Met minder antibiotica
“door de pluimveeschakels heen” kan !
EN MOET !
André Steentjes, pluimveedierenarts
Vleeskuikensymposium Coppens diervoeding
Vleeskuikens antibioticavrij kan !?dinsdag 21 september 2010
22 dierenartsen (10 ♀♀)
(gedifferentieerd werkzaam)
• Sectie Pluimvee (4): DS, EG, RE, RJ
• Sectie Paard (10): AS, PO, EE, CD, TS, EBu, LJ, SS, KG, KD
• Sectie Herkauwer (3): NG, IT, RE
• Sectie Varken (5): RR, MS, JG, RJ,MH
• Sectie Gezelschapsdieren (2): LP, EBe
De pluimveesector
Vleeskuikens
Fok broederij
GPS
Opfok vermeerdering
Vermeerderingsbedrijven
Vleeskuiken broederij
Opfok-GPS
Top
fok
Opfok leg bedrijven
Leg bedrijven
Leg broederijen
Leg vermeerdering
Opfok legvermeer.
Fok broederij
Top
fok
De “opdracht” die mij is verstrekt !
• Duidelijke boodschap gewenst: het mag blijven
hangen !!
• Stof tot praten voor de (forum-)discussie
• Graag praktijkgericht: men moet er mee aan de slag
kunnen !
• Aandacht voor de voorschakels: “wat kunnen “die”
nog meer doen” ?
………aan de kaak stellen “claimcultuur”….
Mogelijke valkuilen !
• Teveel stof tot praten !
• De rol van de dierenarts zelf: “de spagaat”
• Te optimistisch ?
• Te belerend ??
– Het aanwijzen van mogelijke oorzaken van “(groot-)
gebruik” van antibiotica (beschuldigende vinger in de
richting van)• de dierenarts
• de pluimveehouder
• de voorlichter
• de broederij
• structuur en doelstelling van de vleeskuikenkolom (structuur: meer eieren, meer groei, uitladen
t.b.v. maximaal saldo)
• fokkerij
• veevoederfabrikant
Probleemstelling antibiotica:
• Toename van het totale antibioticumgebruik in de veehouderij in de periode 1999-2007: van 322 ton naar 590 ton actieve stof
• NB: tot 2006 ook toepassing van zgn. “voerbespaarders” (specifieke antibiotica in veevoer): in 1999 nog 250 ton, in 2005 nog 40 ton; m.i.v. 2006 geheel verboden
• NB: eigenlijk in 1999: het totale gebruik van antibiotica (incl. groeibevorderaars) dus meer dan 572 ton…..
Probleemstelling antibiotica:
• Toename van het totale antibioticumgebruik in de veehouderij in de periode 1999-2007: van 322 ton naar 590 ton actieve stof
• NB: tot 2006 ook toepassing van zgn. “voerbespaarders” (specifieke antibiotica in veevoer): in 1999 nog 250 ton, in 2005 nog 40 ton; m.i.v. 2006 geheel verboden
• NB: eigenlijk in 1999: het totale gebruik van antibiotica (incl. groeibevorderaars) dus meer dan 572 ton…..
• Toename van RESISTENTIE: ongevoeligheid van bacteriën tegen bepaalde antibiotica:
o.a.
• Methicilline Resistente Staphylococcus Aureus (MRSA)
• Extended Spectrum Beta Lactamase-producerende bacteriën (ESBL’s)
• Koppelbehandelingen: meer risico op resistentie dan individuele behandelingen
• Preventieve behandelingen.....
Reductiedoelstelling van de Minister:
•EIND 2011: 20% reductie t.o.v. 2009
•EIND 2013: 50% reductie t.o.v. 2009
Antibioticumreductie: Hoe ????
