Download - Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

Transcript
Page 1: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

Nieuwsbrief mei 2018Enkel voor ondernemers

Van springen tot loslaten

Hoe moet het verder met mijn bedrijf na mijn professionele carrière?

Bij de zaak

Page 2: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

2

> Peter Van Dessel, Verantwoordelijke ondernemers

van de getuigen in dit nummer zegt: “Ik dacht tijd genoeg te hebben, maar moest meteen in actie schieten.”Of een bedrijf verkocht wordt, of aan familie overgelaten, de tijd die nodig is om alles tot een goed einde te brengen wordt vaak onderschat. Net als de praktische, maar vooral ook de emotionele kant van een overdracht.

In dit nummer leest u hoe collega-ondernemers daarmee omgaan. Wat waren de grote struikelblokken en welke oplossingen vonden ze? De getuigenissen van collega’s bieden inspiratie. Ze tonen kansen en wijzen valkuilen aan.

Ook onze eigen specialisten delen hun ervaring. Met een stappenplan en voorbeelden uit de praktijk ontwarren ze het kluwen van een overdracht. Zo weet u perfect wat u te doen staat wanneer een opportuniteit zich aandient.

Hebt u na het lezen van dit magazine specifieke vragen dan staan onze experten voor u klaar. Uw account manager brengt u in contact met de juiste persoon.

Veel leesplezier!

“We zijn elke dag zo druk bezig dat we soms vergeten vooruit te kijken.”

Klinken deze woorden bekend in de oren? Dan bent u niet alleen. Bij het samenstellen van deze editie van Bij de zaak viel de uitspraak regelmatig. Begrijpelijk natuurlijk. De overdracht van uw bedrijf lijkt iets voor de verre toekomst. Meestal toch.

Plots staat de volgende generatie klaar of kloppen over-nemers aan de deur. Bent u daar klaar voor? Of zoals één

Klaar voor de toekomst

Page 3: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

3

Hoe moet het verder met mijn bedrijf na mijn professionele carrière?

Ontdek De Raad der Wijzen van Bank J. Van Breda & C°Hoe kunnen we u meer inzicht bieden in actuele thema’s? Hoe brengen we u tegelijk een tijdloos verhaal over de kernwaarden van onze samenwerking? Hoe bieden we antwoorden op de vragen die u zich stelt? Daarom verzamelen we meermaals per jaar een Raad der Wijzen. Deze groep van experts van binnen en buiten onze bank stellen we samen op maat van het thema dat we behandelen.

Mark Bellens

Vorige zaak­voerder Prego

Hein Wilderjans

Zaakvoerder Crosswise

Eric Baudoux

Zaakvoerder verzekerings makelaars­kantoor Baudoux

Nele Neyrinck

Account manager Bank J.Van Breda & C°

Koen Vanmechelen

Conceptueel kunstenaar

Wannes Gheysen

Expert opvolging en overdracht Van Breda Advisory

Page 4: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

4

‘Loslaten’ is onlosmakelijk verbonden met een bedrijfsoverdracht. De overname van een onderneming is meer dan bakstenen en stapels dossiers die van eigenaar wisselen. Ook de ziel van het bedrijf wordt doorgegeven. Hoe zit dat bij een kunstenaar? We spraken met Koen Vanmechelen, één van onze bekendste hedendaagse artiesten. Hoe ervaart hij het loslaten en doorgeven van zijn creaties?

Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je vooruitgang.

Page 5: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

Bij de zaak | Bank J.Van Breda & C

° | mei 2018

5

5 min.

Ambitie is nodig om iets

te bereiken

Koen Vanmechelen is wellicht het bekendst voor het kruisen van kippen uit verschillende landen. “Mijn werk cirkelt rond het geloof dat elk organisme een ander organisme nodig heeft om te overleven. Diversi-teit stimuleert veerkracht en aanpassingsvermogen.”

Rond dat concept bouwde hij een enorm oeuvre, gaande van schilderkunst, fotografie, sculpturen, installaties en internationale projecten op de snijlijn tussen kunst, wetenschap en sociaal engagement.

De baanbrekende creaties van Koen Vanmechelen gooien wereldwijd hoge ogen. En niet alleen in de culturele wereld. Ook de wetenschap kijkt met grote interesse mee. Meer zelfs, de wetenschap draagt bij aan het werk van de kunstenaar. Onderzoekers uit de hele wereld gaan aan de slag met zijn ideeën. “We ontdekten dat de gekruiste kippen minder vatbaar zijn voor ziektes, langer leven en minder agressief gedrag vertonen. Het DNA is simpelweg sterker geworden”, vertelt Koen.

Een ondernemer zet jarenlang de puntjes op de ‘i’, net zoals de schilder nieuwe toetsen op het canvas drukt. Een zaakvoerder schetst de contouren van zijn bedrijf, brengt nuances aan en legt persoonlijke

accenten. Het doel? Het bedrijf versterken. Het is zijn nalatenschap aan de volgende generatie. Waar liggen de raakvlakken tussen kunst en ondernemerschap?

Visie aftoetsen aan de feitenEerste vaststelling: ‘loslaten’ maakt deel uit van de kunst van Koen Vanmechelen. “Ik doe het onder-zoek niet zelf. Daar begint het loslaten”, zegt hij. “Als kunstenaar toets ik mijn visie voortdurend af aan de feiten. Ik geef mijn concept door aan de wetenschap. Daar zit de kennis. Uit het spanningsveld tussen ver-beelding en kennis ontstaat iets nieuws. Om vooruit-gang te boeken, moet ik dus voortdurend loslaten.”

Ondernemer of kunstenaar: wat is het verschil?

Tweede vaststelling: het succes van Koen Vanme-chelen vloeit, net als bij een ondernemer, voort uit gedrevenheid. Uit bezieling. Al ontspringt deze gedre-venheid niet aan dezelfde bron.

“Het grote verschil tussen een volbloed ondernemer en een kunstenaar is dat een ondernemer gedreven wordt door ambitie en een kunstenaar door verlan-gen”, legt Koen Vanmechelen uit. Ambitie is positief. Het is nodig om iets te bereiken. Ambitie is concreet. Het zegt: hier wil ik naar toe, dit wil ik bereiken en daarvoor moet ik iets maken dat bijvoorbeeld 20 cm lang is en 15 kg weegt.”

“Een kunstenaar zegt: ‘Ik heb een verlangen’. Hoe ziet dat eruit? Tja, de ene dag 20 centimeter, de vol-gende 9 meter. Het verlangen is grillig, niet te meten. Commercieel is dat niet interessant. Een ondernemer daarentegen ziet de markt en ontwikkelt met een dui-delijk economisch doel voor ogen. Bij mij ontwikkelen de inzichten zich al doende.”

“Niets van wat ik vandaag maak, is morgen verkocht. Ook niet volgend jaar. Ik verkoop nu werken van vijf jaar geleden. Al wat ik weet, is dat ik het móet maken. Het ene werk is de voorbode van het volgende. Het bouwt op. Ik heb het ene nodig om het volgende te kunnen maken.” Ook dat is ondernemerschap: voortborduren op de opgedane kennis, met vallen en opslaan.

