1

Waalstand Jaargang 20 nummer 2, november 2009

Parqui ParkWonen op stand, richting strand

Ons 3D-model We bouwen er op voort

Babberspolder Direct vertrouwen,al in de eerste presentatie

2

Vele stappen vooruitBij het afscheid van Arie Punt passen lovende woorden, de afgelo-pen tien jaar hebben we grote stappen gezet. Onder zijn leiding is Waal uitgegroeid tot een stevige, innovatieve en betrokken bouwpartner. Voor Arie zijn er nieuwe uitdagingen in het ver-schiet. In deze Waalstand komt hij nog eenmaal aan het woord.

Samen met Ebert van der Wal en Michel Schipper kan Waal verder worden uitgebouwd, de fundamenten zijn gelegd. Dat is een stevige uitdaging. Zeker in deze tijd. We kunnen nog veel stappen zetten. Deze stappen zetten we wel in een groeiscenario. Groei lijkt onze tweede natuur. Onze innovatieve insteek blijkt een ge-degen antwoord in deze spannende tijden. Met neoHOTPLANS, Wim, en het 3D-modelleren zien we onze voorsprong toenemen. Samen met opdrachtgevers ervaren we de voordelen: betere processen, lagere bouwkosten en minder faalkosten. Dat we daar-bij duurzaam willen samenwerken is wel duidelijk. Dat we ook duurzaam kunnen bouwen is nu ‘officieel’. Waal is sinds 17 septem-ber 2009 FSC-gecertificeerd. Ook hierin lopen we weer eens voorop.

We kunnen elke uitdaging aan. Waal kan concurrerend meekomen met elke andere partij, daar ben ik van overtuigd. We leveren voor scherpe prijzen een hogere kwaliteit. Maar we draaien er niet om-heen. Als opdrachtgevers durven te kiezen voor een design-con-structmodel, zijn de voordelen van Waal nog een factor hoger.

Met veel energie en plezier gaan we verder om Waal, ons team en de bouwprojecten van onze opdrachtgevers naar een nog hoger en nieuw plan te brengen. En dat kan dus gewoon tegen lagere kosten. Dat is geen belofte, dat is onze missie.

Johan Krijgsman

InhoudsopgaveProjectenHet Podium, Den Haag 3Schutsluis, Maassluis 6Club 2010, Schiedam 7Parqui Park, Hoek van Holland 7Basisschool ’t Schrijverke en De Windroos, Hellevoetsluis 12Dierentehuis De Nieuwe Waterweg, Vlaardingen 13Harnaschpolder, Delft 13De Dalen, Rozenburg 14De Kameleon, Amsterdam 14Babberspolder, Vlaardingen 18Parkrand, Maassluis 20

De verdiepingTien jaar Arie Punt 43D-Modelleren met Joris Raaijmaakers 10De planontwikkelingsvisie van

Ruud Bohnen 15

Zegt u het maarMedewerkers geven Waal een 7,4 8Lars Boellaard, Westland Partners over de toegevoegde waarde van een notaris 9

Kort nieuwsSymposium ‘Koppen bij elkaar’ groot succes 16Waal is Triple A 17FSC-keurmerk voor Waal 17Nominatie Waal voor fd. Gazellen 17

3

Voor Haagwonen/Kristal bouwt Waal het Podium, 211 woningen. Natuurlijk voor een uit-

dagend budget. Roel Koster van Kristal vertelt: “Het Podium is één van de eerste projecten

waar Lace Fence, het gekantkloste staal, van de gebroeders Verhoeven is toegepast. Dit

unieke hekwerk won al meerdere prijzen, en wordt nu door Waal keurig in de bouw gebruikt.’

Hoe de ervaringen met Waal zijn? ‘Eigenlijk zoals het altijd zou moeten zijn, weinig tot geen

opleverpunten per woning. En dat is gek genoeg nog steeds héél bijzonder, een hele kunst!’.

Podium Den Haag de kunst van het bouwen

COLOFON:Ontwerp en productie: Buro voor de Boeg | RotterdamRedactie: Johan Krijgsman, Janneke AlblasTeksten: Jan Luyendijk, Dik GusseklooFotografie: Michael van Oosten

WaalSchiedamsedijk 22Postbus 165, 3130 AD VlaardingenTel. 010 - 248 28 28, Fax. 010 - 248 28 48info@waal.nl, www.waal.nl

5

Eind september kwam z’n vertrek redelijk onverwacht. In een turbulente tijd, na een groot aantal interne veranderingen te hebben doorgevoerd. Maar nu Waal stevig op de rails staat, is de persoonlijke uitdaging voor Arie Punt ingevuld.

“Ik hou ervan om veranderingen door te voeren. Toen ik na bijna tien jaar achterom keek, constateerde ik dat alle ambities die we tien jaar terug hadden waren ingevuld. Daarmee zat m’n werk erop”, geeft hij als eenvoudige verklaring voor zijn vertrek.Die ambities waren een van de redenen om tien jaar terug de stap te maken naar Vlaardingen. “Wat Van der Waal voor een bedrijf was?”, herhaalt hij de vraag. “Een beetje hap-snap. Een goed bedrijf met prima medewerkers. Maar ook een bedrijf dat nooit had gekozen, zoals het Waal van nu wel heeft gedaan, met planontwikkeling, woningbouw, onderhoud en renovatie voor met name corporaties, zorg- en onderwijsinstellingen. Tien jaar terug ben ik hier samen met een capabel team begonnen aan een flinke uitdaging. Waal op verschillen-de fronten doorontwikkelen en koploper maken, was de opgave.”

