Download - Werken in de toekomst Hoofddorp Futureproof HR TNO P&O middag 21 april 2009.

werken in de toekomst

Hoofddorp

Futureproof HR

TNO P&O middag 21 april 2009

21 april 2009werken in de toekomst

Programma

12.30 - 13.00 Ontvangst met koffie13.00 - 13.15 Welkom (Carla Mahieu)13.15 - 13.30 Film over de toekomst van werk13.30 - 13.45 Plenaire discussie 13.45 - 14.15 Werken in de toekomst (Rob Gründemann)14.15 – 14.30 Vragen14.30 – 14.45 Opsplitsing in subgroepen

- werving- binden, boeien en talentontwikkeling- generatieleren, samenwerken- leiderschap- gezondheidsmanagement

14.45 - 16.15 Discussie 16.15 - 16.45 Terugkoppeling16.45 Afsluiting en borrel


Films over de toekomst

• 2019 - A Future Vision http://www.youtube.com/watch?v=edYOVjqErV0

AMERICAS FUTURE JOB MARKET • http://www.youtube.com/watch?v=-OVpafuJIYI&NR=1

werken in de toekomst

Rob Gründemannsenior onderzoeker/adviseurTNO Kwaliteit van leven I Arbeid

Werken in de toekomstHoofddorp, 21 april 2006


Opzet van de presentatie

1. Introductie

2. Overzicht van ontwikkelingen• Werknemers• Organisatie van het werk• P&O afdeling• Samenleving

3. TNO in 2016

4. Dilemma’s


Huidige

economische recessie


Stand van zaken mbt de economische crisis


Overzicht van ontwikkelingen

Ontwikkelingen bij werknemers


Vergrijzing en krimp beroepsbevolking


Leeftijdsopbouw Nederland 2000 en 2050


Groene en grijze druk van 1950 tot 2050

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1950 1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050


Potentiële beroepsbevolking 1970 - 2050

4000

5000

6000

7000

8000

9000

10000

11000

12000

1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050


Meer vrouwen op de arbeidsmarkt


Ontwikkelingen in de werkende bevolking in Nederland (1990 – 2008)

mannen vrouwen

Totaal(* 1000)

index Totaal(* 1000)

index

1990 3686 100 1958 100

1995 3814 103 2249 115

2000 4215 114 2848 145

2005 3982 108 2937 152

2008 4183 113 3253 166


Ontwikkeling arbeidsparticipatie 1990, 1995, 2000, 2005, 2007, 2011 bij mannen en vrouwen

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

15-24 24-34 35-44 45-54 55-64 65+ 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65+


Ontwikkeling netto arbeidsparticipatie 55 plus

0

10

20

30

40

50

60

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

mannen vrouwen


Werkende bevolking naar geslacht en arbeidsduur (2008)

12-20 uur 20-35 uur Meer dan 35 uur

mannen 3,2% 12,2% 84,6%

vrouwen 18,1% 51,7% 30,2%

Taskforce deeltijd plus


Meer allochtonen op de arbeidsmarkt


Percentage westerse en niet westerse allochtonen1996 – 2009

0

2

4

6

8

10

12

14

16

1996 2000 2004 2008 2009

niet westerse allochtonen westerse allochtonen


Aandeel niet-westerse allochtonen onder jongeren (0-20 jaar) in 2006 (bron: CBS)


Aandeel niet-westerse allochtonen 1996 – 2006 (bron: CBS)


Niet-westerse allochtonen naar gemeente 2005 en 2025


Generatie Einstein

Een andere kijk op werk


Kenmerken nieuwe medewerker

• Generatie Einstein (Boschma & Groen, 2006):• sociaal, maatschappelijk betrokken, functioneel, trouw, op zoek naar

intimiteit, zakelijk, mediasmart• Werknemer 2.0 (Doodeman, 2007):

• ambiteus, flexibel, gewend aan virtueel werken en kennis delen via nieuwe media, open innovatie

• De nieuwe medewerker (Manpower, 2006):• Stelt vooral niet-materiële eisen aan het werk, hecht weinig waarde

aan status en positie, vrijheid, adwisseling, uitdaging en ruimte voor privé-leven; werk moet aansluiten bij levensdoelen

• Jongere werknemer (belangrijkste drijfveren volgens Orga, 2007):• Zekerheid en stabiliteit; fysiek actief zijn, aandacht, balans werk-

privé, financiële beloning


Babyboomers Generatie X Generatie Y

Geboren tussen 1945 - 1961 1962 - 1977 1978 – 1994

Formatieve gebeurtenis

Na-oorlogse wederopbouw

Economische depressie

Groei, welvaart, internet

gescheidenisfeit Maagdenhuis, Maanlanding, moord Kennedy

Treinkaping AssenVal Berlijnse muur

9/11,Tsunami,Enschede

Technologie TV, casetterecorder, bromfiets

Kleuren TV,Videorecorder,CD

Mobiele telefoon,Internet, MP3 (I-pod)

Internetgebruik:• introductie• functie• activiteiten

• op late leeftijd• bibliotheek• Surfen en info

• jong volwassene• bibliotheek• surfen en info

• mee opgegroeid• sociale machine• chatten, sharing


Wat is in bij de nieuwe generatie? Wat is uit bij de nieuwe generatie?

