Potentieel & mogelijkheden voor verduurzaming bestaande warmtevraag
Guus Willemsen, Zevenbergen, 27 november 2017
Ondiepe Geothermie
(bron foto: V&SH)
Geothermie: vrijwel
onuitputtelijke bron
van duurzame warmte
• 99% van de aarde >
1.000 ºC
• Nucleaire aanvulling
in de kern
2
Temperatuurberekend als
functie van diepte tot de kern van de
aarde
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220D
ep
th [m
]
Temperature [°C]
WSK-01 LTG-01
UHM-02 Münsterland-1
GWD-01 BUM-01
EPE-01 SMG-01
KDK-01 gem. NL gradient
increased NL gradient
Temperaturen in de diepte in NL
Geothermische warmte uit een watervoerende laag
Injectie put Productie put
pomp
10 - 50°C 25 - 100°C
Warmte vraag
Warmtewisselaar
1 à 2 km
5
Ondiepe geothermie
Ondiepe
Geothermie
Ondiepe geothermie (lage temperatuur aardwarmte)
• Onttrekken van aardwarmte uit ondiepe formaties
• Diepte tot circa 1.250 meter
• Temperatuur 15 tot 45 °C
Technologie Dieptes (m) Gebruikelijke toepassing
WKO 0 - 250 opslag warmte en koude
Ondiepe geothermie 250 - 1.250 warmteonttrekking (icm warmtepomp)
Reguliere geothermie 1.250 - 3.500 warmteonttrekking (direct use)
Ultra diepe geothermie > 3.500 stroomproductie /elektriciteitsopwekking
Voor- nadelen t.o.v. reguliere geothermie
• Studie uitgevoerd in opdracht van RVO/TKI Urban Energy (CONCEPT; resultaten in december)
• Boordieptes zijn bereikbaar met goedkopere en compactere boortechnieken
• Gemiddeld hogere doorlatendheden
• Vanwege de lagere temperatuur kunnen goedkopere materialen en componenten worden toegepast
• Minder kans op neerslagreacties en scaling in putten en lagere gasgehaltes
• Lagere kans op risico’s tav seismiciteit
• Toepasbaar op kleinere schaalgrootte
• Hoger elektraverbruik door meer warmtepomp gebruik
Wetgeving en aandachtspunten
500 m-mv
Waterwet < 500 m-mv
Bevoegd gezag: Provincies
Gebruikelijke regelgeving drinkwaterwinning en WKO
Relatief goedkope (water)boortechniek
Aandachtspunten: energiebalans nodig (?)
Mijnbouwwet > 500 m-mv
Bevoegd gezag: Ministerie EZ, toezicht SodM
Mogelijk voorkomen olie en gas: meer aandacht voor
veiligheid en hogere kosten (ondiep minder dan diep)
SDE+ mogelijk
OGT met warmtepomp
Collectieve warmtepomp Decentrale warmtepomp
Geothermal directional drilling (GDD)
• GDD: innovatieve combinatie HDD techniek en olie-/gasboortechniek
• Ontwikkeling door V&SH
• Voordelen:
• Grotere capaciteit in dunnen formaties door lange filtertrajecten
• Eén boorlocatie: minder zoekgebieden, transportbewegingen en overlast
• Geen separate leiding nodig tussen onttrekkingsput en injectieput
• Boorlocatie vormt centraal uitwisselingspunt
Kostprijs warmteproductie OGT
• Afhankelijk van de boordiepte varieert de kostprijs (zonder SDE+) voor warmteproductie met OGT tussen 14 en 17
€/GJ.
• Kostprijs warmteproductie verglijkbaar met reguliere geothermie: SDE+ basis bedrag geothermie 2017 = 53 euro/MWh
= 14,7 euro/GJ
• Ook mogelijkheden tussen 100 en 500 m –mv (soortgelijke kostprijs bij kleinere schaalgrootte), maar boven 500 m-mv
is geen SDE+ mogelijk: wens geuit bij ECN om SDE+ grens op te trekken naar maaiveld (of evt naar 250 m om
interactie met WKO te vermijden).
• Conclusie: ondiepe geothermie is interessante bron van duurzame warmte voor verduurzaming van warmtevraag in
stedelijke gebieden
• Kansrijkheid globaal gekarteerd in eerdere studie IF
(beschikbaar op soilpedia)
• Betere kartering gewenst, vooral voor beslissingen op
lokaal niveau
Geschiktheid globaal gekarteerd in eerdere studie
Toekomst
• Ondiepe geothermie kent vele voordelen (naast een paar nadelen), ook: het past in een geleidelijke overgang van
gas naar duurzame warmte
• Faseerbaarheid:
• > ca 100 woningen: WKO/Smart polder/zonthermie/lokale restwarmte
• > ca 500 woningen: ondiepe geothermie
• > ca 2000 woningen: diepe geothermie
• Belangrijk: keuze nettemperatuur en afgifte in gebouwen; keuze centrale warmtepomp of decentraal?
• Stappen: goede lokale kartering, business cases uitwerken en demo projecten maken
Top Related