Download - Visie op ICT in het onderwijs ICT in... · 2014-09-22 · Auteurstools zijn tools waarmee digitaal leermateriaal ofwel e-learning kan worden vervaardigd. Een individueel persoon of

Transcript
Page 1: Visie op ICT in het onderwijs ICT in... · 2014-09-22 · Auteurstools zijn tools waarmee digitaal leermateriaal ofwel e-learning kan worden vervaardigd. Een individueel persoon of

Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014 1

Visie op ICT in het onderwijs

IWOO, EKO

Auteurs: Fanny Huijbregts, Carolien Kamphuis

Versie 1.2

12-06-2014

Page 2: Visie op ICT in het onderwijs ICT in... · 2014-09-22 · Auteurstools zijn tools waarmee digitaal leermateriaal ofwel e-learning kan worden vervaardigd. Een individueel persoon of

Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014 2

Inhoud

1. Inleiding ................................................................................................................................................. 3

2. Leren & onderwijs ................................................................................................................................. 3

3. Rol ICT .................................................................................................................................................... 4

4. Stand van zaken ..................................................................................................................................... 5

4.1 Testvision ....................................................................................................................................... 5

4.2 Lectora Online ............................................................................................................................... 5

4.3 Shakespeak .................................................................................................................................... 6

4.4 Lime survey .................................................................................................................................... 6

4.5 IWOO Portaal ................................................................................................................................. 7

5. Wat is nog nodig? ................................................................................................................................. 7

5.1 Het ontwikkelen, aanbieden en evalueren van leerinhouden en toetsen .................................... 7

5.1.1 Apps en online tools ............................................................................................................. 7

5.1.2 Weblectures ......................................................................................................................... 7

5.1.3 Kennisclips ............................................................................................................................ 8

5.1.4 E-Books ................................................................................................................................. 8

5.1.5 Ontwerpen van blended leertrajecten ................................................................................. 9

5.2 Het ondersteunen van de communicatie en samenwerking (op afstand) .................................... 9

5.2.1 Online communiceren / samenwerken ................................................................................ 9

5.3 Het volgen en vastleggen van studievoortgang en competentieontwikkeling. ............................ 9

5.3.1 Portfolio ................................................................................................................................ 9

5.4 Digitale infrastructuur van de leeromgeving............................................................................... 10

5.4.1 Een flexibele DLWO ............................................................................................................ 10

5.4.2 Bring your own device ........................................................................................................ 10

5.5 Ondersteuning & professionalisering .......................................................................................... 10

5.5.1 Docentprofessionalisering .................................................................................................. 11

5.5.2 Ondersteuningsstructuur ................................................................................................... 11

6. Ten slotte ............................................................................................................................................. 11

Bronnen ....................................................................................................................................................... 12

Bijlage 1 ....................................................................................................................................................... 13

Page 3: Visie op ICT in het onderwijs ICT in... · 2014-09-22 · Auteurstools zijn tools waarmee digitaal leermateriaal ofwel e-learning kan worden vervaardigd. Een individueel persoon of

Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014 3

1. Inleiding

Het Radboudumc wil studenten opleiden tot excellente artsen en onderzoekers, die in staat zijn om

door middel van zorg en/of wetenschappelijk onderzoek wezenlijk bij te dragen aan een verbetering van

de menselijke gezondheid. Hierbij staat een leven lang leren centraal. Het Radboudumc motiveert en

inspireert (beginnende) beroepsbeoefenaars om zich vakinhoudelijk te bekwamen in hun beroep, en

daagt ze uit om zich te ontwikkelen tot professionals van de 21ste eeuw. (Beginnende)

beroepsbeoefenaars moeten kunnen omgaan met de dynamische ontwikkelingen in hun professionele

domein en daar mede richting aan kunnen geven. Ook moeten zij hun weg zien te vinden in de zich snel

ontwikkelende digitale samenleving. De vaardigheden die daarvoor nodig zijn, betreffen: samenwerken,

communiceren, ICT geletterdheid, sociale en/of culturele vaardigheden, creativiteit, kritisch denken, en

probleemoplossingvaardigheden (http://www.21stcenturyskills.nl/onderzoek/). De onderwijsactiviteiten

binnen het gehele opleidingscontinuüm dienen op een dusdanige manier te worden ingericht dat het

expliciet aanspraak doet op het oefenen van deze vaardigheden. Hierbij speelt de inzet van ICT in het

onderwijs in toenemende mate een belangrijke rol. De veranderingen in de maatschappij, het onderwijs

en de technologische mogelijkheden dwingen tot het maken van beleidskeuzes ten aanzien van de inzet

van ICT in het onderwijs. Op basis van een visie op onderwijs en leren en de wijze waarop ict hierin een

rol speelt, worden deze beleidskeuzes gemaakt. In dit document schetsen we kort deze visie en geven

concrete richting aan het beleid.

