SCHRIJVEN VOOR DE LEZER
Interne opleiding voor iedereen die beter wil leren schrijven in brieven, e-mails, het infoblad, de website, brochures…
Zwijndrecht | 2012-02-14
OP HET MENU VANDAAG
11.00 u. Toegankelijke taal
11.45 u. Schrijven volgens de huisstijl
12.30 u. Broodjeslunch
13.15 u. Bij elke tekst hoort een communicatiedoelstelling
13.45 u. Structuur van een tekst
14.30 u. Pauze
14.45 u. Schrijven voor correspondentie
15.30 u. Schrijven voor publicaties
16.00 u. Einde
Een tekst voor het infobladBinnen 5 minuten graag jouw mening
Een gewaarschuwd man is er twee waard!
De vele kleine groenzones op het grondgebied van onze gemeente zijn een zegen voor de inwoners en de
bezoekers en worden vaak gebruikt voor een recreatief uitje in de gezonde buitenlucht. Gelukkig wordt de natuur in
onze gemeente nog met een grote N geschreven. Een wandeling in de natuur is een zegen voor de gezondheid en
verdrijft stress en negatieve gedachten. Ook onze huisdieren worden graag op een wandeling meegenomen. Vaak
worden inwoners opgemerkt met honden die worden uitgelaten. Dit heeft niet altijd zo’n fijne consequenties voor de
andere wandelaars voor wie een wandeling het equivalent wordt van een hindernissenparcours. Vele wandelwegen
zijn immers gepolueerd met uitwerpselen. Het zijn natuurlijk niet de honden die daarvoor mogen worden
geculpabiliseerd, maar wel de baasjes, die een duidelijk gebrek aan respect tonen jegens andere wandelaars. In het
politiereglement van de gemeente wordt nochtans duidelijk vermeld dat recreatieve wandelaars steeds moeten
uitgerust zijn met een hondenpoepzakje en dat hondenuitwerpselen steeds moeten worden opgeruimd en
gedeponeerd in de daartoe voorziene hondenpoepbakjes. Het niet naleven van deze bepaling kan aanleiding geven
tot een GAS die kan oplopen tot 250 €. Het achterlaten van hondenpoep op de wandelpaden wordt immers gezien
als asociaal gedrag dat niet wenselijk is. Wie hardleers is en volhard in de boosheid moet dus bezinnen eer hij begint.
Uiteindelijk heeft iedere inwoner recht op zuivere wandelpaden en kan het niet dat enkelingen afbreuk doen aan hun
wandelplezier.
Een tekst voor het infobladLange zinnen
Passieve zinnen
Dreigende taal
Moeilijke woorden
Afkortingen
Uitroeptekens
DT-fout
Het helpt niet
Een gewaarschuwd man is er twee waard!
De vele kleine groenzones op het grondgebied van onze gemeente zijn een zegen voor de inwoners en de
bezoekers en worden vaak gebruikt voor een recreatief uitje in de gezonde buitenlucht. Gelukkig wordt de natuur in
onze gemeente nog met een grote N geschreven. Een wandeling in de natuur is een zegen voor de gezondheid en
verdrijft stress en negatieve gedachten. Ook onze huisdieren worden graag op een wandeling meegenomen. Vaak
worden inwoners opgemerkt met honden die worden uitgelaten. Dit heeft niet altijd zo’n fijne consequenties voor de
andere wandelaars voor wie een wandeling het equivalent wordt van een hindernissenparcours. Vele wandelwegen
zijn immers gepolueerd met uitwerpselen. Het zijn natuurlijk niet de honden die daarvoor mogen worden
geculpabiliseerd, maar wel de baasjes, die een duidelijk gebrek aan respect tonen jegens andere wandelaars. In het
politiereglement van de gemeente wordt nochtans duidelijk vermeld dat recreatieve wandelaars steeds
moeten uitgerust zijn met een hondenpoepzakje en dat hondenuitwerpselen steeds moeten worden
opgeruimd en gedeponeerd in de daartoe voorziene hondenpoepbakjes. Het niet naleven van deze bepaling
kan aanleiding geven tot een GAS die kan oplopen tot 250 €. Het achterlaten van hondenpoep op de wandelpaden
wordt immers gezien als asociaal gedrag dat niet wenselijk is. Wie hardleers is en volhardT in de boosheid moet dus
bezinnen eer hij begint. Uiteindelijk heeft iedere inwoner recht op zuivere wandelpaden en kan het niet dat
enkelingen afbreuk doen aan hun wandelplezier.
Toegankelijke taalSchrijf persoonlijk
Schrijf actief
Vermijd stadhuistaal
Vermijd technische termen en afkortingen
Vermijd naamwoordstijl
Vermijd verwijzingen
Schrijf korte, duidelijke zinnen
Schrijf persoonlijk
Personen die tijdens de verkiezingen in het buitenland verblijven, kunnen per volmacht stemmen.
U kan uw identiteitskaart afhalen op de dienst Bevolking.
