Download - OHM Vani 2012 4e kwartaal

18e jaargang n oktober/december 2012 n Prijs €12,00 per jaar

Vani nr 4

I N F O M A G A Z I N E

OP ZOEK NAAR HET LICHT

DIVALI IN CRISISTIJD

VEDISCH MANAGEMENT

2 - oktober / december 2012 3 - oktober / december 2012

OHM Vani is een uitgave van de Stichting Organisatie voor Hindoe Media. OHM Vani geeft achtergrondinformatie over de programma’s van OHM en maakt melding van relevante ontwikkelingen in de hindoe-gemeenschap. Wij nodigen u uit opmerkingen of commentaar op onze programma’s of op dit blad te zenden aan Stichting OHM.

De redactie behoudt zich het recht voor om ingezonden stukken in te korten, te redigeren of niet te plaatsen. Geplaatste stukken geven niet altijd de visie van de OHM weer.

Een jaarabonnement kost € 12,-, opzegging dient uiterlijk 1 maand voor het verstrijken van dat jaar schriftelijk plaats te vinden.

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Stichting OHM.

Eindredactie

Savitrie Marhe-BenieAat de Kwant

Auteurs

Koen BugterHari RambaranMedhi JiwaManon van DijkHennah RenfrumRinku KalsyShantie Ramlal-JagmohansinghRobert H. Swami Persaud

Met dank aan

Chander MathuraFrank KrishnaMary StamCarmen SahadewAvinandha RamsoedhSharda Balla

Cover ontwerp en grafi sche verzorgingExLibras, (Adri Segaar)

DrukPracticum Grafi media Groep b.v.Soest

Stichting OHM (redactie OHM Vani)Koninginneweg 81217 KX HilversumTelefoon: 035 - 6260920Fax: 035 - 6280843E-mail OHM: [email protected] OHM: www.ohmnet.nl ABN-Amro: 44.09.38.694

C O L O F O N

‘Dank de vlam voor haar licht,maar vergeet het voetstuk van

de lamp niet, dat in de schaduw staat met trouw geduld.’

Rabindranath Tagore


INHOUD

Pagina 5

Pagina 6

Pagina 9

Pagina 12

Pagina 15

Pagina 17

Pagina 20

Pagina 23

Pagina 26

Pagina 30

Pagina 36

Redactioneel

Op zoek naar het Licht

Divali in crisistijd

Authenticiteit, Leiderschap en Samenwerken

Ontmoeting met de kleindochter van Gandhi

Verdiep je meditatie met de Yoga Sutras

Vedisch management

Leven op de rand in Mumbai

Ayurveda en Divali.

OHM TELEVISIE

OHM RADIODe LotusvijverHindoewijzerDe Bestemming


Beste lezer,

Het einde van 2012 komt langzaam aan dichterbij. Het was een bewogen jaar met ontwikkelingen die ons dwongen na te denken over wat we anders, wellicht beter, zouden kunnen doen. De creditcrisis en de gevolgen, die ons doet afvragen of het niet beter is om vanuit minder materialistische en op groei-economie gerichte visie, onze samenleving in te richten. De kabinetscrisis, die vroeg om na te denken over ons stemgedrag waardoor er een stabiele regering mogelijk werd die kan bouwen aan een duurzame samenleving. De nieuwe mediawet die om reorganisatie van het publieke omroepbestel vraagt en ons daardoor dwingt na te denken over de eigen plek daarin maar vooral over de relevantie van de boodschap die we brengen. Want die moet een bijdrage leveren aan gedachtevorming over ontwikkelingen in onze samenleving zoals hierboven genoemd.

Ik denk dat OHM in die opdracht best wel geslaagd is. We stonden in onze serie “het Inzicht” vanuit de Hindoeistische visie stil bij hoe om te gaan met keerpunten in het leven. De aanbevelingen die de Bhagavad Gita hieromtrent geeft kunnen een instrument zijn voor een andere dan alleen maar een dramatische visie op keerpunten in ons leven. Terwijl yoga en meditatie een bijdrage leveren aan begrip en aanvaarding ervan. Het programma “duurzaam consumeren en produceren” liet vanuit een doorleefd en beproefd model zien hoe we via een regiogebonden kleinschaligheid milieuvriende-lijker en vooral mensvriendelijker kunnen produceren. De visie die hiervan de basis vormde, is afkomstig uit de oude Indiase geschriften en met name de Ayur Veda. De centrale gedachte hierin is dat de schepping, met alles daarin zoals mensen, dieren, planten en materie een groot samenhangend geheel vormt die niet alleen aan elkaar is verbonden maar elkaar wederkerig ook beinvloedt en dat respect voor de omgeving daarom de basis hoort te zijn van onze leefhouding. Ela Gandhi, een kleindochter van Mahatma Gandhi, vertelt hoe geweldloosheid, het principe van waaruit haar grootvader leefde en werkte, haar hele leven heeft bein-vloed. Ze vond het haar levenstaak om deze gedachte te verspreiden.“Ahimsa” is de titel van het blad dat ze samen met de universiteit van Durban uitgeeft. “Het is vanuit de verinnerlijking van ahimsa, of geweldloosheid, dat ik in staat was om de moordenaars van mijn zoon te vergeven” zegt ze. Om daarna, hoewel het verdriet nooit ophoudt, zonder wrok en onderscheid eenieder lief te hebben en te blijven gelo-ven in geweldloosheid of ahimsa als de absolute voorwaarde voor een menswaardige samenleving.

In onze programmering voor 2013, die wat doelen betreft niet verschilt van het voor-gaande jaar hopen we meer van deze inspirerende programma’s te brengen.

OHM wenst u Shubh Divali, fi jne feestdagen en een goed uiteinde.Chander Mathura

directeur OHM

R EDAC T ION EEL


Divali zelf kent een rijke mythologie, maar ik zoom graag in op de kern. Kunnen we het licht dat we vieren tij-dens Divali in ons zelf ontdekken? Mijn zoektocht naar het licht brengt mij allereerst bij vergeten parels van de In-disch-Bengaalse dichter Rabindranath Tagore. In zijn kleine en tegelijkertijd grootse werk ‘Zwervende vogels’ geeft hij woorden aan hét licht. Ik bewonder Tagore en zie hem als lichtend voor-beeld. De korte gedichten over het licht zijn uit het Hindi en Bengaals vertaald naar het Nederlands en daarmee een schim van het lichtgevende origineel. Toch hebben zij naar mijn smaak nog steeds enorme zeggingskracht. Zijn gedichten zijn in mijn zoektocht naar het licht constant aanwezig, als de opkomende zon die steeds feller begint te schijnen.

‘Zeg niet: ‘Het is ochtend,’ en doe het verder af

met een naam van gisteren.Zie het voor de eerste maal

als een pasgeboren kind, datgeen naam heeft .’

Tagore

Ik ben op een spirituele zoektocht naar het licht. Ik probeer het begrip ‘licht’ met nieuwe ogen te zien. Het is mijn

dagelijkse werk als verslaggever voor OHM om ingewikkelde concepten zo eenvoudig mogelijk uit te leggen. Op koensquest.com kunt u mijn persoonlij-ke zoektocht volgen. Daar interview ik tientallen leraren die mijn weg al aardig hebben doen oplichten. Toch zoek ik nog steeds ‘hét licht.’ Voor dit artikel moet ik allereerst denken aan de term ‘verlicht.’ Heel wat spirituele zoekers doen moeite om ‘verlicht’ te worden en denken dan aan wijze goeroes. We zou-den dan graag willen zijn als Boeddha, Jezus Christus of Krishna. In onze ge-dachten waren deze mannen verlicht en schonken zij licht aan de wereld. Deze drie edele heren hadden ook allemaal iets over het licht te melden:Zo zei Boeddha over het licht:‘Eén kaars kan duizend andere kaar-sen aansteken zonder zijn levensduur te verkorten. Geluk wordt nooit minder als je het deelt.’ Jezus noemde zichzelf het licht: ‘Ik ben het licht van de wereld. Wie Mij volgt, zal niet in duisternis wandelen, want hij zal het levenslicht bezitten.’Krishna zei tegen zijn leerling Arjuna: Zoals het vuur, eenmaal ontstoken, de brandstof verteert, zo worden O Arjuna! de sintels van actie tot as verbrandt in de vlam van kennis.’

Op zoek naar het Licht Divali is het feest van het licht. Hindoes vieren de symbolische overwinning van

het licht op de duisternis. Ik ben geen Hindoestaan en ben niet opgegroeid met

deze schitterende traditie. Ik kijk met andere en wellicht nieuwe ogen naar Divali.

Het aansteken van onder andere de dia’s maken op mij een grote indruk, maar in

dit artikel wil ik vooral op zoek gaan naar de spirituele betekenis van het licht.

koen

bu

gte

r


Ik kom door dit te lezen steeds dichter bij het verstandelijke begrip van ‘verlich-ting.’ Een vers verder in de Gita lees ik dat Krishna tegen Arjuna zegt:De wijze mens die zijn geest overwonnen heeft en verzonken is in het Zelf, is als een lamp die niet fl ikkert, daar hij beschut staat tegen elke windDaar waar de gehele natuur wordt gezien in het licht van het Zelf, waar de mens binnen in zijn Zelf vertoeft en bevredigd is, daar is het dat de geest, wiens functies door zijn vereniging met het Goddelijke beteugeld zijn, rust vindt.’De geest die rust vindt in het goddelijke wordt in dit vers omschreven als verlich-ting. ‘Daar waar de gehele natuur wordt gezien in het licht van het Zelf.’ Dus met andere woorden: Wij kunnen zijn als een lamp, verlicht, niet fl ikkerend. Beschre-ven Jezus en Boeddha niet precies die weg? Hét licht heeft dus veel te doen met inzicht in ons Zelf en daarmee de gehele natuur. Antwoorden geven vaak nieuwe vragen. Mocht ik mijzelf volledig kennen, zal er dan een licht verschijnen zoals je een lamp aandoet of verschijnt er iets dat altijd al was? En welk karakter heeft dit licht? Ik kom er zelf niet uit. Rabindranath Tagore ziet mij worstelen.

‘De sterren zijn niet bangvuurvliegjes te lijken.’

Tagore

Ik besluit iemand te interviewen die mij vast en zeker meer inzicht kan geven in het licht. Sujith Ravindran is een inter-nationaal veelgevraagd coach. Hij groei-de op in Zuid-India en kent de Vedische wijsheid als zijn broekzak. Nu coacht hij duizenden mannen en vrouwen, waaron-der internationale politici en mensen uit de top van het bedrijfsleven. Ik heb het geluk hem als vriend te mogen kennen. Ik bel hem op met de vraag dat ik het licht zoek. Aan de andere kant van de

lijn klinkt een vriendelijke lach. Het is midden in de nacht en een kaars op mijn tafel gaat al langzaam uit. Wat volgt is een urenlang inspirerend gesprek. Ik zal met u delen welke inzichten ik over het licht opdeed, maar terwijl ik de kaars opnieuw aansteek moet ik weer even denken aan Tagore.

