Download - JF Magazine #23

een uitgave van Stichting Jeugdformaat

nummer 23 | Jaargang 7 | januari 2015

anjuna hoedemaekers.soCIaal team delft

deuren gaan nu veel sneller open

belInda anthonIssen,leIdInGGevende mCo

terugvallen op een veilige voorziening

roy van der toorn,PedaGoGIsCh medeWerker

het zit in kleine dingen, de hele dag door

MAGAZINE

transitie: samen sterk voor een betere zorg

JEUGDF - JF Magazine 23 - JAN 2015 v06.indd 1 22-12-14 16:44

Van de redactie

Ieder voordeel heeft (helaas) ook zIjn nadeelDe kansen die de transitie ons biedt, worden meer en meer duidelijk. De voordelen voor kinderen, jongeren en hun ouders worden steeds meer zichtbaar. Maar de consequentie van het hele nieuwe financieringsstelsel is ook een lager budget. De gevolgen hiervan zijn binnen Jeugdformaat inmiddels duidelijk. Het is een groot nadeel van de verandering die we als een voordeel kunnen zien voor de mensen waar we het bij Jeugdformaat allemaal voor doen.

Neem bijvoorbeeld het verhaal over het Sociaal Team in Delft. Deze gemeente loopt al een tijd voorop met de nieuwe manier van werken. ‘De deuren gaan sneller open door de samenwerking’ vertelt onze collega Anjuna Hoedemaekers, die in dit team met medewerkers van gemeente en andere zorg- instellingen in Delft samenwerkt. Als onze eigen collega met volle overtuiging stelt dat ‘deze manier van werken echt werkt’, moet dat toch buitengewoon motiverend zijn voor de collega’s die nog moeten starten in hun nieuwe rol?

In dit JF Magazine komen ook onze zorgdirecteuren aan het woord over de veranderingen die zij zien. Ieder afzonderlijk, maar ook in nauwe samenwerking, zijn zij al maanden bezig met de transitie en de gevolgen voor Jeugdformaat. Nu er duidelijkheid is over de budgetten, zetten zij de lijnen uiteen waar de afgelopen periode zo hard aan is gewerkt.

Toen onlangs nieuwe foto’s werden gemaakt voor de website en voor het drukwerk van Jeugd-formaat ontmoette mijn collega Ricardo van Deenen een cliënt van Jeugdformaat. Het verhaal dat hij optekende geeft een indrukwekkend inkijk in het leven van Gino. Een jongen die zijn nadeel weet om te zetten in een voordeel. Hoe knap! Wie dit leest, weet weer waar we het allemaal voor doen bij Jeugdformaat.

Ik wens u veel inspirerend leesplezier!

Rick van der BurgCorporate communicatieadviseur / persvoorlichter

Nr. 23 - Jaargang 7 - januari 2015JF Magazine is het blad van Jeugdformaat voor mede-werkers en pleegouders. JF Magazine verschijnt drie keer per jaar in een oplage van 2.100 exemplaren en wordt kosteloos verspreid onder alle medewerkers, pleegouders, stagiairs en externe personen die nauw aan de organisatie zijn verbonden. Verantwoordelijk voor de uitgave van JF Magazine is de afdeling Marketing en communicatie.

RedactieadresJF MagazinePostbus 11782280 cd rijswijkt 070 351 2751e [email protected] het redactieadres kun je reageren, suggesties voor artikelen aanleveren en extra exemplaren aanvragen.

Hoofdredactierick van der Burg

EindredactieMarcel Paapst

Redactiericardo van deenen (marketing & communicatie)Judith Kuijvenhoven (pedagogisch medewerker)Brigitte Lussing (leidinggevende ambulante hulp)Marlène reeuwijk (VSt-team pleegzorg)Karin toet (ambulant hulpverlener)

Trafficricardo van deenen

Fotografieerwin dijkgraafSikko van Griekenruud Voest

Aan dit nummer werkten verder mee Martine KlijnPerry SnelFrank van Wijngaarden

Vormgevingt2 Ontwerp, Katwijkwww.t2ontwerp.nl

Druk en verspreidingdima | Media Groep b.v.www.dimagroep.nl

Disclaimerauteursrechten voorbehoudenniets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de hoofdredactie openbaar worden gemaakt of verveelvoudigd.

