Download - NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

Transcript
Page 1: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

Taalleren  en  –doceren  in  2020  

Frank  van  Splunder  

Page 2: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

         Talen  bestaan  niet  

2  

Page 3: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

           Een  taal  is  een  dialect  met  een  leger  

3  

Page 4: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

Het  taallandschap  in  2020  

4  

Superdiversiteit    (o.a  Vertovec  2007,  Blommaert  2010)  

 Talige  superdiversiteit  in  Nederland  /  Vlaanderen  § Nederlands:  lingua  franca  §  Engels:    internaJonale  lingua  franca  § Duits,  Frans:  ‘vreemde’  talen  §  (‘minderheids’)talen  

Taalleren  en  –doceren:  challenge  !  

     

Page 5: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

Overzicht  presentaJe  

§  Engels    §   wereld  §   Europa  §   Nederland  en  Vlaanderen  

§  Taalbeleid  §  Taalbeleidsniveaus  §  Taalnormering  §  TaaltesJng  

§ Conclusie:  ‘brede  meertaligheid’  § Discussie  

 5  

Page 6: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

Engels  in  de  wereld  

§  EMI:  vooral  in  Commonwealth,  maar  ook  andere  landen  § Wetenschappelijke  publicaJes  in  het  Engels  (Hamel,  2006)          

6  

jaar   Engels  

1880   36  %  

1980   64  %  

2000   96  %  

Page 7: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

Engels  in  Europa  

European  Higher  Educa<on  Area  (EHEA  2010-­‐2020)    §  InternaJonalisering  van  het  onderwijs  §  ‘vermarkJng’  §  ‘verengelsing’  (Wächter  &  Maiworm  2014)  

             

 ironia  bolognese                

     

7  

Page 8: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

EMI:  regionale  verschillen  (van  Splunder,  2015)  

T1:  verwant  met  …   T2  

Noord-­‐Europa   E   D  -­‐>  E  

Zuid-­‐Europa   F   F  -­‐>  E  

Oost-­‐Europa   R   D  -­‐>  R  -­‐>  E  

8  

Page 9: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

EMI  in  Nederland  

§ Nederlands  is  koploper  in  Europa  (Wächter  &  Maiworm  2014)  

 ‘UK  student  numbers  surge  in  the  Netherlands’    (BBC,  4.12.15,  Business  Sec0on)    

§ RelaJef  recent:  §  1968:  Engels  enige  verplichte  VT  §  1989:  gebruik  van  Engels  is  ‘strategische  keuze’  (Jo  Ritzen)  §  1992:  Parlement  bevesJgt  belang  van  het  Nederlands  §  2016:  meeste  vakken  op  Ma-­‐niveau  in  het  Engels  

(Oosterhof,  2015)  

 

9  

Page 10: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

Nederland:  Talen  in  het  Hoger  Onderwijs  (Leest  &  Wierda-­‐Boer,  2011)    

Bachelor   Master  

Engels   5  %   48  %  

Nederlands   91  %   46  %  

Nederlands  en  Engels   3  %   6  %  

TOTAAL  (n  =  100%)   413   865  

10  

Page 11: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

EMI  in  Vlaanderen  

§ Heel  ander  verhaal  §  1830:  ontstaan  van  België;  Frans  dominante  taal  §  1932:  vernederlandsing  van  de  Universiteit  Gent  §  2012:  nieuwe  taalregeling  HO  §  2016:  meeste  vakken  op  MA-­‐niveau  in  het  Nederlands  

§  Decreet  2012  bepaalt  maxima:  §  BA:    max    18,  33  %      ‘andere  taal  dan  Nederlands’  §  MA:    max  50  %  

§  ‘creaJeve’  oplossingen:  meer  Engels?  (De  Schepper,  2011)  

 

11  

Page 12: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

Vlaanderen:  Taalverslag  2013-­‐2014  (Vlaams  Parlement)  

Bachelor   Master  

Engels   1,6  %   18  %  

Nederlands   98,4  %   82  %  

TOTAAL   100   100  

12  

Page 13: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

EMI:  Vergelijking  Nederland  –  Vlaanderen    (Oosterhof  2015)  

Bachelor   Master  

Gent   5  %   15  %  

Antwerpen   5  %   30  %  

Leuven   10  %   50  %  

Utrecht   15  %   60  %  

Groningen   40  %   70  %  

Amsterdam  (UvA)   10  %   75  %  

13  

Page 14: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

Taalbeleid  

§  taalbeleidsniveaus  §  taalbeleidsdocumenten  §  taalbeleid  vs  taalprakJjk  

§  taalnormering  §  taaltesJng    

14  

Page 15: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

Taalbeleidsniveaus  (van  Splunder,  [2016])    

15  

supra-­‐naJonal  

naJonal  

regional  

insJtuJonal  

sub-­‐insJtuJonal  

individual  

Page 16: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

Taalbeleidsdocumenten  Gedragscode  Universiteit  (‘Code  of  Conduct’)    §  InternaJonalisering  van  het  onderwijs  (‘Bologna’)  