• Transparantie van antibioticumgebruik (Databases)
* Veterinair Centraal InformatieSysteem (VetCIS)
KNMvD, FIDIN en Dierenartscoöperatie AUV
* Verplichte melding door de dierenarts (IKB-KIP)
• Rapportage aan de overheid
• “benchmarks” voor dierenartsen
• Toezicht door een “Veterinaire Diergeneesmiddelen
Autoriteit” (in oprichting)
Initiatieven in de vleeskuikensector
• Masterplan “Selectief en correct antibioticagebruik in de vleeskuikenhouderij”(onderdeel van CONVENANT Antibioticaresistentie Dierhouderij)
• NOP+NVP+NEPLUVI+PPE stellen een COMMUNICATIEPLAN op om de bewustwording en betrokkenheid te vergroten bij de pluimveehouders
• één op één relatie DIERENARTS-PLUIMVEEHOUDER: beiden ondertekenen de OVEREENKOMST
• opstellen van een bedrijfsgezondheidsplan (Formularium) en bedrijfsbehandelplan op stalniveau:
•overleg aan de keukentafel : pluimveehouder + dierenarts + voorlichter (s)
• TRANSPARANTIE VAN HET ANTIBIOTICUMGEBRUIK : centrale melding in een database
• onderzoek naar ontwikkeling van antibioticumresistentie (indicatorbacteriën)
• KOPPELPASPOORT, o.a. voor eendagskuikens (o.a. met ABG’s)
• Project “Zicht op Gezonde Dieren”
• Innovatieprogramma “Antibioticavrije ketens” (GPS/Broederij Lagerwey)
• Stopzetting van het gebruik van cefalosporines door de kuikenbroederijen
Innovatieprogramma
Antibioticavrije Ketens
• Programma leider Lenie Klein Holkenborg
• Inhoudelijk expert Ineke Eijck
• Opdrachtgever LNV
• Verantwoordelijk Directeur Innovatienetwerk
• CLEAR: streven naar overbodig maken van antibioticumgebruik door innovatieve maatregelen
• Co-Innovatieprogramma
• Landbouwhuisdieren
• En
• Antibiotica
• Resistentie
Doelstelling
Ontwikkelen en implementeren van
een antibioticavrije productiewijze op
varkens en vleeskuikenbedrijven
Onder voorwaarde van:
- Welzijn dieren gewaarborgd
- Economische positie gehandhaafd
- Maatschappelijke acceptatie
Vooraf zoektocht naar ketens
• Aantal verkennende gesprekken
• Insteek: ketens met ambitie nodig
Twee ketens met bovenstaande ambitie gevonden
1. Varkensketen “De Hoeve”
2. Pluimveeketen “GPS/Lagerwey”
Programma in fasen
1. Fase Voorbereiding: 2 maanden
2. Fase Experimenteren: 18 maanden
a: Theoretisch kader (3 maanden)
b: Experimenteren (ca. 15 maanden)3. Fase Demonstreren/verbreden in de keten
(ca. 18 maanden)
==� periode na Innovatieprogramma
1. Ketens schalen zelf op (eigen beleid)
2. Verankeren
Deelnemende pluimveebedrijvengeografisch verspreid over Nederland
• 2 opfokbedrijven (opfokvleeskuikenouderdieren)
• 4 vermeerderingsbedrijven
• Broederij Lagerwey
• 8 vleeskuikenbedrijven
• Gecombineerde Pluimvee Slachterijen
Expertteam t.b.v. pluimveehouders
• Praktijkspecialisten/wetenschappers:– Dick Duindam Klimaat
– Joost Sparla Voeding
– Harry Vahl Ziekte en Voeding
– Ingrid de Jong Welzijn
– Arjan Stegeman Epidemiologie
– Maria Groot Kruiden
– Jaap Wagenaar Microbioloog
• Expertcoaches (gezondheid)– Jeroen Leus
– Goossen van den Bosch
– André Steentjes
Uitgangspunten in aanpak
1. Tijd voor goede voorbereiding
2. Overeenkomsten met bedrijven: afspraken vastleggen
3. Ketens aan het werk: - zelf monitoren- aanleveren voor bespreking in expertteam
4. Deskundigen in rol van coach en adviseur (expertteam)
Items in knelpuntanalyse
1. Diergeneesmiddelengebruik
2. Bedrijfshygiëne
3. Strooisel
4. Uitgangsmateriaal
5. Voer en drinkwater
6. Dierwelzijn
7. Technische resultaten
Monitoring op hoofdlijnenDoel van monitoring
Meten & Informatie verzamelen/inzicht
verkrijgen over:
1. Koppel gezondheid
2. Resistentieontwikkeling
3. Effect van andere aanpak
dan antibiotica
4. Economische gevolgen van
een andere aanpak
5. Gevolgen voor dierwelzijn
Wat wordt er gemonitord ?
