Jaarverslag 2010

2

INHOUDSOPGAVE Inleiding 3 1. De geschiedenis van Villa Zebra 4 2. Activiteiten in Villa Zebra 2.1. Tentoonstellingen 6 2.2. Workshops 9 2.3. Overige activiteiten in Villa Zebra 10 3. Villa Zebra activiteiten in Rotterdam 3.1. Met de buren 12 3.2. In de wijken 13 3.3. Overige activiteiten 14 3.4. Samenwerking 15 4. Villa Zebra in de rest van Nederland 4.1. Overige activiteiten 16 4.2. Samenwerking 17 5. Resultaten 5.1. Bezoekcijfers 18 5.2. Publiciteit en marketing 19 5.3. Motie Kuiper 21 6. Informatierasters 6.1. Verkort informatieraster 22 6.2. Uitgebreid informatieraster 24 7. Organisatie en bedrijfsvoering 7.1. De personele organisatie 26 7.2. Organisatieontwikkeling 27 7.3. Bestuur 27

7.4. Vrienden 27 8. Financiën 29

3

Inleiding 2010 is het tweede jaar van de huidige cultuurplanperiode (2009-2012). Dit verslag begint met een korte schets van de geschiedenis van Villa Zebra. In de loop der jaren heeft Villa Zebra zich ontwikkeld als een bijzondere stedelijke kunstinstelling voor kinderen (hoofdstuk 2). Steeds meer ontplooit Villa Zebra ook projectactiviteiten in de wijken van Rotterdam die mogelijk worden gemaakt door lokale partijen (hoofdstuk 3). Het unieke van Villa Zebra trekt ook landelijke aandacht en brengt activiteiten met zich mee in heel Nederland (hoofdstuk 4). In hoofdstuk 5 worden de resultaten (bezoekcijfers enzovoort) gemeld. Hoofdstuk 6 bevat een verkort en een uitgebreid informatieraster met kengetallen. In hoofdstuk 7 gaan we in op de bedrijfsvoering en organisatie. Hoofdstuk 8 biedt een financieel overzicht van 2010. Fred Wartna Micky Teenstra Directeur Voorzitter 23 maart 2011

4

1. De geschiedenis van Villa Zebra Villa Zebra is opgericht door Jet Manrho en in 2001 geopend in het Museumpark. Villa Zebra functioneerde dat jaar ook als Kinderhoofdkwartier van R2001, Rotterdam Culturele Hoofdstad van Europa. Villa Zebra is een kunstlaboratorium voor kinderen en organiseert tentoonstellingen en workshops. Steeds is het doel kinderen actief te betrekken bij kunst, bij kunstwerken en kunstenaars en ze stimuleren tot kunstzinnige activiteiten. Uitgaande van de principes van ontdekkend leren zijn de activiteiten geen doel op zich; veeleer gaat het er om kinderen zich te laten ontplooien, hun creativiteit te ontwikkelen, een denkproces op gang te brengen en een bijdrage te leveren aan hun algemene ontwikkeling. Meer concreet gaat het erom kinderen ontdekkingen laten doen over kunstwerken, over het onderwerp, de wereld en zichzelf. Kinderen staan daarbij centraal, hun leefwereld vormt het uitgangspunt en kunst het belangrijkste middel. Door de combinatie van tentoonstellingen en workshops en door de combinatie van kijken, vragenstellen, nadenken en zelf doen is Villa Zebra als kunsteducatieve instelling voor kinderen uniek. Bij het ontwikkelen, organiseren en uitvoeren van tentoonstellingen en workshops zoekt Villa Zebra heel nadrukkelijk samenwerking met kunstenaars en met kunst- en culturele instellingen. Daarnaast probeert Villa Zebra haar activiteiten zo goed mogelijk af te stemmen op de doelgroep en werkt daarbij samen met scholen, wijk -en buurthuizen, instellingen voor buitenschoolse opvang en andere organisaties. Vanaf 2005 is Villa Zebra opgenomen in het Cultuurplan en wordt het structureel ondersteund door de gemeente Rotterdam en het Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap (inmiddels het Fonds voor Cultuurparticipatie). Eind maart 2005 opende Villa Zebra haar deuren in het voormalige informatiecentrum Kop van Zuid aan de Stieltjesstraat in Rotterdam Zuid. Eind van dat jaar kreeg Villa Zebra vijf sterren van AVRO’s Museumbende. Begin 2006 ontving Villa Zebra haar 100.000ste bezoeker, in 2009 de 200.000ste bezoeker. In 2010 kreeg Villa Zebra De Ring van Feijenoord voor de voorbeeldige inzet van vooral veel jonge vrijwilligers. Locatieactiviteiten zijn sinds de verhuizing naar Zuid groeiend en vormden dan ook de kern van een notitie die medio 2006 werd gemaakt ter voorbereiding op de tussentijdse evaluatie van Villa Zebra door de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur. Men oordeelde positief en stelde: “De aanpak van Villa Zebra biedt mogelijkheden om ook in de wijken zelf kinderen met kunst actief bezig te laten zijn.” Zonder de rest van de stad uit het oog te verliezen kwam de focus daarmee meer op Zuid te liggen. Inmiddels wordt 28% van de kinderen bereikt op scholen en in de wijken in heel Rotterdam. Naast kinderen, hun ouders, leerkrachten of andere begeleiders richt Villa Zebra zich steeds meer op studenten van PABO, CMV, kunstacademie-opleidingen als ook op scholen die opleiden tot klassenassistent, begeleider kinderopvang, kinderwerkers enz. De ontwikkelde expertise wordt zo op een organische wijze doorgegeven aan nieuwe generaties professionals. In de aanvraag voor het Cultuurplan 2009-2012 stonden continuïteit en vernieuwing centraal. Die vernieuwing heeft betrekking op een meer gedifferentieerd aanbod, gericht op kinderen vanaf 3 tot en met 5 jaar en gericht op kinderen vanaf 6 tot en met 12 jaar.

5

Daarnaast willen we de mogelijkheid benutten meer activiteiten te ontwikkelen voor ouders. Beide aandachtspunten zien we in het licht van participatie en sluiten aan bij discussies over de voorschool, de aandacht voor opvoeding en opvoeders en dienen mede een maatschappelijk belang. Er waren lovende adviezen zowel van de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur als van de Raad voor Cultuur. Zo schrijft de laatste: “… de gehanteerde methode van cultuureducatie (is) transparant en overdraagbaar gemaakt. Daarbij blijft het een innovatieve instelling.” De RRKC typeert ons beleidsplan als inspirerend. Ze schrijft: ..”(Villa Zebra) functioneert voorbeeldig. De methode Villa Zebra verdient navolging.” Innovatief, voorbeeldig, inspirerend, zo is Villa Zebra de nieuwe cultuurplanperiode van start gegaan en zo is die lijn in 2010 doorgetrokken. Er waren dit jaar 33.361 bezoekers en hoewel op basis daarvan zeker van succes te spreken is, tekenden zich in de loop van 2010 ook donkere wolken aan de horizon af. De aangekondigde bezuinigingen op kunst en cultuur hebben voor veel onrust, onduidelijkheid en onzekerheid gezorgd. Op het moment van schrijven van dit verslag zijn voor 2012 en 2013 kortingen aangekondigd. Opgeteld bij de stijging van personeelskosten en andere vaste lasten zoals huisvestingskosten zal dat ten koste gaan van het realiseren van de ambities. Tegelijk is 2011 voor Villa Zebra een jubileumjaar: Villa Zebra bestaat 10 jaar! Met de uitgave van een boek voor kinderen en de onthulling van een kunstwerk voor de deur is het jubileumjaar groots aangevangen. In de loop van 2010 werd al volop gewerkt aan de voorbereiding van twee grote projecten namelijk: De Kannibaal met Atelier van Lieshout (open december 2011) en KNUTS, een semi permanent tentoonstellings- en workshopruimte voor peuters en kleuters (open november 2011).

6

2. Activiteiten in Villa Zebra Het hart van Villa Zebra als stedelijke instelling klopt aan de Stieltjesstraat. In het gebouw van het voormalige Informatiecentrum Kop van Zuid vindt het merendeel van de activiteiten plaats. Alle andere activiteiten (hoofdstuk 3 en 4) zijn gebaseerd en verbonden of komen voort uit deze kernactiviteiten die vooral bestaan uit tentoonstellingen en workshops.