§  InternaJonalisering  at  home  §  ‘interculturalisering’    

§  ‘duaal’  taalbeleid:  T1  +  Engels  (+  andere  talen)  §  ‘Nederlands,  tenzij  …’  (Onderwijsraad,  2011)  §  ‘English,  unless  …’  (Maastricht  2013)  

§  kwaliteitszorg  en  –controle:  taaltests  §  InternaJonale  tests  (bv  IELTS,  TOEFL)  §  Eigen  tests  (bv  ITACE,  RATEr)  

 

16  

Page 17: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

Taalbeleid  vs  taalprakJjk  

Taalunie    “De  Nederlandse  Taalunie  –  kortweg  Taalunie  –  is  dé  beleidsorganisaJe  voor  de  Nederlandse  taal.  Eén  grensoverschrijdende  organisaJe  verbindt  het  taalgebied  en  bespaart  de  overheden  kosten.  Voor  de  Nederlandse,  Vlaamse  en  Surinaamse  overheid  is  de  Taalunie  de  organisaJe  die  het  Nederlands  ondersteunt.”      (Beleidsplan  2015-­‐2020)  

 17  

Page 18: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

Taalbeleid  

§ Nederland:  §  “Het  onderwijs  wordt  gegeven  en  de  examens  worden  afgenomen  in  het  Nederlands”  (WHO  1992,  2000,  art.  7.2)  

§ Vlaanderen  §  De  onderwijstaal  in  Vlaanderen  is  het  Nederlands  (Decreet  HO,  2012)  

§ Wie  in  ‘een  andere  taal  dan  het  Nederlands’  doceert  moet  een  taaltest  afleggen  (vereiste  niveau  C1)  

 

18  

Page 19: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

TaalprakJjk  

Steeds  meer  Engels,  vooral  op  master-­‐niveau  § Nederland:  

§  2016:  meer  Engels  dan  Nederlands    §  2020:  nog  meer  Engels  dan  Nederlands?  

§ Vlaanderen  §  2016:  meer  Nederlands  dan  Engels  §  2020:  meer  Engels  dan  Nederlands?    

(Oosterhof,  2015)  

19  

Page 20: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

Taalnormering  

§ Wie  bepaalt  de  normen?  §  ‘naJve  speaker’  (NS)  -­‐>  ‘CommuniJes  of  PracJce’  (CoP)  § maar:  sterke  NS-­‐bias  

§  Bv  frameworks  (CEFR),  curricula,  handboeken/lesmateriaal,  onderwijs,  tesJng    

§  Standaard  -­‐>  VariaJe  § Vorm  -­‐>  FuncJe  

 WrELFA:  Mauranen,  2016    

20  

Page 21: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

TaaltesJng  

Taalbeleid  -­‐>  taalprak<jk    ‘Language  tests  as  language  policy  tools’  (Shohamy  2007)    §  Inclusie:  middel  tot  emancipaJe  §  Exclusie:  uitsluiJng  van  bepaalde  groepen  

 

21  

Page 22: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

TaaltesJng  als  exclusie  

Taalbeleid  VK    “Moslimvrouwen  die  te  weinig  Engels  kennen,  kunnen  worden  teruggestuurd”    

§  taallessen  Engels  §  taaltest  (B1  vereist)  

 ‘not  easy  quesJons  for  naJve  English  speakers’    (The  Guardian,  18.01.16)  

 22  

Page 23: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

Samenvaxng  

§  Talige  (super)diversiteit  §  Taalbeleid  vs  taalprakJjk  §  InternaJonalisering  =  commercialisering  

 ‘UK  students  head  for  cheaper  European  universiJes’    (BBC,  4.12.15)  

§ Meertaligheid  =  meer  Engels    

 

23  

Page 24: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

Conclusie  ?  

§  Taalleren  en  –doceren  in  2020  § Welke  ta(a)l(en)/varianten?  § Welke  normen?  (NS  vs  CoP)  

§  Taalbeleid  -­‐>  prakJjk?  § Welke  acJes?    §  Hoe  ga  je  om  met  hinderpalen?    

§ Rol  van  talencentra  §  Taalonderwijs  en  –beleid  §  Statuut  taaldocenten    

=  schoonmaakpersoneel?  (Tony  Foster,  Univ.  Leiden)  

