Techniek special
Techniek special
LANDELIJKE GIRLSDAY:
ook in het Noorden van het landEén van de activiteiten van VHTO om meisjes te enthousi-asmeren voor bèta, techniek en ICT is de jaarlijkse Girlsday. Dit jaar openden op 23 april ruim 310 bèta-/technische en ICT- bedrijven hun deuren voor ruim 8.885 meisjes van 10-15 jaar. Ook in het noorden van het land.
Leeuwarden Vrij-Baan nodigde ruim
70 meisjes voor een bezoek aan het
aquaduct Drachtsterweg. Daar kregen
ze verschillende opdrachten en vra-
gen over de bouw van het aquaduct
met een prijsuitreiking aan het eind.
Dit onder begeleiding van gedeputeer-
de Sietske Poepjes, wethouder Thea
Koster en ruim 15 bèta/technische
dames die werken voor het project.
Bij Scheepswerf De Kaap werden 28
meisjes van het Greijdanus College
Meppel uitgedaagd om de accommo-
datie aan boord van een duwboot her
in te richten. Twintig meisjes van het Dr.
Nassau College uit Assen volgden een
workshop 3D-printen op het provincie-
huis van de Provincie Drenthe.
Speciaal voor meisjes? Ja. Nederlandse
meisjes kiezen minder voor opleidingen
en beroepen in deze sectoren dan jon-
gens. Dat terwijl meisjes vaak wel talent
hebben voor bèta/technische vakken en
zij hier over het algemeen even goed
op presteren als jongens. Het keuze-
verschil wordt eerder veroorzaakt door
(gender-stereotiepe) invloeden vanuit de
omgeving, een beperkt beeld van oplei-
dingen en beroepen en het ontbreken
van vrouwelijke professionals in bèta,
techniek of ICT om zich mee te kunnen
identificeren. Tot slot hebben Nederland-
se meisjes weinig zelfvertrouwen in het
eigen talent voor bètavakken en techniek.
Ook speciaal voor meisjes van 8-18
jaar zijn de DigiVita Code Events van
VHTO waarbij meisjes andere meisjes
leren programmeren. Op zaterdag 6
juni 2015 vindt het event plaats op Han-
zehogeschool Groningen. Deelname is
gratis. Aanmelden via www.digivita.nl
FOT
O: L
IESB
ETH
DIN
GEM
ANS,
VHT
O
Over VHTO, Landelijk expertisebureau meisjes/vrouwen en bèta/techniekVHTO zet zich in voor een grotere participatie van meisjes en vrouwen aan de
wereld van bètawetenschappen, techniek en ICT. Samen met de overheid, het
onderwijs en het bedrijfsleven organiseert VHTO diverse activiteiten om meisjes
al op jonge leeftijd kennis te laten maken met bèta, techniek en ICT. www.vhto.nl.
VOORWOORD
Meer aandacht voor techniek in het onderwijsHet ruimtestation en de Sojoez-raket zijn natuurlijk een en al techniek. Voor mijn reis naar de ruimte heb ik dan ook veel technische kennis moeten opdoen, want in de ruimte ben je naast astronaut en wetenschapper ook een techneut. In het ISS kan je mooi zien hoe technologie zich in de loop van de tijd heeft ontwikkeld. De nieuwere modules aan het ruimtestation zijn veel geavanceerder en beschikken over de nieuwste technieken. Loste ik tijdens mijn reis nog met veel creativiteit, knutselwerk en tape problemen in de ruimte op. Inmiddels beschikken de astronauten over een 3D printer waarmee ze ter plekke een vervangend onderdeel printen.
Het ISS klinkt natuurlijk ver weg maar
de technologie en toepassingen van
ruimtevaart vinden hun weg ook in
ons dagelijks leven, immers geen
navigatiesysteem zonder satelliet.
De Nederlandse industrie speelt een
belangrijke rol in het ontwikkelingen
van nieuwe technologie. Volgend jaar
wordt een Nederlands satellietinstru-
ment gelanceerd dat dagelijks en
wereldwijd vanuit de ruimte de lucht
monitort die wij inademen. De komen-
de jaren zullen in rap tempo veel meer
innovatieve satelliettoepassingen vol-
gen die ons leven op aarde veiliger,
aangenamer en duurzamer maken.
Techniek is de drijvende factor voor
innovatie, voor welvaart en welzijn
nu en in de toekomst. Goed opgelei-
de technici die hun vak verstaan, die
met nieuwe uitvindingen en ideeën
komen, zijn hiervoor essentieel. Dit
vraagt om structurele aandacht voor
techniek in het onderwijs. De ambitie
van het Techniekpact is dat leerlingen
al op de basisschool kennismaken
met techniek. Want door al vroeg de
nieuwsgierigheid en een onderzoe-
kende houding van kinderen te stimu-
leren, maken zij later – blijkt uit on-
derzoek - een positievere keuze voor
techniek. Als ambassadeur van het
Techniekpact zet ik mij in om kinde-
ren te inspireren en te laten zien hoe
leuk wetenschap en techniek is. En
natuurlijk ook de leerkrachten, want
zij zijn het die techniek de plek moe-
ten geven die het verdient. Zij moeten
overtuigd worden dat het niet eng en
moeilijk is maar juist makkelijk is te
koppelen aan bestaande lessen.
Natuurlijk hoeft niet ieder kind een
wetenschapper of techneut te wor-
den, maar we moeten kinderen
wel de ruimte geven om
hun talenten te ontdekken.
Kortom, laat leerlingen,
nieuwsgierig zijn en met
techniek bezig zijn in het
onderwijs. Daarmee wordt
creativiteit en het oplossen
van problemen gestimu-
leerd.
En zorgen we ervoor dat de kinderen
van nu straks beschikken over de
vaardigheden die de arbeidsmarkt
van hen vraagt.
André Kuipers,
Astronaut en ambassadeur van het
Techniekpact
www.techniekpact.nl
Een uitgave gemaakt door Landes Uitgevers BV, gedistribueerd door NDC Mediagroep RedactieFred OotjersRoeline KuiperMartine van der LindenHenk PokerNiek DonkerMarchel Bardis
FotografieJournalisten zelfDeelnemers zelfSandra Gielesen UitgavemanagementAndries Jacké 06 344 366 33Siebrand Osinga 06 44 911 263
OpmaakVDS Vormgeving,Drachtenwww.vds-vormgeving.nl
ONTDEK DÉ HIGH TECH BEDRIJVEN VAN DRACHTEN
Zaterdag 6 juni 11.00 tot 17.00 uur. BD Kiestra Marconilaan 6, Drachten.
WWW.DUTCHTECHNOLOGYWEEK.COM
MINISTER HENK KAMP EN CDK JOHN JORRITSMA ONTHULLEN HET KUNSTWERK REGION OF SMART FACTORIES IN DE STAND
VAN DE TASKFORCE HTSM NOORD-NEDERLAND TIJDENS DE HANNOVER MESSE, IN APRIL
NIEUWE TASKFORCE ZET NOORDELIJKE HIGH TECH SECTOR OP DE INTERNATIONALE KAART
Noord-Nederland ‘ontdekt’ de high tech industrieWereldspeler in big data...Noord-Nederland als bakermat van Smart Factories…Materiaalkennis die het verschil maakt…. ‘Datagateway to Europe’ Noord-Nederland heeft alle ingrediënten in huis om uit te groeien tot een high tech regio van wereldformaat. En dat is maar goed ook, want welke keuze Noord-Nederland ook maakt: de toekomstige werkgelegenheid, op alle scholingsniveaus, zal voor een belangrijk deel moeten komen van de high tech maakindustrie.
Om de ambities van de noordelijke
hightech industrie kracht bij te zetten is
het afgelopen jaar de Taskforce HTSM
Noord-Nederland van start gegaan.
Deze Taskforce is een coalitie van de
belangrijkste high tech bedrijven en
initiatieven in het Noorden en bestaat
uit Henk Brink (gedeputeerde Drenthe),
Rob Karsmakers (Philips), Rob Goos-
sens (Fokker), Sibrand Poppema (RUG),
Kor Vischer (Innovatiecluster Drachten),
Marco de Vos (ASTRON, mede namens
het Drentse sensorcluster) en Jan Jaap
Aue (Hanzehogeschool, mede namens
NHL en Stenden). Coördinator van de
Taskforce is Hans Praat van de Noor-
delijke Ontwikkelingsmaatschappij
(NOM).
De Taskforce HTSM gaat initiatieven
aanjagen om de high tech industrie in
het Noorden te verbreden en te verster-
ken, met speciale aandacht voor de rol
van de maakindustrie bij de noordelijke
speerpunten zoals agro-food, healthy
ageing, water en energie-transitie. In-
novatie-projecten met clusters van gro-
te en kleine bedrijven en onderwijs- en
kennisinstellingen spelen daarbij een
belangrijke rol. Onlangs is rond Fokker
het project ‘World Class Composite So-
lution’ (WCCS) van start gegaan. Deze
zomer kan hopelijk een start worden
gemaakt met het project ‘Region of
Smart Factories’, waarin maar liefst 40
partners gaan investeren in ‘slimme fa-
brieken’ en met ERCET, waarin nieuwe
technieken voor big-data analyse wor-
den ontwikkeld.
Een belangrijke taak van de Taskforce
HTSM is de branding van de noorde-
lijke high tech sector. In april stond
de Taskforce met een eigen stand op
de Hannover Messe, de grootste in-
dustriebeurs ter wereld. Hier heeft
minister Henk Kamp van Economische
Zaken, samen met de Friese CdK John
Jorritsma een kunstwerk onthuld dat
de ambities van het Noorden als ‘Re-
gion of Smart Factories’ visualiseert.
Bij de branding van de noordelijke high
tech sector zet de Taksforce in op het
ontwikkelen van een herkenbaar profiel
voortbouwend op unieke combinatie
van kennis rond big data, sensortech-
nologie, smart factories, materialen en
autonome systemen.
Techniek special
F-TOP IN FRIESLAND
Inzetten op kennis- én baanbehoudDe ambitie liegt er niet om: binnen drie jaar 250 werkzoe-kenden in de technische sector aan een baan helpen. Met het project F-TOP (Fries Technisch Opleidings Platform) worden vacatures en werkzoekenden naadloos gematcht en blijven kennis en ervaring voor de sector behouden.
Tekst: Fred Ootjers
F-TOP is een project van de provincie
Fryslân, het UWV, vakverenigingen FNV
Bondgenoten, CNV Vakmensen en De
Unie, de werkgeversorganisaties Ko-
ninklijke Metaalunie en Uneto-VNI en de
aangesloten opleidingsfondsen OOM en
OTIB. De provincie Fryslân ondersteunt
het initiatief vanuit het investeringspro-
gramma Wurkje foar Fryslân, waarmee
ze de Friese economie wil versterken.
“We zitten in de technische sector met
het probleem dat mensen die door de
economische crisis hun baan hebben
verloren, bij een aantrekkende markt
moeilijk aan het werk kunnen komen”,
aldus Michiel Jansen, regiomanager
van Opleidings- en Ontwikkelingsfonds
OOM en projectleider van F-TOP. “Het
zijn stuk voor stuk vakmensen, maar
vaak missen ze net die specifieke vaar-
digheid waar een werkgever naar op
zoek is. Dat gemis kan een gevolg zijn
van het feit dat ze zich die kennis niet
of nauwelijks hebben eigen gemaakt bij
een vorige werkgever, maar ook omdat
juist in de techniek de ontwikkelingen
elkaar snel opvolgen. Wie een tijdje
buiten het arbeidsproces staat, loopt al
snel een achterstand op.”
Feit is ook dat technische bedrijven veel
latente vacatures hebben. Vacatures die
niet in enige databank zijn opgeslagen,
vaak omdat het om dermate gespecia-
liseerde functies en/of werkzaamheden
gaat waarvoor geen personeel is te
vinden. “Wij zetten twee arbeidsmarkt-
coaches in om op zoek te gaan naar die
vacatures. Vervolgens gaan die samen
met het UWV in het werkzoekendenbe-
stand op zoek naar de meest geschikte
kandidaat. De rol van de F-TOP arbeids-
marktcoaches is cruciaal in het hele
proces. Zij zoeken naar de juiste match
en brengen in samenspraak met de
kandidaat en werkgever in kaart welke
kennis en vaardigheden bij hem of haar
als extra moet worden bijgebracht. De
ontbrekende kennis en vaardigheden
worden verwoord in een opleidingsplan,
zodat de match op korte termijn wordt
geoptimaliseerd en de werkzoekende
een passende en interessante baan
vindt en de werkgever een gemotiveer-
de werknemer aanneemt.”
Bedrijven ontvangen per geplaatste
kandidaat € 3.500,- om de kosten van
scholing en begeleiding te dekken.
Daarna komen de werknemers in dienst
bij de werkgever en ontvangen zij een
normaal salaris. Na een proefplaatsing
van twee maanden volgt er een contract
van minimaal een half jaar. Jansen: “Het
gaat niet om het snel even invullen van
een piekperiode of om werken met
behoud van uitkering. F-TOP gaat voor
duurzame banen. Belangstellenden die
meer willen weten over F-TOP kunnen
contact opnemen met Michiel Jansen
via [email protected].
TECHNISCH BEROEPSONDERWIJS FRIESLAND
Synergie uit kracht, betrok-kenheid en enthousiasmeIn 2012 startte onder het motto ‘Techniek maakt de toekomst’ een driejarig programma, waarin alle 25 Vmbo en de 3 Mbo scholen in Friesland in samenwerking met de Friese ondernemers en overheden er extra de schouders onder gingen zetten om ook in de toekomst over voldoende en adequaat opgeleid technisch personeel in de provincie te beschikken. In augustus dit jaar wordt het programma afgesloten en volgens projectleider Sydo de Jong kan er met succes terug gezien worden op de inspanningen. Het aflopen van het project is geen einde, maar de opmaat naar een verdere verbreding en verdieping van de behaalde resultaten.
Tekst: Fred Ootjers
Techniek is niet meer weg te denken
uit onze samenleving en van metaal-
tot transportbedrijf en van bouwon-
derneming tot high-tech productie-
bedrijf, zijn duizenden in de provincie
Friesland werkzaam in de techniek.
Als gevolg van de vergrijzing en de
trend dat steeds minder jongeren
kiezen voor een loopbaan in de tech-
niek, dreigt er in de provincie binnen
afzienbare tijd een tekort te ontstaan
aan goed opgeleide technici op ten-
minste Mbo-niveau. De Jong: “Doel
van het project was dan ook om tot
een intensievere en structurele sa-
menwerking te komen tussen scholen
en bedrijven. Vraag en aanbod moe-
ten beter op elkaar worden afgestemd
en de aansluiting geoptimaliseerd.
Een actieve rol daarbinnen van de
bedrijven is essentieel, om het risico
van mismatchen tot een minimum te
beperken.”
“Daarnaast dient de aansluiting tus-
sen Vmbo en Mbo binnen de disci-
pline Techniek op diverse niveau’s te
worden verbeterd, zodat de overstap
voor de leerlingen wordt versoepeld.
Tijdens de duur van het project zijn
door de deelnemende scholen op
dat gebied verschillende initiatieven
ontplooid, waarvan de eerste posi-
tieve resultaten nu al zichtbaar zijn.
Belangrijke begeleidende factoren
binnen dat proces zijn loopbaanori-
entatie en loopbaanbegeleiding. Ook
dit gebeurt in nauwe samenwerking
met lokale en regionale bedrijven en
ook hier zijn in de afgelopen drie jaren
flinke vorderingen gemaakt.”
Een van de vier actielijnen om de doel-
stellingen te halen, was het opzetten
van zogenaamde Technetkringen, net-
werken op techniekgebied. “Succes
kan alleen behaald worden door sa-
menwerking. Binnen de Technetkrin-
gen stemmen scholen, bedrijven en
overheden de problemen op elkaar af
en zoeken ze gezamenlijk naar oplos-
singen. Aanvankelijk lag de focus voor-
al op de sectoren metaal en installatie-
techniek, maar inmiddels participeert
ook de bouw in het netwerk en zoeken
we aansluiting met de procestechniek.
Binnen de Technetkringen worden
bijvoorbeeld initiatieven ontplooid om
de techniek al zo vroeg mogelijk bij de
jeugd onder de aandacht te brengen.
Door voorlichting en door een betere
aansluiting te bewerkstelligen tussen
de bovenbouw van het basisonderwijs
en het Vmbo en Mbo.”
Resumerend stelt De Jong dat geble-
ken is dat er bij de deelnemers aan
het project veel kracht, betrokkenheid
en enthousiasme schuilt om het tij van
een dreigend tekort aan vakmensen
in de techniek te keren. “Het besef
zit diep dat er alleen succes behaald
kan worden door synergie. We moe-
ten het samen doen. Ook zonder de
ondersteuning van een gesubsidieerd
project. Ik heb er alle vertrouwen in
dat ‘Technisch Friesland’ op eigen
benen de problemen uiteindelijk de
baas zal worden!”
www. tbof.nl
PETRA LAMBERT VAN TECHNIEKTALENT.NU:
‘Meiden onmisbaar voor Nederlandse maakkracht’De wereld van techniek is spannend, veelomvattend en maatschappelijk relevant. Scheppende voor-waarden waardoor jongeren massaal kiezen voor een loopbaan in de techniek. Echter, het tegendeel blijkt. Relatief weinig jongens en meiden kiezen voor techniek. Veelal hebben zij slechts een vaag idee van hoe een technische carrière er uitziet. Omgekeerd zijn er veel bedrijven en opleidingen die worstelen met vooroordelen over de houding van meiden en jongens ten aanzien van techniek.
Zo is er een gat ontstaan tussen
technische opleidingen enerzijds en
de arbeidsmarkt anderzijds. De ‘BV
Nederland’ verliest zijn economische
slagkracht, tenzij het de komende ja-
ren duizenden goed opgeleide technici
krijgt aangeleverd. Het tij moet worden
gekeerd door onder andere Techniek-
Talent.nu, een samenwerkingsverband
van acht technische sectoren in op-
dracht van werknemers- en werkge-
versorganisaties. Hierin wordt nauw
samengewerkt met tal van landelijke
en regionale partijen uit onderwijs en
overheid.
Mevrouw Petra Lambert is werkzaam
als relatiemanager regio Noord voor
TechniekTalent.nu. Alszodanig heeft zij,
zoals ze het zelf omschrijft: ‘een scha-
kel- en makelfunctie van TechniekTa-
lent.nu-producten en -dienstverlening
naar de regio.’ Op voorhand laat mw.
Lambert weten dat dit artikel ‘een beeld
moet geven van de intensieve samen-
werking tussen het onderwijs en het
bedrijfsleven. Met als doel leerlingen
een realistisch beeld voor te schotelen
van technische beroepen, door hen zo-
veel mogelijk ‘technische’ ervaringen te
laten ondergaan (zien, doen, proeven,
ruiken). Dit wordt georganiseerd vanuit
de regionale TechNetkringen.’ Waarvan
akte.
“Hoe vaker leerlingen in aanraking
komen met techniek in al zijn facet-
ten, hoe beter het beeld wordt van
technische beroepen. Daardoor zullen
zij eerder kiezen voor een loopbaan in
de techniek. Binnen het onderwijs zijn
er allerlei momenten om leerlingen te
enthousiasmeren voor techniek. Dat
begint al in het basisonderwijs”, aldus
mw. Lambert.