Page 6: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

6

Connectie met de koperWie jaren aan zijn bedrijf gebouwd heeft, is emoti-oneel verbonden met de zaak. Het is als een eigen kind. Je wil dat het in goede handen terecht komt. Hoe zit dat bij de kunstenaar?

“Dat is een moeilijke”, vertelt Koen Vanmechelen. “Ik stel geen eisen aan mijn kopers. Iedereen doet ermee wat hij wil. Ze moeten mij niet graag zien; ze moeten mijn creatie graag zien. Er zijn kopers waar ik een fan-tastische band mee heb, maar evengoed zijn er die ik nog nooit gezien heb. Ik bedoel, Barbara Streisand heeft werk van mij, maar ik heb haar nooit ontmoet. Ik weet wel waarom ik iets gemaakt heb, maar niet waarom iemand het gekocht heeft.”

De kunstenaar heeft er desondanks vertrouwen in dat zijn werk goed terechtkomt. “Ik geloof dat mensen die van kunst houden, voelen dat er iets absoluuts in zit. Iets dat je als mens niet kan bereiken, maar wel kan voelen. Het voedt je. Dat wil je dicht bij je hebben.” De connectie is er, maar is ongrijpbaar. “Je moet de taal van het kunstwerk spreken”, verklaart de kun-stenaar poëtisch.

Een bedrijfsoverdracht is niet poëtisch, maar net heel concreet. Desondanks durven de emoties hoog oplaaien, zeker bij een familiale overdracht. Als zaak-voerder wil u het beste voor uw bedrijf én alle kin-deren gelijk behandelen. Niet iedereen is in de wieg gelegd om een bedrijf te leiden. Dat betekent dat er soms moeilijke vragen gesteld moeten worden. Hebben de kinderen de juiste kwaliteiten om het stuur over te nemen? In de woorden van Koen Vanmeche-len: spreken ze de taal?

Zorgen voor continuïteit“Om een werk te voelen, te begrijpen, heb je de kun-stenaar in principe niet nodig”, vertelt Koen Vanme-chelen. Een interessant standpunt dat ook opgaat voor de bedrijfswereld. Het succes van een KMO berust vaak op de tomeloze inzet van de zaakvoer-der. De vrees is dat wanneer die een stap terugzet, de cijfers een duik zullen nemen. De eerste opdracht bij het overname-klaar maken van een bedrijf is te

zorgen voor continuïteit. De overnemer mag de zaak-voerder niet nodig hebben om een stabiele doorstart te kunnen maken.

Vertrouwde omgeving loslaten‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers die aan het onderzoek van Koen Vanmechelen deelnemen. Ze laten hun vertrouwde academische omgeving los om mee te werken aan een project dat volledig in de wereld van de kunst is ontstaan.

Jean-Jacques Cassiman, gerenommeerd professor emeritus aan de KULeuven, die baanbrekend werk verricht op het vlak van menselijke genetica, was van bij de start een medestander van Koen Vanmechelen.

“Professor Cassiman is fantastisch geweest. Twintig jaar geleden al, bij de start van het Cosmopolitan Chicken Project, waarbij we kippen uit de hele wereld met elkaar kruisen, zei hij: ‘We gaan dit project volgen, maar laten

Kopers moeten mij niet graag zien. Ze moeten mijn werk graag zien.

Page 7: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

Bij de zaak | Bank J.Van Breda & C

° | mei 2018

7

de kunst het voortouw nemen. Ik wil weten wat er in die kip gebeurt’. Hij had de visie, want de realiteit is dat een project als CCP nooit had kunnen ontstaan in een zuiver academische omgeving. Daarvoor ont-breekt de tijd. Ik ben al 25 jaar kippen aan het krui-sen. Hoeveel onderzoeksprojecten lopen zo lang?”

Afstand nemenDe wisselwerking tussen kunst en kennis zit gebak-ken in het DNA van het werk van Koen, letterlijk en figuurlijk. “Nadat ik iets gemaakt heb, wil ik begrijpen wat ik heb gedaan. Ik maak altijd de analyse. Om de analyse correct uit te voeren, moet ik afstand creëren tussen mezelf en wat ik gemaakt hebt.”

Wie ooit in een overnameproces zat, weet dat afstand creëren de eerste stap is naar een vlotte overdracht.

Het is nodig om een doorlichting van het bedrijf te maken. Een objectieve analyse legt elk aspect van een verkoop of overname op tafel. Zo weet iedereen waar het over gaat en wat de gevolgen van een beslissing zijn. Een doorlichting zorgt voor duidelijkheid bij alle betrokkenen.

De voordelen van samenwerken

Samenwerken is vanzelfsprekend voor Koen Vanme-chelen. “Ik doe het onderzoek niet zelf.” Door samen te werken creëert de kunstenaar iets dat pure ver-beelding en objectieve wetenschap overstijgt. De onderzoekers doen dingen die de kunstenaar niet kan en omgekeerd. Toch werken ze met hetzelfde doel voor ogen.

Samenwerken bij een bedrijfsoverdracht heeft gelijkaardige voordelen. De ervaring van specia-listen brengt helderheid in de complexiteit van een overdracht.

Van Breda Advisory schetst een haalbaar traject voor de overdracht dat rekening houdt met de belangen van uw bedrijf en met die van uw gezin.

>> U leest alles over Van Breda Advisory op pagina 10Ik weet wel waarom ik iets gemaakt heb,

maar niet waarom iemand het gekocht

heeft

Heruitvinder van de kipKoen Vanmechelen (°1965) is een internatio-naal gelauwerd conceptueel kunstenaar. In zijn werk onderzoekt hij het belang van bio-cultu-rele diversiteit, identiteit en maatschappij. Zijn kunst omvat fotografie, schilderkunst, sculptu-ren, installaties, video en levende kunst en is wereldwijd te bewonderen.

Aan het einde van de jaren ’90 kreeg Koen Van-mechelen voor het eerst internationale erken-ning met het Cosmopolitan Chicken Project (CCP) waarin hij kippen uit verschillende landen begon te kruisen. Het project mondde uit in een wereldwijde samenwerking tussen wetenschap en kunst die tot op vandaag standhoudt.

www.koenvanmechelen.be

Page 8: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

8

Wanneer u als familiale ondernemer proactief inzicht krijgt in de waarde van uw bedrijf kan u op scharniermomenten de juiste keuzes maken. Daarom is het aangewezen minstens 5 à 10 jaar voor de verkoop van uw bedrijf een objectieve waardebepaling te doen. Een expertise die we via Van Breda Advisory in huis hebben.

Een bedrijfswaardering is een kunst, geen wetenschap. Er zijn geen unieke waarderingsmethoden. Het is een delicaat en vooral emoti-oneel proces. Het is een uitspraak over prestaties.

Waardering is niet gelijk aan prijs. Doel van een waardering is inzicht krijgen.

Wil u de waarde van uw bedrijf laten bepalen door een objectieve derde partij? Uw account manager brengt u in contact met de juiste persoon.

Start met een SWOT-analyse.

Een SWOT-analyse doet u best samen met de sleutelpersonen binnen uw bedrijf die elk vanuit hun invalshoek het bedrijf en haar omgeving in al haar aspecten eva-lueren. Zo krijgt u inzicht in de huidige sterktes en zwaktes van uw bedrijf, maar ook in de potentiële verbeterpunten. Dit helpt u om de waarde van uw bedrijf verder te optimaliseren.