cOLOFOn

NUMMER 23JF MAGAZINE2


inhOud

“transItIe vraaGt Grote taakvolWassenheId van de ProfessIonal”

daGboek van een PleeGouderPAGINA 16

“GenIet van de tIjd dat je thuIs kunt Wonen”PAGINA 12

En verder...kort nIeuWsPAGINA 4

de vIjf meestGestelde vraGen over de GevolGen van de transItIePAGINA 5

de meIden CrIsIs oPvanG PAGINA 9

jeuGd- en oPvoedhulPPAGINA 10

Column raad van bestuurPAGINA 11

hulP In GezInsverbandPAGINA 15

eIGen netWerk CentraalPAGINA 18

jonGerenCoaChInGPAGINA 19

ColleGa In beeld PAGINA 24

de transItIe In de PraktIjkPAGINA 6

offICIer mIrjam ChrIstIaansenPAGINA 22

leona bIerhuIsPAGINA 6

januari 2015 jF MaGaZinE 3


KOrt nieuWS

WIst je dat...

eIGen handelen loGeerhuIzen onder de loeP De logeerhuizen aan de Emmakade en de De Hasebroekstraat in Den Haag doen mee aan de proefinvoering ‘Richtlijn Residentiële Jeugdzorg’. Het doel is de kwaliteit van de hulpver-lening te verbeteren door het eigen handelen onder de loep te nemen om op die manier de kwaliteit van de hulpverlening naar betere resultaten te leiden. Eén werkwijze, één duidelijke lijn en een houvast voor professionals om samen met de jongeren te streven naar de beste zorg op maat, in overeenstemming met de beroepscode. Beide teams van de logeerhuizen Emmakade en Hasebroekstraat zijn met enthousiasme begonnen en zijn actief betrokken. Het betreft thema’s als leefklimaat, veiligheid in de groep, samenwerken met ouders en behoud van resultaten.Naast Jeugdformaat doen ook Pactum en Entrea mee. De proefinvoering Richtlijn Residentiële Jeugdzorg duurt ongeveer drie maanden en wordt begin 2015 afgerond. Op basis van de ervaringen tijdens de proefinvoering wordt de richtlijn aan-gepast en breed ingevoerd.

nIeuWe foto’s jeuGdformaat In de afgelopen periode zijn nieuwe foto’s gemaakt die Jeugd-formaat vanaf 2015 gaat gebruiken in de externe communicatie. De beelden zijn met name bestemd voor de website, de folders en andere externe uitingen. De modellen zijn gecast onder het eigen personeel en hun netwerk. De foto’s zijn genomen in vakantiepark Duynparc de Heeren van ‘s Gravenzande, op basisschool Bohemen in Kijkduin en het Dalton College in Den Haag.

jonGerenraad bIj jeuGdWelzIjnsberaad De Jongerenraad van Jeugdformaat was op 20 november aan-wezig op de landelijke dag van het Jeugdwelzijnswerk in Utrecht. Samen met 26 andere jongerenraden gingen de jongeren onder meer met elkaar in debat. Natuurlijk was de transitie een voor-naam gespreksonderwerp. Waar staan wij nu en waar willen de jongeren nog dat de gemeenten extra aandacht aan besteden? Er leefden veel vragen onder de jongeren, maar ze hadden ook tips voor de aanwezige ambtenaren. Het was mooi om te zien dat de leden van de jongerenraden gerichte vragen stelden over bijvoorbeeld het inkoopbeleid.

er verandert veelIn de laatste maanden van 2014 is er veel gebeurd binnen Jeugdformaat. Naast het feit dat de transitie werd voorbereid, zijn er ook belangrijke besluiten genomen over de voorgenomen fusie en bestaande samenwerkingsverbanden. Zo viel in oktober het besluit dat de fusie met De Jutters niet doorging. De risico’s van samengaan bleken te groot. Medio december werd ook bekend dat de locatie van JJC aan de Monsterseweg haar deuren binnenkort gaat sluiten. De voornaamste reden hiervoor ligt in het niet optimaal gebruiken van de capaciteit ten opzichte van de kosten. Met de beoogde verhuizing van twintig bedden naar de locatie Schakenbosch blijft Jeugdformaat in samenwerking met De Jutters wel gesloten jeugdzorg aanbieden.