Activator voor de groeiAnno 2009 behoort Waal daadwerkelijk tot die koplopers, is de nuchtere con-statering. Niet zelden was het Arie Punt die initiatieven in gang zette - of op zijn minst de potentie ervan herkende. “Het idee voor neoHOTPLANS kwam uit de koker van ASVB. Ik zag daar voordelen in en heb gezegd: wij gaan ook op die manier werken. Toch heeft het jaren geduurd voordat we die vruchten konden plukken. Mensen willen de dingen blijven doen zoals ze altijd doen. De introductie van neoHOTPLANS heeft onze opmars flink ondersteund. We kregen nieuwe klanten die ook dat voordeel van gestructureerd werken zien. Ik durf nu gerust te beweren dat het een activator is geweest voor de groei.”Veel initiatieven die Waal onder Arie Punt nam, waren zelfs ongebruikelijk voor de branche. “Een van de eerste dingen die we als management bij de start hebben gedaan, was er iemand van buiten bij halen. Die heeft de hele organisatie doorgelicht, met alle medewerkers gesproken over hoe zij over Waal dachten. Die openheid en transparantie heeft heel veel bijgedragen om het proces van veranderingen in gang te krijgen.”

‘Zie je wel!’Want veranderen is vooral Stratego voor gevorderden. Doseren, stapje voor stapje. Arie Punt: “Veranderen moet je met beleid doen. Je moet mensen ervan overtuigen dat het beter voor henzelf en voor het bedrijf is als ze dingen anders gaan doen. Je moet ook niet zeven dingen in één keer willen aanpassen. En als het dan goed gaat, dan kun je aantonen: zie je wel! Ik heb het geluk gehad dat er geen enkele reden is geweest om tien jaar terug met de botte bijl te gaan hakken. Het ging het bedrijf goed en er zaten goede mensen. Van de mensen die hier tien jaar terug zaten, denk ik dat 80 procent hier nu nog werkt. Er zijn alleen maar mensen bijgekomen. Van 140 naar 180. Het bedrijf had tien jaar terug veel eigen bouwplaatspersoneel, we zijn vooral gegroeid in UTA-medewerkers.”

Tien jaren waren genoeg voor Arie Punt om Waal door een decennium van veran-

deringen te leiden. Van een regionale bouwer wist het bedrijf, toen nog Van der

Waal geheten, uit te groeien tot een groep van formaat, actief in ontwikkeling,

bouw, onderhoud en renovatie. Die prestatie op zijn eigen conto bijschrijven is

het laatste dat Arie Punt zal doen. Feit is wel dat de inmiddels afgetreden direc-

teur de constante factor was in de metamorfose van ‘hapsnap-bouwer’ naar een

bedrijf dat sterk op innovatie is gericht, met spraakmakende vernieuwingen als

het neoHOTPLANS bedrijfsconcept en 3D-modelleren met Wim.

De constante factor in een decennium van verandering

Z’n CV doet vermoeden dat Arie Punt Waal langer heeft gediend dan tien jaar. In die periode kwam Wim (het Waal Informatie Model) van de grond. Waal werd een van de eerste bedrijven die erin slaagde de technologie van het 3D-modelleren succesvol in praktijk te brengen. Waal Onderhoud & Renovatie introduceerde Waalplan, bedoeld als aanjager voor prestatiegericht onderhoud. De interne organisatie is gekanteld naar klantgericht. En van een aannemer die bij aanbestedingen maar lijdzaam moest hopen op de laagste prijs, is Waal getransformeerd tot lei-dende partij in design and construct opdrachten.

“Er staat een groep bedrijven die een goede reputa-tie heeft bij een groot aantal opdrachtgevers en die een rol speelt in de gehele levenscyclus van vast-goed. We bouwen voor scherpe prijzen, met een goede organisatie en binnen de tijd. En we leveren kwaliteit. Vooral die kwaliteit is belangrijk. Als je goede kwaliteit levert, valt er bij een opdrachtgever altijd over de prijs te praten.”

Met een gerust hartDie succesvolle aanpak heeft ook te maken met z’n persoonlijke missie om een klant te doorgronden.

“Als bouwbedrijf moet je alles weten van een be-drijfsproces van een klant. Anders kun je die klant nooit goed bedienen. Dus zeiden wij tegen corpo-raties dat we woningen gingen ontwikkelen die precies 180 woonpunten zouden halen. Hoe we dat zouden doen, was onze zorg. Normaal rekent een corporatie dat zelf uit. Maar dat vind ik niet normaal, dat moeten wij doen.”Z’n afscheid was sober. Op een maandag, aan het eind van de dag met alle medewerkers. Hij neemt de tijd om naar andere uitdagingen uit te kijken. En om nog een keer tevreden achterom te kijken. “Als Waal mogen we tevreden zijn met de gevulde order-portefeuille die we hebben. Als we verder kijken dan moeten we optimistisch blijven: er liggen genoeg kansen. Ik neem afscheid van zeer betrokken mede-werkers die samen een fantastisch bedrijf vormen. Met een gerust hart trek ik de deur achter me dicht.”