SWOT

Hoe bepaalt men de waarde van uw bedrijf?

STRENGTHS

Waarin onderscheidt uw bedrijf zich?

OPPORTUNITIES

Hoe kan u uw marktaandeel verhogen?

WEAKNESSES

Waarin is uw concurrent beter?

THREATS

Welke externe factoren kunnen de groei negatief beïnvloeden?

Page 9: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

9

Waarderingsprincipes Waarderingsmethoden

CONTINUÏTEIT

De waardering wordt opgevat volgens de vooronderstel-ling dat de activiteiten worden voortgezet. Er wordt een waarde op de activiteit geplakt en het potentieel om in de toe-komst winst te maken.

OPTIMALISATIE VAN DE

WAARDERING

Een bedrijfswaardering slaat op de waarde van 100% van de aandelen. Bij een gedeel-telijke verkoop passen we niet zomaar de regel van drie toe.

WAARDE IS NIET GELIJK AAN

PRIJS

De prijs is hetgeen de koper bereid is te betalen. De prijs kan hoger of lager liggen dan de waarde van het bedrijf.

STAND ALONE

De vennootschap wordt gewaardeerd op haar eigen prestaties. Eventuele voor-delen voor een koper (zoals synergieën) worden niet meegerekend.

SUBSTANTIËLE WAARDE

• De boekhoudkundige waarde van het eigen vermogen is het startpunt.

• Deze boekwaarde is niet noodzakelijk gelijk aan de marktwaarde.

RENDEMENTSWAARDE

• Waardering vertrekt vanuit het rendement dat de koper kan realiseren binnen de vennootschap na de overname.

VERGELIJKENDE WAARDE

• Waardering vertrekt vanuit de prijs die betaald werd voor verge-lijkbare bedrijven.

• Dit is een grote uitdaging binnen KMO-markt door gebrek aan vergelijkbaarheid.

• Het resultaat is een waarderingsvork.

Page 10: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

10

Van Breda Advisory begeleidt uw bedrijfsoverdracht

We zoeken oplossingen in het belang van bedrijf én familieDe overdracht van een bedrijf is complex. Onze exper-ten stippelen een traject voor een vlotte overname uit. Ze zoeken een consensus tussen de betrokken familieleden en maken een eerlijke analyse van uw onderneming.Wannes Gheysen, expert opvolging en overdracht bij Bank J.Van Breda & C° vertelt.

Page 11: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

Bij de zaak | Bank J.Van Breda & C

° | mei 2018

11

Bij een bedrijfsovername liggen alle kaarten op tafel: operationeel, fiscaal en financieel. Dat is intens. Eén factor wordt vaak vergeten: de emotionele factor. U geeft uw levenswerk uit handen. En als ook de kin-deren betrokken partij zijn, wordt het helemaal inge-wikkeld. Emo en ratio durven elkaar al eens in de weg zitten. Dat zorgt voor spanning. Van Breda Advisory neemt die spanning weg door een objectief en onaf-hankelijk klankbord te zijn doorheen het hele proces van verkoop of familiale overname.

“We zoeken oplossingen die zowel het belang van het bedrijf als dat van de familie dienen.” vertelt Wannes Gheysen. “Na de overdracht moet iedereen nog door dezelfde deur kunnen. Onze aanpak heeft drie pijlers: voorbereiding, begeleiding bij familiale overdracht en opvolging bij externe verkoop.”

Laten we beginnen bij het begin: hoe bereid ik de over-name van mijn bedrijf voor met hulp van een expert?

Is mijn bedrijf klaar om overgelaten te worden?

“Een overdracht vraagt tijd. Begin er niet halsoverkop aan. Vijf tot tien jaar vóór de effectieve overdacht maken we een objectieve analyse

van uw bedrijf. We nemen als het ware een foto van de onderneming. Die foto is de basis voor het uitstip-pelen van de toekomstmogelijkheden. U weet waar u staat en wat de opties zijn.” Wannes somt de vier stappen van de voorbereiding op.

“Alles begint bij de waardebepaling. Dat is stap één. Vervolgens vergelijken we uw bedrijf met dat van sectorgenoten. Op die manier ziet u meteen hoe uw bedrijf zich verhoudt tot de markt. Stap drie is een diepgravende SWOT-analyse. Wat zijn de sterktes (‘Strenghts’), zwaktes (‘Weaknesses’), kansen (‘Opportunities’) en bedreigingen (‘Threats’) van uw onderneming? In stap vier zoeken we naar optimalisatiemogelijkheden voor de overdracht. Is het interessant om vastgoed uit het bedrijf te halen?

Kunnen we het bedrijf minder afhankelijk maken van u als zaakvoerder? Moeten er middelen uit het bedrijf gehaald worden.”

“Die periode van vijf tot tien jaar lijkt lang, maar is nodig om het bedrijf overnameklaar te maken. Elke situatie is anders natuurlijk, maar het kan geen kwaad om deze timing in het achterhoofd te houden. Om een voorbeeld te geven: het succes van een KMO steunt vaak op de inzet van de zaakvoerder / eige-naar. Als u beslist hier een mouw aan te passen door een externe manager aan te trekken, duurt het snel enkele jaren voor het nieuwe bestuur volledige auto-noom kan werken.”

5 min.

U weet waar u staat en wat de

opties zijn.

Page 12: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

12

Familiale opvolging: een traject dat de familie samenhoudt“Een familiale overname is altijd delicaat. Emoties spelen hier onvermijdelijk een grotere rol dan bij een externe verkoop. Een extreem voorbeeld: wat als de zoon een fantastische heftruckchauffeur is die al jaren voor het bedrijf werkt, maar geen manager? De jong ere dochter daarentegen behaalde met glans een diploma handelsingenieur en zette net haar eerste stappen in het familiebedrijf. Hoe verzoen je die twee uitersten zonder het belang van de zaak uit het oog te verliezen?”

“Van Breda Advisory zorgt voor een stappenplan dat een vlotte overdacht mogelijk maakt. Hoe we dat doen? Het begint met praten. We gaan met ieder-een aan tafel zitten en vragen van elk de visie op de persoonlijke en familiale situatie, en op de toe-komst van de onderneming. Uit

al die meningen distilleren we een consensus. Van daaruit schetsen we mogelijke trajecten om dat doel te bereiken. De familie beslist.”

“Als het traject vastligt brengen we u, waar nodig, in contact met externe partijen, bijvoorbeeld voor de juridische afhandeling van de overdracht”, vult Wannes Gheysen aan. “Op die manier behouden we onze onafhankelijkheid waardoor we u optimaal kunnen blijven begeleiden.”

Externe verkoop: inzicht in de overnamemarkt

“Ook bij een externe verkoop dragen we onafhan-kelijkheid hoog in het vaandel. Misschien moet ik daarom eerst verduidelijken dat Van Breda Advisory geen bedrijven verkoopt. We leggen nooit recht-streeks de link tussen koper en verkoper. Wel met de bemiddelaar die de partijen met elkaar in contact brengt. We kennen de markt goed en weten wie sterk werk aflevert. De keuze van een kwalitatieve externe partij maakt een groot verschil.”