‘Dank de vlam voor haar licht,maar vergeet het voetstuk van de lamp niet, dat in de schaduw

staat met trouw geduld.’Tagore

Sujith Ravindran vertelt enthousiast over het licht. ‘Wanneer we spreken over licht. Dan spreek ik graag over ons in-nerlijk licht. Dat betekent onze ontwa-king in wijsheid, ontwaken in werkelijk weten. Dat is wat we bedoelen met ‘verlichting’ Oftewel het licht in ons zelf te laten schijnen.’Ik laat even op mij in werken wat Sujith Ravindran zegt en vraag dan: ‘Dus het licht is ook het laten verdwijnen van de illusies die we denken te zijn?’ De Indiër bevestigt mijn vermoeden. ‘Het is niet zoals het aandoen van de lamp op je bu-reau. Het is de duidelijkheid die we ver-krijgen over onze ware zelf, wat we ook zelfrealisatie noemen; dat is hét licht.’Sujith vertelt een verhaal. Een eeuwen-oud verhaal over de spirituele betekenis van het licht. Terwijl ik de vlam van de kaars heen en weer zie schommelen hoor ik aan de andere kant van de lijn: ‘Drie zonen worden uitgenodigd op het doods-bed van hun vader. ‘Ik vraag jullie voor-dat ik vertrek of jullie de kamers van volheid willen voorzien. Daarvoor geef ik jullie alle drie een roepie.’ De drie zonen gaan hun iedere weg. Een zoon vraagt zich af: Wat kan ik doen om volheid te verkrijgen? Met maar 1 roepie? Hij ziet de vuilnisman voorbij komen en laat zijn kamer vol met vuilnis storten. Pragmati-


sche oplossing gevonden en ook nog eens snel geregeld. Ja de kamer is vol, hoewel met stinkende vuilnis. Werk gedaan. De derde zoon gaat in diepe overwegin-gen. Zou zijn vader ‘volheid’ materieel bedoelen? Zou het spiritueel zijn? Of als een concept? Hij gaat er heel diep over nadenken en hij probeert de fi losofi e van de opdracht te begrijpen. Interpreterend wat ‘volheid’ betekent. De tweede zoon loopt naar een winkel en koopt voor zijn ene roepie een kleine lamp. Hij neemt het mee naar zijn kamer en steekt zijn lamp aan. Een dag later vraagt de vader of hij de drie kamers van zijn drie geliefde zo-nen mag zien. Hij ziet de kamer van zijn eerste zoon, vol met vuilnis. De kamer is duidelijk vol van stinkende en rottende vuilnis. In de derde kamer treft de vader zijn derde zoon aan. Hij zit nog steeds, met zijn roepie in de hand, in diepe overwegingen op zijn bed. Hij komt er maar niet uit wat zijn vader vraagt. Dan bezoekt de vader als laatste de tweede kamer van zijn tweede zoon. De kamer is vol van volheid, maar de volheid bestaat uit licht. Er is niets, maar alles is aanwe-zig. Er is niets dat je kunt vast pakken, zoals de vuilnis uit de eerste kamer. Er is alleen maar licht.’Ik probeer het verhaal te begrijpen en Sujith maakt het duidelijk met een rake opmerking: ‘Het licht in ons is dát wat ziet, in plaats van wat we zien.’ Ik vraag

als laatste: ‘Het gaat er om dat we het licht zien in ons zelf?’ Sujith Ravindran reageert met plezier: ‘Wij zijn al het licht. We hoeven het alleen nog te zien.’

Mijn wolken treurend in het duister, vergeten dat zijzelf de zon

verborgen houden.Tagore

De kaars op mijn bureau is uit. De nacht voorbij. Dit is niet erg, want het eerste zonlicht verschijnt. Nu moet u weten in dit licht dat ik met dit artikel heb geworsteld. Ik kreeg het maar niet goed op het papier. Ik wikte en woog. Totdat ik besloot op de bank te gaan zitten en het even te laten. Ik sloot mijn ogen en zag al mijn gedachten voorbij stormen als donderende wolken. Ik bleef ze aan-kijken en ik voelde dat ik rustiger werd. De wolken van mogelijkheden dreven nu rustig voorbij. Uit het niets brak de zon door. De zon die alles ziet. Na een onbekende tijd opende ik mijn ogen. Ik kroop achter de computer en schreef het artikel dat u zojuist las in één keer op. Ik zocht hét licht en vond allereerst de donkerte van de worsteling. En toch, ja toch, is het nu lichter dan ooit.

Uw zonneschijn glimlacht op dewinterdagen van mijn hart, nooit

twijfelend aan zijn voorjaarsbloemenTagore.

Bronnen

Gedichten in dit artikel zijn geschreven door Rabindranath Tagore. De meeste zijn terug te vinden in de bundel Zwervende Vogels.De geïnterviewde internationale coach Sujith Ravindran komt naar Nederland. Hij zal op 18 en 19 september seminars geven in respectievelijk Den Bosch en Amsterdam Zuid-Oost. De seminars heten: ‘Meesterschap in Mannelijkheid en Vrouwelijkheid’ en ‘Pathfi nder Afternoon.’ Daarin zal hij kennis vanuit de Indiase traditie op een luchtige manier presenteren. Voor meer informatie kijkt u op bluetempleacademy.com

Sujith maakt het duidelijk met een rake opmerking: ‘Het licht in ons is dát wat ziet, in plaats van wat we zien.’ Ik vraag

winterdagen van mijn hart, nooittwijfelend aan zijn voorjaarsbloemen

Tagore.

Bronnen

Gedichten in dit artikel zijn geschreven door Rabindranath Tagore. De meeste zijn terug te


‘Divali wordt vooral verwelkomt door winkeliers en handelaren. Voor hun begint dan het nieuwe fi nanciële jaar’, schrijft Mw. Indu Shrivastava in 1996.‘Het Hindoeïsme kent voor elk aspect van het leven wel een bepaalde god-heid’, schrijft. Bikram Lalbahadoer-sing ook in 1996. ‘De vele goden zijn aspecten van het Allerhoogste, van één God. Ook wij mensen hebben ver-schillende aspecten. Zo is een vrouw bijvoorbeeld de dochter van haar ou-ders, de moeder van haar kinderen en de echtgenote van haar man. Lakshmi is het goddelijke aspect voor welvaart en geluk’, gaat hij verder. ‘Moeder Lakshmi, wilt u ervoor zorgen dat het goed gaat met ons, dat wij gezond blijven en dat wij gelukkig en welva-rend zijn’, luidt de vertaling van de eerste strofe van een Lakshmi-mantra. Met dergelijke bewoordingen wordt in menig Hindoegezin een olielampje (diya) voor Lakshmi Devi aangestoken. Daarbij vraagt men de godin vooral om materieel geluk. Maar rituelen veranderen.

Nieuwe rituelenOude verhalen en klassieke rituelen geven veel mensen geen voldoening meer. Lakshmi is weliswaar de godin die ons alles schenkt om een leven zonder gebrek te kunnen leiden. ‘Dat geloof ik wel’, denken veel hindoes, ‘maar als Lakshmi niet naar mij komt dan ga ik zelf naar haar toe’. Zo komt het dat veel hindoes tegenwoordig in plaats van in meditatie te verzinken en in gebed te gaan, zich uitdossen en naar casino’s trekken. Steeds minder mensen bezoeken tempels om de godin iets te vragen, maar men loopt eerder een casino binnen om zelf het geluk te beproeven.

‘Divali behoort tot een der belangrijk-ste hoogtijdagen binnen het Hindoe-isme’, schrijft Perdiep Ramesar in 2002. Op deze avond worden er diya’s (aardewerk schaaltjes) met ghee (ge-klaarde boter) en een lontje ontstoken met het verzoek meer licht, geluk, rijk-dom en harmonie in huis te brengen. De traditionele manier om Divali te vieren is dat de vrouw des huizes de

‘Divali of Dipavali (rij van lichtjes) is een van de belangrijkste

Hindoefeesten. De viering van Divali strekt zich uit over een

periode van drie (tot vijf) dagen. Het begint op de 13de dag

van de donkere helft van de hindoemaand asvina en gaat door

tot de nieuwe maan van de maand kartika.

Har

i ram

bar

an

Divali in crisistijd


diya’s aansteekt en de rituelen uitvoert. De oude traditie leert dat Hindoes thuisblijven om dit lichtfeest te vieren’. ‘Maar in deze moderne tijd wordt daar veelal anders over gedacht. Er wordt fl ink gegeten, gedronken, ja, ook alcohol. Ook wordt er gedanst op Hindipopmuziek en er wordt gegokt op Divali-avond. De casino’s zijn open met speciale optre-dens, ook voor de Divalivierder’, aldus Perdiep.

Het fenomeen ‘dobbelen’ op de avond van Divali is echter niet nieuw. Uit mijn jeugdjaren in Nickerie (in Kurdá) herinner ik mij nog, dat op de avond van Divali werd gedobbeld. Men deed daar geheimzinnig over, maar het gebeurde wel. Zij die aan het spel mee-deden kwamen bij elkaar; een kleine ‘casino’ dus. Iemand was de cirági en zorgde voor het ‘licht’. Na iedere ronde van het dobbelspel kreeg hij cirági-geld. Zo kon het gebeuren dat de volgende ochtend hij het meeste geld over had. ‘Wie op de avond van Divali geluk heeft, zal het gehele jaar door geluk hebben’ is de leidende gedachte achter dit spel. Sommige ouders

zetten op divali-avond hun kinderen aan om fl ink te studeren. De kans was dan groot dat zij dat het hele jaar door zouden doen.Divali-nacht is de donkerste nacht in die maand. De duisternis wordt ver-dreven door kleine aarden olielamp-jes die opgesteld staan in de huizen, gebouwen en tempels. Duisternis staat voor onwetendheid, dubbelzinnigheid, leugen, angst en immoreel gedrag. Het aansteken van de lamp (diya) symbo-liseert het verdrijven van onnozelheid, tweeslachtigheid en angst. ‘Mensen kunnen de waarheid zien in het licht’, aldus Mw. Indu Shrivastava.

Het KwaadEsha Marhé heeft Divali in verschil-lende streken meegemaakt. In 1996 schreef zij: ‘Divali is het feest dat in het teken staat van het verdrijven van duisternis en de strijd tegen het kwade’. Wat is echter het kwaad in crisistijd?... Heeft het kwaad niet vele gezichten zoals de tien hoofden van Ravana? Divali is niet alleen het feest van het licht maar leert ons ook over de over-winning van het goede op het kwade.

●

●

●

●

●


gebed en meditatie dient te vieren.Maar niet iedereen ervaart levens-vreugde op dezelfde wijze. Spirituali-teit is naast het opdoen van buitenge-wone ervaringen ook hoe iemand in het leven staat: met welke behoefte en belofte. In haar in 2007 verschenen proefschrift onderkent Suzette van IJssel in spiritualiteit vijf deelgebieden. Daarbij kan het gaan om;

een dynamische ontwikkeling van de geest, een ervaring met betrekking tot het transcendente, het zoeken naar interpretaties van de werkelijkheid, het beoefenen van bepaalde praktijken, een bewust gekozen en ingeoefende levenshouding.

Spiritualiteit heeft ook te maken met de aandacht die we schenken aan - en de continuïteit op het gebied van nor-men en waarden, de morele gevoelig-heid, onze empathie en solidariteit met de wereld om ons heen. Nu mag men niet van alle mensen verwach-ten dat iedereen dezelfde standaard heeft en dat iedere Hindoe dezelfde betekenis toekent aan de viering van Divali. Mensen houden er verschil-lende praktijken op na, gedwongen of bewust gekozen en ingeoefend naar de omstandigheden waarin men verkeert en het niveau waarop men ‘spiritueel’ wil zijn. De Ravana van toen is de cri-sis van nu! Is er niet een economische dan wel een spirituele... n

Kijk naar Divali 2012 op dinsdag 13 november om 18.30 uur.

Als geldgebrek en andere vormen van ellende een bron van het kwaad is, dan is het niet denkbeeldig dat men daar tegen ten strijde trekt en op de avond van Divali het geluk uitdaagt: niet in een tempel, maar in een casino. Misschien kan men dan ook roepen: Happy Divali! Men zoekt het licht om zich bevrijden en het staat vooraf niet vast van welke lamp het licht vandaan moet komen. Zich bevrijden van alles wat hecht en knecht, het bereiken van mukti, is de boodschap van het hindoeïsme. Dat lukt niet altijd in één keer, maar vereist een niet afl atende doorzetting. Ook dient men na te gaan waarvan men zich wil bevrijden.

Divali en spiritualiteitVoor veel Hindoes is Divali een spiritueel feest. In de periode waarin Divali festiviteiten plaatsvinden, komen onder hindoes meer vieringen voor, zoals:

Narak-caturdasi, de viering van de overwinning van Krishna op Narakasura, Bali-pratipada, een feest ter ere van Vishnu’s overwinning op Bali,Tripuri-purnima, de vernietiging van Tripurasura door Shiva,Bhratra dvitiya (of bhaubij), een feest voor Yama en diens zuster Yamuna, Nava-ratan festiviteiten, waarin de godin Durga in haar negen gedaan-ten wordt vereerd.