2. Leren & onderwijs

Leren is een actief en constructief proces. De lerende koppelt op actieve wijze nieuwe informatie aan

reeds bestaande kennis. Iedere lerende zal dit op een eigen manier doen, waarbij samen leren en leren

van elkaar een belangrijke rol speelt. Zowel lerenden als docenten worden gezien als lerende

professionals.

De lerende heeft een actieve rol bij het plannen, monitoren en evalueren van het eigen leren. De lerende

wordt als beginnende collega gestimuleerd om zelf richting te geven aan het eigen studeerprogramma.

Ze worden hierin geholpen door de structuur in de opleidingen, het aanbod van studeer- en

onderwijsactiviteiten en de eisen die in de onderwijs- en examenregelingen worden gesteld. Lerenden

geven zelf aan hoe zij de eindtermen van hun opleiding kunnen realiseren en hoe ze dat kunnen

aantonen. Dit vertalen ze naar persoonlijke leerdoelen en opleidingsplannen. Hierbij hoort de vrijheid

om keuzes te maken ten aanzien van zowel de inhoud als de manier van studeren. Er worden tools

aangereikt die dit ondersteunen. Assessment for learning (toetsen en beoordelen om het leren te

sturen) speelt hierbij een belangrijke rol. Lerenden krijgen op deze wijze inzicht in leerresultaten, eigen

leerstrategieën en de wijze waarop zij hun eigen leren kunnen evalueren en verbeteren.

Leren is een interactief, collaboratief proces. Leren vindt veelal plaats binnen verschillende netwerken.

Netwerkleren is het participeren in of creëren van relaties tussen lerenden, met als doel het uitwisselen

en ontwikkelen van kennis en ervaringen rond leervragen om gezamenlijk praktijkproblemen op te

lossen en de eigen vakbekwaamheid te verbeteren. Door samen te werken kunnen lerenden

voortbouwen op elkaars kennis waardoor er een gedeeld begrip ontstaat. Vooral het samenwerkend

leren in kleine groepen stimuleert wederzijdse interacties tussen lerenden, die aanzetten tot dieper

nadenken en beter leren. Lerenden zetten samen projecten op en werken hierin samen in

Page 4: Visie op ICT in het onderwijs ICT in... · 2014-09-22 · Auteurstools zijn tools waarmee digitaal leermateriaal ofwel e-learning kan worden vervaardigd. Een individueel persoon of

Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014 4

projectgroepen. Ondersteuning wordt geboden in coachgroepen. Kennis en ervaringen worden gedeeld

in communities of practices.

Leren vindt plaats binnen betekenisvolle contexten. Dit wordt gerealiseerd in de eerste plaats door de

verbinding met de praktijk een centrale plek te geven in het curriculum. Die verbinding wordt zoveel

mogelijk gemaakt door lerenden daadwerkelijk te laten participeren in de authentieke beroepspraktijk.

Vanaf het begin betrekken we de lerenden als beginnende collega’s bij de zorg, het wetenschappelijk

onderzoek en onderwijs. De manier waarop we dat doen en de wijze van participeren is uiteraard

afgestemd op de fase waarin lerenden zich bevinden.

Leren vindt plaats in een ‘blended leeromgeving’ waarin virtuele en andere onderwijsvormen met elkaar

zijn geïntegreerd of elkaar afwisselen. Lerenden kunnen in een blended leeromgeving verschillenden

leerpaden bewandelen c.q. verschillende “blends” samenstellen van virtuele componenten en andere

onderwijsvormen om zo hun doelen te bereiken (Bachelorvernieuwing 2015, versie 12-2-2014).

3. Rol ICT

ICT speelt in dit hele proces een belangrijk rol. Inzet van ICT in het onderwijs kent drie kernfuncties (R.