“We bekijken ook het mense-lijk aspect. Belangrijk, want dat wordt dikwijls vergeten. Als ondernemer bent u voortdurend aan het werk. Rond uw activiteit heeft u wellicht ook een groot net-werk opgebouwd. Het sociale en professionele loopt na al die jaren door elkaar. De vraag die we altijd stel-len is: hebt u al nagedacht over wat u na de verkoop

We praten met de hele familie, zoeken een consensus en schet-sen een traject voor de toekomst.

Het ontwikkelen van een persoonlijke toekomst-visie is een belang-rijk onderdeel van het overnameproces.

Page 13: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

Bij de zaak | Bank J.Van Breda & C

° | mei 2018

13

wil doen? Niet alleen met de vrijgekomen middelen, maar ook met uw tijd. Hebt u daar een plan voor? Het ontwikkelen van een persoonlijke toekomstvisie is een belangrijk onderdeel van het overnameproces.”

“Wat doen we verder? We staan u gedurende het hele traject bij. In de eerste plaats door een realis-tisch beeld te schetsen van de overnamemarkt. We geven een indicatie van de te verwachten prijs én de verwachtingen van de kopers.”

Waarom werken met Van Breda Advisory?

“We zijn een gespecialiseerd klankbord en creëren de omstandigheden voor een vlotte overdracht van uw bedrijf. We stel-len de noodzakelijke moeilijke vragen en zoeken oplossingen vooraleer de problemen zich stellen. We kennen de overnamemarkt en zorgen ervoor dat u

gewapend met een plan de arena betreedt.”

We geven een indicatie van de te

verwachten prijs én de verwach-

tingen van de kopers.

Wat is Van Breda Advisory?Bank J.Van Breda & C° is erkend door de Vlaamse Over-heid als ‘dienstverlener in familiale opvolging’. Hierdoor komt ons advies in aanmerking voor een subsidie.

Van Breda Advisory is een betalende service van Bank Van Breda. Onze experten bieden advies bij de voorbe-reiding van de overdracht van het familiebedrijf, familiale opvolgingstrajecten en bedrijfsoverdrachten.

Dankzij onze expertise op het vlak van opvolgingen en overdrachten zijn we partner in het Centre for Mergers, Acquisitions & Buyouts van Vlerick Business School.

Meer weten? www.bankvanbreda.be/overdracht

Page 14: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

14

Zo pakten collega-ondernemers het aan

Als u de voorgaande pagina’s bekeken hebt, dan weet u dat de overdracht van een bedrijf een intensieve gebeurtenis is. Maar wat is intensief?

Wil u echt begrijpen wat het betekent om een bedrijf, dat u eigenhandig hebt opgebouwd, los te laten? Dan is het beter om de theorie te laten varen en de praktijk met gestrekte benen te tackelen.

Collega-ondernemers vertellen welke gebeurtenis hen voor het eerst deed nadenken over de overdracht van hun bedrijf en welk parcours ze daarbij aflegden. Wat meteen opvalt bij de getuigenissen is dat er meer opties zijn dan een overname door de kinderen of verkoop aan een collega.

Tweede inzicht: stuk voor stuk deden de ondernemers een beroep op externe specialisten. De waardering van een bedrijf gebeurt op basis van verschillende factoren. Buikgevoel hoort daar niet bij. Een externe expert toetst emoties af aan feiten en stippelt een haalbaar traject uit dat rekening houdt met de visie van alle betrokkenen.

Ondernemers Mark Bellens, Eric Baudoux en Hein Wilderjans vertellen hun verhaal.

Page 15: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

Bij de zaak | Bank J.Van Breda & C

° | mei 2018

15

Mark Bellens verkocht bedrijf aan particuliere zaakvoerder

Een bedrijfsoverdracht? Dat was iets voor later

“Twee jaar geleden was verkoop niet aan de orde. Dachten we”, vertelt Mark Bellens, onder-nemer uit Olen. “We waren er gewoon niet mee bezig.” Een gesprek met Bank J. Van Breda & C° bood een nieuwe kijk op de situatie. “Je vraagt je toch af: wat is het juiste moment? Dat bleek nu te zijn.” We volgen het traject van de heer Bellens. Toeval bracht de bal aan het rollen.

Page 16: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

16

“Mijn kinderen hadden andere ambities. Daar was ik eigenlijk wel blij om. Mijn broer had ook een bedrijf. Zijn kinderen hebben de zaak over genomen. Hij is tien jaar ouder, maar werkt nog elke dag. Als het bedrijf in de familie blijft, is het moeilijker om los te laten. Ik wist: als ik stop dan stopt het ook echt.”

Infosessie was de aanzet“Een overdracht had ik nooit echt overwogen. Ik was 57 jaar en de zaken gingen goed. Een infosessie van Bank Van Breda zette me aan het denken. Mijn kin-deren hadden aangegeven dat ze iets anders wilden doen. Wat ik prima vond. Toen de uitnodiging voor de

infosessie in de bus viel, dacht ik: ‘ik ga toch eens luisteren’. Daarna is het snel gegaan.”

Van Breda Advisory had huiswerk gemaakt

“Ik had een kaartje ingevuld dat men me mocht contac-teren voor een persoonlijk gesprek. Niet veel later kreeg ik ook effectief een telefoon van Wannes Gheysen, expert opvolging en overdracht bij Bank J.Van Breda & C°, met de vraag of ik nog altijd wilde praten. We spraken af. Wannes had zijn huiswerk gemaakt. Hij had onze balansen bestu-deerd en zei: ‘Eigenlijk heb je een bedrijf dat op een piek-moment zit om te verkopen. De cijfers zijn goed, er is nog groeimarge en de sector waarin je actief bent is op dit moment erg hot. Je zal zeker geïnteresseerden vinden. Wacht geen tien jaar meer’. In dat eerste gesprek schetste hij meteen ook de horizon. Het hele overnametraject kon 12 maanden en zelfs langer duren. Op die tijd kan er veel gebeuren, dacht ik. Ik heb de leeftijd, misschien is dit toch het juiste moment.”

Wie is Mark Bellens?

• 59 jaar• ex-zaakvoerder/eigenaar Prego. • Levering aan huis van kwaliteitsvolle

maaltijden voor zorgbehoevende mensen• Regio Olen.• Verkocht het bedrijf in 2017 aan een par-

ticuliere zaakvoerder, een zogenaamde management buy-in.

De cijfers zijn goed, er is groeimarge en de

sector is gegeerd

6 min.

Page 17: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

Bij de zaak | Bank J.Van Breda & C

° | mei 2018

17

“Nadien moesten we de overdracht bekend maken aan het personeel. Ook dat hadden we minutieus voorbereid met de bemiddelaar. Alles stond gereed. Het personeel heeft er bij wijze van spreken amper iets van gemerkt.”