Nu zijn er genoeg mensen die vinden
dat kinderen nog vaak genoeg be-
langrijke keuzes moeten maken. Dus
laat ze eerst vooral nog even kind zijn:
“Natuurlijk, dat is zo. We hebben dan
ook geen enkele behoefte kinderen te
pushen. Maar we willen wel dat kin-
deren reeds op jonge leeftijd in aan-
raking komen met allerlei technische
aspecten. Techniek beleven. Ervoor
zorgen dat er op de ‘harde schijf’ een
leuke technische ervaring wordt opge-
slagen. Zo kun je kinderen een kijkje
laten nemen achter de schermen van
een operatiekamer of een jachtbou-
wer. Het vergroot de kans dat er later
wordt gekozen voor een carrière in de
techniek.”
Volgens mw. Lambert moeten we het
belang van meiden niet onderschatten.
“De vijver met techneuten niet vol ge-
noeg met jongens alleen. Het gekke is
dat we op HBO-niveau veel meer mei-
den aantreffen, dan op (V)MBO-niveau.
Daar is geen wetenschappelijke onder-
bouwing voor. Maar mijn onderbuikge-
voel zegt dat bij veel MBO-meiden nog
steeds het beeld bestaat van sleuven
graven of een vettige werkplaats. Daar-
door haken veel meiden bij voorbaat af.
Jammer, want meiden hebben speci-
fieke eigenschappen die een aanwinst
zijn voor elk niveau. We hebben ze hard
nodig om de technische maakkracht
van Nederland in stand te houden. Onze
missie is dan ook nog lang niet afge-
lopen.
www.TechniekTalent.nu
OP EEN BASISSCHOOL KUNNEN TECHNIEKLESSEN EENVOUDIG WORDEN GEÏNTEGREERD IN VAKKEN
ALS REKENEN, LEZEN ÉN NATUUR. ZO KAN LEERLINGEN REEDS OP JONGE LEEFTIJD DE WONDERE
WERELD VAN DE TECHNIEK WORDEN VOORGESCHOTELD. (FOTO: TECHNIEKBEELDBANK.NU)
Techniek special
BÈTAPUNT NOORD:
enthousiasme noordelijke Techniekagenda onderwijs Meer structurele aandacht in het onderwijs voor wetenschap & techniek. Dat is de ambitie van Bètapunt Noord. De onderzoekende houding van leerkrachten en leerlingen stimuleren zodat ieder kind een optimale bèta- ontwikkeling krijgt. Deze landelijk in het Techniekpact vastgelegde afspraak werpt z’n vruchten af. Het Noorden loopt voorop en boekt aansprekende resultaten.
Vandaag, 27 mei, komt een brede de-
legatie uit het hele land onder leiding
van Techniekpact- aanjager Doekle
Terpstra kennisnemen van de forse
wetenschap & techniek- stappen die
in Groningen, Friesland en Drenthe zijn
gezet. De Haagse delegatie, samen-
gesteld door het Platform Beta Tech-
niek, legt een intensief werkbezoek af
om zich te oriënteren op de vorderingen
van het succesvolle samenwerkings-
verband van drie noordelijke provincies.
AmbitieHet noorden heeft een stevige ambitie:
alle basisscholen bieden in 2020 struc-
tureel wetenschap & techniek aan in
hun lesprogramma. Voorzitter Harry van
Malsen ( in het dagelijks leven directeur
bestuurder van de Stichting De Tjon-
gerwerven, Donkerbroek) van Bètapunt
Noord is trots en optimistisch. Twintig
schoolbesturen, één universiteit, drie
hogescholen en twee onderwijsbege-
leidingsdiensten zijn vertegenwoordigd
in Bètapunt Noord. Meer dan 1.000 ba-
sisscholen hebben wetenschap & tech-
niek al opgenomen in hun lesprogram-
ma’s en er wordt stevig samengewerkt
met bedrijven en tussen verschillende
onderwijsniveaus.
Talent ontdekkenDe voornaamste doelen van Bètapunt
Noord zijn het beter inspelen op de
arbeidsmarkt en op onderwijsverande-
ring. De arbeidsmarkt is steeds meer
gericht op technologie, waarbij weten-
schap & techniek een belangrijke rol
spelen. Het is noodzakelijk om kinderen
van jongs af aan daarmee kennis te la-
ten maken, op ieder niveau. Dat vereist
een verandering, want leerkrachten,
leerlingen en schoolbesturen zullen
een meer onderzoekende houding
moeten hebben. Iedereen heeft een
talent: leerlingen, leerkrachten, ouders,
bestuurders. Door een krachtige, rijke
leeromgeving kan iedereen zijn talent
leren ontdekken en zichzelf ontwikke-
len. Daarom wil Bètapunt Noord graag
dat alle scholen zich aansluiten.
Leren in de praktijkDe drie projectleiders van Bètapunt
Noord zijn in hun provincie enthousiast
aan het werk om het netwerk van op-
leidingen en bedrijfsleven te verstevi-
gen; Anke Postma (Cedin) in Friesland,
Grietha de Boer (Hanze Hogeschool)
in Groningen en Bas Pieterse (Klasse-
wijzer) in Drenthe, waar de gezamen-
lijke ambitie is om op 60 procent van
de scholen de leerlijn komend jaar te
implementeren. De projectleiders zijn
trots op de projecten die kinderen nu
al uitvoeren.
Ze worden concreet bij projecten
betrokken, zoals de ringweg in Gro-
ningen en in Leeuwarden, bij het
bouwen van sluizen, het bouwen van
een dassenburcht bij de N381 waar
‘tJong(R)talent zijn programma op
afstemt, bij landmeten, bij sensortech-
nologie- projecten, bij het inrichten
van landschappen. Spelenderwijs le-
ren ze ontdekken, ontwerpen en hun
project te presenteren, praktijkgericht
in realistische en bedrijfsmatige om-
gevingen. Steeds vaker worden basis
en voortgezet onderwijs samen bij
projecten betrokken, zodat de kloof
tussen scholen en onderwijssystemen
kleiner wordt en kinderen makkelijker
doorstromen.
Het kind centraalTalentontwikkeling staat centraal,
strakke leermethodes zijn uit. Het talent
van ieder kind staat voorop, de samen-
werking met ouders, basis, voortgezet
onderwijs, beroepsopleidingen en be-
drijven samen maken het onderwijs
meer kind en praktijkgericht. Meer naar
buiten, ontdekken en leren van de we-
reld om je heen, van natuur tot product,
de nieuwsgierigheid geprikkeld.
Bètapunt Noord wordt gefinancierd
door het Rijk, de RUG, Hogescholen,
Klassewijzer, Cedin en alle deelnemen-
de schoolbesturen. Scholen die weten-
schap & techniek structureel in hun
onderwijsprogramma opnemen worden
financieel beloond. Nieuwsgierig ge-
worden? Informatie en contactgegevens
vindt u op www.betapuntnoord.nl
”HET UITGANGSPUNT IS ALS JE KINDEREN EN VOLWASSENEN LAAT DOEN WAT ZE GRAAG DOEN, ZE OVER DE HELE LINIE BETER GAAN PRESTEREN.
EN DAAR PROFITEREN WE ALLEMAAL VAN”
Centrum Duurzaam, opleiden voor een duurzame toekomst Onlangs is in Leeuwarden Centrum Duurzaam door ROC Friese Poort geopend. Het bestaande gebouw is omgebouwd tot een duurzaam gebouw voor modern en praktijkgericht onderwijs.
Nieuwsgierigheid prikkelen‘In het Centrum Duurzaam bouwen we
aan duurzame kennis’, vertelt project-
leider Roeland Westra van ROC Friese
Poort. ‘Dat is een continu proces. We
willen de nieuwsgierigheid prikkelen
van studenten, docenten en bedrijven
door technische kennis van morgen
met elkaar te delen. Samen kom je
tot nieuwe inzichten. Dat is de basis.’
Werken met duurzame installaties is de
toekomst” volgens E.Jansma, student
Middenkader Engineering, Installatie-
techniek BOL niveau 4 en C. Merkers,
student Installatietechniek BOL niveau.
Zichtbare duurzame techniekMarc Mulder, commercieel directeur
van Installateur Pranger-Rosier In-
stallaties vertelt over het gebouw:
‘De duurzame techniek is zichtbaar
gemaakt in het gebouw: ledverlichting,
zonnepanelen, warmtepompen en
transparante luchtbehandelingskasten
waarin het warmteterugwinsysteem
zichtbaar is gemaakt. Gebouw en
leermiddelen zijn gecombineerd.’
Duurzaam Doen HuisIn het gebouw is een Duurzaam Doen
Huis gerealiseerd. Westra: ‘Hier laten
we mensen werken met de allerlaat-
ste stand van de techniek op de markt.
‘Dit past in onze duurzame ambitie’.
Voor studenten van de opleidingen
installatie- en elektrotechniek en mid-
denkader engineering de laatste stap
voor de praktijk. Inmiddels is er ook
een nieuwe opleiding servicemonteur
installatietechniek duurzaam gestart
om medewerkers van installatiebedrij-
ven bij te scholen.
Duurzame toekomstNaar verwachting van Westra en Mulder
zal er de komende jaren grote behoefte
ontstaan aan goede technici. ‘Mensen
die een gebouw en haar techniek be-
grijpen. Die verstand hebben van de ap-
paratuur, maar ook van energieverbruik
en comfort. De markt heeft dit type
mensen nodig. Met Centrum Duurzaam
hebben wij de mogelijkheid om zowel
nieuwe als ervaren technici op te leiden
voor een duurzame toekomst.’
www.rocfriesepoort.nl/
centrumduurzaam
www.centrumduurzaamfriesland.nl
V.L.N.R.: HARRY VAN MALSEN (VOORZITTER BÈTAPUNT NOORD / BESTUURDER VAN DE STICHTING DE TJONGERWERVEN) EN DE PROJECTLEIDERS
ANKE POSTMA (CEDIN), BAS PIETERSE (KLASSEWIJZER) EN GRIETHA DE BOER (HANZE HOGESCHOOL). FOTO: SANDRA GIELESEN FOTOGRAFIE
Techniek special
BREMAN INSTALLATIEGROEP
Een zaak vol vertrouwenVoor de opdrachtgever is het goed om te weten Breman Installatietechniek met haar drie zelfstandige bedrijven in Noord-Nederland -die echter allen opereren onder de naam ‘Breman’- de complete installatie verzorgen van A tot en met Z. Voor woningen en utiliteitsbouw en inclusief service en onderhoud. En voor de (toekomstige) werknemer is het goed om te weten dat wie de juiste ambitie om uit te willen groeien tot een volleerd vakman, verzekerd kan zijn van een baan voor het leven bij Breman.
Tekst: Fred Ootjers
Dat laatste is een welhaast boude be-
lofte, maar door de drie directeuren van
de afzonderlijke Breman bedrijven met
overtuiging uitgesproken. Jelte Pars,
vestigingsdirecteur Breman Service
Drachten: “Die overtuiging is gestoeld
op vertrouwen. Breman is niet zomaar
een doorsneebedrijf waarvan er veer-
tien in een dozijn gaan.
Binnen de totale installatiegroep van
veertig vestigingen verdeeld over heel
Nederland en met ruim vijftienhonderd
medewerkers, wordt gewerkt met
een unieke sociale bedrijfsstructuur.
Saamhorigheid is daarbinnen een heel
belangrijke factor en er wordt in alle
geledingen -ongeacht welke functie
men heeft- veel waarde gehecht aan
ieders stem.”
Hessel Wiekamp, directeur Breman
Meppel: “Breman zet sinds haar op-
richting in 1925 in op lange termijn
relaties. Niet alleen met de eigen
werknemers, maar ook en juist met de
klanten. Waar mogelijk proberen we de
klant te ontzorgen, zodat hij of zij zich
kan bezig houden met de eigenlijke
core-business. Ontwerpen, aanleggen,
engineering van installaties op het
gebied van loodgieterswerk, sanitair,
verwarming, ventilatie en elektra: we
hebben de kennis in huis, zijn bereid
die te delen en leggen het oor bij elke
opdracht zorgvuldig te luisteren bij de
opdrachtgever.”
“De bijzondere sociale structuur van
het bedrijf in combinatie met de grote
expertise, maakt dat opdrachtgevers
blijven kiezen voor Breman”, vertelt
Wytze Waringa, directeur Breman
Drachten. “Natuurlijk hebben ook wij
last van de crisis. Maar we hebben er
alle vertrouwen in dat het weer goed
komt met de branche. Een vertrouwen
dat grenst aan zekerheid, niet in de
laatste plaats omdat we dat vertrouwen
in alle facetten uitdragen. Het vak is
sterk in ontwikkeling en er wachten ons
enorme uitdagingen. Daarom koesteren
we de vakkennis die we al in huis heb-
ben en investeren we zonder ophouden
in de techneuten van de toekomst!”
Breman Installatiegroep
www.breman.nl
JONKER KETELONDERHOUD BV
De beste en grootste in ketelonderhoud
Tekst: Fred Ootjers
Ketelonderhoud Jonker BV in Moerka-
pelle is een familiebedrijf dat in 1960 in
Rijswijk door de vader van Hans Jonker
werd opgericht. Het eenmansbedrijf
groeide, vooral onder de bezielende
leiding van Hans, uit tot een onderne-
ming met ruim negentig medewerkers
verspreid over drie vestigingen in Ne-
derland. Naast Moerkapelle en Tilburg
kent ook Leeuwarden sinds 2013 een
vestiging, toen Ketelonderhoud Jon-
ker bv het failliete Henny van Duuren
overnam.
Behalve het uitvoeren van allerlei re-
paraties aan de ketelinstallaties voor
de industrie, verricht het bedrijf ook
complete ketelrevisies, tot aan het ge-
reedmaken voor periodieke inspectie
en keuringen. In het bijzonder wordt
het onderhoud verricht aan cilindrische
stoomketels tot 25 bar.
Jonker B.V. wil voor haar klanten de
meest optimale en best passende ser-
vice bieden op het gebied van stoom-
en heetwaterinstallaties. Hans: "Onze
missie is vanaf de eerste dag geweest
om in onze discipline de beste en de
grootste te willen zijn. En in alle be-
scheidenheid kan ik zeggen dat we in
die missie geslaagd zijn. Ketelonder-
houd Jonker BV staat synoniem voor de
beste totaaloplossingen in stoom én de
garantie dat installaties perfect blijven
draaien."
Om zo dicht mogelijk bij de klant te
zitten en om het potentieel aan klanten
in de regio te overtuigen van de unie-
ke service van Ketelonderhoud Jonker
B.V., opende het bedrijf in 2013 een
vestiging in Leeuwarden. Vanuit de
locatie aan de Pallasweg zijn de mon-
teurs dagelijks aan het werk bij uiteen-
lopende industriële ondernemingen als
FrieslandCampina, Nedmag, PPG en
BATCO en is Jonker in onderhandeling
met diverse klanten als AVEBE en Dou-
we Egberts.
Duurzaam ondernemen -waaronder
energiebesparing- kent een hoge pri-
oriteit bij Ketelonderhoud Jonker. Het
bedrijf participeert om die reden onder
andere in het Koploperproject Duur-
zaam Ondernemen, dat ondersteund
wordt door de provincie Fryslân en ge-
meente Leeuwarden. Met het Koploper-
project willen bedrijven en organisaties
aan de hand van concrete voorbeelden
laten zien dat duurzaam ondernemen
boeiend en lonend kan zijn. De be-
drijven worden volledig doorgelicht op
duurzaamheid en nieuwe kansen. Ver-
betermogelijkheden en risico’s worden
in kaart gebracht, waarna de onderne-
mingen concreet aan de slag gaan met
duurzaam ondernemen.
Jonker Ketelonderhoud BV
Pallasweg 5, Leeuwarden
T: 079 - 593 13 54
www.ketelonderhoud.nl
Ten tijde van het interview worden bij Jonker Ketelonderhoud in Leeuwarden juist de kantoren gerestyled. Een nieuwe indeling om de administratieve zaken nóg efficiënter en prettiger te laten verlopen, een nieuwe tapijtje, nieuw meubilair en zo nog wat aanpassingen en verbeteringen. In de bedrijfshallen achter de kantoren heerst een relatieve stilte. Geen mens aanwezig, geen activiteit te bespeuren. "En dat is maar goed ook", lacht eigenaar Hans Jonker. "Onze mensen zijn waar ze moeten zijn: op karwei voor ketelonderhoud bij de klanten!"
KIES EEN OPLEIDING BIJ INSTALLATIEWERK EN KRIJG DIRECT SALARIS!Jouw toekomst begint bij InstallatieWerk! Hier word je opgeleid voor het meest kansrijke beroep in de elektro- of
installatietechniek. Je gaat werken bij een aangesloten leerbedrijf bij jou in de buurt, volgt een theorieopleiding (BBL)
op het ROC en krijgt van ons praktijkinstructie op onze praktijklocaties. InstallatieWerk betaalt je opleiding en je ontvangt
salaris. InstallatieWerk begeleidt jou gedurende de hele opleiding.
Na het behalen van je erkend diploma kun je vaak aan de slag bij het
bedrijf waar je de opleiding volgde of doorgaan voor een vervolgop-
leiding. Meer weten? Zie www.iwnederland.nl
3DKANJERS: TALENTONTWIKKELING MET DE 3D-PRINTERHoe kun je op de (basis)school het onderwerp wetenschap en techniek leuk en uitdagend maken? Op welke manier wek
je de interesse van leerlingen en stimuleer je tegelijkertijd de ontwikkeling van specifieke vaardigheden die nodig zijn
voor de toekomst? 3Dkanjers is een uniek initiatief voor (basis)scholen in Nederland. 3Dkanjers stimuleert talentontwik-
keling door wetenschap en techniek met behulp van de 3D-printer en heeft hiervoor een bijzondere leerlijn ontwikkeld.
De leerlingen gaan niet alleen leren werken met
de 3D-printer, ze gaan de printer ook zelf bouwen.
Al meer dan 150 (basis)scholen in Nederland zijn al
met dit project aan de slag gegaan. Kijk maar eens op www.3dkanjers.nl
DE JONGE ONDERZOEKERSDe Jonge Onderzoekers in Groningen: De leukste
plek om aan de slag te gaan met wetenschap en
techniek! Kijken, doen en ontdekken voor iedereen
tussen 8 en 18 jaar. Open op woensdagmiddag, vrij-
dagavond en zaterdag. En vaak in de vakanties!
Info: www.djog.nl
Techniek special
Een snelle oogopslag in een van de studieruimtes van studenten Game Design van de opleiding Communication & Multimedia Design (CMD) aan NHL Hogeschool in Leeuwar-den, geeft een idee van de essentie van de aard van de CMD opleiding: studenten zit-ten geconcentreerd achter hun pc-schermen, schijnbaar ieder voor zich gefocust op waar ze mee bezig zijn, maar in werke-lijkheid wordt er binnen een grote mate van zelfstandigheid intensief samengewerkt aan een gezamenlijk resultaat.
Tekst: Fred Ootjers
Met rond de duizend studenten is de
opleiding CMD met voorsprong de
grootste studierichting binnen het
aanbod van NHL Hogeschool. Remko
de Ligt, adjunct afdelingshoofd CMD:
“De studie leidt op voor een heel breed
werkveld. Dat loopt uiteen van een pro-
grammeur tot een webdesigner en van
een vormgever of art-director tot een
bedenker en ontwikkelaar van games.
Het bijzondere aan de opleiding is dat
ze vraaggestuurd is. Studenten krij-
gen geen fictieve opdrachten van de
docenten, maar rechtstreeks vanuit
het bedrijfsleven. Ze werken dus aan
concrete opdrachten. Naast vakexpert
is de docent ook coach voor de stu-
denten. Hij reikt de tools en de kennis
aan die nodig zijn en anticipeert meer
op de vraag van de student, dan dat hij
zelf vragen stelt of opdrachten geeft.”
