Download - woodstock inventarisatie Groote Slink

Woodstock-inventarisatie voor Groote Slink / Bunthorst en omgeving, 2007

Woodstockinventarisatie Groote Slink / Bunthorst

1


"Woodstockinventarisatie Groote Slink / Bunthorst" is een product van Buiting Advies, vervaardigd is opdrachtvan Stichting Het Brabants Landschap, de eigenaar van het bosobject.

De gegevens zijn verzameld met behulp van de methode Woodstock en hebben betrekking op beheerseenheidGroote Slink / Bunthorst e.o. in 2007.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, gekopieerd, of openbaar gemaakt op enige vorm of wijzezonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitvoerende bureaus.

Ondanks alle besteedde zorg kunnen de uitvoerende bureaus geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden vooreventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige fout die in deze uitgave zou kunnen voorkomen.

Buiting AdviesPostbus 98

NL - 6950 AB Dieren+31(0)31 [email protected]


2

Inhoud

1 WOODSTOCK ................................................ 31.1 De methode ..................................... 31.2 Betrouwbaarheid .............................. 4

2 BESCHRIJVING GRAFIEKEN ................................. 42.1 Houtvoorraad per boomsoort in % ...... 52.2 Houtvoorraad per boomsoort per

diameterklasse ................................. 72.3 Bijgroei per boomsoort in % ............... 92.4 Bijgroei per boomsoort per diameterklasse

..................................................... 112.5 Stamtal per boomsoort per diameterklasse

..................................................... 132.6 Stamtal per diameterklasse per boomsoort

..................................................... 152.7 Bedekking verjonging per boomsoort .. 172.8 Bosontwikkelingsfase ....................... 192.9 Houtkwaliteit ................................... 21

Grafieken

Grafiek 1: houtvoorraad per boomsoort in % ......... 6Grafiek 2: houtvoorraad per soort per diameterklasse8Grafiek 3: bijgroei per boomsoort in % ................ 10Grafiek 4: bijgroei per boomsoort per diameterklasse12Grafiek 5: stamtal per diameterklasse totaal ......... 14Grafiek 6: stamtal per diameterklasse zomereik .... 16Grafiek 7: stamtal per diameterklasse berk .......... 16Grafiek 8: verjonging zomereik ........................... 18Grafiek 9: verjonging berk ................................. 18Grafiek 10: bosontwikkelingsfase Bunthorst ......... 20Grafiek 11: bosontwikkelingsfase referentie ......... 20Grafiek 12: houtkwaliteit bomen > 26 cm ............ 22

Tabellen

Tabel 1: indeling overige boomsoorten .................. 5Tabel 2: indeling dichtheid verjonging ................. 17


3

1 WoodstockIn het najaar van 2007 zijn de bossen van hetbeheersobject De Groote Slink / Bunthorst eigendomvan Stichting Het Brabants Landschap met behulp vande methode Woodstock (zie 1.1) geïnventariseerd.

De bossen zijn verdeeld over zes landgoederen, teweten Groote Slink / Bunthorst, de Krim, de Sijp, deAerlesche peel en de Vinkenpeel. Samen hebben debossen van de landgoederen een oppervlakte van 352ha.

In dit verslag worden ter bevordering van deleesbaarheid niet telkens alle landgoederen genoemd.Er is gekozen voor de naam De Groote Slink /Bunthorst.

1.1 De methodeIn totaal zijn op 334 steekproefpunten (of plotten)gegevens verzameld. Om te garanderen dat de puntena-selectief worden gekozen is gebruikgemaakt van eenruitennet. Dit ruitennet is over de beheerskaart gelegd.Op de kruisingen van de lijnen is de inventarisatieuitgevoerd. Deze inventarisatiepunten zijn in het veldmet behulp van een kompas gelokaliseerd.

De grootte van een plot is variabel en wordt zodaniggekozen dat er meer dan 20 bomen in vallen (de straalis minimaal 5 en maximaal 20 meter).