Wat nu? “De hele zomer werkten mijn vrouw en ik nog super-hard in ons eigen bedrijf. In oktober was er een nieuwe eigenaar. De ochtend van de ondertekening hadden we nog een gesprek over wat we in de toe-komst zouden gaan doen. Maar we zijn nog jong. Onze dagen vullen zichzelf met kleinkinderen en het werk in ons buitenverblijf in Nederland. We hebben onszelf een sabbatjaar gegeven, maar ik moet zeggen, het begint al te kriebelen. Ik ben weer met iets bezig. Gewoon om mijn creativiteit kwijt te kunnen en om toch iets van een officiële structuur rond ons te

Alle variabelen wezen in dezelfde richting: dit

is het juiste momentBemiddelaar waarmee het klikt“Wannes bracht ons in contact met een bemiddelaar. Ik had er eerlijk gezegd schrik voor. Maar hij kent de markt en stelde iemand voor waarmee het meteen klikte. Prego is mijn tweede bedrijf. Toen ik bij het eerste met externe partners ging samenwerken is het misgelopen. Als de klik er dit keer niet was, zou ik de overdracht meteen stopgezet hebben. En zelf een bemiddelaar zoeken, ik zou niet weten waar te begin-nen. Dat eerste gesprek ging niet over cijfers, maar was vooral een aangename babbel. Aan het einde vroeg de bemiddelaar: ‘Mag ik een analyse maken? Dan weet je wat je bedrijf waard is’. Oké, zei ik, Go!”

‘Wil ik wel verkopen?’“De bemiddelaar begon te rekenen en gaf een indi-catie van de waarde. Daarna moesten we de knoop doorhakken. Wil ik wel verkopen? De bemiddelaar waarschuwde: ‘Let op, het kan tot vijf jaar duren voor de verkoop rond is. Mijn echtgenote en ik staken de koppen bij elkaar. Alle variabelen wezen in dezelfde richting: dit is het juiste moment. Dat

bleek te kloppen. De bemiddelaar maakte een dossier op en trok daarmee discreet de

markt op. Twee maanden later was er al een koper gevonden. Eigenlijk waren we daar niet klaar voor.”

Toen werd het hectisch“Dat was het startschot van een heel intensieve peri-ode. Alle cijfers, balansen en gegevens die beschik-baar waren via de nationale bank moesten gestaafd worden. Dat was een berg werk. Bovendien moest alles in absolute discretie gebeuren, want je wil natuurlijk niet dat het personeel of anderen weten dat je bedrijf verkocht wordt. Drie maanden lang werk-ten we ’s avonds en ‘s nachts koortsachtig om alle bewijsmateriaal te verzamelen, bovenop de gewone dagtaak. Ondertussen werd ook nog over de prijs onderhandeld met de bemiddelaar als tussenper-soon. En moest alles juridisch sluitend gemaakt worden. Verschrikkelijk hectisch. De druk lag hoog. Ook emotioneel was die periode erg zwaar. We waren zo blij toen het achter de rug was en we de overdracht konden ondertekenen.”

We hadden alles minutieus voor-bereid. Het personeel heeft er

amper iets van gemerkt

Page 18: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

18

hebben. Wij zijn immers nog niet pensioengerechtigd. Wannes zei het bij het begin al: ‘er is leven na het bedrijfsleven’. We moesten dus goed nadenken over wat we daarna zouden doen.”

Hoe belangrijk was Bank Van Breda?

“Zonder de infosessie en het gesprek met Wannes Gheysen zou er van een verkoop geen sprake geweest zijn. Ook de keuze van de bemiddelaar is doorslaggevend gebleken. Er was vertrouwen en grote discretie. Tot op het einde wist niemand van de verkoop af. Dat maakte alles zoveel makkelijker.” “De rol van Bank Van Breda was cruciaal. Op het juiste moment heeft de bank actie ondernomen en de noodzakelijke begeleiding georganiseerd. Dat heeft alles in gang gezet.”

Het advies van Mark Bellens

“Blijf niet bij de pakken zitten. Denk op tijd na over een overdracht, vóór het dringend wordt. Ik weet nu hoe intensief het traject is. Stel dat we hadden moeten verkopen omdat ik ernstig ziek was. Dan zou heel de procedure op de schouders van mijn vrouw gevallen zijn. Bovenop de miserie thuis. En ook, nu is er nog tijd om te genieten. Ik ben lid van een fietsclub. Voor het eerst kon ik mee op weekend. Dat zou vroeger onmogelijk geweest zijn. Of een ongepland tochtje met vrienden op woensdagmiddag. Ik ga mee! Het is een nieuw gevoel van vrijheid.”

Denk op tijd na over een overdracht. Ik weet nu

hoe intensief het traject is.

Page 19: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

Bij de zaak | Bank J.Van Breda & C

° | mei 2018

19

Infosessie Bank Van Breda:

familiale over­name of niet?

Gesprek met O&O Expert van Van Breda Advisory

Introductie

bemiddelaar

Analyse en

waardebepaling

Administratie staven van de cijfers, onder­

handelingen en uitteke­nen juridisch kader

Overdracht

December

2016Oktober 2017

“Ze hadden hun huiswerk gemaakt.

Het advies: als u er klaar voor bent,

wacht dan geen 10 jaar meer.”

“Ik had er schrik voor, maar het

klikte.”

“Een heel zware periode.”

“Ik had geen plan­nen, maar ging toch eens luisteren.”

“Springen we of wachten we nog een paar jaar?”

“Het begin van een sabbatjaar.”

Rol Bank J.Van Breda & C°

“Op het juiste moment heeft de bank actie onderno-men en de noodzakelijke begeleiding georganiseerd. Dat heeft alles in gang gezet.”

Het traject van Mark Bellens

Page 20: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

20

Eric Baudoux staat aan het begin van een overdracht

Hoe moet het verder met mijn bedrijf na mijn professionele carrière?

Een publicatie over opvolging en overname van Bank J.Van Breda & C° zette Eric Baudoux, directeur van het verzekeringsmakelaarskantoor Baudoux, aan het denken: hoe moet het verder met mijn bedrijf? Van Breda Advisory maakte een analyse van zijn zaak en sprak met alle betrokkenen over de toekomst. Het waren de eerste stappen naar een effectieve overdracht. “Iedereen had nood aan een gesprek met een externe partij.”

Page 21: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

Bij de zaak | Bank J.Van Breda & C

° | mei 2018

21

“Ik hou van mijn vak en ben in goede gezondheid, maar leeftijdsgenoten beginnen stilaan een stapje terug te zetten. Onlangs kreeg ik zelf een over-namebod. Dat heeft mij aan het denken gezet. Ik had de mogelijkheid niet eerder bekeken, al is het aangenaam vast te stellen dat er interesse is in mijn

kantoor.”

“Het is door een artikel van Bank J.Van Breda & C° dat ik verder ben beginnen

nadenken. Eén zin liet een diepe indruk na: ‘Een familiale overname vraagt 4 tot 7 jaar tijd’. Dat had ik nooit gedacht. Ik dacht twee, misschien drie jaar. Ik was net de 61 voorbij en had mezelf voorgenomen op pensioen te gaan op 65. Ik moest in actie schieten.

Als ik te laat met de voorbereidingen startte, zou ik te weinig tijd hebben om alle opties grondig af te wegen. Niemand blijft gevrijwaard van gezondheidsproble-men of ingrijpende veranderingen. Het was nodig dat ik nadacht over een overdracht, ongeacht of het ook effectief zover zou komen.”

