Auschwitz Bulletin, 1962, nr. 04 April

8
nederlands auschwitz comité 5 mei 1945: bevrijding ! opstand in Warschau's ghetto april 1962 secr. e. neter, waterlooplein 48. amsterdam-c, postgiro 293087 HERDENKT en weest waakzaam J ^evrijding! Voor wie kamp en gevangenschap ovei leefden, betekende dat in de eerste plaats: het verdwijnen van de S.S., voor de mensen hier wilde het zeggen: soldaten, die met hun handen omhoog langstrokken of achter hek- ken verdwenen. Weg, in oostelijke richting. En zo zal de bevrijding ons voor de geest blijven staan. Jaarlijks herdenken wij onze doden, de miljoenen, die vielen in Auschwitz en andere kampen, de gesneuvelde militairen, de oorlogsslachtoffers, de verzets- strijders, de gedeporteerde helpers van onderduikers, allen, die de bevrijding niet meer beleefden en^die Nederland niet meer zonder veldgrijs geblaf hebben teruggezien. Voor de zeventiende maal herdenken wij de vierde mei in een stille stoet; maar ^TT TT f T\ V IV TT "E 1 IV de stilte om deze indrukwekkende, eenvoudige manifestatie klinkt als een kreet ij VJ M~i o m e e n yygj-gjj v a n vr ede, een zwijgende veroordeling van oorlogsgeweld. f^it jaar komen nog andere gedachten bij ons op, als wij de straten en singels van de steden volgen om bloe- men te leggen bij de gedenkplaatsen, als wij de Amster- damse grachtengordel snijden, op weg naar het nationale monument. Al eerder hebben zich verontrustende zaken voorgedaan: vrijlating van oorlogsmisdadigers, kampbeulen en „admi- nistrateurs", die nooit enig berouw toonden, die vrijuit gingen of onder het welwillend oog van nieuwe bewind- hebbers ongemoeid voortleefden . . . Wij wisten dat een Mengele nog altijd „onvindbaar" is. En we hadden al ge- hoord, dat Mulka, de rechterhand van Hoess, de man, die het transport van gifgas naar Birkenau organiseerde al eens was gepakt en losgelaten, omdat hij volgens zijn Frankforter rechter onder „innerlijke dwang" zou hebben gehandeld! (Hij is intussen ten tweede male gearresteerd en vrijgelaten, ditmaal omdat hij het „in zijn ziel niet met zijn misdaden eens zou zijn geweest"! Het is waar, hij moest een borgstelling van 50.000 DM voor zijn zielsbe- zwaren storten.) Verleden jaar stonden we in mei aan het begin van het proces tegen Eichmann, de boekhouder des doods, de pre- cieze leverancier van de continu-slachtingen van Ausch- witz en nevenkampen. Nu nog lopen er volgens officiële verklaringen ongeveer duizend oorlogsmisdadigers, meest kampbeulen, vrij rond en van 800 hunner is de verblijf- plaats te Bonn bekend. Men zou dit met veel welwillendheid een late afwikkeling van de nasleep van de oorlog kunnen noemen, een ver- traagde uitvoering van wat op zichzelf, — te lang al — nodig is. Het staat — als wij bij ons eigen land blijven — al anders met de vrijgelaten SD-handlangers Poos en Slagter. Waar- om moesten deze gerenommearde mensenjagers worden vrijgelaten? Meent rrifen hiermee hun slachtoffers te eren, die wij allen op 4 mëi gedenken? Dat men wel voelde, dat hier iets niet klopt, blijkt hieruit, dat de op jaren gestelden niet mogen komen in de plaats, waar zij hun misdaden bedreven. vervolg op pag. 5 4 mei stille tocht naar de Dam Het Nederlands Auschwitz Comité legt bloemen bij het Nationaal Monument Verzamelen 18.15 uur Marnixstraat, hoek Bosboom Toussaintstraat

description

april 1962 Het Nederlands Auschwitz Comité legt bloemen bij het Nationaal Monument Verzamelen 18.15 uur Marnixstraat, hoek Bosboom Toussaintstraat opstand in Warschau's ghetto vervolg op pag. 5 Men zou dit met veel welwillendheid een late afwikkeling van de nasleep van de oorlog kunnen noemen, een ver- traagde uitvoering van wat op zichzelf, — te lang al — nodig is. secr. e. neter, waterlooplein 48. amsterdam-c, postgiro 293087 ! o m e e n

Transcript of Auschwitz Bulletin, 1962, nr. 04 April

Page 1: Auschwitz Bulletin, 1962, nr. 04 April

neder lands a u s c h w i t z c o m i t é

5 mei 1945: bevrijding !

opstand in Warschau's ghetto

a p r i l 1 9 6 2

secr. e. neter, waterlooplein 4 8 .

amsterdam-c, postgiro 2 9 3 0 8 7

H E R D E N K T e n w e e s t w a a k z a a m

J^evrijding! Voor wie kamp en gevangenschap o v e i l e e f d e n , betekende dat in de eerste plaats: het verdwijnen van de S .S . , voor de mensen hier wilde

het zeggen: soldaten, die met hun handen omhoog langstrokken of achter hek­ken verdwenen. Weg, in oostelijke richting. E n zo zal de bevrijding ons voor de geest blijven staan. Jaarli jks herdenken wij onze doden, de miljoenen, die vielen in Auschwitz en andere kampen, de gesneuvelde militairen, de oorlogsslachtoffers, de verzets­strijders, de gedeporteerde helpers van onderduikers, allen, die de bevrijding niet meer beleefden en^die Nederland niet meer zonder veldgrijs geblaf hebben teruggezien. Voor de zeventiende maal herdenken wij de vierde mei in een stille stoet; maar

