talenthousemethodiekbeschrijving van het jongerenwerk in ijsselmonde

3

voorwoord 4

1 inleiding 5

2. visie van ijsselmonde op jongeren 7

3. wat is een talenthouse? 9

3.1 de methodiek is eenvoudig, de uitvoering ingewikkeld 9

3.2 de methode: talentencyclus 11

3.3 geen huis maar een thuis! hoe zien jongeren talenthouse? 12

4. voor wie is talenthouse bedoeld? 14

4.1 ook jongeren zónder problemen? 14

4.2 ook jongeren die niets willen? 15

4.3 jongere én oudere jongeren? 15

4.4 jongens én meiden? 16

4.5 individuele jongeren of groepen jongeren? 16

5. coalities smeden met partners 19

5.1 ouders erbij betrekken, dat lukt toch nooit? 20

5.2 buurtbewoners zijn toch vaak bang voor groepen jongeren? 21

5.3 de politie in de jongerenvoorziening?! 22

5.4 en de vertrouwensrelatie met jongeren dan? 24

5.5 jongeren toeleiden naar school of werk is vaak zo ingewikkeld! 25

5.6 jongerenwerkers kunnen toch niet álles?! 26

5.7 de (deel)gemeente heeft geen verstand van de uitvoering! 26

6. aFblijven! de rol van de jongerenwerker 27

7. de sturing door de welzijnsinstelling 29

7.1 hoe kunnen leidinggevenden jongerenwerkers faciliteren? 30

8. makkelijk gezegd, moeilijk gedaan 31

begrippen

eindnoten 32

dit boekje is geschreven in opdracht van nurten karisli (portefeuillehouder jeugd deel gemeente ijsselmonde). Inhoudelijke input alex de beer en theo van dijk (beleids medewerkers deelgemeente ijsselmonde), nadia barquioua (manager jongerenwerk ijsselmonde / swF), abderrahim toukoki (jongerenwerker in ijsselmonde / swF), jannemieke wijdenes en wilma visch (wijkagenten in ijsselmonde), Fred vellekoop (wijkbewoner in ijsselmonde), saïd aharchaou (directeur thuis op straat ijssel monde), irma rodenberg (docent albeda college) en alle jongeren die aanwezig waren bij het groepsinterview. Tekst mara Frank & han paulides (radaradvies) Fotografie de jongeren van talenthouse, rob kamminga Coördinatie saskia rietvelt (deelgemeente ijsselmonde) Ontwerp en Opmaak marjet van hartskamp en peggy theeuwen (de ontwerpers), breda Drukwerk npn drukkers, breda Met dank aan de feedback van prof. dr. micha de winter, pierre heijnen (tweede-kamerlid pvda), aad meijboom (korpschef politie rotterdam rijnmond), margriet drijver (bestuurder van com·wonen) © deelgemeente ijsselmonde 2009

4

Voorwoord in ijsselmonde zijn we de afgelopen twee jaar bezig geweest met het aanboren, aanraken en ontwikkelen van talenten van jongeren. we zijn er van overtuigd dat alle jongeren (soms onzichtbare) kwaliteiten en talenten hebben. de huidige jongens en meisjes zijn straks onze buschauffeurs, winkelbedienden, ondernemers, apothekersassistenten, politieambtenaren, leerkrachten, enzovoort. de huidige jongeren zijn straks de ouders van de kinderen in onze wijken. alleen daarom al willen wij investeren in de toekomst van ijsselmonde.

in diverse jongerencentra in rotterdam en elders zien we dat – als je niet oppast – jongerencentra snel veranderen in apenrotsen. eén groep dominante jongeren eigent zich de voorziening toe en andere jongeren, inclusief meisjes, worden uit ge-sloten. de ene jongen houdt zich bezig met imponeren, de andere jongen met vlooien en weer anderen maken continu ruzie om een figuurlijke banaan. verschillende groepen jongens kunnen elkaar niet luchten of zien. jongerenwerkers zijn voor 80% van hun tijd beheersmatig aan het werken. aan het ontdekken van kwaliteiten en talenten komen zij niet meer toe. in ijsselmonde hebben we twee jaar geleden expliciet gekozen voor ánder jongerenwerk. het nieuwe jongerenwerk werd talent-house. jongeren hebben talenten, dáár spreken we ze op aan. we betuttelen en pamperen jongeren niet! we organiseren niets vóór jongeren, de jongeren organiseren zélf hun eigen activiteiten. jongerenwerkers ondersteunen jongeren daarbij door ze de ruimte te geven maar óók door normatief grenzen te stellen! je kunt jongeren alleen de ruimte geven om hun eigen ideeën en plannen te realiseren als je ze tege -lijkertijd een duidelijk kader geeft.

het concept talenthouse bestaat twee jaar. we zijn bij nul begonnen. na twee jaar zijn er duidelijk resultaten zichtbaar. veel jongeren zijn toegeleid naar werk en scholing, de samenwerking tussen politie en jongerenwerk is een feit en staat niet meer ter discussie, jongeren raken eraan gewend dat we niet langer ingaan op ‘bestelgedrag’. jongeren zitten niet langer op ‘hun’ apenrots, maar zijn apentrots op wat ze met elkaar bereikt hebben. tegelijkertijd moeten veel jongerenwerkers er nog aan wennen dat we jongeren aanspreken als producent en niet als consument. het is niet ‘u vraagt, wij draaien’. dit jaar implementeren we het talenthouse concept in alle vier de wijken van ijsselmonde. we doen dat systematisch met intervisie en training rondom thema’s als motiverende gesprekstechnieken, coalitievorming en jezelf positioneren als jongerenwerker.

we blijven investeren in een nieuwe vorm van jongerenwerk, we blijven onze werk-wijze aanscherpen. dit boekje is dan ook geen stappenplan dat beschrijft hoe je in één klap ander jongerenwerk kunt neerzetten. we hebben dit boekje geschreven om u te inspireren, om te laten zien hoe je binnen het jongerenwerk op een andere manier met jongeren kunt werken.

Nurten Karisli, portefeuillehouder Jeugd in IJsselmonde

13

1. InleIdIng“wat wij graag zouden willen doen is zwemmen, internetten, paint ballen, voetballen en uitstapjes maken naar pretparken.”

“dat kun jij toch voor mij regelen, daar word je toch voor betaald?!”

omgaan met bestelgedrag van jongeren is ingewikkeld. we zijn gewend om activi-teiten te regelen vóór jongeren. wij, als professionals, weten wel wat goed is voor jongeren. we bemoederen jongeren, we betuttelen ze, we pamperen ze. de jongeren met wie we werken hebben het al zo moeilijk en we denken dat ze niets zelf kunnen of weten. als wij ze helpen, dan gaat het veel sneller en beter. als jongeren zelf een activiteit organiseren, dan zijn we bang dat het in de soep loopt. als jongeren op sollicitatiegesprek gaan, dan zijn we bang dat ze het verknallen. dus wat doen we? we helpen jongeren een handje! het gaat toch om het resultaat?!

jongeren denken er net zo over. ze weten dat een opleiding belangrijk is voor hun toekomst. ze weten dat jij, de jongerenwerker, kunt regelen dat ze die opleiding kunnen volgen. ze weten dat jij, de jongerenwerker, die baan kunt regelen. ze weten dat jij, de jongerenwerker, leuke activiteiten organiseert. zelf kunnen ze het niet. denken ze. en dus ‘bestellen’ ze dat wat ze nodig hebben bij de jongerenwerker. die gaat er gretig op in. jongeren willen iets maken van hun toekomst, dat moeten we niet verpesten!

het resultaat is natuurlijk belangrijk. het is belangrijk dat jongeren een baan krijgen, het is belangrijk dat ze weer naar school gaan, het is belangrijk dat er geld is voor zinvolle activiteiten. toch… jongeren leren het meest van het proces. is een vlekke-loos verlopen activiteit echt belangrijker dan dat jongeren hebben geleerd wat er allemaal komt kijken bij het organiseren van een activiteit? is het belangrijker dat omwonenden tijdelijk geen overlast ervaren, of dat jongeren leren hoe ze rekening kunnen houden met omwonenden en dat omwonenden leren om jongeren de ruimte te gunnen? is het belangrijk dat er geld beschikbaar is voor activiteiten of willen we jongeren juist leren hoe ze geld bij elkaar kunnen krijgen om een activiteit te orga ni -seren? willen we overheidsgeld besteden aan het creëren van jongerenvoorzieningen waar jongeren alléén maar rondhangen? wat hebben jongeren daaraan?

in ijsselmonde willen we dat jongeren leren dat er grenzen zijn aan hun eigen wensen. we willen dat jongeren realiteitszin ontwikkelen. dat ze zich gaan realiseren dat niet alles wat je wilt mogelijk is of vandaag te realiseren valt. dat er eigen inzet voor nodig is om iets te bereiken. we willen dat jongeren opgroeien tot volwaardige burgers, die op volwaardige wijze kunnen deelnemen aan de samenleving. volwaardig burger zijn betekent dat je jezelf nuttig voelt (vanuit eigen perspectief) en nuttig maakt (vanuit het perspectief van de samenleving en de groep waarbij je jezelf betrokken voelt) en dat je je eigen verantwoordelijkheden leert dragen.1 jongeren-werkers leveren daar een bijdrage aan door jongeren te ondersteunen in het krijgen en benutten van kansen op maatschappelijke participatie. door ze te ondersteunen in het leren leveren van een bijdrage aan de eigen samenleving en door ze te leren hoe ze eigen verantwoordelijkheden kunnen dragen.2

14 15

sus fotografie gekregen van de rotterdamse fotograaf maarten laupman en gra-fisch ontwerper marjet van hartskamp. ze hebben met hun eigen blik naar de wereld om zich heen gekeken. we zijn er trots op dat de jongeren de visuele input voor dit boekje zelf hebben verzorgd!