Engbers, C. Kamphuis en N. van der Woert, 2010):

1) het ontwikkelen, aanbieden en evalueren van leerinhouden en toetsen,

2) het ondersteunen van de communicatie en samenwerking op afstand en

3) het plannen, volgen en vastleggen van studievoortgang en competentieontwikkeling.

1. Het ontwikkelen, aanbieden en evalueren van leerinhouden en toetsen

Om vorm te geven aan de leerinhoud en toetsen worden diverse ICT middelen ingezet. ICT draagt bij

aan het aanbieden van meer en rijker onderwijsmateriaal en nieuwe didactische werkvormen zoals e-

learningmodules, digitale toetsen, draadloos stemmen, beeld / geluid opname en

bewerkingsmogelijkheden, simulaties, gaming, mindmap-, diverse andere (online/gratis) applicaties en

Open Educational Resources. Met een diversiteit aan leermiddelen kan er een leerroute worden

gecreëerd die is afgestemd op de eigen behoefte van de lerende.

2. Het ondersteunen van de communicatie en samenwerking (op afstand)

Samenwerking en communicatie tussen lerenden en docenten enerzijds en tussen lerenden onderling

anderzijds, kan worden ondersteund met behulp van ICT. Er zijn diverse tools beschikbaar om digitale

communicatie en samenwerking te stimuleren, naast het ‘face to face’ onderwijs. Denk hierbij aan het

gebruik van fora, blogs, wiki’s, diverse social media, videoconferencing en chat. Door het gebruik van

deze tools ontstaan er diverse ‘communities of learners’ waarin zowel lerenden, als docenten en

eventueel beroepsbeoefenaren en patiënten participeren.

3. Het plannen, volgen en vastleggen van studievoortgang en competentieontwikkeling.

Het vastleggen van studievoortgang en competentieontwikkeling zijn zowel voor lerenden als voor de

instelling belangrijke activiteiten. Middels ICT wordt deze informatie vastgelegd en gedistribueerd. Het is

tevens mogelijk stuurinformatie te genereren.

Lerenden dienen hun competentieontwikkelingen te borgen en presenteren in bijvoorbeeld een digitaal

portfolio. Op basis van inzicht in studieresultaten kunnen lerenden hun eigen leerpad uitzetten. De

instelling moet de kwaliteit van de opleiding borgen en verantwoorden dat zij competente

Page 5: Visie op ICT in het onderwijs ICT in... · 2014-09-22 · Auteurstools zijn tools waarmee digitaal leermateriaal ofwel e-learning kan worden vervaardigd. Een individueel persoon of

Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014 5

beroepsbeoefenaren aflevert. Lerenden moeten kunnen beschikken over overzichten van hun

vorderingen en invloed kunnen uitoefenen op hun leerroute. Dat houdt in dat lerenden tot op zekere

hoogte toegang moeten hebben tot systemen die secundaire onderwijsprocessen ondersteunen. Niet

alleen voor het inzien van hun eigen leerprestatie maar ook voor het plannen en organiseren van hun

onderwijs. Zij dienen bijvoorbeeld een eigen programma te kunnen samenstellen

Om deze drie kernfuncties te faciliteren is een goede infrastructuur noodzakelijk. Voor het creëren van

een optimale leeromgeving is zowel de inrichting van de fysieke leeromgeving als de digitale

leeromgeving belangrijk. Beide omgevingen moeten goed op elkaar afgestemd en ingespeeld zijn, om

het leren en het onderwijs optimaal te faciliteren.

Dit rechtvaardigt dat een vierde kernfunctie aan de inzet van ICT in het onderwijs kan worden

toegekend, namelijk de digitale infrastructuur van de leeromgeving

4. Digitale infrastructuur van de leeromgeving

Denk hierbij aan: wifi-netwerk, printmogelijkheden, computers, smartboards, weblecturesysteem,

oplaadpunten, software, communicatiemogelijkheden, inzage in studievoortgang, individuele

onderwijsprogramma’s, roosters, reserveren van ruimtes, inschrijven in cursussen, toegang tot

onderwijssystemen enz.

4. Stand van zaken

In het Radboudumc zijn de afgelopen jaren diverse ICT-projecten uitgevoerd om naast de mogelijkheden

van Blackboard de visie op onderwijs te vertalen naar de praktijk. Deze projecten waren met name

gericht op de aanschaf van systemen die het ontwikkelen, aanbieden en evalueren van leerinhouden en

toetsen met behulp van ICT mogelijk maken.