^TT TT f T\ V IV TT "E1 IV de stilte om deze indrukwekkende, eenvoudige manifestatie klinkt als een kreet i j VJ M~i o m e e n yygj-gjj v a n v r e d e , een zwijgende veroordeling van oorlogsgeweld.

f^it jaar komen nog andere gedachten bij ons op, als wij de straten en singels van de steden volgen om bloe­

men te leggen bij de gedenkplaatsen, als wij de Amster­damse grachtengordel snijden, op weg naar het nationale monument. Al eerder hebben zich verontrustende zaken voorgedaan: vrijlating van oorlogsmisdadigers, kampbeulen en „admi­nistrateurs" , die nooit enig berouw toonden, die vrijuit gingen of onder het welwillend oog van nieuwe bewind­hebbers ongemoeid voortleefden . . . W i j wisten dat een Mengele nog altijd „onvindbaar" is. E n we hadden al ge­hoord, dat Mulka, de rechterhand van Hoess, de man, die het transport van gifgas naar Birkenau organiseerde al eens was gepakt en losgelaten, omdat hij volgens zijn Frankforter rechter onder „innerlijke dwang" zou hebben gehandeld! (Hi j is intussen ten tweede male gearresteerd en vrijgelaten, ditmaal omdat hij het „in zijn ziel niet met zijn misdaden eens zou zijn geweest"! Het is waar, hij moest een borgstelling van 5 0 . 0 0 0 D M voor zijn zielsbe-zwaren storten.)

Verleden jaar stonden we in mei aan het begin van het proces tegen Eichmann, de boekhouder des doods, de pre­cieze leverancier van de continu-slachtingen van Ausch­witz en nevenkampen. Nu nog lopen er volgens officiële verklaringen ongeveer duizend oorlogsmisdadigers, meest kampbeulen, vrij rond en van 8 0 0 hunner is de verblijf­plaats te Bonn bekend.

Men zou dit met veel welwillendheid een late afwikkeling van de nasleep van de oorlog kunnen noemen, een ver­traagde uitvoering van wat op zichzelf, — te lang al — nodig is.

Het staat — als wij bij ons eigen land blijven — al anders met de vrijgelaten SD-handlangers Poos en Slagter. W a a r ­om moesten deze gerenommearde mensenjagers worden vrijgelaten? Meent rrifen hiermee hun slachtoffers te eren, die wij allen op 4 mëi gedenken? Dat men wel voelde, dat hier iets niet klopt, blijkt hieruit, dat de op jaren gestelden niet mogen komen in de plaats, waar zij hun misdaden bedreven.

vervolg op pag. 5

4 mei stille tocht naar

de Dam Het Nederlands Auschwitz

Comité legt bloemen bij het Nationaal Monument

Verzamelen 18.15 uur Marnixstraat, hoek Bosboom Toussaintstraat

Page 2: Auschwitz Bulletin, 1962, nr. 04 April

kanttekening bij de 19e verjaardag van de opstand van het ghetto van warschau

h o e

m o e t e n wij g e d e n k e n ?

JT̂ e Tora schrijft ons verscheidene malen voor, iets te „gedenken". E n nu is het interessant te zien, dat dit

„gedenken" steeds verbonden is met een daad. „Gedenk de Sabbatdag, door deze te heil igen". Gedenk, wat Amalek u aandeed, toen ge uit Egypte trok. W a n n e e r God u rust verschaft van de u omringende vijanden, moet ge het we­zen van Amalek uitroeien". W e kunnen niet tevreden zijn en mogen niet volstaan met een eenvoudige herdenking met onze gedachten, neen, er wordt van ons verlangd, dat we iets doen, om te tonen, dat onze gedachten zijn bij

* hetgeen er moet worden herdacht. W a n n e e r we nu willen herdenken, wat er in Warschau indertijd is gebeurd, moet ook dit ons tot daden leiden. W i j moeten proberen, iets te begrijpen van de daar getoonde heldenmoed, we moeten nagaan, wat de kracht was, waardoor men werd geleid en waardoor men de wereld een voorbeeld kon geven van een heldhaftigheid, die niet was verwacht. En dan kunnen we vaststellen, dat er een wil leefde bij hen, die nu wor­den herdacht, die hen in staat stelde, datgene te presteren, waarvan de geschiedenis za^bli jven getuigen. E n wat zegt dit ons? Dat er krachten in ons leven, dat we veel meer kunnen, dan anderen en wij zelf beseffen. W e hebben de mogelijkheid in ons, de wereld vol verbazing en bewon­dering naar ons te laten opzien. En daarin ligt de aan­wijzing voor de weg, die wij moeten gaan: Ons met geheel ons kunnen en met meer dan dit, in dienst stellen van ons Volk, onze Joodse ziel ter beschikking te stellen van ons heiligste bezit. Wanneer wij zo gedenken, heeft een her­denking zin en betekenis; dan wordt onze herdenking er een van werkelijk eerbiedig herdenken en dan dragen wij het onze ertoe bij , dat ons Volk een toekomst tegemoet gaat, die een ongestoorde rust verzekert. De Jood her­denkt dus door zijn positief-gerichte Joodse inhoud te to­nen voor zijn Volk, zijn onvervreemdbare schatten en be­zittingen, zijn land en zijn toekomst.