De verantwoordelijkheid en zelfstu-
ring van de student is dan ook een
wezenlijk onderdeel van de opleiding
CMD. Juist omdat studenten te maken
krijgen met echte mensen en echte
bedrijven, maakt dat hen bij uitstek
geschikt voor de beroepspraktijk. “Het
beeld van de nerd die voor z’n scherm
in afzondering en eenzaamheid zit te
programmeren klopt dan ook niet. In
ieder geval niet bij de NHL. De zelf-
werkzaamheid en zelfredzaamheid
betekent niet dat je de dingen alleen
doet, maar met elkaar. In een com-
munity, waarin iedereen afgebaken-
de taken en doelstellingen heeft. We
werken binnen veel disciplines met
de Scrum-methodiek, die als leidraad
dient in het samenwerken naar één
gemeenschappelijk doel. Ieder op en
binnen zijn eigen specialisme, maar
altijd met elkaar. Een multidisciplinair
team, die samen de meest fantasti-
sche dingen bedenken en uitwerken.”
Zo kreeg een aantal studenten van de
Dierenambulance de vraag of ze een
goed werkend digitaal administratie-
systeem konden ontwikkelen. “Tot die
tijd werkten ze bij de Dierenambulance
alleen met formulieren. Daar zat totaal
geen structuur in en het was een cha-
os”. Om zich in te leven in die chaos
en welke oplossing er nodig is, zijn de
studenten een dag meegereden op de
ambulance. Dat maakt een essentieel
onderdeel uit van de opleiding: weten
wat de vraag is van de eindgebruiker.
Die vraag staat in alles centraal. Daar
doe je het voor. En om die vragen te
leren kennen, zul je naar die eindge-
bruiker toe moeten gaan. Die bereik je
niet van achter de computer.
Een ander mooi voorbeeld was een
opdracht van een psychiater om een
website voor z’n praktijk te maken.
Studenten zijn toen eerst voor een
aantal sessies op de bank van de psy-
chiater gaan liggen om een deelbe-
handeling te ondergaan. Alles bedoeld
om te onderzoeken wat de eindge-
bruiker -in dit geval de bezoeker van
de website en dus niet de psychiater-
voor informatie op zo’n website wil
lezen.”
Een bijzondere opdracht die vanuit
de minor Game Design kwam, was
om gaming in te zetten als een mid-
del om rookverslaving tegen te gaan.
Inzet was een spel te ontwikkelen dat
het mogelijk maakt om de interesse
naar een sigaret te verminderen,
met als basis een onderzoek van
professor Wiers over alcoholver-
slaving. Door in het spel dreigende
doelen van je weg te duwen, hoopt
het spel te bewerkstelligen dat de
rookverslaafde ook in de praktijk de
verleiding van het nemen van een
sigaret van zich weg kan duwen. Na
aanvankelijk alleen voor de pc te zijn
ontwikkeld, is het spel onder de titel
‘Quitty’ nu als app verkrijgbaar voor
iOS en Android.
De studie CMD is een broedplaats voor
beginnende ondernemers. Om die te
ondersteunen biedt NHL Hogeschool
een minor ‘Ondernemen’ aan, maar
er zijn genoeg voorbeelden waarin
de student/ondernemer het ook zon-
der die minor redt. “Er worden hier
dingen ontwikkeld op het niveau van
Apple. En plotseling heb je een paar
oud-studenten die ook daadwerke-
lijk aan het werk gaan voor Apple. Ze
hadden met een eigen bedrijf iets ge-
maakt dat zó goed was, dat Apple ze
heeft aangenomen. Ze werken nu op
het hoofdkantoor in de VS. Dat is wat
al die grote software bedrijven doen:
ze houden de scholen nauwlettend in
de gaten, op zoek naar nieuwe ontwik-
kelingen en toepassingen. En ook CMD
Leeuwarden mag zich verheugen in de
belangstelling van dat soort bedrijven.
Van de grote jongens, maar ook van
kleine lokale bedrijfjes.”
www.cmd-leeuwarden.nl
www.nhl.nl/scholieren/1342/commu-
nication-multimedia-design.html
CMD LEEUWARDEN
Centre of toptalent
OCULUS RIFTDe Oculus Rift is een Virtual Reality bril met een breed stereoscopisch gezichtsveld, ontwikkeld voor gamers. Het toe-
stel meet de bewegingen van het hoofd van de gebruiker zodat deze bewegingen
gebruikt kunnen worden als besturing in een spel. Dit zorgt ervoor dat de
gebruiker zich volledig ondergedompeld voelt in de virtuele werkelijk-
heid. Remko de Ligt: “Wanneer docenten of studenten een der-
gelijke techniek signaleren, wordt die naar de opleiding ge-
haald. We geven de studententeams vervolgens alle vrijheid
en ruimte om de techniek te doorgronden en te ervaren. En
de verkregen inzichten uiteraard te delen met hun stu-
diegenoten. Dat onderzoek leidt vrijwel altijd tot nieuwe
toepassingen. Zo bedachten studenten Marko de Wit
en Sander Akkerman via deze weg een nieuw be-
drijf ‘Vreaks’ dat de technische mogelijkheden van
de Oculus Rift vertaalt naar een behandelmodule
voor patiënten met een paniekstoornis. En
het bleef niet bij een idee alleen op papier.
In samenwerking met diverse partners
brengen de studenten binnenkort het
product op de markt en studeren dan
af met een écht bedrijf met grote
potentie!”
Techniek special
BEENEN INDUSTRIËLE AUTOMATISERING
De opmars van de techneutGevraagd naar de essentie van waar Beenen Industriële Automatisering zich mee bezig houdt, vat algemeen directeur Alex van Dalen het in één korte zin kernachtig samen: “We ver-zorgen de procesbesturingen van fabrieken en installaties’.
Tekst: Fred Ootjers
Lag dat verzorgen aanvankelijk in het
mechaniseren van de productielijnen,
sinds haar oprichting in 1920 is Bee-
nen uitgegroeid tot een toonaangevend
specialist in het automatiseren van
industriële processen en installaties.
Ze doet dat voor grote opdrachtgevers
als Huhtamaki, Vitens, Lankhorst, Wet-
terskip Fryslân en FrieslandCampina en
recent hebben ze een mega klus afge-
rond bij Fonterra. Alex: “Vaak zitten we
bij bestaande fabrieken om systemen
die al jarenlang in gebruik zijn, te ver-
nieuwen en te actualiseren. Het gebeurt
maar zelden dat we -zoals bij Fonterra-
vanaf de eerste steenlegging betrokken
zijn bij de opbouw en inrichting van een
fabriek. Voor onze techneuten een extra
uitdaging!”
De opmars van de automatisering bin-
nen de bedrijven is niet te stuiten en de
ontwikkelingen volgen elkaar razend-
snel op. Harry van Wieren, accountma-
nager: “Om te kunnen blijven concur-
reren met het buitenland, zijn bedrijven
intensief op zoek naar tools om een zo
hoog mogelijk graad van efficiency te
halen. Automatisering en een verdere
robotisering drukken de productie- en
exploitatiekosten significant. Aan de
ene kant betekent dat een inkrimping
van het personeel, maar aan de ande-
re kant juist weer een groei omdat er
meer techneuten nodig zijn.”
Bij Beenen werken 200 mensen, waar-
van 130 in Heerenveen en 70 in Zwolle.
“Voor ons eigen personeelsbestand
hebben we structureel gemiddeld zes
vacatures uitstaan. We werken nauw
samen met onderwijsinstellingen als
NHL, Windesheim, Hogeschool Utrecht,
Friese Poort en Deltion College en jaar-
lijks lopen er bij ons zo’n 12 stagiaires
en afstudeerders. Van die 12 kunnen
we er zo’n 6 een contract aanbieden.
We groeien nog altijd gestaag en er is
nauwelijks sprake van verloop. Mensen
blijven, niet in de laatste plaats omdat
het werk nooit hetzelfde is. Zo zit je een
paar maanden bij een melkfabriek, om
vervolgens bij een fabriek waar ze pro-
ducten uit gerecycled kunststof halen
de procesvoering te optimaliseren!”
Beenen Industriële Automatisering
Mercurius 22, Heerenveen
T 0513 - 46 95 68
www.beenen.nl
HOOGLAND GEMAAL BIJ STAVOREN VAN WETTERSKIP FRYSLÂN
FMEDe wereldmarkt wordt steeds groter en actiever, technologische ontwikkelingen volgen elkaar in hoog tempo op.
De razendsnelle ontwikkeling van robotica, sensortechnologie en 3D-printen maakt duidelijk dat de vierde industriële
revolutie een feit is. Deze Smart Industry revolutie biedt het Nederlandse bedrijfsleven de kans concurrerend te blijven
in de wereldmarkt. Bij Smart Industry draait het om het optimaliseren van productie met inzet van ict. Iedereen moet
uit de comfortzone om deze revolutie tot een succes te maken.
De ondernemersvereniging voor de technologische industrie
FME helpt haar leden hierbij. Kijk voor meer informatie op
www.fme.nl
NLINGENIEURS NLingenieurs is de branchevereniging van advies-, management- en ingenieursbureaus. Wet- en regelgeving, kennisuit-
wisseling en lobby zijn activiteiten waar wij ons onder andere mee bezig houden. Maar vergeet niet de profilering van de
ingenieursbranche. NLingenieurs vindt het érg belangrijk om de maatschappij te laten zien wat de toegevoegde waarde is van
onze branche. Zo kennen wij ieder jaar projectprijs de Vernufteling toe aan het meest vindingrijke project. Kent u bijvoorbeeld het
RAI Amtrium al? Een gebouw met ‘dubbele huid constructie’ waar een verticale tuin in is gerealiseerd? Of het staalstripje? De op-
vouwbare sluisdeur? Zomaar wat projecten van ónze leden waar wij ontzettend
trots op zijn. www.nlingenieurs.nl
BÈTAPUNT NOORD Bètapunt Noord is één van de vijf regionale Wetenschap- en Technologienetwerken in Nederland, die samen met scholen
en bedrijven invulling geven aan de afspraken uit het Techniekpact 2020. Bètapunt Noord is een samenwerkingsverband
van twintig schoolbesturen uit de drie noordelijke provincies, de Rijksuniversiteit
Groningen, Stenden Hogeschool, NHL Hogeschool, Hanzehogeschool Groningen,
Klassewijzer en Cedin. Samen zetten zij zich in om via uitdagend onderwijs talenten
van kinderen in brede zin te ontwikkelen en om de aansluiting van het onderwijs
op de arbeidsmarkt in de technieksector te verbeteren en daarmee het tekort aan
technisch personeel terug te dringen. www.betapuntnoord.nl
ACTUEEL ONDERZOEK DE KLAS MET EU-PROJECT Juist de verschillende soorten suikers of koolhydraten in moedermelk zijn belangrijk bij de ontwikkeling van darmflora,
het darmmicrobioom, bij baby’s. Door die darmflora kunnen spijsvertering en immuunsysteem van baby’s zich goed ont-
wikkelen. Dit is ontdekt door een onderzoeksgroep van de Rijkuniversiteit Groningen. FrieslandCampina heeft een proces
ontwikkeld om deze koolhydraten te maken - deze worden nu worden toegevoegd aan melkpoeder voor baby’s.
Het Europese project ‘Irresistible’ van Science LinX maakte hiervan een lesmodule voor het voortgezet onderwijs. De lessen
‘gezond ouder worden begint bij mammae’ zijn vanaf het nieuwe schooljaar beschikbaar. De module is geschikt voor de
lessen scheikunde en biologie in bovenbouw havo/vwo. De tien landen in het project ontwikkelen ieder lessen over actueel
onderzoek, uiteenlopend van het bijzondere ecosysteem van de Zuidpool tot de ongrijpbare wereld van de nanotechnolo-
gie. Ook deze lessen zijn in september beschikbaar. Meer informatie? Meedoen? Bezoek onze website www.rug.nl/sciencelinx/irresistible of neem contact op met Eva Teuling, [email protected].
GROEIEN DOOR ONTWIKKELINGDoordat Kenteq continu in verbinding staat met het onderwijs en bedrijfsleven, slaan wij de belangrijke brug tussen theorie
en praktijk. Essentieel in de techniek, waar alles aan verandering onderhevig is. Onze Kenteq-professionals beschikken over
de laatste vaktechnische inzichten. Uw vraagstukken kunnen wij daarom vertalen naar passende en concrete oplossingen
voor uw opleidings-, scholings- en begeleidingsvraagstukken tot en met MBO 4 niveau.
Het doelgericht ontwikkelen van vakbekwame professionals in de techniek is
onze passie. Kenteq is bij uitstek dé partner die u verzekert van een stevige
basis van gespecialiseerd vakmanschap in de techniek. Stilstand is achter-
uitgang. Uw bedrijf groeit immers door ontwikkeling. www.kenteq.nl
VOCInteresse in techniek? Misschien is een baan als autoschadehersteller, autospuiter of
carrosseriebouwer wel iets voor jou! VOC is het opleidingscentrum voor de carros-
seriebranche. Wij hebben een zeer uitgebreid aanbod van opleidingen en trainingen.
Kijk eens op www.voc.nl voor jouw mogelijkheden.
MANPOWER
Manpower maakt zich sterk voor Techniek
De bakken met werkzoekenden bij de UWV’s in het Noorden puilen uit. Tegelijkertijd zijn er honderden vacatures in de sector techniek voor banen op alle niveaus. Een van de arbeidsmarkton-derzoeken van Manpowergroup bevestigt dit. Technici staan op de derde plaats in de top tien van moeilijk in te vullen vacatures. Hoe krijg je de juiste kandidaten bij de juiste werkgevers? Manpower zet zich ervoor in met een duidelijke visie.
Tekst: Fred Ootjers
De wereld van werk verandert continu.
In het verleden waren vooral grondstof
of een technische uitvinding bepalend
voor succes. Nu, in de Human Age,
heeft de werkgever die talent aan zich
bindt een substantiële voorsprong.
Jan Wierenga, director operations
Manpower zegt hierover: “Onze visie
baseert zich op vijf thema’s: het vinden
van werk, het benutten van talent, het
flexibiliseren van talent, de impact van
technologie en het creëren van duur-
zame kansen. Als we die vijf inzetten
voor de sector Techniek en de situatie in
Noord-Nederland, zien we grote hiaten.
Dit komt door de in-, door- en uitstroom
van mensen.”
Kennisniveau moet omhoogHij legt uit: “ Het is een feit dat het
kennisniveau omhoog moet, tenmin-
ste tot niveau Mbo 3 en 4. Niet ie-
dereen is daartoe in staat, waardoor
baanverlies dreigt. Daarnaast zet de
vergrijzing de komende vijf jaar sterk
door. Dat heeft een relatieve grote uit-
stroom als gevolg.”
Operator AcademyIn nauwe samenwerking met de be-
drijfstak en tal van onderwijsinstellingen
-inclusief de door Manpower gestarte
Operator Academy- probeert Manpo-
wer door het verzorgen van opleidingen
en trainingen mensen voor de sector
Techniek te houden, dan wel te enthou-
siasmeren. Sleutelbegrippen daarbij
zijn -zowel voor de werkgever als de
kandidaat: maatwerk in begeleiding,
flexibiliteit, detachering (in plaats van
uitzending) en duurzaamheid in relaties.
www.manpower.nl
JAN WIERENGA
Techniek special
Altijd al een ‘kijkje in de keuken’ willen nemen van een écht High Tech bedrijf, waar de toekomst vandaag al gemaakt wordt? Dat kan op zaterdag 6 juni in Drachten, tijdens de ontdekkingsroute in de Dutch Technology Week.
Ontdekkingsroute
De High Tech Ontdekkingsroute start om 11.00 uur bij BD Kiestra aan de Marconilaan 6 in Drachten met een high tech markt waar alle bedrijven van het Innovatiecluster Drachten zich presenteren met verrassende producten. Alle locaties zijn op loopafstand van elkaar op het A7Noord terrein. Deze ontdekkingsroute is onderdeel van de tweede editie van de landelijke Dutch Technology Week. Oog in oogWie komt krijgt écht een kijkje in de high tech keuken van Drachten, want de rondleidingen gaan door de productiehallen en laboratoria van drie van de twaalf bedrijven van het Innovatiecluster Drachten. Je staat deze dag oog in oog met zeer hoogstaande techniek. Bij Variass kun je productiecellen bekijken waar high tech producten worden gemaakt voor verschillende marktsegmenten.
WhisperPower toont de solarboat waarmee studenten vorig jaar hebben meegedaan aan de Solar Challenge en de ‘Prius’ van de stroomvoorziening.
BD Kiestra laat een uniek high tech systeem zien waarmee artsen binnen 24 uur kunnen onderzoeken welke besmetting iemand heeft. Dit onderzoek duurde voorheen vijf dagen.
Like ons op Facebook
Benieuwd wat je allemaal kunt doen en beleven tijdens de ontdekkingsroute in Drachten? Like ons op Facebook en ontdek de high tech wereld in Drachten. www.facebook.com/innovatieclusterdrachten
Ontdek dé High Tech bedrijven van Drachten Zaterdag 6 juni 11.00 tot 17.00 uur BD Kiestra Marconilaan 6 Drachten
High Tech Ontdekkingsroute
Drachten
DUTCHTECHNOLOGYWEEK.COM
6 juni 11.00 uur BD Kiestra
Marconilaan 6
icdrachten.nl
D
T
W
DRACHTEN - Drie van de twaalf hoogstaande technische bedrijven van het Innovatiecluster Drachten geven zaterdag 6 juni voor jong en oud een kijkje in hun high tech keuken. Met een speciale High Tech Ontdekkingsroute kan iedereen met interesse in techniek zelf ervaren waarom werken in de high tech industrie leuk en uitdagend is.
VariassDe ontdekkingsroute is voor Henk
Smid, directeur/eigenaar van high tech
bedrijf Variass een mooie kans om
techniek in de volle glorie te laten zien.
“Samen met BD Kiestra en Whisper Po-
wer hebben we een ontdekkingsroute
uitgestippeld langs de mooiste plekken
in onze bedrijven. Bezoekers komen
deze dag oog in oog te staan met zeer
hoogstaande techniek. We laten écht
in onze keuken kijken, dit is dus een
unieke kans.’’ Variass is één van de
twaalf high tech bedrijven in Drachten
en al meer dan 25 jaar gespecialiseerd
in hoogstaande technische oplossingen
voor defensie, de medische wereld,
watertechniek en de technische indus-
trie. “We laten in een notendop onze
bedrijven zien, van de ontwikkeling van
producten tot en met de productie.’’
RobotiseringDe drie Drachtster bedrijven grijpen de
Dutch Technology Week aan om jonge-
ren met hun ouders te laten ervaren
hoe leuk en uitdagend een baan in de
techniek is. Volgens Smid is het lastig
om goed opgeleide mensen te krijgen.
“Als technische opleidingen niet aan-
sluiten op de marktvraag wordt het
nog moeilijker om de juiste mensen te
krijgen. We werken daarom samen met
het onderwijs.’’ De high tech onderne-
mer ziet het bovendien als een uitda-
ging om producten te vereenvoudigen,
zodat mensen met een lagere opleiding
én productkennis ook ingezet kunnen
worden. “Robotisering is dan ook geen
bedreiging voor laag geschoolden, het
is juist een kans op extra werk. Door
robotisering kan ik producten maken
tegen de juiste kostprijs met een con-
stante kwaliteit, waardoor we extra
werk binnenhalen dat ook geschikt is
voor lager technisch personeel. Men-
sen die met de handen kunnen denken
en met hun hoofd kunnen werken heb-
ben we daarom hard nodig.’’