De boodschap van Divali is eeuwig (sanatana) en hangt niet af van econo-mische omstandigheden. Veel hindoes vinden dan ook dat Divali een spiritu-eel feest is, dat men ingetogen met puja

n

n

n

n

n

De werelden van het moderne management en de spirituele tradities

komen steeds dichter bij elkaar. Nog niet zo lang geleden waren het

duidelijk gescheiden domeinen en de afstand tussen de twee, het wereldse,

bedrijfsleven en de religie of spiritualiteit, waren nagenoeg onoverbrugbaar.

Nu is de tijd duidelijk aan het veranderen: begrippen als competentie

management, persoonlijke ontwikkeling (breder dan alleen de ontwikkeling

binnen het vak) en authenticiteit worden steeds belangrijker, niet alleen

voor het bedrijf, maar ook voor het welzijn van de medewerkers. Minder

ziekteverzuim, minder drop outs etc. zijn niet alleen economisch belangrijk,

maar zijn ook belangrijk voor de ontwikkeling van de individuele mens.

med

Hi J

iWa


traditie hebben veelal grote invloed op onze keuzes. Weten wij echt wat bij ons hoort? Welk beroep past het best bij ons? Durven wij te luisteren naar deze innerlijke stem en deze te volgen, of volgen wij liever de mening van anderen of laten wij ons leiden door motieven zoals ‘wat ga ik met deze baan verdienen?’ Het ontdekken van de svadharma in je leven is een van de belangrijkste stappen die de mens kan nemen en is van het grootste belang voor zijn (spirituele) ontwikkeling. De Bhagavad Gita moedigt ons keer

Als wij willen onderzoeken wat de belangrijkste kenmerken zijn die horen bij het begrip ‘authenticiteit’, dan kan men veel leren van de oude Bhagavad Gita. In deze traditie wordt het woord ‘authenticiteit’ niet letterlijk gebruikt, maar een ander begrip leert ons veel over wie wij in werkelijkheid zijn en welk werk of taken echt bij ons horen. Het eerste begrip is svadharma: de eigen taak of plicht in het leven. Wat hoort echt bij mij? Heel vaak weten wij dit niet. Onze omgeving, onze opvoeding en onze

GESPIEGELD IN DE BHAGAVAD GITA

Authenticiteit, Leiderschap en Samenwerken


een plaats krijgen in het werk dat wij verrichten. Authenticiteit is in termen van de Bhagavad Gita het erkennen en eerbiedigen van de eigen plicht en de eigen natuur. Als men beide kent en volgt, handelt men op natuurlijke wijze. Men mag erop vertrouwen dat dit het werk, zowel als de eigen ontwikkeling ten goede komt.

Het tweede thema is ‘leiderschap’. De kern van dit begrip is gelegen in ‘eigen verantwoordelijkheid’. Het betekent verantwoordelijkheid nemen voor je eigen leven en gebruik te maken van je talenten. Dit kan natuurlijk niet voordat je je talenten hebt ontdekt en hebt ontwikkeld. Dit laatste vereist inspanning en discipline. Dit geldt voor onszelf, maar ook anderen moeten in de gelegenheid gesteld worden zo te leven en zich te ontwikkelen. Niet alleen de captains of industry horen zo te leven, maar iedereen. Tenslotte is iedereen een leider, al was het maar over zijn eigen leven. Leiderschap betekent onder meer dat men een voorbeeldfunctie heeft. Men moet durven dit rol model op zich te nemen. De Bhagavad Gita spreekt hierover in het derde hoofdstuk:Mensen als koning Janaka zijn door handeling zonder gehechtheid tot volmaaktheid gekomen en daarom moet

op keer aan om onze svadharma te ontdekken en te volgen. Het is het ontdekken van je eigen talenten, ze te ontwikkelen om deze vervolgens beschikbaar te stellen aan de samenleving: dat is natuurlijk gedrag en daarmee wordt ieder werk of iedere taak een instrument tot innerlijke groei.

Het is beter om je eigen plicht (svadharma) te doen, hoe gebrekkig ook, dan de plicht van een ander uit te voeren, hoe goed men dat ook kan. Het is beter om tijdens het uitvoeren van je eigen plicht te sterven, want de plicht van een ander is vol gevaar.

(B.G. III, 35)

Het is beter om zijn eigen plicht (svadharma) te vervullen, hoe gebrekkig ook, dan de plicht van een ander goed te vervullen. Als men zijn taak uitvoert volgens zijn eigen natuur (svabhâva) begaat men geen zonde.

(B.G. XVIII, 47)

Niet alleen de svadharma is bepalend, men moet daarnaast ook zijn eigen natuur respecteren. Sommigen zijn meer introvert, anderen meer extrovert. Het een is niet beter dan het ander, men moet alleen oog krijgen voor zijn eigen natuur en deze moet

een plaats krijgen in het werk dat wij op keer aan om onze svadharma te


je handelen met het welzijn van de wereld voor ogen. Wat een groot man doet, dat doen anderen hem na; zij houden zich aan de norm die hij stelt.

(B.G. III: 20-21)

Het derde thema is ‘samenwerken’. Het is een gegeven dat ‘leiders’ of sterke mensen over het algemeen veel ruimte nodig hebben en dat samenwerken met dergelijke mensen niet altijd gemakkelijk is. Toch is het goed mogelijk, mits men met het oog op het welzijn van allen samenwerkt. Eigen gewin of eigen belang vergiftigen als het ware de samenwerking en confl icten en onbegrip zullen het gevolg zijn. Samenwerken heeft niet alleen betrekking op het samenwerken met andere mensen, maar ook op het in harmonie leven en werken met de hele omgeving. De Bhagavad Gita geeft ons de volgende aansporing:

Hij door wie de wereld niet in verwarring wordt gebracht en die zelf niet in verwarring wordt gebracht door de wereld en die vrij is van vreugde, afgunst, angst en verdriet, is Mij dierbaar.

(B.G. XII: 15)

Samenwerken betekent ook dat we onderling verbonden blijven, met respect voor elkaars talenten, mogelijkheden en onmogelijkheden en verbonden blijven met het ideaal dat wij met elkaar delen. Op deze manier is het heel goed mogelijk elkaar de

ruimte te gunnen en te geven en kan een ieder vanuit zijn eigen svadharma en natuur blijven werken.Authenticiteit is het fundament van waaruit wij horen te leven en te werken; leiderschap is het nemen van je eigen verantwoordelijkheid en, met de legendarische koning Janaka voor ogen, het beste wat wij als leider te geven hebben, is ons eigen voorbeeld.

Tot slot het samenwerken: dit is in harmonie met de anderen en met de gehele omgeving verbonden te blijven en een ieder de ruimte te laten dat hij of zij zijn eigen taak of plicht in het leven mag ontdekken en van daaruit te leven. Dit is niet alleen vanuit een spiritueel oogpunt een wenselijke situatie, maar heeft ook zijn nut in het gewone, werkzame leven. Een harmonieus mens functioneert beter, is gezonder en gelukkiger en dat straalt af op al het werk dat hij of zij in de wereld doet. De brug tussen het actieve leven in de wereld en de wereld van de spiritualiteit, die jarenlang zover te zoeken was, lijkt nu in onze tijd een realiteit te worden. Management en de woorden van de Bhagavad Gita komen dicht bij elkaar en de Gita is een bron van inspiratie voor een ieder die de begrippen Authenticiteit, Leiderschap en Samenwerken diepgaand wenst te onderzoeken. n

Kijk naar Chatney op 29 september en 27 oktober

Mehdi Jiwa is voorzitter van de Stichting Filosofi e en MeditatieVoor meer info: www.fi losofi eenmeditatie.nl Wil u reageren, stuur dan een mail naar [email protected]

wij met elkaar delen. Op deze manier is het heel goed mogelijk elkaar de

Kijk naar Chatney op 29 september en 27 oktober

Mehdi Jiwa is voorzitter van de Stichting Filosofi e en MeditatieVoor meer info: www.fi losofi eenmeditatie.nlWil u reageren, stuur dan een mail naar [email protected]


Saskia geboren tijdens de Apartheid, opgegroeid in Zuid- Afrika, maakt regelmatig documentaires over haar geboorteland. Dit was dan ook weer een gelegenheid om zonder censuur een vergeten Zuid-Afrikaans verhaal te vertellen en hierdoor zo dicht mogelijk bij haar eigen Zuid-Afrikaanse geschie-denis te komen. Deze keer via Ela. Het apartheidsbeleid met de strenge censuur en de streng gescheiden samenleving werkte destijds heel effec-tief. Bij mij kwamen tijdens het maken van de documentaire ‘Ela kleindochter van de Mahatma’ herinneringen aan mijn geboorteland Suriname boven,

vooral die aan de Heiligenweg. Hier ervoer ik de echt Surinaamse coleur locale. Aan de Heiligenweg was het altijd druk en chaotisch. Er was veel bezigheid en je zag er mensen van alle kleuren. Het was ook de remiseplek van de stadsbussen en de schoolbus-sen. Er waren daar toen de Chinese winkels, de creoolse, Javaanse en Hin-doestaanse venters en niet te vergeten het standbeeld van Mahatma Gandhi badend in de felle zon midden in het fonteintje. En ondanks die chaos daar aan de Heiligenweg vond ik het altijd een vrolijke drukte.Iedere dag na schooltijd, op weg naar

Ontmoeting met de kleindochter

van GandhiSamen met collega - fi lmmaakster Saskia Vredeveld hebben we in

opdracht van OHM een fi lmportret van de in Zuid Afrika geboren

en getogen Wereldvredeactiviste Ela Gandhi, kleindochter van de

Mahatma mogen maken. Beiden delen we de stelling van Ela, dat

als meer mensen zich in de fi losofi e van Gandhi zouden verdiepen er

minder geweld in de wereld zou zijn. Het was meer dan interessant

om haar niet alleen te ontmoeten, maar ook om met haar te werken.

Hen

naH

ren

Fru

m


de schoolbus aan de Heiligenweg mochten we bij het fonteintje nabij het standbeeld van Ghandhi graag onze dorst lessen.

Onafscheidelijke wandelstokGandhiji, maakt dus vanaf mijn ne-gende deel uit van mijn meest dierbare herinneringen aan Suriname. Daar stond hij dan, een oude man met ont-bloot bovenlijf, een beetje gebogen met dat karakteristieke brilletje op z’n neus en zijn onafscheidelijke wandelstok. Het was alsof hij ieder moment tot leven zou komen om zijn reis verder te vervolgen. Er ging van dat standbeeld toen een bepaalde dynamiek en ener-gie uit en ik wist niet beter dan dat hij iets goeds in de wereld had gedaan. Daarom hoorde hij bij onze geschiede-nis; hij was een van ons. Als negenjarig meisje was dat al meer dan genoeg om te weten en trots op te zijn.In Nederland kwam ik Gandhi weer tegen nu in Amsterdam – Zuid waar ik weer met hetzelfde karakteristieke standbeeld geconfronteerd werd, al stond stond hij nu midden in een bloemenperk. Toch was het intieme karakter van het standbeeld van Gan-dhi dat ik als kind in Suriname kende, verdwenen. Hier in Amsterdam kreeg het standbeeld iets afstandelijks; hij was niet meer van Suriname alleen, hij was van de hele wereld. Maar ondanks het afstandelijke karakter verdween het gevoel van trots niet, want ook al was Gandhi werelderfgoed, hij bleef deel uitmaken van onze Surinaamse histo-rie.Nu decennia later, heb ik weer een ontmoeting met Gandhi. Ik sta voor een borstbeeld, niet in Suriname of

Nederland, maar in het Zuid - Afri-kaanse Durban op de plek waar hij geleefd en gewerkt heeft. Maar bovenal waar de Satyagraha fi losofi e ontwik-keld is. Ik besef dat ik op heilige grond verblijf. De Ashram Phoenix, die Gan-dhiji zelf opgericht heeft, toen hij naar Zuid-Afrika kwam. Ik ben hier omdat wij bezig zijn om het fi lmportret te maken van Gandhiji’s kleindochter Ela Gandhi, die de traditie van haar groot-vader voortzet en in ere houdt.De cirkel is rond. Waren mijn eerste ontmoetingen met zijn beeltenis min of meer toevallig, deze keer is het een bewuste ontmoe-ting met een doel. Ik bevind me in ge-zelschap van Ela Gandhi, kleindochter van de Mahatma, die verhalen vertelt over hoe ze als klein meisje van zeven jaar op de schoot van haar grootvader zat en hoe ze nog een handgeschreven brief kreeg van hem vlak voor dat hij vermoord werd. Door al deze verhalen komt het standbeeld van Gandhiji als het ware tot leven. Ik ben bij de bron.

