTranswijkinUtrechtkunjealscreatieveondernemerjedromenwaarmaken.Dezebroedplaatsvancreatieven–eeninitiatiefvanduurzaamontwerp-enbouwbedrijfStortplaatsvandromen–heeftzomeerwegvaneenlegbatterijvoorgoudeneieren dan van een Fightclub.www.stortplaatsvandromen.nl

Week van het nachtkastje

Ook studenten kunnen hun innovatieve dromeninUtrechtrealiseren.Vorigjaaror-ganiseerdedeCo-DesignStudiodeWeekvanhetNachtkastjeopdefaculteitNatuur&TechniekvandeHogeschoolUtrecht.Tweeëntwintigenthousiastestudentenenalumnileefdenzichuitenkwamenondermeervoordedagmeteenfietshoes/tentvooreenracefiets,‘nieuwestijl’spring-schoenenvoorpaardenenpaneelgordij-nenmetgeïntegreerdeverlichting.Hetinitiatiefkeertditjaarongetwijfeldgroterterug.Wiedoenerdanmee?

www.trajectum.hu.nl/de_week_van_het_nachtkastje

LucY zoekt luchtkunstenaars

‘Lucyintheskywithdiamonds…’HetcollectiefLUCYbestaatuitkunsthistorici,kunstenaarsenkunstliefhebbers.zijbiedeneen‘zwervendpodium’voorondermeervorm-geversenanderecreatieven.Diepresenterenzichineenprogrammavanlive-optredens,excursiesenworkshopsopwisselendeloca-ties.Ophetonlineplatformstaantipsvoorenrecensies van hedendaagse kunst in Utrecht. DeeersteLUCYLIVE-avondisop7maartbijDasSpectruminUtrechtenheeftalsthema‘Sappelen’:watbetekentdecrisisvoorhetwerk van de betrokken kunstenaars?

www.lucyindelucht.nl

Lomans leer-werkbedrijf

Hetin1918ontstanefamiliebedrijfLomans behoort niet alleen tot de 100 grootste(vande5.000)installatiebe-drijveninNederland.PaulLomanszelfontvingdeLofprijsvandeNederland-scheMaatschappijvoorNijverheidenHandel:‘Eenbevlogenondernemer[...]Hijzieteenklaslokaalontstaantussendesteigers,waarjongensenmeisjesoplocatiewerken.’Sindshalverwege2012stelt Lomans de bovenste verdieping van zijnpandinAmersfoortterbeschikkingaanelkaarversterkendebedrijvenrondduurzaamheid.Ondertussenzijnerzevenstart-upsgevestigd,onderandereophetgebiedvanvideoconferencing,risicoma-nagementenadvies.PaulLomans:‘Wijfaciliterendebedrijfjesenerontstaatdynamiek.zomakendestart-upsgebruikvanelkaarsnetwerkenproberenzeelkaar op weg te helpen.’

www.lomans.nl

online marktplaats voor zelfbouwers

Mi casa es tu casa?Samenbouwen,zelfwonen:viaWikaza.nlkunnenparticulierenwoonideeënuitwisselenensamenreali-seren.Dewebsitehelptdeideeënonlinete koppelen aan beschikbare locaties en professionalsdiekunnenhelpen.zozijneralprachtigeklushuizenindeBijlmerflatKleiburgendebouwgroephetKrasseKnarrenhofjegerealiseerd.WikazaisnuactiefinDenHaag,AmsterdamenzwolleenvanafmaartookinUtrecht,Amersfoorten Zaanstad.

www.wikaza.nl

ceratec ceramics

Ceratec Technical Ceramics vervaar-digtvoordeChinezenietsdatzijzelfnog niet kunnen maken: keramische onderdelen voor de waterpompen die Beijingvan25kubiekemeterwaterpersecondevoorzien.Keramiekbiedthetmilieutechnische voordeel dat het wordt gesmeerd met water, waardoor olie en vettennietnodigzijn.DatkomtmooivanpasinhetNorthtoSouth-waterprojectinChina.Begrijpelijkdus,dathetbedrijfuitGeldermalsendeOndernemersprijsMidden-NederlandvandeKamervanKoophandelwon.

www.ceratec.nl

rikkert Paauw

(Stortplaatsvandromen):

‘Ik maak graag dingen

die ontbreken van dingen

dieeralzijn’

14

Get Connected is het topnetwerk voor het strategisch overlegtussenhetbedrijfsleven,maatschappelijkeondernemingen, kennisinstellingen en overheden. Hetmoeteenbreedcross-sectoraalnetwerkzijnop

bestuurs-endirectieniveau,meteensterkeaantrekkingskracht.Hetnetwerkisgerichtopkennisdelenenhalen,maarook:brengen.Juistomdieredenzoudentopondernemerszicherbijmoetenwillenaansluiten.GetConnectedverbindtonderzoek,beleidendeondernemerspraktijk.Hetvervangtnietinderegiobestaandenetwerken,maarkanadviserenen/ofsturenopteontwikkelenclusternetwerken.zokunjejemeerrichtenopdeversterking van de economie en de kennispositie van de regio Utrecht.HetGetConnected-netwerkheefteenklankbordfunctievoorde(ledenvande)EconomicBoardUtrecht(EBU).UithetnetwerkkunnennieuweEBU-ledenwordengerekruteerd.HetnetwerkwordtversterktdoorhetpersoonlijkcommitmentvanzoweldecommissarisvandeKoninginindeprovincieUtrecht als de burgemeester van Utrecht.