2.1. Tentoonstellingen In 2010 presenteerde Villa Zebra drie tentoonstellingsprojecten in de grote zaal. Daarnaast zijn veel kleinere presentaties georganiseerd die hoofdzakelijk plaatsvinden in de Galerie. Groepen kinderen uit het onderwijs, in het kader van de brede school, uit buurthuizen, van naschoolse opvang en voor verjaardagsfeestjes worden interactief rondgeleid langs en door de verschillende exposities. Alle groepen volgen daarna een workshop. Individuele kinderen met ouders, grootouders of andere volwassenen gaan zelfstandig rond geholpen door origineel en uitdagend educatief materiaal. De meeste kinderen –en vanaf september 2009 alle kinderen- volgen geïnspireerd door de tentoonstelling een workshop waar actief wordt gewerkt aan een eigen product. In 2010 waren de volgende tentoonstellingen te zien:

De Monsterfabriek Met De Monsterfabriek wilde Villa Zebra twee doelstellingen bereiken:

1. Kunstwerken laten zien als onderdeel van een ontwikkeling/proces 2. Participatie van kinderen bevorderen in het creatieve proces van kunstenaars

De tentoonstelling was vormgegeven als een fabriek met een grote showroom, een ontwerpstudio, een reclamebureau en vier productieruimten. Naast de autonome werken, de monsters, van de kunstenaars in de showroom, waren ook hun inspiratiebronnen in de ontwerpstudio, te zien. Daarnaast hebben zes jonge studenten van de Willem de Kooning Academie zich laten inspireren door de monsters; hun kunstwerken werden gepresenteerd in het reclamebureau. Drie fasen uit de ontwikkeling van kunstwerken waren zo zichtbaar in de fabriek; aan een kunstwerk gaat ‘iets’ vooraf, maar het heeft ook weer een vervolg of roept een reactie op. In vier ‘productieruimten’ konden kinderen op uiteenlopende manieren monsters maken. Iedere ruimte was ingericht door een kunstenaar op basis van een autonoom werk en in samenwerking met kinderen. Zo was er een schaduwkabinet waar kinderen met allerlei bijzondere attributen zichzelf omvormden tot monster. In een andere ruimte ‘groeide’ een Portugees Slagschip, een monster waaraan ieder kind een onderdeel toe kon voegen. Op deze manier participeerden kinderen in samenwerking met kunstenaars. Meewerkende kunstenaars waren: Constance van Duinen, Luuk Bode, Hillegon Brunt, Bart van Dijck, Maartje Korstanje, Jeroen Kuster, Frank Maieu, Semna van Ooy, Vittor V. Roerade, Agnes Roothaan en Jeanette Ephraïm, Katja Schellekens, Tanja Smeets, Quinten Smith, Gerjanne van Zuilen en de studenten van de Willem de Kooning Academie: Lisette Grove, Koen Harmsma, Remona Poortman, Ron Schuijt, Petra Stegeman, Rinske Zijsling. Bouwstad Voor het tweede achtereenvolgende jaar is gekozen voor een tentoonstelling in de zomerperiode waarin doen en spelen centraal staan. In 2009 is voor het eerst voor deze insteek gekozen vanwege enerzijds ander publiek en anderzijds ook ander gedrag in deze periode van het jaar. Het gevolg was een tentoonstelling waar kinderen in zes bouwplaatsen zelf aan de slag

7

konden, geïnspireerd door een bouwwerk van een autonoom kunstenaar en foto’s van bouwwerken van kunstenaars en architecten. In Bouwstad ging het niet alleen om individuele gebouwen en constructies, maar ook hoe deze met elkaar een stad vormen. De eenduidigheid van de bouwmaterialen, de helderheid van een introductiefilmpje en de beslotenheid van afzonderlijke bouwplaatsen droegen bij aan het succes deze interactieve, dynamische tentoonstelling. Meewerkende kunstenaars: Marianne van Maaren, Chris Mudde, Erik Sep, Thea Schultz, Shafelly Snijders, Teun Verstand (architect), Antoon Versteegde. Moeders & Vaders Villa Zebra heeft de ambitie om ouders actiever te betrekken in het bezoek van tentoonstellingen en deelname aan workshops en activiteiten. Wij willen dat de ouders dit nog meer samen met de kinderen beleven. Door ‘vaders en moeders’ als tentoonstellingsonderwerp te kiezen, daagden we onszelf en het publiek uit daadwerkelijk meer actief met elkaar de tentoonstelling en workshops te ervaren. Ouders, verzorgers en kinderen ontdekten overeenkomsten en verschillen in hun ‘rollen’. Uiteenlopende kunstwerken prikkelden niet alleen tot betekenisvolle gesprekken, maar ook tot verbeelden. Een boekje met stickers en foto’s voor kinderen en een boekje voor ouders met achtergrondinformatie en vragen hielpen hierbij. Drie speciaal voor de tentoonstelling ontwikkelde spellen en een selectie fragmenten uit televisieseries en films brachten het thema herkenbaar dichtbij. Een speciaal voor de tentoonstelling ontwikkeld kunstwerk verzamelde, vaak ontroerende, uitspraken van kinderen over hun vader en moeder. Al deze uitspraken waren ook (anoniem) zichtbaar voor bezoekers. Voor het eerst heeft Villa Zebra naast het bestaande kinderpanel ook gewerkt met een ouderpanel om kunstwerken en workshops uit te proberen. Meewerkende kunstenaars waren: Taco Anema, Johan Gielen en Brechtje Schoofs, S.P.A.M. van Griensven, Arie de Groot, Guido de Groot, Marianne Grootenboer, Anneke Hilhorst, Philip Huyghe, Nadine van Hulst, Toine Klaassen, Ondine de Kroon, Inez Odijk, Netty van Osch, Paul de Reus, Vittorio Roerade, Agnes Roothaan, Thea Schulz, Stefan Serneels, Michel Szulc-Krzyzanowski, Bert Sissingh en Sjoukje Boersma, Minne Smits, Naro Snackey, Marianne Theunissen en Chris Baaten, Ellie Uyttenbroek & Ari Versluis en Ellen Vomberg.

Galerie In de Galerie werden in 2010 14 tentoonstellingen verzorgd:

• Museum Oleander: Kinderen uit de Oleanderbuurt hebben onder begeleiding van een kunstenaar werkstukken gemaakt in het Het Kleine Museum aan de Sint Andriesstraat en toonden die in de Galerie in januari.

• Ook in januari waren er de NRC Monsters: Alle ingestuurde tekeningen van

watermonsters voor Dr. Zeepaard zijn tentoongesteld in de Galerie.

• In De Omweg van Amersfoort hebben kinderen van basisscholen uit Amersfoort met kunstenaars doorkijkjes, geheime plekken, opvallende voorwerpen en geluiden in hun wijk opgezocht. De waarnemingen zijn op een kunstzinnige manier verwerkt tot nieuwe routes waarmee de eigen wijk opnieuw in kaart werd gebracht. Dit project was gebaseerd op het Villa Zebra project De Omweg uit 2005.

• Shell Young Technical Awards: Een techniekwedstrijd voor leerlingen uit de onderbouw

(vmbo/havo/vwo). Onder leiding van een docent maken teams van vier tot zes leerlingen een eigenzinnig technisch kunstwerk uit onderdelen van oude apparaten. De winnende werkstukken van deze wedstrijd worden tentoongesteld in de galerie.

8

• In maart stond in de Galerie de KinderKunstroute. Ieder jaar vindt in Charlois de

Kinderkunstroute plaats. De kunstwerken die de kinderen in 2009 gemaakt hebben waren te zien als Kick-Off voor de Kinderkunstroute in 2010.

• Van 7 april tot 9 mei was de tentoonstelling ‘Ogen in de Kast’ in de Galerie te zien:

Kinderen uit Den Bosch hebben kunstwerken gemaakt, waarbij het vooral om het kijken en bekeken worden ging: Hoe zie jij jezelf en je omgeving en hoe ziet de kunstenaar dit?

• Begin mei presenteerden studenten van de Willem de Kooning Academie van de

opleiding ‘Beroepskunstenaar in de klas’ hun project in de galerie van Villa Zebra.

• Van 25 mei t/m 20 juni was de derde editie van De Grote Behangwedstrijd te zien in Villa Zebra. Een gezamenlijke productie van Perfax, Decofun en Villa Zebra.

• Van 21 juni t/m 9 augustus was werk van de KUBASscholen (kunstzinnige basisscholen) te

bewonderen. Vijf basisscholen verspreid over Rotterdam kwamen in de Galerie samen met hun werk rondom het thema ‘ik en mijn familie’.

• Galerie Atelier Herenplaats presenteerde vijf kunstenaars (Marco Babier, Livia Dencher,

Laan Irodjojo, Jaco Kranendonk en Wouter Valentijn) met hun werken rondom het thema ‘stad’. Van 10 augustus t/m 12 september in de Galerie van Villa Zebra te zien.