Deze vrouw is let-terlijk de levende voortzetting van de persoon Gandhi die over de hele wereld bekend is.

Ik ben er stil van en besef dat ik zo dichtbij die fi guur ben die al zo lang tot mijn verbeelding spreekt. Dichter bij de oorsprong kan je niet zijn.Wat een voorrecht! n

Kijk op 6 oktober naar Ela Gandhi.


De Yoga Sutras worden gezien als het belangrijkste geschrift over meditatie. Ze zijn waarschijnlijk opgesteld door de wijze Patanjali. Zeker weten doen we dat niet, maar we kunnen er wel vanuit gaan dat deze tekst waardevol is. Dingen die niet waardevol zijn, gooien we immers bij het afval. Deze tekst heeft maar liefst 2200 jaar overleefd! Genoeg reden dus om eens te kijken wat deze sutras (kernachtige zinnen) ons te vertellen hebben.De Yoga Sutras bestaan uit vier delen (pada’s). Het eerste deel heet Samadhi Pada en bevat 51 sutras over samadhi, een gelukzalige staat waarin de geest volledig is opgegaan in de meditatie. De eerste vier sutras van dit deel zijn essentieel, zegt Swami Tadatmananda, oprichter van Arsha Bodha Centre in New Jersey (zie kader). “We kunnen onze geest trainen om zich te richten op een mantra of de ademhaling, zoals we onze geest trainen in zoveel

Verdiep je meditatie met de Yoga Sutras

Mediteren. Het kan zalig zijn, maar ook frustrerend als je

geest maar niet rustig wil worden. De 195 Yoga Sutras van

Patanjali geven inzicht in hoe je geest werkt en bevatten

essentiële kennis voor wie het mediteren wil verdiepen.

dingen. En met de kennis die in deze sutras verborgen ligt, kunnen we onze meditatie verdiepen.”

Sutra 1.1 atha yoga anusasanamNu begint (atha) de studie (anusasanam) van meditatie (yoga)Yoga betekent in deze sutras meditatie of samadhi. Samadhi betekent letterlijk ‘een geest die op de juiste plaats verblijft’. In samadhi ga je volledig op in de meditatie. Swami Tadatmananda: “Een geest die gericht is op één ding kan een innerlijke volheid ontdekken die alle wereldse ervaringen overtreft. Meditatie vernietigt zo de obsessieve drang naar wereldse ervaringen. Je hebt geen handelingen en resultaten nodig om je compleet en tevreden te voelen. Je ontdekt dat je al compleet bent. In de yogaliteratuur wordt bevrijding ‘kavalya’ genoemd, wat ‘alleenheid’ betekent. Alleen jezelf zijn,

man

on v

an d

iJk


niet je lichaam of geest.” De volgende sutra beschrijft wat meditatie is.

Sutra 1.2 yogas citta-vritti-nirodhahMeditatie (yoga) is het beheersen (nirodhah) van de mentale gebeurtenissen (citta-vritti)In de geest spelen zich allemaal vritti’s af, mentale gebeurtenissen zoals gedachten, emoties, indrukken en herinneringen. Als de geest druk is en er veel vritti’s zijn, dan is de geest onderhevig aan rajas (beweging). Is je geest rustig, maar traag en sloom, dan noemen we dat tamas. Tamas zorgt onder andere voor slaap. De derde kwaliteit van de geest heet sattva en is de afwezigheid van rajas en tamas. Sattva is de natuurlijke staat van de geest, zuiver bestaan. Dit is waar je naartoe werkt in meditatie door je te concentreren op één ding, zoals de ademhaling of een mantra. Maar ook in alle vormen van yoga, pranayama en mantra’s zingen, proberen we onze geest zuiverder te maken en tamas en rajas kwijt te raken. Maar met welk doel? Een sattvische geest is heerlijk. Je voelt je happy en helder. Maar zo’n ervaring gaat weer voorbij. Swami Tadatmananda: “Het doel van meditatie is niet slechts een ervaring van gelukzaligheid. Een sattvische geest kan de ervaring van meditatie begrijpen. Dan zie je: het is mijn geest die aan het mediteren is, ik niet! Ik ben de kracht achter de geest, bewustzijn dat de geest verlicht. In een goede meditatie kan de kennis ‘ik ben compleet, ik ben bewustzijn’ werkelijkheid voor je worden.”

Zo krijg je via meditatie de onderscheidende kennis: ik ben niet mijn geest. “Sterker nog: mijn geest is het tegenovergestelde van wie ik ben, van bewustzijn. De geest verandert voortdurend, maar bewustzijn is onveranderlijk. Als bewustzijn tegelijkertijd met je gedachten zou veranderen, dan kun je niet waarnemen. Net zoals je niet kunt waarnemen dat je beweegt, als je in een geblindeerde, rijdende auto zit. Je moet een stil referentiepunt hebben voor waarneming. Bewustzijn is onveranderlijk en onbeweeglijk. De geest vliegt daarentegen alle kanten op en wordt door alles beïnvloed. Bewustzijn kan niet aangetast of beïnvloed worden en het is oneindig, onbegrensd. Terwijl we allemaal de beperkingen van de geest kennen.”

1.3 tada drastuh svarupe avasthanamDan (tada) verblijft (avasthanam) het bewuste wezen (drastuh) in zijn ware natuur (svarupe)Als de geest sattvisch is, als de mentale gebeurtenissen (vritti’s) zijn beheerst, dan verblijf je in je ware natuur. “Dit is heel zeldzaam”, zegt Swami Tadatmananda. “De hele dag door identifi ceer je je met je gedachten en gevoelens. Zoals je jezelf in een fi lm kunt verliezen, zo verlies je jezelf voortdurend in de fi lm die zich in je geest afspeelt. We projecteren onze werkelijkheid als bewust wezen, ons ‘ik’, op de geest en we projecteren de geest op ons ‘ik’. Dit is de oorzaak van pijn en lijden.”We denken dat als onze geest verdrietig is, wij verdrietig zijn. Als er


een gedachte is ‘ik ben niet oké’ dan denken we dat er iets mis is met ons. Hoe komt het dat we onszelf verwarren en identifi ceren met de vritti’s, mentale gebeurtenissen? “Omdat de geest zo dichtbij is”, zegt de swami. Hier gaat de vierde sutra over.

1.4 vritti-sarupyam itaratraBewustzijn neemt de vorm aan (sarupyam) van een mentale gebeurtenis (vritti) als de geest in een andere staat is (itaratra) dan samadhiSwami Tadatmananda: “Er is geen afstand tussen een mentale gebeurtenis of je bewustzijn. Je ziet een stoel. Je hersenen en ogen brengen de stoel naar je geest, maar alleen wanneer bewustzijn de vorm van een stoel aanneemt, zul je de stoel kennen.”De swami geeft het klassieke voorbeeld van de golf en water. Water neemt de vorm van een golf aan. Water is hierbij de substantie. De golf is geen ding, maar enkel een vorm. Een golf is een vorm die geprojecteerd is op het water. Een gedachte is zoals een golf; geprojecteerd op bewustzijn, de substantie. Dus het lijkt alsof bewustzijn een gedachte wordt, want de gedachte krijgt de natuur van bewustzijn. Daarom verwarren we bewustzijn (ik) met mentale gebeurtenissen in de geest en identifi ceren we ons ermee. De oplossing is het begrijpen dat bewustzijn niet beïnvloed wordt door de geest. Want we kunnen de geest en bewustzijn niet scheiden, net zoals we

water en de golf niet kunnen scheiden. Water en de golf zijn één ding. Je kunt niet zeggen ‘dit deel is water (bewustzijn) en dat deel is de golf (gedachte)’. Deze onderscheidende kennis, bewustzijn (ik) is niet de geest, maakt je vrij van de tragische comedy die zich in je geest afspeelt. “De comedy gaat gewoon door, ook in de geest van een verlicht persoon”, lacht de swami. “Maar hij of zij kan zich op elk moment onthechten van de geest. De kennis is eigengemaakt: ik ben al onbegrensd en compleet. Water is er al voordat er een golf ontstaat en is er nog steeds als de golf is verdwenen. Zo bestaat bewustzijn ook altijd, of er nu gedachten zijn of niet.” n

Wil je meer weten? Volg dan online de Yoga Sutras studie van Swami Tadatmananda op www.arshabodha.org

Over Swami Tadatmananda

Swami Tadatmananda studeerde

twaalf jaar Vedanta en Sanskriet

onder leiding van Swami Dayananda

Saraswati, een hedendaagse,

zeer gewaardeerde traditionele

Vedantaleraar uit India. In 2000

richtte hij Arsha Bodha Centre op,

een centrum voor het traditionele

onderwijs van Vedanta en yoga

in New Jersey, Verenigde Staten.

Hij is wereldwijd geliefd vanwege

zijn humor en informele stijl van

lesgeven.

rin

ku k

alSY


Vedisch management

Vedisch management kan ons helpen economische vooruitgang te bewerk-stelligen zonder de wereld naar de rand van de afgrond te duwen. Binnen het keiharde bedrijfsklimaat van nu heb je aan gewone managementervaring on-voldoende om overeind te blijven. Wil je succes hebben, dan zul je tot een diepere beschouwing moeten komen van wie je zelf bent, van het gedrag van mensen en van hoe je op de juiste manier kunt omgaan met het leven.Vedisch management staat voor ma-nagement aan de hand van de Veda’s (kennis) en voor onbegrensd organi-satievermogen op basis van de holisti-sche erkenning van de natuur, van alle natuurwetten zoals die ontdekt zijn door middel van zowel de objectieve moderne wetenschap als de subjectieve vedische wetenschap.

Harmonie en samenwerkingDe uitgangspunten en inhoudelijke kanten van vedisch management zijn

holistisch van aard, met een sterke maatschappelijke gerichtheid en men-selijkheid. Er ligt daarbij veel nadruk op harmonie en samenwerking binnen de verschillende onderdelen van de samenleving. Wederzijds respect, vertrouwen en saamhorigheid vormen de pijlers onder het hoog oprijzende relationele bouwwerk.We weten al tijden dat het materia-lisme, hoe je er ook over denkt, niet de weg is, zoals dat ook blijkt uit de Veda’s. De wijsheid van de Veda’s is zo omvangrijk dat er voor elk stukje informatie binnen welke context ook wel een uitleg bestaat. Dus ook als het om materialisme gaat.De basiseenheid van een samenle-ving is het individu. Maar geen enkel individu kan zijn eigen verlangens he-lemaal zelf bevredigen. Hij zal daarom aansluiting zoeken bij medemensen en in georganiseerd verband gaan sa-menwerken om datgene voor elkaar te krijgen wat hem in zijn eentje niet lukt.

Globalisering is een niet weg te denken ontwikkeling in de geschiedenis van

de mensheid. De laatste decennia is die mondiale integratie steeds snellere

en ingrijpendere vormen gaan aannemen als gevolg van een ongekende

vooruitgang van techniek, communicatie, wetenschap, vervoer en industrie,

en mede gevoed door menselijke hebzucht en machtshonger. Tegelijkertijd

worden we door die globalisering en hebzucht ook met allerlei ellende

geconfronteerd zoals de atoomdreiging, de opwarming van de aarde,

ontbossing en de economische crisis.