L. V O R S T Opperrabbijn te Rotterdam

^^erhaaldelijk moet erop gewezen worden, dat het niet voldoende

is, bij een herdenking van de ghetto-opstand in Warschau, het onnoeme­lijke leed uit het verleden te memore­ren. Even belangrijk is het tegelijker­tijd op de gevaren, die ons nog steeds van de kant der nazi-moardenaars be­dreigen, te wijzen. Laat ons ter illustratie slechts één voorbeeld noemen: Het geval Heusin-ger. Zoals bekend, is de Duitse luitenant-generaal Erich Heusinger, die stafchef geweest is van de Duitse krijgsopera­ties in Oost-Europa, nu chef van de NATO-staf, gezeteld in Washington. Over dit heerschap konden wij nog kortgeleden veel fraais in verschillen­de periodieken lezen. Zo schrijft o.a. het Hebreeuws-Zionis­tische weekblad Ha-Doar van 26 ja­nuari 1962, dat in de Verenigde Sta­ten verschijnt, dat het overbodig is om in politieke discussies over Heusinger te treden en het voldoende is, de woor­den t» herhalen, die de heer generaal tijdens het Neurenberger proces ge­zegd heeft:

„Mijn persoonlijke mening was altijd, dat ons gedrag tegenover de burgerij aan het Russische front en het bestrij-dingssysteem van de partisanen, de militaire en politieke leiding gelegen­heid gaven om hun doel te bereiken, nl. de volledige uitroeiing van de Sla­ven en de Joden".

Een dagorder van Heusinger voor het Duitse leger in het Oosten in 1942 luidt als volgt (nog steeds volgens Ha-Doar):

„Het aanpakken van bandieten (partisanen) en hun helpers ver­eist een bijzondere hardheid; blij­ken van sentimentaliteit in dit cen­trale probleem zouden getuigen van gebrek aan verantwoordelijkheids­gevoel. Gevangengenomen bandie­ten moeten door de strop of de ko­gel gestraft worden, wanneer zij niet in de strijd tegen de partisa­nen zelf gebruikt kunnen worden. In het algemeen moeten gevange­nen na een kort verhoor ter plaatse doodgeschoten worden. Iedere com­mandant is verantwoordelijk, dat een gevangen genomen bandiet wordt doodgeschoten of beter opge­

hangen, vrouwen inbegrepen . . ." etc. etc.

Was ook Heusinger slechts een klein schroefje in het raderwerk van Nazi-Duitsland? Heeft hij, net als zijn col­lega Eichmann, die wat meer pech had, ook alleen de bevelen van boven­af blindelings opgevolgd? Terecht vraagt Ha-Doar af. Hoe ooit de NATO haar idealen, opgetekend in haar handvest, nl. de strijd voor recht, rechtvaardigheid, democratie en tegen de dictatuur, met een Heusinger aan het hoofd zal kunnen verwezenlijken.

L. F U K S

UW BIJDRAGE 1962 H o e w e l wij zeer tevreden zijn over de spon­tane wijze w a a r o p vele v a n onze vrienden a a n h u n vrijwillige bijdrage-plicht hebben v o l d a a n , moet het ons toch v a n het har t dat er óók velen zijn die het E C H T V E R G E T E N H E B B E N . M o g e n wij u er a a n h e r i n n e r e n dat wij zonder u w financiële hulp niets k u n ­nen ui t r ichten. D a a r o m een kleine opwek­king, doe v a n d a a g nog wat u gisteren ver ­geten hebt en doe het goed. O n s giro­n u m m e r is 2 9 . 3 0 . 8 7 , t .n .v . het N e d . A u s c h ­witz C o m i t é . W i j reken op u ! U bespaar t ons moeite en onkosten.

I. Stibbe ( p e n n i n g m e e s t e r ) W a a l s t r a a t 8 A m s t e r d a m ( z )

B u i t e n l a n d s e ve lenden . W a t voor de vrienden in N e d e r l a n d geldt, geldt ook voor u die in het bui tenland woont of verblijft . E e n giro-overdracht of cheque op n a a m v a n ons comité komt beslist terecht . R e e d s vele m a l e n mochten wij Dol lars , P o n ­den en F r a n k e n o n t v a n g e n . M o g e n wij ook op u r e k e n e n ?

Page 3: Auschwitz Bulletin, 1962, nr. 04 April

de strijd der helden van warschau

is nog niet ten einde

J^e betekenis van de historie is voor een belangrijk gedeelte hierin

gelegen, dat men moet weten wat gis­teren gebeurd is, teneinde het heden te kunnen beoordelen en een stand­punt te bepalen voor morgen. Het is daarom ook ten aanzien van de Jood­se geschiedenis nuttig en nodig zich rekenschap te geven van de gebeur­tenissen in het verleden, de feitelijke situatie in de tegenwoordige tijd te onderkennen en de blik gericht te hou­den op de toekomst. Een mijlpaal in de Joodse geschiede­nis is de opstand in het ghetto van Warschau in het voorjaar van 1943 , die wij telken jare met eerbied en gepaste trots herdenken. Deze hero-ieke gebeurtenis vond plaats in een tijd toen stromen Joods bloed wer­den vergoten in alle landen van Eu­ropa waar het nazi-beest heerste en

door

H. M . B L E 1 C H

speciaal in Polen — het was de tijd van de diepste smart en ellende. Nooit mogen wij vergeten hoe onze broeders en zusters in lange droeve colonnes de dood ingingen, omringd door beulen en bloedhonden, opge­jaagd met zweepslagen. Op deze we­gen des doods zag men, met wankele tred, moeders met kleine kinderen aan de borst, mensen, jonge en oude, sleepten zich voort met hun laatste krachten. Voor tallozen kwam het einde in de gaskamers van Auschwitz en Treblinka. Zeer vele anderen wer­den gedwongen naakt in een open graf te gaan en telkens met groepen van tien doodgeschoten. Voor de slachtoffers, die uren lang op hun beurt moesten wachten, was tenslotte de kogel een geschenk des hemels.