agenda voor 2013:Hetnetwerkorganiseertvierinspirerendebijeenkomstenin2013.Voorde25ejanuariwerdendepartijenuitgenodigddiebetrokkenwarenbijdeaanloopfasevandeEBUviadebedrij-ventafels,een-op-eengesprekkenendestartbijeenkomstop31oktober2012.DitjaarwordtGetConnecteduitgebreidmethetnetwerk van de leden van de board. Voor de verdere doorgroei wordteenpropositieuitgewerktmeteenduidelijkeomschrij-ving van het doel, de doelgroep en vooral het onderscheidende karaktervanhetnetwerk.Onderdeelvandezepropositieiseenvoorstelvoordemanierwaarophetnetwerkzichkandooront-wikkelentoteenzelfdragendnetwerk(lidmaatschap,donateurs,sponsoring e.d.). <

Volg de laatste ontwikkelingen op: www.economicboardutrecht.nl

Strategisch netwerk Get Connected

‘Innovatieontstaatvaakophetsnijvlakvanwetenschap,bedrijfs-leven,overheidenmaatschappelijkeorganisaties.Ikziedievieralsdepotenvaneenstoel;jemoetervoorzorgendatzemetelkaarverbondenzijn.Opregionaalniveaugebeurdedatnogteweinig.DeEconomicBoardUtrecht(EBU)moetdaarvoorzorgen.Economischeontwikkelingstoptooknietbijdegemeentegrens.WatgoedisvoorWoerden,isgoedvoorUtrecht,enandersom.WanterwerkenUtrechtersinWoerdenenWoerdenareninUtrecht.’

bloem‘Jemoetandereregio’sdaarbijnietalsconcurrentzien.Eindhovenissterkintechnologie,wijinzorgenzakelijkedienstverlening.Daarinkunnen we elkaar versterken. Zoek elkaar dus op. Als burgemeester doeikdatalmetcollegaRobvanGijzel.MichaëlKortbeek,devoor-zittervandeKamervanKoophandelMidden-Nederland,graptelaatstdat we geen economische missie naar China moeten sturen, maar naarBrabant.Daarbenikhethelemaalmeeeens.IkbeschouwdeEBUalshethartvaneenbloem.Daaromheen

vormenweeenstrategischnetwerk:GetConnected.Webedienenandereplatformsennetwerken.Datzijndebloemblaadjes.Desteelisdeverbindingmetdesamenleving.Diemoetzokortmogelijkzijn.MijndroomisdatdeEBUovereenpaarjaareenafspiegelingisvanwaterinderegiogebeurt.Hetzoueensoortregionaleeconomi-schegemeenteraadmoetenzijn,metdeoverheiderin,nieterboven.

IkhoopdatdeEBUzichzelfblijftvernieuwen,ookquapersonelesamenstelling.Mensenmoetenernietjareninblijvenzitten.OokdaarvoorisdeverbindingtussendeEBUenhetGetConnected-netwerkessentieel.Hetnetwerkwerktdeelsalsspiegelvoordeboardleden.Alsjebijanderepartijenoverdevloerkomt,hoorje

‘Ik ben een verbinder’

de utrecht economic board (ebu) en het nieuwe Get connected-netwerk inspireren en motiveren elkaar. Het zijn communice-rende vaten, die op verschillende niveaus nauw met elkaar zullen samenwerken. Want verbinden, zegt burgemeester aleid Wolf-sen van utrecht, is het sleutelwoord. Hij heeft zich aan het Get connected-netwerk gecommitteerd. een interview.

15

hoezetegenjouaankijken.Metdiefeedbackkunjezelfweerjevoordeeldoen.TegelijkertijdishetnetwerkeenvisvijverwaarjenieuweledenvoordeEBUuitkunthalen.

MethetGetConnected-netwerk,datopbestuurs-endirectieni-veauopereert,kunjeookweeranderenetwerkenbereiken.Best practiceskunnendaarbijhelpen.LaateenbedrijfalsCeratec,datdeOndernemersprijsMidden-Nederland2012heeftgewonnen,zijnverhaaldoen,datwerktzogoed…Voormezelfzieikvooraleenrolalsverbinder.Ikkenveelpartijenenkandiebijelkaarbrengen.Ikmoetgeenaanjagerworden;partijenmoetenzelfdetouwtjesinhandenhouden.’

transparantie‘WatmijbetreftopererendeEBUenGetConnectedhorizontaaleninalleopenheid.Ditmoetgeenverhaalwordenvanlobbyeninachterkamertjes.OnzevoorbeeldenEindhovenenAmsterdamdoenhetookzo.Voorsommigenzaldatbestnogwennenzijn…Eenthemawaarikmijzelfhardvoorwilmaken,ishetverbeterenvandematchtussenonderwijsenwerk.Nudewerkloosheidtoeneemt,wordtdatalleenmaarbelangrijker.DetoekomstvaneenstedelijkeregioalsUtrechthangtinbelangrijkemateafvangoedopgeleidemensen.Locatiestudieswijzensteedsweeruitdatbedrijvenafgaanopdriedingen:infrastructuurentechnologie,vestigingsvoorwaarden en talent.’ <

‘Dit moet geen verhaal worden van lobbyen in

achterkamertjes’

16

E énbezoekervandestartbijeenkomstvan topnetwerk Get Connected wil zógraagverbondenworden,dathijdelangerijwachtendeauto’slinkspasseert.Hijdrukteenvertrekkende

autobijnadebermin.Deopkomstisverheugendhoogopdezevrijdagmiddag25januari.zo’n160mensenstromendecongreszaalvanCapgeminiinPapendorp-Utrechtin.Hetzijnvooralonderne-mers, maar ook wetenschappers, mensen uit dewereldvanzorgencultuur,kennisinstellin-gen en – in mindere mate – overheden.