Er zijn verschillende vormen van organisatieverbanden, bijvoorbeeld een gezin of een gemeenschap. En overal waar mensen in een georganiseerd verband naar een bepaald doel toewer-ken, is een of andere vorm van leiding onontbeerlijk. Geen enkele organisatie zal goed kunnen draaien zonder dat er iemand is die de activiteiten kan leiden.

EffectiviteitDe grote vraag die iedere manager zichzelf stelt, is hoe hij zijn taak goed kan uitvoeren. Het antwoord op die wezenlijke vraag wordt aangereikt door de Bhagavad Gita, waarin er herhaal-delijk op gewezen wordt dat ‘ je moet proberen jezelf te leiden’. De reden daarvoor is dat een leider die er niet in slaagt om zich qua niveau en effectivi-teit te onderscheiden van degenen die hij probeert te leiden, slechts één van de velen blijft en geen resultaten tot stand zal brengen. Binnen dit ver-band verschaft de Bhagavad Gita, die duizenden jaren oude vertelling uit de mond van supermanagementguru Sri Krishna, ons inzicht in alle manage-menttechnieken die nuttig zijn om tot harmonie en geluk te komen in plaats van tot confl icten en spanningen, arm-zalige effi ciency en minimale producti-viteit, gebrek aan motivatie en arbeids-cultuur: al de typische kenmerken van zoveel tegenwoordige ondernemingen.Alle moderne managementbegrip-pen als visie, leiderschap, motivatie, uitblinken in je werk, doelen bereiken, zingeving, arbeidsethos, individuele verschillen, besluitvorming, planning, enzovoort, komen in de Bhagavad Gita aan de orde, compleet met scherpe

observaties en gedetailleerde analyses.Bovendien, waar de westerse manage-mentopvattingen problemen opper-vlakkig, materialistisch, van bui-tenaf en zijdelings aansnijden, gaan de ideeën in de Bhagavad Gita juist uit van de diepste basis, die van het menselijk denken: wanneer je het denken van de mens in de kern verbetert, zal dat van-zelf een positieve invloed hebben op de kwaliteit van zijn handelingen en de daaruit voortvloeiende resultaten.Vedisch management staat voor voor-uitgang zonder de beangstigende prijs die de moderne mens daar nu voor moet betalen. Het staat voor goede onderlinge betrekkingen en duurzaam-heid. Het staat voor manieren van werken die niet leiden tot onderlinge vervreemding en vereenzaming. Het staat voor het omvormen van het werken zelf tot iets feestelijks, tot iets waarin je kunt groeien en boven jezelf uitstijgen. Het staat voor groei in harmonie met de natuur, niet voor het verwoesten van de natuur om tot groei te komen. Het staat voor het bereiken van economische voorspoed en vooruitgang zonder de grondstoffen en olievoorraden uit te putten, zonder onze rivieren en oceanen te vervuilen, zonder ons drinkwater te vergiftigen, zonder de lucht die we inademen te verstikken, zonder onze biodiversiteit te vernietigen, zonder het broeikasef-fect te voeden dat de sneeuw op de bergen en op de noordpool doet smel-ten, zonder de temperatuur van onze aarde te doen stijgen. Het staat voor vooruitgang zonder het gezins- en so-ciale leven kapot te maken, zonder de hemel die onze aarde is, om te vormen in een hel. n


Mumbai vormde al eerder het decor van menig fi lm, denk bijvoorbeeld aan Salaam Bombay van Mira Nair waarin het leven van straatkinderen in beeld werd gebracht, maar ook aan Mission Impossible Ghost Protocol, waarin acteur Anil Kapoor schitterde naast Tom Cruise in zijn rol van fl amboyante miljonair in een subcultuur van opperste luxe en weelde. In de fi lm Shaitan zien we de rauwe werkelijkheid van een andere subcultuur uit de metropool: een jonge groep vrienden van rijke afkomst, die werkelijk nergens om geven. Ze zijn vrij, intelligent, knap en hip en hun slogan in het leven luidt: ‘If you are not living on the edge you are taking up too much space’.

Trauma’s uit het verledenDe vriendenclub is hecht en doet niets anders dan het eigen genot najagen, experimenteren met grenzen en de ene na de andere gewaagde uitdaging aangaan. Het wordt steeds

heftiger, de beelden steeds rauwer. De jongeren voelen zich heerser in hun eigen universum, totdat een desastreus ongeluk hier een einde aan maakt. Dan gaan alle remmen los, vallen ze over de afgrond en is er geen weg meer terug. De jongeren worden gedwongen tot handelingen die zelfs zij nooit eerder overwogen, komen terecht op duistere plekken, en merken dat de vertrouwensband van hun vriendschap onder deze omstandigheden behoorlijk onder druk komt te staan. Tegenstrijdige stemmen en demonen van binnen leiden er zelfs toe dat vrienden in dodelijke vijanden veranderen. Wie is te vertrouwen? Wie is loyaal? Kies je voor jezelf ten koste van de ander? Maar als je daarvoor kiest, kan je dan verder leven en de stemmen in je hoofd het zwijgen opleggen?Alle jonge acteurs in de fi lm maken indruk door de intensiteit waarmee ze acteren: Gulshan Devaiya als KC en zijn vriendengroep Dash (Shiv Pandit),

SHan

tie

ram

lal-

Jag

mo

Han

Sin

gH

RECENSIE VAN DE FILM SHAITAN

Leven op de rand in Mumbai

Als er een stad met vele gezichten is dan is het wel de

metropool Mumbai: chaotisch, divers, bruisend, rauw,

druk, verpletterend mooi en tegelijkertijd afschrikwekkend

en benauwd. En precies deze omschrijving past ook bij de

gelaagde fi lm Shaitan, een thriller gesitueerd in deze stad.


sluiten bij de vriendengroep. Ze wil namelijk niets liever dan op de rand leven, omdat anders te veel ruimte ontstaat voor nadenken.

Moedeloos makende corruptieDe jonge pasgetrouwde inspecteur Arvind Mathur wordt erop uit gestuurd om de criminele zaak waar de jongeren bij betrokken raken te onderzoeken. En dit biedt een kijkje in de moedeloos makende corruptie binnen het Indiase politieapparaat, waar al talloze fi lms en boeken over zijn verschenen. Tijdens het onderzoek blijkt dat als hij de zaak aan het licht brengt, hiermee ook de lelijke en niet-legale processen van het politie-apparaat worden bloot gelegd. Iets waar zijn superieuren niet om staan te springen. De wijze waarop de jongeren hun berg aan problemen willen oplossen, wordt gaandeweg steeds hachelijker: een in scène gezette ontvoering van een van de vrienden waarbij de ouders om losgeld worden gevraagd, wat ontaard in een hevig mediaspektakel.De ‘oplossing’ van de vriendengroep raakt aan een ander thema in de gelaagde fi lm: jongeren die hun ouders en alles wat zij daarvan krijgen voor lief nemen. Er automatisch vanuit gaan dat ouders er zijn om hen niet alleen fi nancieel te steunen, maar ook als vanzelfsprekend gebeld kunnen

Zubin (Neil Bhoopalam) en Tanya (Kirti Kulhari). Een actrice springt er echter uit: Kalki Koechlin in de rol van Amy (Amrita) Jayshankar. Koechlin is een opkomende en talentvolle actrice en heel anders dan de Indiase actrices die we meestal zien op het scherm. Ze heeft eerder gespeeld in o.a. de Bollywoodfi lm Zindagi Na Milegi Dobara, maar eigenlijk behoort ze niet tot de categorie Bollywoodactrices die superelegant en vrouwelijk fi lms als Devdas tot grote hoogtes kunnen brengen. Als een echt arthouse-actrice kan ze met haar tengere gestalte en doordringende blik als geen ander een jonge vrouw met mentale problemen en maniakale trekken neerzetten. In het verhaal wordt ze constant achtervolgd door trauma’s uit het verleden. Het zijn deze herinneringen die haar ertoe brengen zich aan te


worden voor iedere fi nanciële wens, of om hen uit de brand te helpen. Een interessante vraag is dan: waar eindigt steun vragen en overschrijdt dit de grens naar misbruik maken van de liefde van ouders voor hun kinderen?

Vernieuwende standaardOp een bescheidener niveau loopt door de fi lm ook een liefdesthema die

de laatste tijd steeds vaker lijkt voor te komen: jong gehuwden

die binnen een jaar weer

scheiden. Het jonge echtpaar wordt

in de fi lm gevolgd door kwelgeesten

en vragen, maar dan van een heel andere

aard dan die van de vriendengroep. Volg je je

boosheid en loop je weg? Of zet je door en probeer je

ook te kijken naar je eigen fouten en begrip te krijgen

voor het standpunt van de ander?

De fi lm Shaitan zet een vernieuwende standaard neer

op meerdere gebieden. De fi lm is niet geschikt voor iedereen -

Shaitan is absoluut geen standaard Bollywoodfi lm voor de hele familie,

maar voor de kijker die geprikkeld wil worden is dit een echte aanrader.

Intrigerend is bijvoorbeeld dat de fi lm geen echte helden bevat. Goed en kwaad en de scheidslijnen daartussen zitten allemaal in de verschillende personages. En dan het camerawerk: dat is net

zo hip en cool als de vriendengroep zelf. De koortsachtige beelden krijgen glamour, en juist die combinatie fascineert en zorgt ervoor dat je wil blijven kijken. Sommige scenes hebben iets weg van een MTV-videoclip. Er zitten schitterende slow-motion-shots in waarbij je als kijker wordt meegevoerd in de jacht van de vrienden naar constante spanning, hun roes na drank en drugs, het leven op de rand-gevoel, maar ook als ze worden geplaagd door innerlijke kwelgeesten. Met director Bejoy Nambiar heeft India er een talentvolle en veelbelovende fi lmmaker bij. Aan de enorme boom van de Indiase fi lmwereld zit nu een fl itsende arthouse-tak. Interessante manieren om een verhaal vertellen en te fi lmen zagen we al eerder in spraakmakende fi lms van director Anurag Khasyap, eveneens maker van niet-commerciële arthouse-fi lms. Het is dan ook niet vreemd dat hij de fi lm Shaitan heeft mede-geproduceerd (voor de liefhebber nog een leuk detail: actrice Kalki Koechlin is de vrouw van Kashyap).Achtervolgd worden door innerlijke stemmen die ons proberen te vertellen dat we iets verkeerds doen, variërend van relatief onschuldige demonen uit ons dagelijks leven tot obsessies en trauma’s uit het verleden, is iets waar iedereen aan kan relateren. De fi lm, en de manier waarop het verhaal gebracht wordt is weliswaar niet voor de tere ziel: rauw, realistisch, hard en onverbloemd, maar zal hoe dan ook blijven hangen bij de kijker die durft. n


Op dinsdag 13 november is het weer zover dat Hindoes over de gehele wereld deze “rij van licht” zullen uitstallen met de daarbij behorende rituelen. En niet alleen Hindoes, maar ook steeds meer Westerlingen met een Christelijke achtergrond doen mee met dit spirituele feest. Dat komt met name vanwege het universele karakter van Deepavali. Zij staat voor de overwinning van het licht op de duisternis, van het goede op het kwade.

Licht en duisternis hebben in alle eeuwen voor het mysterie gezorgd in de menselijke geest. Omdat wij allemaal dezer dagen wederom keer op keer de Hindoeïstische uitleg horen van Deepavali, lijkt het mij goed om nu ook eens de esoterische (innerlijke) betekenis te horen van dit feest die ook de Westerse mens zal aanspreken. Zo lezen wij in het eerste hoofdstuk van het Johannes Evangelie dat ‘het Licht scheen in de duisternis maar dat de duisternis dat Licht niet vatte’.Het staat voor de eeuwige strijd van de mens die

de weg van de duisternis bewandelt omdat hij het Licht niet begrijpt. Binnen de Hindoecultuur kennen wij de ‘Weg van het Licht’ als de Jnana-Yoga, die leidt naar de geestelijke kennis ofwel het Licht. Menig mens die in het leven het lijden heeft gekend (en wie heeft dat niet?) zal vanwege dat lijden uiteindelijk de duisternis willen verlaten. Lijden is echter geen noodzakelijke voorwaarde. Mensen kunnen ook een krachtige innerlijke roep ervaren om die Weg van het Licht te gaan volgen. Sommigen bekeren zich daartoe tot een religie of een geestelijke cultus of traditie.

