MANTELZORGERS: REDDERS VAN DE LANGDURIGE ZORG IN
NOOD?
ZONH Kompas Ouderenzorg 9 december 2013
Marjolein Broese van Groenou
Bijz. hoogleraar Informele Zorg
Afdeling Sociologie, Vrije Universiteit
OPBOUW
Ontwikkelingen in beleid en gebruik informele zorg
Aandeel informele zorg in zorgnetwerken
Hoe dit aandeel te vergroten?
MARIANNE JACOBS (PHD SOC); MARIEKE VAN WIERINGEN (PHD ORG); ILSE ZWART-OLDE (OZCOORD)MARJOLEIN BROESE VAN GROENOU (SOC); DORLY DEEG (EMGO/LASA); PETER GROENEWEGEN (ORG)
ZORGNETWERKEN VAN KWETSBARE OUDEREN.ZORGNETWERKEN VAN KWETSBARE OUDEREN.Doel: een zorgnetwerk waarin informele en formele zorgverleners met elkaar ‘verbonden’ zijn;
(Van Rijn, april 2013)
Informele zorg: de redder in nood
(LASA, 1992-2012)
% ouderen dat informele zorg gebruikt neemt af van 21% in 1992 naar 9% in 2012
% ouderen dat formele thuiszorg gebruikt neemt licht toe
65-85 jarigen zelfstandig wonend
Trend in gebruik informele en formele zorg 1992-2012
VERKLARINGEN VOOR DALING
65-85 jarigen hebben minder zorg nodig Men gebruikt meer particuliere zorg Er is meer formele zorg beschikbaar Maar dan nog een daling!
Ze zijn er wel: partners, kinderen, sociaal netwerk maar ze geven minder zorg dan vroeger!
(NB. Informele zorg is vooral mantelzorg, geen vrijwilliger)
GENERATIE 3.0
Jaren: 2010-2030 Beleid: samenspel Huidige 45-65 jarigen: ‘de baby-boomers’
Grote zorgvraag: langdurige, complexe zorg Afnemende bereidheid: minder sterke zorgidentiteit Afnemende mogelijkheid: afstand, tijd, gezondheid
URGENT PROBLEEM
Er is veel potentieel aan informele zorg, maar hoe kun je die identificeren, bereiken en mobiliseren?
Wat is het aandeel informele zorg in zorgnetwerken van kwetsbare ouderen? (mensen en uren)
Waar zit het onbenutte potentieel aan informele zorg?
7
PROJECT ZORGNETWERKEN
75 kwetsbare ouderen geïnterviewd: cognitief in staat tot een interview Gemiddeld 83 jaar oud (65-95) 75% woont alleen zorg van minstens twee typen hulpverleners:
mantelzorgers, thuiszorgmedewerkers, vrijwilligers
Zorgnetwerk = alle verschillende hulpverleners bij 5 soorten taken (gemiddeld 10, range = 2-22)
1020 relaties tussen formele en informele hulpverleners
HET GEMENGDE ZORGNETWERK: AANDEEL INFORMELE ZORG IN
MENSEN EN IN UREN
MZ = mantelzorgerTZ = thuiszorg
Gemiddeld 10 personen en 23 uur zorg per week in het zorgnetwerk van de kwetsbare oudere in regio AmsterdamOverleg bestaat in 26% van de relaties tussen een informele en formele zorger
(www.fsw.vu.nl/zorgnetwerk )
- veel kinderen en anderen die enkele uren helpen- weinig contact tussen MZ en TZ- sterk complementair- Oudere en MZ hebben regie- oudere heeft groot sociaal netwerk-16,7 uur zorg per week - wv 54% door de MZ
- veel verschillende TZ die enkele uren helpen- weinig contact tussen MZ en TZ- TZ heeft regie- oudere heeft klein sociaal netwerk - grote gezondheidsproblemen- 28 uur zorg per week- wv 48% door de MZ
WELKE CATEGORIE HEEFT NOG ‘REK’?
In de zorgnetwerken kunnen verschillende typen mantelzorgers aanwezig zijn:
- De ‘spilzorger’; de partner
- Een mantelzorger ‘op afstand’; uitwonend kind
- Een (voor de professional) ‘onzichtbare’ mantelzorger; familielid, buur of vrijwilliger
BENADERINGEN VAN DE MANTELZORGER
• Spilzorger; ‘vertrouwd’
• Let op overbelasting/ondersteuning
• Mogelijkheden tot uitbreiden zorgnetwerk
• Mantelzorger op afstand; ‘met verstand’
• Zoek contact en informeer bij verandering, betrek bij beslissingen, organiseer de ontmoeting
• Onzichtbare hulpverlener; ‘fantasie en energie’
• Breng het zorgnetwerk in kaart (bijv. met de Mantelscan)
VEREIST:
Verbreden van het informele zorgnetwerk; help de mantelzorger helpen! (en vraag zelf hulp!)
Organiseer samenwerking tussen mantelzorgers en vrijwilligers
Organisatie van de zorg: Breng het zorgnetwerk in kaart Maak tijd voor ontmoeting en (digitaal) overleg Kleinere teams voor meerdere taken Overleg met andere organisaties; wie heeft de regie?
Top Related