Men kan online inschrijven.
Gebruik de tweede persoon = je (uitzondering brieven: u)
De lezer voelt zich aangesproken (men = onpersoonlijk)
Als je tijdens de verkiezingen in het buitenland verblijft, kun je per volmacht stemmen.
Je kunt je identiteitskaart afhalen bij de dienst Bevolking.
Je kunt online inschrijven.
Schrijf actief
In de loop van de volgende maand wordt er begonnen met het project.
De toelage kan aangevraagd worden bij de dienst Sociale Zaken.
Uw klacht zal worden behandeld door de dienst Ruimtelijke Ordening.
Er werd beslist dat de opdracht wordt gegund aan de firma Peeters.
Passieve zinnen geven zware zinsconstructies.
Actieve zinnen geven een directe communicatie.
Volgende maand start het project.
Je kunt de toelage aanvragen bij de dienst Sociale Zaken.
De dienst Ruimtelijke Ordening zal uw klacht behandelen.
Het college gunt de opdracht aan de firma Peeters.
Vermijd stadhuistaal
te allen tijde, met betrekking tot, reeds, slechts, te Zwijndrecht, immers
Deze maatregel gaat in per 1 mei 2012.
tot beloop van diens verlof
De aanvrager dient zich voorzien van een geldig identiteitsbewijs aan te bieden bij de dienst Bevolking.
Uitdrukkingen kunnen vaak in één woord.
Voorkeur voor spreektaal.
Te veel woorden maken je tekst omslachtig.
altijd, over, al, maar, in Zwijndrecht, toch
Deze maatregel gaat in vanaf 1 mei 2012.
tot het einde van zijn/haar verlof
Kom met je identiteitskaart naar de dienst Bevolking.
Vermijd technische termen en afkortingen
BPA
KB
AC
1 april as.
t.e.m.
Niet iedereen weet waar afkortingen voor staan.
bijzonder plan van aanleg
koninklijk besluit
administratief centrum
1 april aanstaande
tot, tot en met
Vermijd naamwoordstijl
Spaarlampen dragen bij tot het dalen van je energieverbruik.
Hij verleent zijn medewerking aan
Je krijgt subsidies voor de plaatsing van zonnepanelen.
Hij levert een inspanning om tot verbetering van zijn positie te komen.
Geef voorkeur aan de werkwoorden in plaats van aan de zelfstandige naamwoorden die daarvan afgeleid zijn.
Vaak -ing, -schap, -atie, -heid, maar ook het + infinitief.
Spaarlampen zorgen ervoor dat je minder energie verbruikt.
Hij werkt mee aan
Je krijgt subsidies als je zonnepanelen laat plaatsen.
Hij spant zich in om zijn positie te verbeteren.
Vermijd verwijzingen
Hiernavolgende richtlijnen
Bovengenoemd bedrag
Het in de rand vermelde probleem
De richtlijnen
Dit bedrag
Dit probleem
Schrijf korte duidelijke zinnen.
Het project van de vzw Natuur heeft als doelstelling het vermijden van onnodige verplaatsingen, waarbij mensen vaak de auto gebruiken in plaats van de fiets en hiermee bovendien extra CO2 in de atmosfeer blazen.
Als je twijfelt of je een zin zou splitsen, splits hem dan.
Eén idee per zin.
Met dit project wil de vzw natuur onnodige verplaatsingen vermijden. Mensen gebruiken hiervoor vaak de auto in plaats van de fiets. Bovendien blazen ze hiermee extra CO2 in de atmosfeer.
Toegankelijke taal
Schrijf persoonlijk
Schrijf actief
Vermijd stadhuistaal
Vermijd technische termen en afkortingen
Vermijd naamwoordstijl
Vermijd verwijzingen
Schrijf korte, duidelijke zinnen
Vragen?
Schrijven volgens de huisstijl
Waarom Binnormen?
Do's-and-don'ts
Lettergebruik
Juist schrijven
Hulplijn nodig?
Waarom Binnormen?zie huisstijlhandboek op www.zwijndrecht.be
Huisstijl is meer dan logo's, lettertypes en kleuren
Eenheid en herkenbaarheid
Toegankelijkheid van de informatie
Professioneel: imago, visitekaartje
Binnormen zijn algemeen erkend en goed gedocumenteerd
Do's-and-don'tsTelefoonnummers
03/250.48.00
(03) 250 48 00
0032(0)475 92 48 10
0032 (0)475.92.48.10
03 250 48 00
+32 3 475 92 48 10
Do's-and-don'tsDatum
1/6/2012
17-06-12
17.06.2012
17 juni 2010in tekst
2010-06-17In kenmerkenregel
Do's-and-don'tsTijdsaanduiding
08h30 / 8u308.00 uurvan 10.00 u. tot 12.30 u.
8u30 tot 12 u. theorie13 tot 15.30 u. praktijk
8.30 u. of 8.30 uur8 u. of 8 uur in tekstvan 10.00 tot 12.30 u.
