Waar komt de plaatsnaam Elp vandaan?

Door Jibbo Poppen

Onlangs plaatsten wij eenaflevering over de oorsprongvan de Drentse plaatsnamendie op lo dan wel loo eindi-gen. Dat bracht Roy Greveuit Elp ertoe de vraag testellen over de oorsprongvan de naam van zijn woon-plaats. Vraag Vandaag legdede kwestie voor aan de stich-ting Drentse Taol. Van HarmLesschen kregen we ant-woord.

De betekenis van deplaatsnaam Elp is nieteenduidig. W.J. Hagoort

schrijft in het boekwerkjePlaatsnamen in Drenthe, uitgave1971 dat de naam nog steedsonverklaard is.

Er zijn wel pogingen onder-nomen zoals ilp (wilgenboom).Of het zou een samenvoegingkunnen zijn van el-epe. Het ele-ment el is dan hetzelfde als inel-ders (op een andere plaats).Epe komt van apa, het Kelti-sche woord voor water. Elwordt ook wel in verband ge-bracht met het oud-Neder-landse elo = eland.

Theo Spek schrijft in zijnproefschrift Het Drentse esdor-penlandschap (Utrecht 2004) hetvolgende: "Inderdaad blijkt uit

het werk van onder meer DeVries en Blok dat in Drenthetal van prehistorische, vroeg-historische en vroegmiddel-eeuwse plaats- en waternamenvoorkomen. Voorbeelden zijnondermeer namen als Elp, Pei-ze, Wapse, Norg, Eext, Erm,Gees, Annen, Ansen, Emmen,Bunne, Borger."

Tijdens lezingen voegdeTheo Spek er het volgende aantoe: "De korte eenlettergrepi-ge plaatsnamen zijn vaak deoudste plaatsnamen in Dren-the. Ze hebben vaak de beteke-nis van water – aan het water,stromend, watervlakte."

Ter ondersteuning van hetlaatste argument van Spek: deomgeving van Elp werd al in deprehistorie permanent be-

woond. Bij Elp zijn opgravin-gen gedaan van boerderijenuit de bronstijd. Later bekendonder de naam Elpcultuur.

Elp ligt in het bron- enstroomgebied van een aantalbeken en waterlopen. NabijElp ligt het brongebied van deDrentsche Aa en de Elper-stroom / Westerborkerstroom/ Beilerstroom. Het gebiedrond Elp vormde een soort wa-terscheiding. Ook nu nog gren-zen hier drie waterschappenaan elkaar: Hunze en Aa’s, Velten Vecht, en Reest en Wieden.

Tussen Elp en Schoonloo ligthet Elpermeer of Zwartewater.Zwart (afgeleid van swette,swatte, zwatte) heeft hier de be-tekenis van grens of scheiding.Hier ligt ook de grens tussen

de waterschappen Reest enWieden enerzijds en Hunze enAa’s anderzijds.

Tot slot: ook Jan Naardinglegt in zijn boek Terreinverken-ningen de verbinding naar wa-ter (epe = water).

� ook een vraag?

Schrijf naar vraagvan-daag@dvhn.nl. Of stuur een briefjenaar Dagblad van het Noorden, tavVraag Vandaag, Postbus 60, 9700MC Groningen. Vermeld svp altijdnaam, adres en woonplaats. Ookals u via e-mail reageert.

De blikvanger van Elp in winterse vogelvlucht: het landgoed Steinborg, vroeger bekend als De Zandhof. Foto: Archief DvhN