NadatdeledenvandeEconomicBoardUtrecht(EBU)zichhebbengepresenteerd,noemtcommissarisvandeKoninginRoelRobbertsenUtrecht‘hetoliemannetjevanNe-derland’.Deprovincieherbergtveelmooisengoeds,zegthij,maarerheerstnogteveeldegedachte dat het allemaal wel komt aanwaai-en.Verbindingisdesleuteltotblijvendsucces.

OoktopmanTonvanOverbeekvanzorgorga-nisatieCareynhoudtdezaalvergezichtenvanverbindingvoor,inditgevalindezorg.InzijnDorp2.0zijnhetgeenbedrijven,kennisinstel-lingen en overheden die samenwerken, maar zorginstellingen,cliëntenenfamilieleden.Com-municatietechnologieverbindthen.Deeerstevirtuelekaartclubszijnaleenfeit.VolgensMatthijsBiermanvandeduurzameTriodosBankbehoortdetoekomsttoeaanklein.Ofbeter:aandemenselijkemaat.Hijverteltovereentimmerfabriekjewaarvijftien

dove mannen werken. En over een oude tramremisediegetransformeerdwordttotcultuurcentrum. Inspirerende video’s onder-steunenzijnbetoog.Endanbrengteenboodschappervanbuitenafgoednieuws.MarcHameleers,dieoptreedtals ambassadeur voor de Noordvleugel na-mens het ministerie van Economische Zaken, zietmeteenaltakenweggelegdvoordekers-verseEBUenhetnetwerkGetConnected.MinisterKampwileentechniekpactsluitenenerkomenexportmissies,speciaalvoorhetmkb.OfdeEBUdatevenwiloppakken...Deborrelsmaaktdaarnabest.Erwordennogheel wat verbindingen gelegd.

DevolgendeGetConnected-netwerkbijeen-komstisop27mei.TopondernemerWimvander Leegte uit Eindhoven spreekt dan over ondernemerschap, het nieuwe industriebeleid enhetsuccesvanBrainport.Meerinformatie:www.economicboardutrecht.nl. <

17

Get Connected, de aftrap…

Mijn vraag aan de EBU:

bob duindam, wethouder gemeente Woerden:‘Ikzoekeenantwoordopde vraag hoe satellietgemeenten een duidelijkereconomischprofielkunnenkrijgen.Nubeconcurrerenweelkaaromdatweallemaalhetzelfdedoenmetonzeeigenbedrijventerreinenenderge-lijke.WatdemeerwaardevandeEBUhierbijis?Dieheefteengroternetwerkdanwij.’

cobie de VosvanHetHuis,centrumvoorpodiumkunsten:‘Waarzijnhierdekunstenaars?Ikzougraagziendatde kracht van de culturele sector meer wordtmeegenomenbijinnovatieeneconomischeontwikkeling.Wehebbenelkaar veel meer te bieden dan we vaak denken. Al ligt het ook aan ons dat er op dat vlak te weinig gebeurt.’

Stef LagomatisvanICT-bedrijfIncentro:‘IkzouduidelijkerwillenwetenwaardeEBUprecieszijntandeningaatzetten.Enikzouwillendatdethema’sbottom-upwordenaangedragen.Eenbelangrijkonderwerp vind ik de aansluiting tussen onderwijsenwerk.Ikwilbestmeehel-pen die te verbeteren. Ik kwam hier met de vraag: wat valt er te halen? Nu denk ik: wat kan ik brengen?’

Sara Geerken van de Academie van de Stad,diestudenteninschakeltbijhetoplossenvanmaatschappelijkeproble-men:‘Ikziehiervooralouderemannen.DeEBUzouookstudentenkunneninschakelen.Diezijnfris,hebbenactuelekennis en denken buiten de bestaande kaders.zobrengjezeookburger-schapbij.Maardaarhoordeikniksovervandaag.’

Viktor WijnenvanDutchGameGarden:‘Hetdromen,durvenendenken,datzitwel goed met al die slimme mensen hier. Maar het doen? En vooral: het verkeerddoen?Ikhoopsomszodathethelemaalfoutloopt,daterdaneengrootkrantenartikelverschijntenallesvervolgens anders wordt aangepakt.’

bob duindam

Sara Geerken

Stef Lagomatiscobie de Vos

Viktor Wijnen

Lounge DirecteurWouterPijzel(fotorechts-boven)legtenthousiastuitwatertezienisinzijn‘fablab’.Aaneengrotetafel(‘ditnoemenwedelounge’)overleggenjongerenmetlabmanagers. Ernaast, in de productieruimte, wordt ingespannen en geconcentreerd aan ontwerpengeschaafd.Daarstaanookdegroteapparaten,zoalsdelasersnijmachineende3D-portaalfrees.IedereenkanbijProtoSpaceaandeslagmeteen ontwerp. Vandaag, op donderdag, is er openinloop.Dietrektvooralstudenten.Opandere dagen kunnen uitvinders en ontwer-persopafspraakinbeslotenheidaanhunprojectenwerken.Voorsommigeapparatenmoet wel eerst een workshop worden gevolgd.Hetgebruikvandemachinesendehulpvandelabmanagersistijdensdeopeninloop gratis, alleen materiaalkosten worden berekend,endiezijnlaag.Voorenkeleeuro’s

hebjeeenvuistgrootvoorwerpvanhetafbreekbarepla.