Samen met Bank J.Van Breda & C° voerde u een analyse uit met het oog op een overdracht. Hoe ver-liep die?“Mijn account manager, Julien Duchateau, bracht me in contact met Vincent Muntz van Van Breda Advisory. De gesprekken met de experten van de bank namen twijfels weg en brachten verheldering. Het is belangrijk om onuitgesproken gedachten ken-baar te maken, anders bestaat de kans dat je de verwachtingen van een eventuele overnemer fout

inschat. Je zou zelfs kunnen denken dat iemand uit je familie je bedrijf wenst over te nemen, terwijl dit in realiteit niet het geval is. Mocht er concrete interesse zijn vanuit mijn omgeving, dan weet ik nu dat ik bege-leiding nodig heb, want bij een familiale overname zijn de gevolgen groter, dan bij een externe verkoop.

Bank Van Breda begeleidde de gesprekken met alle betrokkenen, een cruciale rol in het proces van de overdracht.”

Hoe werd de begeleiding onthaald door uw familieleden? “Iedereen had behoefte aan een gesprek met een externe partij. Het was de ideale gelegenheid om alle standpunten kenbaar te maken. Een moment om vrij, onbelemmerd en zonder zorgen te praten.”

Wie is Eric Baudoux?

• 62 jaar• Zaakvoerder en directeur van verzekerings-

makelaarskantoor Baudoux• Regio Enghien• Heeft de eerste stappen gezet richting een

effectieve overdracht.

Ik moest in actie schieten.

Bij familiale opvolging blijft de band met het bedrijf groter dan bij een externe overname.

6 min.

Page 22: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

22

Zorgde de tussenkomst van de bank voor nieuwe denkpistes?“Zeker. Ik stelde me heel wat vragen. Wie het bedrijf overneemt, neemt alles over. Ook de afschrijvingen en de investeringen op 10 jaar en langer. Ik vroeg me af: hoe zal ons vak eruit zien binnen 10 jaar? Vandaag haal ik een omzet die lineair en constant stijgt, maar hoe zal dat morgen zijn? Bij een overname door een externe partij sta je hier minder bij stil. Dan spreek je een prijs af waarna je alles verkoopt en loslaat.”

Welke punten werden met de bank besproken?“Alle betrokkenen verduidelijkten in de eerste plaats hun standpunt. Wat niet evident was. Verkeerde interpretaties en misverstanden

zijn altijd mogelijk. Daarnaast bespraken we ook de haalbaarheid ervan. Iedere betrokkene heeft het recht te weten wat de voorwaarden voor een overname zijn. Is het realiseerbaar vanuit praktisch, technisch en financieel standpunt? Dankzij Bank Van Breda kon alles besproken worden.”

Was het rapport goed onderbouwd?“Absoluut. Maar het is uiteraard slechts een startpunt. Alle elementen die ik met de bank kon delen, werden verwerkt in een rapport. Het is nu aan mij om te bekij-ken welke piste we gaan volgen. Eens mijn beslissing is gemaakt doe ik uiteraard opnieuw beroep op de bank om de zaken concreet aan te pakken.”

Over het algemeen genomen was u positief?“Ik ben Bank Van Breda dankbaar. Dankzij hen ben ik tijdig over de overdracht beginnen na te denken en heb ik de eerste stappen gezet. Ik zie opnieuw het bos door de bomen. Als ondernemer ben ik de hele dag bezig. Het ontbreekt me soms aan tijd om na te denken over de toekomst. Nu weet ik dat ik daarvoor echt tijd moet vrijmaken.

Ook alle betrokken partijen waren zeer tevreden. Het is nu aan mij om verder te gaan en de analyse te maken. Tussen het punt waar we ons nu bevinden en de concrete uitvoering – als die er ooit komt – is nog een hele weg af te leggen. Er moet nog veel nagedacht worden.”

Zijn er zaken die de bank anders, of beter had kunnen doen?“Het rapport is een uitstekend uitgangspunt. Ik ben Bank Van Breda vooral dankbaar om er te zijn. Alle elementen liggen nu op tafel. De weg tot de echte overdracht is nog ver, maar het eerste stuk van het traject heb ik al afgelegd.”

Mijn bedrijf boekt vandaag vooruitgang. Mijn wens is dat dit zo blijft evolueren, ook nadat de zaak is overgenomen.

Alle elementen liggen op tafel: de tussenkomst van Bank Van Breda zette me op weg.

Het is nu aan mij om te bekijken welke piste we

gaan volgen.

Page 23: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

Bij de zaak | Bank J.Van Breda & C

° | mei 2018

23

“Dankzij Bank Van Breda liggen alle ele-menten op tafel. Het eerste stuk van de overdracht is afgelegd.”

Het traject van Eric Baudoux

Publicatie: opvol-ging en overname door Bank J.Van

Breda & C°

Gesprek met

account manager

Overleg met specia-

list van de bank

Dialoog met alle betrokkenen door

Van Breda Advisory

Presentatie rapport aan de hele fami-lie door Van Breda

Advisory

Maart 2017 Juli 2017

“Dat artikel heeft me wakker

geschud. Ik moest in actie schieten.”

“Hij bracht me in con­tact met Van Breda Advisory.”

“Dit bracht duidelijk­heid en nam onzeker­

heden weg.”

“Cruciaal moment. Ieder­een kon onbelemmerd zijn mening geven.”

“Een uitstekend uitgangspunt voor

het kiezen van de juiste piste.”

Rol Bank J.Van Breda & C°

Page 24: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

24

Hein Wilderjans ging in zee met een investeerdersgroep

Plots moesten we het stuur drastisch omgooien

“De grootste verrassing? Onze 18-jarige zoon die zei dat hij het bedrijf wilde overnemen. We hadden altijd gedacht gewoon te verkopen. Plots moesten we het stuur omgooien. We hebben drie kinderen, hoe zorgen we ervoor dat niemand benadeeld wordt?” De oplos-sing: een investeringsgroep aantrekken. “Een erg mooie formule. Ik zou het meteen opnieuw doen”, vertelt Hein Wilderjans. Van verrassing tot verkoop, we volgen het parcours van de familie Wilderjans.

Page 25: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

Bij de zaak | Bank J.Van Breda & C

° | mei 2018

25

Het begon met goede raad“Omdat andere bedrijven interesse toonden in ons bedrijf gingen we samenzitten met iemand die gespe-cialiseerd is in overnames. Hoe pakken we zoiets aan? Hij vroeg: ‘heb je er al met je kinderen over gesproken’. ‘Die zijn niet geïnteresseerd’ zeiden mijn vrouw en ik in koor. ‘Doe het toch maar raadde hij aan’. Een wijze raad. “De kinderen woonden toen nog allemaal thuis. ’s Avonds aan tafel hadden Veerle, mijn echtgenote, en ik het erover. ‘Niet doen’, zei Philippe, onze jongste zoon. ‘Zeker niet verkopen. Ik wil er mee instappen’. Daar-mee was een rechttoe rechtaan overname meteen van tafel geveegd.”

Dat is vragen om problemen“We wilden absoluut vermijden dat Philippe op een bepaald moment zijn broer en zus zou moeten vergoeden voor de meer-waarde die hij zelf gecreëerd zou hebben. Dat is het klassieke scenario, hè. We zien het regelmatig in het bedrijfsleven. Eén van de kinderen stapt in het bedrijf, krijgt een paar aandelen en laat het bedrijf groeien door zijn of haar jong enthousiasme. Met de andere kinderen is nog niet echt iets geregeld. Het zal wel loslopen, dat idee. Dat is vragen om problemen.”