BD KiestraEen echtpaar uit Drachtstercompagnie
leidde bijna twee decennia Kiestra Lab
Automation en leverde geavanceerde
apparatuur aan onder meer medische
laboratoria. Het Amerikaanse BD (medi-
sche apparatuur, 47.000 medewerkers
wereldwijd) nam het familiebedrijf over
en ontwikkelde een systeem waar-
mee ziekenhuizen het onderzoek naar
bacteriële besmetting van patiënten
drastisch kon verkorten. “Was er eerst
vijf dagen onderzoek nodig, met onze
nieuwste systemen is binnen 24 uur
bekend welke besmetting iemand heeft
en kan er meteen het juiste medicijn
worden gegeven’’, vertelt site leader
Harm Munneke.
Levens reddenBD Kiestra ontwikkelt en maakt com-
plexe systemen waarmee laboratoria
wereldwijd compleet geautomatiseerd
kunnen worden. Naast ziekenhuizen
in Nederland (waaronder Leiden, Am-
sterdam, Haarlem en Tilburg) levert
Munneke aan laboratoria in Scandina-
vië, Groot Brittannië, Duitsland maar
ook aan Canada, Amerika, Zuid Europa,
Australie en het Midden Oosten. “Wij
hebben een brede groep mensen in
dienst. Goed opgeleide engineers die
producten bedenken en mensen die
testen, kwaliteit bewaken en wereld-
wijd service verlenen. In de productie
werken MBO-ers die zijn opgeleid in
de elektronica en mechanica.’’ Voor
Munneke is voldoende aanwas van
goede medewerkers van groot belang.
“Dat begint al bij jonge mensen op de
middelbare school die kunnen kiezen
voor techniek. Met onze techniek kun-
nen we levens redden. Mensen die hier
werken hebben dat gevoel en die over-
tuiging ook. Met onze producten wordt
de wereld uiteindelijk beter.’’
SolarboatIn de showroom van Whisper Power
staat een heuse solarboat die vorig
jaar heeft meegedaan aan de Solar
Challenge zonnebotenrace. “Dat is een
hobby van ons’’, vertelt Roel ter Heide,
directeur en eigenaar van dit high tech
bedrijf. Hij is zelf fervent schipper en
combineert het racen met deze elektri-
sche boot met het overbrengen van zijn
liefde voor techniek op jongeren. “De
jongelui werken enkele maanden aan
de boot om hem klaar te maken voor
de race. Zo leren ze de techniek kennen
en zélf oplossingen voor problemen
bedenken. Als kers op de taart mogen
ze er bovendien zélf mee racen in een
wedstrijd waaraan studententeams uit
verschillende landen meedoen.’’
Whisper PowerTer Heide weet dat studenten techniek
niet aantrekkelijk vinden: “Daarom la-
ten wij op 6 juni graag zien wat wer-
ken in de high tech industrie zo mooi
en uitdagend maakt’’. Duurzame ener-
gie is de belangrijkste pijler voor Whis-
per Power dat met 8 eigen vestigingen
en distributiecentra in meer dan vijftig
landen energiezuinige stroomsyste-
men verkoopt aan de maritieme (boten
en luxe jachten) en de mobiele sector
(trailers, campers en vrachtwagens).
“Alles wat wij hier ontwikkelen is
gericht op duurzaamheid. Wij maken
energiegeneratoren die minimaal ge-
bruik maken van fossiele brandstof en
maximaal comfort bieden, zeg maar
de Prius van de stroomvoorziening’’.
De markt voor woningen en bedrij-
ven die volledig zelfstandig energie
opwekken is volgens hem sterk in op-
komst. Hij ziet het dan ook als een uit-
daging om technisch aan te tonen dat
je volledig zelfstandig je eigen energie
kunt opwekken. “Dat vinden de ener-
giebedrijven niet leuk, maar het is de
toekomst.’’
6 JUNI OPEN DAG HIGH TECH BEDRIJVEN DRACHTEN
“Robotisering geen bedreiging maar kans op werk”
Techniek special
OPSTAP PERSONEELSDIENSTEN
Nooit 'te oud'
Tekst: Fred Ootjers
OPstap werd midden jaren negentig
opgericht op initiatief van werkgevers-
en werknemersorganisaties binnen de
bouw- en schildersbranche. De orga-
nisatie is inmiddels uitgegroeid tot een
volwaardige intermediair, met vestigin-
gen in heel Nederland. Henk van Oene,
commercieel directeur: "We bieden
een compleet dienstenpakket voor de
bouw- en schildersbranche dat bestaat
uit uitzenden, detacheren, pay-roll ser-
vices, werving en selectie en arbeids-
rechtelijk advies. Wat ons onderscheidt
van collega's in de branche is dat we
een wezenlijk onderdeel uitmaken van
de bouwwereld en dat het persoonlijk
contact met onze werknemers leidend
is."
Zo hebben de adviseurs van OPstap
allemaal een achtergrond in de bouw.
"Ze weten waar ze het over hebben
en spreken de taal", lacht Henk. "Wij
zijn voor onze opdrachtgevers heel
nadrukkelijk op zoek naar volwaardige
vakmensen. Mensen met liefde voor
hun vak en die dat ook in de privésfeer
uitstralen. Daarom voeren we de inta-
kegesprekken ook veelal bij de men-
sen thuis. Dat is niet alleen veel per-
soonlijker, maar we krijgen zo ook een
veel beter en completer beeld van de
toekomstige medewerker. Indrukken
waar beide partijen hun voordeel mee
kunnen doen en die de basis vormen
van een duurzame relatie. Naar de me-
dewerker én naar de opdrachtgever."
Weliswaar beperkt de dienstverlening
van OPstap zich niet tot 50 plussers die
op zoek zijn naar een baan en richt ze
zich ook en juist op alle leeftijdscatego-
rieën, maar met de speciale aandacht
op die categorie 50 plussers vervult
OPstap een voortrekkersfunctie. "On-
der die groep zit enorm veel ervaring en
expertise", aldus Henk. "Kennis die er
om vraagt benut te worden. En die ook
benut wil en kan worden, mits de juiste
match maar gevonden kan worden. Het
nieuwe initiatief dat we in Noord- Oost
Nederland zijn gestart in samenwer-
king met de CNV, heeft de ambitie om in
50 werkweken 50 arbeidsplaatsen voor
50 plussers te generen. Een pilotproject
dat de concretisering is van een langer
sluimerende samenwerking tussen het
CNV en OPstap. Werknemers zijn hierbij
verzekerd van correcte arbeidsvoor-
waarden en onder andere opbouw van
bedrijfstakpensioen. OPstap en CNV
willen mensen die onnodig buiten de
arbeidsmarkt dreigen te raken -met
alle nadelige consequenties van dien-
zodoende een volwaardige plek terug
geven in de bouwwereld!"
Opstap Personeelsdiensten
T (0800) 0202 800
I www.opstapnaarwerk.nl (voor alle in-
formatie m.b.t. kantoren/ adressen en
adviseurs)
Je bent 50+, altijd werkzaam geweest in de bouw en je raakt je baan kwijt. Er wordt een dossier van je aangelegd bij het UWV als werkzoekende, maar je maakt je geen illusies ooit nog aan een baan te komen. OPstap Personeelsdiensten wil van die desillusie niet horen en gaat zich met een nieuw initiatief nóg nadrukkelijker richten op het zoeken én vinden van passend werk voor 50 plussers.
SANCO PROJECTS
'We zijn altijd op zoek naar technische toppers'Ze zijn een engineeringbedrijf dat zich specialiseert in het ontwerpen, vervaardigen en plaatsen van roestvrijstalen installaties op het gebied van water verdampen. De opdrachtgevers zitten in bin-nen- en buitenland, van kleine ondernemingen tot grote coö-peraties als FrieslandCampina. Het enige serieuze probleem waarmee SanCo Projects uit het Fries Makkum structureel mee kampt, is het vinden van vakbekwame, liefst jonge medewerkers.
Tekst: Fred Ootjers
Sander Jansen en Remco Leenstra
startten hun onderneming in 2007
letterlijk aan de keukentafel. Tot dat
moment waren ze beide in loondienst,
maar zagen ze voldoende mogelijk-
heden om voor zichzelf te beginnen.
"Onze corebusiness is in een noten-
dop het ontwerpen van installaties die
middels het proces van indampen en
drogen alle mogelijk denkbare vloei-
stoffen omzetten in poedervorm", ver-
telt Sander. "Onze klanten zitten meest
in de foodsector, maar ook in de kleine
chemische industrie. Denk bijvoorbeeld
aan het drogen van wei, dat vervolgens
wordt gebruikt als basisgrondstof voor
babyvoeding. Verder worden onze in-
stallaties ingezet in de aardappelzet-
meelindustrie, bij afvalwaterreiniging,
het omzetten van eieren tot eipoeder en
nog talloze andere toepassingen."
"Onze kracht schuilt vooral in het feit
dat we het hele traject kunnen ver-
zorgen", aldus Remco. "Van de eerste
ruwe ontwerpschetsen tot en met het
plaatsen van de installatie op locatie.
We werken veel met zzp'er, ook al om-
dat het heel moeilijk is om goed per-
soneel te vinden. Waar we voortdurend
naar op zoek zijn, zijn mensen die mi-
nimaal MBO denken en de technische
vaardigheden hebben van het niveau
van de vroegere LTS. Die moet je met
een lampje zoeken. Op HTS-niveau is
geen probleem, maar alles daaronder
komt maar mondjesmaat de sector
binnen. En dat terwijl er in die sector
-ruwweg de maakindustrie- werk in
overvloed is. Ook en juist in Friesland.
Je bent als leerling tijdens je studie al
haast verzekerd van een vaste baan en
er wordt ook heel behoorlijk in verdiend.
En toch kiezen er relatief maar weinig
mensen voor de techniek. Op werken in
een overal lijkt wel een taboe te rusten.
Wat dat betreft valt er met betrekking
tot de imagoverbetering van de sector
nog een wereld te winnen."
SanCo Projects
Waardewei 9, Makkum
T: 0515 - 23 11 77
www.sancoprojects.nl
GAWA, specialist in cycloontechno-logie en rvs leidingsystemenCycloontechnologie kent u misschien van sommige stof-zuigers, Willem Elgersma van GAWA Equipment Connec-tions en Herbert Zeevalkink van Vortex gebruiken het voor geavanceerde machi-nebouw in Sneek. Hoogwaar-dige producten, in eigen huis ontworpen en gebouwd, een sterk innovatief ambachts-bedrijf.
De GAWA- vakmannen hebben net
de eerste van drie speciale machines
geleverd aan een klant. Een hypermo-
derne machine die met behulp van
hydro- cycloontechnologie onder- en
bovendruk opwekt in een vloeistof-
stroom om specifieke bestanddelen te
scheiden. De cycloonmachines wor-
den klant specifiek gebouwd en heb-
ben vijftig procent minder energie- en
waterverbruik dan conventionele
machines. Ze vinden hun toepassing
veelal in de foodindustrie.
CNC- frezen en buigenGAWA produceert specialistische
producten. Eindproducten voor op-
drachtgevers in de food, voor lacto-
se- scheiding van wei bijvoorbeeld;
rvs- onderdelen voor melkrobots en
andere machinebouwers in de zuivel;
drukvaten, manifolds (spuitstukken),
prefab leidingsystemen en alle machi-
nes die daarbij horen. Naast vijf CNC-
gestuurde buigbanken gebruikt het
bedrijf machines die in eigen beheer
bedacht en gebouwd zijn, bijvoor-
beeld een 17 ton zware machine om
CNC- gestuurd maatvast T- stukken in
leidingen te trekken tot een lengte van
6 meter. Certificering, samenwerking
met enkele gespecialiseerde bureaus,
goed gekwalificeerd personeel op alle
niveaus en een uitstekend thuisfront
hebben de groei van z’n bedrijf mo-
gelijk gemaakt.
ExcellentieHandmatig lassen is waar mogelijk
vervangen door computergestuurd
lassen; zijn opdrachtgevers zijn hoog-
waardige bedrijven met hoge eisen.
Z’n leveranciers en opdrachtgevers
zijn internationaal, van India en Zuid-
Amerika tot Ierland, Polen, Duitsland,
Zweden en Nederland. Goed certifice-
ring is onontbeerlijk zegt Elgersma;
voor je producten en je uitstraling.
Regelmatig terugkerende productse-
ries en gecompliceerde machines en
leidingsystemen zorgen voor stabili-
teit en succesvolle groei.
GAWA Equipment Connections
Tingietersstraat 7 (De Hemmen), Sneek
www.gawa.nl
Techniek special
‘Technische mensen zijn altijd welkom’Carrosseriefabriek Heiwo in Wolvega is fabrikant van trailers, en truck opbouwen en aanhangwagens op maat voor trucks en vrachtwa-gens. Een honderd procent Nederlands product, waarbij kwaliteit, duurzaamheid en maatwerk voorop staat. Meer dan 100 mensen verdienen hun boterham bij Heiwo, maar het bedrijf zit te springen om instroom van jeugdig technisch personeel.
“Wij leiden regelmatig leerlingen rond,
hebben stagiaires aan het werk en bie-
den werk-leertrajecten aan”, zegt Jans
Vos van Heiwo. “De meeste nieuwe
mensen die hier komen werken, moe-
ten we het vak van trailerbouwer nog
leren. Dat is niet erg. Wat vroeger in
vier jaar op de LTS gebeurde, doen wij
in één jaar, waarna de medewerker alle
facetten van ons vak kent.”
UniekEn dat is heel breed. “Elke trailer is
uniek en klant specifiek”, geeft Vos
aan. “Goed luisteren naar wat de klant
wenst is dan ook belangrijk.” Uniek is
echter ook de werkwijze van Heiwo.
“De wanden van een trailer zoals wij
die maken, vindt je bijna nergens an-
ders. Deze sandwichpanelen bestaat uit
een aantal lagen, waarbij isolatie een
belangrijke rol speelt.” Niet voor niets
werkt Heiwo niet alleen rechtstreeks
voor opdrachtgevers, maar ook voor
collega carrosseriebedrijven. “Boven-
dien bestaan we al sinds 1926, dus we
doen wel iets goed”, geeft Vos met een
kwinkslag aan.
Naast nieuwbouw knapt Heiwo ook
trailers op, die er nadien weer als nieuw
uitzien. “We noemen dit Heiwo 2.0”,
zegt Vos. “Klanten kunnen daardoor
hun materiaal langer op de weg hou-
den, zonder dat ze hoeven in te leveren
op kwaliteit.” Het is dan ook niet voor
niets dat tweedehands trailers van Hei-
wo nooit lang te koop staan, “de markt
weet dat een Heiwo-product goed is.”
Vos tenslotte:” Voor mensen die graag
de handen uit de mouwen steken en
beschikken over een technische ach-
tergrond, bieden wij een aantrekkelijke
werkomgeving, waarin vakmanschap
wordt gewaardeerd.”
Carrosseriefabriek Heiwo BV
Industrieweg 2
Wolvega
T: 0561 - 61 28 44
www.heiwo.nl
KOOPMANS EN ZWART ELEKTROTECHNIEK B.V.
‘Onze voeding komt nog steeds van de stagiaires en de schoolverlaters’ Als ondernemer acht Sjirk Sei-nen -eigenaar van Koopmans en Zwart Elektrotechniek B.V. in Leeuwarden- het zijn plicht om stagiaires in het bedrijf te hebben. Een morele plicht, maar natuurlijk ook vanuit het belang van de sector. 'Onze voeding komt nog steeds van de stagiaires en de schoolver-laters'.
Tekst: Fred Ootjers
Koopmans en Zwart Elektrotechniek
onderscheidt zich in de branche door
de unieke combinatie van twee elkaar
aanvullende disciplines: een technische
groothandel én het uitvoeren van pro-
jecten. Die projecten bestaan uit het
ontwerpen, produceren en monteren
van schakel- en besturingssystemen,
van eenvoudige schakelkastjes tot
complexe besturingssystemen. Een
andere belangrijke activiteit is het
ontwikkelen, produceren, upgraden,
onderhouden en installeren van indus-
triële automatiseringen voor de proces-
industrie. Sjirk: "Het voordeel boven een
reguliere groothandel in elektrotechni-
sche componenten is de toegevoegde
waarde van kennis: we weten precies
waar we het over hebben, omdat we
er alle dagen zelf mee werken. Als een
monteur bij ons aan de balie komt met
een probleem, lossen we dat altijd op. Is
het niet linksom, dan gaan we rechts-
om. 'Kan niet' verkopen we niet. Als het
betreffende component ergens op de
wereld nog te krijgen is, vinden we het."
Het is nog heel bescheiden, maar ook
bij Koopmans en Zwart is er langzaam
maar zeker een kentering in de reces-
sie waarneembaar. "We merken dat
vooral aan de projecten", aldus Sjirk.
"Vóór de recessie bouwden we voor
klanten complete schakelkasten. Daar
wilden ze zelf geen werk van hebben.
De crisis kwam en klanten kwamen
steeds vaker voor losse onderdelen om
daarmee zelf een schakelkast te bou-
wen. En wat zien we nu? De economie
trekt aan, met als gevolg dat we weer
opdrachten krijgen voor het leveren
van complete schakelkasten. Het is niet
spectaculair, maar het geeft wel aan
dat het ergste voorbij lijkt."
Een aantrekkende branche, maar tege-
lijk een branche waar je de geschoolde
vakmensen met een lampje moet zoe-
ken. "Om een idee te geven van wat
er speelt op het vroegere HTS-niveau:
toen ik zelf in 1992 op de HTS Elektro-
techniek zat, hadden we 120 studenten
per leerjaar. Dat waren er dus 480 over
de vier leerjaren verdeeld. Anno 2015
zijn dat er hier in Leeuwarden maar
een goede 30. In totaal, over alle vier
jaren verdeeld. Dramatische cijfers,
waar allerlei oorzaken voor worden
aangedragen. Naar mijn eigen idee
ligt de verantwoordelijkheid voor een
belangrijk deel bij de onderwijsinstel-
lingen. Die worden immers afgerekend
op resultaten, op een zo hoog moge-
lijk percentage geslaagde studenten.
De neiging bestaat dan om op safe te
spelen en vooral populaire opleidingen
aan te bieden. Ten tijde van de hausse
in de IT waren dat de aanverwante stu-
dies, terwijl nu de focus ligt op onder
andere Multi-Media. Lekker werken
met een computer en mooie dingen
ontwerpen."
"De praktijk laat echter zien dat veel
van die studenten worden opgeleid tot
werkloosheid. Het aanbod aan afgestu-
deerden in die branche is immers veel
groter dan de vraag. Wat je dan ziet
gebeuren is dat die afgestudeerden in
heel andere disciplines werk proberen
te vinden. Ook bij ons. Programmeren
kunnen ze dan wel, maar ze hebben
totaal geen technische achtergrond.
Die spijkeren we ze dan bij door het
verzorgen van een interne opleiding.
En verder proberen we door het houden
van Open Bedrijvendagen aankomende
studenten enthousiast te maken voor
werken in de elektrotechniek. Wie wer-
ken wil, komt in onze branche gegaran-
deerd aan de bak!"
Koopmans & Zwart Elektrotechniek B.V.