4.1 Testvision

TestVision is een digitaal toetssysteem met de mogelijkheid voor construeren, afnemen, rapporteren en

analyseren van toetsen. Het gebruik van TestVision levert ten opzichte van de conventionele papieren

methode veel voordelen op voor de docent, de student en voor de organisatie. Testvision maakt het

volgende mogelijk;

Het samenstellen van een databank voor het at random samenstellen van toetsen

Het samenstellen van toetsen op basis van persoonlijke leerdoelen

Gebruik van multimediamateriaal in een toets

Toetsresultaten beschikbaar direct na afname

Een uitgebreide toetsanalyse

TestVision wordt ingezet voor zowel formatieve als summatieve toetsen.

4.2 Lectora Online

Page 6: Visie op ICT in het onderwijs ICT in... · 2014-09-22 · Auteurstools zijn tools waarmee digitaal leermateriaal ofwel e-learning kan worden vervaardigd. Een individueel persoon of

Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014 6

Lectora Online is een auteurstool. Auteurstools zijn tools waarmee digitaal leermateriaal ofwel e-

learning kan worden vervaardigd. Een individueel persoon of een groep personen kan zonder

programmeerkennis een interactieve educatieve cursus creëren die kan worden gebruikt als website of

binnen een digitale leeromgeving zoals Blackboard. In de auteurstool kunnen verschillende media typen

zoals tekst, afbeeldingen, audio, video, animatie, en zelfs gangbare internettechnologieën zoals

Shockwave, Flash, HTML en Java(Script) worden opgenomen in een structuur die de gebruiker in de

auteurstool kan definiëren. Ook kunnen verschillende soorten vraagtypen en opdrachten worden

aangemaakt. Dit leidt uiteindelijk tot een pakket digitaal leermateriaal (E-learningmodule) met een

duidelijke structuur en didactische aanpak. De gebruiker heeft tot in detail controle over de inhoud en

vormgeving, type oefeningen en de manier waarop de lerende door het leermateriaal wordt gestuurd.

De inzet van e-learningmodules in het onderwijs maakt onder andere het volgende mogelijk;

studenten kunnen tijds- en plaatsonafhankelijk de leerstof bestuderen

studenten krijgen persoonlijke leerpaden aangeboden op basis van de antwoorden die zij geven

binnen de e-learningmodule

studenten krijgen directe feedback

het gebruik van diverse multimedia

meer studenten worden bereikt

interactiever onderwijs

studenten kunnen op eigen tempo leren

formatief toetsen

4.3 Shakespeak

Shakespeak is een Powerpoint-plugin waarmee studenten tijdens een powerpointpresentatie kunnen

stemmen via sms en / of internet. In een dia kan een docent een vraag of stelling plaatsen, waarna de

studenten kunnen reageren met bijvoorbeeld een mobiele telefoon, tablet of laptop. De resultaten zijn

direct zichtbaar in de presentatie. Inzet van shakespeak geeft diverse didactische mogelijkheden;

Het bepalen en activeren van de voorkennis

De student bewust maken van eigen kennis

College op maat geven; op basis van kennishiaten wordt het college aangepast

Opiniepeiling

Interactie verhogen

Voor en nameting

4.4 Lime survey

Lime Survey is een enquêtetool waarmee je vragenlijsten kunt maken voor digitale afname. Via een link

in een email kan men respondenten uitnodigen om al dan niet anoniem deel te nemen aan de enquête.

De data die met Lime Survey worden verzameld zijn in te lezen in bijvoorbeeld SPSS of Excel. Dit maakt

het mogelijk om statistische analyses uit te voeren.

Lime Survey biedt veel mogelijkheden, waaronder:

Page 7: Visie op ICT in het onderwijs ICT in... · 2014-09-22 · Auteurstools zijn tools waarmee digitaal leermateriaal ofwel e-learning kan worden vervaardigd. Een individueel persoon of

Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014 7

Anonieme of open vragenlijsten, maar ook besloten vragenlijsten

Diverse vraagtypes

Mogelijkheid tot het instellen van condities afhankelijk van vorige antwoorden (vertakken van

de vragenlijst)

Automatische verzending van uitnodigingen en herinneringen via email

Start- en eindtijd voor vragenlijsten

Optie voor deelnemers om de antwoorden tussentijds op te slaan om later verder te kunnen

gaan

Uitgebreide importeer en exporteer functies naar o.a. tekst, SPSS, MS Excel formaat

Momenteel wordt LimeSurvey ingezet voor het uitvoeren van onderzoek, of het evalueren van

onderwijs.