2. VIsIe Van IJsselmonde op Jongerenijsselmonde kent veel jonge bewoners. jongeren leven binnen het gezin, maar ook op straat, op school, bij de scouting en bij de sportvereniging. jongeren geven kleur aan de samenleving, achter de kassa van een winkel, als krantenbezorger, als enquêteur voor een energiebedrijf, als pompbediende bij een benzinestation, sportend in de buitenruimte, fietsend op weg naar school, enzovoort.

de lokale overheid vindt het positief dat jongeren in het publieke domein kleurrijk aanwezig zijn. ze is blij met de energie en de aanwezigheid van jongeren. jongeren die niets ondernemen, die apathisch zijn, dát is zorgwekkend. jongeren die alléén maar dominant gedrag laten zien, die voor overlast zorgen, die luidruchtig aanwezig zijn of zelfs intimiderend, dergelijk gedrag baart de lokale overheid zorgen.

de lokale overheid heeft de laatste tijd flink geïnvesteerd in jongeren. zo zijn er bijvoorbeeld krajicek courts voor sportende jongeren en zoneparc speelplaatsen voor kinderen gerealiseerd. zo is de voorziening thuis op straat/tos in de deelge-meente actief geworden en zet de dosa-regisseur zich in voor jongeren en gezinnen die ondersteuning en/of correctie nodig hebben. er zijn professionals die jongeren aan een opleiding en/of werk helpen. de groepsaanpak is er voor jongeren die zich als groep manifesteren op straat. er zijn specifieke jongerenaccommodaties geopend waar de verbinding wordt gelegd naar vrijetijdsbesteding, werk, school en hulp-verlening. in 2008 en 2009 is het jongerenwerk in de deelgemeente flink uitgebreid (van 4-5 naar in totaal 16 jongerenwerkers). er wordt geïnvesteerd in duurzame samenwerkingsverbanden tussen onder andere woningbouwcorporaties, de politie, het jongerenwerk en de lokale overheid en in 2009 opent ook in deelgemeente ijsselmonde het centrum voor jeugd en gezin zijn deuren. het jeugdbeleid is vastgelegd in de nota samenhangend jeugdbeleid, waarin sprake is van een samen-hangende keten bestaande uit vier schakels: van preventief via ondersteunend en curatief naar correctief jeugdbeleid. het jongerenwerk bevindt zich voornamelijk in de eerste schakel en verwijst door / leidt toe naar organisaties die actief zijn in de andere schakels.4 kortom: deelgemeente ijsselmonde neemt haar jeugd serieus!

om vorm en inhoud te geven aan vernieuwend jongerenwerk heeft de deelgemeente samen met de partners uit het veld een visie ontwikkeld op het jongerenwerk in ijsselmonde.5 deze visie is een uitwerking van de nota samenhangend jeugdbeleid van deelgemeente ijsselmonde.6 uitgangspunt van de deelgemeentelijke visie is dat jongeren de mogelijkheid krijgen om hun grenzen te verleggen, dat ze de kwali-teiten die zij in zich hebben op positieve wijze ontwikkelen en uiten. in ijsselmonde

daarnaast leveren jongerenwerkers ook een bijdrage aan de ‘sociale opvoeding’ van jongeren. het gaat daarbij om (het leren van) solidariteit, gelijkwaardigheid, tolerantie, vrijheid, verantwoordelijkheid en respect voor verschil.3

volwaardig burgerschap ontstaat niet vanzelf, dat moet je léren. en leren doe je met vallen en opstaan. dus ja, het gaat soms misschien sneller en beter als je het zelf doet als professional, maar je leert er jongeren niets mee. je bevestigt ze alleen in hun eigen gevoel dat ze niets kunnen en niets waard zijn.

we zijn als professionals echter zó gewend aan het ingaan op ‘de vraag’ (ofwel de bestelling) van de jongere en jongeren zijn er zó aan gewend dat ze hun bestelling op tijd en zonder problemen bezorgd krijgen, dat deelgemeente ijsselmonde besloot om een methodiek te ontwikkelen om de cirkel te doorbreken. in de ontwikkeling van de methodiek stonden twee uitgangspunten centraal:

talentontwikkeling: jongeren moeten hun eigen talenten en kwaliteiten ontdek-1. ken en ontplooien. dat lukt niet door activiteiten vóór jongeren te bedenken en te organiseren. het bedenken, organiseren, uitvoeren en evalueren van activiteiten moeten jongeren zélf doen. dáár leren ze van. we geven jongeren de ruimte. dat kan alleen door ook duidelijke grenzen te stellen en door op te treden bij grens-overschrijdend gedrag. coalities: andere organisaties, ouders en buurtbewoners moeten deel uitmaken 2. van het concept. het ‘vertrouwen’ van jongeren wordt niet langer koste wat kost behouden. school, werk, voldoende beweging, een goede relatie met andere bewoners in je wijk...het is allemaal nodig om op te kunnen groeien tot volwaar-dig burger. daarom smeedt het jongerenwerk coalities met alle personen en organisaties die van belang zijn in het leven van een jongere. bijzonder is dat diverse organisaties waar talenthouse mee samenwerkt zijn gehuisvest ín talenthouse. hierdoor worden de verschillende leefwerelden van jongeren (thuis, school, vrije tijd) binnen één gebouw aan elkaar gekoppeld.

de combinatie van talentontwikkeling en coalities smeden met partners maakt de werkwijze van talenthouse bijzonder.

IN TaleNThOuse:doen jongeren het zélf!•kunnen jongeren het zélf!•willen jongeren het zélf!•weten jongeren het zélf!•leren jongeren het zélf! •mogen jongeren het zélf! •moeten jongeren het zélf! •

en de professionals… die moeten ervan aFblijven!

geheel in de stijl van talenthouse hebben we er bewust voor gekozen om jongeren een substantiële bijdrage aan dit boekje te laten leveren. ze hebben een stoomcur-

16 17

weten wat goed voor ze is, bemoederen, redeneren vanuit hoe moeilijk jongeren het hebben, aanbodgericht werken en jongeren behandelen als ‘niet-kunners’ of ‘niet-weters’.

Jongeren benaderen als producent betekent dat we: niets vóór jongeren doen, lef hebben, grenzen stellen, normeren, corrigeren, con-fronteren, uitdagen tot onder nemerschap, competentiegericht werken, kwaliteiten aanspreken, verborgen talenten ontdekken, prikkelen, uitdagen, stimuleren, plan-matig en creatiegericht werken, focussen op participatie, interventiegericht zijn, een voorbeeld zijn en ‘out of the box’ denken en handelen.

het concept Talenthouse bestaat uit twee pijlers die elkaar versterken: jongeren hun eigen talenten en kwaliteiten laten ontdekken en ontplooien. 1. jongeren doen dat zélf, jongerenwerkers ondersteunen ze daarbij; coalities aangaan met organisaties en personen die een belangrijke rol vervullen 2. in de ontwikkeling van jongeren tot democratische burgers.

in dit hoofdstuk gaan we nader in op de eerste pijler: talentontwikkeling. in hoofd-stuk 5 gaan we nader in op de tweede pijler: coalities aangaan met ketenpartners.

3.1 De MeThODIeK Is eeNvOuDIg, De uITvOerINg INgewIKKelD

de methodiek talenthouse bestaat uit een aantal spelregels waar vooral jongeren-werkers zich aan moeten leren houden. jongeren geven zich niet zomaar gewonnen als jongerenwerkers ineens zeggen dat ze stoppen met het fabriceren van de producten voor jongeren! jongeren zullen in eerste instantie veel vals spelen en de jongeren werkers verleiden om ook vals te spelen. het gaat vooral om de kleine dingen. de burgemeester komt op bezoek om een kijkje te nemen in talenthouse. de jongeren leunen achterover, doen niets. er moet echter wel het een en ander geregeld zijn, als de burgemeester komt. de voorziening moet er netjes uit zien, er moet een programma zijn… de jongerenwerkers lopen zich uit de naad en de jongeren doen zelf niets. wie is er hier aan het werk voor wie?

het is voor jongerenwerkers een grote uitdaging om het spel van talenthouse te blijven spelen. om vast te blijven houden aan de spelregels. daar waar het lukt om het spel te spelen en vol te houden, zien we dat jongeren (weliswaar na enig prik-kelen, uitdagen, stimuleren en motiveren) zélf hun eigen activiteiten gaan bedenken, organiseren en uitvoeren. dat is spannend en eng. als je denkt dat je twee linker-handen hebt ga je immers ook niet zelf een dakkapel in je huis plaatsen. doordat jongerenwerkers het niet voor de jongeren doen en deze daardoor gedwongen worden om zelf actief te zijn, komen zij erachter dat ze wel degelijk iets kunnen. ze zijn trots op wat ze bereiken en leren ook wat de volgende keer verbetering behoeft. jongeren geven dan aan dat ze écht serieus genomen worden, omdat de jongerenwerker er vertrouwen in heeft dat zij het zélf kunnen.

ook in de samenwerking met ketenpartners ligt voor jongerenwerkers de uitdaging om vast te houden aan de spelregels van talenthouse. een van de spelregels is bij voor beeld dat de politie altijd welkom is in de voorziening. jongeren voelen hier

kijken we naar wat jongeren en gezinnen wél kunnen in plaats van dat er uitsluitend wordt gekeken naar wat ze niét kunnen. kwaliteiten en mogelijkheden van jongeren en gezinnen worden ingezet om jongeren en hun ouders, broertjes en zusjes zoveel mogelijk zélf aan het roer van hun eigen leven te laten staan. tegelijkertijd moeten er ook duidelijke grenzen zijn. wanneer er duidelijke grenzen aan jongeren worden gesteld (normeren en corrigeren) ontstaat er binnen die grenzen ruimte om talent te ontdekken en te ontplooien. de grenzen die je als jongerenwerker stelt vormen als het ware het kader waarbinnen jongeren kunnen experimenteren. de jongeren-werker experimenteert, gaat op zoek naar de ideeën en talenten van jongeren en stimuleert jongeren om hun talent te ontplooien.

het jongerenwerk heeft persoonlijk contact met jongeren en daardoor veel kennis over de leefwereld van jongeren. het jongerenwerk werkt samen met alle andere partijen die te maken hebben met jongeren.

het jongerenwerk in IJsselmonde heeft zeven kerntaken7:contact leggen en onderhouden1. informatie verzamelen en signaleren2. jongeren ondersteunen en begeleiden bij het bedenken, voorbereiden 3. en uitvoeren van programma’s en activiteitenvorming en opvoeding: ruimte bieden en grenzen stellen4. praktische dienstverlening en voorlichting5. doorverwijzing6. participeren in netwerken en samenwerken met partners.7.

in talenthouse wordt in de praktijk vorm en inhoud gegeven aan de visie op het ijsselmondse jongerenwerk.

3. wat Is een talenthouse?een talenthouse is een huis waar jongeren, als producent, hun eigen talenten ont -dekken en ontwikkelen. dat klinkt eenvoudig, maar zolang er jongerenwerkers zijn die gratis en voor niets je bestelling in orde maken en afleveren, dan zou je als jongere gek zijn om zelf je eigen producten te gaan ontwerpen en produceren. zéker als je denkt dat je het zelf niet goed kunt! bovendien, het jongerenwerk is er toch om het voor jou te organiseren?!

talenthouse voorziet in een methodiek voor jongerenwerkers, een kader waarmee jongerenwerkers leren hoe ze op een andere manier met jongeren kunnen werken. in talenthouse doen we een beroep op de jongerenwerkers om een omslag te maken van het benaderen van jongeren als consumenten naar het benaderen van jongeren als producenten. dit vergt een geheel andere manier van het omgaan met jongeren.