4

6 7

Het lijkt een project als zovele, maar voor Waal

is project Schutsluis in Maassluis een bijzonder

geval. In dit project komt een groot aantal

ontwikkelingen samen en heeft Waal laten zien

dat er op vele vlakken kan worden geprofiteerd

van de nieuwe manieren van werken. Samen met

de gemeente Maassluis en SGBB is er in korte tijd

iets moois ontstaan. En dat moois zit niet alleen

in de stenen, maar ook in het proces en de aanpak.

Eigenlijk is Schutsluis één van de eerste projecten van Wim. Hier is als eerste gewerkt met de 3D-modellen en daarbij wordt hier al gewerkt in teamverband. Dit lijken kleine opmerkingen, maar in de praktijk blijken deze juist de grote voordelen op te leveren.

Vanaf de start van het proces heeft Waal een digitaal dagboek bijgehouden. Dat staat nu geheel online. Er is veel informatie te vinden over het gehele project, het proces en het resultaat op www.duidelijkvoorelkaar.nl. In interviews, foto reportages en films krijgt u een goed beeld van Waal aan en in het werk. De site wordt nog regelmatig aangevuld met de laatste ontwikkelingen.

www.duidelijkvoorelkaar.nl

In nauwe samenwerking met de gemeente Schiedam heeft Waal een complex starters-appartementen ontwikkeld: twintig apparte-menten, tien parkeerplaatsen, geheel in 2010 gebouwd en opgeleverd, kortom: club2010. Aan de Professor Kamerlingh Onneslaan, direct naast het station, wordt dit de ideale uitvals-basis voor studenten, singles, samenwoners en levensgenieters. Vanaf 106.500 euro is hier al een appartement beschikbaar: dat betekent én lekker wonen én lekker leven!

Club 2010 verovert Schiedam!

Parqui Park Wonen op stand, richting strandEen mooiere plek in Hoek van Holland is er niet: aan de Nieuwe Waterweg, aan de Berghaven en net naast het centrum. Op deze toplocatie heeft Waal Ontwikkeling Parqui Park ontwikkeld: een eigen wijkje met 24 zeer ruime huizen, met respect voor het beeld van ‘De Redder’. In de architectuur is met de kapconstructie aan-gesloten bij het beschutte gevoel op deze ruige plek. Elke woning

heeft parkeerruimte op eigen terrein. De bijzondere mansarde kap is een referentie aan de jaren twintig en geeft de woningen niet alleen een stoer uiterlijk, het resultaat is ook een imposante binnenruimte van ruim 600 m3 per woning. Met de tuinmuurtjes wordt het buurtgevoel versterkt. Inmiddels zijn er ruim 150 geïnte-resseerden voor deze 24 unieke woningen.

Schutsluis, duidelijk voor elkaar!

“Sinds 1992 ben ik actief bezig met het meten van de tevredenheid van medewerkers. In het begin was ik pionier, inmiddels is het een zeer geac-cepteerde manier van beoordeling. En is er dan ook een groot aantal onderzoeken gedaan waardoor ik heel goed scores kan vergelijken. De eerste meting in 2006 was een start voor Waal. Natuurlijk wisten we niet waar ze stonden. Dat bleek al heel behoorlijk te zijn. En er was een aantal punten die goed waren, maar nog verder konden worden verbeterd.”

Waal is actief aan de slag gegaan met de verbeterpunten. “Daar is echt energie in gestoken. Die actieve houding viel me op, want de cijfers waren op zich al mooi.” En natuurlijk was het spannend of deze energie ook terug zou komen in de nieuwe cijfers van 2009: “Nou, spannend niet echt, natuurlijk verwachtte ik een verbetering, maar de sprong voorwaarts was echt gigantisch. Zo’n verbetering heb ik slechts een-maal meegemaakt, echt bewonderenswaardig.”

En hoe was de reactie van de directie? “Tja, hoewel ik echt vier keer heb gezegd dat het gemiddelde van 7,4 exceptioneel hoog is, en ook alle onderliggende cijfers uitmuntend waren, keken de mannen elkaar aan en zeiden: het is geen acht, dus we moeten er nog flink aan trekken.” En valt er daadwerkelijk nog wat te verbeteren? “Tuurlijk, er valt altijd wat te verbeteren: op het gebied van doorgroeimogelijkheden en het maken en vastleggen van onderlinge afspraken bijvoorbeeld. Maar ik denk dat vooral het besef dat er permanent aan gewerkt moet en kan worden het meeste opvalt. Bij Waal snappen ze dat dit niet het moment is om op wat voor lauweren dan ook te gaan zitten. De eerste 7,4 is niet het moelijkst, het vasthouden, dáár gaat het om. Ik heb er alle vertrouwen in dat we volgende keer weer zo’n mooi resultaat zien of wel hoger wellicht. En dat tekent de club, dat tekent de mensen, en dáár tekenen uiteindelijk de klanten voor.”