08.30 – 12.00 u. theorie13.00 – 15.30 u. praktijk
in opsomming
Do's-and-don'tsGetallen
123.456
1.234
1234
6543210
6.543.210
12.34
123.456,7
123 456
1 234
6 543 210
12,34
123 456,70
Do's-and-don'tsGetallen voluit schrijven in tekst
van één tot twintigtientallen tot honderdhonderdtallen tot duizendduizendtallen tot tienduizendmiljoen, miljard en biljoen.
Uitzonderingen: - Datums, jaartallen, telefoonnummers, huisnummers, maten, gewichten, graden, bedragen- Opsomming met verschillende getallen.- Rangtelwoorden
De gemeente kocht drie bestelwagens.De gemeente verkocht dertig fietsen. De groendienst plantte driehonderd bomen. De drieduizendste bezoeker ontving een prijs.
14 februari 2012, 03 250 49 21, Kerkstraat 50, 20 mm, 250 g salami, -13 °C, 25,50 euroDe gemeente verkocht 3 bestelwagens, 45 fietsen en 216 houten palen1e verdieping, 25e jaargang
Do's-and-don'tsMunteenheden
15,50 EURO
15,50 €
15,50 eurovoorkeur in tekst
15,50 EURfinanciële notatie
€ 15,50
Do's-and-don'tsSpatiëringsregels
Teken voor na Voorbeeld
. 0 1 Jan is ziek._Hij komt niet werken.
. (afk.) 0 0/1 Dr._Janssens / d.w.z.
? en ! 0 1 Wil je dat boek even geven?_Ik heb het nu nodig!
, 0 1 Ik verbind je door,_een ogenblikje alstublieft.
: 0 1 De voordelen:_het is leuk en je leert bij.
() en [] 1/0 0/1 Op energiekosten_(20 %)_willen we besparen.
' ' en " " 1/0 0/1 Ze zei:_"Wees_'in', ga uit".
Do's-and-don'tsSpatiëringsregels• nog meer spatiëringsregels in het huisstijlhandboek.
Teken voor na Voorbeeld
´ 1/0 0 Auto's kunnen 's_avonds de parking vrij in-_en uitrijden.
% 1 1 Het OCMW kreeg 10_%_korting voor de aankoop.
° (temp.) 1 0 De thermometer geeft -10_°C aan.
° (graad) 0 1 Een hoek van 90°_is een rechte hoek.
§ 1 1 Artikel 17_§_2 van de Grondwet.
& 1 1 Het duo Nicole_&_Hugo bracht enkele meezingers.
Lettergebruik
Arial 10 pt
Links uitlijnen
Juist schrijvenEnkele vaak voorkomende fouten.
Je kan / kan je
Op de personeelsdienst
Dranken aan 1,50 euro
Communicatiedienst
Dienst sociale zaken
Gans de bevolking
Je kunt (stam + t)/ kun je
Bij de personeelsdienst
Dranken tegen 1,50 euro
communicatiedienst
dienst Sociale Zaken
e-mail (email bestaat ook)
Heel de bevolking
Hulplijn nodig?
Groene boekje: www.woordenlijst.org
Algemene Nederlandse spraakkunst: www.let.ru.nl/ans/e-ans/
Taaldatabank van de vrt: vrttaal.net
www.vlaanderen.be/taaltelefoon
Taalunieversum van de Nederlandse Taalunie: www.taaladvies.net
Schrijven volgens de huisstijl
Waarom Binnormen?
Do's-and-don'ts
Lettergebruik
Juist schrijven
Hulplijn nodig?
Vragen?
Herschrijf de paragraaf.OPDRACHT
OPLOSSING
Herschrijf de paragraaf.
Vanaf 1 januari 2011 werken het OCMW en de gemeente samen voor communicatie, ICT en financiën. Om onze ICT-omgeving aan te passen aan deze ontwikkelingen, moeten we de netwerken van beide organisaties aan elkaar koppelen. Hierdoor komen we in de toekomst tot een gemeenschappelijke ICT-omgeving en ondersteunen we ook de diensten van het OCMW. Dit vraagt ingrijpende aanpassingen aan het netwerk. Al onze computers, softwarepakketten en printers hangen aan dit netwerk. Het is dus mogelijk dat je daar hinder van ondervindt. We voeren de aanpassingen uit tussen Kerstmis en Nieuwjaar, een rustige periode.
BIJ ELKE TEKST HOORT EEN COMMUNICATIEDOELSTELLING
Teksten die werken
Jij bent onbelangrijkNiemand leest een tekst omdat jij hem geschreven hebt.
De lezer is de baasHij mag kiezen of hij je tekst leest of niet.
En hij heeft VEEL keuze
Van doelstelling naar tekst
OrganisatiedoelstellingJongeren van Zwijndrecht worden
geïnformeerd over het jeugdbeleid en de jeugdwerking.
Communicatiedoelstelling Zorgen voor een toegankelijke bron van jeugdinformatie
CommunicatieactieDe jeugddienst publiceert
wegwijsinformatie op de gemeentelijke website.