Niettegenstaande dit alles leefde zelfs in deze gruwelijke omstan­

digheden een sterke morele bracht on­der de Joodse bevolking. E r was er­gens het ontembare geloof, het ver­trouwen aanwezig, dat recht en men­selijkheid uiteindelijk zullen zegevie­ren. Deze morele kracht en dit geloof vormden de grondslag voor de roem­ruchte Joodse Strijdorganisatie, die in het ghetto van Warschau in de vroege ochtend van 1 april 1 9 4 3 tegen de

Duitse moordenaars in opstand kwam. Deze historische strijd was geken­merkt door eenheid en vastbesloten­heid. Vaak is reeds afgerekend met de le­gende, dat de heldhaftige opstand een wanhoopsdaad geweest zou zijn. Niets is minder waar. De opstand werd

ders beschikten over weinig wapens en munitie, maar over een grote mo­rele kracht. Zij vochten met het heilige vuur van de overtuiging, dat zij op de bres stonden ter verdediging van de menselijke waardigheid en zij putten moed uit hun geloof in een betere toekomst.

moeder en kind

Dit is een tekening uit de reeks, die de Poolse schilder L a c h u r m a a k t e om „ d e wereld de held­haftigheid v a n de Joodse strijders t i j ­dens de opstand in het W a r s c h a u s e ghet­to te laten z i e n " , zo­als hij het uitdrukt . L a c h u r werd in P o ­len voor dit werk on­derscheiden en kreeg grote waarder ing o.a . v a n M a r e C h a g a l l . D e tekeningen zijn in L o n d e n tentoon­gesteld en g a a n nu n a a r N e w Y o r k .

systematisch voorbereid door de Joodse strijders in het ghetto en er werden plannen uitgewerkt volgens de regelen van de oorlogstactiek. Daardoor was het ook mogelijk gedu­rende de gevechten de strijdmethoden te wijzigen, al naar gelang de omstan­digheden zulks vereisten. Het doel was niet een „eervolle dood" als zodanig. Het doel was strijd, wraak en bestraffing van de nazi-misdadigers. Vele weken duurden de gevechten in het ghetto tegen een tot aan de tanden bewapende meedogen­loze vijand, die zelfs tanks en vlieg­tuigen in actie bracht. De Joodse strij-

ze toekomst is voor ons het heden. Er bestaat echter geen reden tot

onverdeelde vreugde over onze we­reld in de tegenwoordige tijd. In me­nig opzicht is de ontwikkeling zelfs zorgwekkend, zodat wij ons be­schaamd zouden moeten voelen tegen­over de helden van het ghetto van Warschau. W i j zien om ons heen, dat het antisemietisch gevaar weer op­doemt. Rassendiscriminatie in ver­schillende delen van de wereld komt nog voortdurend voor en er is spra-

vervolg op pag. 7

Page 4: Auschwitz Bulletin, 1962, nr. 04 April

de regering en het auschwitz-monument

ACTIE-COMITÉ

BLECHHAMMER-

HEYDEBRECK

O p een druk bezochte bijeenkomst van vroegere gevangenen van het

kamp Blechhammer-Heydebreck werd o.m. gesproken over het feit dat de I .G. Farben alle vorderingen van de gevangenen van dit kamp afgewezen hebben. D a a r men hiermede, terecht geen genoegen wil nemen werd beslo­ten een actie-comité op te richten dat alsnog alles in het werk zal stellen deze afwijzing ongedaan te maken. Het actie-comité heeft zich inmiddels met een schrijven tot het z.g. „Schieds-gericht" (Scheidsgerecht) te Frank­fort a. M. dat belast is met het onder­zoek van klachten over afgewezen vorderingen gewend. Het is echter dringend noodzakelijk dat het actie-comité beschikt over de adviezen van alle Nederlandse Blech-hammer-mensen. Daarom richten wij namens dit comité het verzoek aan allen die niet op de vergadering aan­wezig waren om naam en adres op te willen geven bij het secretariaat van het

Actie-comité p.a. dhr. Arbeid

Jekerstraat 2 3 - Amsterdam

bij de minister-president, prof. de Q u a y . Tientallen bladen hebben, evenals de radionieuwsdienst van deze medede­ling melding gemaakt. Enige redac­teuren hebben in Den Haag om op­heldering gevraagd. Het Algemeen Handelsblad van 2 9 januari schreef: „Een woordvoerder van de Neder­landse regering heeft ons naar aan­leiding van deze mededeling verklaard dat een verzoek om in de kosten van het monument bij te dragen de Ne­derlandse niet heeft bereikt. Mocht dit echter nog gebeuren, dan zal de wijzen . . . "

W i j laten hier de vertaalde tekst vol­gen van de brief, die mevrouw El ina in antwoord op haar verzoek om een bijdrage van de Nederlandse regering uit Den Haag ontving. De brief was in het Frans gesteld.

forum over auschwitz

Q p onze herdenking te Amsterdam op 2 9 januari j.1. heeft mevr.

Odette El ina medegedeeld, dat de Ne­derlandse regering, in tegenstelling tot vele andere, heeft geweigerd een bijdrage beschikbaar te tellen voor het op te richten monument op het ter­rein van het kamp Auschwitz. Ons comité heeft toen, daartoe gemach­tigd door de aanwezigen op de bi j ­eenkomst, in een brief (die in ons vorig nummer is gepubliceerd) tegen deze weigering protest aangetekend

D e n H a a g , 2 3 oktober 1 9 6 1 A a n m e v r o u w Odette E l i n a secretaresse v a n het Internat ionale p a t r o n a g e -Comité v a n Auschwitz .

Mevrouw, Ik heb de eer U op de hoogte te stellen van de goede ontvangst van Uw brief van 3 oktober. Uw verzoek om een financiële bijdrage van de Nederlandse Regering voor het tot stand brengen van een Internationaal Gedenkteken te Auschwitz-Birkenau is ernstig overwogen. Ik betreur het U te moeten meedelen, dat de Ministerraad heeft besloten hier­aan niet bij te dragen. Dit besluit is genomen overeenkomstig vorige beslis­singen in analoge gevallen.