Jongeren benaderen als consument betekent dat we: pleasen, belangen van jongeren behartigen, namens jongeren praten, het voor jongeren doen, uit handen nemen, overnemen, betuttelen, pamperen, vertroetelen,

18 19

3.2 De MeThODe: TaleNTeNCyClus

het ontwikkelen van talenten enerzijds en het stellen van grenzen aan ongewenst gedrag anderzijds vraagt van het jongerenwerk een ‘creatiegerichte’ benadering. vraaggericht werken roept de associatie op van ‘u vraagt, wij draaien’. dat willen we niet in talenthouse. niet alles wat jongeren willen is mogelijk en er moet ook aandacht zijn voor activiteiten/projecten waar jongeren zelf in eerste instantie niet aan denken of niets voor voelen. denk bijvoorbeeld aan projecten waar de wijk bij betrokken wordt, of aan voorlichtingsactiviteiten op het gebied van gezondheid. talenthouse bestaat uit spelregels waarbinnen het spel ‘ontwerpen en ontwikkelen’ gespeeld wordt. een van de spelregels is dat de wijk betrokken wordt bij de voorziening. jongerenwerkers stimuleren, prikkelen en motiveren jongeren om na te denken over manieren waarop de wijk erbij betrokken kan worden. alle activiteiten worden gecreëerd door en met jongeren zélf. vandaar dat we spreken over een creatie-gerichte benadering.

de creatie van activiteiten en projecten in talenthouse vindt plaats via een daarvoor ontwikkeld stappenplan:

Talentencyclus:jongeren hebben een idee voor een activiteit of project. 1. de jongeren maken onder begeleiding van een jongerenwerker een plan van 2. aanpak. hiervoor is een format ontwikkeld, dat door de jongeren wordt ingevuld. in het plan van aanpak noteren zij wat het doel van de activiteit of het project is, wie de doelgroep is, wie er nodig zijn om het plan te realiseren, hoeveel het gaat kosten en hoe de financiering gerealiseerd wordt. wanneer het plan gereed is wordt het voorgelegd aan de ‘talentencommissie’. 3. in de talentencommissie nemen bijvoorbeeld de volgende personen en organi-saties deel: een aantal jongeren, de woningbouwcorporatie, een buurtbewoner, iemand van een oudervereniging, een winkelier, een schooldirecteur… de commissie beoordeelt ingekomen plannen, geeft feedback en suggesties tot wijziging, accor-deert of keurt af. jongerenwerkers nemen zelf niet deel aan de talentencommissie omdat zij jongeren ondersteunen bij het maken van de plannen. de talentencommissie beoordeelt het plan van aanpak kritisch en geeft even-4. tueel feedback op het plan van aanpak. de jongeren verwerken de feedback in hun plan van aanpak. na goedkeuring van het plan van aanpak door de talentencommissie voeren de 5. jongeren het plan uit. na afloop van de activiteit of het project evalueren de jongeren hoe het is gegaan, 6. wat er goed ging en wat de volgende keer anders kan.

3.3 hOe zIeN JONgereN TaleNThOuse?

“it takes two to tango.” we kunnen als volwassenen wel vinden dat talenthouse een spel is waar spelregels bij nodig zijn, maar een spel speel je met meerdere partijen. hoe zien jongeren talenthouse? hoe denken zij over de spelregels van talenthouse? op een warme zomeravond hebben de schrijvers van dit boekje gesproken met een grote en diverse groep meiden en jongens die talenthouse bezoeken. op een gegeven

helemaal niets voor. ze kennen de politie van de straat, de man of vrouw in het blauw die bekeuringen schrijft, zeurt als je wat rondhangt op straat, of die je in het verleden heeft opgepakt voor het een of ander. als er wordt vastgehouden aan de spelregel dat de politie welkom is krijgen sommige jongeren op den duur een ander contact met de buurtagenten. ze ervaren dat het ook ‘gezellige mensen’ kunnen zijn die ‘een positieve houding’ hebben.8 jongeren komen erachter dat je een ‘normaal’ gesprek kunt hebben met de buurtagenten, dat je afspraken met hen kunt maken. ze komen erachter dat ook de politie wil dat het goed met je gaat (en dat je jezelf gedraagt). tegelijkertijd blijven er ook jongeren die niets van de politie moeten hebben. ook voor deze jongeren moet de boodschap duidelijk zijn dat de politie welkom is in de voorziening. aan de jongeren zelf is de keuze of ze blijven of niet.

door de spelregels die in talenthouse gelden wordt talenthouse een veilige plek waar jongeren kunnen experimenteren met hun eigen kunnen. Fouten maken en leren van fouten hoort daarbij.

MeT TaleNThOuse bereIKeN we DaT: het jongerenwerk over een eenvoudige basismethodiek beschikt•jongerenwerkers hun handelen spiegelen aan de methodiek•jongeren dingen uitproberen en zo hun talenten en kwaliteiten ontdekken•we de talenten van jongeren koesteren en jongeren stimuleren om door te gaan•de dominante hangcultuur met al z’n uitwassen doorbroken wordt•we grenzen stellen aan jongeren die alléén willen rondhangen •meisjes zich uitgedaagd voelen om te komen•

Meidenactiviteit ‘De bazaar’de meidengroep van talenthouse kwam met het idee om een rommelmarkt te orga-niseren, in eerste instantie om geld op te halen voor activiteiten in de voorziening. onder begeleiding van de jongerenwerkers hebben de meiden besloten om de rommel-markt te koppelen aan een goed doel. de meiden hebben informatie op gezocht over verschillende goede doelen en projecten in ontwikkelingslanden en besloten om geld in te zamelen voor ‘because i’m a girl’, een campagne voor de rechten van meisjes in ontwikkelingslanden. na een aantal brainstormsessies kwamen de meiden op het idee om een bazaar te organiseren in plaats van een rommelmarkt. een bazaar geeft meer mogelijkheden voor activiteiten, zoals een modeshow, het verkopen van hapjes en drankjes, het organiseren van een veiling en het verzorgen van optredens.

de meiden hebben drie maanden lang toegewerkt naar het evenement. ze hebben zelf spullen gemaakt om te verkopen op de bazaar. voor het maken van de spullen organiseerden en gaven de meiden twee workshops: een workshop sieraden maken en een workshop schilderen. daarnaast hebben de meiden een nummer geschreven over het goede doel ‘because i’m a girl’, dat ze tijdens de bazaar ten gehore konden brengen. buurtbewoners konden spullen aanleveren om te verkopen tijdens de bazaar. vlak voor het evenement hebben de meiden lekkere versnaperingen gemaakt om te verkopen. de moeders hielpen mee.

20

moment moesten de meiden weg voor hun dansactiviteit. een van de meiden geeft zelf de danslessen. ze had van veel meiden gehoord dat ze wilden dansen, maar dat kon nergens. nu geeft ze dansles aan vijftien jongeren: elf meiden en vier jongens. ze doen hiphop en streetdance. de lessen bedenkt ze zelf. de zaterdag na het inter - view traden de dansers op bij het pleinfeest.

jongeren hebben al ‘mindmappend’ aangegeven waar zij bij talenthouse aan denken. aan de hand van deze onderwerpen zijn we het gesprek aangegaan. in deze paragraaf zijn de jongeren zelf aan het woord.

Tweede thuistalenthouse is voor jongeren een tweede thuis. “een huis is een gebouw. thuis is een plek waar je jezelf kunt zijn, waar je je ding kunt doen. niet alle jongeren hebben een thuis.” wat maakt talenthouse een tweede thuis voor jongeren? de jongeren vertellen dat talenthouse een thuis is omdat de jongerenwerkers accepteren wie je bent. daardoor kun je jezelf zijn. jongerenwerkers hebben niet alleen aandacht voor jongeren als het slecht met ze gaat, maar ook als het goed gaat.” ze geven aandacht met gevoel. ze doen hun werk omdat ze het willen doen, ze geven niet alleen aan- dacht omdat het hun werk is. ze vragen echt hoe het met je gaat, vragen door. als ze dat niet zouden doen, zouden we hier niet komen.”

zelf doentalenthouse is een plek waar je zelf je eigen activiteiten moet bedenken, organise-ren, uitvoeren en evalueren. “wat jongerenwerkers bedenken is niet altijd leuk. dat

Jongeren hebben een ideevoor een activiteit of project

Jongeren voeren plan uit en evalueren

Talentencommissie beoordeelt plan

Jongeren leggen plan voor aan talentencommissie

Figuur: Talentencyclus Figuur: Mindmap

Jongeren maken een plan onder begeleiding van een jongerenmedewerker

talenthousetalenthouse

JezelF prOMOTeN

MuzIeK-sTuDIO

eIgeN INITIaTIeF

TweeDe ThuIs

pOsITIeve aaNDaChT

JONgereN-werKers NIeT Je vrIeND

MOTIvaTIe

gezellIg

MulTI-CulTureel

prOJeCT-plaN

veIlIg vOeleN

zelF DOeN

DaNseN

ThuIs Op sTraaT

JOlOIeDereeN Is welKOM

ONDerwIJs

pOlITIe

prOJeCTeN eN aCTIvITeITeN

TaleNTeN ONTwIKKeleN

29

kunnen we beter zelf doen. wij weten wat we leuk vinden. op veel plekken bedenken de jongerenwerkers alles en organiseren ze alles. ze willen dan dat de jongeren komen om mee te doen. door het zelf te doen leer je er ook van. ik ben socialer geworden door talenthouse doordat ik het zelf moest doen.” een meisje vertelt dat activiteiten ook worden nabesproken. “dan krijg je complimentjes. en je weet ook wat beter kan de volgende keer. dat is goed.” een aantal jongeren vertelde over een project waar ze mee bezig zijn. “we gaan een autoproject starten met een groep jongeren. er is een taakverdeling in het opknappen van de auto. de één kan dit goed, de ander kan dat goed. twee jongeren hebben het project bedacht.”

Iedereen welkom?jongeren vertellen dat iedereen welkom is in talenthouse. “iedereen wordt betrokken bij verschillende projecten. het gaat erom wat je leuk vindt. doordat je elkaar ontmoet en met elkaar omgaat op een positieve manier, ga je buiten ook anders met elkaar om. iedereen is nu heel open tegen elkaar en we groeten elkaar.” ook de politie is welkom in talenthouse. “de politie zijn gezellige mensen, ze zijn altijd welkom.” niet iedereen is echter dezelfde mening toegedaan. “ik hoef ze hier niet te zien. ze zijn schijnheilig. wat de jongerenwerker vindt, dat moet hij zelf weten. ik moet er niets van hebben”.

Ouderstalenthouse is een plek waar ook de ouders bij betrokken worden. “pas was er ouder- avond. het was een soort open dag samen met alle partners. de ouders hebben gezien en gehoord hoe het hier is. dat er niet wordt gedronken en niet wordt geblowd. het is goed dat ouders weten hoe het hier is.” een aantal jongeren is heel enthousiast over talenthouse en vertelt er thuis positief over. dat stimuleert ouders om te komen kijken. “mijn moeder is komen kijken hoe het hier in talenthouse is. ze is gekomen omdat wij thuis heel positief over talenthouse praten”. veel ouders vinden het prettig om te weten wat voor plek talenthouse is. “mijn vader is geweest. hij was tevreden dat er eindelijk een goede plek is voor jongeren. hij heeft met de jongerenwerker gepraat. daar was ik niet bij. van mij mag de jongerenwerker met mijn vader praten”.

4. Voor wIe Is talent-house bedoeld?jongeren die het jongerenwerk bezoeken hebben toch nergens zin in?! die kúnnen toch niets zelf?! die vechten elkaar toch de tent uit?! die hebben toch te veel proble-men aan hun kop om zich nog met talenten bezig te houden?! in dit hoofdstuk gaan we in op de kritische vragen.

als we het hebben over jongeren in het jongerenwerk, dan hebben we het vaak over problemen die jongeren ondervinden op hun pad naar volwassenheid. we praten over agressie, brutaliteit, criminaliteit, drug- en alcoholmisbruik, voortijdig school-verlaten, financiële problemen, enzovoort.

dat jongeren zich afzetten tegen de volwassen wereld, dat ze experimenteren en

30 31

er komen ook jongeren in de jongerenvoorziening die op de havo zitten, een bijbaan-tje hebben, en waarvan de ouders erg betrokken zijn. maar zij hebben niet altijd de mogelijkheden of vaardigheden om via een andere weg, bijvoorbeeld bij een sport-vereniging, invulling te geven aan hun vrije tijd. voor het jongerenwerk is het goed dat er ook “niet-problematische” jongeren gebruik maken van het jongerenwerk. deze jongeren fungeren als rolmodellen voor risicojongeren en ‘trekken’ daarmee de anderen ‘omhoog’.

talenthouse is er niet alleen voor jongeren die op een negatieve manier om aan-dacht vragen, die op straat overlast veroorzaken, maar óók voor jongeren die zich terugtrekken, die in zichzelf gekeerd zijn, die aandacht proberen te vermijden. jongeren zijn allemaal anders en uniek.