“Voor ons was het doel duidelijk: alle kinderen hebben recht op eenzelfde deel en moeten daar vrij over kunnen beschikken. De specialist die we onder de arm genomen hadden, stelde voor om een externe investeerder aan te trekken. De technische term

is een leveraged buy-out. Het was de perfecte oplossing voor ons.”

Wie is Hein Wilderjans?

• 54 jaar• Mede-zaakvoerder en aandeelhouder

Crosswise, samen met jongste zoon Philippe

• Toeleverancier glasvezeltoepassingen • Regio Brecht• Verkocht 49% van de aandelen aan

een investeringsgroep

Alle kinderen hebben recht op eenzelfde

deel en moeten daar vrij over kunnen

beschikken.

6 min.

Page 26: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

26

Wat is een leveraged buy-out?

“De investeerder kocht met de hulp van enkele banken 100% van de aandelen. Hierdoor kwamen liquide middelen vrij. Het deel dat naar de kinderen gaat, werd via schen-king verdeeld. Alle drie hetzelfde bedrag. Onze jongste zoon gebruikte zijn deel om zich terug in te kopen in het bedrijf. Mijn vrouw en ik deden hetzelfde. Samen hebben wij 51% van de aandelen, de investeringsgroep 49%. De meerderheidsparticipatie blijft dus in de familie.”“Eerste voordeel: alle kinderen kregen een gelijk deel. Tweede voordeel: door te verkopen konden we het geld netto ontvangen. Dat was voor ons een opportuniteit om het bedrijf te valideren. Ook dat is belangrijk.”

Bijna de handdoek in de ring gegooid

“De aanloop naar de verkoop was slopend. Er moest een berg werk verzet worden en de stress liep op. Ook emotioneel was het doorbijten. Het gaat tenslotte over de verkoop van je eigen bedrijf. Dat is als een kind afgeven. Bovendien moest alles in de schemer-zone gebeuren. Je wil niet dat iedereen weet dat het bedrijf verkocht wordt. Dat betekent avond- en week-endwerk. Vooral de due dilligence was zwaar. Daar kwam enorm veel opzoekwerk bij kijken. Mochten we toen geen duidelijk doel voor ogen gehad hebben dan hadden we er de brui aangegeven. Zeker weten. Op die momenten heb je goede begeleiding nodig. Iemand die het klappen van de zweep kent en werk

uit handen neemt. De rol van de bemid-delaar valt niet te onderschatten. Dat is je vertrouwenspersoon.”

Beste bod vs. beste partner: wat kies ik?

“Gelukkig stopt ook die moeilijke periode. Op een bepaald moment hadden we enkele concrete voor-stellen. Tijd om de knoop door te hakken. Uiteindelijk kozen we niet voor het hoogste bod, maar voor de investeerder waar Veerle, Philippe en ikzelf het beste gevoel bij hadden. Vergeet niet dat we zelf nog actief zijn in het bedrijf. Dan gaat de voorkeur toch eerder uit naar iemand waarmee het prettig samenwerken is.

In ons geval betekende dit operationele onafhankelijk-heid. We zijn een kleine onderneming. Voortdurende inmenging zou te belastend geweest zijn. Grote inves-teringen toetsen we natuurlijk wel af bij onze inves-teringspartner. Voor ons was het de best mogelijke oplossing. Ik zou het meteen opnieuw doen.”

Uiteindelijk kozen we niet voor het hoogste bod,

maar voor de investeerder waar we het beste gevoel

bij hadden.

Page 27: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

Bij de zaak | Bank J.Van Breda & C

° | mei 2018

27

Wat is het juiste moment om te verkopen?

De vraag die op ieders lippen brandt, maar wat is het antwoord? Volgens Hein: “Niet wanneer je denkt dat het bedrijf op zijn top is, en zeker niet wanneer de daling is ingezet. Het beste moment om te ver-kopen is, volgens mij, wanneer het bedrijf stabiele groei realiseert.”

“Begin er op tijd aan. Vergeet niet dat een overname tijd kost. Heb je een ingewikkelde bedrijfsstructuur met vastgoed in de onderneming, dan moet dat alle-maal uitgevlooid en ontrafeld worden. Een jaar is zo voorbij. Het is een hectisch rit. Je zou het kunnen verkorten, maar dan wordt het onmenselijk zwaar.”

Het advies van Hein Wilderjans

“De grootste fout die je kan maken, is denken dat je weet wat je kinderen willen. Praat met hen. Blijf ook open com-municeren doorheen het hele overnameproces. Bespreek duidelijk wat de gevolgen zijn van elke beslissing. Het gaat tenslotte over hun toekomst. Hun stem is belangrijk.

Bij ons was alles toegankelijk. Onze kinderen hebben alle stappen gevolgd en presentaties gezien. In het weekend bespraken we bij het avondeten de stand van zaken. Ook de bedragen lagen open en bloot op tafel. Ze wisten per-fect waar we aan toe waren en wat hun deel zou zijn.

Maak het ook niet moeilijker dan nodig. De afspraak was: we bespreken alles onder elkaar, en enkel onder elkaar. Partners en schoonfamilie hebben geen inspraak. Wat besproken wordt, blijft onder ons. Anders wordt het een verhaal zonder einde. Ruzie in de familie is wel het laatste wat we wilden.”

Page 28: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

28

Zoon beslist in het bedrijf te stappen

Overleg met externe

specialist

Waardering en opmaak

bedrijfspresentaties

Prospectie door de

bemiddelaar

Non-binding offer

Due diligence onderzoek van

de boekhouding

Binding offer

September 2012

Juli 2013

“Een verrassing, we moesten onze plannen herzien.”

“Iemand met ervaring aan je zijde is cruciaal”

“Met twee geïn­teresseerden verdergegaan.”

“We kozen voor de partner waar we ons het best bij voelden”

“Strategische waarde, groeiprognoses, toe­

komstvisie. Alles wordt uit uitgeschreven.”

“Intense periode. Bijna gooiden we de hand­

doek in de ring.”

“Bank J.Van Breda & C° was een klankbord. We werken al jaren nauw samen. De bank doet meer dan het puur bancaire.”

Het traject van Hein Wilderjans

Page 29: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

De overdracht van uw bedrijf in 7 stappen

U denkt eraan uw bedrijf te verkopen of over te laten aan familie? Ons advies: neem uw tijd en werk planmatig. Nele Neyrinck, account manager bij Bank J.Van Breda & C° voor de regio West-Vlaanderen, licht de sleutelprincipes van een vlotte overdracht toe.