Onafhankelijkheid, eigen ondernemerschap

Eigenheid/creativiteitZelf initiëren (zelfstandigheid)AfwisselingBoven alles staan (alles begrijpen/rationaliseren)Externe coachAnderen adviserenEigen verantwoordelijkheid voor resultatenGeld dat roltLeningen‘wie dan leeft, die dan zorgt’

Afhankelijkheid, loonslaaf van een ander

Conformiteit/afwachtenOpdrachten uitvoerenRoutine/herhalingNaïef zijn

Intern leermeesterschapJe laten adviserenRol achter de schermen

Zegeltjes sparenSpaarrekeningZorgen over pensioengat


Ontwikkelingen in de organisatie van het werk

InformatiseringFlexibilisering in arbeidsrelaties

Vervagen grenzen van de organisatieInternationalisering


Informatisering in Nederland (eind 2007)(CBS, 2008)

• Meeste huishouden beschikt over PC (88%) en aansluiting internet (86%; 11,7 miljoen personen); 74% heeft breedbandaansluiting

• Vrijwel alle bedrijven in Nederland aangesloten op internet (bijna 100%)

• Merendeel bedrijven heeft breedbandverbinding (86%) en eigen website (83%)

• Helft van de medewerkers (52%) gebruikt op het werk geregeld een computer met internet


Bedrijven met telewerkers 2003 – 2007 (bron: CBS)

Aandeel bedrijven met telewerkers in vier jaar verdubbeld


Invloed van ICT op de werkorganisatie

• Werken los van tijd en plaats (telewerken)• Telewerkers werken langer (+ meer stress)• Vermenging van werk en privé• Andere organisatie van het werk (maatwerk)• Hogere eisen tav opleiding• Snelle veroudering van kennis• Permanente scholing en ontwikkeling• Samenwerking in tijdelijke (virtuele) netwerken• Nieuwe arborisico’s:

• RSI, (informatie)stress; schending privacy


Ontwikkelingen in de arbeidsrelatie

• Grotere flexibiliteit (contract, werktijden, functies,

locaties, ad-hoc) en los-vaste dienstverbanden

• Werkgever – werknemer wordt opdrachtgever –

opdrachtnemer

• Meer eigen verantwoordelijkheid werknemer

(employability, vitaliteit en duurzame inzetbaarheid)

• Grotere mobiliteit (horizontaal en verticaal)


Ontwikkeling flexibele arbeid(Goudswaard et al. 2008)

• Omvang flexibele arbeid (2008): 20% • tijdelijk contract 12%• Uitzendkrachten 4% • ZZP-ers 5%

• Verwachte groei in periode tot 2015: 25%• Flexibiliteit naar sector

• Horeca 51%• Handel 20%• Transport 19%• Zorg en welzijn 17%

• Flexibiliteit naar bedrijfsgrootte• Klein (10 -100 werkn.) 20%• Middelgroot (100-200 werkn.) 24%• Groot (. 200 werkn.) 23%


Ontwikkelingen in het P&O werk

Informatisering P&O werk Krimp P&O afdeling

Toename adviesfunctie


Ontwikkelingen in de samenleving

Individualisering en eigen verantwoordelijkheidMeer aandacht voor

duurzaamheidGlobalisering


TNO in 2016

• Krappe arbeidsmarkt (vervangingsvraag tot 2018 17%)• Geringere beschikbaarheid jongere werknemers• Meer oudere werknemers (inclusief 65 plussers)• Meer vrouwelijke werknemers• Meer allochtonen• Meer internationale werknemers • Minder vaste werknemers; meer flexibele werknemers• Op grote(re) schaal telewerken (los van tijd en/of plaats)• Kleinere organisatie-eenheden (flexplekken)• Meer wisselende (internationale) samenwerkingsverbanden • Kleinere publieke organisatie; grotere private/commerciële

organisatie


Dilemma’s

• Aantrekken en behouden van goede werknemers

• Balans vinden tussen wensen en behoeften werkgever versus

werknemer

• Idem ten aanzien van plichten en verantwoordelijkheden

werkgever versus werknemer

• Voorkomen van vroegtijdige uitval of vertrek

• Aansturen en samenwerken van diverse werknemers

• Idem van wisselende samenwerkingsrelaties

• Omgaan met flexibiliteit in de arbeidsrelatie

• Ondersteunen van eigen verantwoordelijkheid


Vragen voor de subgroepen

• Bespreek met elkaar het beeld van de toekomst van TNO in 2016 aan de hand van je thema

• Wat zijn voor jullie de belangrijkste kenmerken van die TNO organisatie (evt. in relatie tot de omgeving ? )

• Wat betekent dit voor het P&O-beleid van TNO in het algemeen en voor het beleid op het betreffende P&O thema in het bijzonder?

• Wat zijn de doelstellingen van het beleid op dit onderdeel in 2016 en welke creatieve ideeën/oplossingen/richtingen kun je met elkaar bedenken?

• Maak je daarbij onderscheid tussen verschillende personeelscategorieën (jong of oud; man of vrouw; vast of flexibel; nationaal of internationaal; ontwikkelingslijnen; etc.)

• Welke maatregelen moet P&O de komende strategieperiode nemen om de organisatie voor te bereiden op de situatie in 2016?


Dank voor uw aandachtWilt u meer weten?

Dr. Rob Gründemann

TNO Kwaliteit van Leven - ArbeidPostbus 7182130 AS Hoofddorp

T 023 554 9948E-mail: rob.gründemann@ tno.nl

Website: www.tno.nl