J . E . de Q u a y H o o g a c h t e n d

Het Nederlands Auschwitz Comité ontving het volgende antwoord op zijn reeds genoemde en gepubliceerde brief:

no. 1 4 6 6 5 5 D e Minis ter -president Minis ter v a n Algemene Z a k e n J . de Q u a y

In antwoord op Uw brief van 6 februari j.l. bericht ik U, dat de regering op grond van diverse overwegingen haar standpunt moet handhaven om geen bijdrage te geven voor het op te richten monument op het terrein van het voor­malige kamp Auschwitz.

D e n H a a g , 9 m a a r t 1 9 6 2 Afz . : Minis ter -president

In zeer brede kring in ons land is door deze afwijzing beroering gewekt. Het spreekt vanzelf, dat ons Comité zich hierbij nooit zal kunnen neerleggen. „Het graf van onze dierbaren zouden we verzorgen: waarom zouden we dan dit ge­baar weigeren aan de omgekomenen van Auschwitz?" vroeg Odette El ina in de Bachzaal . Ons antwoord: de piëteit gebiedt ons, niet te rusten voor het mo­nument er is. Met een Nederlandse bijdrage.

Q p woensdag 2 mei, 's avonds om 8 uur, houdt het Nederlands

Auschwitz Comité een forum-avond in de Marnix-zaal van Bellevue, in­gang Marnixstraat, te Amsterdam. Een aantal oud-gevangenen, mannen en vrouwen, zal daar vragen beantwoor­den over het kamp Auschwitz en wat daarmee samenhangt. E r zullen licht­beelden worden vertoond. Toegang vrij. Dikwijls krijgt ons comité vragen te horen van mensen, die niet weten wat de Duitse concentratie-kampen eigen­lijk waren. Deze avond is bedoeld om hen, die belanstelling hiervoor heb­ben, te woord te staan. Maakt vooral jongeren in U w omgeving op de avond attent!

Int. Auschwitz-comité in Warschau bijeen

D e eerste voltallige zitting voor 1 9 6 2 v a n het I . A . C . zal plaats v inden op 1 5 - 1 6 en 1 7 april in W a r s c h a u in het b u r e a u v a n het I . A . C . D e bijeenkomst die onder leiding v a n Prof . D r . R . W a i t z uit St raatsburg , voorzit ­ter I . A . C . s taat , zal z ich m e t de volgende a g e n d a bezig houden.

a. Vers lag v a n de afgelopen w e r k z a a m h e d e n .

b. V e r s l a g F i n a n c i ë n . V e r s l a g c o n t r o l e - c o m ­missie (Polen, Oostenrijk en J o e g o - S l a v i ë ) .

c. T a k e n w a a r v o o r wij geplaats t worden, ( m o n u m e n t etc . e t c ) .

D e 1 7 d e apr i l zal e e n u i t v o e r i g e d i s c u s s i e p l a a t s v inden over het onderwerp „ D e strijd voor de V r e d e " . V o o r ons l a n d zal onze voorzi t ter J o s . S lagter a a n deze zit t ing deelnemen.

Page 5: Auschwitz Bulletin, 1962, nr. 04 April

D e Joodse par t i sa -nengroep (van kapi ­tein Chil G r y n s z -p a n , die in 1 9 4 4 in de buurt v a n Lubl in opereerde.

herdenkt en weest waakzaam

vervolg van pag. 1

JTn daarmee komen wij weer op het chapiter van onze bevrijding: die

van ons allen, of wij nu in een kamp hebben gezeten of hier of daar zaten ondergedoken. W i j achtten ons be­vrijd, toen de Duitse troepen om ons heen waren verdwenen of krijgsge­vangen langs trokken. Maar wat ge­beurt er in Nederland anno 1962 , ze­ventien jaar n a de grote dag, die ons allen leven en hoop heeft hergeven? E r is een laconiek bericht in het bui­tenland verspreid, dat op Nederlands grondgebied Duitse soldaten zullen worden gelegerd. Het bericht werd o.m. door de Hilversumse radio ge­bracht en ook van een commentaar voorzien, d.w.z. vergoelijkt. E r wordt gezegd, dat de troepen dienstplichtig zijn, dat ze bestaan uit jongens, die kleuters waren irt de tijd, dat de cre­matoria rookten. Zij zouden nodig zijn bij onze verdediging. E n zijn hun of­ficieren ook nodig? D a t zijn immers dezelfden, die de vaders van deze jongens commandeerden; de hoge of­ficieren waren de kaders, die Neder­land hebben bezet en Polen, waardoor hier de duizenden konden worden bi j ­een gedreven, die vervolgens in de kampen van Auschwitz en Sobibor werden vernietigd. Hun hoogste chef is Heusinger, die de aanvalsplannen hielp maken, waardoor het grootste deel van Europa tussen 1 9 3 9 en 1945 bezet Europa werd.

p o n d e r het succesvolle optreden van Hitiers Wehrmacht en zijn chefs

was hier geen bezetting, geen „End­lösung der Judenfrage", geen „Juden-f rage" en geen transport naar de do­denkampen geweest. Moeten, kunnen, ja mogen wij onze doden herdenken, de slachtoffers van de overval op Nederland, van het woeden der nazihorden tegen weerloze mensen, in aanwezigheid van deze lieden, die destijds hun rampzalige Befehle op ons botvierden? Kunnen wij geloven, dat zij, die hier moordden en de weg baanden voor nog deskun­diger moordenaars, nu onze bescher­mers, onze vrienden zi jn? Ons Comité heeft zich tot taak ge­steld, het „Nooit meer Auschwitz!" de plechtige eed van hen, die ternau­wernood aan de gaskamers ontkwa­men, levend te houden en waar te ma­ken. Nooit meer Auschwitz, dat be­tekent ook: nooit meer Hitier en Himmler, nooit meer Globke en Eichmann, geen Heusinger en Speidel meer — om te beginnen niet op onze eigen grond, waar door hun toedoen meer dan honderdduizend mensen werden weggesleept, de dood tege­moet. Het Auschwitz Comité is geen machts­instrument, geen politieke groepering, geen „blok". Het zijn de overleven­den van de doodsfabrieken, de vrien­den en verwanten van wie vergast en verast werden. Het is hgt geweten uit de jaren der verschrikking. Het kan nog uitspreken, wat zij hebben erva­ren, wier stem is verstomd, het heeft aan den lijve en in hen, die ons na stonden, gevoeld, wat het nazidom betekent. W i j mogen niet vergeten, wij mogen anderen niet laten verge­