Zuiderkruisweg 3, Leeuwarden
T: 058 - 288 70 75
www.koopmansenzwart.nl
'DE TECHNIEK BIEDT VOLDOENDE UITDAGING!
OPEN BEDRIJVENDAG BIJ KOOPMANS EN ZWART B.V.: DE WERKPLAATS.
Succes op basis van balansTYNAARLO – Het draait allemaal om balans bij New Nexus. Evenwicht zorgt voor werkplezier met alle positieve gevolgen van dien. “We willen vooral dat dit een leuk bedrijf is.”
De entree van New Nexus lijkt een
eregalerij. Bijna alle medewerkers van
het bedrijf lachen je tegemoet vanuit
tientallen fotolijsten. Uit het verhaal
van Jan Schut en Richard Tapper,
oprichters van het bedrijf, blijkt dat
het ophangen van de foto's bij de
voordeur zeer bewust is gedaan. Elke
medewerker van het bedrijf doet er
namelijk toe. Iedereen krijgt bij New
Nexus ruimte om zich te ontwikkelen
en om ideeën in te brengen.
New Nexus ontwikkelt apps voor de
zakelijke markt. “Wat we maken lijkt
op het oog heel simpel, maar wat
er achter de schermen gebeurt is
enorm”, vertelt Schut. Actuele kennis
is bij het ontwikkelen van apps dan
ook belangrijk. Die vergaart het be-
drijf onder andere door medewerkers
naar congressen in het buitenland te
sturen, zoals die van Apple, Google en
Adobe. Tapper: “Naderhand geven ze
een presentatie van wat ze hebben
geleerd. Overigens doen ze dat ook
als ze zelf iets hebben bedacht.”
Dit resulteert er onder andere in dat
New Nexus voor een aantal grote
klanten de rol heeft van innovatieve
partner. ‘Met ons kennisniveau van
mobiele toepassingen hebben we een
toegevoegde waarde in de R&D-tra-
jecten van deze klanten.’
Schut en Tapper ondernemen volgens
het Rijnlandse model. “Ons bedrijf is
te vergelijken met een familiebedrijf”,
legt Tapper uit. “We willen dat de
mensen die we om ons heen hebben
verzameld hier met plezier werken.
Balans vinden wij belangrijk; balans
tussen werk, privé, jezelf en je om-
geving.” Schut vult aan: “Toen wij in
2007 voor onszelf begonnen, wilden
we een léuk bedrijf oprichten. Dat is
gelukt en ons doel is om dat ook zo
te houden.”
Techniek special
AB VAKWERK
AB Vakwerk zet breder én dieper in op techniek AB Vakwerk is een van de grootste detacheringsbureaus in de agrarische sector en aan-verwante sectoren. Al meer dan vijftig jaar heeft AB Vakwerk ervaring met invullen van een tijdelijke arbeidsbehoefte voor uitvoerend en vaktechnisch personeel. En hoewel de wortels in in de agrarische sector liggen, is het bedrijf ook in andere branches actief. In toenemende mate ook in de techniek.
Tekst: Fred Ootjers
"Met onze passie voor dienstverlening zijn
we heel sterk in het op zeer korte termijn
oplossen van een vraag om personeel",
vertelt Remko Diekstra, unitmanager bij
AB Vakwerk. "Als een werkgever vandaag
vraagt om een extra arbeidskracht, dan
doen we er alles aan om die morgen al
aan het werk te hebben. Behalve voor
agrariërs doen we dat voor de sectoren
bouw, weg- en waterbouw, groenvoorzie-
ning, industrie, transport en logistiek. Bin-
nen de industrie hebben we in de metaal
al flink wat mensen aan het werk, vooral
in de productie. Steeds vaker kregen we
echter de vraag of we ook technische
mensen konden leveren. Echte techneu-
ten en bijvoorbeeld ook lassers. Op diver-
se niveau's en van leerling-medewerkers
tot en met allround professionals. Voor
AB Vakwerk het moment om in 2014 een
aparte afdeling Techniek aan de werk-
zaamheden toe te voegen."
Die toevoeging houdt behalve werving en
detachering ook nadrukkelijk scholing in.
Accountmanager Rutmer van der Meer:
"We zijn 2014 begonnen met vier me-
dewerkers met als missie om eind 2015
op zo'n 50 tot 60 te zitten. Het is nu eind
mei en op dit moment hebben we al ruim
40 mensen aan het werk. De disciplines
waarin ze werkzaam zijn variëren van
mechatronica en werktuigbouw tot in-
stallatie, frezen en lassen. Een aantal van
die medewerkers heeft een leerovereen-
komst met het bedrijf, om via het duale
leersysteem van werken/leren een vakdi-
ploma te halen."
De opleidingen worden door AB Vakwerk
zelf verzorgd, in nauwe samenwerking
met het regionale bedrijfsleven en op-
leidingsinstituten als de Friese Poort.
Diekstra: "We kiezen er heel bewust
voor om de aanwezige kennis en erva-
ring optimaal te benutten. Bij de scholen
ligt een enorme expertise, terwijl het be-
drijfsleven beschikt over de meest actu-
ele informatie over wie er precies nodig
zijn en in welke bedrijfsonderdelen. Door
die beide te integreren in onze eigen
opleidingen, maak je niet alleen een
efficiencyslag, maar creëer je voor alle
betrokken partijen een win-winsituatie.
In de eerste plaats -en daar gaat het om-
voor werkgevers en werkzoekenden."
AB Vakwerk
www.abvakwerk.nl
Voor informatie:
Remko Diekstra, (06) 10 01 36 41
Rutmer van der Meer, (06) 20 70 36 46
REMKO DIEKSTRA (L) EN RUTMER VAN DER MEER
OPLEIDINGSFONDS OVP Opleidingsfonds OVP is het opleidingsfonds van en voor de procesindustrie. Voor de bedrijven in de procesindustrie ont-
plooit OVP activiteiten die de gehele industrie en individuele bedrijven ten goede komen. Zo is er het Sectorplan Procesindustrie
waarbij bedrijven gebruik kunnen maken van aantrekkelijke (financiële) bijdragen op het gebied van scholing en duurzame
inzetbaarheid. Of gratis deelname aan een quickscan om te ontdek-
ken waar mogelijkheden liggen voor de inzet van werknemers met
een beperking (Participatiewet). Speciaal voor operators is er een
gratis loopbaancheck waaruit een persoonlijk ontwikkeladvies volgt.
Snel een indruk krijgen wat het Sectorplan voor u kan betekenen? Zie www.ovp.nl/Sectorplan
PMOT PMOT is een gespecialiseerde leverancier van techniekmateriaal met 30 jaar ervaring met techniek in het onderwijs.
Het assortiment is exclusief en samengesteld om zo goed mogelijk techniek in de klas te
implementeren. Dit kan b.v. in combinatie met rekenen en taal. Nieuw is een doorlopende
leerlijn voor onderzoekend en ontwerpend leren ‘Gigo Learning Lab’ voor kinderen van 2-12+
met Nederlandstalig lesmateriaal. Ook voor onderwerpen als duurzame energie, basisvaar-
digheden enz. heeft PMOT een assortiment. U kunt altijd vrijblijvend kennis maken met PMOT.
Wij komen graag kosteloos bij u langs. U kunt PMOT vinden op www.pmot.nl
TECHNASIUM Op het technasium werken havo/vwo-leerlingen aan vraagstukken uit het bedrijfsleven. De samenwerking tussen
scholen en het bedrijfsleven is dan ook erg belangrijk. Scholen en opdrachtgevers bepalen samen wat een interessant
vraagstuk is. Door te werken aan echte opdrachten krijgen leerlingen een beter beeld van en raken ze geënthousi-
asmeerd voor de wereld van bèta en techniek. Leerlingen komen vaak met verrassende en creatieve oplossingen voor
de vraagstukken. Als opdrachtgever kunt u hier uw voordeel mee doen! Wilt u ook een bijdrage leveren aan het stimule-
ren van bètatechnisch talent? Neem dan contact op
met Erwin van Dijk, netwerkcoach Noord-Nederland,
via www.technasium.nl.
DE UITDAGING LIGT BIJ DE JONGERE GENERATIE
‘Techniek volgens nieuwe inzichten’Techniek krijgt binnen gebou-wen, zowel nieuw als bestaand, steeds meer aandacht. Partijen die daarbij betrokken zijn, moeten daarom veel meer dan voorheen samenwerken. Een voorbeeld daarvan is het Comenius College in Leeuwar-den, waar Grunstra Architecten Groep in Bolsward en Technion Adviseurs in Heerenveen nauw met elkaar samenwerkten.
“Het is niet meer topdown werken zoals
vroeger, we moeten nu veel vaker kennis
met elkaar delen”, zegt Henk Waslander
van Technion. “Dat vraagt om veel meer
samenwerking en dat is ook onze kracht.
Afhankelijk van de opdracht kiezen we de
beste combinatie van bedrijven.”
“We kijken integraal naar een nieuw of
bestaand gebouw”, voegt collega Ronald
Spoelstra er aan toe. “Technion is spe-
cialist in alle technische vraagstukken
binnen de gebouwde omgeving, maar
zonder andere partijen kunnen we dat
niet realiseren.”
Verleid tot techniekZoals bijvoorbeeld met de architect, die
in het voortraject een belangrijke rol
speelt. Harmen Grunstra:” De tijd dat
we een ontwerp maakten en iedereen
zich daar vervolgens naar moest schik-
ken, ligt achter ons. Het creatieve proces
omvat niet alleen de vrije vorm en in-
vulling, maar ook de constructies en de
techniek. Daarom is het zo belangrijk dat
jonge mensen worden verleid tot tech-
niek, omdat de huidige aanpak vraagt
om een andere manier van verdieping
in techniek. Het gaat om communiceren,
samenwerken, in een dynamische werk-
omgeving. En dat gaat veel verder dan
techniek alleen.”
“De ontwikkelingen in de bouw zijn een
uitdaging voor het onderwijs”, voegt
Spoelstra toe. “We zitten in een over-
gangsfase van traditioneel bouwen naar
een virtuele flexibele wereld, waarin op
termijn de 3D printer een vooraanstaan-
de rol gaat spelen. Onze wereld, waarin
ervaring, integraal werken en probleem-
analyse nog voorop staan, moet parallel
gaan lopen met de nieuwe ervaring,
ambities en inzichten van jongeren.”
“Daarin ligt een uitdaging”, geeft Grunstra
aan. “Want het gaat erom de kennis van
2000 jaar bouwen in te passen in een
nieuwe tijd, waarin samenwerking voorop
staat.”
Een voorbeeld is de realisatie van het
Comenius College in Leeuwarden,
“waar we echt één team vormden”,
zegt Waslander. “Met elkaar hebben we
op een geheel andere manier naar de
bouwopgave gekeken, waarbij we zijn
gekomen tot een gebouw dat paste bin-
nen de ambitie van de opdrachtgever.”
De drie zijn het er over eens: “De jongere
generatie moet ons ook helpen om het
proces van anders denken gestalte te ge-
ven. En daarbij speelt het onderwijs een
belangrijke rol. Wij staan open voor de
verandering in de nieuwe wereld en we
hopen dat de jeugd die uitdaging graag
aan wil gaan.”
Grunstra Architecten Groep BNA
Skilwyk 14
Bolsward
T: 0515 - 57 36 46
I: www.grunstra.nl
Technion Adviseurs
Abe Lenstra Boulevard 50-3
Heerenveen
T: 0513 - 61 71 71
I: www.technion.nl
V.L.N.R.: RONALD SPOELSTRA, HARMEN
GRUNSTRA EN HENK WASLANDER
Ecoflo warmtewisselaar bespaart gas en water
“Met de Ecoflo warmtewis-selaar bespaar je gemiddeld 23 procent op je gasverbruik voor warm waterbereiding.” Dat zegt Jeroen Schuijer van Burgerhout, dat de Ecoflo warmtewisselaar in Nederland op de markt brengt. Een rela-tief eenvoudig apparaat dat op vrijwel elke hr-ketel is aan te sluiten en warm rookgas benut om het koude tapwater voor te verwarmen, alvorens het door de hr-ketel wordt na-verwarmd.
Burgerhout is specialist in rookgas-
afvoersystemen, die op elke CV-ketel
aanwezig is. Het bedrijf is partner van
vrijwel alle ketelfabrikanten in ons
land. Schuijer:” Toen een aantal jaren
geleden in de EU werd besloten dat
het energieverbruik in huishoudens
met 20 procent moest worden geredu-
ceerd, ontstond bij ons de vraag of er
gebruik kon worden gemaakt van het
warme rookgas, dat tot dan toe onge-
bruikt de lucht in ging. Als specialist
in rookgasafvoersystemen zagen wij
mogelijkheden om dit systeem, een
warmtewisselaar, min of meer in ons
product te integreren.” Inmiddels heeft
een aantal fabrikanten van CV-ketels,
waaronder AWB, Remeha en Nefit, zich
verbonden aan de Ecoflo.
EnergielabelDe Ecoflo heeft diverse voordelen. Zo
moeten, vindt de overheid, woningen
steeds duurzamer worden en zij heeft
daaraan een energielabel gehangen.
“Met behulp van de Ecoflo kunnen
woningen net hoger op de energiela-
belladder komen. Daarnaast zorgt de
Ecoflo voor een besparing op het gas-
en waterverbruik, omdat je sneller
warm water hebt.”
De Ecoflo werkt als volgt. Als de CV-ke-
tel aanslaat, voor de verwarming of het
verkrijgen van warm water, komen er
warme rookgassen vrij. De energie uit
deze rookgassen wordt gebruikt om het
koude sanitair water voor te verwar-
men. Daardoor krijgt de CV-ketel war-
mer water geleverd en hoeft de CV-ke-
tel minder gas te verbruiken om het
voorverwarmde water na te verwarmen
Ook krijgt de gebruiker sneller warm
water wanneer hij de kraan aanzet. Dit
betekent minder stookkosten en dus
een besparing op gas en water. “Een
gemiddeld huishouden gebruikt jaar-
lijks tussen de 450 en 500 kubieke me-
ter gas voor het verwarmen van water
en daarop bespaar je circa 23 procent”,
geeft Schuijer aan. “Bovendien verspeel
je minder kostbaar drinkwater, omdat
het water bij de tap sneller warm is.”
AdviesAl met al verhoogt de Ecoflo het ren-
dement op warm water van goede
hr-verwarmingsketels. “De Ecoflo kan
op elke hr-ketel geplaatst worden.
Echter, wij adviseren altijd om hierover
advies in te winnen bij de installateur,
die dit kan navragen bij de fabrikant.”
Ondertussen neemt de vraag naar de
Ecoflo behoorlijk toe. Schuijer:” Dat
heeft twee oorzaken. Ten eerste het
streven van diverse marktpartijen naar
het verbeteren van de energieprestatie
in woningen. Daarnaast begrijpt de
consument de werking van de Ecoflo
en dat zorgt voor een snelle accep-
tatie en beslissing om eventueel tot
aanschaf over te gaan. Uiteindelijk wil
iedereen zijn energieverbruik omlaag
brengen, de Ecoflo is een volgende
stap die daar een belangrijke bijdrage
aan kan leveren.”
De terugverdientijd van de Ecoflo ligt
op ongeveer 5 jaar. “Er zijn maar wei-
nig andere energiebesparende pro-
ducten die zo’n snelle terugverdientijd
hebben”, aldus Schuijer. “Wij verwach-
ten mede daarom een goede toekomst
voor de Ecoflo.”
Meer informatie kunt u vinden op:
www.ecoflo.nl. Of vraag ernaar bij uw
installateur.
Techniek special
’n Leven lang leren in de zuivel
Van Hall Larenstein en MBO Life Sciences, in de breedte van het onderwijs speelt zuivel een nadrukkelijk rol. De groeiende wereldbevolking vraagt meer zuivel. Friesland is de Nederlandse productie- en kennisregio op dat terrein. Leeuwarden is de bakermat voor nieuwsgierige mensen met een zuivelhart.
Peter de Jong is lector Zuivelpro-
cestechnologie aan Van Hall Laren-
stein, Jans Helmers is projectleider
Dairy Chain en CIV Food bij MBO Life
Sciences, dat onderdeel uitmaakt
van Nordwin College en Friesland
College. HBO Hogeschool en MBO sa-
men in de keten van de steeds meer
op wereldschaal opererende zuivel-
industrie.
Pilot plant in huisFriesland positioneert zich de laatste
jaren sterk; de praktijkboerderij Dairy
Campus net onder Leeuwarden, bijna
drieduizend melkveebedrijven in de
provincie, zuivelbedrijven als Fries-
landCampina (Leeuwarden), Ausnutria
Hyproca en sinds kort A-ware Food
Group en Fonterra in Heerenveen,
zuivelgerichte MBO, HBO en WO- op-
leidingen in Leeuwarden, watertech-
nologiecentrum Wetsus om de hoek en
binnenkort een unieke ‘pilot plant’ in
huis om de nieuwste procesmodellen te
testen en te kunnen voldoen aan vragen
uit de praktijk van het bedrijfsleven.
Van Gras tot Glas‘Dutch Dairy Chain’, de zuivelketen,
wint sterk terrein in het noorden. Be-
drijven, onderwijs en overheid werken
samen, van Gras tot Glas. Peter de
Jong benadrukt het belang van on-
derzoek naar een duurzame visie op
de hele zuivelketen; in de hele keten,
van boer tot fabrikant en consument,
zal duurzaamheid steeds hoger in het
vaandel komen te staan. Er is forse
winst te behalen, meent De Jong,
onder meer door gebruik te maken
van sensortechnologie.Jasper van der
Schaaf volgt de nieuwe minor van De
Jong en ziet met plezier en vertrouwen
z’n toekomst in food of zuivelindustrie.
Unieke plekDe onderzoeksfaciliteiten voor het
onderwijs in de zuivel worden binnen-
kort fors uitgebreid. Met het nieuwe
Wetsus- gebouw ontstaat ruimte om
met steun van provincie Fryslân uit-
gebreide test- en proefopstellingen te
maken waar MBO- en HBO studenten
kennis kunnen opdoen. Het wordt een
unieke plek in het hart van het Ne-
derlandse zuivelonderwijs. Nergens
anders zullen straks zo getrouw the-
oretische procesmodellen in de prak-
tijk getest kunnen worden.
Sterke toekomstAan de ene kant van het gebouw
wordt hard gewerkt om mensen de
onderzoekende en theoretische kant
van de zuivelindustrie te onderwijzen.
Aan de andere kant, in het gebouw
van Nordwin College worden bij MBO
life Sciences de uitvoerende handen
opgeleid die hun weg zullen vinden
als procesoperators, analist, laborant
of expert op voedingsgebied. Een
breed eerste jaar voor de kennisma-
king met Food, Water, Milieu, Proces-
techniek of Laboratorium; de andere
jaren specialiserend in een van de
thema’s.
Food heeft een sterke toekomst stelt
Jans Helmers. Bij Life Sciences ko-
men veel jongeren met gevoel voor
exacte vakken en techniek samen; zij
die het VMBO hebben gedaan, maar
ook jongeren die hun doel nog niet
hebben gevonden. MBO Life Sciences
is een schot in de roos; het aantal
studenten neemt toe. En ja, de aan-
trekkingskracht van de zuivel speelt
daarin een grote rol. Toekomst is er
genoeg, op veel niveaus. Met meer
samenwerking tussen de verschillen-
de opleidingen en betere faciliteiten,
spelen Van Hall en MBO Life Sciences
in op de groeiende vraag de komen-
de jaren naar goed gekwalificeerd
personeel in de wereldwijde zuivel-
industrie.
www.lstleeuwarden.nl
www.mbolifesciences.nl
Elke Batavus fiets een schot in de roosHEERENVEEN - Al staan de fietsen die in de Accell-fabriek van de band rollen internationaal bekend om de uiterst hoge kwaliteit, de medewerkers van Accell leunen nooit achterover. Jan-Jacob Altenburg, Manager Operations Accell Nederland: “Elke dag veranderen we wel iets in het proces om het eindresultaat nóg beter te maken.”