• Naast tentoonstellingen en workshops in het eigen gebouw realiseert Villa Zebra ook

kunstprojecten in de wijken. Zo was er ‘Het Kleine Museum’ in de wijk Bloemhof waar 1½ jaar elke woensdagmiddag kinderen werkten aan hun eigen kleine museum over schoonheid. In de wijk Feijenoord werd met de kinderen van vier scholen een buitengalerie gerealiseerd. In beide wijken is Villa Zebra ook actief op de brede scholen. Van al die kinderen waren er acht die zoveel plezier hadden en talent in het beeldende werk dat ze verder wilden. Vestia Rotterdam Feijenoord maakte het mogelijk dat er een kunstklas ontstond. Op 30 zaterdagochtenden in het schooljaar 2009-2010 kwamen twee jongens en zes meisjes tekenen en schilderen. De tentoonstelling ‘Kunstklas’ in de Galerie van Villa Zebra presenteerde het werk van deze klas. Van schets tot eindresultaat. Daarnaast was er een film te zien zijn waarin de kunstklassers vertellen over hun kunstenaarsschap. De tentoonstelling was te zien van 15 september t/m 3 oktober.

• Ter gelegenheid van de Kinderboekenweek toonden we in de Galerie ‘Meneer

Kandinsky was een schilder’ van illustrator en schrijver Daan Remmerts de Vries. De originele prenten van zijn boek waren van 6 oktober t/m 14 november te zien en dienden als uitgangspunt voor een speciaal onderwijsprogramma.

• Hofplein Afgestoft, een tentoonstelling in het kader van het 25-jarig jubileum van

Hofplein Rotterdam (was Jeugdtheater Hofplein). 4e jaars leerlingen van de opleiding Vormgeving van de Theater havo/vwo kozen uit de geschiedenis een affiche en gebruikte dat als uitgangspunt voor een kostuum. Ontwerpen en kostuums waren te zien van 15 november t/m 12 december.

• Van 15 december t/m 30 januari 2011 was in de Galerie Kind en kunst te zien. De

kinderpagina van het NRC Handelsblad deed een oproep aan kinderen om op de foto te gaan met een kunstwerk. Veel kinderen stuurden hun ‘kiekjes’ op en zagen die terug in de krant. In Villa Zebra werden ze bijna allemaal getoond.

9

2.2. Workshops Op woensdagmiddag, in de weekends en op alle dagen van de schoolvakanties konden kinderen na hun bezoek aan de tentoonstelling hun inspiratie goed gebruiken in een van de workshops. Op alle andere dagen schreven scholen zich in voor speciale workshops voor groepen. Daarnaast werden er speciale workshops aangeboden in het kader van het cultuurtraject van de SKVR. Ook zijn gastworkshops gegeven door kunstenaars die onderdeel uitmaakten van de tentoonstelling, bijv. Ondine de Kroon bij Moeders & Vaders. Workshops De Monsterfabriek: Monsterlab (4 t/m 12 jaar) Individueel bezoek: Kinderen ontwierpen hun eigen monster in de fabriek en maakten deze vervolgens in het Monsterlab. Monstermenu (4 t/m 12 jaar) Individueel bezoek: Kinderen maakten zelf een menu voor een monster. Broekzakmonsters (4 t/m 12 jaar) Individueel bezoek voorjaarsvakantie: Een klein monstertje voor in je broekzak als een talisman. Maasmonster (4 t/m 12 jaar) Individueel bezoek meivakantie: Een monster dat in het water leeft. Seizoensmonsters ( 4 t/m 7 jaar) Groepsworkshop: In ieder seizoen maakten kinderen met andere materialen een monster in een potje. Kweekplaats ( 4 t/m 7 jaar) Groepsworkshop: Kinderen lieten de monsters groeien door ze goed gevarieerd “eten” te geven. Uitstekend (8 t/m 12 jaar) Groepsworkshop: Kinderen maakten met behulp van foto’s hun eigen stadsmonster. Zwermen (8 t/m 12 jaar) Groepsworkshop: Ieder kind maakte een eigen monstertje. Wanneer alle monsters bij elkaar hingen vormden ze een zwerm. Monstercadeau (4 t/m 12 jaar) Kinderfeestje: Kinderen maakten monsters waar ze andere mensen mee konden laten schrikken. Workshops Bouwstad Stadsfratsen (4-12 jaar) Individueel publiek: Kinderen verknipten twee foto’s, een Rotterdams en een totaal ander architectonisch voorbeeld, tot één eigen droomontwerp. Zij plaatsen deze in een zelf gemaakt omgeving. Bouw je bril (4-12 jaar) Individueel publiek (extern): Kinderen maakten een bijzondere bril waarmee ze gebouwen en bruggen gingen zien als echte kunstwerken.

10

Straatmaatjes (4-7 jaar) Groepsworkshop: Kinderen maakten zelf de buitenkant van een huisje van een papieren zak. Hun aangeklede vingers werden de bewoners. Hart voor je stad (8-12 jaar) Groepsworkshop: Als je een stad van boven bekijkt zie je allemaal grappige vormen en kleurvlakken. Kinderen maakten een kaart van een stad met bomen, huizen en bruggen als pop-ups in graffitistijl. Huisje Boompje Feestje (4-12 jaar) Kinderfeestje: Kinderen werden zelf de gebouwen in een stad door een kostuum te knutselen bestaande uit tshirt en muts/masker. Samen vormden ze een skyline van een stad. Workshops Moeders & Vaders De grote ontmoeting (4-12 jaar) Individueel: Hoe ontmoette je moeder je vader? In een lange doos verbeeldden de kinderen de ontmoeting tussen hun ouders. Ook bedachten ze de hindernissen die zij moesten passeren om bij elkaar te komen. De allerliefste (4-6 jaar) Groepsworkshop: Kinderen maakten een medaille voor hun ouders. Familie Tak (6-8 jaar) Groepsworkshop: Kinderen maakten een bosje familiebloemen voor moeder (of vader), zoals een papa-bloem, een mama-bloem, een zusje en een broertje-bloem, een opa-bloem, een oma-bloem, een huisdier-bloem. Hetzelfde anders (8-12 jaar) Groepsworkshop: Kinderen verzonnen twee ouders en later een heel gezin. Naast gedeelde eigenschappen worden de familieleden verbonden door een bloedlijn. Ga je mee? (4-12 jaar) Groepsworkshop BSO: Kinderen verbeeldden de omgeving waar je vader/moeder graag heen gaat zonder jou. De familiemixer (4-12 jaar) Kinderfeestje: Kinderen tekenden ieder hun eigen familie. Met alle getekende figuren deze ze het ruil-spel. 2.3 Overige activiteiten in Villa Zebra

• Van 4 t/m 7 februari vond Art Rotterdam plaats in de Cruise Terminal. Villa Zebra verzorgde in huis extra lange workshops voor kinderbezoekers aan Art Rotterdam. We verrasten de kunstenaars van De Monsterfabriek tijdens een tussentijdse evaluatie -lunch met gratis kaarten voor deze kunstbeurs.

• Op 6 maart was de Rotterdamse Museumnacht in Villa Zebra. Naast het vervoer per bus

door de stad was Villa Zebra ook bereikbaar per boot. In samenwerking met het Nederlands Fotomuseum werden bezoekers gestimuleerd beide musea te bezoeken.

• Door het Nationaal Museumweekend op 10 & 11 april 2010 was Villa Zebra gratis

toegankelijk en werden er workshops gegeven.

11

• Op 22 april nodigden we vertegenwoordigers van subsidiegevers en fondsen uit om exclusief de tentoonstelling en workshops van Villa Zebra te bezoeken en nader kennis te maken. Er waren collega’s van DKC, RRKC, Fonds voor Cultuurparticipatie, Volkskracht en de Mondriaanstichting. Later kwamen medewerkers van Stichting Doen op bezoek.

• Op 8 mei organiseerde Villa Zebra in samenwerking met Vereniging Musea Rotterdam

een VIP-workshop onder leiding van kunstenaar Hillegon Brunt. Deelnemers waren de leden van de digitale nieuwsbrief (MuseumUitMail) van Vereniging Musea Rotterdam / Uitburo Rotterdam.

• Op 8 juni verzorgden we een informatiemiddag voor de medewerkers van WeZijn. Na

een verhaal over nieuwsgierigheid werden ze rondgeleid en volgden ze een workshop.

• Voorafgaand aan het North Sea Jazz Festival worden onder de naam North Sea Round Town van 25 juni t/m 11 juli veel activiteiten rondom muziek georganiseerd. In Villa Zebra konden kinderen meedoen met bijzondere muziekworkshops.

• Op 30 juni ontvingen we vijf nieuwe leden van de Gemeenteraad van Rotterdam. Ze

stelden zich op de hoogte van het programma en werkwijze van Villa Zebra.

• Begin juli stond Rotterdam in het teken van de Proloog van de Tour de France. Op 3 juli organiseert Pegasus Events in Villa Zebra een VIP-evenement voor liefhebbers van de wielersport.