ten en de jeugd niet onkundig laten van de ramp, die ons trof, van het gevaar, dat nog steeds niet volledig is bezworen. W i j roepen allen op hun plaats in te nemen in de stille tocht op de vierde mei, ter herinnering aan de tragedie, waarin wij een rol moesten spelen, waarin wij onheelbare verliezen heb­ben geleden en waarvan wij, met meer recht dan wie ook, kunnen getuigen: dit mag zich nooit of te nimmer her­halen. W i j verheffen onze stem voor de be­straffing van hen, die nog steeds niet hebben geboet voor de misdaden die zij in de oorlogsjaren tegende mens­heid bedreven, tegen de vrijlating van hen, die weliswaar een gedeelte van hun straf ondergingen, m a a r vóór het verstrijken daarvan, als gold het een diefstalletje, weer op de maatschappij worden losgelaten. W i j waarschuwen met de grootste ernst tegen het binnenhalen in ons land van dezelfden, die nameloos en peilloos leed hebben gebracht over ons land en zijn bewoners, dezelfden, die medeschuldig zijn aan de dood van allen voor wie het gehele Neder­landse volk op 4 mei het leven twee minuten laat ' stil staan. Twee minu­ten lang, staande op de D a m en op andere gedenkplaatsen zullen wij de gelofte hernieuwen: dit mag zich nooit meer voordoen. W i j , die weten, zijn verplicht op te roepen tot waakzaam­heid; wij zijn dat verplicht, zowel aan de jonge generatie als aan hen, die wij achterlieten. Pas dan kunnen wij op 5 mei de bevrijding vieren.

UIT DE PERS Het Ned. Isr . K e r g e n o o t s c h a p za l met het opperrabbinaat overleggen over het houden van bijeenkomsten, op de zondag v o o r h e t Joodse Nieuwjaar , op de Joodse b e g r a a f p l a a t ­sen in ons land bij de d a a r geplaats te m o n u ­menten t e r nagedachtenis v a n d e ui t N e d e r ­land verdreven en o m g e b r a c h t e joden, ter her ­innering a a n het recente verleden.

Page 6: Auschwitz Bulletin, 1962, nr. 04 April

g e e n v e r b o d

v a n d e v v n Jn verband met het aangekondigde proces tegen de VVN (Verei-

nigungen der Verfolgten des Naziregimes) in West-Duitsland, dat het verbod van deze organisatie van nazi-slachtoffers ten doel heeft, richtte het Auschwitz-comité aan bondskanselier Adenauer te Bonn een brief van de volgende inhoud; een overeenkomstige brief ging naar het Bundesverwaltungsgericht te Berlijn.

Y\et Nederlands Ausch­witz Comité, dat be­

staat uit mensen, die uit Auschwitz en andere kam­pen zijn teruggekomen, heeft er diep verontwaar­digd kennis van genomen, dat de bondsregering een vervolging heeft laten in­stellen tegen de Verenigin­gen van door het nazi-re­giem vervolgden, waar ook dit Comité toe behoort: ons ledental is alleen daarom niet honderden malen gro­ter, omdat de politiek van genocide, het massaal uit­roeien van gehele bevol­kingsgroepen, het nazi-re­giem immers goeddeels is gelukt.

Wij echter protesteren ten scherpste, in de eerste plaats in naam van de vele mil­

joenen voor altijd tot zwij­gen gebrachte slachtoffers en van de miljoenen ande­ren, die vervolgd werden, tegen een gerechtelijke ver­volging juist van diegenen, aan wie de Duitsers en de bondsregering niet in de laatste plaats, de grootste dank schuldig zijn, zoals deze regering zelf in een wet heeft vastgelegd. (29-6-1956)

Men leest in de inleiding tot deze wet n.l. „Het verzet, uit overtuiging of omder-wille van geloof of geweten geboden tegen de nationaal-socialistische heerschappij van geweld, was een ver­dienstelijke zaak voor het welzijn van het Duitse volk en zijn staat."

W i j onderschrijven dit vol­ledig en zouden hier slechts aan willen toevoegen: „en voor de volken van de be­zette gebieden."

Naar onze mening is het gedrag van de Duitse over­heid jegens hen, die door Hitier zijn vervolgd, de toetssteen voor haar gezind­heid ten opzichte van de grootste misdaad uit de ge­schiedenis en het aan de kaak stellen en de on­voorwaardelijke veroorde­ling van deze misdaad.

Het inleiden van een pro­ces tegen de Westduitse vervolgden spot met onze eed en met de eed van alle voormalige gevangenen uit de kampen: nooit meer Auschwitz, met het fascis­

me moet het voor altijd af­gelopen zijn. W i j zijn van mening, dat het voor de bondsregering nog niet te laat is om deze heilloze weg te verlaten en verzoeken haar — en wij geven daarmee de mening weer niet alleen van dui­zenden Nederlanders, die door het nazi-regiem zijn vervolgd, maar ook die van de meerderheid van het Ne­derlandse volk — de pro­cedure, die tot het verbie­den van de V V N moet lei­den, ongedaan te maken.

w.g. J . S L A G T E R

voorzitter van het Nederlands Auschwitz Comité

schadeloosstelling aan Nazi-slachtoffers

overeenstemming bereikt?