BoodschapJongeren kunnen met levensvragen terecht bij de consulent van CAW De
Terp
Effect X % van de jongeren is op de hoogte van het aanbod van CAW De Terp
Wat wil je met je tekst bereiken?
Informeren Werven
Gedragsverandering
Aandacht voor de “call to action”
De boodschapWat moet de lezer weten?
Hedendaagse kinderen hebben het te druk, volgens de Stichting Ideële Reclame (Sire). Ze hollen van balletles naar hockey, van knutselclub naar muziekschool. Zo rennen ze in alle haast hun kindertijd voorbij. Daarom is Sire een campagne begonnen, gericht op de ouders, zodat die beseffen wat ze hun kinderen aandoen door ze van hot naar haar te slepen. Met de campagne 'Kinderen hebben het druk...' wil Sire voorkomen dat kinderen slaaf worden van hun eigen agenda. Of erger, de planning van hun ouders. Het is de vraag of de verontrusting van de campagnemakers terecht is. Harde cijfers leveren ze er niet bij. Wellicht laten de bedenkers zich een beetje meeslepen door wat ze waarnemen in hun eigen blanke, randstedelijke omgeving. En speelt het gesignaleerde vooral onder de gegoeden, met genoeg geld voor al die clubjes, en een auto-met-achterbank om de kinderen erheen te brengen. Niettemin raakt Sire een gevoelige snaar. Het gemiddelde kinderleven is wel degelijk de laatste decennia ingrijpend gewijzigd - al was het maar doordat het doorsnee Nederlandse gezin nog maar 1,6 kind telt. De druk op die kinderen lijkt daardoor omgekeerd evenredig toegenomen. Het schaarse nageslacht moet getalenteerd, sportief, muzikaal, in één woord: perfect zijn. Geestelijke of lichamelijke imperfectie wordt nauwelijks meer gedoogd. Ouders willen dat het beste uit hun kind wordt gehaald - net zoals ze zichzelf maximaal willen ontplooien. En over hoe meer geld ze beschikken, des te gemakkelijker kunnen ze die verlangens verwezenlijken. Dat ouders hun kinderen zo'n tot in de puntjes geregeld leven voorschotelen, is overigens niet alléén een kwestie van ambitie. De verloedering en (verkeers)onveiligheid in de publieke ruimte zorgen ervoor dat jonge kinderen nauwelijks meer zonder toezicht kúnnen spelen. Acties voor minder verkeer en meer speelruimte in de buurt stuiten tot nu toe steevast op grote onverschilligheid van overheidswege. Niet zo gek, dat ouders zich vaak gedwongen voelen op zoek te gaan naar alternatieven. In een kinderbestaan waarin alles vastligt is hoe dan ook te weinig ruimte voor spontaniteit en fantasie. Verontrustender: in zo'n bestaan leren kinderen niet hoe ze zichzélf moeten vermaken. Hoe ze een saaie woensdagmiddag op eigen kracht te lijf moeten gaan. Geen ouder, hoe drukbezet hijzelf ook is, zou dus zijn kinderen daarom het recht op verveling moeten ontnemen.
De doelgroep Wie gaat je tekst lezen?
Ouderen
De doelgroepWie gaat je tekst lezen?
Gelukkig Nieuwjaar!!!
De keuze van het juiste kanaal
Welk soort communicatie wil je?
In de belangstelling brengen / aandacht trekken
Informeren
Overtuigen
Ondersteunen: geheugensteun, meer diepgaande info, inschrijvingsmodaliteiten
behouden/onderhouden
Ergens tussenin: het publiek betrekken
©Memori - Lessius Hogeschool Mechelen
Bij elke communicatie past een kanaal
Elk communicatiemedium heeft een specifiek “communicatievermogen”: vermogen om in de belangstelling te brengen, te informeren (kwantiteit & kwaliteit), te overtuigen, te ondersteunen.Voor elk niveau zijn verschillende communicatiekanalen meer/minder geschikt
©Memori - Lessius Hogeschool Mechelen
Bij elke communicatie past een kanaal
Enkele voorbeelden
• In de belangstelling brengen• → website ongeschikt
• Overtuigen en ondersteunen• → infoblad ongeschikt
©Memori - Lessius Hogeschool Mechelen
Analyseer de tekst
• Doelstelling• Doelgroep• Boodschap• Welk communicatievermogen nodig?• Welk kanaal gebruiken?
STRUCTUUR VAN EEN TEKST
Voor structuur is een mindmap heel geschikt
Leesvolgorde
Wat lees je eerst?
En daarna …
En daarna …
En als je niet alles leest, wanneer
haak je af?
En wat heb je dan al gelezen?
Was dat het belangrijkste?