Uit onderzoeken blijkt dat naarmate medewerkers hun eigen organisatie ho-ger waarderen, dit een positief effect heeft voor de klanten van de organisatie.

Er is geen spoortje onbescheidenheid bij als Lars Boellaard de werkzaamheden van een

notaris 'het fundament van een bouwproject' noemt. "Als de fiscale aspecten bij de contract-

vorming niet goed zijn ingevuld, dan kun je als ontwikkelaar later met een fors probleem

worden opgezadeld”, constateert hij nuchter. Die ervaringen kent hij overigens niet van zijn

relatie met Waal: regelmatig schuift Westland Partners al in een vroeg stadium aan bij de

realisatie van projecten.

“Met Waal hebben we een heel open relatie. We worden vaak al vroeg bij projecten betrokken: vóór de verwerving van de grond adviseren we al over mogelijke routes om voor te sorteren. Voor een bouwproject is het absoluut noodzakelijk dat er een goed juridisch fundament ligt. Bij Waal is dat besef heel nadrukkelijk aanwezig.”Niet zelden gaat het om complexe juridische zaken die in de aanvangsfase van een project moeten worden getackeld. Lars Boellaard: “Neem de civielrechtelijke afspraken: wat gaan we doen? Als je in die fase de zaken slim weet te organiseren, kun je er voor de opdrachtgever de meest fiscaalvriendelijke oplossing uitslepen. Als ergens geldt dat een notaris zichzelf terugverdient, is het hier wel.”Het kantoor heeft de ervaring in de bouw inmiddels uit de eer-ste hand: op 21 september zijn de notarissen en advocaten van Westland Partners verhuisd naar een nieuwbouwpand aan de rand van Naaldwijk. Het tekent de ambitie van Westland Partners. Ook op het gebied van vastgoed zijn die ambities er: met het in Berkel en Rodenrijs gevestigde zuster-kantoor Oostland Partners heeft Westland Partners een aparte divisie opgericht, die pro-jectontwikkelaars in het gehele land moet gaan ondersteunen.

“We zien hierin een belangrijke uitdaging. De meerwaarde van een notaris ligt vooral bij het innemen van een positie door de ontwikkelaar of het instandhouden van bestaande afspraken. Kijk bijvoorbeeld naar het stellen van zekerheden voor of door een ontwikkelaar: welke verplichtingen kun je nog aangaan zonder al te grote risico’s en wat zijn de gevolgen als het wel gebeurt?”

Honderden woningen transporterenOok als de stemming weer aantrekt, blijft de rol van een notaris-kantoor belangrijk. “Hoe sneller je in een project woningen kunt transporteren, hoe beter het is voor de cash flow van een ontwikke-laar. Bij de realisatie van honderden woningen is dan het verschil snel gemaakt. Wij zijn met acht notarissen. Als het moet, maken we een aantal notarissen vrij voor een specifiek project en trek-ken we het hele land door om ter plekke te transporteren.” Lars Boellaard waardeert de relatie met Waal. “Een bedrijf dat veeleisend is”, typeert hij. “Maar ook een bedrijf dat altijd in de voorhoede meeloopt. Waal heeft een enorme professionalise-ringsslag doorgemaakt. Ze hanteren altijd een stevig tempo. Maar als Westlands kantoor zijn wij wel wat gewend.”

“Vooral in deze tijd heeft een notaris

toegevoegde waarde”Lars Boellaard, notaris-partner bij Westland

Partners Notarissen en Advocaten

“Gemiddeld een 7,4 en nóg niet tevreden!”

Waal werkt al jaren volgens het INK managementmodel, een

helder managementsysteem waarin heldere, haalbare en meet-

bare doelstellingen worden gesteld. Een belangrijk aspect is de

medewerkertevredenheid. In 2006 werd deze voor het eerst

bij Waal gemeten, in juni 2009 werd een actualisatieonderzoek

uitgevoerd onder alle medewerkers. Verantwoordelijk voor deze

metingen is Noud van Koll van Meteq Consult.

8 9

Noud van Koll

Ons 3D-model is meer dan een plaatje.

Wij bouwen erop voort.

We spreken met Joris Raaijmaakers over het 3D-model-

leren van Waal. Een zware laptop staat op tafel. Het ene

na het andere 3D-beeld vliegt over het beeldscherm:

filmpjes, afbeeldingen, impressies. Steeds weer komt

hij terug op het tunnelboek. Op dit moment zit hij

volop in een tunnelmodel voor 172 appartementen.

Juist in dit model zitten grote voordelen. “Dit is één

van de primaire productieprocessen van Waal. Hier

behalen we met Wim als eerste de voordelen.”

“We werken met Autodesk REVIT, dé standaardsoftware. Natuurlijk de nieuwste versie, helemaal up-to-date. Maar daarin schuilt niet onze voorsprong. Het gaat juist om wat we hebben toegevoegd.” Als we verder praten, blijken het niet zozeer knopjes en modules in het programma te zijn. Het zit meer in slimme invullingen van bestaande functies. “Anderen zijn al blij met een plaatje, wij halen onze productietekeningen rechtstreeks uit ons model”.