Page 30: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

30

Nele Neyrinck: “Elke dag werkt u met passie aan de uitbouw van uw bedrijf. U kijkt in de toekomst, schat kansen en gevaren in en houdt zo uw bedrijf op koers. Op een bepaald ogenblik verschijnen er nieuwe vragen aan de horizon: wat na het onderne-merschap, hoe bescherm ik mijn bedrijf en hoe bied ik zekerheid aan mijn familie? Het zijn vanzelfsprekende vragen, maar het maken van de juiste keuze is dat niet. Er komt veel bij kijken. Een overname kan snel overweldigend lijken. Neem de tijd om elke stap grondig te onderzoeken en laat u begeleiden door specialisten. Zo gaat u te werk:”

1. Start tijdig“De belangrijkste succesfactor is, u raadt het al, tijd. Start op tijd met de voorbereiding. Hoe minder tijd er is, hoe groter de kans op problemen en conflicten. De ervaring leert dat een familiale opvolging gemiddeld vier tot zeven jaar duurt. Voor een verkoop moet u rekenen op minstens drie jaar.”

2. Maak een objectieve evaluatie van uw bedrijf

berekend volgens verschillende methodes, elk met hun spe-cifieke kenmerken. Bij een correcte uitvoering zullen de waar-deringen vaak bij elkaar in de buurt liggen. Zijn er toch grote verschillen, zoek dan uit wat de oorzaak is en bekijk of er oplos-singen gezocht moeten worden.”

4. Bereid u voor op een nieuwe carrière

“De ervaring leert dat ondernemers de impact van een over-dracht onderschatten. Het gaat ten slotte over een levenswerk en een passie die uit handen gegeven wordt. In veel gevallen verdwijnt ook het dagelijkse netwerk van leveranciers, mede-werkers en klanten. Het zwarte gat dreigt. Denk daarom ook na over hoe uw leven er na een carrière als bedrijfsleider zal uitzien.”

5. Bespreek de opties met alle betrokkenen

“Familiale conflicten zijn altijd te vermijden. Betrek daarom iedereen, ook al zal niet iedereen in de toekomst actief betrokken zijn in het bedrijf.”

“Zet u schrap voor een intense rit, ook emotioneel. Toch is het cru-ciaal om objectief te blijven. Ook als het over moeilijke vragen gaat: zijn uw kinderen oprecht geïnte-resseerd in een overname? Zo ja, hebben ze ook de juiste kwalitei-ten om het bedrijf te leiden. We adviseren om te star-ten met een SWOT-analyse. Die biedt een rationele, maar heldere evaluatie van uw bedrijf. Lijst samen met de sleutelfiguren in uw onderneming de sterk-tes, zwaktes, kansen en bedreigen op (‘strenghts’, ‘weaknesses’, ‘opportunities’ en ‘threats’). Bekijk het bedrijf ook door de ogen van een overnemer. Door afstand te nemen, drijven nieuwe kansen en inzich-ten naar de oppervlakte. De hulp van een externe adviseur is zinvol. Het is een ervaren stem in het overnameverhaal.”

3. Laat de waarde van uw bedrijf professioneel bepalen

“Schakel liefst een onafhankelijke expert in voor de waardering van uw bedrijf. Een waardering wordt

Een familiale opvolging orga-niseren neemt al snel vier tot zeven jaar in beslag.

Pas wanneer de strategische keuzes bepaald zijn, kan u naden-ken over de finan-ciële structuren.

4 min.

Page 31: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

Bij de zaak | Bank J.Van Breda & C

° | mei 2018

31

“Voor diegene die wel actief zijn, is een gedeelde toekomstvisie belangrijk. Een open communicatie is een must. Iedereen moet de voor- en nadelen van elke keuze goed kunnen inschatten. Pas wanneer de strategische keuzes bepaald zijn, kan u naden-ken over de financiële structuren.”

6. Maak een actiegericht stappenplan met duidelijke afspraken

“Het doorlopen van de verschillende fases van het stappenplan is cruciaal voor een succesvolle overdracht. Ik zei het al: neem de tijd. In het schema staat ook fiscale optimalisatie. Dat is een belangrijk, maar geen beslissend onderdeel. De familiaal gedra-gen visie bepaalt alles. De fiscale structuur vloeit daaruit voort, maar is geen doel op zich. Zet ten slotte ook alle afspraken op

énkel tot ondernemers en vrije beroepen richten, weten we heel goed welke externe partijen op een bepaald moment geïntroduceerd moeten worden.”

Andere kijk op de zaak“We praten met iedereen, dat leidt vaak tot nieuwe inzichten. Onlangs nog, familieleden die vooraf geen interesse toonden in het familiebedrijf bekeken de situatie na het gesprek met een heel andere bril. Dat gaf me erg veel voldoening. Dankzij onze ervaring werden de familiebanden sterk gehouden. Cliënten waarderen het ook dat we verder kijken dan het puur financiële. We toetsen bij alle betrokkenen de verschil-lende scenario’s af en schetsen de mogelijke impact van elke beslissing. Elk traject is tenslotte maatwerk. Die gedachte zit altijd in ons achterhoofd.”

papier. Goede afspraken maken goede vrienden. Een juridisch adviseur maakt de overeenkomst waterdicht.”

7. Kies voor professionele begeleiding

“Het overnameproces kent vele dimensies”, vertelt Nele. Voor elke dimensie zijn andere competenties nodig. Een expert van Van Breda Advisory begeleidt u doorheen het ganse proces. Bank J.Van Breda & C° is gespecialiseerde in fami-liale opvolging en verkoop van KMO’s. Dankzij onze expertise op de overnamemarkt, en omdat we ons

Een expert van Van Breda Advisory begeleidt u doorheen het ganse proces.

Strategische visie Keuze voor toekomst in het familiebedrijf

Loslaten van het levenswerk

Interesse van andere familieleden

Eigendoms­overdracht

Fiscaliteit Juridische uitwerking

Naar een succesvolle toekomst

Page 32: Van springen tot loslaten · Vertrouwde omgeving loslaten ‘Je moet voortdurend loslaten. Zo boek je voort-gang’. Dit geldt niet alleen voor de kunstenaar, maar ook voor de wetenschappers

03 217 53 33elke bankwerkdag van 9 tot 17u

Bank J. Van Breda & C°Ledeganckkaai 72000 Antwerpen

www.bankvanbreda.be/contact

VanBredaOnline via App Store of Google Play

Bank J. Van Breda & C° NV | Ledeganckkaai 7, 2000 Antwerpen, tel. 03 217 53 33 BTW BE 0404 055 577, RPR Antwerpen, FSMA 014377 A | Ver. uitg.: [email protected] | Eindredactie: [email protected] J.Van Breda & C° respecteert uw privacy. Wij beschermen uw persoonsgegevens op een eerlijke en transparante manier met eerbied voor de regelgeving. U vindt onze privacyverklaring op www.bankvanbreda.be. U leest er hoe en met welk doel de bank uw persoonsgegevens verwerkt en met wie zij uw gegevens deelt. U kan uw persoonsgegevens inzien, laten verbeteren of verwijderen. U kan ook vragen om ze over te dragen naar een andere financiële instelling. Als u het niet eens bent met de manier waarop de bank uw gegevens verwerkt (bijv. voor direct marketing), passen wij dit voor u aan. Stuur voor elk van deze vragen een e-mail naar clië[email protected] of gebruik het contactformulier op www.bankvanbreda.be. Als u geen bevredigend antwoord ontvangt, bent u welkom bij de data protection officer via [email protected]. Wil u meer info of gaat u niet akkoord met het standpunt van de bank? Kijk dan op www.privacycommission.be.

Meer lezen over bedrijfsoverdracht?www.bankvanbreda.be/overdracht