• Op 10 november organiseerde Villa Zebra een bijeenkomst ter afsluiting van

‘Wereldtalenten uit Rotterdam …’. Er zijn in de afgelopen 4 jaar 4 Talentprojecten geproduceerd. Een kleine 1000 kinderen uit Rotterdam Zuid deden daar aanmee. Het resulteert in 4 reizende ‘kubustentoonstellingen’.

• In de kerstvakantie konden kinderen deelnemen aan theaterworkshops van De Grote

Ontmoeting i.s.m. het RO Theater. Het thema van de workshops was gekoppeld aan de tentoonstelling ‘Moeders & Vaders’ van Villa Zebra en de voorstelling ‘Moord in de Kerststal’ van het RO Theater.

• In 2010 werd 4 keer een kinderpanel georganiseerd. Steeds waren 6 tot 9 kinderen 6

woensdagmiddagen in Villa Zebra aanwezig om te adviseren over workshops, over titels en ontwerpen van tentoonstellingen of over de selectie van kunstwerken.

• In 2010 volgden 280 volwassenen, geïnteresseerden en professionals een informatieve

workshop over filosofie achter en de werkwijze van Villa Zebra. Daarnaast kwamen tientallen collega’s, relaties en individuele leerkrachten en kunstenaars een kijkje nemen in Villa Zebra.

• Ook in 2010 is Villa Zebra samen met de Willem de Kooningacademie verantwoordelijk

voor de uitvoering van de opleiding van de BIK (Beroepskunstenaars In de Klas) in de regio Zuidwest- Holland.

12

3. Villa Zebra activiteiten in Rotterdam Festivals, deelgemeenten, corporaties, scholen, kinderopvanginstellingen en andere organisaties in Rotterdam en in de wijken ‘benaderen’ Villa Zebra om met haar activiteiten een bijdrage te leveren aan bepaalde kunst en cultuurprogramma’s gericht op de jeugd.

• In het Beurs-World Trade Center Rotterdam werd op 14 en 15 januari de MKB- beurs People’s Business georganiseerd. Villa Zebra was verkozen tot het ‘goede doel’ van de beurs en was ter promotie actief met een stand.

• Tijdens de Kindermuziekweek in De Doelen van 9 t/m 18 april verzorgde Villa Zebra

workshops voor- en na de voorstellingen.

• Op 26 juni verzorgde Villa Zebra in samenwerking met Stichting AIR het kinderprogramma (workshop Verbouwstad) van de Dag van de Architectuur.

• Op initiatief van Villa Zebra en in samenwerking met het Nederlands Fotomuseum en

Boijmans van Beuningen verzorgde we bijzondere workshops op Jeugdvakantieland in Ahoy (26 juli t/m 6 augustus).

• Villa Zebra was deze zomer ook actief met een kunsteducatieve workshop op Festival

Duizel in het Park (31 juli & 1 augustus), Festival de Wereld van de Witte de With (10 t/m 12 september).

• Op 30 oktober verzorgde Villa Zebra workshops tijdens de Music Matters Day & Night in

De Doelen in Rotterdam Centrum.

• Na de herfstvakantie startte de werving voor ‘Wie heeft de T-factor?’. Kinderen uit Feijenoord konden meedoen aan een “pitch” met hun eigen tekeningen. 35 kinderen leverden werk in. 15 zijn geselecteerd en zullen in 2011 een tekencursus in Villa Zebra volgen.

3.1. Met de buren

• Kinderopvang Bimbola en Max Kinderopvang Voor het vijfde jaar hebben we een programma ontwikkeld voor peuters (3+) van twee kinderdagverblijven uit de buurt. We ontvingen in series van 7 á 8 workshops tien verschillende groepen. De leidsters worden betrokken bij het ontwikkelen van de inhoud van de programma’s in het kader van hun deskundigheidsbevordering. Ter afsluiting van elke serie worden alle ouders ‘s avonds uitgenodigd voor een presentatie van het werk van de kinderen in Villa Zebra.

• Vriendschapsscholen Twee basisscholen nabij Villa Zebra, OBS De Pijler en OBS De Dukdalf, haakten in op een initiatief van Jeugd, Onderwijs en Samenleving en hebben zich aan elkaar verbonden als vriendschapsschool. Villa Zebra werd gekozen als centraal ontmoetingspunt waar kinderen en leerkrachten samen activiteiten konden ondernemen. Voor het vierde achtereenvolgende jaar ontmoetten twee groepen kinderen van de ene school de kinderen van een andere school aan de hand van een kunstzinnige activiteit. Op de scholen in de directe omgeving werden meerdere bredeschoolprogramma’s verzorgd.

13

• Op 30 april was Villa Zebra met een workshopaanbod present op de Oranjemarkt bij de

Entrepothaven. 3.2. In de wijken

In Feijenoord: • Vijf van de wijk

In opdracht van de Deelgemeente Feijenoord hebben kinderen de 5 omgangsregels van de wijk opnieuw vormgegeven. Hiervan zijn posters en ansichtkaarten van gemaakt. Op 17 februari zijn deze gepresenteerd op de wijkochtend van Feijenoord en verspreid in de wijk.

• Bredeschoollessen Groen van Prinsterer, Agnesschool en Heemskerkschool Na aanleiding van de tentoonstellingen ‘De Monsterfabriek’, ‘Bouwstad’ en ‘Moeders & Vaders’ zijn bredeschoollessen ontwikkeld, series van 6 workshops op school en een bezoek aan de tentoonstelling in Villa Zebra.

• Buitenspeeldag Feijenoord, 2 juni Villa Zebra deed mee aan de buitenspeeldag op de Persoonsdam met een workshop.

• Zinnetjes Persoonshal In het project ‘Op de ramen’ van Villa Zebra in opdracht van Sport en Recreatie voor de accommodatie Persoonshal bedachten kinderen uit Feijenoord zinnetjes over spelletjes en sport die zij graag in hun wijk doen. Op 25 juni worden de Kids Olympics georganiseerd en worden de zinnetjes ‘onthuld’.

• Droom en Daad III

Met de kinderen van de Dukdalf maakten we nog 5 schilderijen voor op het Transformatorhuis in het kader van Droom en Daad.

• Insecten, Dukdalfschool Met kinderen van de Dukdalfschool maakten we 5 schilderijen van insecten voor op het schoolgebouw.

• Verhalen van de Boze Heks, Agnesschool In opdracht van de Agnesschool maakten we met kinderen 5 schilderijen voor op het noodgebouw in het kader van de kinderboekenweek.

In Noord:

• Monsters in de Bogen, 19 februari tot en met 28 februari

Tijdens de voorjaarsvakantie organiseerde Villa Zebra spannende knutselworkshops voor kinderen in het voormalige Bergwegstation. Onder leiding van kunstenaars transformeerden de kinderen het station in een week in een wereld vol monsters.

• Thuis in de Bogen, 18 oktober tot en met 22 oktober Voor de tweede keer organiseerde Villa Zebra bijzondere workshops in het voormalig Station Bergweg. Deze keer was het thema: Thuis in de Bogen. In de herfstvakantie veranderden de oude stationsbogen in door kinderen ingerichte huiskamers.

14

• Kinderuitmarkt Rotterdam Noord (van Stichting Kinderparadijs Meidoorn). Op 15 september was Villa Zebra present met een kunsteducatieve workshop.

• Tijdens project Singelkunst in Rotterdam Blijdorp op 25 september maakten we met de

kinderen allerlei Singelmonsters.

In Charlois:

• Bredeschoollessen Op PCS de Sleutel werd een bredeschoolprogramma verzorgd naar voorbeeld van de lessen in Feijenoord.

• Talent In 2010 voerde Villa Zebra op 3 scholen in Charlois (De Christophoor, De Kameleon en De Hoeksteen) het project ‘Wereldtalenten uit Rotterdam Charlois’ uit. Meer dan 200 kinderen verbeelden hun talent en lieten dat aan elkaar zien. Een tentoonstelling met een selectie van gefotografeerde talenten reisde langs de scholen.

• Zuiderparkspelen Op de Zuiderparkspelen op 17 september was Villa Zebra present met een uitdagende workshop.

In IJsselmonde:

• VDA Mr van Eijckschool

Vanaf 1 september geeft Villa Zebra les binnen het VDA van de Mr van Eijckschool. Er wordt wekelijks lesgegeven in beeldende vorming aan 6 groepen.

In Schiebroek:

• Wilgenstam

Het project ‘Mijn Museum’ speciaal ontwikkeld voor de brede school werd uitgevoerd op De Wilgenstam in de groepen 5 en 6.

In Hoogvliet:

• Kunstkop Op 11 september verzorgde Villa Zebra een workshop op het Kunstkopfestival.

3.3. Overige activiteiten in Rotterdam

• KUBAS Villa Zebra participeert in een netwerk Kunstzinnige Basisscholen (KUBAS). Eén keer per jaar presenteren de 5 scholen creatieve werkstukken van de kinderen rond een gezamenlijk thema in Villa Zebra.