4.5 IWOO Portaal

Via het IWOO portaal krijgen docenten toegang tot informatie over onder andere co-schapindelingen,

presentielijsten, deadlines voor het aanleveren toetsen, roosteractiviteiten, docentkwalificaties,

mededelingen en kunnen zij onderwijsruimtes reserveren. Docentmentoren van het Radboudumc

kunnen via het IWOO-portaal tevens de personalia, toetsresultaten en leertrajecten van studenten uit

de eigen mentorgroep downloaden.

5. Wat is nog nodig?

Naast de reeds gerealiseerde projecten, zijn er nog diverse projecten op het gebied van ICT om de visie

te vertalen naar de praktijk. Hieronder worden deze projecten beschreven, gekoppeld aan de vier

functies die ICT kent in het onderwijs (zie Hoofdstuk 3).

5.1 Het ontwikkelen, aanbieden en evalueren van leerinhouden en toetsen

5.1.1 Apps en online tools

Er bestaan diverse apps die een toegevoegde waarde bieden voor het onderwijs. Denk aan apps voor

het maken van een mindmap, een poster of kennisclip. In het kader van de curriculumherziening wordt

gekeken of deze apps / tools van meerwaarde kunnen zijn voor het onderwijs. Hiervoor wordt een

project gestart. Projectdoelstelling en resultaat:

Inventariseren van apps en tools die van meerwaarde kunnen zijn voor het onderwijs.

- Geschikt voor zowel docenten als studenten

- Toepasbaar in diverse onderwijsvormen en werkvormen

Selectie van apps / tools om te piloten in de praktijk

Beschrijving van de wijze waarop de apps kunnen worden toegepast in het onderwijs.

PDCA cyclus inrichten

5.1.2 Weblectures

Page 8: Visie op ICT in het onderwijs ICT in... · 2014-09-22 · Auteurstools zijn tools waarmee digitaal leermateriaal ofwel e-learning kan worden vervaardigd. Een individueel persoon of

Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014 8

Er wordt een systeem aangeschaft dat binnen alle faculteiten van de RU een weblecturefaciliteit biedt.

Binnen het Radboudumc is per 1 september 2014 dit systeem ingericht in de Lammerszaal. In de loop

van studiejaar 2014-2015 zal ook de Hippocrateszaal en het Auditorium worden uitgerust met het

weblecturesysteem. De volgende werkzaamheden moeten worden verricht:

Pakket van eisen opstellen

Workflow bepalen ten aanzien van opname van colleges:

- Bepalen welke colleges moeten worden opgenomen

- Wat zijn de consequenties hiervan voor roostering?

- Proces inrichten van opname tot beschikbaar stellen van een college

Rechten en rollen toekennen aan diverse gebruikersgroepen

Privacybeleid bepalen

Inrichten technische ondersteuning; bediening, apparatuur klaarzetten, koppeling met BB enz.

Inrichten didactische ondersteuning; wijze van inzet, didactische features in het systeem enz.

Docentprofessionalisering; trainen van docenten in het gebruik van het systeem, en vervaardigen

van een instructie van do’s and dont’s tijdens de opname.

Studenten informeren / instrueren over gebruik

Software installatie (bewerken van videomateriaal)

PDCA cyclus inrichten

5.1.3 Kennisclips

Kennisoverdracht kan plaatsvinden middels de inzet van kennisclips. Hiermee wordt het mogelijk

contacttijd anders in te richten; van kennisoverdracht op de universiteit met verwerking middels

zelfstudie naar kennisoverdracht middels zelfstudie en verwerking op de universiteit (flipping the

classroom). Het dient mogelijk te zijn kennisclips laagdrempelig te kunnen produceren. Hiervoor is het

volgende nodig:

Inrichten / ingebruikname van opnamestudio

Inrichten technische ondersteuning; opnemen en monteren

Inrichten didactische ondersteuning; wijze van inzet (verschillende soorten kennisclips), didactische

features invoegen enz.