Ik kijk hem vragend aan, als we helemaal digitaal gaan werken, komen we dan uiteindelijk met een tunnelboek? “Dat is juist het unieke, zegt Joris Raaijmaakers. Bij elke tunnel die we gieten, hoort een beschrijving. Die plastificeren we. Deze worden in weer en wind op de bouwplaats gebruikt als leidraad. Hierin zijn alle uit-sparingen, wapeningen, leidingen en andere zaken beschreven. Zelfs het aantal kubieke meters beton, met de benodigde kwaliteit, wordt beschreven. Dat komt allemaal uit het model dat we nu aan het maken zijn.” Gaat dat dan niet gemakkelijk fout? Het zijn wel een paar honderd stappen.

“Ten eerste: alles wat we doen is gekoppeld. Als we een trap in-tekenen, worden automatisch de leuningpluggen geplaatst en wordt het juiste formaat trapgat ingetekend. Op het tunnelboek staat dan niet alleen de plek van de leuningpluggen, maar ook het aantal vermeld. Ten tweede: alles wat we wèl doen is zichtbaar in 3D en dus alles wat we niét doen zien we gelijk. Het kan eigen-lijk niet fout gaan. Dat is nu juist de grote voorsprong van werken met Wim!”

De vraag is wel waarom Waal al zo kan werken en andere bouwers hier nog niet aan toe zijn. Joris geeft daar een mogelijke verkla-ring voor. “Waal is een bedrijf dat bewust kiest voor innovatie, plat is georganiseerd en in alle projecten dezelfde technieken wil toepassen zoals Wim. Bij anderen is deze combinatie eigen-lijk zelden te vinden. Daar komt nog bij dat er bij Waal Bouw grote persoonlijke betrokkenheid van Johan en Ebert is. En dus kan Waal gemak kelijk de beslissende voorsprong behouden en uitbouwen.”

10 11

Waal werkt met WimWaal en Wim, dat is een unieke combinatie. In Wim, het Waal Informatie Model, combineert Waal alle beschikbare 3D technieken, van het eerste ontwerp tot en met onderhoud. Het is natuurlijk geen persoon, maar het is ons Waal concept. Waarbij we in 3D denken én doen. Wim speelt vooral in de voorbereiding een beslissende rol. Zeker in het 3D-modelleren van de betonnen casco’s.

3D

MO

DE

LLE

RE

N

12

Design and build levert succes opIn Hellevoetsluis is Waal Onderhoud & Renovatie aan de slag gegaan voor twee scholen. Openbare Basisschool ’t Schrijverke krijgt vervangende nieuwbouw, De Windroos – een school voor speciaal onderwijs – wordt gedeeltelijk gerenoveerd. De opdracht is tot stand gekomen op basis van design and build, voor Waal een bekende manier van werken. En een succesvolle manier, want waar de traditionele manier van aanbesteden in eerste instantie schipbreuk leed, kwamen wel de han-den op elkaar voor het voorstel op basis van design and build. De bouw van beide scholen gaat naar verwachting elf maanden in beslag nemen.

Nieuw stukje Delft krijgt vormWie nu langs de Harnaschpolder rijdt ziet nog een grote open vlakte. Over een jaar of tien moet hier een complete woonwijk staan, die grenst aan een modern be-drijventerrein. Eén van de eerste ontwikkelingen is de bouw van 144 woningen in de Harnaschpolder, in opdracht van Woonbron Kristal B.V. Het project op het terrein van de gemeente Delft omvat vooral appartementen, aangevuld met een-gezinswoningen. Logistiek gezien is het een complex project, met veel diversiteit in materialen. Uiteindelijk moet de nieuwe uitbreidingswijk van Delft 1300 wonin-gen gaan tellen. De wijk is aantrekkelijk gelegen, op tien fietsminuten van de stad en in de nabijheid van water en groen.

Beestenwerk voor WaalWaal bouwde al kantoren, scholen, hallen voor de brandweer, woningen en nog veel meer. Maar een dierentehuis is zelfs voor een veelzijdig aannemingsbedrijf als Waal een redelijk uniek project. Een project in de eigen achtertuin nota bene, want het plan verrijst aan de Maassluissedijk tussen Vlaardingen en Maassluis. De nieuwbouw bestaat uit vijf verschillende gebouwen: een hoofdgebouw, een zorggedeelte met quarantainevleugel en aparte verblijven voor honden en katten. Dierentehuis De Nieuwe Waterweg moet er na de verhuizing begin november weer netjes bijzitten. Mede dankzij Waal Onderhoud & Renovatie, dat op een heel creatieve manier wist om te gaan met een beperkt budget!

13

Voor we het weten zitten we er helemaal in. “We hebben eerst het plan als totaal bekeken en zoveel mogelijk geoptimaliseerd voor onze eigen bouwtechnieken. Daarmee behalen we snelheids- en kostenvoordelen. Dat is altijd weer een hele puzzel, maar een leuke opgave. Daar maken we het verschil.” Hoe ver kan dat gaan? “Net zover als de opdrachtgever ons kan geven. In dit ge-val zou ik eigenlijk de wanden 10 cm willen verplaatsen, daar-mee zouden we alsnog 10% op de bouwkosten kunnen besparen. Maar hoewel het vooral een ‘onzichtbare’ aanpassing zou zijn, wil Welstand daar niet aan meewerken. Dus doen we het niet.” Enige professionele teleurstelling kan hij niet onderdrukken. “Het is toch zonde van het geld?”We zouden het over zijn functie hebben, planontwikkeling. “Dat staat inderdaad op mijn kaartje, maar in de praktijk is het wel

wat breder. Vaak word ik al ingeschakeld in de acquisitie. Daar moeten we immers dingen beloven die we vervolgens weer waar moeten maken.” En direct buigt hij zich weer over de tekening.