Nulmeting
1. Uitgangssituatie
(bedrijfsbeschrijving,
historie, knelpuntanalyse)
Monitoring
1. Antibioticagebruik
2. Technische kengetallen
3. Resistentie
4. Dierwelzijn
5. Kosten-baten van
maatregelen
De pluimveesector
Vleeskuikens
Fok broederij
GPS
Opfok vermeerdering
Vermeerderingsbedrijven
Vleeskuiken broederij
Opfok-GPS
Top
fok
Opfok leg bedrijven
Leg bedrijven
Leg broederijen
Leg vermeerdering
Opfok legvermeer.
Fok broederij
Top
fok
Invloed van de voorschakel OPFOK:• Hygiëne !!!
• Kwaliteit eendagskuikens (!!!)
• Voorkom ziekte-insleep, m.n.op jonge leeftijd !
• Start: warmte, verse lucht (klimaat !!!), droog strooisel
• Bezetting, voerbaklengte
• Drinkwaterhygiëne !!
• Doordacht en juiste uitvoering van het vaccinatie-programma: – Mede gericht op het vermeerderingsbedrijf !!!
• Coccidiose-vaccin (dosis !!)
• IB-situatie (IB-varianten)
• O.R. ??
• o.a. stalspecifiek vaccin, w.o. E. coli
• In de toekomst Enterococcen ???
• Klimaat in de stal !!
Invloed van de voorschakel VB-bedrijf:
• Hygiëne !!!
• Klimaat in de stal !!
• Vleeskuikenouderdiervoer (genexpressie)
• Vaccinatie van de ouderdieren (maternale
immuniteit, o.a. IB, E. coli, Or,
Enterococcen ?)
Invloed van de voorschakel VB-bedrijf:
• Hygiëne !!!
• Klimaat in de stal !!
• Vleeskuikenouderdiervoer (genexpressie)
• Vaccinatie van de ouderdieren (maternale immuniteit, o.a. IB, E. coli, Or, Enterococcen ?)
Invloed op het vleeskuikenbedrijf ??
• Analyse van GD (50% van de Nl vleeskuikenhouders):
• Reden van behandelen (kuikens opgezet in 2008):
– Spijsverteringsproblemen 58,5%
– Ademhalingsproblemen 32,9%
– Bewegingsstoornissen 17,5%
– Problemen 1e levensweek 5,1%
– Overige 4,7%
• Dagdoseringen per dierjaar (dd/dj) in 2008: gem. 26,6
Bron: GD Pluimvee (juli 2010)
Invloed op het vleeskuikenbedrijf !!• Hygiëne: in de leegstand, maar ook tijdens de ronde !!!
• Overwogen BEZETTING….. (VERSCHIL zomer/winter)– Europese Vleeskuikenrichtlijn
• Ontvangst van de eendagskuikens– Gericht naar het KOPPELPASPOORT (wel/niet behandelen met antibiotica)
– Indien behandeld wordt: ALTIJD controle d.m.v. BO/ABG !!!!!
• Vaccinatieschema– Doseringen ?... Entreacties….
– Uitvoering ? …. Entreacties….
• Klimaat !!! – CO2-meting in de eerste levensdagen
– M.n. in de winterperiode: afkeuring door E. coli en O.r.
• Strooisel….. (voetzoollaesies, hakdermatitis….)
• DRINGEND ADVIES: sturen in de groei…. !!! >>>>>>
Invloed op het vleeskuikenbedrijf !!!
• Kritisch zijn t.o.v. correct en selectief gebruik ?
– Behandeling na entreacties (geluid op de koppel) ?
– Behandeling bij nat strooisel/”natte mest” ?
– Behandeling vanwege afkeuring bij “uitladen” ?
• Bereken de dosering in mg/kg lichaamsgewicht ?
• Gebruik uit “eigen voorraad” ?
• Is er een diagnose ?
– een geïsoleerde ziektekiem: een bacterie ?
– een gevoeligheidstest ?
• Sinds medio 2004: behandeling met Quinolonen (enrofloxacine, difloxacine,
flumequine) altijd op basis van ABG (afspraak KNMvD met LNV) !!!
We hebben samen een probleem
(op te lossen) !!
Antibiotica: gebruik ze goed,
en alleen als het moet !
Top Related