KapitaalProtoSpaceisin2008methulpvanonder meer de provincie en de gemeente Utrechtopgezetominnovatietehelpenaan-jagen.Toteindmeiditjaarkrijgthetinitiatiefsubsidie van de Europese Unie, daarna moet hetbedrijfzelfdebroekophouden.Totnutoeheefthetlabaltweekeerzoveelver-diendalsgepland,maarhetheeftalsnadeeldat de meeste gebruikers niet erg kapitaal-krachtigzijn.Degebruikerszijnvooralveelstudenten(zo’n40procent,veelalvandeHogeschoolvoordeKunstenUtrecht)enbe-ginnende uitvinders/ontwerpers (30 procent). Ook kunstenaars en startende ondernemers weten hun weg naar het lab te vinden. Voorgrotebedrijvengeldtdatminder,hoewel er ook voor hen beslist wat te halen

ProtoSpaceEXPERIMENTERENMET3D-PRINTERS

OP

LOC

ATIE

18 19

Het pand van ProtoSpace op een industrieterrein in utrecht-West oogt onopvallend, maar binnen heerst de zindering van het experiment. overal staan 3d-printers. Ze verhitten strengen polylactide (pla) tot 220 graden, waarna een draadje van 1/10 millimeter het gedroomde voorwerp ‘boetseert’. Langs de wanden staan producten die de printers hebben uitgespuwd, zoals een extravagante schoen.

20 21

Ga voor een topcampus!innoveren in een traditionele markt‘Grotebedrijvenzoudenslechtzijninin-noverenofinnovatiezelfstegenhouden.Ditintegenstellingtothetmkbofnieuwebe-drijven.Maaralsdatwaarwas,bestondenzenietmeer.IkvindjuistdathetmkbinNederland veel innovatiever kan opereren. Er is een kleine groep van innovatieve kop-lopers, maar het gros bestaat uit volgers.BijgrotebedrijvenalsFrieslandCampinawordendebelangrijksteinnovatieprojectenbehandeldalsofhetmini-ondernemingenzijn,metrechtstreekselijnennaardetopvanhetbedrijf.zoversneljehetinnovatie-proces. Een andere methode, is het opko-penvankleineinnovatievebedrijven.’

utrecht‘Een probleem van Utrecht is dat er geen grotebedrijvenalsPhilipsofDSMgeves-tigdzijn.WijhebbenonshoofdkantoorinAmersfoort,maarveelactiviteitenzit-tenelders.Hetiszaakgrotespelershiernaartoe te halen, ook internationale. Qua levensstandaard en ligging hebben we een voorsprongopbijvoorbeeldGroningen.Maardatisdeelsjuisthetprobleem:het

maaktderegioeenbeetjelui.Hetgaathiertegoed,menvoeltgeenurgentie.Strekenwaar een complete economische sector verdwenenis,zoalsinzuid-LimburgenTwente, trekken harder aan vernieuwing.Regio’s gaan bovendien de concurrentie steedsmeeraanmetkennis.Daaromiseencampusvanlevensbelang.Daarvindtde interactie tussen wetenschap en het bedrijfslevenplaats.IkvinddateropdatvlakveelmeernodigisinUtrecht.HetScienceParkhadallangeentopcampusmoetenzijn,zoalsdievanEindhoven,TwenteofLeiden.Ikhadvandeprovin-cie, de gemeente en de universiteit meer verwacht op dit punt. Zwaargewichten als decommissarisvandeKoninginendebur-gemeestermoetenzichhiervoorinzetten.KijkhoeburgemeesterRobvanGijzelBrain-portinEindhovenprofileert.Dieisechteenboegbeeld.Watjekuntdoen?MeerbedrijvennaarhetScienceParkhalen.Enventurecapitalaantrekken om starters vanuit de universi-teitfinancieelteondersteunen.Danmaakjevalorisatiemogelijkenkrijgjedatwielaan de gang.

EengoedmodelvoorhetaanjagenvaninnovatievindikbijvoorbeeldGreenportinderegioVenlo.Achtgemeenten,bedrijvenenopleidingenzorgenerdaarvoordaterindeheletuinbouwketenwordtgeïnnoveerd,geregisseerd door één innovatiecentrum. zehebbenookdeHogereAgrarischeSchoolbinnengehaald.zohebbenzijbe-wustgewerktaaneentriplehelix,dienodigisbijinnovatie.InUtrechtstaatditnogindekinderschoenen.’

ambitie‘Welkeinnovatiefaseikhetleukstvind,dromen,durven,denkenofdoen?Elkefase.Dromenvindikoverigenseensoftwoord,ikspreeklievervanambitie.WezoudendieinUtrechtmeerhardopmoetenuitspreken.zegbijvoorbeeld:ditwillenwedanendanbereikthebbenmethetSciencePark.Alsdeambitieenhetgelooferzijn,stapjemakkelijkeroverteleurstellingeninde uitvoering heen.’ <

TEG

EN

GE

LUID

emmo Meijer is corporate director research &developmentbijRoyalFrieslandCampinain AmersfoortenEBU-boardlid

KimstudeertaanhetAmsterdamFashionInstituteenwerktbijProtoSpaceaandevoor-enachterkantvaneenboek.zelaatdie,alszeermeeklaaris,doordelasersnij-derinperspexsnijden.