4.2 OOK JONgereN DIe NIeTs wIlleN?

de meeste jongeren komen naar een jongerenvoorziening om positief bezig te zijn; ze zijn er omdat ze het zelf willen. lastig gedrag hoort bij de ontwikkelingsfase van jongeren. toch zijn er ook jongeren voor wie het permanent opzoeken van grenzen een geliefd tijdverdrijf is. we hebben het over jongeren die niet te motiveren zijn tot activiteiten, jongeren die niets anders willen dan een beetje rondhangen en de sfeer verzieken. talenthouse is een voorziening waar iedereen die aanwezig is actief is en een bijdrage levert. jongeren die ondanks de inspanningen van jongerenwerkers niet te motiveren zijn tot positieve activiteiten, die zoeken hun vertier maar elders. we normeren en corrigeren deze jongeren. als we niet vasthouden aan ons uitgangs-punt van talenten ontdekken en ontwikkelen, dan bepaalt deze kleine groep jonge-ren binnen de kortste tijd de cultuur van de voorziening. van een talenthouse waar talenten ontdekt en ontwikkeld worden is dan al snel geen sprake meer. als we jongeren die uitsluitend negatief gedrag vertonen niét normeren en corrigeren of zelfs de deur wijzen, dan zeggen we in feite tegen ze: “alsjeblieft, omdat je zo ontzet-tend vervelend doet, mag je de jongerenvoorziening voor jezelf hebben.”

in talent house willen we positief gedrag belonen. als je jezelf richt op jongeren die wél ideeën hebben, die plannen willen maken, die activiteiten willen organiseren, dan zul je zien dat de meeste jongeren die eerst niet in beweging te krijgen waren snel overstag gaan. jongeren die niet meedoen en die we de deur wijzen, die zoeken we op straat op. we gaan niet afwachten tot ze rotzooi trappen op straat en via de groepsaanpak weer in beeld komen. de jongerenmakelaar blijft contact houden met deze jongeren, blijft hen prikkelen, blijft hen aanspreken op positief en negatief gedrag. mogelijk komt de jongere na verloop van tijd toch naar talenthouse om actief bezig te zijn. zo niet, dan is er een ‘life line’ met de jongerenmakelaar.

4.3 JONgere éN OuDere JONgereN?

tieners hebben andere behoeften dan oudere jongeren. om zowel een aantrekkelijk aanbod te kunnen bieden voor jongere tieners als voor oudere jongeren is er een splitsing gemaakt in de leeftijdscategorie 12-15 jaar en 16-23 jaar. voor het opbouwen van een ‘vernieuwende’ cultuur in de voorziening is het goed om je vooral te richten

grenzen opzoeken, dat ze zich brutaler en groter voordoen dan ze zijn, of dat ze zich juist onzichtbaar opstellen: het hoort allemaal bij de leeftijd. heel lang werd gedacht dat de menselijke hersenen rond het zesde jaar volgroeid zijn. sinds een jaar of tien blijkt echter dat de hersenen doorgroeien tot ongeveer je 25ste. tijdens de pubertijd worden de hersenen flink verbouwd. de verschillende hersengebieden ontwikkelen zich echter niet even snel, waardoor de adolescentie over het algemeen een riskante periode is. jongeren krijgen bijvoorbeeld heel veel behoefte aan ‘kicks’, aan spanning. vaak zoeken ze die op door gevaarlijke dingen te doen. ineens moeten ze skaten over brug-leuningen, willen ze gruwelijke films zien, gaan ze gokken, of zoeken ze grof geweld op in games. andere jongeren willen ergens bij horen en sluiten zich daarom aan bij een groep die de spanning opzoekt. het hersengebied dat zegt ‘dit is niet zo verstandig’ reageert bij pubers niet zo goed of te laat. pubers voelen hierdoor vaak helemaal geen remming als er iets ‘lekkers en uitdagends’ voorbij komt, of ze voelen het pas achter-af. te laat dus. ze weten dan wel dat het niet goed is om iets te doen, maar toch doen ze het.9

het gevolg is dat pubers veel gevoeliger zijn voor allerlei soorten verslaving dan jongere kinderen of volwassenen. en juist in deze periode komt er van alles voorbij aan spannende risico’s, van alcohol en drugs, tot spannende dingen waar je in groepsverband ineens in verzeild raakt… hangen, roken, blowen, spijbelen, rond-zwerven op straat, graffiti spuiten, vechtpartijtjes, vernielingen, winkeldiefstal… jongeren willen de wereld ontdekken, gaan experimenteren. ze proberen nieuw gedrag uit en moeten leren van de fouten die ze maken. jongeren verkennen de grenzen en overschrijden die soms. dat hoort bij hun ontwikkeling. bij de één valt het meer op dan bij de ander en het leidt niet altijd tot grote problemen.

4.1 OOK JONgereN zóNDer prObleMeN?

“waarom zijn jongerenvoorzieningen altijd alleen maar voor probleemjongeren? jongeren zonder problemen willen toch ook wel eens wat?”

het beeld dat veel mensen hebben van jongeren die een jongerenvoorziening bezoeken is als volgt:

ze gaan niet naar school en hebben geen werk•ze hangen de hele dag maar wat rond•ze komen uit arme gezinnen en wonen in kleine huizen•ze worden thuis geslagen•de ouders zie je nooit.•

een negatief beeld. dit beeld versterken we door van een jongerenvoorziening een ‘nietsdoen-voorziening’ te maken. natuurlijk zijn er (relatief veel) jongeren die te maken hebben met leeftijdsgebonden problemen en uitdagingen. die leeftijdsge-bonden problemen moeten we tijdig tackelen. de meeste jongeren met wie het goed gaat, die naar school gaan, die werken, die thuis voldoende middelen hebben, die weten ook zonder het jongerenwerk de weg wel te vinden. zij weten zich op eigen wijze en eigen initiatief prima te vermaken.

32 33

over de situatie. het groeperen van jongeren is heel normaal en gaat gepaard met allerlei groepsprocessen van insluiting en uitsluiting. dat is heel vervelend als je wilt dat je jongerenvoorziening toegankelijk is voor álle jongeren in de wijk en niet alleen voor één dominante groep jongens.

wanneer één grote, dominante groep de jongerenvoorziening frequent bezoekt, dan worden andere jongeren snel uitgesloten. meiden voelen zich niet prettig bij grote groepen jongens en blijven weg. met name cultureel gegroepeerde groepen kunnen voor grote problemen zorgen. onderling wordt er geen nederlands gesproken en jongeren proberen op allerlei manieren hun ‘territorium’ te markeren.

geen onderdeel vormen van groepom een diverse groep jongeren te kunnen bereiken is een aantal dingen belangrijk. allereerst moet je als jongerenwerker in staat zijn om zelf géén onderdeel te worden van een groep jongeren. wanneer je jezelf te veel identificeert met één groep jonge-ren dan ben je niet in staat om ook andere groepen jongeren binnen te halen. een overstijgende blik en een professionele afstand tot de doelgroep is essentieel. heb je dit niet, dan ga je snel op in het wel en wee van die ene groep en verlies je de uit-gangspunten en de doelstellingen van je werk uit het oog.

Diverse teamsamenstellingjongerenwerk is mensenwerk. jongeren krijgen een band met een jongerenwerker. de ene jongerenwerker ligt de één beter, een andere jongerenwerker ligt een ander beter. om een diverse groep jongeren aan je te kunnen binden is het goed om een diverse teamsamenstelling te hebben van jongerenwerkers. divers qua sekse, leef tijd en culturele achtergrond.

eigen activiteiten voor nieuwe groepwanneer je wilt dat een nieuwe groep jongeren actief wordt in de jongerenvoorzie-ning, dan is het goed om deze groep de mogelijkheden en ruimte te geven om eigen activiteiten te ontplooien. groepen hoeven niet altijd direct samen te gaan. andere groepen kunnen andere wensen en interesses hebben en jongeren hebben in eerste instantie vooral de behoefte om activiteiten te ondernemen met de eigen groep. na verloop van tijd kun je als jongerenwerker gezamenlijke interesses van groepen of individuen binnen groepen zoeken en jongeren stimuleren om gezamenlijk nieuwe activiteiten te ontplooien.

Jongeren aanspreken op verantwoordelijkhedenwerken in talenthouse betekent de confrontatie (durven) aangaan met jongeren. we willen jongeren leren verantwoordelijkheden te dragen, we willen ze leren hoe ze een bijdrage kunnen leveren aan de maatschappij, we willen ze leren wat democratisch burgerschap inhoudt. we mogen daarom van de jongeren verwachten dat ze ook zelf verantwoordelijkheid kunnen dragen voor het toegankelijk zijn van de jongerenvoor-ziening voor een gemêleerde groep jongeren. het uitgangspunt van talenthouse is dat het toegankelijk is voor alle groepen jongeren: jongens en meiden van diverse culturele achtergronden. wanneer een bepaalde groep overheerst, of wanneer een bepaalde groep jongeren geen deel uitmaakt van het ledenbestand van talenthouse (terwijl deze groep hier mogelijk wel behoefte aan heeft), is het mede de verantwoor delijkheid van de jongeren om te bedenken hoe deze groep beter bereikt kan worden.

op de jongere doelgroep (12-15 jaar). oudere jongeren zijn bekend met jongerenvoor-zieningen elders en staan daardoor minder open voor een andere manier van werken.

4.4 JONgeNs éN MeIDeN?

jongerenwerk is vaak jongenswerk. overal hoor je dat het zo belangrijk is dat ook meiden betrokken worden bij het jongerenwerk. en toch gebeurt het in de praktijk heel weinig. volgens een advies van de rotterdamse jongerenraad is momenteel één op de vijf jongeren die deelnemen aan het jongerenwerk in rotterdam een meisje.10 de reden waarom er weinig meiden bereikt worden met het jongerenwerk is niet ver te zoeken. de meeste jongerenvoorzieningen ontstaan vanuit de wens overlastgevend gedrag in de buitenruimte te verminderen. en meiden veroorzaken nu eenmaal veel minder vaak overlastgevend gedrag.

in talenthouse willen we dat meiden ook in de praktijk deel uitmaken van de doelgroep. ook meiden hebben behoefte aan allerlei activiteiten. ook zij hebben te maken met problemen waar het jongerenwerk ondersteuning in kan bieden. ze hebben, net als jongens, kansen nodig om op te kunnen groeien tot volwaardige volwassenen. daarnaast hebben meiden een enorm positieve invloed op de cultuur van de jongerenvoorziening.

Jongerenwerker over meiden in Talenthouse: op woensdagmiddag is het meiden-middag. de voorziening is dan alléén toegankelijk voor meiden. dat schept veiligheid. met meiden werken is anders dan met jongens werken. meiden weten veel beter dan jongens wat ze willen. ze barsten van de ideeën en zijn heel actief. je moet echter voorzichtig zijn, niet te veel van ze eisen. sommige meiden die altijd een hoofddoek dragen, doen die hier binnen af en toe af omdat ze met meiden onder elkaar zijn. de meiden beginnen ook andere meiden uit de wijde omgeving aan te spreken en nodigen hen uit om naar talenthouse te komen. dat is heel positief als je bedenkt dat deze meiden nergens naartoe gaan.