Van alle bomen binnen het plot wordt de soort bepaalden de dbh1 gemeten. Daarnaast wordt per boomsoortde hoogte en de aanwas (de bijgroei gedurende delaatste 5 jaar) gemeten. Tevens worden dode bomen(dikker dan 20 cm; staand en liggend), de struiklaag ende verjonging opgenomen. De opname wordtafgesloten met het bepalen van debosontwikkelingsfase van het plot en de schaal van hetbosmozaïek. De uitkomsten van de inventarisatieworden in dit rapport gevisualiseerd.

1 Dbh staat voor diameterborsthoogte. Dit is de diameter vande boom op 1.30 meter boven maaiveld.


4

1.2 BetrouwbaarheidElke inventarisatie is betrouwbaarder naarmate ermeer gemeten wordt. Bij deze inventarisatie is debetrouwbaarheid 95%. Dit wil zeggen dat bij herhalingvan de inventarisatie in 95% van de gevallen deafwijking, naar beneden en naar boven, minder dan2,5% is. Zodoende kan de inventarisatie betrouwbaargenoemd worden.

Deze betrouwbaarheid geldt overigens alleen voor dehele inventarisatie, dus voor alle boomsoorten samen.Vanzelfsprekend is het zo dat naarmate een boomsoortminder voorkomt en dus minder gemeten is, debetrouwbaarheid afneemt. Uitspraken over de groveden zijn binnen deze inventarisatie dusbetrouwbaarder dan uitspraken over de Japanse lariks.

2 Beschrijving grafiekenIn dit rapport worden de resultaten van deinventarisatie in overzichtelijke grafiekengepresenteerd. Bij elke grafiek staat een korte uitlegmet een voorbeeld. Soms wordt ook een conclusiegetrokken.

Bij de interpretatie is het belangrijk te onthouden datde grafieken een uitspraak doen over het bos in zijngeheel en dus niet over een bepaalde opstand. Neembijvoorbeeld het aandeel dikke bomen. Dát ze er staanis 95% betrouwbaar, wáár ze staan is niet uit deinventarisatie af te leiden.Het kan zo zijn dat de dikke bomen geconcentreerdvoorkomen (bijvoorbeeld in Amerikaanse eikenlanen)en dat er dus (grote) bosdelen met weinig tot geendikke bomen zijn. Maar ze kunnen ook regelmatigverspreid voorkomen. Er wordt dus alleen uitspraakgedaan over hoeveel er in het hele object voorkomen,niet over de locatie.


5

2.1 Houtvoorraad per boomsoort in %In grafiek 1 is het aandeel van de verschillendeboomsoorten in de houtvoorraad in procentenweergegeven. Tijdens de inventarisatie zijn op 334steekproefpunten alle bomen met een dbh > 5 cmopgenomen. Van deze bomen is de spilinhoud bepaald(inhoud in m3 vanaf het maaiveld tot de top, zonderzijtakken). Alle volumes zijn vervolgens opgeteld. Detotale houtvoorraad in de bossen van Groote Slink /Bunthorst is 62.700 m3 spilhout. Dat is ongeveer 178m3 spilhout per ha.

Soorten die te weinig voorkomen om individueel teworden genoemd, zijn samengevoegd tot loof overigof naald overig. In tabel 1 staan deze soorten pergroep vermeld.

Loof overig Naald overigRobinia FijnsparZwarte els Oostenrijkse denZoete kers Corsicaanse denHaagbeuk WeymouthdenLijsterbes Gewone zilverspar

(Abies alba)Paardekastanje Reuzenzilverspar

(Abies grandis)Tamme kastanje

Tabel 1: indeling overige boomsoorten

VoorbeeldZomereik heeft in grafiek 1 een waarde van 7%. Datbetekent dat 7% van de totale spilhoutvoorraad uitzomereik bestaat. Er staat op dit moment dus 0,07 x62.700 m3 = bijna 4.400 m3 spilhout zomereik in debossen van Groote Slink / Bunthorst.

Ongeveer 1% (700 m3) van de staande houtvoorraadbestaat uit loof overig. De soorten Robinia, zwarte els,zoete kers, haagbeuk, lijsterbes, paardekastanje entamme kastanje zijn dus maar in geringe matevertegenwoordigd.