“Kijk, dit schema is een belangrijk onderdeel van mijn functie. Hiermee maak ik de totale gietbouw inzichtelijk. Ik ben daar drie avonden mee bezig, maar dan is het ook helemaal af. Uit dit schema blijkt dat het beter is te gaan werken met twee bouw-stromen. Zo kunnen we én de klant een snelle oplevering garan-deren, én een slim proces voeren. Dus vanochtend hebben we ter plekke besloten ook te gaan werken met twee uitvoerders die autonoom die projecten kunnen gaan draaien.” En de reden?

“Tja, we hebben in de acquisitie nu eenmaal dingen beloofd, die we dus ook waar gaan maken!”

“Steeds meer opdrachtgevers weten ons te

vinden, met uiteenlopende vragen en pro-

jecten.” Ruud Bohnen zit inmiddels volgens

eigen zeggen 30 jaar in de bouw. Ik reken

snel uit dat het al bijna 35 is. Hij kijkt me aan

en zegt met een glimlach: “Dat kun je ook

zeggen”. We spreken op een achteloze maan-

dagochtend, waarin net de tunnel gietbouw

van 172 woningen op tafel ligt.

‘Zomaar uitrekenen en bouwen

is niet mijn ding’

Ruud Bohnen - planontwikkeling

Wegens succes geprolongeerd: De DalenAl eerder bouwde Waal 29 woningen in De Dalen, de wijk in Rozenburg die een grootscheepse metamorfose te wachten staat. Wegens succes geprolongeerd: in de volgende fase komen er nog eens 31 woningen bij. Die extra woningen krijgen dezelfde uitvoering als de eerste fase: ruime, drie-laagse woningen. Blijkbaar weten de kopers de inspanningen om de wijk te herstructureren op waarde te schatten. In De Dalen zijn het vooral flatwoningen die het veld moeten ruimen om plaats te maken voor moderne nieuwbouw. Sinds 2006 wordt er al gebouwd aan het nieuwe gezicht van de wijk. Waal heeft in opdracht van Ressort Wonen de woningen gebouwd. De volgende 31 woningen zullen naar verwachting medio 2010 worden opgeleverd.

Waal bouwt mee aan herstructurering BijlmerMet de herstructurering van Amsterdam-Zuidoost gaat het voortvarend. Waal Bouw is op de plek van een voormalige parkeergarage, een kerk en een drukkerij aan de slag gegaan voor de bouw van De Kameleon: een nieuw winkelcentrum, een fitnesscentrum, twee parkeergarages en 232 apparte-menten, totaal ca. 50.000 m2. Met name het winkelcentrum moet de leefbaarheid in de voormalige Bijlmer een impuls geven. NL-architects bedacht een opvallende ‘streepjescode’ voor de gevel van de parkeergarage: witte betonnen prefab elementen met stroken baksteen. Het is een project met een lange adem: in het voorjaar van 2012 worden de winkels opgeleverd, in juni 2012 de appartementen. Het project wordt gerealiseerd in opdracht van De Key - De Principaal.

14 15

16 17

Woningcorporaties staan de komende jaren voor een grote opgave. Honderd-

duizenden verouderde woningen moeten duurzaam worden gerenoveerd.

Aan nieuwe technieken is geen gebrek, aan kennis over een goede aanpak

wel. Daarom organiseerde Waal op 29 september het symposium ‘Koppen bij

elkaar’ voor met name vertegenwoordigers van woningcorporaties.

FD Gazellen 2009:Waal staat erbij!Een bijzondere prestatie: Waal is FD Gazelle. Op initiatief van het FD worden alle snel en gestaag groeiende bedrijven beoordeeld op basis van cijfers van 2006, 2007 en 2008. Waal is hierbij door het FD zelf be-naderd, naar aanleiding van de beschikbare marktinfor-matie en marktscans. Waal is FD Gazelle in de categorie middelgrote ondernemingen.

Dinsdag 17 november worden de ‘regionale’ Gouden Gazellen bekendgemaakt in TheaterZuidplein te Rotterdam.

Verouderde woonwijken moeten worden aangepakt om de

leefbaarheid veilig te stellen, het energieverbruik te beperken

en bewoners te attenderen op duurzaamheid. “Veel corporaties

hebben op die vragen nog geen volledig antwoord. Het viel

mij op tijdens het symposium dat ze allemaal een eigen manier

hebben en dat iedereen bezig is het wiel opnieuw uit te vinden”,

concludeert projectontwikkelaar Dirk Verbeek, bij Waal verant-

woordelijk voor de organisatie van het symposium.