Adriaan,dienazijnstudieInteractionDe-signnufreelanceris,schaaftaaneen3D-scandiehijvaneencollegaheeftgemaakt.Hijwilmeteen3D-scanneren-printerinvakantieparkentegenbetaling3D-printsvanbezoekersmaken.

valt.zoishetanti-skimapparaatvandeNS-kaartautomatenbijProtoSpaceontwik-keld.DeuitvinderdaarvanwerktopeenICT-afdelingvandeNSenkloptebijhetlabaanomdatdeNSzelfgeenfaciliteitenheeftvoor prototyping.

Leer en vlees Een veelbelovende ontwik-kelingisbioprinten.ProtoSpacedoetmeeaanhetinternationaleprojectHydro-zONES,gerichtophetmakenvankraak-beenimplantaat waarmee gewrichtsschade kanwordenhersteld.‘Kraakbeenbestaatuitlaagjesmetverschillendestructuren.3D-printersprintenookinlaagjes,dusdiezijnhieruitermategeschiktvoor’,doceertlabmanagerJelleBoomstra.Ookleerenvlees kunnen al worden nagemaakt met de 3D-printer.

Pijzel,tevensdirecteurvandeinhetzelfdepand gevestigde Nederlandse Orde van

Uitvinders,isdrukbezigomnieuweinkom-stenbronnenaanteboren.Bedrijvendiegeen eigen lab hebben behoren daartoe, maarookonderwijsinstellingen,waaron-derbasisscholen.‘Welatendeleerlingenverdwenenkastelentekenen,diezehierkunnenuitprinten.zowakkerjealvroegdebelangstellingvoorbeta-wetenschappenaan.Wevragennualleennogmateriaalkos-ten,straksgaanwevijfeuroperleerlingvragen. Maar daarmee kan ik nog maar anderhalvelabmanagerbetalen,terwijlweer drie hebben.’

HetconceptvandefablabsstamtvanNeilGershenfeldvanhetbefaamdeMITindeVerenigdeStaten.‘Hijishierzelflangsgeweestenzei:ditiszoalshetmoetzijn.Erzijnnuwereldwijdzo’ntweehonderdfablabs,maarwijbehorentotdebeste’,zegtPijzeltrots. <

Peter(links),studentWerktuigbouwkunde inUtrecht,heefttijdenszijnstagebijProto-Spaceeentekenrobotontwikkeld.Diehangt nu aan de wand van de werkruimte. Hijheefterneteenraceautomeegetekend.

dromen jullie van een wetenschappelijke of commerciële doorbraak of van iets met maatschappelijke waarde?annemieke: ‘Van oudsher dat laatste. Ons mission statement zou je ongeveer zo kunnen omschrijven: ‘we ondersteunen klanten bij hun streven naar een betere omgevingskwaliteit’. Het blijft wel een spanningsveld. Zo werd ons advies ge-vraagd over het verhogen van de maxi-mumsnelheid op snelwegen. Dat hebben we gedaan omdat je dan ook kunt aange-ven waar die snelheid beter niet omhoog kan. Maar we zullen weer niet zo snel een milieueffectrapportage maken voor een nieuwe conventionele kolengestookte centrale.’bert:‘Inmijnvakgebiediseenwetenschap-pelijkedoorbraakvaakookeenmaatschap-pelijke.Eenklapperindekatalyseheeftbijnaaltijdgevolgenvoorhetmilieu.Meteennieu-wekatalysatorkunjeplasticsbijvoorbeeldduurzamerproduceren.Katalyseisduseengebied met een hoog valorisatiepotentieel.’

bert, als lid van het topteam chemie ben je betrokken bij een topconsortium van Kennis en innovatie (tKi). tKi’s in de chemie worden vaak rond bestaande publiek-private samenwerkingen (pps) opgezet. trekken de wetenschap en het bedrijfsleven hier zo gezamenlijk op? bert:‘MijnTKI,NieuweChemischeInnova-ties, was de enige die nog niet bestond, maar voor de anderen geldt dat inderdaad wel. Erwasindechemiealtijdalveelinteractie.Vooral in de katalyse kennen mensen elkaar vaak al heel lang. Er is ook veel personele uitwisseling,vanwetenschapnaarbedrijfs-levenenandersom.Hoeweldatlaatstedeafgelopenjarenminderisgeworden.Datzoumoeten veranderen.’

annemieke, zoeken jullie de wetenschap en maatschappelijke organisaties op? ‘Heel erg. Ook bij ons is dat een traditie. Toen ik hier 22 jaar geleden begon, was er veel kennisprogrammering vanuit de over-heid in pps-vorm. Dan werkte je bijvoor-beeld samen met TNO en eindgebruikers aan een progamma voor bodemsanering. Toen is de basis gelegd voor de gouden driehoek. Nu komt het initiatief van alle partijen. De wetenschap zoekt nieuwe geldstromen, de overheid bezuinigt en bedrijven beseffen dat innovatie niet meer alleen op de eigen R&D-afdeling gebeurt. De wereld is veel opener geworden.’