6

Houtvoorraad per boomsoort in %

naald overig9%

beuk4%

berk6%

grove den23%

Japanse lariks8%

douglas19%

Amerikaanse eik23%

zomereik7%

loof overig1%

Grafiek 1: houtvoorraad per boomsoort in %


7

2.2 Houtvoorraad per boomsoort perdiameterklasse

In grafiek 2 is de verdeling van de houtvoorraad overde verschillende diameterklassen per boomsoortweergegeven. In de grafiek staat diameterklasse 5+voor bomen met een dbh van 5,0 tot 10,0 cm,diameterklasse 10+ staat voor bomen met een dbh van10,0 tot 15,0 cm, enzovoorts.

Tijdens de inventarisatie zijn binnen elk plot alle bomenmet een diameterborsthoogte > 5 cm opgenomen.Deze bomen zijn vervolgens ingedeeld indiameterklassen van 5 cm. Per diameterklasse isvervolgens het spilhoutvolume-aandeel per boomsoortberekend.

VoorbeeldDe bomen in de diameterklasse 25+ hebben eengezamenlijk spilhoutvolume van 12.000 m3. Van deze12.000 m3 heeft grove den met 3.973 m3 het grootsteaandeel (33%). Zomereik heeft een aandeel van 707m3, ofwel 6%.


8

Grafiek 2: houtvoorraad per soort per diameterklasse

Houtvoorraad per soort per diameterklasse

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

5+ 10+ 15+ 20+ 25+ 30+ 35+ 40+ 45+ 50+ 55+ 60+ 65+ 70+ 75+ 80+

diameterklasse (dbh in cm)

hout

voo

rra

ad

(m3

)

loof overignaald overigdouglasJapanse lariksgrove denberkbeukzomereikAmerikaanse eik


9

2.3 Bijgroei per boomsoort in %In grafiek 3 is het aandeel in de bijgroei in procentenper boomsoort weergegeven. Tijdens de inventarisatieis van elke boomsoort door middel van eenaanwasboring de bijgroei bepaald.

Op dit moment neemt de staande houtvoorraad in debossen van beheersobject Groote Slink / Bunthorstjaarlijks met 2.360 m3 toe. Dat betekent dat er per jaarper ha ongeveer 6,7 m3 spilhout bijgroeit.

VoorbeeldZomereik heeft in grafiek 3 een waarde van 6%. Datbetekent dat 6% van de totale bijgroei uit zomereikbestaat. Er groeit momenteel jaarlijks dus 0,06 x 2.360m3 = bijna 142 m3 spilhout zomereik bij.


10

Grafiek 3: bijgroei per boomsoort in %

Bijgroei per boomsoort in %

loof overig1%

zomereik6%Amerikaanse eik

20%

douglas22% Japanse lariks

6%

grove den21%

berk11%

beuk3%

naald overig10%


11

2.4 Bijgroei per boomsoort per diameterklasseIn grafiek 4 is de verdeling van de bijgroei perdiameterklassen per boomsoorten weergegeven. Ook indeze grafiek staat diameterklasse 5+ voor bomen meteen dbh van 5,0 tot 10,0 cm, diameterklasse 10+ voorbomen met een dbh van 10,0 tot 15,0 cm, enzovoorts.

VoorbeeldDe bomen in de diameterklasse 25+ hebben eengezamenlijke jaarlijkse bijgroei van 422 m3. Van deze422 m3 groeit grove den jaarlijks 118 m3 bij, zomereik26 m3.


12

Grafiek 4: bijgroei per boomsoort per diameterklasse

Bijgroei per soort per diameterklasse

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

5+ 10+ 15+ 20+ 25+ 30+ 35+ 40+ 45+ 50+ 55+ 60+ 65+ 70+ 75+ 80+


bij

gro

ei (

m3

pe

r ha

per

jaa

r)



13

2.5 Stamtal per boomsoort per diameterklasseIn grafiek 5 is de verdeling van het stamtal perdiameterklassen per boomsoort weergegeven.