In het Deltahotel in Vlaardingen waren enkele tientallen corpo-

ratie directeuren en -vertegenwoordigers samen gekomen om

scenario’s te bespreken. Prof. dr. ir. Anke van Hal prikkelde de

panelleden met de opmerking dat de focus bij herstructurering

nu nog te veel op de techniek is gericht. Het gaat niet alleen om

het duurzamer maken van woningen: vooral het ‘duurzamer’

maken van mensen is de opgave. De bewoner moet wél tijdig

de thermostaat lager zetten. Die besparing zichtbaar maken in

de huur zou wel eens effectief kunnen zijn, was een suggestie.

Drie corporatiedirecteuren vormden het panel: Johan Over

de Vest, vice-voorzitter van de Raad van Bestuur bij Woonbron,

Karin van Dreven, algemeen directeur-bestuurder bij Haag

Wonen en Jacques Habets, directeur bij Vidomes in Rijswijk.

Waal kon in ieder geval terugkijken op een inspirerende middag,

vond ook Johan Over de Vest. ”Het is een goed initiatief om par-

tijen met elkaar van gedachten te laten wisselen over thema’s

zoals duurzaamheid, zonder dat er de druk van een contract

aanwezig is. Wat mij vooral is bijgebleven, is dat we met name

op duurzaamheid nog aan het begin van de ontwikkelingen

staan. Ik ben er van overtuigd dat we door ketenintegratie in

staat zijn in de komende jaren flinke stappen te maken.” Afgesloten

werd met een netwerkborrel, die door iedereen aangegrepen

werd om even informeel na te praten. Het succes van de eerste

aflevering is voor Waal reden om na te denken over een vervolg!

‘Koppen bij elkaar’ een inspirerende middag

Het panel: Jacques Habets, Karin van Dreven en Johan Over de Vest

Waal is triple APYNG van Graydon bekijkt en beoordeelt onder-nemingen op financiële kerngetallen, erg belangrijk in deze tijden. Het laatste rapport d.d. 4 november 2009 over Waal Bouw bevat voor ons natuurlijk geen verrassingen. We betalen op tijd, we zijn kre-dietwaardig. Maar we hebben nu de PD-rating AAA, zeker voor onze branche uniek. Dat wisten we zelf natuurlijk wel, maar het is toch leuk als dat wordt bevestigd!

Waal bouwt met FSC-certificaatEind september heeft Waal het FSC-certificaat ont-vangen. Hiermee voldoet Waal nu integraal aan de waarden en normen die worden gesteld door de Forest Stewardship Council in Nederland. Daardoor staat Waal borg voor het feit dat alle door Waal en onderaannemers gebruikte houtsoorten enplaatmaterialen zijn voorzien van het FSC-keurmerk. Hier mee geven we samen met onze opdrachtgeversde verantwoorde bos ex ploitatie een impuls.

Duizend nieuwe woningen, een modern winkelaanbod, drie woonbuurten: in enkele jaren

tijd wordt de Babberspolder-Oost in Vlaardingen ‘future proof’ gemaakt. De wijk aan de

rand van Vlaardingen was aan het eind van z’n technische levensduur. Maar dan nóg blijft

sloop en nieuwbouw een ingrijpende belissing, weet directeur-bestuurder Leo de Jong

van Waterweg Wonen dat met de gemeente Vlaardingen het project optuigde. “Dan zegt

zo’n bewoner: Leo, je bent wel aan het herstructureren, maar niet voor mij. Nee, dat

klopt. In die zin dat maar een deel van de oorspronkelijke bevolking kan terugkeren naar

de wijk.” Ook Waal Bouw heeft de hand in de herstructurering.

“Direct vertrouwen, al in de eerste presentatie”

Met één blik over de plankaart constateert Leo de Jong dat de gang erin zit. “In 1999 hebben we voor het eerst onze gedachten over de herstructurering laten gaan. In 2002 is er definitief een besluit genomen tot sloop en vervangende nieuwbouw en een aantal jaar geleden is het eerste complex al opgeleverd. Het lijkt wel eens dat dit soort trajecten heel langzaam gaan, maar het kan dus wel snel!”Haast was ook geboden. De woningvoorraad in de Babberspolder-Oost was gedateerd. “Maatvoeringen en materialen, kwaliteit en comfort voldeden niet meer aan de eisen die bewoners nu stellen. Niets ten nadele van het verleden, maar toen werd er met een andere optiek en met andere kwaliteitseisen gebouwd. Ja, ik weet het, sommige bewoners denken er anders over. Die zeggen: ik woon hier nu al 25 jaar en ik heb het nog nooit zo naar mijn zin gehad als nu. Dat respecteren we, maar je móet een keer ingrijpen als corporatie.”

Nog 350 te gaanDie ingreep is fors, naar Vlaardingse begrippen. Er gaan 1400 woningen – 10 procent van het totaal van Waterweg Wonen – tegen de vlakte, de wijk krijgt er duizend nieuwe woningen voor terug. Een aantal bouwfasen verder heeft Waterweg Wonen nog zo’n 350 nieuwe woningen te gaan, rekent Leo de Jong snel uit op een kladje. De meest recente opleveringen zijn die van de projec-ten Rietsingel I en II en Keerkring, projecten met 150 apparte-menten van Waal Bouw. Leo de Jong: “We kenden Waal al langer. Als corporatie schakelden we Waal ook wel eens voor andere klussen in. In eerste instantie zouden we Babberspolder-Oost in samenwerking met risicodragende marktpartijen ontwikkelen, maar die optie is niet gelukt. Op basis van prijs en prestatie hebben we in de aanbestedingsprocedure besloten om die drie projecten met Waal te gaan doen. Wat Waal voor een bedrijf is? No nonsense, korte lijnen en recht door zee. We weten wat we aan elkaar hebben.