^ e grote reeks van geruchten en pu­blicaties is weer met één ver­

meerderd. Het Parool van 14 maart geeft op de voorpagina een overzicht over de vorderingen van het overleg op ambtelijk niveau met de Bondsre­publiek. Het resultaat is nog uiterst pover. N a een definitieve overeen­komst zullen er besprekingen op rege­ringsniveau plaats vinden; wanneer daar overeenstemming is bereikt zul­len uiteindelijk de voorstellen door de beide kamers moeten worden bekrach­tigd. Dat betekent in goed Nederlands dat wij voorlopig weer in de wacht­kamer kunnen plaats nemen. D e commissie voor schadeloosstelling aan nazi-slachtoffers ( C . S . N . ) heeft reeds vanaf haar oprichting in mei 159, het standpunt ingenomen dat de schadeloosstelling los gemaakt dient te worden van zakelijke transacties zoals o.a. de Ri jn-kwestie, de Eems-Dollard-zaak, grenscorrecties, Aku-

aandelen en wat daar aan vast zit. Wanneer de Westduitse regering haar zin zou krijgen dan moet Nederland honderden miljoenen guldens bij be­talen, inplaats van te ontvangen. Het ontbreken van gegevens maakt het ons moeilijk een juiste omschrijving te geven van de inhoud van de tot nu toe in het geheim gevoerde besprekin­gen. In de afgelopen jaren is er al veel gefantaseerd over die inhoud. Alle grote dagbladen wisten te mel­den, dat de verzetsmensen in ieder geval van deze uitkering verstoken zouden blijven. Nu plotseling schrijft bovengenoemde krant dat onze oud minister-president Dr. W . Drees, al­leen in de commissie plaats heeft wil­len nemen, als ook verzetsmensen niet zouden worden uitgesloten. W i e de „bepaalde" verzetsmensen zullen zijn wordt in het midden gelaten. Het standpunt van het C .S .N. en ook van ons is, D U I T S L A N D H E E F T

Z I J N B L O E D S C H U L D T E B E T A ­L E N , los van alle zakelijke kwesties. Dat is het enige juiste standpunt. Het C .S .N. heeft aan de regering en aan de commissie Drees duidelijk la­ten weten wat zij verlangt, en wel: W i j eisen voor iedere dag van gevan­genschap, onderduiken en sterdragen 5 Mark. Voor iedere dode in de di­recte familie-li jn, 1 0 . 0 0 0 Mark, dit aan de hand van het Duitse B . E . G .

J O S . S L A G T E R

Ghetto-opstand wordt herdacht

O p z o n d a g a v o n d 6 mei , te 8 . 1 5 u u r , zal in de grote z a a l v a n het M u s e u m voor de T r o p e n a a n de M a u r i t s k a d e te A m s t e r d a m de opstand v a n het ghetto te W a r s c h a u worden herdacht . Ver toond wordt de film „ D e w a a r h e i d kent geen g r e n z e n " . T o e g a n g vr i j . D e a v o n d wordt georganiseerd door de Cul ture le C o m m i s s i e v a n de J o o d ­se G e m e e n t e ( N . I . H . S . ) , het V e r h o n d v a n M i d d e n - en Oosteuropese J o d e n en de Joodse C u l t u u r v e r e n i g i n g Sch . Anski , a l le te A m s t e r d a m . Het Neder lands Auschwitz C o m i t é wekt a l zijn vr ienden op deze a v o n d te bezoeken.

Page 7: Auschwitz Bulletin, 1962, nr. 04 April

In juli a.s. vertrekt onze „Kibboetzreis"

De reis van en naar ISRAËL wordt gemaakt met een toestel van de EL-AL (Israël Airlines) In Israël logeert u 3 weken in een Kibboetz (u werkt 6 uur per dag mee!) De laatste week van uw verblijf maakt u, o.l.v. een gids, een rondreis door Israël. U zult o.a. een bezoek brengen aan TEL-AVIV, REHOVOTH (Weizmann Instituut), ASHKELON, BEERSHEVA, JERUSALEM, TIBERIAS, HAIFA, NAZARETH en de SHARON-vlakte.

Prijs per persoon, alles inbegrepen f 8 5 0 . —

NEAR EAST TOURS, R o k i n 9 - 1 5 , A m s t e r d a m C. T e l . 2 4 3 3 5 0 ( K 0 2 0 )

Vraagt inlichtingen

aan het enige

Israëlische reisbureau

in Nederland:

Vraag bezoek betreffende enige oliestookkachels met absolute vloertvarmte namelijk

H O E N S O N Iedere dag demonstratie aan onze adressen

R E D E L A A R Lijnbaansgracht 166, tel. 2 4 3 4 4 0 - 2 4 3 4 4 9

RELA 2e Hugo de Grootstraat 3 , tel. 8 3 4 8 1

Voor eerste klas schoen­reparatie naar Charles

S P E C I A A L V O O R G E H E E L N I E U W E H A K K E N , A L L E M O D E L L E N

Ri jksged ip lomeerd schoenmaker C h . G a n s ,

Ruyschstraat 1 4 , hoek S w a m m e r d a m s t r a a t , A m s t e r d a m O . Sinds 1 9 3 0