TIps vOOr heT bereIKeN vaN MeIDeNrealiseer je dat veiligheid voor meiden anders is dan voor jongens•geef het goede voorbeeld. praat niet seksistisch over meisjes•zorg dat je grenzen stelt aan het gedrag van jongens (normeren en corrigeren)•durf de confrontatie aan te gaan met jongens•zorg dat meiden een eigen plek krijgen•zorg dat de ruimte op bepaalde tijden alleen voor meiden toegankelijk is•afblijven! meiden mogen het zélf doen! •

4.5 INDIvIDuele JONgereN OF grOepeN JONgereN?

u kent de verhalen misschien wel. een jongerenvoorziening moet sluiten omdat één groep jongeren de ‘baas’ is in de voorziening, ze gaan voortdurend op de vuist met jongeren uit een andere groep, de jongerenwerker heeft totaal geen controle meer

34 35

5. CoalItIes smeden met partnershet al dan niet stellen van grenzen aan jongeren en het al dan niet samenwerken met de politie en andere ketenpartners is geen discussiepunt meer in het jongeren-werk. de tijd dat iedere jongerenwerker zelf kon bepalen wat hem of haar goed-dunkte is voorbij. samenwerken met ketenpartners hoort bij de pedagogische taak van de rotterdamse jongerenwerker.11 jongerenwerkers moeten vanuit het belang van de jongeren en van de maatschappij samenwerken met iedereen die betekenis heeft in het dagelijks leven van de jongeren. dit betekent dat de jongerenwerkers in talenthouse coalities aangaan met ouders, buurtbewoners, vrijwilligers, buurtagenten, docenten van school, onderwijsinstellingen, organisaties voor toeleiding naar werk en scholing, sportverenigingen, culturele verenigingen, werkgevers, dosa en de groeps-aanpak, enzovoort. kenmerkend voor talenthouse is dat coalities in huis gehaald worden, dus actief zijn ín de jongerenvoorziening zelf. het jongerenwerk, onderwijs, jongerenbuurtbemiddeling, toeleiding naar werk en scholing, de politie, culturele voorzieningen, ze werken allemaal samen in één gebouw.

in ijsselmonde spannen alle ketenpartners zich gezamenlijk in voor een veilige samenleving voor kinderen, jongeren en volwassenen. veiligheid in je eigen huis, veilig heid op school, veiligheid tijdens het spelen in een speeltuin/speelplek, veilig-heid in de winkelstraat, veiligheid tijdens een feestje en veiligheid tijdens het sporten. de samenwerkingspartners in ijsselmonde (de lokale overheid, de politie, de woning-corporaties en het welzijnswerk) hebben met elkaar tien afspraken gemaakt om succesvol te kunnen samenwerken in ijsselmonde.

we kiezen voor een pedagogische benadering waarin het ontdekken en ont-1. plooien van talenten van jongeren voorop staat. we stellen duidelijke grenzen aan jongeren en geven daarmee ook de ruimte 2. voor persoonlijke ontplooiing. we communiceren niet over jongeren zonder henzelf een plek te geven in de 3. communicatie over hen en de punten die hun aangaan. we betrekken jongeren bij het beleid en activiteiten die hun aangaan en onder-4. steunen zo de ontwikkeling tot democratisch burgerschap. we vinden het belangrijk dat de eerstverantwoordelijke voor de opvoeding van 5. de jeugd, de ouders/opvoeders zelf, hun verantwoordelijkheid kennen en nemen. we wisselen onderling informatie uit over jongeren, we zijn niet afwachtend 6. maar vragen zelf om terugkoppeling, we zijn proactief! we investeren in samenwerking door deel te nemen aan netwerken, regelmatig 7. contact te onderhouden en elkaars werkplekken te bezoeken; we communiceren dezelfde boodschap aan jongeren en ouders en zijn stand-8. vastig in het vasthouden aan gemaakte afspraken. samenwerkingsafspraken op management- en uitvoerend niveau worden vast - 9. gelegd, geborgd en duidelijk gecommuniceerd binnen de organisatie en tussen de betrokken partners. we werken met verschillende ketenpartners nauw samen, zijn daar trots op en 10. stralen dat ook uit!

schakelen tussen individuele benadering en groepsbenaderingjongerenwerkers die werken vanuit het talenthouse concept werken in principe met groepen jongeren. dat betekent niet dat er geen aandacht is voor een individuele benadering. soms kan het handig zijn om vanuit het contact met een individu contact te krijgen met een groep jongeren. soms kan het nodig zijn om vanuit het contact met een groep jongeren extra aandacht te besteden aan individuen, bijvoorbeeld om ze toe te leiden naar school of werk. individuele jongeren kunnen ook – door gezamenlijk activiteiten te organiseren – een nieuwe groep vormen. jongerenwerkers moeten continu kunnen switchen tussen aandacht voor de groep in zijn geheel en aandacht voor individuen.

project brassbandeen aantal jongeren dat talenthouse bezoekt houdt van muziek maken. jongeren-werkers zagen de talenten van deze jongeren en zagen dat ze er meer mee wilden doen. de jongeren wilden een eigen brassband beginnen. vorig jaar hebben ze onder begeleiding van de jongerenwerkers een plan gemaakt. dit plan hebben ze besproken met de deelgemeente. de groep is nu een eigen vereniging aan het vormen. ze richten zich eerst op het maken van muziek. als dat goed loopt gaan ze ook nadenken over bijvoorbeeld een dansgroep en kostuums. de jongeren ontdekken dat er heel wat komt kijken bij het oprichten van een vereniging. er moeten statuten gemaakt worden, die moeten worden goedgekeurd door de notaris. ze moeten nadenken over leden-contributie (hoeveel vraag je?), ze moeten een huishoudelijk reglement opstellen. er moeten contracten komen met onder andere de basisschool die oefenruimte ter beschikking stelt…

de jongeren hebben zich verkeken op de hoeveelheid werk die de brassband met zich meebrengt. het valt ze tegen dat je voor alles contracten moet hebben. ze moeten leren dat ze niet alleen zelf eisen hebben, maar dat de partners waar je mee samen-werkt óók eisen hebben. de jongeren worden soms ongeduldig, het duurt te lang voordat alles goed geregeld is. de jongerenwerkers staan voor de uitdaging om de jongeren te blijven motiveren en om te volharden in het niet vóór de jongeren doen.

Tips voor het bereiken van een diverse groep jongereneen diverse groep jongeren = ook meiden!•zoek jongeren met regelmaat op in hun eigen omgeving•spreek apart af met (een groep) jongeren om uit te leggen hoe er gewerkt wordt•een nieuwe groep hoeft niet altijd mee te doen met een groep die er al is•geef een nieuwe groep de mogelijkheid voor eigen activiteiten op eigen momenten•richt je op jongeren die actief willen zijn in de voorziening•richt je niet op één bepaalde subcultuur•varieer in muziek, film, theater, enzovoort•zorg voor een goede mix in teamsamenstelling van jongerenwerkers• zorg dat activiteiten worden afgewisseld en niet worden beperkt tot de smaak •van één groep. afblijven! jongeren doen het zélf! •

36

het is de taak van jongerenwerkers en hun leidinggevenden die werken met het con-cept talenthouse om de werkwijze van talenthouse duidelijk uit te leggen aan de partners. de partners moeten weten wat talenthouse inhoudt, ze moeten weten wat de manier van werken is. dit is de eerste stap in het meenemen van de partners bij het ontdekken van de talenten van jongeren. vervolgens moeten de coalitiepartners met elkaar afspreken hoe ze jongeren benaderen, zodat alle partners met elkaar op één lijn zitten in de benadering van jongeren. het uiteindelijke doel is dat jongeren in ijsselmonde zowel binnen als buiten op dezelfde manier benaderd worden.

TIps vOOr heT sMeDeN vaN COalITIesleer je verplaatsen in de positie van een ander•doe rustig aan met je oordelen•zorg dat de ander ook iets te winnen heeft•openstaan voor anderen is makkelijk gezegd, maar doe je het wel echt?•stop met defensief gedrag, denk in mogelijkheden!•kijk naar jezelf, wat is jouw rol, had jij iets anders kunnen doen?•wat wordt de jongere er wijzer van?•afblijven! de jongeren moeten het zélf doen! •

INTervIew: saÏD aharChaOu, DIreCTeur TOs IJsselMONDe

wat doet TOs?thuis op straat (tos) organiseert in de buitenruimte activiteiten voor kinderen en jongeren. daarnaast vergroten we de betrokkenheid van de buurtbewoners bij de leefomgeving. we zorgen ervoor dat kinderen in een veilige speelomgeving wonen. daarvoor werken we samen met alle wijkpartners.

hoe ziet die samenwerking eruit?tos en de andere partners vormen een netwerk en hebben korte lijnen met elkaar. de professionals zitten met elkaar op één lijn. we zien elkaar niet als concurrenten, maar als partners die elkaar versterken waar dat nodig is. we werken samen als er dingen gebeuren in de wijk. als een jongere zich bij het jongerenwerk slecht gedraagt, dan wordt hij of zij daar door ons op aangesproken. pas was er een jongere die voor veel overlast zorgde in de portiek van een flat. de huismeester belde mij. ik weet dat de jongere het jongerenwerk bezoekt en heb de jongerenwerker gebeld. de jongeren-werker en ik zijn toen samen een gesprek aangegaan met de jongere, waarna de overlast ophield. onze boodschap aan jongeren is duidelijk: als je iets flikt, het maakt niet uit waar, dan word je daar op aangesproken.

5.1 OuDers erbIJ beTreKKeN, DaT luKT TOCh NOOIT?

samenwerken met ouders is in de praktijk lastig. jongeren willen vaak niet dat de jongerenwerker contact heeft met hun ouders. veel jongeren zeggen dat er thuis niemand is die ze begrijpt, dat niemand naar ze luistert en dat niemand aandacht voor ze heeft. sommige jongeren krijgen thuis pas aandacht als ze ruzie maken, als

45

er schooluitval dreigt, als er politiecontacten zijn. toch, ouders zijn en blijven de eerst verantwoordelijken voor de opvoeding en kunnen een enorme impact hebben op de ontwikkeling van hun kind. als het jongerenwerk alleen contact zoekt met de ouders als er iets negatiefs gebeurt met hun kind, dan komt de gewenste en nood-zakelijke zorg en aandacht van de ouders voor hun kinderen er niet. als je ouders probeert te betrekken bij de positieve dingen van hun kind, bij de talenten van hun kind, dan stimuleer je het burgerschap en de opvoedkwaliteiten van de ouders zelf én is het voor de jongeren geen probleem dat hun ouders betrokken worden bij het jongerenwerk.

we willen dat ouders de jongerenwerker persoonlijk kennen, en dat ze weten dat talenthouse een veilige plek is waar de jongerenwerkers jongeren stimuleren om hun talenten te ontdekken en te ontplooien. tegelijkertijd willen we dat ouders ook weten dat de jongerenwerkers ingrijpen wanneer het fout gaat. we moeten ook realistisch zijn als het gaat om de betrokkenheid van ouders. we kunnen niet ver - wachten dat alle ouders deelnemen aan activiteiten. jongerenwerkers moeten zich profileren in de wijk, ze moeten ervoor zorgen dat ouders weten hoe ze hen kunnen bereiken als ze daar behoefte aan hebben. om het contact met ouders te bevorderen is er een aantal keer per jaar een ‘ouderavond’, een soort open dag waar alle keten-partners bij betrokken zijn. jongeren worden gestimuleerd om activiteiten te organi-seren voor jongeren en ouderen (ouders en andere buurtbewoners) gezamenlijk. kinderen jonger dan 16 jaar kunnen zich alleen bij talenthouse inschrijven onder begeleiding van een ouder of verzorger.