Kun je een voorbeeld geven van innoveren in die open wereld? ‘Iemand bij ons bedacht het verwarmde fietspad: met behulp van bodemwarmte houd je het wegdek sneeuw- en ijsvrij. Dat idee hebben we op onze site gezet en op congressen uitgevent. Spontaan meldde zich een aannemer die het wilde uitvoeren. Bin-nen een week is toen een strook aangelegd. Godzijdank sneeuwde het, dus het effect was maxi-maal.’

is de regio voor jullie van belang? annemieke: ‘Voor ons is die heel belang-rijk.Wijzijnlievereengroteonderdekleintjes,daneenkleintjeonderdegroten.ArcadisenRoyalHaskoningDHVzoekenhetheelerginopkomen-de markten, voor ons is de regio de meestpassendeschaal.Daarstaatdemenselijkemaatnogvoorop.Wijjagendusnietoprijkswegen,maaropprovincialewegen,fietspaden

22 23

Bouwstenen uit biomassa versus prutsen op een dijkje

DU

BB

ELIN

TER

VIE

WH

IJ& ZIj

Hoewel ze elkaar niet kennen, blijken ze een

raakvlak te hebben: katalyse, oftewel het versnellen

van chemische reacties. bert Weckhuysen,

faculteitshoogleraar aan de universiteit utrecht,

doet er onderzoek naar. ebu-boardlid annemieke

nijhof, bestuursvoorzitter van ingenieursbureau

tauw, kent het begrip uit haar studie chemische

technologie. een onderzoekende chemicus en een

ondernemende ingenieur in gesprek over de vraag:

hoe jaag je innovatie en duurzaamheid aan?

Vertel kort wat jullie doen.bert: ‘Ik bestudeer met behulp van licht hoe katalysatoren preciesinelkaarzittenenwerken.Hetgaatdanombelangrijkechemischeomzettingenopindustriëleschaal,bijvoorbeeldhoejeuitbiomassabouwstenenhaaltvoordechemischeindustrie.’annemieke: ‘Sinds september leid ik Tauw, door mij ook weleens ‘de klussenbus van Nederland’ genoemd. We wer-ken veel in de regio, daar zijn we ook voor toegerust.’

enwaterbeheerindepolder.WezijnnubezigmethetsluisjevanHekendorp.Danzitjeteprutsenopeendijkjeenpraatjemetdeboerenoverhetvoorkomenvanoverlast.DatpastbeterbijTauwdanaandesluisdeurenvanhetPanamakanaalwerken.’bert:‘Ikdenknietregionaal.IkbeneenBelgdieinNederlandwerkt.IkzounieteenswetenofinmijnTKIookUtrechtsebedrij-venzitten.Ikziewelhetbelangdatregio’skunnen hebben voor het topsectorenbeleid. Regionale clustering als die rond Chemelot (chemisch-industrieelcomplexbijGeleen,red.)ofSabic(eengroteplasticfabrikantinBergenopzoom,red.)werktheelgoed.Maar in Utrecht hebben we dat niet en van mijhoeftdatookniet.Ikvinddecompetitietussenregio’snietzorelevant.Laatkenniszichmaarverspreiden…’

de topsector chemie benoemt expliciet het belang van fundamenteel onderzoek. Vinden bedrijven dat in deze tijd van kortetermijndenken en aandeelhouderswaarde nog wel interessant? bert: ‘zevindenhetgeweldig!Eenbedrijfs-manzeionlangsnogtegenme:hetisbelang-rijkvooronsdatweeensolidebasishebbenom op voort te bouwen. Op een gegeven moment moet wel de vertaalslag worden gemaaktnaartoepassingen,maarikkrijgniettehoren:hetmoetbinnenzoveeltijdietsrendabels hebben opgeleverd. Ze schrik-kenooknietvantermijnenvantienàvijftienjaar.Verderisdeopleidingvancreatieveenondernemendemensencruciaal;datzijndeinnovators van de toekomst!’annemieke: ‘Wijhebbenveelmultinatio-nalsalsklant,diezijnzeergeïnteresseerdin

fundamenteelonderzoek.Ingenieurshebbenvan oudsher ook een band met universitei-ten.Alzijnweeennogaldoenerigegroep,opgeleid om iets te maken. Aan curiosity-gedrevenonderzoekwordtnuminderuitgegeven.Maaraandeco-creatiedievanuitmaatschappelijkebehoeftesontstaat,zitvaakookeenonderzoekskant.zoberustdevindingvandeverwarmdefietspadenzelfopproven technology. Maar daar vloeit ook de vraaguitvoortnaarheteffectophetbodem-levenindeondergrond.DatkanWageningenbijvoorbeeldonderzoeken.’

regionaal de innovatie en economische ontwikkeling stimuleren, zoals de ebu doet, rijdt dat het topsectorenbeleid in de wielen of versterkt het dat? bert: ‘Deprovinciesmoetenmeerwordenbetrokkenbijhettopsectorenbeleid.zo’nEBUkandaarbijhelpen.Delijntjeszullendanoverigens wel wat meer moeten worden aangetrokken.Ikhoornognietvaak:Bert,dieEBU,dáármoetjezijn.’annemieke: ‘Als regio’s elkaar beconcurre-ren,zittenzeelkaarindeweg.DatmoetenwealsEBUdusvoorkomen.Kijk,inUtrechtzijnwegoedinduurzaamheid.Datraaktaan

eentopsectoralsWater.Onderzoekdushoede kruiwagens in die sector lopen en probeer daarbijaantehaken.Omgekeerdkunnenwijsectorendielandelijkindeslagschaduwstaan,zoalsdezakelijkedienstverlening,eenzetjeinderuggeven.’