Docentprofessionalisering; trainen van docenten het maken van kennisclips

Software installatie (bewerken van videomateriaal)

5.1.4 E-Books

Studenten leven in een gedigitaliseerde maatschappij waarin interactie en multimedia gemeengoed zijn.

Dit opent de weg voor diverse leerstijlen, individuele leerwegen, en verdiepings-, herhalings- en

verrijkingsstof: personalized education. Deze krachtige didactische mogelijkheden zijn bijvoorbeeld met

E-learningmodules en E-books te realiseren. Hiervoor wordt een project gestart. Doel van dit project is

inzicht verkrijgen in de didactische waarde, het produceren en het gebruiken van E-books in het

medisch onderwijs. Projectresultaat is:

1. Een overzicht van voor welk type leerresultaten en doelgoepen e-books geschikt zijn en welke

meerwaarde ze kunnen bieden.

2. Een lijst met auteurstools voor E-books met de daarbij behorende mogelijkheden ten aanzien van

multimediale features

3. Een keuze voor de beste auteurstool om een E-book te produceren

Page 9: Visie op ICT in het onderwijs ICT in... · 2014-09-22 · Auteurstools zijn tools waarmee digitaal leermateriaal ofwel e-learning kan worden vervaardigd. Een individueel persoon of

Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014 9

4. Opzet van de distributie- en beheerssystemen

5. Onderzoeksresultaten ervaring en expertise ten aanzien van de didactische waarde, de productie en

het gebruik van E-books.

6. Handleiding “ontwerpen en ontwikkelen van een E-book” voor docenten, blokcoördinatoren en

opleiders die zelf een E-Book willen maken.

7. Een e-book

5.1.5 Ontwerpen van blended leertrajecten

Op basis van de onderwijslijnen vervaardigd door de lijnteams, dient het onderwijs te worden

ontworpen en ontwikkeld volgens de principes van blended learning (waaronder flipping the classroom).

Hierbij dienen de volgende werkzaamheden te worden verricht:

Vertalen van leerdoelen naar concrete werkvormen, en leermiddelen

Vertalen van recente trends en ontwikkelingen op het gebied van ict in het onderwijs naar concrete

onderwijsvormen en producten

Geven van ondersteuning aan docenten bij het opzetten van blended opleidingsprogramma’s.

Begeleiden van inhoudsdeskundigen op het vlak van ontwerpkunde en didactiek

Opzetten van pilots met nieuwe (digitale) onderwijsvormen

5.2 Het ondersteunen van de communicatie en samenwerking (op afstand)

5.2.1 Online communiceren / samenwerken

Samenwerking en communicatie tussen lerenden en docenten enerzijds en tussen lerenden onderling

anderzijds, kan worden ondersteund met behulp van ICT. Er zijn diverse tools beschikbaar om digitale

communicatie en samenwerking te stimuleren, naast het ‘face to face’ onderwijs. Denk hierbij aan het

gebruik van fora, blogs, wiki’s, diverse social media, videoconferencing en chat. Door het gebruik van

deze tools ontstaan er diverse ‘communities of learners’ waarin zowel lerenden, als docenten en

eventueel beroepsbeoefenaren en patiënten participeren.

Projectdoelstelling en resultaat:

Inventariseren van applicaties die het online communiceren en samenwerken mogelijk maakt.

Selectie van applicaties om te piloten in de praktijk

Keuze voor een applicatie

Beschrijving van de wijze waarop deze applicatie kan worden toegepast in het onderwijs.

5.3 Het volgen en vastleggen van studievoortgang en competentieontwikkeling.

5.3.1 Portfolio

Middels een portfolio kan een student zijn competenties en voortgang van de eigen ontwikkeling

bijhouden en aantonen. De onderwijsinstelling moet de kwaliteit van de opleiding borgen en

verantwoorden dat zij competente beroepsbeoefenaren aflevert. De wijze waarop een portfolio wordt

ingericht en ondersteund dient te worden vastgesteld door de onderwijsinstelling.

Functies van het portfolio zijn:

1. ondersteuning van het leren van de student (formatief) en

2. verantwoording van diplomering en tussentijdse voortgangsbeslissingen (summatief)

Page 10: Visie op ICT in het onderwijs ICT in... · 2014-09-22 · Auteurstools zijn tools waarmee digitaal leermateriaal ofwel e-learning kan worden vervaardigd. Een individueel persoon of

Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014 10

Er dient een e-portfoliosysteem te worden aangeschaft. Hierbij moeten keuzes gemaakt worden ten

aanzien van de inrichting en ondersteuning van het portfoliosysteem. Op basis van deze keuzes dient

het portfoliosysteem te worden vormgegeven en geïmplementeerd.