De duisternis begrijpenZoals onze vaste lezers weten staat de Ayurveda voor een goede innerlijke balans, en in geestelijke zin zou dat betekenen dat je weliswaar ín je licht mag staan, maar je duisternis wel moet begrijpen. Als je je eigen innerlijke duisternis niet begrijpt of zelfs ontkent, loop je volgens het Ayurvedische denken het risico dat je je realiteitszin gaat verliezen. Je weeft dan een sluier van maya om jezelf heen

ro

bert

H. S

Wam

i Per

Sau

d

Ayurveda en Divali.Omdat de Ayurveda de geneeskunde is voor lichaam en geest, spelen

ook bepaalde symbolen een bepaalde rol. Het symbolisme immers

kan iets uitdrukken wat diep in ons allemaal leeft. Zo is het Divali

of liever gezegd het ‘Deepavali’ het neerzetten van ‘een rij van licht’

hetgeen een bijzondere betekenis heeft voor onze geest.


en wanneer het leven zich van haar harde kant laat zien kan dat ernstige gevolgen hebben voor de geest zoals neurologische stoornissen. Want lijden krijg je niet weg door een zogenaamd gelukzalig leven na te bootsen met allerlei uiterlijke vertoningen, maar door de duisternis in jezelf, en daarmee ook de duisternis in de wereld, beter te begrijpen. Naarmate je inzicht in die duisternis groter wordt, verkrijg je steeds meer het vermogen om je innerlijke lichten aan te steken. Het ware Deepavali is dan ook geen eenmalige gebeurtenis per jaar maar een doorlopend en intensief proces. Elke dag opnieuw mag je immers je ‘rij van licht’ aansteken. In de uiterlijke traditie zien wij dat alvorens het Deepavali begint, de woning grondig wordt gereinigd. In geestelijke zin echter staat de woning voor het microkosmische stelsel waar wij in zitten en die ons leven bepaalt; deze wordt in de Hindoegeschriften met ‘lipika’ aangeduid. Maar in hoeverre reinigen wij onze lipika? Zij raakt dagelijks vervuild met slechte voeding, met negatieve gedachten en emoties. En zo raken wij steeds meer verwijderd van het ware doel van Deepavali: de overwinning van het licht op de duisternis. Zodat de duisternis het licht wél eens zal vatten en begrijpen en daarmee zal ondergaan. In de Hindoetraditie vervult de godin Lakshmi een bijzondere rol tijdens het Deepavali. Zij staat voor de rijkdom van geest, die alleen maar geeft. En daarmee staat Lakshmi voor de onvoorwaardelijke liefde. Wij allemaal

hebben het vermogen om deze liefde uit te stralen, maar dan zullen wij eerst onze eigen duisternis moeten begrijpen en daarmee overwinnen. Het christelijke equivalent voor Lakshmi is Maria. Ook deze staat immers voor de onvoorwaardelijke liefde. Er zijn diverse gebeden en mantra’s bekend die gebruikt worden tijdens het Deepavali. Voor de Westerling echter zijn ze niet altijd eenvoudig te reciteren. Daarom zal ik hier een tekst weergeven voor de Westerse mens die in zijn hart het ware Deepavali wenst te vieren, wellicht met een échte rij van licht.

Moeder Divali, Moeder van LichtOp wie onze geest en liefde zich richt

Schenk ons uw zegen, uw zachtheid en moedSchenk ons blijdschap in overvloed

Het Licht aller Lichten brengt u voortWaarmee u onze ziel bekoort

Waarmee u ons de Weg aanwijstEen smalle weg met Licht omlijst

Die ons zal voeren tot uw RijkWant Liefde is aan God gelijk

Moeder Divali, Moeder van LichtOp wie onze geest en liefde zich richt…


Zaterdag 6 oktober 2012 - 11.30 uurEla Gandhi

2 oktober, dag van de geweldloosheid. Deze dag is ook de geboortedag van vrijheidsstrijder Mahatma Gandhi. Ela Gandhi is de kleindochter van Mahatma Gandhi en is in Zuid Afrika nog zeer actief als vredesactiviste. Van 1994 tot 2004 was zij lid van het Parlement en daar kwam zij op voor de gelijke rechten in Zuid Afrika. In deze documentaire een portret van deze bijzondere vrouw. Zie artikel pagina 16.

Zaterdag 13 oktober 2012 - 11.30 uurOHM Magazine

OHM belicht actuele ontwikkelingen binnen de Hindoe- gemeenschap in Nederland. We besteden onder andere aandacht aan initiatieven en activiteiten die er binnen de Hindoegemeenschap worden ontwikkeld met als doel het bevorderen van de eigen inworteling en burgerschap in de Nederlandse samenleving.

4e kwartaal 2012Iedere zaterdagop Nederland 2

11.30 uur

Herhaling iedere zondag15.00 uur

HerH.aling

7 oktober 15.00 uur

HerH.aling

14 oktober 15.00 uur

Televisie


Zaterdag 20 oktober 2012 - 11.30 uurGeweld in relaties

Volgens een onderzoek van het Verwey-Jonker instituut (onderzoeksleiding onder Trees Pels - 2011) in opdracht van de steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht, blijkt dat partnergeweld verstrekkende gevolgen heeft op de karaktervorming van kinderen. Het schaadt de toekomst van de kinderen. Zelfs als de ouders uit elkaar gaan blijft de negatieve inwerking op de kinderen groot. Dit onderzoeks-resultaat klinkt simpel en zo vanzelfsprekend dat we er niet van opkijken. Toch is het de vraag of partners zich voldoende realiseren welke impact hun gedrag heeft op de ontwikkeling en toekomst van hun kinderen.

Zaterdag 27 oktober 2012 - 11.30 uurChatney

We vragen ons allemaal op een bepaald moment in zijn leven wel eens af wat we in dit leven eigenlijk willen. Deze vra-gen zijn universeel en worden juist op momenten van crisis actueel. In deze Chatney staan we stil bij deze vragen van het leven. Wanneer komen deze vragen in leven van jongeren, en hoe gaan zij op zoek naar antwoorden.

Zaterdag 3 november 2012 - 11.30 uurOHM Magazine

OHM belicht actuele ontwikkelingen binnen de Hindoege-meenschap in Nederland. We besteden onder andere aan-dacht aan initiatieven en activiteiten die binnen de Hindoege-meenschap worden ontwikkeld met als doel het bevorderen van de eigen inworteling en burgerschap in de Nederlandse samenleving.

HerHaling 28 oktober 15.00 uur

HerHaling 4 november 15.00 uur

HerHaling 21 oktober 15.00 uur


Zaterdag 10 november 2012 - 11.30 uurSpiritualiteit & Business

Na de financiële malaise van de afgelopen jaren zijn veel bedrijven na gaan denken over hoe dit in de toekomst voor-komen kan worden. Een spirituele manier van zaken doen zou een oplossing kunnen bieden. Maar zijn spiritualiteit en commercieel zakendoen überhaupt wel met elkaar te vereni-gen? En hoe doe je dat dan? Na elke lunchpauze een uurtje met z’n allen mediteren en yoga oefeningen doen of omvat het een veel groter geheel?

Dinsdag 13 november 2012 - 18.30 uurDivali 2012Extra uitzending Divali, het lichtfeest van de Hindoes, is een feest van bezin-ning en vooral van overwinning. Overwinning van het licht op duisternis, van goed op kwaad, wijsheid op onwetend-heid. Wie het kwade of de eigen onwetendheid overwint is een gelukkig mens, zegt de Hindoetraditie. In deze extra uitzending staan we stil bij het Divali-feest.Zie artikel op pagina 9.

Zaterdag 24 november 2012 - 11.30 uurChatney We vragen ons allemaal op een bepaald moment in zijn leven wel eens af wat we in dit leven eigenlijk willen. Deze vra-gen zijn universeel en worden juist op momenten van crisis actueel. In deze Chatney staan we stil bij deze vragen van het leven. Wanneer komen deze vragen in leven van jongeren, en hoe gaan zij op zoek naar antwoorden?




Televisie


Zaterdag 1 december 2012 - 11.30 uurWoman Awakened dl 1 Het is geen zeldzaamheid meer dat hoogopgeleide maat-schappelijke succesvolle vrouwen alles achter zich laten en zich in een ashram in India vestigen om zich daar te verdiepen in de Indiase filosofie en spiritualiteit. Als ze zich voldoende spiritueel hebben ontwikkeld gaan ze de samen-leving in om hun spirituele kennis en ervaringen te delen en dienstbaar te zijn aan de samenleving. In een tweedelige serie volgt OHM in India drie vrouwen (een Amerikaanse, een Indiase en een Australische) die deze weg opgingen. Wat bewoog hen in hun keuze om een succesvol leven achter zich te laten en te kiezen voor een ascetisch leven?

Zaterdag 8 december 2012 - 11.30 uurWoman Awakened dl 2

Zaterdag 15 december 2012 - 11.30 uurHindoes in Bangladesh: Culture of Impunity

Bangladesh een land bekend om haar rivieren, overstromin-gen en armoede. Toch speelt godsdienst in het land een be-langrijke rol. De bevolking bestaat grotendeels uit moslims, maar er wonen ook hindoes, christenen, boeddhisten en andere religieuze minderheden. De overheid van Bangladesh prevaleert echter een Islamitische monocultuur en onder-drukt alle minderheden in het land, en dan vooral Hindoes.Bij de deling van India in 1947, toen het huidige Bangladesh aan Pakistan toeviel, maakten de hindoes 36 procent van de bevolking uit. In 1971 nadat de Bengalen zich met geweld hadden losgemaakt van de Pakistani, was dat al teruggelopen naar zeventien procent. En nu ligt het percentage tussen de 9 en 11%. Overigens gaat het nog altijd om minstens dertien miljoen mannen en vrouwen. In deze documentaire aan-dacht voor het lot van Hindoes in Bangladesh.

HerHaling 2 december 15.00 uur



Televisie


Zaterdag 22 december 2012 - 11.30 uurZoek de verschillen: Sadhana in Hongarije In Zoek de Verschillen bezoeken hindoe jongeren een Hin-doe gemeenschap in een deel van wereld dat compleet onbe-kend voor hen is. Van tevoren weten ze niet waar ze terecht zullen komen. Hij of zij draait een aantal dagen mee in een plaatselijke familie, en wordt geconfronteerd met een andere cultuur, andere gebruiken en andere denkbeelden binnen het eigen geloof. Dat dit niet altijd even makkelijk is zien we duidelijk terug in de afleveringen. In de eerste aflevering gaat de liberale Sadhana uit Capelle a/d IJssel logeren bij een Hare Krishna gezin op een boerderij in Hongarije. In het hele dorp wonen tot het Hindoeïsme bekeerden Hongaren die hun hele leven wijden aan het aanbidden van Krishna. Kan model en rock zangeres Sadhana wel meedraaien met de bewoners of wordt het haar na een dag al teveel?

Zaterdag 29 december 2012 - 11.30 uurZoek de verschillen XXL:Brahma in India In Zoek de Verschillen bezoeken hindoe jongeren een Hindoe gemeenschap in een deel van wereld wat compleet onbekend voor hen is. Van tevoren weten ze niet waar ze terecht zullen komen. Hij of zij draait een aantal dagen mee in een plaatselijke familie en wordt geconfronteerd met een andere cultuur, andere gebruiken en andere denkbeelden binnen het eigen geloof. Dat dit niet altijd even makkelijk is zien we snel terug in de afleveringen. In aflevering 2 vertrekt Brahma naar Varanasi in India. Wat hij niet weet is dat hij in een Aghor-gezin terechtkomt, dat de duistere kant Shiva aanhangt. Aghori, dat zijn toch mensen die mensenvlees eten en zich insmeren met as uit crematoria?



