Download - Wat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij?

www.khk.be

http://webhost.ua.ac.be/csb

http://onderzoek.khk.be/domein_SociaalEconomischBeleid/

http://onderzoek.khk.be/domein_SociaalEconomischBeleid/ Wat heeft een gezin nodig om

menswaardig te participeren aan onze maatschappij?

Een budgetstandaard voor Vlaanderen

Bérénice StormsKatholieke Hogeschool Kempen

Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck

21-10-2011

www.khk.be



PROBLEEMSTELLING

Vraagstelling: Hoeveel middelen heeft een gezin nodig om op een menswaardige manier te participeren in onze samenleving?

Doelstelling: Richtnormen ontwikkelen voor het toetsen van leefsituaties aan de menselijke waardigheid.

www.khk.be



Behoeften aan een algemeen normensysteem voor:

OCMW’s Arbeidsrechtbanken Collectieve schuldenregeling Vredegerechten …

Nood aan wetenschappelijke norm om uitspraken te doen over:

Omvang van de armoede Doeltreffendheid minimuminkomens-

bescherming

MAATSCHAPPELIJK EN WETENSCHAPPELIJK RELEVANT

www.khk.be


http://onderzoek.khk.be/domein_SociaalEconomischBeleid/ Maatschappelijke participatie:

adequaat vervullen sociale rollen= bijhoren én bijdragen

Gezondheid:

• Gezonde voeding· Geschikte kleding· Adequate huisvesting · Gezondheidszorg en

persoonlijke verzorging· Rust · Ontspanning

Autonomie:

• Veilige kindertijd · Betekenisvolle relaties· Mobiliteit• Veiligheid

www.khk.be



Inhoud korven (aard, kwaliteit, hoeveelheid en prijs)

Drie criteria: Gezonde levensstijl mogelijk Autonome keuzes over invulling

maatschappelijke rollen Aanvaard door lage-

inkomensgezinnen

TOTAAL BUDGET, niet werkenden, gezond, private huurwoning

(prijzen geïndexeerd naar mei 2011)

2241

1793

16051462

19591347

16481749

1015

1352

TOTAAL BUDGET, niet werkenden, gezond, sociale huurwoning

(prijzen geïndexeerd naar mei 2011)1869

1586

1293

15861101

13381439

716

10411150

www.khk.be



Opgelet: Budgetstandaard geeft het inkomen dat

gezinnen minimaal nodig hebben om rond te komen als: Er niemand ziek is Er niemand extra zorgen nodig heeft De huishuur niet hoger ligt dan gemiddeld Men economisch kan aankopen Men lekker gezond en betaalbaar kan

koken Over een diepvriezer beschikt

Doeltreffendheid minimuminkomens, 2008Niet werkenden op actieve leeftijd

Allee

nstaa

nde vr

ouw

Allee

nstaan

de man

vrouw

+kind (

j, 2 ja

ar)

vrouw

+kind (

m,4jaar

)

vrouw

+kind (

j, 8 ja

ar)

vrouw

+kind (

m,15 jaa

r)

vrouw

+ kind

eren (

2, 4 ja

ar)

vrouw

+ kind

eren (

4, 8 ja

ar)

vrouw

+ kind

eren (

8, 15 j

aar)kop

pel

koppel

+ kind

(j, 2

jaar)

koppel

+ kind

(m,4j

aar)

koppel

+ kind

(j, 8

jaar)

koppel

+ kind

(m,15

jaar)

koppel

+ kind

eren (

2, 4 ja

ar)

koppel

+ kind

eren (

4, 8 ja

ar)

koppel

+ kind

eren (

8, 15 j

aar)

0tan28aa566028

0tan25aa566125

0tan24aa566224

0tan22aa566422

0tan19aa566519

0tan16aa566716

Eigenaar, met hypotheekHuurder prive sectorHuurder sociale sectorLeefloonWerkloosInvaliditeit

www.khk.be




Niet werkenden op actieve leeftijd Leefloon en minimumwerkloosheidsuitkering

schieten tekort voor bijna alle gezinstypenTenzij bij beperkte woonkosten door sociale huur

Minimuminvaliditeitsuitkering voldoende voor alleenstaanden of alleenstaande met jonge kinderen, maar schiet tekort voor koppels en alleenstaanden met oudere kinderen (Zonder rekening te houden met ziektekosten!)