• De 10

Tien organisaties van jongeren producenten in Rotterdam komen regelmatig bij elkaar om af te stemmen, samen te werken en elkaar te inspireren. Het gaat om het OT, RO theater, Rotterdams Centrum voor Theater, Hofplein Rotterdam, MAX., Meekers, Siberia, het Hiphophuis, Rotterdams Wijktheater en Villa Zebra.

15

• Architectuur Uit het verleden stamt een netwerkje over Architectuur en kinderen. AIR (Architectuurinstituut Rotterdam) en Villa Zebra hebben in de loop van 2010 afgesproken een alliantie aan te gaan. Villa Zebra voorziet AIR van educatieve programma’s bij hun op een breed publiek gerichte evenementen. AIR voorziet Villa Zebra van inhoudelijke kennis bij de tentoonstellingen over bouwen. De Stichting Rotterdam Bouwt is omgevormd tot de Stichting Rotterdam Bouwt op School. Op termijn zal zij zich bij de alliantie aansluiten.

• KCR

In de loop van 2010 werd duidelijk dat er een Rotterdams expertisecentrum komt voor kunsteducatie. DKC en SKVR zijn de initiatiefnemers. Villa Zebra is gevraagd te participeren in en begeleidingsgroep.

3.4. Samenwerking In Rotterdam werkt Villa Zebra samen met musea, onderwijsinstellingen en andere (kunst-) instellingen:

• De Rotterdamse musea • Willem de Kooningakademie • Hogeschool Rotterdam, Pabo/CMV • Hogeschool InHolland, Pabo/CMV • Thomas More, Pabo • Albeda college • Zadkine college • De Rotterdamse basisscholen en meer in het bijzonder:

De Pijler, De Dukdalf, Heemskerkschool, Agnesschool, De Groen van Prinstenerschool, De Wissel, Imeldaschool, Mgr van Eijckschool, De Sleutel, De Bloemhofschool, De Wilgenstam, De Christophoor, PC De Regenboog, Het Landje, De Blijberg, De Triangel, De Boomgaard, OBS Delfshaven en de Waterlelie.

• de Rotterdampas • de SKVR • Cultuurscouts Rotterdam • SBAW • Onafhankelijk Toneel • RO theater • CBK Rotterdam • LantarenVenster • De Doelen • AIR • Bimbola Kinderdagverblijven • Max Kinderopvang (voorheen Kinderopvang Kop van Zuid) • Stichting Hoedje van Papier • Uitgeverij Lemniscaat • Punt 5 • Kunst en Zaken • Vereniging Musea Rotterdam • Rotterdam Educatie Netwerk • Kunstproducenten voor kinderen en jongeren in Rotterdam

16

4. Villa Zebra in de rest van Nederland De unieke positie van Villa Zebra trekt aandacht ook van buiten Rotterdam. We worden gevraagd als samenwerkingspartner en steeds meer worden medewerkers van Villa Zebra uitgenodigd hun expertise te delen met anderen. Specifiek gaat het vaak over het opzetten, exploiteren of ontwikkelen van een kindermuseum. Collega’s uit Utrecht, Den Haag en Amsterdam hebben in 2010 in Villa Zebra hun licht opgestoken. In 2010 leidde de samenwerking met Scholen in de kunst uit Amersfoort tot een presentatie in onze Galerie, van het werk van kinderen uit Amersfoort. Kindertekeningen uit het hele land verzameld door de NRC-kinderpagina hingen in januari onder de titel NRC Monsters in de Galerie. In april presenteerden kinderen uit Den Bosch in de Galerie werk uit diverse cursussen van De Muzerije. In juni waren er een paar honderd inzendingen uit het hele land voor De Grote Behangwedstrijd. Ook te zien in de Galerie. Tenslotte, in december, waren foto’s te zien van kinderen op/in/onder/boven kunstwerken, wederom in samenwerking met de NRC-kinderpagina. Veel Rotterdamse kinderen gaan op werkweek naar vakantiehuizen van S&R in Baarn. Veel kinderen zijn dan voor eerst in een echt bos. Samen met Kasteel Groeneveld ontwikkelde Villa Zebra een project ‘Buiten in de stad-Buiten op het land’ dat vanaf 20 september aan zo’n 20 groepen werd gegeven. In de buurt van Villa Zebra onderzoeken kinderen ‘buiten de stad’; ze luisteren, kijken en ruiken. Hun ervaringen worden verwerkt op een badkamertegel. Op werkweek in Baarn gaan ze naar Kasteel Groeneveld waar ze het bos onderzoeken. Ze verwerken hun ervaring op een Tibetaanse vlag. Ook de tegels uit Rotterdam worden daar getoond.

4.1. Overige activiteiten

• Door twee collega’s werd lesgegeven binnen de minor Publiek en Participatie van de Reinwardt Academie, binnen de PABO Thomas More, PABO In Holland en de PABO van de Hogeschool Rotterdam en aan de Willem de Kooningacademie.

• Op 3 maart verzorgde Villa Zebra een lezing en workshop op de Inspiratiedag Cultuureducatie in het Fries Museum in Leeuwarden.

• Op 10 juni presenteerde Villa Zebra op de Dag van de Cultuureducatie in Arnhem voor

135 collega’s een verhaal en een workshop over nieuwsgierigheid en kunst.

• Op 8 september kwamen 28 cultuurcoördinatoren uit Zuid West Friesland in Wommels bij elkaar voor een verhaal over Villa Zebra.

• In de loop van het jaar staken ruim 200 collega’s hun licht op in Villa Zebra.

• In 2010 bezochten 15 collega’s van (kinder)musea uit Engeland, Duitsland en België Villa Zebra.

17

4.2 Samenwerking Villa Zebra werkte in 2010 ook buiten Rotterdam samen met musea, onderwijsinstellingen en overige (kunst) instellingen: Musea:

• Fries Museum, Leeuwarden • Museum Jan Cunen, Oss • Kasteel Groeneveld, Baarn

Onderwijs:

• Reinwardt Academie, Amsterdam Hogeschool voor de Kunsten • Universiteit Utrecht, Onderwijskunde • Hogeschool Utrecht, CMV

Overige (kunst)instellingen:

• Cultuurnetwerk • Kunstenaars en Co/Cultuur&Ondernemen • NRC (Dr. Zeepaard) • Nederlandse Museumvereniging • Kunsten ‘92 • Scholen in de Kunst, Amersfoort • De Muzerije, Den Bosch • De Kindervrijstaat, Utrecht Leidsche Rijn • Wortels, Den Haag (Ypenburg) • Noordjes Kinderkunst, Amsterdam

18

5. Resultaten 5.1. Bezoekcijfers In 2010 telde Villa Zebra 33.361 bezoekers. Om zicht te houden op het publieksbereik houden we de ontwikkelingen sinds 2004, het jaar voor de verhuizing naar Rotterdam Zuid, secuur bij. Ten opzicht van dat jaar is het bezoekaantal in 2010 met 64% gestegen en ten opzichte van 2009 met 11% (zie grafiek 1). Het aandeel kinderen binnen het publiek neemt in de tijd toe. In 2004 was ongeveer de helft van het publiek jonger dan 13 jaar, in 2010 geldt dit voor tweederde (zie grafiek 2). Hierdoor zijn er in 2010 twee keer zo veel kinderen bereikt (21.569) dan in 2004 (10.264). 1: Publieksaantallen 2004 t/m 2010 2: Aandeel kinderen versus overig publiek

Het aantal mensen dat met groepsactiviteiten is bereikt, verdubbelde de afgelopen jaren: van 6.435 in 2004 naar 12.954 in 2010 (zie grafiek 3). Onder het groepsbezoek zijn ook degenen meegeteld die worden bereikt met de externe groepsactiviteiten van Villa Zebra, zoals in het kader van de brede school. Met de groepsactiviteiten worden vooral kinderen bereikt: 80% van de deelnemers aan groepsactiviteiten in 2010 bestaat uit kinderen. 3: Aantal groepsbezoekers 2004 t/m 2010 4: Verdeling type bezoek bij kinderen

Grafiek 4 toont op welke wijze de in 2010 getelde kinderen (21.569) in aanraking kwamen met Villa Zebra. Een derde (6.990 kinderen) is op eigen gelegenheid, met ouders of andere volwassen begeleiders, naar Villa Zebra gekomen. Een kwart van het jeugdige publiek (4.906 kinderen) kwam door activiteiten voor het primair onderwijs naar Villa Zebra.