Lezers zijn luiBouw dus geen drempels in je tekst
Serveer de lezers geen tekstomeletIntegendeel, zorg voor structuur
Boost je profiel op LinkedIn
Zoek je werk? Dan is de zakelijke, sociale netwerksite LinkedIn een goed hulpmiddel. Er zijn immers heel
wat werkgevers op aanwezig. Ze stellen zichzelf voor, publiceren vacatures en zoeken geschikte
profielen. Hoe zorg je ervoor dat jouw profiel opvalt? Netwerkexpert Jan Vermeiren geeft tips. Kies een
professionele profielfoto. Een recente foto waarop alleen je hoofd te zien is, is een prima keuze. Dit helpt
mensen om je te herkennen, en geeft aan dat je LinkedIn serieus neemt. Vakantiekiekjes met kroost of
hond, zijn hier niet op hun plaats. Kies een duidelijke ‘Professionele titel’. De ‘Professionele titel’ verschijnt
op je profiel, meteen achter je naam. Na een zoekopdracht in LinkedIn, is dit vaak het enige wat mensen
te zien krijgen. De beschrijving moet stimuleren om verder te lezen, en je woordkeuze bepaalt of je al dan
niet gevonden wordt. Gebruik dus woorden die mensen gebruiken wanneer ze op zoek zijn naar iemand
met jouw profiel. Voorbeeld: met de melding ‘Expert marketing en communicatie’ achter je naam, zal je
profiel vaker als zoekresultaat verschijnen, dan met het hippere -maar minder duidelijke- ‘Marcom expert’.
Benoem de websites die je toevoegt. Aan je profiel kan je websites of blogs koppelen. Zorg ervoor dat ze
verschijnen met de juiste benaming, en niet met de standaardmeldingen van LinkdIn, zoals:
bedrijfswebsite, blog, persoonlijke website… Hoe doe je dat? Kies -wanneer je een site toevoegt-, in de
uitklaplijst voor ‘Ander:’. Dan krijg je een extra veld waar je de naam van je site kan invullen. Zo zal op je
profiel geen link naar ‘Persoonlijke website’ te zien zijn, maar wel naar ‘De passie van Adriaan’. Klinkt
uitnodigender, niet? Vul de ‘Samenvatting’ in. Velen laten deze rubriek momenteel links liggen. Onterecht,
want hier heb je de kans om voluit te schrijven over jezelf. Zo wordt je profiel méér dan een opsomming
van waar je werkt en hebt gewerkt (rubriek ‘Ervaring’), wat je studeert of hebt gestudeerd (rubriek
‘Opleiding’), of van welke organisaties je lid bent. Weet je niet hoe te beginnen? Met een kort en krachtig
antwoord op de volgende vragen ben je goed op weg: Wie ben ik? Wat doe ik, of wat wil ik doen? Hoe ben
ik gekomen waar ik nu sta? Wat drijft mij? Wat heb ik anderen te bieden, wat is mijn expertise? Zorg ook
hier voor een heldere woordkeuze. Zo zal je profiel in de zoekresultaten verschijnen van werkgevers die
zoeken naar mensen met jouw expertise. Dit is nog maar het topje van de ijsberg. Wil je nog meer tips om
je profiel op LinkedIn optimaal te gebruiken? Volg dan onze webcursus ‘LinkedIn om een job te vinden’.
Deze cursus is gratis. Of download gratis het boek ‘Hoe LinkedIn nu ECHT gebruiken’ van Jan Vermeiren
en Bert Verdonck.
Structuur van een tekst
Structuur van een tekst• Chapeau
Geeft een nadere toelichting op de titel.
Structuur van een tekst• Chapeau• Titel
Geeft aan waar de tekst over gaat en zet aan tot verder lezen.
Structuur van een tekst• Chapeau• Titel• Inleiding
• Waar gaat dit over?• Wat heb ik er aan?
Inleiding op de rest van het artikel. Kan heel exact aangeven waar de tekst over gaat. Kan interesse opwekken. In de meeste gevallen springt de inleiding eruit omdat ze vet of iets groter gedrukt is.
Structuur van een tekst• Chapeau• Titel• Inleiding
• Waar gaat dit over?• Wat heb ik er aan?
• Paragrafen• Eén gedachte per paragraafHet eigenlijke verhaal, verdeeld in tekstblokken. Elke paragraaf is een afgewerkt stuk informatie dat visueel als een eenheid wordt gepresenteerd. Paragrafen maken de informatie overzichtelijk.
Structuur van een tekst• Chapeau• Titel• Inleiding
• Waar gaat dit over?• Wat heb ik er aan?
• Paragrafen• Eén gedachte per paragraaf
• TussentitelsGeven aan waar het volgende tekstblok over gaat. Kan stimuleren tot verder lezen. Tussentitels zijn kort.
Structuur van een tekst• Chapeau• Titel• Inleiding
• Waar gaat dit over?• Wat heb ik er aan?
• Paragrafen• Eén gedachte per paragraaf
• Tussentitels• Slot
• Hier komt de call to action• Aanduiden dat de tekst gedaan is
Kan de tekst van het artikel samenvatten en alsnog aanzetten tot lezen van het artikel.