Minimuminkomensbescherming voor niet werkende actieven is:

Beter voor alleenstaanden dan voor koppelsMinder goed naarmate kinderen ouder zijn

Doeltreffendheid minimuminkomens

Gezinnen met werkenden (éénverdieners)

1. Doeltreffendheid minimuminkomens

Allee

nstaan

de vro

uw

Alleen

staan

de m

an

vrouw

+kind (

j, 2 ja

ar)

vrouw

+kind (

m,4jaar

)

vrouw

+kind (

j, 8 ja

ar)

vrouw

+kind (

m,15 jaa

r)

vrouw

+ kind

eren (

2, 4 ja

ar)

vrouw

+ kinde

ren (4

, 8 ja

ar)

vrouw

+ kind

eren (

8, 15

jaar)

koppel

koppel

+ kind

(j, 2

jaar)

koppel

+ kind

(m,4j

aar)

koppel

+ kind

(j, 8

jaar)

koppel

+ kind

(m,15

jaar)

koppel

+ kind

eren (

2, 4 j

aar)

koppel

+ kind

eren (

4, 8 ja

ar)

koppel

+ kind

eren (

8, 15

jaar)

0tan28aa566028

0tan25aa566125

0tan24aa566224

0tan22aa566422

0tan19aa566519

0tan16aa566716

Eigenaar met hypotheek Huurder prive sector Eigenaar zonder hypotheek Minimumloon

www.khk.be




Gezinnen met werkenden (éénverdieners)

Minimumloon is voor alleenstaanden in sommige omstandigheden voldoende:

geen kinderen én geen auto (auto= + € 300*)geen hypotheek én geen auto

(Eén) minimumloon is voor koppels veelal onvoldoende, tenzij bij lage huisvestingskosten en er geen auto nodig is

Tekort neemt toe naarmate de kinderen ouder zijn

Doeltreffendheid minimuminkomens, 2008

* Alle kosten voor tweedehandswagen waarmee 20.000 km per jaar wordt gereden (in 2008)

Kinderen zijn duur !

En kinderen in nieuwe gezinnen zijn nog (minstens 40%) duurder!

Minimale kosten van een eerste kind (per maand) vergeleken met de kosten van een volwassene, prijzen juni 2008 (gezinnen zonder werkende ouders, gezinnen huren een huis op de private huisvestingsmarkt, iedereen is in goede gezondheid)

Grafiek: sociale (kinderbijslag en studietoelagen) en fiscale tegemoetkomingen voor 1ste kind, als percentage van kosten volgens referentiebudgetten

Bron: Cantillon, 2009

Tegemoetkomingen voor kinderen zijn niet kostendekkend

www.khk.be



Kosten kinderen Het Belgische & Vlaamse systeem van sociale

en fiscale tegemoetkomingen voor gezinnen met kinderen dekt bij lange na niet de kosten van het eerste kind

Zelfs niet bij verhoogde kinderbijslag voor langdurig werklozen en invaliden

Het tekort stijgt naarmate de kinderen ouder worden

Behalve voor gezinnen met leefloon. De combinatie van

leeftijdstoeslagen in de Kinderbijslag, en de maximale studietoelage voor het secundair

onderwijs, blijkt voor leefloners juist voldoende om

proportioneel de stijging van de kosten voor oudere kinderen op te vangen

In absolute bedragen stijgt echter het tekort!Bron: Cantillon, 2009

Sociale (kinderbijslag en studietoelagen) en fiscale tegemoetkomingen voor 2de kind, als percentage van kosten volgens referentiebudgetten


www.khk.be



Kosten kinderen Systeem dekt hogere proportie kosten van

tweede kind, vooral dankzij rangprogressiviteit

en fiscale tegemoetkomingen Desalniettemin blijven tegemoetkomingen

in de meeste situaties onvoldoende


www.khk.be



Beleid houdt te weinig rekening met hoge kosten van kinderen bij:• Sociale en fiscale

tegemoetkomingen voor kinderen• Hoogte van inkomensgrenzen

(voor de berekening van een huursubsidie, het omnio-statuut, de studiebeurzen, …)

• Bepaling van aanvullende steun, leefkosten budgetbegeiding of budgetbeheer.

De armoedecirkel zo vroeg mogelijk doorbreken!

“Niet handelen tegen armoede is een vormvan institutionele kindermishandeling.” Peter Adriaenssens, 2008

www.khk.be



Kinderarmoede bestrijdenZorgen voor een menswaardig

inkomen van de oudersMinimuminkomens zijn vandaag de

dag ontoereikendZware individuele én

maatschappelijke gevolgenGoede kwalitatieve diensten voor

kinderen (o.a. kinderopvang)Deelname van kinderen (cultureel,

sportief, beleidsmatig)

www.khk.be



Voor wie meer wil lezen:

• Storms, Van den Bosch, 2009, Wat heeft een gezin minimaal nodig? Een budgetstandaard voor Vlaanderen, Leuven:Acco

• www.menswaardiginkomen.be

http://www.menswaardiginkomen.be/

http://webh01.ua.ac.be/csb/

www.khk.be



Dank voor uw aandacht!

Bérénice [email protected]

mailto:[email protected]