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

kinderen volwassenen

22.66127.589

30.98328.544

30.01933.361

05000

10000150002000025000300003500040000

2005 2006 2007 2008 2009 2010

12.95412.054 12.135

11.35710.879

8.202

6.439

0

2000

4000

60008000

10000

12000

14000

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

121744

1.2771.102

2.9623.467

4.906

6.990

01000200030004000500060007000

Individ

ueel PO

festiv

als

brede

scho

ol

peute

rsBSO

verja

ardag

pane

l

19

In 2010 verzorgde Villa Zebra een scala aan workshops voor kinderen op uiteenlopende locaties, zoals op Jeugdvakantieland, het Witte de Withfestival, het Kunstkopfestival, Duizel in het park en tijdens buurtevenementen. Daarmee is 16% van het jeugdige publiek bereikt (het gaat om 3.467 kinderen). Daarnaast kwam 14% van de in 2010 getelde kinderen (2.962 kinderen) door een brede schoolactiviteit met Villa Zebra in aanraking. Dit betekent een verdubbeling van het aantal kinderen dat in 2009 via brede schoolactiviteiten is bereikt. Het grootste deel hiervan (98%) kwam op school in aanraking met Villa Zebra, aangezien het om een workshop of expositie op locatie ging. 6% van het jeugdige publiek (1.277 kinderen) kwam op peuteractiviteiten af. Dat is twee keer zo veel als vorig jaar. Van het jeugdige publiek is voorts 5% (1.102 kinderen) met groepsactiviteiten voor de buitenschoolse opvang bereikt en 3% (744 kinderen) kwam door arrangementen voor verjaardagsfeestjes Conclusies Villa Zebra werkt op twee sporen aan publieksgroei, waardoor er inmiddels ruim anderhalf keer meer publiek wordt bereikt dan 7 jaar geleden. Het ene spoor betreft publieksverbreding: getracht wordt om steeds meer nieuw publiek te bereiken dat van huis uit niet gewend is om musea te bezoeken of anderszins met beeldende kunst bezig te zijn. Dit gebeurde aanvankelijk vooral door steeds meer basisschoolgroepen aan te trekken. De afgelopen twee jaar is tevens het aanbod voor de brede school fors uitgebreid. Via deze aan het primaire onderwijs gerelateerde activiteiten worden kinderen bereikt zonder onderscheid wat betreft hun sociaal culturele achtergrond. Hiermee wordt dus een zeer divers publiek bereikt. Ook met de activiteiten op Jeugdvakantieland en op buurtfestivals krijgen kinderen die zelden of nooit musea bezoeken of met kunst in aanraking komen de kans om positieve ervaringen op te doen met Villa Zebra. Het tweede spoor betreft publieksvergroting: het uitbreiden van het traditionele museumpubliek, dat bestaat uit kinderen van hoger opgeleide, cultureel actieve, veelal autochtone ouders, die met hun ouders komen. Het nog beter bereiken van deze doelgroep is nodig voor een gezonde bedrijfsvoering. Dit type publiek is namelijk beter in staat en bereid om entreekosten te betalen dan de overige doelgroepen. Dit publiek wordt door de toenemende activiteiten op interdisciplinaire kunstfestivals op het bestaan van Villa Zebra geattendeerd. Ook de nieuwe opzet van de exposities in huis die nu altijd worden aangevuld met workshops, zorgen voor extra toeloop van meer ervaren museumbezoekers, die ook iets cultureels met hun kinderen willen ondernemen. Daarnaast biedt de uitbreiding van het aanbod voor peuters deze ouders kans om hun kinderen op zeer jonge leeftijd naar Villa Zebra mee te nemen en dit te blijven doen tot ze daar te oud voor worden. 5.2. Communicatie en marketing De inspanningen op het gebied van marketing en communicatie zijn er op gericht onze doelstelling te ondersteunen. Doel is kinderen in aanraking brengen met beeldende kunst. Een subdoel is zoveel mogelijk kinderen te bereiken. Voor dit jaar 2010 was het doel gesteld op 31.000 bezoekers of contacten, waarvan 19.500 kinderen. Met 33.361 bezoekers zijn we ruim 7% over het gestelde doel gegaan. In 2010 zijn 42 pers- en nieuwsberichten verstuurd naar lokale, regionale en landelijke media. Bijna wekelijks werd er in de schrijvende pers aandacht besteed aan de activiteiten van Villa Zebra, ook in de landelijke media. Een aantal keer werd er op landelijke of regionale radio en televisie aandacht besteed aan de activiteiten van Villa Zebra. Ook werden er (video)registraties gemaakt om te publiceren op Internet. Al deze publicaties en uitingen betroffen de tentoonstellingen, de workshops of andere activiteiten.

20

Ter promotie van activiteiten van Villa Zebra werden 9 verschillende folders en 5 affiches geproduceerd en verspreid. In 4 schoolvakanties (mei-, zomer-, herfst- kerstvakantie) hingen Villa Zebra posters op driehoeksborden in Rotterdam en omgeving. Aan het einde van het jaar presenteerde Villa Zebra haar jubileumboek ‘Kijk, een Gibra!’ wat vanaf dat moment in tientallen boekwinkels te koop is. De afgelopen jaren zijn de online activiteiten van Villa Zebra steeds belangrijker geworden. In 2007 werd een nieuwe website gepresenteerd. In 2008 introduceerde Villa Zebra ook een (twee)maandelijkse digitale nieuwsbrief. In 2010 kreeg de website van Villa Zebra een vernieuwde homepage en ontvingen meer dan 1000 ‘fans’ de digitale nieuwsbrief, die 9x werd verstuurd. Ook werden 2 digitale nieuwsbrieven verstuurd naar een scholenbestand. Ter promotie van de website werd Villa Zebra in 2009 actief op Hyves en Linkedin. Sinds 2010 is Villa Zebra ook aanwezig op Facebook en worden nieuwsberichten verspreid via Twitter. In 2009 bezochten 63.031 unieke bezoekers de website van Villa Zebra. In 2010 is dat aantal gegroeid naar 86.662 bezoekers. De doelstelling wordt bereikt op onze locatie aan de Stieltjesstraat: daar is de kunst en daar kunnen we kinderen en hun begeleiders (leerkrachten, ouders) het best bedienen. Onze doelstelling wordt echter ook bereikt op plekken waar kinderen zijn: op de scholen, in de wijken, op festivals in Rotterdam en daarbuiten. De diverse activiteiten buiten Villa Zebra zorgen ook voor free publicity. Steeds gaat het er hierbij om de activiteiten als Villa Zebra te afficheren waardoor de bekendheid toeneemt, het aantal contacten stijgt en het draagvlak wordt vergroot. Die activiteiten zijn veelal vraaggericht: scholen vragen, deelgemeentes en corporaties vragen, culturele instellingen en organisaties vragen. Het aantal externe activiteiten bleek hoger dan verwacht; hoewel de inkomsten hierdoor ook groeiden, liepen die uiteindelijk niet helemaal in de pas met de hogere kosten die de extra activiteiten met zich meebrachten. Programmering en uitvoering van activiteiten sluiten aan bij de doelgroep. Publiciteitsmiddelen: flyers, affiches, free publicity ondersteunen deze marketing aanpak. Secundair, maar niet onbelangrijk, blijft de gerichtheid op samenwerking zowel met commerciële partijen (Bongo-bon, Pluimen, Henkel, Shell, Pegasus Events, De Echo, etc.) als met culturele instellingen. Mede hierdoor wordt er meer mogelijk en komt de realisering van doelstellingen dichterbij. De vraag naar onze activiteiten wordt ook gestimuleerd door zelf initiatief te nemen bijvoorbeeld met een project als Wereldtalenten in Charlois of met de projecten in het Bergwegstation in Noord. Daardoor ontstaat een beter contact met de scholen die op hun beurt weer nieuwe vragen articuleren. Ook deelgemeentes en corporaties zien steeds meer de toegevoegde waarde van kunst en cultuuractiviteiten in de vrijetijdssfeer naast uiteraard de aandacht die kunsteducatie al krijgt binnen de scholen. In 2010 realiseerden we een uitbreiding van het assortiment van de winkel en het café. Met uitbreiding van de diensten en service (verhuurmogelijkheden) zouden nog meer opbrengsten gegenereerd kunnen worden. Bij alle publicitaire- en marketinginspanningen ten behoeve van onze activiteiten geldt hoe we wervend voor onze doelgroepen kunnen zijn en hoe we onze doelgroepen het best kunnen bedienen. De verschillende kinderpanels die we gedurende het jaar organiseren zorgen voor continue en kritische adviezen. Op bescheiden wijze wordt door Villa Zebra in de zomervakantie en in de kerstvakantie publieksonderzoek verricht. Het gemiddelde waarderingscijfer steeg licht van 8.0 naar 8.2. Hoewel het aantal respondenten in de afgelopen kerstvakantie laag was (41) en wellicht niet,

21

representatief bleek daar voor het eerst uit dat we meer herhaalbezoekers hadden dan bezoekers die voor de eerste keer naar Villa Zebra kwamen (24 om 17). 5.3. Motie Kuijper en multicultureel beleid De Motie Kuijper werd in 1993 aangenomen en schrijft voor dat minimaal 1% van de subsidie van culturele instellingen besteed moet worden aan educatieve activiteiten. Villa Zebra is een kunsteducatieve instelling die zich richt op kinderen in de basisschoolleeftijd. Alle activiteiten zijn daar op gericht. De subsidie wordt geheel gebruikt voor het ontwikkelen en uitvoeren van die activiteiten. Villa Zebra ontwikkelt programma’s voor (brede) scholen en bso’s. In 2010 kwam bijna de helft van de kinderen in groepsverband naar Villa Zebra. Driekwart van deze kinderen kwam uit Rotterdam en de omliggende regio. Op de scholen heeft circa 65% van de kinderen een of meer ouders of grootouders van niet Nederlandse afkomst. Voor de buurthuizen, de buitenschoolse opvang en de peutergroepen is dat percentage zelfs hoger. Via de cultuurscouts maar ook rechtstreeks werd contact gelegd met culturele en kunstzinnige initiatieven in de wijken. Dat heeft onder meer geleid tot meer activiteiten in de wijken. Ook hier geldt dat meer dan 65% van de betrokken kinderen ouders of grootouders heeft van niet Nederlandse afkomst.

