COOLvannatureCOOLvannature

een school

Stappen

naar…

2

1 Wat is een “Cool van Nature” school?

Goed voor kinderen, goed voor het milieu!Het Regionaal Landschap Schelde-Durme zet zich in om de natuur terug bij de kinderen te brengen. En waar kan dat beter dan op een plek waar ze bijna dagelijks vertoeven? Op school natuurlijk! Vlaamse speelplaatsen bieden van-daag weinig uitdaging met hun betonklinkers en

hoge muren en hekken. Kleuters spelen vaak in plastic speelhuisjes. En op de lagere

scholen krijgen de voetballers vrij spel en worden de andere kinderen

naar de zijkant gedrukt. Daarom willen we van de school een aantrekkelijke speelomgeving maken met een “Cool van Nature”

speelplaats.

Hier vind je een wilgenhut, een bijenhotel, een amfibieënpoel, speelheuvels, bloemen, bomen en struiken van “plant van hier” uit je eigen streek, water, een moestuin, klauterstenen, boomstammen en zoveel meer. Een speelplaats ten voordele van het milieu, de natuur, het klimaat én avontuurlijke kinderen!

EEtgOED – WicHELEn © RLSD

3

2 Het voorbeeldproject “Cool van Nature”

Speelnatuur op de Sint-Vincentiusschool en De Schakel in 2013 zijn we gestart met het vergroenen van twee scholen in Dendermonde. We betrekken de leerkrachten, de ouders en de kinderen om tot een kwalitatief groen ontwerp te komen. Om de droomspeelplaatsen te realiseren, kregen de scholen een Europese subsidie en steun van de stad Dendermonde.

Wil je meer weten over het “Cool van Nature” ontwerp of de uitvoering van speel natuur? Neem dan eens een kijkje op:www.rlsd.be/wat_doen_we/natuureducatie/ speelnatuur/speelnatuur_in_dendermonde

COOLvannatureCOOLvannature

Word een school !

Wordt jouw school binnenkort ook een “Cool van Nature” school?

Stel je jezelf kandidaat om de vergroening te promoten? Lees in deze brochure alles over welke stappen je kan ondernemen.

© RLSD

4

Stap 1

Elk project ontstaat vanuit een initiAtiEF.

De idee om een speelplaats te vergroenen, kan ontstaan vanuit de school, de provincie, het stadsbestuur, het Regionaal Landschap, de ouders, enz. Het maakt eigenlijk niet uit van waar dit komt, de hoofdzaak is dat je beslist hebt om actie te ondernemen.

Wat kan je doen om de ver-groening op je school te starten?

initiatief

super idee!

DE KREKEL – gEnt © RLSD

5

een reuze dam om over te klimmen

SpEE

LDER

niS

– R

Ott

ERD

Am

, nL

© R

LSD

6

ga op zoek naar gOEDE VOORBEELDEn. Laat je inspireren en kijk hoe andere scholen dit hebben aangepakt. Hieruit kan je heel wat leren om in je eigen school toe te passen.

Er zijn de laatste tijd heel wat nuttige publicaties verschenen over speel natuur.

— www.springzaad.nl/ideeenkoffertje

— www.rlsd.be/wat_doen_we/natuureducatie

— www.groenspeelweefsel.be/

— ‘Vrij spel voor natuur en Kinderen’, Willy Leufgen en marianne Van Lier

— ‘modder aan je broek’, te downloaden via www.landschapsbeheer.nl/webwinkel

Stap 2 informeer

durf jij ook tot hier komen?

SpEE

LnA

tuu

R –

tER

nEu

zEn

, nL ©

RLS

D

7

Bezoek en ervaar

speelnatuur in de

praktijk. Contacteer

ons voor meer infor­

matie: www.rlsd.be

—TIP ravotten is leuk!

DE

zOn

nEW

ijzE

R –

LEu

VEn

© R

LSD

Zorg ervoor dat je tijdens de infoavond

een werkgroepje van ouders en leer­

krachten kan samenstellen. Zij kunnen

tijdens het verdere verloop instaan voor

de communicatie naar andere ouders en

helpen bij het organiseren van klusdagen.