bert: annemieke, is er voor utrecht een stadsinfrastructuur met veel interne energie en recyclatie denkbaar, zodat de stad co2-neutraler wordt? en is het een idee om dat uit te proberen op de uithof?annemieke: ‘Wekunnenveelmeeruitbode-menergie en geothermiek halen dan we nu doen.Daariswelnieuweinfrastructuurvoornodig.Dankrijgjeeenverschijnseldatweretrofitnoemen:hetisperfectvoornognietingevulde plekken, maar sluit slecht aan op debestaandeinfrastructuur.DeUithofmetal die grote gebouwen vind ik een interes-santproefterrein.Daarzalookvernieuwdenuitgebreidmoetenworden.Hetiseengoedideeomeenproefgebiedaantewijzen,daardeschijnwerperoptezettenendanmetdegoudendriehoekaandeslagtegaan.Daarleerjemeervandanvanvijfafzonderlijkeprojecten.’

annemieke: bert, wat zou een goede katalysator zijn om de duurzaamheidsontwikkeling in utrecht te versnellen? bert:’Omdatwezoveelvoedselenge-bruiksmiddelenwegsmijten,zouikwillenproberenomjongeprofessionalsenstuden-tenopeenduurzameremaniertelatenlevenenwerken.Brengjezo’nprojectpublicitaironder de aandacht, dan kan het andere men-sen inspireren.’ <

24

Wat doet een Vereenvoudiger?‘Dingenmooierenmakkelijkermaken.Ofdeslaapkamervanjedochteropruimendaaronder valt? Nee, maar dat is wel een goeiemetafoor:opruimen.Veelorganisatiesenproductenzijntecomplex.Mendenktdatdeklantdatwil,maardatisnietzo.Deklantvraagtnietomspecifiekeproducten.Hijheefteenprobleemofbehoefteenjijmoet daar een oplossing voor bedenken. Hetgrappigeis:alsjehetproductaanbodvereenvoudigt, wordt daarna vaak ook de organisatie eenvoudiger.’

Geef eens een voorbeeld. ‘Bijeenuitvaartverzekeraarhaddenzehonderdenproductvarianten.Bestaandeklantenzagendoordebomenhetbosnietmeer,nieuweklantenkondennietkiezen.

Wijhebbendatteruggebrachtnaartweeàdrievarianten.Hierdoorgingendeadminis-tratie-,advies-enmarketingkostenomlaag,snaptendeklantenbeterwatzekregenenontstonderinternmeerhelderheid.Werk-nemerskonden,doordatzenietmeerheledossiershoefdendoortespitten,bovendienveel sneller reageren op klantvragen.’

Moet je durven dromen in jouw vak? ‘Ja,vooralbijhetbedenkenvannieuweproducten.Ikgavaakuitvanmijneigenbehoeften.zobedachtenwemobielbankierenzonderbank.Particulierenkun-nenmethunmobieltjesrechtstreeksaanelkaar en aan winkels betalen. Technisch is hetmogelijk.Wehebbenalleennoggeen

ESTA

FETTE-IN

TER

VIE

W

Maarten timmerman, compagnon van De Vereenvoudigers, Utrecht

25

‘Veel bedrijven zijn zó ouderwets’

Martijn Kamermans van the Human network Group droeg in Get Connected 3 het estafettestokje over aan Maarten timmerman, een energieke postmoderne ondernemer uit utrecht die verschillende bedrijven in de zakelijke dienstverlening (mede) heeft opgericht.

26

business case. (Lacht) Zo haalt wel meer het daglicht niet.’

Welke droom is wel uitgekomen? ‘Morgenwerk.nl,eenonlineuitzendbureauwaarvan ik medeoprichter en aandeelhouder ben.Weereeneenvoudigedienst:geentussenschakels,jedoetveelzelfenhebtmorgeneenuitzendkracht.’

de eerste estafettevraag: welke hype bleek bij nader inzien onzinnig? ‘Het‘nieuwewerken’,volgensmijvooraleendoordeICT-branchebedachtemanieromsofwareteslijten.Natuurlijkvoldoethet‘oude werken’ niet meer. Maar verander hetdanopfundamenteelniveau.Stuuropoutputinplaatsvanalleendelocatietever-anderen. Vasthouden aan gewerkte uren als de maat voor productiviteit en verdiensten iszoachterhaald…Ietswatineenuurtjebedachtis,kanveelgeldwaardzijn,terwijleenjaareenzzp’erinhuren,misschiennietsheeftopgeleverd.Alsjealsondernemernikstoevoegt,stoptjebedrijf.Eenwerknemerdienietstoevoegt,kanblijvenzitten.Goh,ikwindmeeroverop...IkvindbedrijveninNederlandookzóouderwetsopditpunt.’

Hoe zou jij het aanpakken? ‘Ikzoumetdevastemensenbesprekenwatzedekomendetijdgaantoevoegen.Maakvoorjemedewerkersinzichtelijkhoezeoptimaalbijdragenaanheteindresultaat.