kolenhandel

Schrijver & Becker

Telefoon 124021 8 9 0 8 8

iSckweitzer

JUWELIERS goud

zilver

briljant

DAMSTRAAT 2 TEL. 241572

Firma

F. Stubbe & Zn voor Uw oude

en nieuwe

metaal-afval

Waterlooplein 34 Tel. 2 4 3 0 2 4

de strijd der helden van warschau is nog niet ten einde

vervolg van pag. 3

ke van rassenhaat. Oorlogsdreiging en oorlogsgeweld zijn nog niet uitgeban­nen. Zelfs in het klassieke land van Vrijheid, Gelijkheid en Broederlijk­heid woedt op het ogenblik een golf van fascistische terreur. I n Duitsland zijn de bruine horden allerminst uit de samenleving verwij­derd. Integendeel, op vele plaatsen en in belangrijke aangelegenheden heb­ben zij het voor het zeggen. Sommi­g e n dromen zelfs weer van een nieu­we „Führer " . Enkele krantenkoppen uit de iongste tijd belichten in een

flits de situatie. Zo lezen wij in 1962 : „Duits proces tegen moordenaars van Poolse Joden" ; „Nog duizend ex-nazi's moeten worden berecht in Duitse deelstaat"; „Misdadigers bij de Duitse politie; onder Hitier schuldig aan moord en doodslag". Het zijn slechts enkele citaten, die met honderden zouden kunnen wor­den aangevuld en die wijzen op een gevaarlijke toestand. I n de huidige omstandigheden kan de conclusie alleen maar luiden, dat de strijd voortduurt ea moet blijven voortduren. B i j de slag in het ghetto van Warschau zijn .de Joodse strij­ders van het eerste gelid als helden

gevallen, maar de strijd zelf, hun strijd en de onze is nog niet ten einde. Het stralende voorbeeld van de op­stand in het ghetto van Warschau blijft in onze dagen een onuitputte­lijke bron van kracht en moed bij de bestrijding van het nazisme en fas­cisme. De vervulling van deze taak is een opdracht van de geschiedenis en tevens een ereplicht tegenover onze helden van Warschau.

namen en adressen O m ons lezerstal uit t e breiden h e b ­ben wij regelmat ig nieuwe n a m e n en adressen nodig. W i j zijn er zeker v a n dat e r heel wat vr ienden zijn d i e n o g n i m m e r ons blad hebben gelezen. Geef ons h u n a d r e s e n u h e b t iets bijgedragen in. O O M g r o * * »\xï)&, o p ­dat er nooit w a a r ook ter wereld een nieuw A u s c h w i t z z a l herrijzen.

Page 8: Auschwitz Bulletin, 1962, nr. 04 April

U geeft zichzelf een STOFZUIGER CADEAU

W a n t n i e t a l l e e n h e e f t U a a n d e „ E x c e l s i o r V a c u - O - M a t i c " e e n s t o f z u i g e r w e l k e a a n d e h o o g s t e r e i n i g i n g s e i s e n v o l d o e t , m a a r d e z e b i e d t U n o g v e l e

a n d e r e m o g e l i j k h e d e n .

Z o a l s

* Venti la t ie * H a a r en k l e i n w a s g o e d

d r o g e n d * V l o e i s t o f v e r s t u i v e n d * B e d v e r w a r m e n d * 70°/o h o g e r e zuigkracht

D e a a n k o o p in aparte appara­ten v o o r al deze m o g e l i j k h e d e n , z o u U v e l e h o n d e r d e n g u l d e n s g a a n k o s t e n . Z o n d e r d a a r m e e in het bezit v a n een s tofzuiger te zijn.

Hier nu de „Excelsior Vacu-O-Matic" a f 132,50 + ca. f 20,— voor apparaten

biedt goed reinigen en al deze mogelijkheden voor U

N e e m d e z e s t e e l bi j U w r e e d s b e s t a a n d e s l e e . U b e n t e r g e l u k k i g m e e . W i j d e m o n s t r e e r d e n r e e d s o p h e t W a a r h e i d - f e s t i v a l e n d o e n h e t o o k bij U

t h u i s , d o o r h e e l h e t l a n d . B e t a l i n g r e e d s v a n a f f 6 . 7 5 p e r m a a n d .

STOFZUIGERSPEGIALIST Van Woustraat 17 - Amsterdam - Telefoon 020-790955

a r u ó o tt

U w p la ten - leveranc ie r

G r o o t s u i tgebre ide c o l l e c t i e ;

o p e r a - , o p e r e t t e - , dans e n

klassieke p l a t e n

Alt i jd v o o r r a d i g g r o t e sor ter ing

J o o d s e pla ten

dealer oan G A R R A R D m o t o r e n

en wisselaars

Jan Evertsenstraat 1 2 6

A m s t e r d a m , tel . 8 7 2 7 1 S. S w a r t

T O L O

Vesten

Nylons

Tricotage

Alb. Cuypstraat 2 3 2

Javastraat 6 8

Vloerkleden lopers en vaste vloerbedekking

koopt TJ, ook op termijn, bij

ADORN Weesperpleln 16,

Tel. 74 .26 .21 (Ook inruilen)

Meubelen, bedden en tapijten bij

(iiiMiiiiiiil Waterman Rijnstraat 1 0 , A'dam Tel. 71 8 4 1 2

O p ver toon van

deze advertent ie

1 0 ° / 0 kor t ing

RE PA radio

t.v. - grammofoon recorders

electr. huishoudelijke apparaten

javaplein 2 3 pretoriusstraat 8 telefoon 5 6 2 4 4

Alles op het gebied

van Televisie, Radio

en electrische apparaten R A F A l g e m e e n

T e c h n i s c h

B u r e a u

I. R A F A L O W I T C H , R i j n s t r a a t I 5 8 T e l e f o o n 7 I 3 5 9 7 - 7 9 2 0 6 7

^ereedóckappenkandei

GEBR. TERTAAS Oude Schans 7 3 , Amsterdam, tel. 3 7 2 1 2 5

Voor '

gespecialiseerd transport door geheel Nederland

Fa. MESMAN Kattenburgerkade 2 7 Tel. 5 3 4 8 4 - 5 9 7 7 0 - 9 4 5 7 7 3