4e kwartaal 2012

Zaterdag16.30 - 18.15 uurop Radio 5via de ether: 747 AMen via de kabel:DEN HAAG 88.1 FMAMSTERDAM 96.6 FMROTTERDAM 90.0 FMof vraag uw kabelexploitant naar de juiste frequentie in uw regio.


Zaterdag – 6 oktober Lotusvijver 16.30 – 17.00 uur.Durven te veranderen...Mahatma Gandhi verwoordde het zo mooi: “wees de verandering die je wilt zien in de wereld”. Veel religies hebben de neiging tot behoudzucht. Alles moet bij het oude blijven. De wereld is nu eenmaal gemaakt zoals die is. De goden hebben het zo gewild, dus moet het vooral zo blijven. Maar wordt deze behoudzucht ons wel aangereikt door de Veda’s? Uit de levenslessen van Krishna blijkt dat Arjuna voortdurend voor de uitdaging staat om te veranderen. Wie zichzelf verandert kan de wereld veranderen. En wie de wereld verandert kan de wereld redden. Wat betekenen de lessen van Krishna voor de toekomst voor mensheid en wereld? Ravi Ravindra zegt daarover: ‘Wie het net-werk in zichzelf niet kan ontrafelen, kan ook z’n omgeving niet veranderen’.

Hindoewijzer 17.00 – 18.00 uur Bhagavad GitaDe Bhagavad Gita als inspiratiebron voor Mahatma GandhiOp 2 oktober herdenken miljoenen mensen over de hele wereld de geboortedag van Mahatma Gandhi. In zijn strijd voor vrijheid, mensenrechten, gelijkheid en de onafhankelijkheid van zijn

de LotusvijverHindoewijzer

de Bestemming

4e kwartaal 2012

Zaterdag16.30 - 18.15 uurop Radio 5via de ether: 747 AMen via de kabel:DEN HAAG 88.1 FMAMSTERDAM 96.6 FMROTTERDAM 90.0 FMof vraag uw kabelexploitant naar de juiste frequentie in uw regio.


geboorteland India, liet de Mahatma zich vaak inspireren door de wijsheid uit de Bhagavad Gita, een gids die hij altijd bij zich droeg. Welke lessen uit de Bhagavad Gita leerde hij zijn volgelingen en hoe kijken mensen vandaag de dag tegen zijn fi losofi e en geweldloze strijdwijze?

De bestemming 18.00 – 18.15 uurDe gast in dit programma vertelt over de persoonlijke zoektocht naar zijn levensbestemming. Welke gast we voor deze week hebben uitgenodigd wordt te zijner tijd op ohmnet.nl bekendgemaakt.

Zaterdag13 oktober Lotusvijver 16.30 – 17.00 uurPrana: helen met energie.Binnen het Hindoeïsme is Prana de levensenergie die elk mens nodig heeft om te kunnen functioneren. In India, maar ook in de westerse wereld zijn er veel therapieën ontwikkeld die ziektes en andere blokkades in het lichaam opheffen door het energieveld in het lichaam in balans te krijgen. Zodra je energetisch in balans bent zou je geen dure medicijnen en ziekenhuisbezoeken nodig hebben. Hoe zit dat precies, hoe kan een mens geheeld worden door Prana? We bezoeken therapeuten en ervaringsdeskundigen om te ontdekken wat het inhoudt.

Hindoewijzer 17.00 – 18.00 uur Gesprekken met inspirerende Nederlandse Hindoes 13/20 oktober.In de maand oktober gesprekken met inspirerende Nederlandse Hindoes. Hierin komen mensen aan het woord die van hun werk iets bijzonders maken of gemaakt hebben. Mannen en vrouwen die allerlei moeilijkheden in hun werk en leven hebben overwonnen, vaak op een creatieve en ongebruikelijke manier. Soms, op een laat tijdstip in hun leven, zijn ze een nieuwe richting ingeslagen. Met vallen en opstaan wisten ze hun doel te bereikten. Wij stellen hen hier graag ter inspiratie aan u voor.


Zaterdag 20 oktober Lotusvijver 16.30 – 17.00 uur.Reïncarnatie bewezen? Bestaat reïncarnatie? Steeds meer mensen geloven in het bestaan van leven na de dood en zelfs in herinneringen uit vroegere levens, maar hoe zit het met de bewijzen? Journalist en auteur Michiel Hegener ging op zoek naar bewijsmateriaal voor het bestaan van reïncarnatie. Op basis van zijn onderzoek, interviews met andere onderzoekers, getuigen en ook sceptici, ontdekte hij dat velen, wereldwijd, een geloofwaardig verhaal vertellen dat ook toetsbaar is. Maar is reïncarnatie een geloof of zijn er aanwijzingen die het als verschijnsel aannemelijk maken? In dit programma vragen we aan Hegener waarom hij als journalist zijn nek uit steekt om reïncarnaties te bewijzen. We vragen ook aan de kenners of de hindoetraditie wel op dit soort bewijsmateriaal zit te wachten?

Hindoewijzer 17.00 – 18.00 uur Gesprekken met inspirerende Nederlandse Hindoes 13 & 20 oktober.In de maand oktober gesprekken met inspirerende Nederlandse Hindoes. Hierin komen mensen aan het woord die van hun werk iets bijzonders maken of gemaakt hebben. Mannen en vrouwen die allerlei moeilijkheden in hun werk en leven hebben overwonnen, vaak op een creatieve en ongebruikelijke manier. Soms, zijn ze op een laat tijdstip in hun leven, een nieuwe richting ingeslagen. Met vallen en opstaan wisten ze hun doel te bereikten. Wij stellen hen hier graag ter inspiratie aan u voor.


38 - oktober / december 2012

Zaterdag 27 oktober Lotusvijver 16.30 – 17.00 uurAlles is liefdeVaak wordt gezegd dat God liefde is, dat liefde het belangrijkste. Dat waar het uiteindelijk om draait in het leven is om onvoorwaardelijk lief te hebben. .Liefde betekent dat je in verbinding staat met jezelf en je omgeving en dat je onvoorwaardelijk accepteert wat het leven je brengt. Er zijn veel mensen die leven volgens deze gedachte van verbondenheid met het universum en daar hun rust in hebben gevonden. In dit programma gaan we in gesprek over dit Ene, onvoorwaardelijke, dat alles bij elkaar houdt in deze chaotische lijkende wereld: Liefde.

Hindoewijzer 17.00 – 18.00 uur Yoga en Meditatie, niet populair bij Hindoes uit SurinameHoewel yoga en meditatie onlosmakelijk verbonden zijn met de hindoe - cultuur die van oorsprong Indiaas is, hebben maar weinig hindoes met de Surinaams Hindoestaanse achtergrond hiermee iets. Deze onderhouden nauwe banden met hun oorspronkelijke moederland India. Zo is de Bollywood fi lm populair, spreken ze de taal grotendeels en vieren ze de belangrijkste Hindoe hoogtijdagen. Ze zijn er ook trots op dat yoga en meditatie heel populair is en dat het voorkomt uit de Hindoecultuur. Maar als we een kijkje nemen in de yoga en meditatiecentra in Nederland, zijn de Surinaamse Hindoesver te zoeken. Waarom en wat is hiervan de oorzaak? OHM Radio zocht het uit.




Zaterdag 3 november Lotusvijver 16.30 – 17.00 uurSchepping, evolutie en intelligent design?Heeft God de wereld geschapen of is de aarde en de mensheid door evolutie tot stand gekomen? Er wordt veel gediscussieerd over het geloof in het fenomeen schepping. Vaak gaan de discussies echter niet om de zuiverheid van het onderzoek hoe de wereld en de mensheid tot stand zijn gekomen. Op de achtergrond van het debat speelt de vraag naar de vraag naar de macht. Als de religies gelijk hebben heeft God de macht op aarde, als de wetenschap gelijk heeft is de mens de baas. Maar er is ook een visie denkbaar die deze nutteloze tegenstellingen overstijgt? Als de mens gezien wordt als een medeschepper en de aarde als een bouwsel dat voltooid moet/mag worden, wordt er ruimte gecreëerd voor een zinvol wereldbeeld. Wat is de visie die ons door de Veda’s wordt aangereikt?

Hindoewijzer 17.00 – 18.00 uur Belangrijke HindoegeschriftenIn de Mahabharta, een van de belangrijke Hindoegeschriften, lezen wij dat van alle soorten geschenken het geschenk van koeien wordt toegejuicht. Koeien zijn het allerbeste van alles. Zij zijn zelfs sacraal en de beste reinigers en heiligmakers. Mensen zouden koeien moeten koesteren om welvaart en zelfs vrede te bereiken. Koeien zijn naar verluidt vertegenwoordigers van de hoogste energie zowel in deze als de hogere wereld. Er is niets dat meer sacraal of heiligmakend is dan koeien. Door deze en wijsheden in andere hindoe geschriften groeit het verlangen bij menigeen om een actieve rol te spelen in koeienbescherming, een kunst die vandaag de dag in de vergetelheid is geraakt. In dit programma praten we met mensen die de taak op zich hebben genomen om de koeien te verzorgen, een droom die bij hen in vervulling gaat.



Zaterdag 10 november Lotusvijver 16.30 – 17.00 uur

De betekenis van het ritueelEr is de afgelopen decennia sprake van een hernieuwde belangstelling voor het ritueel. We zouden zelfs kunnen zeggen dat het ritueel wordt herontdekt. Rituelen worden gebruikt om de belangrijkste gebeurtenissen te markeren in het leven, zoals geboorte, huwelijk en dood. Toch kijken veel spirituele mensen nog steeds met argwaan naar het ritueel. Rituelen kunnen ook ballast zijn op ons spirituele pad. Wat zijn de meest zinvolle rituelen die de mens kan helpen op weg naar bevrijding. En wat kan de moderne spirituele zoeker leren van de vedische traditie?

Hindoewijzer 17.00 – 18.00 uur De spiritualiteit van rituelenVeel hindoes hebben allerlei rituelen om dichterbij God te komen. Vol devotie oftewel bhakti bidden zij voor allerlei beelden van het Goddelijke. Soms met vuuroffers, of met het zingen van bhajans. Door sommige mensen wordt er nog weleens neerbuigend gekeken naar rituelen. Het zou alleen maar ballast zijn op weg naar geestelijke verlichting. Maar bhakti is binnen het hindoeïsme een serieuze spirituele stroming die door miljoenen mensen vol hartstocht wordt beleefd. In dit programma proberen we er achter te komen op welke manier devotie een spirituele houding is.


Zaterdag 17 november Lotusvijver 16.30 – 17.00 uurReligie en psychotherapieHet fenomeen religie werd tot voor kort gezien als een risicofactor voor geestelijke gezondheid. Godsdienst en psychotherapie hebben decennialang in een zeer problematische en vijandige houding tegenover elkaar gestaan. Natuurlijk zijn er tal van godsdienstige opvattingen geweest die schadelijk zijn


voor een gezonde levenswijze. Maar religie en godsdienst kan ons ook helpen om zinvolle zingevingskaders te vinden op weg naar een gezonde mens en een gezonde samenleving. Hoe is het gesteld met het moderne gesprek tussen de werelden van religie en psychotherapie? Is er een vorm van zingeving te vinden die recht doet aan de behoeften van de moderne spirituele mens?

Hindoewijzer 17.00 – 18.00 uur Divali festival van licht, geluk en vreugde.Divali is het feest van het licht en wordt met groot enthousiasme gevierd door alle hindoes over de gehele wereld. Het is een van de belangrijkste en kleurrijke hindoe feesten.Divali staat voor overwinning van het goede op het kwade, die wordt geuit door het aansteken van lichtjes. Op zo’n dag zoeken familieleden en vrienden elkaar op en wensen elkaar dan veel geluk toe (Subh Divali). Ook worden er altijd lekkernijen klaar gemaakt, altijd is dit zoetigs. Naast diensten in de tempel, worden in huis enkele plechtigheden door de vrouw verricht. In deze uitzending praten verschillende vrouwen over hun ervaringen op deze dag.