TIps vOOr heT beTreKKeN vaN OuDers bIJ De vOOrzIeNINgouders zijn geïnteresseerd in hun kinderen. of dacht je van niet?!•blijf een beroep doen op de ouders, geef niet op!•zoek de ouders op!•presenteer met trots de activiteiten die jongeren bedacht en uitgevoerd hebben!•maak contact vanuit het positieve•wacht niet tot er iets fout gaat! •afblijven! de jongeren kunnen het zélf! •

5.2 buurTbewONers zIJN TOCh vaaK baNg vOOr grOepeN JONgereN?

veel volwassenen zijn, soms terecht, bang voor (groepen) jongeren. ze ervaren over-last of durven niet alleen langs een grote groep jongeren te lopen. als je niet op je woorden let, dan kan dat vervelende gevolgen hebben. het valt dan ook niet mee om jong en oud gezamenlijk activiteiten te laten ondernemen.

een jongerenwerker: we proberen een voorziening te zijn voor de wijk. het albeda college heeft hier een opleiding beveiliging. daarvoor hebben ze een hele ruimte vol fitness apparatuur. niet alleen jongeren maken hier gebruik van, ook de volwassenen uit de buurt. ons streven is om te werken met het principe van dienst-wederdienst. als een wijkbewoner iets wil betekenen voor de jongeren hier, dan bedenken de jongeren wat zij kunnen betekenen voor de wijkbewoner. we willen hier graag auto-

46 47

de tijd van discussiëren over het wel of niet informatie uitwisselen met de politie is voorbij. jongerenwerkers moeten zich gaan realiseren dat ze niet het maatje zijn van jongeren, maar dat ze een serieus beroep uitoefenen. samenwerken met de politie doe je niet omdat een jongere dat wel of niet goed vindt, maar omdat samen-werken en informatie-uitwisseling bijdraagt aan je pedagogische doelstellingen.13

vanuit het concept talenthouse werken jongerenwerkers intensief samen met de politie, ook of juist wanneer jongeren en de politie niet samen door één deur gaan. de politie is in de ogen van sommige jongeren de boeman in blauw uniform, die er alleen maar is om je weg te jagen als je gewoon wat rondhangt met je vrienden, die voortdurend boetes uitdeelt of je grotere broer heeft opgepakt.

dat de politie dat doet om te zorgen voor een prettige en veilige buurt, en dat politie -agenten ook gewone mensen zijn, dat zien jongeren niet altijd. van jongerenwerkers, volwassen mensen met een pedagogische taak, verwachten wij dat zij het nut en de noodzaak van het politiewerk wél zien. het jongerenwerk kan haar doelstellingen niet bereiken zonder een goede samenwerking met de politie. de politie is één van de toezichthouders en handhavers die zorgen voor de gewenste veiligheid in de wijk.14 het jongerenwerk staat, in het belang van de wijk en in het belang van de jongeren, de politie bij in haar taak de openbare orde en veiligheid te handhaven. daarbij gaat het niet alleen om daadwerkelijke veiligheid, maar ook om een gevoel van veiligheid en prettig wonen voor álle bewoners in de wijk.

uitdragen dat de politie erbij hoort in de samenleving doen we door de politie (net als alle andere professionals) welkom te laten zijn in de jongerenvoorziening. uiter-aard hebben het jongerenwerk en de politie samen afgestemd onder welke condities de politie de jongerenvoorziening bezoekt, op welke tijdstippen enzovoort. goed afge stemde onderlinge verwachtingen en goede afspraken vormen immers de basis voor een goede samenwerking.

TIps vOOr aCCepTaTIe vaN De pOlITIe IN De vOOrzIeNINgde politie is welkom in de voorziening, jongeren weten dat•spreek af met de politie hoe zij zich opstelt in de voorziening• wees constructief! geef op een positieve manier feedback over de aanwezig- •heid van de politieafblijven! de jongeren leren het zélf! •

INTervIew: JaNNeMIeKe wIJDeNes eN wIlMa vIsCh, buurTageNTeN

hoe ziet jullie betrokkenheid bij Talenthouse eruit?wij voelen ons heel erg betrokken bij talenthouse, we zijn al vanaf de start actief. we komen binnen, we doen gezellig mee en zijn daardoor minder bedreigend voor jongeren. als we binnenkomen vliegen de meiden ons om de hals. was het van meet af aan zo gemoedelijk?nee, we gingen van start als de boeman. de jongeren waren er fel op tegen dat de politie spreekuur ging houden in hún voorziening. ze negeerden wons volkomen.

theorielessen gaan geven aan jongeren. veel jongeren hebben niet genoeg geld om dat te bekostigen. we willen kijken of de jongeren klusjes kunnen doen voor de wijk om op die manier het geld bij elkaar te krijgen.

het is ook niet altijd nodig dat er gezamenlijk activiteiten worden ondernomen. een jongerenvoorziening staat overdag vaak leeg. groepen volwassenen kunnen overdag hun eigen activiteiten doen in een jongerenvoorziening. daarmee wordt een voorziening minder ‘eng’. een groep vrouwen gaat nu bijvoorbeeld eigen activiteiten organiseren in talenthouse. in talenthouse draait de politie wijkspreekuur, gewoon wanneer jongeren ook aanwezig zijn. daardoor worden wijkbewoners min of meer gedwongen om binnen te komen. eenmaal binnen zien zij dat jongeren in talenthouse positief bezig zijn. als ze dezelfde jongeren vervolgens op straat zien, is dat minder eng, want jongeren en ouderen kennen elkaar al van gezicht. doordat de politie spreekuur draait in de voorziening is er meer politie in de buurt. ook dat is voor wijkbewoners een prettig idee. jongeren worden gestimuleerd om activiteiten te organiseren waar wijk-bewoners iets aan hebben en jongeren bedenken wat ze terug kunnen doen voor wijk-bewoners die – als vrijwilliger of anderszins – actief zijn voor de jongerenvoorziening.

TIps vOOr heT beTreKKeN vaN OMwONeNDeN bIJ De vOOrzIeNINg•Actie!Laatjezienindewijk!Belaanbijomwonenden•Voorwathoortwat!•Pakklachtenaan!Neemzeserieusendoeerietsmee.•Verplicht!Jongerenorganiserentweekeerperjaaractiviteitenvoorjongenoud•Afblijven!Dejongerenwetenhetzélf!

INTervIew: FreD velleKOOp, besTuurslID bewONersCOMMIssIe heINDIJK

Op welke manier wordt de buurt betrokken bij Talenthouse?veel bewoners klagen over jongeren, zijn bang voor ze. maar jongeren en ouderen wonen samen in dezelfde wijk. we zijn buren van elkaar. dan moet je goed met elkaar overweg kunnen. door jongeren en ouderen met elkaar in contact te brengen kweek je wederzijds begrip. op allerlei manieren proberen we het contact te bevorde-ren. buurtbewoners zijn uitgenodigd voor de opening van talenthouse, we vertellen ze dat ze een bakkie koffie kunnen halen in talenthouse. jongeren hebben nu op verzoek van bewoners een plan gemaakt om een energiehuisje op te fleuren. voor buurtbewoners is dat prettig, dan wordt het niet beklad met graffiti. voor jongeren is het leuk om te doen. het is ook hun wijk.

5.3 De pOlITIe IN De JONgereNvOOrzIeNINg?!

we kennen de argumenten inmiddels wel om je als jongerenwerker niet te veel in te laten met de politie: “ik heb een oppervlakkig contact met de buurtagent en dat wil ik zo houden omdat ik bang ben dat jongeren anders snel een link leggen. dat schaadt mijn vertrouwensband.” of “ik kies voor jongeren en niet voor de politie! het vertrou-wen van jongeren staat voorop!”

48 49

om de toeleiding naar scholing, werk en hulpverlening soepel te laten verlopen is een intensieve samenwerking met onderwijsinstituten, hulpverlening en organisaties die jongeren kunnen toeleiden naar werk cruciaal. vanuit het concept talenthouse wordt creatief ingezet op de combinatie van jongerenwerk, onderwijs, toeleiding naar hulpverlening en de arbeidsmarkt in één gebouw. overdag is de voorziening een onder wijslocatie, ’s avonds en in de weekenden bedenken en organiseren jongeren activiteiten.

TIps vOOr heT sOepel TOeleIDeN Naar werK, sChOOl OF hulpverleNINgdeel informatie en eis terugkoppeling•wees iemand! laat je gezicht zien bij de samenwerkingspartners!•investeer in contact maken•onderhoud je contacten•wacht niet af!•vraag om terugkoppeling.•afblijven! de jongeren willen het zélf! •

INTervIew: IrMa rODeNberg, DOCeNTe bIJ heT albeDa COllege

hoe is het om met meerdere organisaties in een gebouw te zitten?je hebt alles bij de hand. het idplein, dat jongeren begeleidt naar werk en scholing, heeft bijvoorbeeld veel betere kanalen om jongeren aan werk te helpen. doordat er onderwijs gegeven wordt in het gebouw, is het gebouw ook overdag open. dat heeft een positieve uitstraling naar buiten toe. ook door de samenwerking met andere organisaties ontstaat een levendige sfeer.

Kun je een voorbeeld geven van een project dat jullie hebben gedaan?de meiden die actief zijn in talenthouse wilden graag een ehbo-cursus volgen. ik heb hen op vrijdagmiddag de cursus jeugd ehbo gegeven. de meiden namen ook deel aan het project ‘because i’m a girl’. daarvoor moesten ze informatie opzoeken. dat konden ze bij het albeda college op de computers doen, we zijn dan aanwezig op de locatie.

5.6 JONgereNwerKers KuNNeN TOCh NIeT álles?!

in talenthouse worden sportieve, recreatieve, vormende, kunstzinnige, theatrale en danstalenten ontwikkeld. jongerenwerkers in talenthouse zijn gepassioneerd, bevlo-gen en enthousiast en hebben vaak zelf één of meerdere talenten waar ze jongeren in kunnen begeleiden. jongeren kunnen echter ook talenten en kwaliteiten hebben die niet de eigen interesse van de jongerenwerker hebben. de jongerenwerker stimu-leert óók deze talenten en zoekt samen met jongeren naar organisaties die iets voor de jongeren kunnen betekenen. denk aan samenwerking met een sportvereniging, een theaterschool, een culturele organisatie, studenten van creatieve opleidingen, enzovoort. de jongerenwerker is creatief in het stimuleren van talenten, bijvoorbeeld door jongeren die fotografisch talent willen ontwikkelen te koppelen aan studenten

maar… we hebben volgehouden, we zijn de hele tijd aardig en vriendelijk gebleven en toonden onze betrokkenheid.

waarom is het zo belangrijk dat jongeren en de politie met elkaar overweg kunnen?het voordeel werkt twee kanten op. doordat wij de jongeren echt kennen zijn wij van de ‘boeman-rol’ af en komen de jongeren met allerlei vragen naar ons toe. vragen over een bekeuring, maar ook over werk of school.

Is het beeld dat jongeren van de politie in het algemeen hebben ook veranderd?dat weet ik niet. onze aanpak is erg persoonsafhankelijk. we nemen ze serieus, zijn oprecht geïnteresseerd en weten nog hoe wij zelf waren vroeger. hoe is het contact met de jongerenwerkers?de jongerenwerkers moesten in het begin wel wennen. maar nu kunnen we gewoon met elkaar in gesprek zonder dat wij of de jongerenwerkers een verborgen agenda hebben. als er iets gebeurt op straat, dan geven we dat nu veel eerder door aan het jongerenwerk. we zetten allemaal onze schouders onder talenthouse.