Structuur van een tekst• Chapeau• Titel• Inleiding
• Waar gaat dit over?• Wat heb ik er aan?
• Paragrafen• Eén gedachte per paragraaf
• Tussentitels• Slot
• Hier komt de call to action• Aanduiden dat de tekst gedaan is
• AfbeeldingenTrekken de aandacht en kunnen contact met de lezer tot stand brengen en hierdoor aanzetten tot lezen.
Geschikt om sfeer op te roepen, essentiële onderdelen van de tekst te benadrukken en informatie te positioneren.
Structuur van een tekst• Chapeau• Titel• Inleiding
• Waar gaat dit over?• Wat heb ik er aan?
• Paragrafen• Eén gedachte per paragraaf
• Tussentitels• Slot
• Hier komt de call to action• Aanduiden dat de tekst gedaan is
• Afbeeldingen• Bijschriften bij afbeeldingen
Verklaren de illustratie wanneer deze niet voor zichzelf spreekt. Geschikt om informatie te beklemtonen of uit de tekst te lichten. Kunnen aanzetten tot lezen.
Structuur van een tekst• Chapeau• Titel• Inleiding
• Waar gaat dit over?• Wat heb ik er aan?
• Paragrafen• Eén gedachte per paragraaf
• Tussentitels• Slot
• Hier komt de call to action• Aanduiden dat de tekst gedaan is
• Afbeeldingen• Bijschriften bij afbeeldingen• Kader
Apart omlijnd stuk tekst, los van het artikel. Vooral bedoeld om de interesse van de lezer voor het artikel op te wekken. Kan een interessant detail naar voor halen of iets in de rand toelichten. Geen samenvatting van het artikel.
Structureer deze tekst
Groep A: InleidingGroep B: ParagrafenGroep C: Slot
Allen: Titel en subtitels
CorrespondentieBrieven en e-mail
Brieven zijn een efficiënt communicatiemiddel
En de overheid is in het voordeel
Dankzij ons logo wordt de brief altijd geopend
Bij bedrijven is dat lang niet zo
Dankzij ons logo wordt de brief altijd geopend
Bij bedrijven is dat lang niet zo
Als deze hindernis voor ons niet bestaat, waar moet je dan op letten?
Teleurstelling over de inhoud van de envelop!
Ambtelijk of administratief taalgebruik
Ingewikkelde zinsconstructies
“Ik” of “Wij”, in plaats van “U”
Klantonvriendelijk taalgebruik
Tips voor betere brieven
• Moeilijk is niet hetzelfde als geloofwaardig
• Het is moeilijker een brief te schrijven die iedereen begrijpt dan een brief die niemand begrijpt.
• Niet iedereen is hoogopgeleid• Niet iedereen heeft Nederlands
als moedertaal
1. Gebruik begrijpelijke taal
Tips voor betere brieven
• Gebruik geen jargon“De reiniging van de straatkolken”“Hemelwaterputten”
• Afkortingen de eerste keer voluit• Moeilijk woorden uitleggen
1. Gebruik begrijpelijke taal
2. Ga ervan uit dat de lezer van het onderwerp niets afweet
Tips voor betere brieven
• Spreek de mensen aan in de brief• Naam in de aanspreking
1. Gebruik begrijpelijke taal
2. Ga ervan uit dat de lezer van het onderwerp niets afweet
3. Wees vriendelijk i.p.v. afstandelijk
Tips voor betere brieven
• Hoe sterker de structuur, hoe langer de brief kan zijn
• Maak een lijstje van de inhoud in trefwoorden
• Zet ze in de juiste volgorde• Begin dan pas te schrijven• Lengte is geen probleem, maar
niet “zwammen”
1. Gebruik begrijpelijke taal
2. Ga ervan uit dat de lezer van het onderwerp niets afweet
3. Wees vriendelijk i.p.v. afstandelijk
4. Schrijf gestructureerd
Tips voor betere brieven
• Niet: “De gemeente start met de heraanleg van de straat.”Wel: “Binnenkort woont u in een veilige straat.”
• Niet: “De prijs van de OCMW-maaltijden verhoogt met 1 euro.”Wel: “Het is belangrijk dat u lekker kunt blijven eten, ondanks stijgende voedselprijzen. Daarom …”
Denk aan het voordeel voor de burger
1. Gebruik begrijpelijke taal
2. Ga ervan uit dat de lezer van het onderwerp niets afweet
3. Wees vriendelijk i.p.v. afstandelijk
4. Schrijf gestructureerd
5. Spreek over de burger en niet over jezelf
Tips voor betere brieven
• Niet een maand nadien• Is een vorm van respect voor de burger
1. Gebruik begrijpelijke taal
2. Ga ervan uit dat de lezer van het onderwerp niets afweet
3. Wees vriendelijk i.p.v. afstandelijk
4. Schrijf gestructureerd
5. Spreek over de burger en niet over jezelf
6. Schrijf tijdig
Tips voor betere brieven
• Is ook een vorm van respect voor de burger• Doel: het richten van reacties <-> ongeleide
projectielen• “Wenst u te reageren, bel … of e-mail …”
1. Gebruik begrijpelijke taal
2. Ga ervan uit dat de lezer van het onderwerp niets afweet
3. Wees vriendelijk i.p.v. afstandelijk
4. Schrijf gestructureerd
5. Spreek over de burger en niet over jezelf
6. Schrijf tijdig
7. Laat ruimte voor reactie
Tips voor betere brieven
• Op zijn minst een vriendelijk standaardbriefje“Dank u voor uw reactie.”“We zullen uw brief bespreken.”