Wanneer de meer zonnige tijd van het jaar
aanbreekt, is dat vrijwel direct te merken
in de Heerenveense fietsenfabriek. De
vraag naar tweewielers stijgt. De vaste
ploeg medewerkers wordt uitgebreid
met uitzendkrachten. In het hoogsei-
zoen worden er vier fietsen per minuut
geassembleerd. De 1.900 Batavussen,
Sparta’s, Koga’s en andere hoogwaardi-
ge fietsmerken worden dagelijks met 24
trailers naar winkels in Nederland, België,
Duitsland en Denemarken vervoerd.
Scherp oogEen fiets bestaat soms wel uit ruim
tweehonderdvijftig onderdelen. Die
moeten in de fabriek constant op het
juiste moment op de juiste plek zijn. Dit
vraagt om een team dat werkt als een
geoliede machine. Iedereen weet wat
hij moet doen en wanneer. Productie-
leider Frits van der Galiën: “Onze men-
sen zijn multi-inzetbaar. Dit voorkomt
dat bij uitval een gat valt in het proces.
Iedereen kan snel schakelen.”
De productiemedewerkers werken
uiterst nauwkeurig. De onderdelen
die bij de fabriek worden aangeleverd,
maken de mens en machine volledig
kras-, roest- en vetvrij voordat het
lakproces kan beginnen. Daarna krij-
gen de onderdelen een laag primer
(grondverf) en kleurlak. Na vrijwel elke
handeling volgt een controlemoment.
Het kleinste puntje is al reden om min-
stens een deel van het werk overnieuw
te doen.
Milieuvriendelijkste lakstraatGeavanceerde machines en een vleug
scheikunde zorgen ervoor dat het over-
grote deel van alle onderdelen in één
keer van een perfecte laklaag worden
voorzien. Door elektrostatisch lakken
trekken fietsonderdeel en lak elkaar
aan als magneten, waardoor er een
mooie, egale laag ontstaat. Deze me-
thode is bovendien uiterst duurzaam:
slechts 10 procent van de lak komt niet
op de onderdelen terecht. Bij normaal
spuiten is dit verlies soms wel vijftig
procent.
“Onze lakken zijn al jaren waterdra-
gend”, vertelt Van der Galiën. “Het is dus
geen schadelijk product om mee te wer-
ken.” De lak is in combinatie met de mi-
lieuvriendelijke laag poedercoat vrijwel
onverwoestbaar en heeft dezelfde kwa-
liteit als autolak. Tik je met een frame op
een puntig stuk metaal, dan is er geen
sprake van lakschade. “Dit maakt dat de
lak zeker tien jaar mee kan.”
Constante perfectioneringDagelijks voeren laboranten en lakspe-
cialisten testen uit. Bijvoorbeeld om te
bepalen of een kleur die een klant in
gedachten heeft, goed uit de verf komt
op een bepaald type metaal. Maar ook
om in te spelen op zaken zoals het weer.
Een hoge luchtvochtigheid bijvoorbeeld
is iets om rekening mee te houden bij
het lakken; de lak moet hier optimaal
op worden afgestemd. “We meten om
vervolgens te perfectioneren. Elke dag
verandert er wel iets in het proces. Die
ontwikkeling stopt nooit.”
“Alles moet in één keer goed”, vult
Altenburg aan. En hoewel al het werk
dat wordt verricht om dit te bereiken
voor de uiteindelijke fietseigenaar niet
zichtbaar is, is het wel merkbaar. Om
te beginnen ziet de fiets er perfect uit
en ervaart de fietser veel rijcomfort.
“Maar het verschil zit hem vooral in de
jaren, daar onderscheiden we ons mee
ten opzichte van andere merken. Onze
fietsen kunnen tien jaar mee zonder
ook maar één roestvlekje te krijgen. En
dat is natuurlijk waar het allemaal om
draait.”
LABORANTEN AAN HET WERK
Techniek special
WERKEN doe je
SAMEN UITZENDEN I PAYROLL I DETACHERING I WERVING & SELECTIE
Wij zijn
NEN 4400-1 gecertificeerd
Us Wurk Uitzendbureau geeft graag een passend antwoord op uw personeels-vraag. Us Wurk is actief in verschillende branches en levert personeel in zeer uit-eenlopende functies. Dus bent u op zoek naar een gemotiveerde medewerker? Iemand voor korte termijn of lange termijn? Wij horen het graag van u!
BOLSWARD I 0515-577544 I [email protected] I WWW.USWURK.NL
OPLEIDING PROCESTECHNIEK
‘Je maakt het in de procestechniek’Ondernemend Friesland heeft procestechnici nodig. Met name in de voedingsindustrie, de watergerelateerde indus-trie en de chemie zijn vakmen-sen op dat gebied slecht te vinden. Om in die leemte op termijn te voorzien start MBO Life Sciences, een samen-werking van Nordwin College en Friesland College, samen met de opleidingen techniek van het Friesland College in augustus met de dagopleiding Allround Technicus Proces-techniek.
Tekst: Fred Ootjers
Een wereld zonder procestechniek is
eenvoudigweg ondenkbaar. Alles om
ons heen wat vanuit een grondstof tot
een eindproduct is gemaakt, is die weg
gegaan via de procestechniek. Peet
Ferwerda, directeur MBO Life Sciences:
"Tandpasta, inkt, benzine, schoon-
maakmiddelen, aspirine, verf, de be-
huizing van je iPhone, frisdrank, kaas,
drinkwater: het zou er niet zijn zonder
de procestechniek. In een enkele zin
gevat: procestechniek is het omzetten
van grondstoffen naar een eindproduct.
Dat omzetten gebeurt in verschillende
stappen, zoals grondstoffen aanvoeren,
bewerken en mengen."
In de wereld van procestechniek ko-
men uiteenlopende disciplines zoals
techniek, chemie en microbiologie sa-
men. Cruciaal is de vraag hoe en met
welke techniek je een product maakt.
Zo wordt in de procestechniek steeds
vaker gebruik gemaakt van slimme
sensoren om te meten. Waar nu bij-
voorbeeld water voor onderzoek naar
de kwaliteit naar het lab moest, meten
in de toekomst steeds vaker sensoren
continu hoe het met die kwaliteit is
gesteld.
Nordwin College en Friesland College
richten zich met de nieuwe dagoplei-
ding Allround Technicus Procestech-
niek niveau 3 en 4 vooral op de sec-
toren food, water en chemie. Ferwerda:
"Binnen de opleiding MBO Life Scien-
ces loopt al een dagopleiding voeding
en technologie. Dat zijn de mensen
die in de foodbedrijven (in Friesland
veel zuivel) het product maken en de
apparatuur bedienen. Samen met Vi-
tens hebben we nu ook de opleiding
voor operators in de watersector mo-
gelijk gemaakt. Waar vanuit het Friese
bedrijfsleven ook veel behoefte aan
bestaat, is aan mensen die technische
apparatuur kunnen installeren, onder-
houden en storingen oplossen."
Bedrijven in Friesland die veel met
procestechniek werken zijn onder an-
dere FrieslandCampina BASF, Vitens,
Ausnutria-Hyproca, A-ware en Fonter-
ra. "Stuk voor stuk bedrijven die grote
behoefte hebben aan procestechnici.
Studenten die zich aanmelden voor de
nieuwe opleiding Allround Technicus
Procestechniek kunnen er dan ook vrij-
wel zeker van zijn dat ze in de food-,
water- en chemiesector een baan zul-
len vinden. De opleiding is in nauwe
samenwerking met het Friese bedrijfs-
leven samengesteld en er zijn gegaran-
deerd ruim voldoende stageplaatsen
beschikbaar. De bedoeling is dat we in
augustus met een eerste groep van 24
leerlingen met de opleiding starten."
www.mbolifesciences.nl
TECHNOPARK
“Kiezen voor hout is zo gek nog niet”Elis Asser schreef de tekst in 1970 voor het destijds populai-re tv-programma 'Het schaep met de vijf poten': 'Waar vind je tegenwoordig nog een goede timmerman, die -wat zijn ogen zien- met zijn handen maken kan?' We zijn 45 jaar verder en nog altijd -of wéér- is die vraag actueel. Als het aan Maarten Willemsen, directeur van Technopark in Heerenveen ligt, is de actualiteit van de vraag echter binnen afzienbare tijd achterhaald.
Tekst: Fred Ootjers
Een korte tekst op de website van
Technopark zegt over haar activiteiten:
‘Technopark is hét opleidingsbedrijf
voor de timmerindustrie, houtskelet-
bouw, houthandel, meubelindustrie en
interieurbouw. Wij geven scholing in
de breedste zin van het woord op het
gebied van houtgerelateerde beroepen
aan schoolverlaters, zij-instromers en
werkzoekenden. Onder de vlag van
Houtcirkel wordt bijscholing verzorgd.
Daarnaast bieden wij personeelsdien-
sten aan op het gebied van werving,
selectie, uitzenden, payrolling, advies,
scholing, outplacement en loopbaan-
begeleiding binnen en buiten de houts-
ector.’
“Maar we noemen ons liever een be-
drijf dat opleidingen verzorgt”, vertelt
Maarten. “En binnen dat bedrijf zijn de
leerlingen onze werknemers. We willen
daarmee aangeven dat we met onze
opleidingen bovenop de praktijk staan.
Bovendien bieden de opleidingen zon-
der uitzondering een baangarantie, zij
het niet altijd voor dezelfde functie. Ook
de ontwikkelingen in de houtindustrie
staan niet stil. De laatste jaren is er in
de bedrijfstak bijvoorbeeld veel geïn-
vesteerd in automatisering, waarvoor
vakbekwame mensen nodig zijn. Die
worden van buitenaf aangetrokken,
maar ook de eigen mensen die willen
doorgroeien door middel van bij- en
nascholing, komen voor die functies in
aanmerking.”
Van de totale houtindustrie in Neder-
land, is tussen de 15 en 20 % geves-
tigd in Noord-Nederland. Driekwart
daar weer van is gesitueerd in de regio
tussen Sneek, Wolvega, Heerenveen en
Drachten. “Er is in de sector werk en er
is toekomst. Waar we voortdurend naar
op zoek zijn, zijn jongens en meiden op
de Mavo die niet goed weten wat ze
na het behalen van het diploma willen
gaan doen. We zouden ze wel willen
toeschreeuwen: Grijp je kansen! Ze
liggen vlak voor je neus! Kies voor een
baan met perspectief en afwisseling,
waarin je altijd met eerlijke materialen
werkt en concrete resultaten ziet. Een
baan waarin je je talenten kwijt kunt en
die voldoening geeft. Heus, kiezen voor
hout is zo gek nog niet!”
Technopark
Skrynmakker 1, Heerenveen
T: 0513 - 65 51 20
www.technopark.nl
JELMER DIJKSTRA, PLANT MANAGER FRESENIUS KABI:
“Gewoon de mouwen opstropen en beginnen”Techniek staat meer en meer in de belangstelling. Desondanks kampen veel werkgevers met een tekort aan voldoende gekwalificeerd personeel. Zij worstelen met de vraag: hoe krijg je jongeren zover, dat ze kiezen voor een technische loopbaan. Volgens Jelmer Dijkstra, plant manager bij Fresenius Kabi, is het allemaal niet zo ingewikkeld. Zijn filosofie: “Gewoon de mouwen opstropen en beginnen.”
In Nederland heeft multinational Fre-
senius Kabi een productielocatie in
het Drentse Emmer-Compascuum,
waar het disposables produceert voor
bloedtransfusie en autologe transfu-
sie. De complexe systemen worden
wereldwijd ingezet door bloedban-
ken en ziekenhuizen. Met vijfhonderd
werknemers is Fresenius Kabi een re-
gionale werkgever van formaat.
“Niet eens zo heel erg lang geleden
werd bloed gewoon opgevangen in
glazen flessen”, aldus Dijkstra. “Maar
sinds de jaren vijftig heeft de techniek
een enorme vlucht genomen. Niet al-
leen worden er tegenwoordig andere
materialen gebruikt, maar zijn ook de
gebruiksvriendelijkheid en de duur-
zaamheid van de producten aanzien-
lijk verbeterd.”
In de productie van Fresenius Kabi
heeft in de laatste jaren succesvol
de omslag van traditioneel handwerk
naar robotica plaatsgevonden . “Om
vervolgens een smart factory in volle
omvang te realiseren, moet steeds
verder worden geautomatiseerd. Hier-
mee kan Fresenius Kabi concurreren-
der worden, flexibeler omgaan met de
productievraag en een volgend niveau
van kwaliteit bereiken.”
Dus dan zijn er voortdurend nieuwe mensen nodig“Dat valt mee. Onze visie is, op z’n
Drents gezegd: ‘gewoon de mouwen
opstropen en beginnen’. Niet be-
nauwd zijn een nieuwe technologie
onder de knie te krijgen. Vertrouwen
hebben, ongeacht je bent opgegroeid
met techniek of niet. Wij geloven dat
heel veel mensen nieuwe technieken
onder de knie kunnen krijgen.”
Dijkstra doceert verder: “Ga maar na…
in feite is autorijden niets anders dan het
bedienen van een ingewikkeld stukje
techniek. Toch is autorijden verworden
tot de gewoonste zaak van de wereld.
Daarom kunnen ook robots gewoon
door goede mensen worden bediend.”
Is er dan geen behoefte aan jonge vakmensen?“Dat zegt u zo, maar een aantal jaren
geleden is het Injection Moulding De-
partment opgezet. Voor dit onderdeel
zijn bestaande medewerkers van alle
leeftijden benaderd. Zonder specifieke
opleiding bleek deze groep in staat een
compleet nieuwe afdeling te draaien.
Dus wederom: ‘gewoon beginnen’.
Nieuwe technieken zijn echt niet al-
leen aan te leren door jonge school-
verlaters. Wij zijn het bewijs. Natuur-
lijk… onze mensen worden ook 67
jaar. Maar dit natuurlijke verloop wordt
gewoon aangevuld door dames en
heren van alle leeftijden, met allerlei
verschillende ervaringen.
De mensen die hier werken hebben de
ambitie om nieuwe technieken over te
nemen, te gebruiken en nieuwe dingen
te ontwikkelen. Dat is innovatie! Slim-
migheidjes bedenken hoort bij innova-
tief zijn. We spreken hier over een ka-
raktertrek. Je moet het leuk vinden om
mensen te bewegen. Bij Fresenius Kabi
krijgen de mensen de ruimte en de
kans. “Een cultuur en werkhouding die
de business helpt” zo besluit Dijkstra.
www.fesenius-kabi.nl
IN DE PRODUCTIE VAN FRESENIUS KABI VINDT EEN OMSLAG PLAATS VAN TRADITIONEEL HANDWERK NAAR ROBOTICA.
Techniek special
Binnen Leeuwarden Vrij-Baan blijken
voldoende mogelijkheden voor het
(technisch) onderwijs. Vanaf eind 2011
zijn talloze opdrachten uitgevoerd
door onder andere de NHL, Nordwin
College, Friese Poort en Friesland
College. Opdrachten als het maken
van een maquette (Drachtsterweg en
aquaduct), constructieberekeningen,
3D-visualisaties, groenplannen, ont-
werp en realisatie van een parkeer-
terrein, stages etc. In totaal zijn er de
afgelopen jaren meer dan 170 onder-
wijsopdrachten uitgevoerd door meer
dan 300 direct betrokken MBO/HBO
scholieren.
Daarnaast worden er (technische)
gastlessen (inclusief praktijkop-
drachten) gegeven op de basisscho-
len waardoor Leeuwarden Vrij-Baan
de afgelopen 3 jaar meer dan 2500
leerlingen in en om Leeuwarden met
de projecten en de techniek kennis
heeft laten maken. Naast opdrachten
en gastlessen worden er ook rond-
leidingen en bijzondere dagen geor-
ganiseerd voor scholieren. Zo doet
Leeuwarden Vrij-Baan ieder jaar mee
aan Girlsday. Doel hiervan is meisjes
van 10-15 te enthousiasmeren voor en
kennis te laten maken met techniek en
technische beroepen. De bestuurders
van Leeuwarden Vrij-Baan (3 vrou-
wen) gezamenlijk met vele vrouwelijke
techneuten laten ieder jaar dan ook
graag aan deze meisjes zien hoe bij-
zonder mooi techniek kan zijn. Daarbij
wordt aandacht gegeven aan de diver-
se beroepen en opleidingen.
Het betrekken van het onderwijs bin-
nen Leeuwarden Vrij-Baan gaat goed.
Zo goed dat het zonde zou zijn dat deze
opgebouwde samenwerking na de Vrij-
Baan periode zou verdwijnen. Dit is
door Vrij-Baan in een overleg met On-
derwijs, Bedrijfsleven en Provincie aan
de orde gesteld.
FIKSProvincie Fryslân heeft onder andere
naar aanleiding van de ervaringen bin-
nen Leeuwarden Vrij-Baan aangege-
ven de mogelijkheden te bekijken om
dezelfde werkwijze provincie breed op
te pakken en te borgen. Dat is inmid-
dels in volle gang. Doel is een provincie
brede structurele proactieve samen-
werking in de infra- en groensector.
Veel Friese gemeenten, scholen en
(technische) bedrijven zijn enthousiast
en werken hierin samen om realisti-
sche (kleine) opdrachten (onder bege-
leiding van bedrijven) door scholieren
uit te laten voeren. Deze samenwer-
king heet FIKS.
TrotsIk ben trots op wat er tot nu toe is bereikt
binnen Leeuwarden Vrij-Baan en dat
FIKS op eenzelfde manier de provinciale
verbreding opzoekt. Het is daarmee een
prachtig voorbeeld voor maatschappe-
lijke betrokkenheid, het informeren over
en stimuleren van techniek(opleidin-
gen), verbetering van kennis en kunde
door realistische opdrachten voor de
scholier. Daarmee gaat de scholier be-
ter voorbereid de arbeidsmarkt op. Daar
profiteert iedereen van.
Dag van de Bouw13 juni is de landelijke Dag van de
Bouw.
Ook nieuwsgierig hoe Heijmans het
aquaduct en Jansma Drachten B.V.
de fiets- en sloepenonderdoor¬gang
bouwen in en onder de Drachtsterweg
Leeuwarden? Houd de website van Vrij-
Baan in de gaten.
Vragen?Kijk op www.vrij-baan.nl of mail naar
[email protected]. Volg ons ook op twit-
ter @vrijbaan of facebook: www.face-
book.com/Leeuwarden-VrijBaan.
In het programma Leeuwarden Vrij-Baan werken Rijkswaterstaat, de provincie Fryslân en de gemeente Leeuwarden samen aan de bereikbaarheid. Els van Grol, Sietske Poepjes en Thea Koster, de bestuurders van Leeuwarden Vrij-Baan, hebben eind 2010 aangegeven het (technisch) onderwijs bij de realisatie van de infrastructuurprojecten te willen betrekken. De doorlooptijd van Leeuwarden Vrij-Baan (ongeveer 10 jaar) zorgt ervoor dat veel kinderen opgroeien met projecten in uitvoering. Er is ook een landelijke ambitie om meer kinderen voor technisch onderwijs te enthousiasmeren. Eén en één is twee. Techniek in de achtertuin. Dit is interessant voor het basisonderwijs, MBO, HBO en Universiteit. Informeren, enthousiasmeren en participeren. Dat is de insteek. Sebastiaan Mulder (projectleider gemeente Leeuwarden) heeft deze uitdaging in 2011 namens Leeuwarden Vrij-Baan opgepakt.
