Behandel- en Kenniscentrum

Behandeling, Begeleiding en Consultatie

workshop bewegen metParkinsonJanuari 2015Lin de la Parra Agata van den Heuvel

Problemen kunnen ontstaan :

Problemen lopen (bijvoorbeeld freezing)

Problemen transfers (opstaan, omrollen in bed, opstaan van de vloer etc.)

Problemen balans (vallen / bijna vallen / valangst)

Problemen houding (rechtop staan/ zitten)

Problemen lichamelijke conditie (inactief: < 30 min. per dag lichamelijk actief)

Bewust handelen• via de “corticale route”: als je er goed bij nadenkt gaat het

wel!Vermijden van dubbeltaken• Niet twee dingen tegelijk doen. (bijv. praten-lopen)

Toepassen van cues• Gebruik xterne cues (zien (licht/ strepen ), ritme (horen)of

voelen)Deelhandelingen• Complexe handelingen opdelen in stapjes (cognitieve

bewegingstrategieën)

Maar: Bewegen met Parkinson:

Lopen

• Traag bewegen (bradykinesie )• Sloffen• Freezing en festinatie

• Vaak bij draaien• Smalle doorgangen• (plotselinge) obstakels

• Stijfheid (rigiditeit)• Voorovergebogen lopen• Valproblemen• Soms juist overbeweeglijkheid

(hyperkinesie)

Hoe freezing voorkomen:

• Rechtop lopen• Grote stappen• Ruime bochten• Rustig, regelmatig ritme, géén haast!• Armen meezwaaien• Aandacht erbij houden• Gebruik maken van externe cues, zoals:

• Auditief: metronoom, tellen, muziek• Visueel: strepen op de grond,

knipperend lampje• Mentaal: focussen op 1 doel• Gevoelsmatig: schommelen

bij opstaan, ritmische vibraties

• Eenmalig: starten, stoppen beweging• Continu: sloffen bij wandelen voorkomen

Cues

Freezing doorbreken tijdens lopen:

TIPS:• Even stoppen (geen haast)

Mogelijkheden om weer op gang te komen:

• Op of over een (denkbeeldige) lijn stappen• Heen en weer wiegen• Knieën optrekken• Starten met de andere voet• Starten in een andere richting

Transfers

• Last van traagheid van bewegen, stijfheid en freezing

• Soms juist overbeweeglijkheid

• Automatische uitvoering lukt niet meer

• Beweging in stukjes hakken gaat vaak beter:• Cognitieve bewegingsstrategieën

• Erbij nadenken (corticale route)

• Achterwaarts stappen zoveel mogelijk voorkomen

On - Off

• On/off fluctuaties geven een wisselend beeld:• Als je ‘s morgens een stuk over de gang kan lopen,

betekent dat niet automatisch dat je dat een uur later nog steeds kan!

• Iemand kan soms ook ineens erg overbeweeglijk zijn -> valgevaar

Voorbeelden bij:• Draaien in bed• Draaien bij het toilet en gaan zitten• Opstaan uit de stoel (achter tafel)• (koel)kast openmaken• Deur openen• In/uit bed stappen

Cognitieve bewegingsstrategieën

Bewust handelen• via de “corticale route”: als je er goed bij nadenkt gaat het

wel!Vermijden van dubbeltaken• Niet twee dingen tegelijk doen. (bijv. praten-lopen)Toepassen van cues• Gebruik cues (zien (licht/ strepen ), ritme (horen)of voelen)Deelhandelingen• Complexe handelingen opdelen in stapjesHierdoor lichamelijk, maar ook geestelijk zo gezond

mogelijk blijven!!!

DUS: Bewegen met Parkinson:

BrabantZorg, met aandacht voor behandeling

Bedankt voor de aandacht!

VRAGEN ?