5.4 eN De verTrOuweNsrelaTIe MeT JONgereN DaN?

het hebben van een vertrouwensrelatie met jongeren maakt coalities smeden met de politie ingewikkeld. het ‘in vertrouwen’ dingen vertellen impliceert immers dat de ander het vertelde voor zichzelf houdt, dat de ander je geheimen bewaart, dat de informatie die je geeft niet wordt doorgegeven aan anderen.

het is volkomen terecht dat jongeren zich verraden voelen wanneer ze erachter komen dat de jongerenwerker alles wat ze hem of haar ‘in vertrouwen’ hebben verteld blijkt te hebben doorverteld aan de politie!

daarom praten we liever over een ‘betrouwbare relatie’ tussen jongerenwerker en jongeren dan over een ‘vertrouwensrelatie’. in het concept talenthouse staat open- heid en eerlijkheid tegenover de jongeren centraal. jongerenwerkers vertellen open en eerlijk wat hun taak is, wat zij beogen en wat zij met de informatie doen of moeten doen die een jongere hun vertelt. jongeren weten dan vooraf wat ze aan de jongeren werker hebben, waardoor ze zich niet verlinkt voelen als de jongeren-werker samenwerkt met ketenpartners. als je niet duidelijk bent tegenover de jongere kan het altijd fout aflopen, ook als je dénkt dat je het ‘vertrouwen’ van een jongere hebt.15

5.5 JONgereN TOeleIDeN Naar sChOOl OF werK Is vaaK zO INgewIKKelD!

de kracht van het jongerenwerk ligt in het verkleinen van de afstand tussen jongeren en officiële instanties. jammer genoeg lukt dit vaak niet, doordat de afstand tussen jongerenwerkers zelf en de officiële instanties al erg groot is! de werkwijze van een organisatie is onbekend, er wordt niet altijd een terugkoppeling gegeven, jongeren-werkers hebben te weinig tijd om jongeren goed toe te leiden, het duurt te lang voor -dat een jongere geholpen wordt…

50 51

confronteren jongeren ook met fouten, daar leren ze van•normeren en corrigeren•zijn doelbewust (weten wat jongeren kunnen leren van een activiteit)•reflecteren op het eigen handelen (waarom doen we wat we doen)•zijn kritisch•zijn procesgevoelig (wegen af waarom je iets wel of niet doet en waarom)•durven te onderhandelen•profileren zich duidelijk voor ketenpartners•kunnen luisteren•hebben oog voor andere belangen dan alleen die van jongeren•kiezen voor coalities met ketenpartners.•

jongerenwerkers confronteren jongeren met de werkelijkheid. het kost tijd om iets te organiseren. door jongeren dat inzicht te geven zullen ze veranderen van ‘veel-eisende’ jongere naar producerende jongeren. naarmate jongeren meer gedemoti-veerd zijn en lopen te schelden is de verleiding groter om het over te nemen. het is niet leuk om te zien dat jongeren gedemotiveerd raken en dreigen het bijltje er bij neer te gooien. de focus van de jongerenwerker moet zijn: afblijven! ze kunnen het zélf! de jongerenwerker ondersteunt en motiveert om door te gaan. dat doe je door met jongeren te praten over de alternatieven, de belemmeringen, enzovoort. vragen, vragen, vragen! niet overnemen!

de jongerenwerker stimuleert, prikkelt en motiveert, maar maakt óók onderscheid, normeert en corrigeert. jongeren die uiteindelijk niet willen meedoen, worden uitgesloten. voor deze jongeren is een persoonsgebonden, individuele benadering op zijn plaats.

het werken met een methodiek dwingt jongerenwerkers om na te denken over hun eigen handelen. steeds moeten ze zichzelf afvragen: “doe ik het wel volgens de talenthouse-methodiek?” werken met een methodiek dwingt jongerenwerkers om scherp te blijven, om zich bewust te zijn van wat ze met activiteiten willen bereiken, om na te denken over wat jongeren kunnen leren van een activiteit en hoe jongeren zo goed mogelijk ondersteund kunnen worden.

jongeren moeten wennen aan de nieuwe manier van werken, maar wat je na ver-loop van tijd ziet is dat ze steeds meer naar jongerenwerkers trekken die het spel van talenthouse goed kunnen spelen. die in staat zijn om de verborgen kwaliteiten van jongeren naar boven te halen en die in staat zijn om leuke ideeën en plannen te maken met de jongeren. die ook in staat zijn om aan te geven wat zij de volgende keer beter kunnen doen en die normeren en corrigeren. die duidelijke grenzen stellen aan ontoelaatbaar gedrag. de methodiek talenthouse valt of staat met de kwaliteit van de jongerenwerkers.

INTervIew: abDerrahIM TOuKOKI, JONgereNwerKer

Is het ingewikkeld om op een vernieuwende manier te werken?ja. jongeren ‘bestellen’ nog steeds veel activiteiten. jongeren denken nog steeds dat een jongerenwerker een ‘activiteitenboer’ is. de jongeren zijn het oude jongerenwerk

van een fotografieopleiding. jongeren die bijvoorbeeld willen voetballen worden toe geleid naar een voetbalvereniging. jongerenwerkers investeren in het talent van jongeren door contacten op te bouwen met andere organisaties!

5.7 De (Deel)geMeeNTe heeFT geeN versTaND vaN De uITvOerINg!

de (deel)gemeente heeft de regie over het jeugdbeleid en krijgt in de toekomst ook steeds meer taken op het terrein van de preventieve jeugdzorg.16 de regierol van de (deel)gemeente impliceert dat de (deel)gemeente geen uitvoerder is van het beleid, maar daar andere uitvoeringsorganisaties voor inschakelt. hoewel de (deel)gemeente in de eerste plaats opdrachtgever is, betekent dit niet dat de (deel)gemeente niets te zeggen heeft over de uitvoering! naast opdrachtgever is de lokale overheid namelijk óók inhoudelijk partner. de (deel)gemeente denkt mee en bepaalt dat er wat gebeurt. het is aan de welzijnsinstelling om te bepalen hoe ze het uitvoert. elkaars inhoude-lijke partner zijn betekent dat je in goed overleg met elkaar bepaalt wat het jongeren-werk al dan niet doet. het betekent dat je naar elkaar luistert en probeert elkaars belangen te behartigen. het is de taak van het jongerenwerk om de lokale overheid mee te nemen in de manier van werken van talenthouse. activiteiten ontplooien volgens de talenthouse-methodiek kost tijd. het jongerenwerk moet met de (deel)gemeente de wederzijdse resultaatverwachtingen bespreken en onderhandelen over de inzet die nodig is om volgens de talenthouse-methodiek te werken.

6. aFblIJVen! de rol Van de Jongerenwerkersuccesvolle initiatieven draaien vaak op enthousiaste, gepassioneerde personen. succes begint daarom met bevlogen jongerenwerkers!

Jongerenwerkers die werken met Talenthouse: zijn enthousiast•zijn gepassioneerd •gaan ervoor•kunnen ‘out of the box’ denken•denken in kansen •durven te experimenteren•zijn zichtbaar zijn in de wijk •kennen de jongeren•zijn gericht op het ontdekken van (onzichtbare) kwaliteiten•beschikken over creatieve werkvormen om de talenten van jongeren te ontdekken•investeren serieus in de jongeren en hun ideeën•verwachten altijd wat van jongeren•onderhandelen met jongeren over hun inzet en bijdrage•bouwen feedbackmomenten in bij activiteiten•bieden jongeren de ruimte om fouten te maken•

52

gewend waarin de jongerenwerker het ‘maatje’ van de jongere wilde zijn. negatief gedrag werd slecht gecorrigeerd, heel veel dingen werden oogluikend toegestaan. de jongeren hier hebben er moeite mee dat wij ze corrigeren op hun gedrag. dat leidt geregeld tot ophef. niet iedereen vindt het leuk dat wij hier werken. buiten op de muur hebben jongeren met graffiti hun woede op het jongerenwerk geuit. als zoiets gebeurt, dan moeten we consequent blijven handelen. in dit geval doen we aangifte bij de politie. jongeren denken soms dat we hun vrienden zijn. dat zijn we niet, we oefenen ons beroep uit. de activiteiten zijn een middel om contact te maken en ons doel te bereiken. dat vertellen we de jongeren ook. je moet vanaf de eerste dag duidelijk zijn tegen jongeren. dat vinden ze niet altijd leuk, maar op de lange termijn zien ze wel in dat je het beste met ze voor hebt.

7. de sturIng door de welzIJnsInstellIngin het moderne jongerenwerk zijn jongerenwerkers stevig opererende rolmodellen die oog hebben voor de talenten en mogelijkheden van jongeren, maar die jongeren ook stevig kunnen aanspreken op ongewenst gedrag. de tijd van discussiëren over het al dan niet samenwerken met ketenpartners (met name de politie!) en over het al dan niet vóór jongeren organiseren, is voorbij. welzijnsinstellingen formuleren een eigen visie en beleid. de vraag óf jongerenwerkers zich hierin kunnen vinden, doet er niet meer toe. de discussie moet veel meer gaan over de manier waarop de welzijnsinstelling haar beleid uitvoert en de wijze waarop de welzijnsinstelling jongerenwerkers kan ondersteunen in de uitvoering. jongerenwerkers worden aan-genomen op basis van de visie en het beleid van de organisatie en op basis van de visie van de lokale overheid.

in de ijsselmondse visie op het jongerenwerk heeft de lokale overheid het volgende vastgelegd:

Over de inrichting van het jongerenwerk: het jongerenwerk richt zich op het ontdekken en ontwikkelen van kwaliteiten •en talenten van jongeren.het jongerenwerk is toegankelijk voor jongens én meiden.• het jongerenwerk is toegankelijk voor álle jongeren tussen de 12 en 23 jaar die •daar behoefte aan hebben. het jongerenwerk is er niet alleen maar voor problematische en overbelaste •jongeren.het jongerenwerk werkt met groepen jongeren.•er is binnen die groepen ook aandacht voor individuele jongeren.•jongerenvoorzieningen zijn óók aantrekkelijk en toegankelijk voor omwonenden. •

Over de rol van de jongerenwerker: de jongerenwerker is een pedagoog die ruimte geeft aan jongeren, maar óók •grenzen stelt aan ongewenst gedrag, normeert en corrigeert.

61

jongerenwerkers hebben zowel in de accommodatie als buiten de accommodatie •contact met jongeren. jongerenwerkers interesseren en verdiepen zich in de andere leefdomeinen van •jongeren. jongerenwerkers hebben daarom ook contact met de partners die van betekenis •zijn in de andere leefdomeinen van jongeren. jongerenwerkers hebben contact met ouders als het slecht gaat met jongeren, •maar óók en vooral als het goed met ze gaat.

Over coalities aangaan met ketenpartners: het jongerenwerk profileert zich duidelijk naar ketenpartners.• het jongerenwerk en de politie werken samen in het belang van de jongere en in •het belang van de openbare orde en veiligheid. het jongerenwerk werkt samen en smeedt coalities met alle partners die van •belang zijn in het leven van een jongere. het jongerenwerk deelt informatie met haar ketenpartners. •

Over de rol van leidinggevenden: leidinggevenden versterken de medewerkers in de frontlinie door ze te confronte-•ren met hun handelen. leidinggevenden ‘sturen’ met een grote mate van bemoeizucht wat betreft de •uitvoering.

jongerenwerkers die zich niet kunnen vinden in de visie en in het beleid van zowel de welzijnsinstelling als de lokale overheid kunnen beter een andere baan zoeken.