Leeuwarden Vrij-Baan betrekt het onderwijs bij de infrastructurele projecten
Wethouder T. Koster (gemeente Leeuwarden)Vanuit mijn portefeuille ‘Verkeer en Vervoer’ krijg ik regelmatig een kijkje achter
de schermen van de Vrij-Baan projecten. De Haak om Leeuwarden, Westelijke
invalsweg, Overijsselselaan, enzovoort. Het is soms een wonder om te zien hoe
bouwwerken als wegen, aquaducten en bruggen ontstaan. Naast de mensen
die de plannen maken, heb ik groot respect voor de mensen die alles uitteke-
nen, uitzetten en uitvoeren. Technisch werk met bekwame vaklui. Een doelgroep
waar helaas steeds vaker het etiket ‘schaars’ omheen komt. Daarom is het ont-
zettend belangrijk jongeren te motiveren om voor een technische opleiding te
kiezen. Vrij-Baan is veel meer dan alleen asfalt en beton. Daar ben ik trots op!
RUG internationaal toonaangevend, ook in engineering opleidingen
Door: Roeline Kuiper, Rotenco Communicatie
De Rijksuniversiteit Gronin-gen (RUG) behoort met haar opleidingen en onderzoek tot de topuniversiteiten van Nederland. Tot de studiemogelijkheden behoort een scala aan hoogwaar-dige engineering opleidingen. In 2016 worden twee belangrijke engineering studies aan het programma toegevoegd om de toonaangevende positie van de RUG verder uit te breiden.
Prof. dr. ir. Jacquelien M.A. Scherpen is
directeur van ENTEG (ENgineering and
TEchnology institute Groningen) dat valt
onder de faculteit Wiskunde en Natuur-
wetenschappen. ENTEG verzorgt vooral
onderwijs en onderzoek op het gebied
van Industrial Engineering (Technische
bedrijfskunde) en Chemical Enginee-
ring (Chemische Technologie).
Nieuw Engineering Center en fundamenteel onderzoek‘Onze RUG-faculteit Wiskunde en Na-
tuurwetenschappen biedt verspreid over
meerdere instituten al jaren opleidingen
en onderzoek op het gebied van engi-
neering’, aldus Scherpen. ‘Om nationaal
en internationaal een nog toonaange-
vender rol te spelen als technische we-
tenschappen- en technologie-instituut
en ons aanbod voor studenten, docen-
ten en bedrijfsleven overzichtelijker te
maken, geef ik leiding aan het opzetten
van een nieuw Engineering Center. Hier-
in worden niet alleen onze bestaande
vijf engineering opleidingen opgenomen
maar starten we ook met twee nieuwe
opleidingen. De kick off van het Engi-
neering Center is gepland eind 2015/
begin 2016.’
‘Waar het engineeringonderzoek van
de RUG zich mee onderscheidt ten
opzichte van de drie andere techni-
sche universiteiten in Nederland is
het feit dat we ingebed zitten in een
zogenaamde fundamentele omgeving.
Binnen de RUG kan vrijelijk onderzoek
worden gedaan zonder dat direct aan
toepassingen gedacht wordt, hetgeen
leidt tot meer en andere onderzoeks-
mogelijkheden. Daar waar technische
toepassingsmogelijkheden zijn, vervult
ENTEG -en straks dus ook het Enginee-
ring Center- een schakelfunctie met het
bedrijfsleven.’
Samenwerking over grenzen vakgebieden‘Een ander voorbeeld waarin de RUG
uitblinkt is de samenwerking tussen
studierichtingen en faculteiten onder-
ling. Een mooi voorbeeld is de samen-
werking tussen onze biologie- en engi-
neeringstudenten op het gebied van de
zogenaamde synthetische biologie. Dit
resulteert jaarlijks in deelname aan de
iGEM competitie in Boston (USA). Met
gestandaardiseerde DNA constructen,
biobricks, gaan studenten aan de slag
om een micro-organisme uit te rusten
met nieuwe nuttige eigenschappen.
In 2012 werden onze RUG studenten
wereldkampioen. Zij ontwikkelden een
bacterie, die in de vorm van een stic-
ker op vleeswaren geplakt kan worden.
Wanneer de sticker verkleurt kun je zien
dat het vlees niet meer goed is. Ook in
andere richtingen wordt vanuit onze fa-
culteit veel samengewerkt zoals met de
faculteit economie en bedrijfskunde, de
medische faculteit verbonden met het
UMCG, sociologie en meer. Juist door
over faculteits- en vakgebiedsgrenzen
heen te kijken kun je de beste ontwik-
kelingen tot stand brengen en zorg je
voor optimale kennisontwikkeling.’
‘Als RUG en faculteit Wiskunde en Na-
tuurwetenschappen onderhouden we
veel en belangrijke contacten met het
Noordelijk bedrijfsleven. We nemen deel
aan het consortium High Tech Systems
and Matrials (HTSM Noord-Nederland)
waarin Philips, SRON, Astron, Fokker en
heel veel MKB bedrijven zijn verenigd
en we zijn aangesloten bij het inno-
vatiecluster Drachten. Onze chemisch
technologen werken samen met bedrij-
ven als DSM en Shell en natuurlijk ook
met veel MKB bedrijven. Ook kijken we
regelmatig over grens met Duitsland of
Twente voor lokale inbedding. Door onze
samenwerkingsverbanden kunnen we
studenten veel mogelijkheden bieden
om vaardigheden, kennis en contacten
op te doen tijdens samenwerkings-
projecten met het bedrijfsleven én
maken we voor hetzelfde bedrijfsleven
en industrie onderzoek en innovatie
financieel haalbaar en aantrekkelijk.
Noodzakelijk om internationaal voorop te
blijven lopen met onze kenniseconomie.’
Ook focus op geïntegreerd ontwerpenIn 2016 is de planning dat we starten
met twee nieuwe masteropleidingen.
Het gaat om de opleidingen Mechanical
Engineering/Advanced instrumentation
en Systems and Control (Regeltechniek).
Wat de eerste opleiding uniek maakt
is de focus op de ontwikkeling van
grootschalige instrumentatie. Scherpen
legt uit: ‘Dit is nieuw in de universitaire
wereld. Mechanical Engineering/Advan-
ced instrumentation werkt bijvoorbeeld
samen met ASTRON en SRON aan
grootschalige instrumentatie voor ruim-
tevaart en met het nieuwe protonthera-
piecentrum dat momenteel bij het UMCG
verschijnt. Bij beide opleidingen is er
ook veel aandacht voor het geïntegreerd
ontwerpen in nauwe samenwerking met
diverse andere studierichtingen. We
richten ons op instroom vanuit de be-
staande engineering opleidingen, (inter)
nationale studenten en HBO zij-instro-
mers , met als doelstelling het verder
uitbreiden van de toonaangevende posi-
tie van de RUG.’
Voor meer informatie:
Engineering and Technology institute
Groningen
Nijenborgh 4 (Building X)
9747 AG Groningen
room 5116.0126a
prof. dr. ir. J.M.A. (Jacquelien)
Scherpen
T: 050 - 363 87 91
www.rug.nl/research/enteg/
Huidige engineering opleidingen van de RUG (bachelor en masteropleidingen): - Industrial Engineering & Management (Technische bedrijfskunde)
- Applied Physics (Technische natuurkunde)
- Chemical Engineering (Technische scheikunde)
- Applied Mathematics (Technische wiskunde)
- Biomedical Engineering (Biomedische technologie)
Toekomstige engineering opleidingen (masteropleidingen): - Mechanical Engineering/Advanced instrumentation
(in samenwerking met onder meer ASTRON)
- Systems and Control (Regeltechniek)
Techniek special
Welkom bij Bartels Infra!
www.bartelsinfra.nl [email protected] @Bartelsglobal facebook.com/bartelsglobalwww.bartelsinfra.nl [email protected] @Bartelsglobal facebook.com/bartelsglobalwww.bartelsinfra.nl [email protected] @Bartelsglobal facebook.com/bartelsglobal
Welkom bij Bartels Infra! Het optimaal inpassen van civiele tech-
niek in de maatschappelijke omgeving
is ons vak. Een oplossing te kiezen die
optimaal functioneert en bovendien
voor betrokken partijen in het realisa-
tieproces doortastend is.
Duurzaam, economisch en realistisch.
Als ingenieursbureau in de civiele tech-
niek zijn wij actief in heel Nederland,
maar ook zeer lokaal betrokken. Vanuit
onze vestiging in Leeuwarden werken
wij aan veel projecten in het Noorden
van het land. Zoals de Sontbrug in
Groningen en delen van de Haak om
Leeuwarden en de centrale as.
OFED OFED, het opleidings- en ontwikkelingsfonds voor de elektrotechnische detailhandel is de laatste jaren flink gemo-
derniseerd en biedt handige online tools waarmee je je kennis en vaardigheden verbetert. Voor zowel werkgevers,
werknemers als leerlingen.
> E-learning: een nieuwe manier van leren
Beter leren verkopen? Of smartphones en tablets repareren?
> PZ online: een online coach voor leidinggevenden en werknemers
Op PZ online vind je informatie en ondersteuning over leidinggeven en personeelsbeleid.
> Actuele productinformatie in de Kennisbank
De Kennisbank bevat uitgebreide en actuele productinformatie. Een ideale
tool als je bijvoorbeeld je klanten goed wilt adviseren op winkelvloer.
Kijk op www.ofed.nl
OTIBOTIB, het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor het Technische Installatiebedrijf helpt werkgevers in de branche
aan voldoende en goed gekwalificeerd personeel en werknemers aan loopbanen waarin zij duurzaam inzetbaar blijven
en veilig en gezond kunnen werken. Regionale activiteiten zijn o.a. techniekpromotie in het onderwijs; verbetering van
de samenwerking tussen (voorbereidend) beroepsonderwijs en installatiebedrijven; loopbaanworkshops voor werknemers
en werkgevers in de branche; instroomprojecten voor werkzoekenden
en bemiddeling van personeel. OTIB werkt in Noord Nederland met
arbeidsmarktcoaches die vraag en aanbod aan elkaar koppelen. In de
provincie Friesland is OTIB projectpartner van het project F-TOP.
Voor info: www.otib.nl
VERNIEUWING BINNEN DE BOUW KOMT NU GOED OP GANG
De crisis heeft de afgelopen jaren haar sporen nagelaten in de bouw. Grote aantallen woningen zijn niet gerealiseerd, maar
daar komt nu zichtbaar verandering in. De woningverkoop zit duidelijk in de lift, woningbouwverenigingen zijn bezig met een
inhaalslag voor woningverbetering en ook particulieren durven weer te investeren. Vernieuwend zijn de prefab bouwmetho-
den, woningaanpassingen voor ouderen, maar ook energiezuinig wonen (bestaande woningen verbeteren). Nederland wil
als deelnemer in het Europese programma, doelstellingen realiseren om de CO2 uitstoot te verminderen.
De vraag om geschoold personeel begint weer toe te nemen, mensen zijn niet alleen nodig in de uitvoering op de bouw,
maar bij de vernieuwing is steeds meer behoefte aan kantoorpersoneel. Mensen die het werk voorbereiden, kunnen teke-
nen, berekenen en plannen met computerprogrammatuur. Het advies van Bouwmensen luidt dan ook: dit is het moment
om een opleiding in de bouw te gaan volgen. Goed opgeleide mensen in de bouw
zijn nu al nodig maar over een paar jaar is er schaarste aan technisch opgeleid
personeel. Techniek, de bouw is een goede keuze.
Voor meer informatie over bouwberoepen: www.bouwmensen-fnz.nl
SCIENCE LINX:
linkt leerlingen en docenten met al het leuke van bèta/techniekDoor: Roeline Kuiper, Rotenco Communicatie
Science LinX is de naam van het succesvolle science center van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Leerlingen en docenten komen in het science center op een zeer verrassende manier in aanraking met actueel on-derzoek en wetenschappers.
Bart van de Laar is hoofd van Science
LinX en vertelt: ‘Met hands-on ten-
toonstellingen, symposia en master-
classes, ons rondreizend laboratorium
de Discoverytruck en andere activitei-
ten, betrekt Science LinX jong en oud
talent bij de Faculteit Wiskunde en
Natuurwetenschappen. Science LinX
laat op een eigen manier zien dat on-
derzoek mensenwerk is. De afgelopen
jaren heeft de Faculteit de instroom
van studenten bijna verdrievoudigd.
Belangrijk, want in Noord-Nederland,
maar ook nationaal en wereldwijd is
er een schreeuwend tekort aan goed
opgeleide bètas.’
Science LinX voor docenten‘De kracht van de RUG is dat we niet al-
leen al jaren een topaanbod van bèta-
studies bieden, maar juist ook onze
innovatieve en bijzondere manier om
de kennis te delen met onze Facul-
teiten onderling, docenten, leerlingen
van middelbare scholen en uiteraard
ook bedrijven in de regio. Willen we
voorop blijven lopen tussen de mon-
diaal opkomende kenniseconomieën
dan moeten we meer bieden dan ex-
cellente kennis. Hoe breng je nu als
docent voorbereidend onderwijs (VO)
de creativiteit in techniek over aan
je leerlingen en zorg je voor goede
aansluiting met vervolgopleidingen?
Daarvoor is er het professionalise-
ringsnetwerk ‘Netwerk Noord’. Hier
werken VO-docenten en onderzoekers
van het Noordelijke hoger onderwijs
samen aan het professionaliseren van
het bètaonderwijs in Noord-Nederland
en de aansluiting tussen VO en HO.
Science LinX coördineert het netwerk
voor de regio.’
Netwerk Noord organiseert bijvoor-
beeld maandelijkse bijeenkomsten.
Hier werken groepen van docenten in
een Docent Ontwikkel Team aan een
vakspecifiek onderwerp en wisselen
informatie en onderwijsmateriaal uit.
Ook zijn er themabijeenkomsten waar
de groepen vakoverstijgende onder-
werpen inhoudelijk en didactisch
uitwerken. En er zijn docentendagen,
waarbij door de HO instellingen van
Netwerk Noord een scala aan activi-
teiten voor leerlingen wordt georga-
niseerd. Zo ervaren leerlingen welke
mogelijkheden opleiding en werk bie-
den. De agenda voor Netwerk Noord
en veel meer informatie is te vinden
op de site www.rug.nl/sciencelinx/
studiestijgers
Science LinX voor leerlingenDe studierichtingen aan de Faculteit
Wiskunde en Natuurwetenschap zijn
heel divers: van nanotechnologie,
biotechnologie, duurzame energie,
genomics en geneesmiddelen tot ICT
en sterrenkunde. Sciences LinX laat
scholieren voor de profielen Natuur
& Techniek en Natuur & Gezondheid
kennismaken met wetenschap. Sa-
men met de Scholierenacademie van
de RUG organiseert Science LinX ac-
tiviteiten, variërend van een Kinder-
universiteit tot webklassen voor de
eindexamenjaren. Science LinX heeft
vooral aandacht voor 5 en 6 vwo’ers
en geeft hen een goed beeld van de
verschillende studies aan de RUG.
Met het Bètasteunpunt bieden we on-
dersteuning bij het schrijven van het
profielwerkstuk en reiken we prijzen
uit voor de beste werkstukken. De
winnaars gaan mee naar het Interna-
tional Conference for Young Scientists.
Dit jaar was de finale in Izmir, Turkije.
De Groninger scholieren sleepten één
keer goud en twee keer zilver in de
wacht.
‘Science Linx brengt scholieren in con-
tact met bèta/techniek in het moderne
leven’, aldus Van de Laar. ‘Wie googled
op Science LinX vindt bijvoorbeeld ons
eigen Youtube kanaal met games, in-
stallaties, visualisaties, workshops en
nog veel meer over natuurwetenschap
en technologie. Techniek is overal.
Noord-Nederland heeft grote werk-
gevers met veel vraag naar technisch
personeel. Er is een groot tekort, dat in
de toekomst alleen maar verder op zal
lopen als we nu niet zorgen voor meer
bètastudenten. Daarom brengen wij
bèta/techniek niet alleen naar scho-
len via docentenprogramma’s, maar
organiseren we ook veel daarbuiten.
Zoals festivals, tentoonstellingen en
bijvoorbeeld de Nacht van Kunst &
Wetenschap. Dat trekt ieder jaar bij-
na 15.000 bezoekers. Zaterdag 6 juni
staat heel Groningen weer in het teken
van creatief vernuft.
We hebben een uitgebreide jaaragen-
da van al onze activiteiten die te vin-
den is via www.rug.nl/sciencelinx en
nodigen iedereen graag uit.
Voor meer informatie zie: www.rug.nl/
sciencelinx
De Nacht van Kunst & Wetenschap Op 6 juni 2015 vanaf 19.30 uur in de binnenstad van Groningen met meer
dan 150 acts op 11 podia. Een geweldige kans om naast kunst en muziek
ook te ontdekken wat Groningen te bieden heeft op het gebied van weten-
schap, technologie en innovatie. In de der Aa-kerk verzorgt Science LinX bij-
zondere videopresentaties met onderzoeksverhalen gecombineerd met dans
en muziek. Met onder andere belangrijk werk van de grote trekvogelecoloog
Theunis Piersma en van Sabeth Verpoorte die werkt aan een heel bijzonder
laboratorium op een chip. Meer informatie over deze bijzondere nacht is te
vinden via www.denachtvankunstenwetenschap.nl /locaties/der-aa-kerk
FOTO
: ELC
O VA
N D
ER M
EER,
ELC
OMOT
IVES
Techniek special
STORK VERFT JONGE VAKMENSEN BLAUW
“Het bedrijfsleven heeft genoeg laptoppers”Innovatief denken brengt je verder. Als wereldwijd toonaange-vend maintenancebedrijf weet Stork Technical Services dat als geen ander. Een cruciale factor voor die toekomst zijn de medewerkers. Via gedegen opleiding en een dynamische werk-omgeving stimuleert Stork hen, om meer uit zichzelf te halen en de opgedane kennis te borgen en uit te breiden.
Robert Boer is HR-manager bij Stork
voor de regio noordoost. Hij legt uit dat
er bij Stork altijd behoefte is aan goed
technisch personeel. “Het vinden hier-
van verloopt moeizaam. Te weinig jon-
geren kiezen voor techniek.” Harnold
Braam vult aan: “De nieuwe generatie
is een andere weg ingeslagen. Dat
komt mede doordat het overgrote deel
van basisschool-leraren uit vrouwen
bestaat, waar techniek dagelijks min-
der ter sprake komt. Om de interesse
voor techniek te laten groeien, zouden
we op al die lagere scholen Tech-
nisch Lego moeten uitdelen. Eigenlijk
spelen we bij Stork nog steeds met
Technisch Lego, maar dan in de èchte
wonderlijke wereld van de techniek.”
Als unitmanager noordoost is Braam
uitvoerend verantwoordelijk voor
Fryslân, Groningen, Drenthe en een
stukje Overijssel. Hij werkt veel met
Boer samen als het gaat om het in-
werken van nieuwe medewerkers en
het leggen van contacten met scholen.
“Vanuit het MBO ontvangen wij twee
stromen. Zo is er het leerwerktraject
BBL (beroepsbegeleidend leerwerk).