• Liefst individueel
1. Gebruik begrijpelijke taal
2. Ga ervan uit dat de lezer van het onderwerp niets afweet
3. Wees vriendelijk i.p.v. afstandelijk
4. Schrijf gestructureerd
5. Spreek over de burger en niet over jezelf
6. Schrijf tijdig
7. Laat ruimte voor reactie
8. Reageer indien mogelijk
Tips voor betere brieven
• Slecht nieuws is altijd slecht nieuws– Bied een oplossing– Bied aan te luisteren (u kunt bellen, e-mailen,
langskomen…)
• Eerlijk zijn is ook informeren zonder de loftrompet over jezelf te steken.
1. Gebruik begrijpelijke taal
2. Ga ervan uit dat de lezer van het onderwerp niets afweet
3. Wees vriendelijk i.p.v. afstandelijk
4. Schrijf gestructureerd
5. Spreek over de burger en niet over jezelf
6. Schrijf tijdig
7. Laat ruimte voor reactie
8. Reageer indien mogelijk
9. Wees eerlijk
Tips voor betere brieven1. Gebruik begrijpelijke taal
2. Ga ervan uit dat de lezer van het onderwerp niets afweet
3. Wees vriendelijk i.p.v. afstandelijk
4. Schrijf gestructureerd
5. Spreek over de burger en niet over jezelf
6. Schrijf tijdig
7. Laat ruimte voor reactie
8. Reageer indien mogelijk
9. Wees eerlijk
10. Gebruik de huisstijltips!
Fouten die vaak voorkomen
Nietszeggende begin- en slotalinea's
Gevolggevend aan uw schrijven van 23 dezer kunnen wij u het volgende mededelen.
Wij ontvingen uw brief van 23 mei waarin u ons vraagt om meer informatie over de organisatie van de braderij.
Wij hopen uw vraag hiermee voldoende beantwoord te hebben en verblijven inmiddels
Lettergebruik
• lettertype Arial 10 punt→ alle tekst behalve drukwerk
• links uitlijnen
Standaardformuleringen
• standaard: de geadresseerde is gekendGeachte heer Geachte mevrouw Mevrouw
• onbekende geadresseerde: gebruik de dubbele aansprekingGeachte mevrouw Mevrouw NIET: BesteGeachte heer Geachte heer Geachte
• aanspreking met naam/functie (indien gekend)Geachte mevrouw Peeters Mevrouw PeetersGeachte heer voorzitter Mijnheer de voorzitterMevrouw de voorzitter Mevrouw de gouverneur
• collectieve aansprekingGeacht collegeBeste projectgroep
• vertrouwelijke aanspreking of bij jongerenBeste SuzieBeste collega
• de geaddresseerde bekleedt een officiële functie, maar is een goede kennis (niet in officiële brieven)
Mijnheer de voorzitterBeste Jan
E-mail, de oplossing voor alle correspondentie?
Wie krijgt er te veel e-mailberichten?
Wie kent er dit computerspel nog?
Beter e-mailen
• Kort en concreet• Woorden in volgorde van belangrijkheid
“Communicatieplan: eerste voorstellen van ontwerp”i.p.v.“Eerste voorstellen voor het ontwerp van een nieuwe communicatieplan”
• “Ter info” wanneer het bericht enkel informatief is en er geen reactie wordt verwacht
• Gebruik kernwoorden: “dringend”, “belangrijk”, “graag reactie”, “ter herinnering”, “help”
• Voor of na het schrijven van het bericht?
1. De onderwerpregel
Beter e-mailen
• Begin met een beleefde aanspreking“Beste collega”, “Geachte mevrouw” …
• Sluit ook beleefd af“Met vriendelijke groeten”, “Beste groeten”
• E-mailhandtekening volgens de huisstijl1. De onderwerpregel
2. Begin en einde
Beter e-mailen
• Gebruik de structuur van een brief.• Een e-mailbericht moet kort en duidelijk zijn. Bij
voorkeur op één scherm te lezen.• Belangrijkste zaken vooraan• Zorg dat de bestemmeling weet wat er van hem
wordt verwacht. Weet hij wat hij moet doen en tegen wanneer?
• Bij het antwoorden is het interessant om de gestelde vraag te herhalen.
• Opletten met hoofdletters. Wordt geïnterpreteerd roepen.