—TIP 8

Eén van de belangrijkste stappen is pARtici-pAtiE. Hoe meer mensen op de hoogte zijn van je plannen, hoe meer hulp je kunt verwachten tijdens de uitvoering. De participatie kan je op verschillende manieren organiseren:

Informatieje kan tijdens een infoavond informatie geven over de plannen van de school, speelnatuur, klimaat en het nut van een groene speelom-geving voor de kinderen. Laat ook de ouders en leerkrachten aan het woord. geef hen bijvoor-beeld een moment om na te denken over de dingen die zij graag deden als kind. Op die manier zorgen de herinneringen aan natuur voor

begrip als jij je verhaal doet over het belang van speelnatuur.

Stap 3 participatie

© RLSD

9

Keuzes makeninspiratiekaarten met goede voorbeelden van speelnatuur, zijn een handig instrument om te gebruiken tijdens participatiesessies met ouders, leerkrachten en kinderen. zo kan je bijvoorbeeld een stemronde organiseren. De resultaten zijn gemakkelijk te verzamelen en je hebt meteen een goed overzicht van de meest gekozen speel-natuurvormen.

De inspiratiekaarten van Springzaad zijn

te bestellen via www.springzaad.nl

—TIP

... is gezien!

Wie niet weg is...

DE KREKEL – gEnt © RLSD

© RLSD

Maak vooraf observatielijsten met kernwoorden

(fantasiespel, stenen, klimmen, springen, lopen,

verstoppen, takken, zand, …) zodat je ter plaatse

voldoende tijd hebt om te kijken.

—TIP

10

ObservatieObserveer kinderen tijdens de speeltijd en ontdek hun spel-rituelen. Of laat de kinderen spelen in een groene omgeving in de buurt. zo kan je zelf zien waar de kinderen nood aan heb-ben, wat hen het meest aantrekt en wat ontbreekt op de huidige speelplaats.

DE WijzE BOOm – gEnt © RLSD

Betrek hierbij de kinderen. Tijdens de

middagspeeltijd word jij de toerist en

de kinderen de gids. Ze zullen je met

veel plezier vertellen wat wel / niet goed

is aan de huidige speelplaats.

—TIP

Als je de kinderen maquettes wil laten maken, kan je dit ondernemen in de zand­bak. Laat hen eventueel eerst organisch materiaal verzamelen (takjes, stenen,

water, blaadjes, …). Verdeel de leerlingen in groepjes per drie en wijs hen een plek

toe. Laat hen een uurtje fantaseren en boetseren met achteraf een voor­stellingsrondje aan de hele groep.

—TIP

11

Kinderen als gidsVerken en analyseer de speelplaats. Wat zijn de mogelijkheden voor speelnatuur? Waar kun-nen aanplantingen gebeuren? Waar kunnen tegels uitgebroken worden? Waar zijn er kansen voor de natuur?

Kinderen als ontwerperEen ontwerpsessie organiseren samen met de kinderen kan in de klas of zelfs buiten.

Focus ligt hier op wat ze graag willen DOEn. zo vermijd je eindresultaten als een trampoline of een wip.

© RLSD

© RLSD

12

ik ontwerp mijn coole school

© R

LSD

13

De landschapsarchitect verwerkt de gegevens uit de informatie- en participatieronde in een OntWERpScHEtS. Hoeveel bomen worden aan geplant, hoe lang moet de haag zijn, waar plaatsen we wilgenhutjes, …? Hiermee kan de school aan de slag om het ontwerp stap voor stap te realiseren.

Als je geen landschapsarchitect ter beschikking hebt, ga dan op zoek naar een creatieve leer-kracht of een ouder die overweg kan met lat, potlood en pen.

ontwerpStap 4

OntWERp Sint-VincEntiuSScHOOL – DEnDERmOnDE © RLSD

14

OntWERp DE ScHAKEL – DEnDERmOnDE © RLSD

© R

LSD

SpEELnAtuuR Op DE ScHORRE – Sint-AmAnDS © RLSD

© S

pRin

gzA

AD

15

Plan tijdig een overleg

om het ontwerp met alle

betrokkenen te bespreken.

Zo kan iedereen zijn

mening geven en kunnen

de verdere stappen

besproken worden.

—TIP

spelen met water wilgenhutten

plant eens een boom

© RLSD

Regionaal Landschap Schelde-Durme – Hemelstraat 133A, 9200 Dendermonde – tel 052 33 89 10 – fax 052 33 89 19 – www.rlsd.beOntwerp en lay-out: Karakters, gent – v.u.: Stijn Van Belleghem

grensoverschrijdend project met steun van interreg Vlaanderen- nederland en de provincie zeeland, Oost- en West-Vlaanderen verenigd in de Euregio Scheldemond.