De relatie is altijd al prima geweest, respect en vertrouwen maken het mogelijk ook problemen op een goede manier op te lossen.”

‘Waal neemt initiatieven’Ook in de ontwerpfase kwam de toegevoegde waarde van Waal naar voren. “Je hebt bij elk project dat er aanpassingen nodig zijn omdat de prijsvorming niet helemaal synchroon loopt. Waal is dan een partij die initiatieven neemt en heel actief gaat meedenken.”De projecten in de Babberspolder-Oost waren een van de eerste Waal-projecten waar relatief nieuwe technieken en technologieën als het Waal Informatie Model, 3D-modelleren, zijn ingezet. “De presentatie die Waal van de projecten heeft gegeven was heel interessant. Wij kwamen met onze wensen en zij stopten het in hun elektronische toverdoos, als ik het zo mag noemen. Met die technologie van het 3D-modelleren zie je meteen wat het gevolg van sommige niet goed doordachte beslissingen is. Hier loopt een vloerplaat te ver door. Daar heb je weer een trap die niet goed aansluit. Ik moet zeggen: die eerste presentatie boezemde meteen al het nodige vertrouwen in.”

KwaliteitsdifferentiatieDe inzet van de herstructurering is niet alleen maar nieuwe wo-ningen in uiteenlopende typen neerzetten. “In onze optiek willen we verder kijken dan alleen maar een kwaliteitsdifferentiatie. In de Babberspolder-Oost moet meer menging zijn van bevolkings-groepen en financiële categorieën huishoudens. De wijk wint aan kwaliteit, door woningen toe te voegen proberen we ook de doorstroming in de stad te bevorderen. Maar de oorspronkelijke bewoner moet wel zijn huis uit. Die moet tijdelijk naar een andere woning toe als hij gebruik maakt van de terugkeergarantie of zich definitief elders vestigen. Dat is een hele ingrijpende gebeurtenis, gepaard gaand met onzekerheden. Wat dat betreft is herstructu-reren wellicht een duivels dilemma, zeker voor de bewoners.”

Keerkring

Rietsingel

18 19

Parkrand Maassluiskrijgt ander gezicht

De Burgemeesterswijk in Maassluis kan met vertrouwen naar de toekomst kijken. De wijk krijgt langzaam maar zeker een ander gezicht. Met de realisatie van Parkrand heeft de skyline van Maassluis-West óók een ander gezicht gekregen. Sander

Verschoor, directeur vastgoed van opdrachtgever Maas-delta Groep, kijkt terug op een succesvol verlopen project.

“We zijn er trots op dat de wijk nu al zo’n eind op weg is.”

De Burgemeesterswijk is een typische jaren-zestig wijk, ontstaan in de periode dat kwantiteit boven kwaliteit ging.

Het laatste decennium kwam de leefbaarheid in de monotone wijk in het geding. Een grootschalig proces van

slopen en herbouwen moet de wijk een geheel nieuwe aanblik geven. “Een tuinstad moet het worden”,

zegt Sander Verschoor. Met de Maasdelta Groep heeft hij een belangrijke rol in de metamorfose.

Een resultaat is de realisatie van Parkrand, een apparte-mententoren met 106 huurappartementen en een multifunctionele ruimte van 3000 vierkante meter.

“De Burgemeesterswijk moet op termijn een tuinstad worden met een heel gedifferentieerde woningbouw.

Niet alleen maar sociale woningbouw, maar ook middel-dure koop en voorzieningen zoals een school. We gaan de

hele wijk aanpakken. Alle jaren-zestigflats gaan tegen de vlakte.” De inspanningen van Maasdelta worden

gewaardeerd: binnen de kortste keren kon het bordje ‘Verhuurd’ op alle 106 appartementen worden gehangen.

In de multifunctionele accommodatie wordt een basis-school met zestien groepen gevestigd, aangevuld

met een peuterspeelzaal, een buitenschoolse opvang, een zorgvoorziening en een wijkservicepunt.

Woontoren ElbeOok elders in Maassluis is de combinatie Maasdelta/Waal

i.s.m. Bouwfonds actief: langs de Nieuwe Waterweg, bij het spraakmakende project Het Balkon. De woontoren

Elbe is net in verkoop gegaan. Sander Verschoor heeft er hoge verwachtingen van. “De belangstelling in deze

markt is goed. We hebben er goede hoop op dat het een succes wordt. Aan de plek ligt het niet, die is uniek. Maar

het blijft aankijken onder de huidige economische omstandigheden.” De relatie met Waal is er een

van vele jaren. “Waal is een aannemer die kritisch is. En Waal is ook een aannemer waarmee je in

een open sfeer kunt communiceren over zaken.”