Zaterdag 24 november Lotusvijver 16.30 – 17.00 uurDe zin van tegenslagPijn, ziekte, lijden en tegenslag worden in onze samenleving vaak gezien als fenomenen die zo snel mogelijk moeten worden uitgebannen. Ze staan het genieten van het leven in de weg en horen niet bij een leefbare samenleving. Zo worden tehuizen voor bejaarden en gehandicapten vaak aan de rand van de stad gebouwd, ver weg van het centrum van het leven. Maar is dit het enige wat over deze fenomenen gezegd kan worden? Of kunnen pijn, verdriet en lijden ook anders gezien worden? Volgens de Veda’s kan het lijden ons ook helpen onze ziel te evolueren. Tegenslag kan ons helpen sterker in het leven te staan.


Hindoewijzer 17.00 – 18.00 uur Gebedsgenezing bij hindoestanen (Djhaar Phukh)Elke religie heeft zijn occulte kant. Zo ook het Hindoeïsme. Er hangen veel mysteries omheen, maar bijna elke hindoe krijgt er vroeg op laat op de een of andere manier mee te maken. Zo is het binnen de hindoecultuur gemeengoed om kinderen te zuiveren van negatieve energie, ook wel Djhare genoemd. De ouders brengen het kind dat zich bijvoorbeeld futloos voelt en slecht eet naar een priester die door het doen van een aantal rituelen de energie van het kind zuivert. Volgens velen werkt het. OHM Radio duikt in de wereld van het occulte Hindoeïsme en zoekt verbanden met het reguliere Hindoeïsme.


Decembermaand: Maand van de Bhagavad Gita.

Gita Jayanti is de dag waarop de openbaring van de

Bhagavad Gita plaats vond. De Gita is één van de heilige

boeken van de Hindu’s. ‘Gita’ betekent ‘het lied van God’.

De Bhagavad Gita wordt wel een Upanishad genoemd

omdat zij de kern van Zelf-kennis bevat. Ze vormt een

onderdeel van een zeer omvangrijk episch gedicht

genaamd de Mahabharata, het epos dat geschreven is

door de wijze Vyasadeva. Dit jaar wordt Gita Jayanti op

zondag 23 december gevierd. Ter gelegenheid hiervan

besteedt OHM-radio in de spirituele maand december

aandacht aan de wijsheid uit de Bhagavad Gita.


Zaterdag 1 december Lotusvijver 16.30 – 17.00 uur.Wetenschap versus spiritualiteitIn de oudheid was er geen onderscheid tussen wetenschap, religie en spiritualiteit. Maar in de moderne wereld zijn deze disciplines ver van elkaar af komen te staan. De moderne wetenschap wil van God en het goddelijke af omdat men geen belang bij God heeft. Spirituele zoekers zetten zich vaak af tegen de wetenschap. De gevestigde religies houden vast aan hun klassieke waarden en normen, waardoor ze op het ene continent steeds meer groeien terwijl ze op het andere continent, waaronder West-Europa steeds meer aan populariteit en geloofwaardigheid inboeten. De enige levensbeschouwing die garen spint bij deze discussie is het hindoeïsme. Steeds meer moderne fi lms en boeken omarmen de inzichten uit de klassieke vedische traditie, bijvoorbeeld uit de Bhagavad Gita.En wetenschappers als Ravi Ravindra pleiten voor een integratie van wetenschap en spiritualiteit. Vormen de Veda’s de basis voor de wetenschap van de toekomst?

Hindoewijzer 17.00 – 18.00 uur Kali YugaVolgens het hindoeïsme leven we in Kali Yuga, ook wel het duistere tijdperk. Dit is volgens het Hindoeïsme het laagste van de vier tijdperken die de wereld doormaakt. Hindoes denken dat de mensheid tijdens Kali Yuga geestelijk degenereert; het wordt meestal aangeduid als het Duistere Tijdperk omdat de mensheid dan het verst van het goddelijke (het ideaalbeeld) verwijderd is. Tijdens deze laagste fase zijn de meeste mensen zich enkel bewust van de fysieke aspecten van het leven; de grootste nadruk ligt op materiële overleving. De relatie tussen mensheid en spiritualisme wordt voornamelijk bepaald door bijgeloof en gezag. Hoe komt het dat de mens zo’n behoefte heeft aan een eindscenario en wat maakt de Hindoeïstische kijk, met haar Kali Yuga, zo uniek?



Zaterdag 8 december Lotusvijver 16.30 – 17.00 uurVertel me wie uw vrienden zijn...En ik zal u zeggen wie u bent. In de traditie van Advaita Vedanta, zoals dat ondermeer geleerd werd door spiritueel leraar Avatar Adi Da Samraj, wordt gewezen op de belangrijkste levenslessen die ons kunnen helpen om een spiritueel leven te leiden. Wat zijn de spirituele does and don’ts, zoals die ook geleerd worden in de Bhagavad Gita door Krishna en Arjuna? Een van die levenslessen is dat je op weg naar het licht moet zorgen voor goed gezelschap, voor goede vrienden en betrouwbare leermeesters. Maar hoe ziet dat goede gezelschap er uit? Zijn daar criteria voor te vinden?

Hindoewijzer 17.00 – 18.00 uur Ik ben het Hindi niet machtig,toch ken ik de geschriften.Van oudsher zijn de hindoe geschriften opgetekend in het Sanskriet. Later zijn er vele heiligen en wijzen geweest die deze Sanskrietteksten hebben vertaald naar het eenvoudiger Hindi. Dit heeft tot gevolg gehad dat de geschriften voor meer mensen toegankelijk werden. Uitgaande van de Indiase diaspora en het feit dat er ruim 40 miljoen hindoes over de hele wereld wonen, mogen we ervan uitgaan dat niet alle hindoes meer het Hindi machtig zijn. Toch hoeft dit geen belemmering te zijn om je te verdiepen in het hindoeïsme. Er zijn in de loop der tijd veel vertalingen van de geschriften naar het Engels en zelfs Nederlands verschenen. Veel jongeren verdiepen zich in een vertaling van geschriften als De Ramayana of Bhagavad Gita. Wij maken kennis met jongeren die zich intens bezighouden met het bestuderen van de oude geschriften.



Zaterdag15 december Lotusvijver 16.30 – 17.00 uur.Je leven een kunstwerkJe eigen leven kan een kunstwerk worden. Maar dan moet je wel het lef hebben om van de gebaande paden af te wijken. Elk mens heeft een innerlijke gids die je de weg wijst naar je menselijke bestemming. Wie de moed heeft in het leven een eigen-wijze weg te gaan stoot misschien op een aantal barrières. Maar het antwoord op de vraag naar de kwaliteit van leven is in je Zelf aanwezig. De Bhagavad Gita leert ons een pad van eigen-wijsheid. Eigen-wijsheid is de weg die uiteindelijk leidt naar een leven in verantwoordelijkheid voor ons zelf, onze medemens en de aarde.

Hindoewijzer 17.00 – 18.00 uur Kundalini YogaKundalini yoga wordt ook wel de yoga van het bewustzijn ge-noemd. Met een regelmatige beoefening van kundalini yoga zou men zich bewust worden van zijn mens zijn; het bewustzijn van iemands eigen acties en de gevolgen ervan. Vervolgens zou men met het verworven bewustzijn beter communiceren vanuit het hier en nu. Van kundalini yoga wordt beweerd dat het heel direct inwerkt op zowel het zenuwstelsel als het klierensysteem van de mens. Hierdoor zou men het effect van de oefeningen meteen aan den lijve ervaren in de vorm van toegenomen ontspanning, vita-liteit en alertheid. Beoefenaars beschouwen kundalini yoga als de meest krachtige vorm van yoga. Toch is Kundalini Yoga niet heel erg bekend bij veel mensen. In deze Hindoewijzer doen we mee met een Kundalini Yoga-sessie en ervaren we zelf welke effecten deze yoga-vorm heeft.

De bestemming 18.00 – 18.15 uurDe gast in dit programma vertelt over de persoonlijke zoektocht naar zijn levensbestemming. Welke gast we voor deze week hebben uitgenodigd wordt te zijner tijd op ohmnet.nl bekendgemaakt..


Zaterdag 22 december Lotusvijver 16.30 – 17.00 uurWildeman en wildevrouwEen van de belangrijkste lessen die Krishna aan Arjuna in de Bhagavad Gita geeft is dat onze ziel niet te temmen is. En dat het ook niet de bedoeling is dat de ziel getemd wordt. De ziel is vrij, de ziel is onbeschadigbaar en onsterfelijk. En als een ding duidelijk wordt in de lessen van Krishna is dat Arjuna het zal moeten hebben van zijn allergrootste verlangens in het leven. Dat is ook de boodschap van verhalenvertelster Clarissa Pinkola Estes in haar boek “De ontembare vrouw” en van Robert Bly in het boek “De wildeman”. Maar de gevestigde religies zijn bang voor de ontembaarheid van de ziel, die ze als demonisch zien. Kan het hindoeïsme ons helpen onze ziel te bevrijden?

Hindoewijzer 17.00 – 18.00 uur De geboorte van Rama en de Ramayana De Bijbel vertelt dat Jezus Christus in Bethlehem geboren werd uit de maagd Maria. Maria wist dat er met haar kind iets bijzonders aan de hand was. Een engel had haar namelijk verkondigd dat zij de moeder zou worden van de lang verwachte Messias, God’s Zoon.Hij kwam op aarde om de Dharma opnieuw te vestigen. Het beroemde epos de Ramayana vertelt eveneens een verheven verhaal over een nobele prins Rama die in de Tretayuga geboren werd ( 3600 V. Chr. in een tijdperk waarin de mensheid in diep verval was geraakt. Hij kwam op aarde om van de Dharma opnieuw te vestigen. Verschillende spirituele dichters en schrijvers beschreven het leven van Rama in de Ramayana, een van de meest gelezen epossen ter wereld. We zochten enkele mensen op die hun leven hebben gewijd aan het verspreiden van de wijsheid uit de Ramayana.



Zaterdag 29 december Lotusvijver 16.30 – 17.00 uur.Wat is spiritueel leven?Een vrouw vroeg eens aan een spiritueel leraar wat ze zou moeten doen om een spiritueel leven te leiden. ‘Dan verklaar je je eigen geweten nu tot het allerhoogste goed op aarde,’antwoordde de goeroe. ‘Maar dan heb ik een probleem,’ zei de vrouw. ‘Ik krijg dan ruzie met iedereen, met mijn familie, mijn vrienden, mijn kennissen. Hoe kan dat nou?’ ‘Je wou toch weten wat en spiritueel leven was?’ zei de goeroe. ‘Als je spiritueel wil leven, dan durf je af te wijken van te weg. Dan neem je het net als Arjuna In de Bhagavad Gita desnoods op tegen je verwanten. Spiritueel leven betekent soms van de gebaande paden af te wijken, soms je pad te vervolgen. Als je maar weet wat je te doen staat.’

Hindoewijzer 17.00 – 18.00 uur De Mahabharat als metafoor van innerlijke strijdEen van de populairste Hindoegeschriften is het heilige heldendicht De Mahabharata. In deze vertelling staan twee families centraal die strijden om het koninkrijk Hastinapur. In wezen gaat de vertelling over het strijden tegen onrecht. Het bevat sterk moraliserende thema’s en alles wat een modern mens kan meemaken in zijn leven is op een of andere manier terug te vinden in deze thema’s. Terwijl het aan de ene kant gezien kan worden als een leidraad om je leven in te richten en te belijden, wordt er aan de andere kant aangenomen dat de Mahabharata niet alleen gaat over het leven in de praktijk, maar ook gaat over hoe men tot een innerlijke ontwikkeling kan komen. Het strijdtoneel is niet enkel de maatschappij, maar het bevindt zich op innerlijk mentaal en geestelijk niveau.