   24  

Page 25: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

Brede  meertaligheid  

§ Meer  dan  alleen  Engels  §  FuncJonele  taakverdeling  tussen  talen  

§ Meer  dan  alleen  ‘tradiJonele  talen’    §  Ook  talen  van  nieuwe  buren  

§ Meer  dan  alleen  ‘standaardtalen’  §  Geen  pleidooi  voor  tussentaal  

25  

Page 26: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

ReferenJes  Blommaert,  J.  (2010)  The  Sociolinguis0cs    of  Globalizaton,  Cambridge:  CUP.  De  Schepper,  C.  (2011)  Engels  als  tweede  voertaal  in  het  Vlaamse  onderwijs.  MasterscripJe  Lessius  Antwerpen.    Hamel,  R.E.  (2006)  Language  Empires,  Linguis0c  Imperialism,  and  the  Future  of  Global  Languages,  Mexico:  Universidad  Autónoma  Metropolitana.  Leest,  B.  &  H.  Wierda-­‐Boer  (2011)  Talen  in  het  Hoger  Onderwijs.  Studie  van  het  IOWO  in  opdracht  van  de  Onderwijsraad.  Mauranen,  A.  (2016)  ‘How  do  we  write  in  English  as  a  Lingua  Franca?’  PresentaJe  UCL,  London,  24  februari  2016.  Oosterhof,  A.  (2015)  ‘Het  aandeel  van  het  Nederlands  in  het  hoger  onderwijs  van  Vlaanderen  en  Nederland.  Een  stand  van  zaken’.  PresentaJe  KANTL-­‐colloquium  De  posi0e  van  het  Nederlands  in  het  hoger  onderwijs,  Gent,  10  december  2015.  Oosterhof,  A.  (2007)  ‘Het  Engels  voertaal  aan  onze  universiteiten?  Een  inventariserend  onderzoek’,  Commissie  Cultureel  Verdrag  Vlaanderen-­‐Nederland.    Shohamy,  E.  (2007)  ‘Tests  as  Power  Tools:  Looking  Back,  Looking  Forward’.  In  J.  Fox,  M.  Wesche,  D.  Bayliss,  L.  Cheng,  and  C.  E.  Turner  (eds.),  Language  tes0ng  reconsidered.  Ozawa:  University  of  Ozawa  Press,  p.  141-­‐52.  van  Splunder,  F.  (forthcoming)  ‘Language  Ideologies  regarding  English-­‐Medium  InstrucJon  in  European  Higher  EducaJon.  Insights  from  Flanders  and  Finland’.  London:  Palgrave  Macmillan.  van  Splunder,  F.  (2015)  Taalstrijd.  Over  rela0es  tussen  talen  in  de  wereld,  Europa,  Nederland  en  Vlaanderen.  Brussel:  Academic  and  ScienJfic  Publishers.  van  Splunder,  F.  (2015)  ‘A  Tale  of  Two  Countries.  Diverging  Policies  on  English-­‐Medium  InstrucJon  in  the  Netherlands  and  Flanders’.  In  R.  Wilkinson  and  M.L.  Walsh  (eds.)  Integra0ng  Content  and  Language  in  Higher  Educa0on:  From  Theory  to  Prac0ce.  Frankfurt-­‐am-­‐Main:  Peter  Lang,  p.  89-­‐98.  van  Splunder,  F.  (2014)  ‘NegoJaJng  MulJlingualism  in  Flemish  Higher  EducaJon’.  In  J.W.  Unger,  M.  Krzyżanowski  and  R.  Wodak  (eds.)  Mul0lingual  Encounters  in  Europe’s  Ins0tu0onal  Spaces.  London:  Bloomsbury,  p.  221-­‐242.  Vertovec  S  (2007)  'Super-­‐diversity  and  its  implicaJons',  Ethnic  and  Racial  Studies,  30:  6,  1024  —1054    Wächter,  B.  &  F.  Maiworm  (eds.)  (2014).  English-­‐taught  programmes  in  European  higher  educa0on.  The  state  of  play  in  2014.  ACA  Papers  on  InternaJonal  CooperaJon  in  EducaJon.  Bonn:  Lemmens      

26  

Page 27: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!

Discussie  •  Hee�  de  universiteit  /  het  talencentrum  een  taalbeleid?  •  Wordt  het  taalbeleid  gestuurd  vanuit  de  overheid  (top  down)  of  

kan  de  instelling  autonoom  beslissen?  (boTom  up)  •  Is  er  een  discrepanJe  tussen  taalbeleid  en  –prakJjk?  •  Houdt  het  beleid  rekening  met  het  veranderende  taallandschap?  

(i.c.  superdiversiteit)  •  Wie  betaalt  voor  het  taalonderwijs?  (universiteit,  talencentrum,  

student?)  •  In  welke  mate  wordt  er  ingezet  op  het  Nederlands,  Engels,  andere  

talen?  (Welke  andere  talen?)  •  Welke  taaltests  worden  er  gebruikt?  (IELTS,  TOEFL,  eigen  test?)  •  Hoe  spelen  talencentra  in  op  maatschappelijke  veranderingen?  (bv  

vluchtelingen)  Wat  zijn  de  grootste  uitdagingen?    

27  

Page 28: NUT 160304 presentatie - Nederlandse en Vlaamse ... en -doceren in 2020 hoe, wie... · Overzicht’presentae ’! Engels! wereld! ’Europa! ’Nederland’en’Vlaanderen’! Taalbeleid’!