22

6. Informatieraster 6.1. Verkort informatieraster Taken

Jaarplan 2010

Jaarverslag 2010

Publieksbereik algemeen

Totaal aantal bezoeken 31.000 33.361 Kinderen 19.500 21.569 Volwassenen 11.500 11.792 Waarvan aantal betalende bezoekers Waarvan aantal niet betalende bezoekers Website 75.000 86.662 Productie

Aantal producties 47 62 [1] Waarvan tentoonstellingen 2 2 Waarvan galerietentoonstellingen 15 14 Waarvan workshops (C&S) 18 24 Waarvan projecten in de wijken 10 22 Waarvan projecten buiten Rotterdam 2 0 Presentaties

Aantal presentaties 1.720 1.696 Waarvan aantal in Rotterdam 1.711 1.696 [2] Waarvan tentoonstellingen 17 16 Aantal uren openstelling 2.086 2.086 Publiekseducatie

Aantal producties educatief aanbod 4 4 Aantal presentaties educatief aanbod 115 113[3] Aantal deelnemers educatieve activiteiten 2.550 2.640 [4] Thema

Jaarplan 2010

Jaarverslag 2010

Cultuur en School

Aantal activiteiten voor leerlingen primair onderwijs (inclusief bredeschool)

37

62

Aantal leerlingen uit primair onderwijs dat in schoolverband aan activiteiten deelneemt (inclusief bredeschool e.d.)

5.850

7.868

23

Toelichting verkort informatieraster: ad [1] Er waren dit jaar 62 nieuwe producties, waarvan 2 tentoonstellingen, 14 galerietentoonstellingen, 24 verschillende workshops, 22 projecten in de wijken. ad [2] Hier gaat het om het aantal keer dat de verschillende producties zijn uitgevoerd. Naast alle kindergroepen die een workshop ontvangen in Villa Zebra (720) gaat het ook om de tentoonstellingen (16), de workshops of lessen die gegeven worden in de projecten in de wijken: Mr van Eijckschool: 108, Heemskerkschool: 14, Dukdalf: 2, Agnes: 35, Wilgenstam: 6, De Sleutel: 7, Groen van Prinsterer: 4, samen op de scholen 176 presentaties. Daar komen bij: Monsters in de bogen: 54, Thuis in de bogen: 30, Jeugdvakantieland: 30, De Doelen: 3 en verder Witte de With, Kunstkop, Zuiderparkspelen, Appelmarkt, Uitmarkt Noord, Dag van de Architectuur, Buitenspeeldag, Duizel in het park en de Koninginnemarkt waar allemaal sprake was van een doorlopende workshops of inloopworkshops. Nog eens 126 presentaties. De workshops voor kinderen die in weekends, woensdagen en schoolvakanties Villa Zebra in familieverband bezoeken, komen daar nog bij. (10 vakantieweken x 7 dagen x 4 workshops + 42 weken x 3 dagen x 8 workshops = 658). In totaal gaat het om 720+16+176+126+658= 1696 presentaties. ad [3]en [4] De vier verschillende producties voor volwassenen werden 113 keer gepresenteerd aan in totaal 2.640 personen.

24

6.2. Uitgebreid informatieraster Verslag

2007 Verslag

2008 Verslag

2009 Plan 2010

Verslag 2010

Activiteiten:

Hoofdexposities 2 2 4 2 2

Kindergalerie (Galerie) 17 16 15 13 14

Verkooptentoonstelling 2 2 (*) 0 2 1

Deelnemende kunstenaars 87 72 80 75 63

Aantal verschillende workshops 16 19 24 20 34

Bezoekers:

Kinderen 19.242 17.953 19.728 19.500 21.569

Volwassenen w.o. studenten 11.741 10.591 10.291 11.500 11.792

Totaal bezoekers 30.983 28.544 30.019 31.000 33.361

Specificatie kinderbezoekers

Aantal groepen 634 596 658 670 720

Waarvan basisonderwijs 333 200 229 225 242 Waarvan peuters 48 37 37 50 74 Waarvan buurthuis, bso 97 59 156 150 94 Waarvan bredeschool (extern) 20 167 89 80 214 Waarvan bredeschool (in Villa Zebra) 7 5 12 15 5 Waarvan verjaardagen 129 128 135 150 91 Aantal kinderen basisonderwijs 7.254 4.014 4.781 4.500 4.906

Aantal kinderen buurthuis, bso 1.259 583 1.864 1.750 1.102

Aantal kinderen bredeschool (extern) 292 2.738 1.412 1.200 2.911

Aantal kinderen bredeschool (in Villa Zebra)

37 30 107 150 51

Aantal peuters 492 317 364 450 600

Aantal kinderen verjaardagen 1.164 1.173 1.070 1.200 744

Aantal in groepsverband 10.498 8.855 9.598 9.300 10.314

Aantal kinderen individueel 8.744 9.098 10.130 10.200 11.255

Waarvan alleen tentoonstelling 2.377 2.953 2.192 6.800 6.990 Waarvan ook workshop 4.927 3.199 4.162 (**) (**) Waarvan panellid 105 100 174 150 121 Waarvan kinderen extern 594 2.314 3.120 2.750 3.467 Waarvan 0-4 jarigen 741 532 482 500 677 (*) aantal kindergalerie presentaties met verkoopmogelijkheden. (**) van begin 2010 volgden alle bezoekende kinderen na het bezoek aan der tentoonstelling ook een workshop.

25

Verslag

2007 Verslag

2008 Verslag

2009 Plan 2010

Verslag 2010

Specificatie volwassen bezoekers

Aantal groepen 84 149 117 115 113

Waarvan verhuur 39 49 41 50 44 Waarvan cursus/collega’s 10 49 12 10 9 Waarvan studenten 35 51 63 50 56 Waarvan oudergroepen - - 1 5 4 Deelnemers verhuur 1.280 1.713 1.379 1.500 1.431

Deelnemers cursus 129 749 160 150 280

Deelnemers studenten 627 737 938 800 851

Deelnemers ouders - - 60 100 78

Aantal volw. in groepsverband 2.046 3.199 2.537 2.550 2.640

Aantal volwassenen individueel 9.695 7.284 7.754 8.950 9.152

Waarvan begeleiders van groepen 1.381 1.048 1.250 1.300 1.632 Waarvan relaties 627 465 709 650 848 Waarvan ouders, andere volwassenen