Dat zijn jongens die bij ons volledig
aan het werk zijn en daarnaast een
opleiding volgen. En dan zijn er nog
die een fulltime opleiding volgen en
één keer in de zoveel tijd bij ons stage
lopen. Zo kunnen wij mooi testen wat
voor vlees we in de kuip hebben.”
Ondanks het huidige tekort aan vak-
mensen is er ook goed nieuws. Vol-
gens Boer groeit de interesse voor
techniek. “Techniek is weer sexy. Bij
scholen en andere bedrijven ontstaat
langzaam het besef dat we niet alle-
maal in dezelfde vijver moeten vissen.
Techniek zorgt voor veel werkgele-
genheid in noordoost Nederland. Door
samenwerking tussen bedrijven en
scholen sluiten de opleidingen beter
aan bij de wensen van het bedrijfsle-
ven en neemt het aantal leerlingen in
de afgelopen jaren weer toe.”
De praktijkbegeleiders van Stork voe-
ren regelmatig overleg met scholen.
“Het geeft ons de gelegenheid om te
vertellen aan welke basisvoorwaarden
MBO-leerlingen moeten voldoen om
bij ons te komen werken”, aldus Boer.
Om er lachend aan toe te voegen: “Als
ze dan bij ons komen, worden ze nog
specifieker opgeleid. We zeggen ook
weleens: ‘We gaan ze blauw verven’,”
waarmee hij refereert naar de be-
drijfskleuren van Stork.
Maar de uitsmijter is voor Braam: “Het
bedrijfsleven heeft genoeg laptoppers.
Er is behoefte aan ambachtslieden,
anders gaat de ‘BV Nederland’ failliet.”
www.stork.com
DE PRAKTIJKBEGELEIDERS VAN STORK DIE VERANTWOORDELIJK ZIJN VOOR HET ‘BLAUW
VERVEN’ VAN DE JONGE VAKMENSEN.
Een baan of opleiding in de energiesector? Kom naar het New eMMergy beursevent op donderdag 28 mei tussen 9.30 en 17.00 uur. Locatie: Hampshire Hotel, Van Schaikweg 55 in Emmen.
New eMMergy 2015 wordt georganiseerd door de gemeente Emmen, in samenwerking met bedrijven en opleidingsinstituten uit de energiesector.
New eMMergy
www.new-emmergy.nl
Olie en gas event
CO-DEVELOPMENT:
SRON kans voor Noordelijk bedrijfslevenSRON Netherlands Institute for Space Research is het nationale expertise-instituut voor ruimte-onderzoek in Nederland. Mede door de ‘Deal van het Noorden’ lopen er meerdere projecten in Noord-Nederland die het -vaak baanbrekende- werk van SRON ondersteunen. SRON zoekt samenwerking met meer Noordelijke bedrijven.
Door: Roeline Kuiper, Rotenco Communicatie
SRON ontwikkelt grensverleggende
technologie en geavanceerde ruimte-in-
strumenten, waarmee het instituut as-
trofysisch, aardgericht en exoplaneeton-
derzoek verricht. SRON is onderdeel van
NWO, de Nederlandse Organisatie voor
Wetenschappelijk Onderzoek. De onge-
veer 200 SRON werknemers,waarvan
er zo’n 45 werkzaam zijn in Groningen,
bedenken en ontwikkelen grensverleg-
gende technologie en geavanceerde
ruimte-instrumenten.
Deal van het NoordenIng. Ron Linde, Sectionmanager Engi-
neering, vertelt: ‘SRON ontwikkelt nieu-
we technologie voor het verzamelen
van nieuwe gegevens. Hiermee leveren
we een wetenschappelijke bijdrage aan
het ontrafelen van de geheimen van het
heelal en de aardatmosfeer. Onze infor-
matie over de verspreiding van broei-
kasgassen wordt bijvoorbeeld door het
KNMI gebruikt om klimaatmodellen te
verbeteren.’ Voor de versterking van het
wetenschappelijk onderzoek en de high
tech infrastructuur in Noord-Nederland
is in maart 2014 door SRON, de RUG
en Provincie Groningen de ‘Deal van het
Noorden’ ondertekend.’
Ir. Henk van der Linden is Projectmanager
van het SRON Businessplan Groningen
en Programmacoördinator Technology
Transfer en Valorisatie van SRON en zet
de betekenis van deze Deal uiteen. ‘Dit
plan voorziet over een periode van vier
jaar in een gezamenlijke investering van
ruim 6 miljoen euro door RUG, Provincie
Groningen en SRON. De speerpunten
zijn: versterking van het wetenschappe-
lijk onderzoek en onderwijs, vergroten
van het innovatievermogen bij met name
MKB en de toepassing van nieuwe tech-
nologie en het versterken van het high
tech arbeidspotentieel, waaronder werk-
gelegenheid, in Noord-Nederland.
Co-development Inmiddels lopen er via SRON diverse
co-development projecten met bedrijven
in het Noorden. De door SRON gezochte
samenwerking met Embed Engineering
in Groningen is zo’n mooi voorbeeld.
Margreet Rozema (Projectmanager) en
Bram Wieringa (Embedded hard- en
software engineer) van Embed Engi-
neering: ‘Wij zijn een gespecialiseerde
ontwikkelaar van embedded hard- en
software. SRON heeft ons gevraagd om
hard- en software te ontwikkelen voor
het uitlezen van geavanceerde senso-
ren. De door ons ontwikkelde hard- en
software wordt ingezet door SRON voor
commerciële doeleinden. Bijvoorbeeld
het niet-destructief testen op afwij-
kingen van composietmateriaal voor
bijvoorbeeld vliegtuigen. Onze hard- en
software vormt daarmee een belangrijke
technologische ontwikkeling voor veel
sectoren.’
Het bijzondere van co-development is
dat SRON actief MKB en industrie be-
nadert voor samenwerking en daarbij
al haar specifieke kennis inbrengt. Daar
waar SRON vroeger veelal zelf voor ont-
wikkeling van het vraagstuk zou hebben
zorg gedragen, zoekt zij nu contact met
Noordelijke marktpartijen voor het leve-
ren van specifieke maatwerkoplossin-
gen. Deze vorm van samenwerking komt
de kennisverspreiding binnen de regio
en inbedding van de high tech structuur
in het Noorden ten goede.
Extreme omstandighedenEen ander geslaagd co-development-
project betreft ingenieursbureau en
machinefabriek STT Products in Tolbert.
STT Directeur Menno Kooistra en En-
gineer Tiddens Pater tonen de bij STT
ontwikkelde onderdelen voor lenshou-
ders en constructieonderdelen voor de
zogenaamde STO-2, de Stratospheric
Terahertz Observatory. ‘STT ontwikkelt
en test de onderdelen van dit meetin-
strument samen met SRON Instrument
scientist dr. Darren Hayton. De STO-2
wordt over enige tijd op een ballonvlucht
boven Antarctica ingezet om aan de rand
van de aardatmosfeer metingen te doen
om meer te weten te komen over de
levenscyclus van sterrenstelsels. Bijzon-
dere aan dit project is dat het instrumen-
tarium moet functioneren in vacuüm en
onder extreme koude omstandigheden.
De kennisinbreng van beide zijden leidde
tot een goede tandem van een onder-
zoeksinstelling met een private partij en
uitstekende aanvulling van elkaar.’
Deelname aan projecten is laagdrempe-
lig. De focus ligt op meerjarige samen-
werking en een door de Provincie Gro-
ningen ondersteund financieringsmodel.
SRON begeleidt de samenwerking,
brengt haar kennis in en neemt de pro-
ducten vervolgens af. Linde en Van der
Linden: ‘Middels onze aanpak stimuleren
we de regio op high tech gebied. Weten-
schappelijke doorbraken die het werk
vaak oplevert, inspireren weer tot nieuw
onderzoek en nieuwe technologie. Geïn-
teresseerde Noordelijke bedrijven vra-
gen we graag expliciet contact met ons
op te nemen zodat zij onderdeel kunnen
gaan vormen van ons netwerk en voor
mogelijke samenwerking’.
Voor meer informatie:
SRON Netherlands Institute for
Space Research
Kapteynborg Building J1
9700 AV Groningen
T: +31 50 3634052/4074
Ir. Henk van der Linden: 06 22 79 10 76
www.sron.nl
V.L.N.R.: RON LINDE, TIDDENS PATER, MENNO KOOISTRA EN DARREN HAYTON BIJ DE COMPUTER
VOOR HET DOORNEMEN VAN HET ONTWERP VAN HET INSTRUMENT VOOR STO-2
SRON's missie is het bewerkstelligen van doorbraken in het internationale weten-
schappelijk onderzoek vanuit de ruimte. Daartoe ontwikkelt SRON grensverleggende
technologie en geavanceerde ruimte-instrumenten, waarmee het instituut astrofy-
sisch, aardgericht en exoplaneetonderzoek verricht.
V.L.N.R.: MARGREET KAYOTA, BRAM WIERINGA EN RON LINDE BIJ DE PROEFOPSTELLING VOOR HET
THZ-LAB WAARMEE TECHNOLOGIE VOOR NIET DESTRUCTIEF MATERIAALONDERZOEK WORDT ONTWIKKELD
Techniek special
KÖBO NEDERLAND
Precisie in aandrijftechniekNiet de vraag waarin de kettingen van Köbo Nederland worden toegepast is relevant, als wel de vraag waarin ze ei-genlijk niet worden toegepast. Of zoals directeur/eigenaar Martin Smitshoek het treffend uitdrukt: 'Zonder aandrijving met kettingen stond het leven stil'.
Tekst: Fred Ootjers
Ze zijn een zo vanzelfsprekend onder-
deel van het dagelijks leven geworden,
dat je ze niet meer ziet. Kettingen kom
je echt overal tegen. Onder andere
in roltrappen in warenhuizen en op
airports, de automobielindustrie, in
bruggen, sluizen en stuwen, in de mi-
lieu- en recyclingindustrie, in attractie-
parken, in de voedingsmiddelindustrie,
in de steen- en betonindustrie en in de
staalindustrie. Van mega grote Gallse
kettingschakels voor het openen en
sluiten van een stuw, tot kettingen voor
race- en crossmotoren. Martin: "Zo
hebben we onlangs bij Nedcar in Born
een transportsysteem van 1.8 kilometer
ge-upgrade en vervangen. Daar wordt
sinds enige tijd de nieuwe Mini ge-
maakt en we hebben de aanpassingen
benut om door ons in eigen beheer ont-
wikkelde innovaties toe te passen. Het
vernieuwde transportsysteem vergt nu
niet alleen minder energie, maar is ook
een stuk stiller geworden."
Köbo Nederland behoorde oorspronke-
lijk tot de Köbo Groep in Duitsland, anno
1894. Al in 1926 kwam er een vestiging
in de stad Groningen, eerst in de bin-
nenstad, waarna in 1990 de verhuizing
naar de huidige locatie volgde. In 2005
volgde de verzelfstandiging van Köbo
Nederland en recent opende ze een
tweede vestiging in het Twentse Borne.
"De ambitie is om het aantal vestigin-
gen op termijn uit te breiden, om zo
dicht mogelijk bij onze klanten zitten.
Sinds de verzelfstandiging zetten we
ons als Köbo Nederland steeds meer in
in op het oplossen van specifieke vra-
gen over alles wat te maken heeft met
mechanische aandrijftechniek. Met een
ervaring die terug gaat tot 1926 hebben
we ons ontwikkeld tot specialisten op
het gebied van mechanische aandrij-
vingen, as-koppelingen, tandriemen,
v-snaren en schijven, lagers, tandwie-
len en tandheugels en zijn we in staat
om voor elk probleem een maatwerk-
oplossing te bieden."
In het gebouwencomplex aan de Riga-
weg in Groningen zijn behalve de af-
delingen Ontwikkeling en Engineering,
ook de Verkoop en het Magazijn onder-
gebracht. "De productie vindt, naast het
eigen bewerkingscentrum in Gronin-
gen, plaats in Duitsland, Polen, China,
Italië en Engeland. Binnen de branche
-die heel breed en divers is- zijn we
op ons vakgebied een niche. Een niche
echter die een zeer grote en gevarieer-
de doelgroep kan bedienen. Zo ontwer-
pen en leveren we aandrijfsystemen
voor onder andere Suikerunie, Friesland
Campina, HAK Conserven, Rijkswater-
staat, Schindler, Tata Steel, Schiphol en
metrostations. Bovendien beschikken
we als groothandel over de grootste
voorraad artikelen van Nederland en
kunnen we daardoor razendsnel leve-
ren. Wie met Köbo Nederland zaken
doet, weet zich ontzorgt en verzekerd
van de beste kwaliteit. Of het nu gaat
om een gecompliceerd transportsys-
teem of de vervanging van een enkel
kunststof tandwiel."
Köbo Nederland
Rigaweg 24, Groningen
T: 050 - 54 17 100
www.kobo.nl
www.motorketting.nl
GALLSE KETTING IN GEBRUIK
CONSERVERING GALLSE KETTING STUW BIJ LITH
BRUG BIJ ADUARD, ONLANGS GERENOVEERD
CIT nodigt het Noordelijk bedrijfsleven uitDoor: Roeline Kuiper, Rotenco Communicatie
Het Centrum voor Informatie Technologie (CIT) is een vooraanstaand landelijk en Europees exper-tisecentrum op het gebied van informatie- en communicatietechnologie (ICT). Haar dienstverle-ning is niet alleen gericht op de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) maar biedt ook nieuwe kansen voor het Noordelijk bedrijfsleven.
Algemeen directeur dr. ir. Tjeerd Willem
Hobma en Technisch directeur drs. Ha-
ije Wind staan aan het roer van het CIT
dat onderdeel vormt van de RUG. ‘Als
CIT ontwikkelen en leveren wij digitale
diensten die bijdragen aan onderwijs,
onderzoek en bedrijfsvoering van de
universiteit. We streven naar zowel in-
novatie als robuustheid van ICT bij de
RUG maar we worden ook steeds va-
ker ingezet bij andere onderzoeks-, en
onderwijsinstellingen en het bedrijfs-
leven. Voor industrie en MKB hebben
we bijzondere kennis in huis’, aldus
Hobma en Wind.
Koploper in Big Data ‘Eén van onze specialismen is Big Data
handling. Voor ieder bedrijf en iedere
instelling ligt de definitie van Big Data
op een ander niveau. Waar het om
draait is dat de opslag en analyse van
grote hoeveelheden data een steeds
grotere rol speelt. Wij kunnen hierin
voorzien. Wij verwerken bijvoorbeeld
Big Data voor biobanken die lichaam-
smateriaal en persoonsgegevens ver-
zamelen voor biomedisch onderzoek.
Onze samenwerking met Life Lines
is hier een mooi voorbeeld van. Een
grootschalig bevolkingsonderzoek
onder ruim 165.000 inwoners van
Noord-Nederland waar deelnemers uit
drie generaties minimaal 30 jaar wor-
den gevolgd om inzicht te krijgen in hoe
mensen gezond ouder kunnen worden
en in de factoren die van belang zijn
bij het ontstaan en verloop van chro-
nische ziekten. Dit levert enorm veel
gegevens op die niet alleen bewaard
maar ook geanalyseerd en gekoppeld
worden aan geografische data. Privacy
speelt hier een grote rol. Voor de Life
Lines onderzoekers ontwikkelden wij
zelfs een speciale research werkplek.’
‘Een ander mooi voorbeeld van ons
werk is de verwerking van gegevens
voor De Nederlandse Onderzoekschool
voor Astronomie (NOVA) die het ster-
renkundig onderzoek in Nederland
coördineert en stimuleert. NOVA bun-
delt de krachten van astronomen aan
de universiteiten van Amsterdam,
Groningen, Leiden en Nijmegen en
werkt nauw samen met de NWO-insti-
tuten SRON en ASTRON. Alle data van
de LOFAR-telescoop uit heel Europa
wordt bij ons in Groningen opgeslagen.
Onze opslag- en analysesystemen
leiden weer tot een enorme hoeveel-
heid kennis die wordt ingebracht in de
bouw van de grootste telescoop van de
wereld; de SKA. Wat ons als CIT natio-
naal en internationaal onderscheidend
maakt is dat wij zijn ingebed in de fun-
damentele omgeving van de universi-
teit (RUG). Wij hebben toegang tot alle
faculteiten en zijn daarmee één van de
weinige dienstverleners die kunnen
beschikken over zo’n schat aan kennis
en mogelijkheden.’
3D mogelijkheden voor bedrijfsleven ‘Het feit dat we onderdeel uit maken
van de RUG biedt uitgelezen kansen
voor nieuwe partnerschappen met
het Noord-Nederlands bedrijfsleven’,
aldus Hobma en Wind. ‘CIT wil hét
portaal zijn voor alle vragen en tools
rondom Big Data. Wij hebben er zelfs
een speciale afdeling voor: Research
Innovatie en Support (RIS). Interes-
sant, uniek en breed toepasbaar voor
het bedrijfsleven zijn onze faciliteiten
voor visualisatie van complexe data.
In het Reality Center werken onze
collega’s samen met wetenschappers,
beleidsmakers en ondernemers aan
toepassingen voor bijvoorbeeld inte-
rieurontwerp, planologie, architectuur
of de olie- en gasindustrie. Het Reality
Center beschikt over een Reality Cube
(ook wel CAVE™ genoemd) en een
levensgroot interactief Curved Screen
met een theateropstelling. Hiermee
kunnen proefpersonen, data analis-
ten of een publiek zelf een virtuele
(3D) wereld ervaren en er interactie
mee hebben. Je ervaart het alsof je er
zelf deel van uit maakt. Zo’n virtuele
wereld kan van alles zijn, een nieuw
ontwerp van een architectonisch
bouwwerk of een landschap, een in-
teractieve moleculaire simulatie, een
verzameling sterrenclusters, medi-
sche data, abstracte gegevens of zelfs
een psychologisch experiment.’
‘Wij zijn ontwikkelaars en stellen onze
faciliteiten graag ter beschikking aan
bedrijven die, net als wij, op zoek zijn
naar nieuwe toepassingen. Door in 3D
te kijken krijg je meer inzicht in ruim-
telijke modellen, kun je constructiefou-
ten voorkomen, ontwerpen verbeteren
en opdrachtgevers sneller overtuigen
van jouw bijzondere project. Recente
3D-projecten met ondernemers deden
wij al samen met Groningen Seaports,
Dierentuin Emmen, Kaakchirurgie
UMCG en Infoversum. Wij willen een
verlengstuk zijn van bedrijven in het
Noorden en werken graag samen.
Dit kan bijvoorbeeld via het nieuw te
starten ERCET programma (www.er-
cet.eu). Heb je als ondernemer vragen
die binnen dit programma passen dan
kun je vanaf dit najaar tegen geredu-
ceerd tarief gebruik maken van onze
faciliteiten, advies en ondersteuning.
Graag nodigen we je dan uit om sa-
men met ons op expeditie te gaan en
nieuwe business rondom Big Data te
ontwikkelen. Zo helpen wij samen de
Noord-Nederlandse economie verder.’
Voor meer informatie:
Tjeerd Willem Hobma en Haije Wind
Centrum voor Informatie Technologie
Nettelbosje 1 (Smitsborg)
9747 AJ Groningen
050 363 9200
www.rug.nl/cit
www.ercet.eu
Volg ons op Twitter: @CIT_RUG
DRS. H.H.J. (HAIJE) WIND EN DR. IR. T.W.H.J. (TJEERD WILLEM) HOBMA VAN HET CIT (RUG) GRONINGEN
Top Related