VoorbeeldSamen hebben alle bomen in de diameterklasse 5+ eenstamtal van bijna 88.000. Binnen deze 88.000 bomenheeft de berk met 38.500 exemplaren verreweg hetgrootste aandeel. Japanse lariks komt in dediameterklasse 5+ en 10+ nauwelijks voor.

In het gehele object komen 8.000 bomen dikker dan 40cm voor, waarvan er bijna 400 dikker dan 60 zijn.


14

Grafiek 5: stamtal per diameterklasse totaal

Stamtal per soort per diameterklasse

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

90000

100000

5+ 10+ 15+ 20+ 25+ 30+ 35+ 40+ 45+ 50+ 55+ 60+ 65+ 70+ 75+ 80+


sta

mta

l



15

2.6 Stamtal per diameterklasse perboomsoort

In de grafieken 6 en 7 wordt per boomsoortaangegeven hoe het stamtal is verdeeld over dediameterklassen.

Uit deze grafieken is tevens af te lezen of het aandeelvan een bepaalde boomsoort bij ongewijzigd beheertoe- of afneemt. Als uit grafiek 6 en 7 blijkt dat eenbepaalde (PNV-) boomsoort niet of nauwelijks indiameterklasse 5+ voorkomt is dit een belangrijksignaal dat de verjongingsmogelijkheden ontbreken. Isde soort wel gewenst dan zal het beheer moeteningrijpen om ervoor te zorgen dat de noodzakelijkeverjongingsmogelijkheden ontstaan. Ander neemt hetaandeel niet toe of verdwijnt de soort zelfs (langzaam)uit het bos.

Daarnaast is het ook van belang erop toe te zien datvoldoende exemplaren (van de gewenste soorten)doorgroeien naar de volgende diameterklasse (van 5+naar 10+). Ook hier kan het beheer actief ingrijpen,bijvoorbeeld door de bomen van de gewenste soortconsequent (en onafhankelijk van de vorm) vrij testellen.

VoorbeeldGrafiek 6 geeft het stamtal per diameterklasse van de(PNV-soort) zomereik weer. Wat op valt is dat dezomereik slecht is vertegenwoordigd in diameterklasse10+ en 15+: in beide klassen komen ongeveer 1000exemplaren op 350 ha voor. Dat zijn nog geen 3 eikenper ha.

Bij een optimale stamtal-diameterverdeling ziet degrafiek eruit als een gespiegelde J-curve; een hoogstamtal bij de lage diameters wat logaritmisch aflooptrichting de hoge diameters.De stamtal-diameterverhouding van de berk in grafiek 7is een voorbeeld van een goede opbouw.


16

Grafiek 6: stamtal per diameterklasse zomereik Grafiek 7: stamtal per diameterklasse berk

Stamtal per diameterklasse zomereik

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

40000

5+ 10+ 15+ 20+ 25+ 30+ 35+ 40+ 45+ 50+ 55+ 60+ 65+ 70+ 75+ 80+


stamtal

Stamtal per diameterklasse berk

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

40000

5+ 10+ 15+ 20+ 25+ 30+ 35+ 40+ 45+ 50+ 55+ 60+ 65+ 70+ 75+ 80+


stam

tal


17

2.7 Bedekking verjonging per boomsoortIn de grafieken 8 en 9 zijn de inventarisatieresultatendie betrekking hebben op de aanwezigheid van deverschillende boom- en struiksoorten in de struiklaag(van 50cm +maaiveld tot <5cm dbh) per soortgevisualiseerd.

In de grafieken is een indeling gemaakt op basis vande in het veld aangetroffen bedekkingspercentages.In onderstaande tabel is deze indeling weergegeven.Er wordt daarbij onderscheidt gemaakt op basis van demate van aanwezigheid: geen, ruim staand, matigdicht, dicht en massaal.

Verjonging BedekkingspercentageGeen 0%Ruim staand <10%Matig dicht <25%Dicht <50%Massaal >50%Tabel 2: indeling dichtheid verjonging

VoorbeeldIn grafiek 8 is duidelijk af te lezen dat op 92% van deoppervlakte geen zomereik in de struiklaag aanwezig is.Op 8% van de oppervlakte komt wel zomereik voor, zijhet ‘ruim staand’.