7.1 hOe KuNNeN leIDINggeveNDeN JONgereNwerKers FaCIlITereN?

veel jongerenwerkers weten dat ze goed zijn in hun vak, ze weten alleen niet waaróm. ze zijn zich niet bewust van hun vaardigheden, ze zeggen: “we doen het gewoon.” het is jammer dat jongerenwerkers zich niet bewust zijn van hun kwaliteiten. als je weet waarom je ergens goed in bent en waarom je handelt zoals je handelt, dan kun je het gedrag doelbewust en vaker inzetten. het is ook jammer voor collega’s, want als je niet weet waarom je iets goed doet, dan kun je het ook niet uitleggen aan een ander. je kunt jouw manier van werken niet overdragen.

het is belangrijk dat leidinggevenden jongerenwerkers leren verwoorden wat ze doen in de praktijk en waarom ze dat doen. als je kunt verwoorden wat je doet en waarom, dan ga je je eigen gedrag begrijpen. jongerenwerkers moeten continu, in teamverband, aan de hand van praktijkvoorbeelden, terugkijken op hun gedrag. jongerenwerkers zijn vaak echte ‘doeners’, die het beste leren vanuit de praktijk (lerend werken). van leidinggevenden wordt verwacht dat ze hierin faciliteren. dat betekent dat zij intervisiebijeenkomsten organiseren, een veilig klimaat scheppen in een team en zelf dicht op de uitvoering zitten om jongerenwerkers een spiegel te kunnen voorhouden.

het betekent ook dat leidinggevenden zicht moeten hebben op de dagelijkse praktijk. sturing van werkers gebeurt niet vanachter het bureau maar ook en vooral

62 63

op de werkvloer. leidinggevenden confronteren werkers met hun gedrag en laten hen nadenken over het hoe en waarom van hun handelen. leidinggevenden creëren de randvoorwaarden om het jongerenwerk te kunnen uitvoeren (bijvoorbeeld altijd met z’n tweeën de straat op wanneer het spannend is of je het spannend vindt). leidinggevenden zijn er voor de jongerenwerker, ze zorgen ervoor dat jongerenwer-kers zonder drempel hun verhaal kunnen vertellen.17

8. makkelIJk gezegd, moeIlIJk gedaanhet vergt veel om talenthouse te implementeren in de praktijk. we zijn in jeugd-land zó gewend aan het verlenen van hulp, het zit in onze aard, we zijn er mee opge - groeid. we hebben geleerd dat jongeren hulpbehoevend zijn en dat wij ze kunnen helpen! met heel veel passie en bezieling helpen we jongeren om hun weg te vinden naar volwassenheid. we helpen ze om werk te vinden. we helpen ze om een passende opleiding te vinden. we helpen ze hun vrije tijd in te vullen.

en nu ineens… moeten we stoppen met dat helpen van jongeren! ineens moeten we inzien dat jongeren het ook zélf kunnen.

zélf willen! zélf weten! zélf leren! zélf mogen! zélf moeten! en zélf doen!

en wij professionals moeten ervan afblijven!

het valt niet mee. we zijn er niet aan gewend. niemand is er aan gewend. jongeren niet, professionals niet, ketenpartners niet, de lokale overheid niet.

er gaat veel tijd en aandacht zitten in de implementatie van talenthouse. bij alles wat we doen moeten we onszelf afvragen of we het wel volgens de talenthouse-methodiek doen. het veranderen van gedrag doe je niet zomaar. dat leer je ook niet uit een boekje. zeker praktisch gerichte jongerenwerkers niet! professionals en jongeren moeten leren hoe je aan talentontwikkeling doet. hoe je jongeren kunt activeren, prikkelen, grenzen stellen, normeren, corrigeren, ruimte geven, enzovoort. ze moeten leren dat werken met talenthouse niet vermoeiend is, maar uitdagend! deelgemeente ijsselmonde kiest ervoor om te investeren in de nieuwe benadering van jongeren. komend jaar wordt het talenthouse-concept geïmplementeerd in alle vier de wijken van ijsselmonde. iedere voorziening draagt de naam talenthouse. de naam staat voor de manier van werken. de lokale overheid investeert in talenthouse door een implementatietraject van één jaar op te zetten voor heel ijsselmonde. zowel de manager als de jongerenwerkers worden een jaar lang intensief gecoacht in de uitvoering van hun vak. ook ná het implementatiejaar is talenthouse niet ‘af’. talenthouse vraagt om continue investering en doorontwikkeling. er komen nieuwe jongerenwerkers en nieuwe jongeren. met het verslappen van de aandacht voor de implementatie van de methodiek, verslapt óók het concept talenthouse. hier moeten we voor waken.

In Talenthouse:doen jongeren het zélf!•kunnen jongeren het zélf!•willen jongeren het zélf!•weten jongeren het zélf!•leren jongeren het zélf! •mogen jongeren het zélf! •moeten jongeren het zélf! •

en de professionals… die moeten ervan aFblijven!

begrIppeN

Deelgemeente: in de gemeentewet is geregeld dat een gemeente-bestuur een aantal deelgemeenten kan instellen. de deelgemeente is de laagste bestuurslaag in een gemeente. rotterdam telt 13 deel-gemeenten. een deelgemeente heeft een eigen volksvertegenwoordiging en heeft een dagelijks bestuur (vergelijkbaar met het college van burgemeester en wethouders).

DOsa: deelgemeentelijke organisa-tie sluitende aanpak. dosa zorgt er, samen met de partners, voor dat risico- en probleemjongeren (weer) naar school of aan het werk gaan of indien nodig in een hulpverlenings-traject geplaatst worden.

groepsaanpak: de methodiek groepsaanpak wordt ingezet voor jongeren die in groepsverband

overlast veroorzaken in de buiten-ruimte. de doelstelling van de groepsaanpak is het bieden van een preventief aanbod aan jongeren om hen kansen te bieden op een grotere participatie in de maat-schappij, ondersteuning of hulp-ver lening voor jongeren met pro-blematiek via de dosa, het stellen van grenzen aan onwenselijk gedrag en een repressieve aanpak voor niet-toelaatbaar gedrag. de inzet is gericht op het minimaliseren van overlast in de straat.

ID-plein: het id-plein leidt jongeren toe naar werk, stage en scholing.

JOlO: jongeren lossen het op. jolo traint jongeren die bemidde-len in spanningen en conflicten tussen jongeren en volwassenen of tussen jongeren onderling.

Jongerenmakelaar: een jongeren-makelaar is een ambulant jongeren-werker die contact legt met zo veel mogelijk jongeren in een wijk. hij of zij kan jongeren toeleiden naar school, werk, hulpverlening en/of vrijetijdsbesteding. daarnaast kan hij of zij activiteiten ontwikkelen om overlast door jongeren op straat te verminderen.

Thuis Op straat (TOs): thuis op straat zorgt voor leefbaarheid en een sociaal klimaat op straat, in de wijk en op het plein. dit doen ze door onder andere activiteiten te organiseren voor en door bewoners, kinderen en jongeren en door samen te werken met politie, opbouwwerk, middenstand, enzovoort.

64

eINDNOTeN

1. deelgemeente ijsselmonde (2004). rapport herijking samenhangend jeugdbeleid deelgemeente ijsselmonde 2004–2006.

2. deelgemeente ijsselmonde (2008). grenzen verleggen door grenzen te stellen. visie op het jongerenwerk in ijsselmonde.

3. paulides, h., Frank, m. (2009). begrensd kansen bieden: toevoeging aan de rotterdamse methodiek jongerenwerk op het onderdeel ruimte geven en grenzen stellen.rotterdam: radar in opdracht van dienst jeugd, onderwijs en samen-leving, gemeente rotterdam.

4. deelgemeente ijsselmonde (2004). rapport herijking samenhangend jeugdbeleid deelgemeente ijsselmonde 2004–2006.

5. deelgemeente ijsselmonde (2008). grenzen verleggen door grenzen te stellen. visie op het jongerenwerk in ijsselmonde.

6. deelgemeente ijsselmonde (2004). rapport herijking samenhangend jeugdbeleid deelgemeente ijsselmonde 2004–2006.

7. de kerntaken van het jongeren-werk in ijsselmonde zijn gebaseerd op de rotterdamse methodiek voor het jongerenwerk (adviesbureau van montfoort, 2006. het rotterdamse jongeren-werk: Functies, kerntaken, compe-tenties, methoden). ijsselmonde kiest echter voor een onder-steunende taak van de jongeren-

werker. in de rotterdamsemethodiek voor het jongerenwerk staat dit anders omschreven. jongeren in ijsselmonde beden-ken en organiseren zélf activi -teiten, de jongerenwerker onder-steunt en begeleidt hen hierin.

8. jongeren hebben dit aangegeven in een groepsgesprek.

9. eveline crone (2008). het pube-rende brein: over de ontwikke-ling van de hersenen in de unieke periode van de adoles-centie. amsterdam: uitgeverij bert bakker.

10. Frank, m. (2009). klassewerkers: plan voor vakbekwaam rotter-dams jongerenwerk. rotterdam: radar in opdracht van dienst jeugd, onderwijs en samen-leving, gemeente rotterdam.

11. voor het rotterdamse jongerenwerk zijn de volgende opvoeddoelen vastgesteld:- het verkrijgen en benutten van kansen op maatschappelijke participatie; - het leveren van een bijdrage aan de eigen samenleving; - het dragen van eigen verantwoordelijkheid.daarnaast lever je als jonge-renwerker een bijdrage aan de ‘sociale opvoeding’ van jonge-ren. het gaat daarbij om (het leren van) solidariteit, gelijk-waardigheid, tolerantie, vrijheid, verantwoordelijkheid en respect voor verschil. uit: paulides, h., Frank, m. (2009). begrensd kansen bieden: toevoeging aan de rotterdamse methodiek jongerenwerk op het onderdeel

ruimte geven en grenzen stellen. rotterdam: radar in opdracht van de dienst jeugd, onderwijs en samenleving, gemeente rotterdam.

12. Frank, m. (2009). klassewerkers: plan voor vakbekwaam rotter-dams jongerenwerk. rotterdam: radar in opdracht van dienst jeugd, onderwijs en samen-leving, gemeente rotterdam.

13. paulides, h., Frank, m. (2009). begrensd kansen bieden: toevoeging aan de rotterdamse methodiek jongerenwerk op het onderdeel ruimte geven en grenzen stellen. rotterdam: radar in opdracht van dienst jeugd, onderwijs en samen-leving, gemeente rotterdam.

14. deelgemeente ijsselmonde (2008). grenzen verleggen door grenzen te stellen. visie op het jongerenwerk in ijsselmonde.

15. deelgemeente ijsselmonde (2008). grenzen verleggen door grenzen te stellen. visie op het jongerenwerk in ijsselmonde.

16. commissie zorg om jeugd (juni 2009). van klein naar groot. den haag: in opdracht van vereniging van nederlandse gemeenten.

17. paulides, h., Frank, m. (2009). begrensd kansen bieden: toevoeging aan de rotterdamse methodiek jongerenwerk op het onderdeel ruimte geven en grenzen stellen. rotterdam: radar in opdracht van dienst jeugd, onderwijs en samen-leving, gemeente rotterdam.