Danwordenmensenveelgemotiveerderencreatiever.’

de tweede estafettevraag: welke innova-tieve doorbraak verwacht je de komende tien jaar in de zakelijke dienstverlening? ‘Eenveeldirectercontacttussenaanbie-dersenafnemers.Veelbedrijvenhebbenderelatie met hun eindklanten uitbesteed, vaak aaneenwinkel.Danreageerjeveeltelaatoptrends.SommigeAmerikaanseketens,zoalszappos.com,pakkenhetheelandersaan.Beljehenovereenproductdatzeleveren,bijvoorbeeldschoenen,danvragenzetotslot:heeftunogergensbehoefteaan? En doen dan hun uiterste best om dat televeren,alisheteenpizza.Datscheptzoveelloyaliteit.Bovendienleerjealsbedrijfzodebehoeftenvanjeklantenbeterkennen,waardoorjemakkelijkernieuwemarktenkuntbetreden.Alsiknutussentijdsvantelefoonabonnementwilwisselenomdatmijnbelgedragisveranderd,kandatnietomdatmijnabonnementnogtweejaarloopt.

Ikzeg:reset de hele boel op dat moment. Geefdietrouweklanthetzelfdevoordeelalseennieuweklant.Klantgerichtebedrij-ven met een goed verhaal die vanuit hun doelgroep kunnen communiceren, hebben de toekomst.’

Hoe kan de ebu hieraan bijdragen? ‘Momenteelisfinancieringeengrootprobleem. Misschien kan de board onderne-mers helpen om kapitaal te vinden. Ik ben eencrowdfundingsitebegonnen:Symbid.com.DeEBUzouhieraankunnenmeedoenenzocredibility koppelen aan betrouwbare ondernemers.Deboardkanookeenschakelzijntussenondernemersendepolitiek,bij-voorbeeld op het gebied van wetgeving. Vaak hebben ondernemers op dat gebied een klein netwerk. Een kwestie hier in Utrecht vindikgoedkopekantoorruimte.Bedenkin-novatieveoplossingen,bijvoorbeelddateenondernemer goedkoop kan starten en mag blijvenalshijnaheteerstejaardehuurkanbetalen.Maarverbiedhemnietomverfopde muren te smeren… Geen paternalisme, geenzogenaamdeselectiecommissies:suc-ces is de beste selectie.’ <

Aan wie draag je het estafettestokje over? ‘Aan Eric Odenwald van brouwerij De Leckere. Mijn vraag is: hoe zet je je netwerk in voor het succes van je bedrijf, zowel qua kennis en advies als financieel?’

AGENDA26 februari Science café: leefbaarheid en ondernemerschap op het utrecht Science ParkTheBasket,SciencePark,Utrechtwww.utrechtsciencepark.nl (aanmelden verplicht)

26 februari, 26 maart en 23 aprilnetwerklunch033DeVereeniging,Amersfoortwww.netwerklunch033.nl

27 februariKansen pakken: haal meer uit uw personeelOndernemersplaza,Amersfoortwww.kvk.nl/bijeenkomsten/kansen-pakken-haal-meer-uit-uw-personeel 5 maart en 2 aprilZZP caféDiscover!,Amersfoortwww.vaz-amersfoort.nl

14 maartebu informatiebijeenkomst voor bestuurders ondernemers-bedrijfsverenigingen en businessclubsOndernemersplaza,Amersfoortwww.economicboardutrecht.nl

26 maart en 21 meibno-utrecht lezingTivoli, Utrechtwww.facebook.com/bnoutrecht

8 aprilGet inspired: zelfmanagement, ebu & cbo met opening door roel robbertsenProvinciehuis,Utrechtwww.economicboardutrecht.nl / www.taskforceinnovatie.nl

9 aprilexpertmeeting 2013PontesMedical/UMC,Utrechtwww.pontesmedical.com

24 en 25 aprilfestival of Games: games & businessDeOverkant,Amsterdamwww.festivalofgames.nl

25 aprilGet inspired: resource efficiency en effectiviteit, van cleantech naar maintechEBU&NMUMeedoen als partner? Neem contact op met irene.tendam@economicboardutrecht.nl

26 aprilureka Mega challenge, finaleronde 2UMC, Utrecht www.urekamegachallenge.nl

27 meiGet connected 2, netwerkbijeenkomstUtrechtwww.economicboardutrecht.nl

Laatste zondag van de maandLimes030, nieuw debatprogramma in utrecht Kargadoor,Utrechtwww.limes030.nl

februari - mei 2013

27

TFIismedegefinancierdmetsteun

vanhetEuropeesFondsvoorRegio-

nale Ontwikkeling van de Europese

Commissie,ProvincieUtrecht,

Gemeente Utrecht, Gemeente

Amersfoort,BRU.

colofonDezeGet Connected is tot stand gekomen in opdracht vandeEconomicBoardUtrecht.Wijdankendeonder-nemers en bestuurders die hieraan hebben meegewerkt.

Redactie:SimoneBommeljé,MennoBosma,WillemiekeMolenaarFacts&Figures:Monique RosoEindredactie: Miriam NotenboomFotografie:MarcoBakker,RoelofPot,AlexanderSchippersVormgeving: AKIMOTOOntwerptDruk:ReprokaLocatie omslag: NSStationUtrechtOvervecht

Partners van de economic board utrecht:ProvincieUtrecht,Gemeente Utrecht, GemeenteAmersfoort,UMC Utrecht, Universiteit Utrecht, HogeschoolUtrecht,KamersvanKoophandelenTaskforceInnovatieRegioUtrecht.