7.687 5.771 5.795 7.000 6.672

Aantal bezoekers website 78.361 60.270 63.031 75.000 86.662

26

7. Organisatie en bedrijfsvoering 7.1. De personele organisatie Aan het begin van het jaar had Villa Zebra een formatie van 10 personen (8,73fte) waarvan 1 persoon (1,0fte) in ID-verband. Voor automatisering is op afroep iemand beschikbaar en voor de financiële administratie wordt er 0,5 dag per week een administratiekantoor ingehuurd. De personeelsopbouw: Jolanda Bouman, tentoonstellingen, 0,88 Ron van Buren, balie, workshopbegeleider, 1,0 Art Collart, educator, 0,66 vanaf 1 maart Jos den Daas, marketing en communicatie, 1,0 Ester Huijnen, educator, externe projecten, 0,83 Mireille Lekransy, office manager, 0,88 Gerdien Madern, balie, kinderpanel, 0,88 vanaf 1 maart 1,0 Chris Mudde, beheer/technische dienst, 0,55 Georgette van Oosten, educator, 0,88 Richard van der Wal, balie, 0,83 tot 1 april Marijke van Zuilen, educator, 0,33 vanaf 15 augustus Fred Wartna, directeur, 1,0 Eind december bedroeg de formatie 11 personen en 9fte, waarvan 1 persoon (1fte) in ID-verband. 4 personen (2,83 fte) zijn tijdelijk. Het ziektepercentage over heel 2010 bedroeg 1,58 (was 3,67). Voor rondleidingen en het geven van workshops worden kunstenaars, studenten van een kunstgerelateerde opleiding en docenten beeldende vormgeving op freelance of vrijwilligersbasis gevraagd naast het inzetten van de eigen medewerkers en stagiaires. Ten behoeve van het café worden vrijwilligers ingeschakeld. De inzet van stagiaires en vrijwilligers is noodzakelijk; zonder hun betrokken inzet zou Villa Zebra niet alle dagen open kunnen zijn. In het afgelopen jaar hebben verschillende studenten in Villa Zebra stage gelopen. Gemiddeld zijn dat er vijf tegelijk. Er zijn stagiaires op MBO, HBO en WO niveau en ze komen van CMV, toerisme en recreatie als ook van kunstopleidingen. De stagiaires worden door hun opleiding begeleid en hebben binnen Villa Zebra hun eigen begeleider. De stagiaires zijn jong, nieuwsgierig en harde werkers. Vrijwilligers werken drie tot zes dagdelen per maand. De groep vrijwilligers fluctueert, gemiddeld zijn er twintig. Vrijwilligers zijn vaak oud-stagiaires, die het prettig vinden op deze manier met ons verbonden te blijven. Twee keer per jaar zijn er voortgangsgesprekken met alle vrijwilligers om wensen en verwachtingen over en weer op elkaar af te stemmen. De vrijwilligers zijn hoog gekwalificeerd, enthousiast en energiek. De vrijwilligers en stagiaires die op de tentoonstelling rondleiden en workshops begeleiden, worden regelmatig getraind. Specifieke vaardigheden als het stellen van vragen en het stimuleren van creatief denken worden in de praktijk aangeleerd. Ook worden ze betrokken bij de inhoudelijke ontwikkeling zoals bij het brainstormen van tentoonstellingsonderwerpen. Begin 2010 werd bekend dat Villa Zebra voor haar beleid ten aanzien van de vrijwilligers De Ring van Feijenoord had gewonnen. Medewerkers van Villa Zebra bezochten studiedagen op het terrein van museumeducatie -en marketing. Er werd deelgenomen aan het Rotterdamse Educatie platform en Villa Zebra participeert in het marketingoverleg.

27

Op 9 mei namen we deel aan een symposium van de Willem de Kooningakademie over kunsteducatie. Op 25 mei nam Villa Zebra deel aan het symposium ‘Cultuurmecenaat in Rotterdam’ georganiseerd door de RRKC. 7.2. Organisatieontwikkeling In 2006 heeft in het kader van het Instituut Nederlandse Kwaliteit (INK) een positiebepaling van Villa Zebra plaatsgevonden. Villa Zebra bevindt zich in fase II, een proces georiënteerde organisatie. Op basis van het rapport wordt aan verdere kwaliteit in de organisatie gewerkt door 3x per jaar een INKdag te organiseren. De volgende onderwerpen zijn in 2010 aan bod gekomen:

• inhoudelijke update over de visie, missie en waarden van Villa Zebra • de algemene bedrijfsvoering (procedures) • social media • externe projecten • nieuwe projecten voor 2011

Over INK en organisatie ontwikkeling werd uitgebreid verteld binnen Qmus, Qmus is een programma waarin managers van Rotterdamse musea geschoold worden in kwaliteitsverbetering van hun organisatie. 7.3. Bestuur Het bestuur is in 2010 vier keer bijeen geweest. Tussendoor werd het bestuur via email op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen. Belangrijkste onderwerpen tijdens de vergaderingen waren de aanpassing van het beleid ten gevolge het nieuwe kunstenplan, het vergroten van de eigen inkomsten en het vormen van een vriendenvereniging. Het bestuur bestond in 2010 uit de volgende leden:

• Ton Geerts, directeur Kamer van Koophandel, Rotterdam, voorzitter • Marc van Vliet, accountant Mazars, Capelle aan den IJssel, penningmeester • Carolien Dieleman, beleidsmedewerker Hogeschool Rotterdam, lid • Letty Ranshuysen, cultuuronderzoeker, Rotterdam, lid • Adriaan Westerveld, directeur Savert Business Support, Baarn, lid • Marlon Drinkwaard, ondernemer, directeur van Addmore, Gouda, lid.

Aan het eind van het jaar namen Ton Geerts en Adriaan Westerveld afscheid. Micky Teenstra, oud gemeenteraadslid en 1e voorzitter van de RRKC wordt per 1 januari 2011 voorzitter van het bestuur. Petter van Raalte treedt toe tot het bestuur per dezelfde datum. Hij is interim manager en opereert onder de naam Allescommuniceert. 7.4. De Vrienden van Villa Zebra In 2010 is het aantal Vrienden van Villa Zebra verdubbeld van 49 naar 94. Er zijn twee Vriendenavonden georganiseerd. Op 27 mei kwamen circa 60 Vrienden met introducés bij elkaar in de dakfoyer van het Maasgebouw. Osip van Duivenbode (architecthistoricus) vertelde van grote hoogte over de stedelijk ontwikkelingen van Rotterdam. Daarna was er een diner en een preview op de nieuwe tentoonstelling Bouwstad. Er werden door Joris Lutz kindertekeningen geveild. Die veiling bracht €1000,- op.

28

Op 9 december was niet alleen de gezamenlijke staf –en bestuursmeeting ter gelegenheid van de afsluiting van het jaar. We nodigden ook de Vrienden uit om het jubileum van 10 jaar Villa Zebra in te luiden. Er werd een boek gepresenteerd “Kijk een Gibra!” en afscheid genomen van twee bestuursleden.

29

8. Financiën Verslag Verslag Jaarplan Verslag

2008 2009 2010 2010 Baten Opbrengsten Directe opbrengsten 156.580 328.654 140.500 265.874 Bijdragen Subsidie Gem. Rotterdam 200.000 270.500 270.500 270.500 Subsidie Min. OC&W 167.657 224.912 224.911 224.912 Overige bijdragen 165.820 117.092 200.000 122.588 Totale Baten 690.057 941.158 835.911 883.874 Lasten Lonen en salarissen 349.685 387.110 390.711 406.863 Afschrijvingen 1.500 1.500 5.000 1.500 Activiteitenkosten 163.434 209.248 162.000 209.420 Overige bedrijfslasten Huisvestingskosten 96.882 176.254 177.700 187.324 Kantoorkosten 41.612 49.885 50.500 52.626 Publiciteitskosten 18.169 34.840 25.000 27.821 Diverse personeelskosten 27.704 33.444 25.000 29.971 Totale lasten 698.986 892.281 835.911 915.525 Saldo uit bedrijfsvoering -8.929 48.877 -31.651 Buitengewone lasten Exploitatieresultaat -8929 48.877 -31.651 Toelichting De directe opbrengsten zijn flink meer begroot maar minder ten opzichte van het 2009. Dat komt door incidentele projecten buiten de deur; daarnaast heeft ook een meer zuivere verdeling van de overige bijdragen plaatsgevonden. Die post is min of meer conform met 2009 maar flink lager dan begroot. De overige bijdragen betreffen incidentele inkomsten voor tentoonstellingsprojecten en andere activiteiten in Villa Zebra. Externe projecten zijn hoofdzakelijk verantwoordelijk voor meer personeelskosten en activiteitenkosten dan in de begroting voorzien. Lonen en salarissen zijn inclusief sociale lasten en pensioenbijdragen. De huisvestingskosten zijn hoger dan in 2009, voornamelijk veroorzaakt door hogere huur, service en energiekosten. Met de extra activiteiten zijn ook extra publicitaire kosten gemoeid. De diverse personeelskosten zijn ook gegroeid vanwege inzet van personeel voor die extra activiteiten als ook vanwege opleidingskosten. Er is een negatief saldo van €31.651. In het onderstaande overzicht zijn aan de activiteitenlasten ook toegerekend de publiciteitskosten die voor de activiteiten worden gemaakt als ook de vergoedingen voor vrijwilligers die bij die activiteiten betrokken zijn. De activiteiten lasten waren in 2009 25,4 % van de totale lasten; in 2010 was dat gestegen naar 29%.

30

2010 Begroot Realisatie Beheerslasten 623.911 648.313

Activiteitenlasten 212.000 267.212 Inclusief extra personele en publicitaire kosten

Totaal 835.911 915.525

Wat zijn de huisvestingslasten?

137.700 138.018 Alleen huur en servicelasten

Hoeveel vierkante meter? 1.350 m2 1.350m2 VZ en PH86(opslag) Huisvestingslasten per m2 102 102 Hoeveel FTE’s vast 6,3 6,17 Hoeveel FTE’s tijdelijk 2,9 2,83 Ziekteverzuim 4% 1,58%