1. De onderwerpregel
2. Begin en einde
3. Formuleringen
Beter e-mailen
• Verwijs steeds naar de bijlage.• Voordeel: Documenten moeten niet meer op
papier verspreid worden.• Nadeel: Er is een extra toepassing nodig.• Nadeel: Smartphone-onvriendelijk• Nadeel: Vermenigvuldiging van het aantal
bestanden• Een link is vaak een goede oplossing als iedereen
er aan kan.
1. De onderwerpregel
2. Begin en einde
3. Formuleringen
4. Bijlagen en links
Beter e-mailen
• Mailberichten moeten niet meteen beantwoord worden.
• Binnen 48 uur volstaat.• Zuinig met “antwoord allen”• Afwezigheidsassistent bij langere afwezigheden• Opletten met mailstaarten
1. De onderwerpregel
2. Begin en einde
3. Formuleringen
4. Bijlagen en links
5. Beantwoorden
Vragen?
Schrijven voor publicaties Website
Infoblad / Zwiepers / brochure
In de lay-out denken
WebsiteHet verschil met papier
De lezer wil niet lezen, maar wil wel klikken, zappen, spelen.
Een scherm leest 25 % trager.
Schermlezen is vermoeiender en je onthoudt minder achteraf.
Lezer leest scannend.
De lezer is anders
WebsiteHet verschil met papier
Je kunt het niet goed vastnemen.
De resolutie is anders.
Er staat concurrentie op.Andere tekst, links, afbeeldingen, menubalken…
Het ene scherm is het andere niet.
Het medium is anders
WebsiteTeksten aanpassen?
Niet aanpassen
Beetje aanpassen
Opnieuw schrijven
Drie mogelijkheden
WebsiteNiet aanpassen
(Officiële) documenten
Lijsten
Brochure in pdf
> Bij voorkeur als download
In sommige gevallen
WebsiteBeetje aanpassen
Witregels toevoegen
Alinea’s opsplitsen: vier tot zes regels
Links leggen voor extra informatie
Extra tussenkopjes: hoofdidee
Nog kortere zinnen: 10 tot 15 woorden
Bulletlists werken beter dan op papier
WebsiteOpnieuw schrijven
Afhankelijk van basismateriaal
Afhankelijk van tijd en mankracht
Vaak beter dan beetje aanpassen
WebsiteStijl moet levendiger
Niet aanbodgericht, maar vraaggericht
Meer dialoogstijl dan op papier
Menselijker schrijven (vermijd stadhuistaal)
Kies voor persoonlijke woorden (meer jij dan ik)
Kies voor positieve woorden.
Begin met een heel korte zin.
Infoblad / Zwiepers / brochures…Geef niet enkel beschrijvingen.
Interview
Getuigenis
Geef reliëf aan je tekst.
Infoblad / Zwiepers / brochures…Zinnen die zin geven
Begin eens met een vraag.
Onvolledige zinnen
Citaten
Aansporingen
Fietst u ook wel eens langs de Oeverkant?
En toch. Zeker weten. Heel graag.
“Mensen helpen, daar draait het om bij ons”.
Bel me dan gerust op (gebiedende wijs)
Infoblad / Zwiepers / brochures…Schrijven is schrappen.
Loze woorden, stopwoorden
Werkwoorden die niet ‘werken’
een aantal, dan ook, dus, eigenlijk, het is een feit dat, in feite, met name…
Hebben, zijn, worden, zullen, kunnen, willen
Infoblad / Zwiepers / brochures…1-2-3’tjes
Maak van je opsommingen 1-2-3’tjes.
Spelen, plezier en vrienden maken, daar draait het om bij het speelplein.
Een condensatieketel biedt enkel voordelen: je energiekosten dalen, het milieu vaart er wel bij en het is compleet veilig.
Infoblad / Zwiepers / brochures…Enkele aandachtspunten
Zuinig met het uitroepteken en …
Hou het beknopt, verwijs eventueel naar website.
Namen zijn heilig.
Gebruik harde returns enkel als je een nieuwe alinea begint.
Contactgegevens steeds onderaan, niet in een zin.
Infoblad / Zwiepers / brochures…Enkele aandachtspunten
Schrijf enkel 'wij', als je hiermee de gemeente of het OCMW bedoelt.
gemeente / gemeentebestuur
Vanaf = datum in de toekomstSinds = datum in het verleden
Straatnamen voluit schrijven.
De woorden data/uren/voor wie/waar/prijs zijn overbodig.
In de lay-out denkenTitels
Kort: essentie samengebald
Geen leestekens, geen cijfers
Maximaal twee regels
In de lay-out denkenAandacht voor beelden
Liever één sprekend beeld, dan tien slechte foto's.
Mensen
Auteursrechten
Gratis beeldbanken: www.sxc.hu of www.morguefile.com
Onderschriften
In de lay-out denkenZelf beelden maken
Fototoestel op grootste formaat
Portretten op neutrale achtergrond
Liever enkele mensen dan een grote groep
Gezichten, geen ruggen
Perspectief
Vragen?
Top Related