mediant Centrum Preventieve GGz
Symposium ‘actuele ontwikkelingen in de psychiatrische zorg’
Signalen van ouderenmishandeling
14 april 2008
Mieke van der Hout
mediant Centrum Preventieve GGz
Inhoud van de workshop
• Introductie
• Video ‘ACHTER GESLOTEN DEUREN’
• Informatie
• Discussie
mediant Centrum Preventieve GGz
Definitieouderenmishandeling/ontspoorde zorg
• Handelen of nalaten van handelen door degene die in een persoonlijke en of professionele relatie met de oudere staan
waardoor de oudere herhaaldelijk lichamelijke, psychische of materiële schade lijdt
en waarbij van de kant van de oudere sprake is van een vorm van gedeeltelijke of volledige afhankelijkheid
mediant Centrum Preventieve GGz
Omvang
• Onderzoek 1996: 5,6% van de bevolking > 65 jaar is slachtoffer geweest van een vorm van mishandeling
• Artikel in Psy nr. 11 2002: Schatting dat 30% van de thuiswonende dementerende ouderen ervaring heeft met mishandeling
mediant Centrum Preventieve GGz
Wat is anders bij ouderen?
• Ontspoorde zorg i.p.v. ouderenmishandeling
• Oorzaken
• Vertrouwensband en (wederzijdse) afhankelijkheid
• Zelden opzet
• Hulpverleners kunnen ‘dader’ zijn
mediant Centrum Preventieve GGz
Vormen van ouderenmishandeling
• Lichamelijke mishandeling
• Psychische mishandeling
• Verwaarlozing
• Uitbuiting
• Seksueel misbruik
• Schending van rechten
mediant Centrum Preventieve GGz
Lichamelijke mishandeling
• Slaan, schoppen, krabben, knijpen
• Vastbinden aan bed of stoel
• Mond afplakken, het zwijgen opleggen
• Extra medicatie geven
mediant Centrum Preventieve GGz
Psychische mishandeling
• Schelden, pesten, beledigen
• Dreigen, treiteren, intimideren
• Valse beschuldigingen uiten, liegen
• Verbaal of non-verbaal vernederen
• Isoleren, negeren en betuttelen
mediant Centrum Preventieve GGz
Verwaarlozing
• Onvoldoende eten en drinken
• Geen persoonlijke hygiëne
• Geen medische zorg
• Geen geestelijke zorg
• Niet voldoende liefde, aandacht en respect bieden
mediant Centrum Preventieve GGz
Seksueel misbruik
• Lijfelijk contact: aanranding en verkrachting
• Zonder lijfelijk contact: exhibitionisme, het ongewenst creëren van een seksuele sfeer of confronteren met pornografisch materiaal
mediant Centrum Preventieve GGz
Uitbuiting
• Stelen en misbruik maken van de goedgelovigheid van de oudere
mediant Centrum Preventieve GGz
Schending van rechten
• Bewust of onbewust het recht op vrijheid, privacy en zelfbeschikking ontnemen
mediant Centrum Preventieve GGz
Risicofactoren
• Toegenomen afhankelijkheid
• Sociaal isolement
• Machtsverschuivingen
• Loyaliteitsgevoelens
• Mate van wilsbekwaamheid
• Persoonlijke problemen van de mantelzorger/dader
mediant Centrum Preventieve GGz
Signalen bij de oudere • Huishouding en verzorging van de oudere dragen
sporen van verwaarlozing
• De oudere geeft onsamenhangende of tegenstrijdige verklaringen voor lichamelijke verwondingen
• De oudere krijgt niet de gelegenheid om met de hulpverlener te spreken zonder de aanwezigheid van de mantelzorger
• De oudere heeft lichamelijke en psychische klachten, zoals blauwe plekken, wonden of contracturen, slapeloosheid, agressie, angst, neerslachtigheid, verwardheid, onrust of apathie
mediant Centrum Preventieve GGz
Signalen bij de mantelzorger
• Totaal gebrek aan ondersteunend sociaal en/of hulpverleningsnetwerk
• De mantelzorger weigert samenwerking met professionele hulp- en dienstverleners
• De mantelzorger is onverschillig ten aanzien van het (medische) wel en wee van de oudere
• De mantelzorger vertoont verschijnselen van overbelasting
• De mantelzorger schreeuwt of scheldt tegen de oudere in aanwezigheid van de hulpverlener
mediant Centrum Preventieve GGz
Problemen bij de aanpak• Taboe
• Loyaliteitsconflicten
• Wederkerigheid
• Isolement
• Schaamte/schuldgevoelens
• Angst voor de toekomst
• Angst voor opname
mediant Centrum Preventieve GGz
Wat te doen?
• Niets doen: Net zo erg als zelf mishandelen
• Ga vooralsnog uit van twee slachtoffers
• Te snel handelen kan verkeerd uitpakken
• Beoordelen i.p.v. Veroordelen
• Consultatie vragen
mediant Centrum Preventieve GGz
DOEL = ALTIJD:
• STOPPEN / VERMINDEREN MISHANDELING
• DE WEG DAARHEEN HEEFT VELE BOCHTEN
mediant Centrum Preventieve GGz
Plan van aanpak in geval van signalen bij de mantelzorger
• Beoordeel situatie• Houdt contact met betrokkenen• Onderzoek situatie• Luister goed• Heb geduld• Maak situatie bespreekbaar met alle betrokkenen• Inschakelen aandachtsfunctionaris of
consultatieteam, overleg en advies vragen• Probleemeigenaar aanwijzen
mediant Centrum Preventieve GGz
AANPAK VAN OUDERENMISHANDELING IS:
MAATWERK & MENSENWERK
mediant Centrum Preventieve GGz
Meer informatie
www.vilans.nl
Kies: Vensters
Kies: Ouderen
Kies: Ouderenmishandeling
mediant Centrum Preventieve GGz
OUDERENMISHANDELING?
JA / NEE
ROLSTOELGEBONDEN VROUW (74) MET MS. PARTNER VERZORGT HAAR.
ALS HIJ UITGAAT, BIJV NAAR BILJARTCLUB, NEEMT HIJ DE TELEFOON MEE ZODAT ZIJ NIET KAN BELLEN
mediant Centrum Preventieve GGz
OUDERENMISHANDELING?
JA / NEE
ALLEENWONENDE DEMENTERENDE MAN. SCHOONDOCHTER DOET DE BOODSCHAPPEN
EN HOUDT HUIS SCHOON. ZE GEBRUIKT DE AOW VAN DE HEER VOOR HAAR EIGEN GEZIN
mediant Centrum Preventieve GGz
OUDERENMISHANDELING?
JA / NEE
BEDLEGERIGE VROUW (81) TIKT ALTIJD MET STOK OP DE GROND OM HAAR MAN TE ROEPEN. OP AVONDEN MET VOETBAL OP TV KRIJGT MEVR EEN DUBBELE DOSIS OXAZEPAM, DAN STOORT ZE HEM NIET BIJ TV-KIJKEN.
mediant Centrum Preventieve GGz
OUDERENMISHANDELING?
JA / NEE
MAN (75) SLAAT EN KNIJPT HULPBEHOEVENDE ECHTGENOTE (70) ALS ZE NIET GOED MEEWERKT BIJ AANKLEDEN. HIJ DWINGT HAAR OOK WEKELIJKS TOT SEKS OOK ALS ZE AANGEEFT NIET TE WILLEN
Top Related