Dit houdt in:

Opstellen pakket van eisen

Rechten en rollen beschrijven van diverse gebruikersgroepen

Privacybeleid bepalen

Inrichten technische ondersteuning

Inrichten didactische ondersteuning; wijze van inzet, didactische features in het systeem

Docentprofessionalisering; trainen van docenten in het gebruik van het systeem

Studenten informeren / instrueren over gebruik

Software installatie

PDCA cyclus inrichten

5.4 Digitale infrastructuur van de leeromgeving

5.4.1 Een flexibele DLWO

Een basis Learning Management Systeem (LMS, definitie zie bijlage 1) dat simpel te gebruiken is met de

mogelijkheid om er diverse applicaties en internettools aan te koppelen, om zo optimaal mogelijk

gebruik te maken van de best beschikbare applicaties en tools. Dit geheel vormt gezamenlijk een

flexibele digitale leer en werk omgeving (DLWO,definitie zie bijlage 1). Belangrijk hierbij is dat de

infrastructuur op een dusdanige manier wordt ingericht dat de gebruiker maar één keer hoeft in te

loggen. Het LMS in combinatie met de applicaties en tools is zo ingericht dat het een persoonlijke

leeromgeving vormt voor de gebruiker die deels gevuld wordt met informatie uit de onderwijsinstelling.

Deze omgeving is dynamisch en wordt telkens aangepast aan de ontwikkelingen in de gezondheidszorg,

het onderwijs, de didactiek en techniek. De gebruiker kan zelf instellen hoe hij/zij (online) informatie

ziet en gebruikt. Hij/zij kan een persoonlijke webgebaseerde omgeving creëren die het leren en zijn

sociale en professionele activiteiten ondersteunt. Er dient op RU-niveau een project te worden gestart

om deze infrastructuur in te richten.

5.4.2 Bring your own device

De consumentenmarkt brengt in zeer korte tijd een grote diversiteit aan devices op de markt. Lerenden

en docenten nemen deze devices steeds vaker mee en gebruiken ze ten behoeve van de studie.

Daarnaast is er een groeiend aanbod van diensten en applicaties dat op steeds meer verschillende

mobiele apparaten beschikbaar is. Deze ontwikkeling staat bekend onder de noemer Bring Your Own

Device (BYOD). Omdat de onderwijsinstellingen niet mee kunnen in de snelheid waarin de markt zich

begeeft adviseren wij mee te gaan in het principe van Bring Your Own Device. BYOD heeft een impact op

de benodigde ICT-voorzieningen en werkplekken. Het aantal compleet ingerichte werkplekken kan

omlaag, omdat lerenden eigen apparaten meenemen. De capaciteit van het draadloze netwerk moet

het gebruik van de grote hoeveelheid eigen devices aankunnen.

5.5 Ondersteuning & professionalisering

Page 11: Visie op ICT in het onderwijs ICT in... · 2014-09-22 · Auteurstools zijn tools waarmee digitaal leermateriaal ofwel e-learning kan worden vervaardigd. Een individueel persoon of

Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014 11

5.5.1 Docentprofessionalisering

Het docentprofessionaliseringsaanbod op het gebied van de inzet van ict dient te worden aangepast aan

de uitgangspunten van het nieuwe curriculum. Er moet een scholingsaanbod ontwikkeld worden en

geïmplementeerd. Denk hierbij aan inspiratiebijeenkomsten, workshops, de opzet van een platform ten

behoeve van kennisdeling en de promotie van al deze activiteiten op het gebied van de inzet van ICT in

het onderwijs (bijvoorbeeld middels Yammer,Nieuwsbrief, Intranet, Posters IWOO portaal).

5.5.2 Ondersteuningsstructuur

Er dient ondersteuning te worden gegeven aan docenten met vragen over de inzet van de verschillende

applicaties die worden ingezet. Denk hierbij aan korte handleidingen, helpdesk, informatievoorziening

enz.