Voor de andere PNV-soort (berk, grafiek 9) is desituatie iets gunstiger: op 36% van de oppervlakte is deberk ruim staand aanwezig, op 58% ontbreekt de berkin deze laag.


18

Grafiek 8: verjonging zomereik Grafiek 9: verjonging berk

Verjonging zomereik(50 cm hoog - 5 cm dik)

92%

0%0%

0%8%

geenruim staandmatig dichtdichtmassaal

Verjonging berk(50 cm hoog - 5 cm dik)

58%

36%

2%1%

3%


19

2.8 BosontwikkelingsfaseIn grafiek 10 is de verdeling van debosontwikkelinsfasen weergegeven. De indeling is totstand gekomen door op ieder plot de huidigebosontwikkelinsfase vast te leggen. Daarbij is gebruikgemaakt van de indeling van Leibundgut (open, jonge,dichte, staken-, boom- en oude fase). De exacteomschrijving van de bosontwikkelingsfasen isbeschreven in tabel 3.

Grafiek 11 toont de natuurlijke referentie, zoals die isbeschreven door Hekhuis (1994).

VoorbeeldIn grafiek 10 is te zien dat 88% van het bos zich in deboomfase bevindt, 13% is dichte- en stakenfase en 7%open en jonge fase.

Grafiek 11 laat zien dat in de natuurlijke referentie hetaandeel boomfase veel lager is (50% i.p.v. 88%).Hierdoor komt er ruimte voor de open en jonge fase(20% i.p.v. de huidige 7%) en de dichte- en stakenfase(30% i.p.v. 13%).

Meer open en dichte fase kan worden gerealiseerd doorgroepsgewijs boomfase te verwijderen. Dichte enstakenfase kunnen worden gerealiseerd door de onderhet kronendak aanwezige verjonging groepsgewijs vrijte stellen (groepsgewijs lichten van het kronendak).


20

Grafiek 10: bosontwikkelingsfase Bunthorst Grafiek 11: bosontwikkelingsfase referentie

Bosontwikkelingsfase Bunthorst

boom- enoude fase

80%

open enjonge fase

7%

dichte- enstakenfase

13%

Bosontwikkelingsfase referentie(H. Hekhuis)

boom- enoude fase

50%

dichte- enstakenfase

30%

open enjonge fase

20%


21

2.9 HoutkwaliteitTijdens de inventarisatie zijn bomen > 26 cmsteekproefsgewijs op een aantal criteria met betrekkingtot de houtkwaliteit beoordeeld. Van de naaldbomen is20% beoordeeld, van de loofbomen 50%. Het gaatdaarbij om de volgende eigenschappen: afwezigheidvan beschadiging, takvrijheid van de eerste 6 meter,aanwezigheid van een ronde stam, volhoutigheid,aanwezigheid van voldoende werkhoutlengte ( lengte>12 m of een hoogte >17 m), aanwezigheid van eenrechte stam.

De beoordeelde bomen kunnen op meerdereeigenschappen niet aan de criteria voldoen. Een boomkan dus zowel beschadigd zijn als te weinigwerkhoutlengte hebben. De som van de percentages uitde grafiek ligt dan ook hoger dan 100%.

VoorbeeldUit grafiek 12 blijkt dat 100-85 = 15% van de bomen >26 cm beschadigd zijn. Slechts 7% van de bomenvoldoet aan alle criteria.


22

Grafiek 12: houtkwaliteit bomen > 26 cm

Houtkwaliteit (dbh >26 cm)

85%

22%

92%

18%

82%

26% 7%0%

20%

40%

60%

80%

100%

scha

devr

ij

takv

rij

rond

e st

am

volh

outig

vold

oend

ew

erkh

outle

ngte

rech

te s

tam

fout

vrij

% b

omen

Colofon

Dit is een product van Buiting Advies, vervaardigd inopdracht van Stichting Het Brabants Landschap.

De gegevens zijn verzameld m.b.v. de methodeWoodstock en hebben betrekking op beheerseenheidGroote Slink / Bunthorst e.o. in 2007.

Buiting AdviesPostbus 98NL - 6950 AB Dieren+31(0)313 [email protected]