6. Ten slotte

Met de uitvoering van de gedefinieerde projecten wordt de vertaling van de visie naar de

onderwijspraktijk optimaal ondersteund. Echter de DLWO raakt het gehele ICT-landschap van de

instelling met alle primaire en secundaire processen. Een aantal componenten van dit ICT-landschap

wordt op instellingsniveau ingericht en een aantal componenten zal door de faculteiten zelf worden

gefaciliteerd (managed applicaties). Het verdient daarom aanbeveling beleidsmatig naar ICT te kijken, in

relatie tot het onderwijs en ondersteunende processen. Hierbij is het van belang in kaart te brengen

welke componenten door de instelling en welke door de faculteiten worden gefaciliteerd en beheerd.

Anderzijds dient beleid te worden ontwikkeld ten aanzien van de applicaties die binnen de DLWO door

gebruikers kunnen worden ingezet maar waarop geen beheer plaatsvindt vanuit de instelling

(unmanaged applicaties).

De instelling is verantwoordelijk voor de opslag en distributie van informatie die voortkomt uit de

managed applicaties, de gebruikers zijn zelf verantwoordelijk voor de opslag van informatie die

voortkomt uit de unmanaged applicaties.

Hoe de gegevens worden opgeslagen, al dan niet in de cloud, en de wijze waarop met privacy gevoelige

data wordt omgegaan moet onderdeel uitmaken van dit beleid.

Bij het opstellen van het beleid verdient het de voorkeur alle stakeholders te betrekken.

Page 12: Visie op ICT in het onderwijs ICT in... · 2014-09-22 · Auteurstools zijn tools waarmee digitaal leermateriaal ofwel e-learning kan worden vervaardigd. Een individueel persoon of

Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014 12

Bronnen R. Engbers, C. Kamphuis, N. van der Woert. Beleidsadvies inzet van ICT in het onderwijs. 2010-2011.

Bachelorvernieuwing 2015 versie 3 februari 2014

ELO RU acties-BB-dec_2012.pdf

Bachelorvernieuwing 2015, versie 12-2-2014

http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2014/01/08/kamerbrief-

over-digitalisering-van-het-hoger-onderwijs.html

http://www.21stcenturyskills.nl/onderzoek/

http://www.kennisnet.nl/themas/elektronische-leeromgeving/vraag-en-antwoord/hoe-maak-je-je-

elo-een-waardevol-onderdeel-van-je-elektronische-informatiesysteem/

http://www.surf.nl/binaries/content/assets/surf/nl/kennisbank/2012/DLWOweb.pdf

http://www.surf.nl/binaries/content/assets/surf/nl/kennisbank/2011/Stap0_Globaleplanvorming.p

df

http://hbo-kennisbank.uvt.nl/cgi/fontys/show.cgi?fid=11

Page 13: Visie op ICT in het onderwijs ICT in... · 2014-09-22 · Auteurstools zijn tools waarmee digitaal leermateriaal ofwel e-learning kan worden vervaardigd. Een individueel persoon of

Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014 13

Bijlage 1

Voor de digitale leeromgeving worden in praktijk diverse termen gebruikt. In tabel 1 zijn de diverse

definities opgenomen.

Leermanagementsysteem (LMS) Software voor elektronische ondersteuning van

zowel het primaire

proces (onderwijs verzorgen en volgen) als

secundaire processen

(faciliterend, b.v. voortgangsadministratie)

Teleleerplatform zie LMS

Elektronische leeromgeving (ELO) LMS met uitsluitend functionaliteiten voor het

primaire proces

Digitale leeromgeving (DLO) zie ELO

Digitale leer werk omgeving (DLWO) De digitale leer- en werkomgeving is het geheel

van systemen dat het lerenden, onderzoekers,

medewerkers en gasten van onderwijs-

instellingen mogelijk maakt om hun activiteiten

uit te voeren. De DLWO is daarmee dus geen

systeem of applicatie, maar een door een

instelling georganiseerd samenstel van digitale

diensten.

Virtuele leeromgeving zie DLWO

Auteurssysteem Software om e-modules en e-toesting te

ontwikkelen

Learning Content Management Systeem (LCMS) Software om onderwijsmateriaal efficiënt in op

te slaan en hergebruik te faciliteren. Met

eigenschappen zoals een zoeksysteem door

middel van metadata, versiebeheer,

rechtenbeheer, etc.

Tabel 1: Overzicht gehanteerde terminologie (http://hbo-kennisbank.uvt.nl/cgi/fontys/show.cgi?fid=11)