Waarom Wordt de verantWoordelIjkheId voor jeuGdhulP beleGd bIj de Gemeente? de overheid heeft de ambitie om de zorg voor jeugdigen

dichter bij huis aan te bieden. hierdoor kan de zorg beter en goed-koper worden aangeboden en de samenwerking rondom een gezin verder worden verbeterd. de zorg voor de jeugd valt nu nog onder verschillende overheden en instanties. hierdoor is de zorg soms versnipperd en ingewikkeld. Gemeenten nemen daarom vanaf 1 januari 2015 de taken op het gebied van jeugdzorg van het rijk over.

Waar kan een ouder zICh vanaf 1 januarI 2015 melden voor hulP?elke gemeente heeft een andere route om hulpvragen

aan te melden. in elke gemeente is in elk geval een vestiging van het centrum voor Jeugd en Gezin (cJG). het cJG heeft con-tacten met alle zorgaanbieders en zal de zorg vinden die je als ouder of als kind nodig hebt. Veel gemeenten richten zogeheten wijkteams/jeugdteams om de hulp voor jeugdigen op lokaal of wijkniveau in te verzorgen. Per gemeente is dit verschillend. Meer informatie is te verkrijgen bij jouw gemeente. Je kunt uiteraard ook altijd bij Jeugdformaat terecht voor je vragen. Wij helpen je uiteraard graag verder.

Wat Wordt er nu van ouders verWaCht? als ouder hoef je nu niets extra’s te doen. in de loop van 2015 neemt de gemeente contact met ouders op om te

bekijken of en hoe lang de hulp nog nodig is. hoe de gemeenten dit proces precies gaan organiseren, is op het moment helaas nog niet helemaal duidelijk. in alle gemeenten zijn in elk geval centra voor Jeugd en Gezin (cJG) waar je terecht kunt voor vragen. uiteraard kun je ook met Jeugdformaat contact opnemen.

een kInd krIjGt nu zorG dIe hIj/zIj nodIG heeft. heeft hIj/zIj hIer In 2015

ook noG reCht oP? het uitgangspunt bij de verandering is altijd geweest dat gezinnen die op dit moment gebruikmaken van zorg en een indicatie hebben die doorloopt in 2015, recht blijven houden op zorg. de zorg loopt door tot het einde van het indicatiebesluit en geldt tot eind 2015. Loopt de indicatie langer door, dan bekijkt de gemeente in 2015 of die zorg ook voor 2016 voortgezet kan worden. Voor pleegzorg bestaat echter een uitzondering. als uw kind nu pleegzorg krijgt dan wordt de zorg in 2015 en de jaren erna, als dat nodig is, gewoon voortgezet.

moet een ouder zelf voor de hulP betalen?nee, de hulp voor kinderen tot

18 jaar wordt betaald door de gemeente. als een kind (voor een deel) bij ons verblijft, is de landelijke ouderbijdrage (LBiO) verplicht. Bij een uithuisplaatsing naar aanleiding van een rechtelijke uitspraak hoeft geen ouder-bijdrage betaald te worden.

1

4

3

2

5

Vanaf 1 januari 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering van de Jeugdwet. Maar wat betekent deze verandering eigenlijk? Wij zetten voor ouders de vijf meest gestelde vragen kort op een rij:

tranSitie

De vijf meest gestelde vragen over de gevolgen van de transitie

Heb je vragen over de gevolgen van de nieuwe Jeugdwet of heb je hulp nodig, neem dan contact op met ons contactcentrum via 088 - 352 00 00.



tranSitie in de PraKtiJK

et is fantastisch om te merken dat deuren veel sneller open gaan dan voorheen. Oplossingen voor de

multiprobleem gezinnen zijn veel sneller voorhanden.” Het is duidelijk dat Anjuna Hoedemaekers blij is met haar plek in het Sociaal Team van de gemeente Delft. De ambulant hulpverlener maakt er sinds 1 september 2014 deel vanuit namens Jeugdformaat. Anjuna geeft een inkijkje in de werkwijze die wel eens door vele gemeenten gevolgd kan gaan worden.

De gemeente Delft is al een tijdje voorloper in de nieuwe werkwijze die gemeenten kiezen na de transitie. In

september 2014 is het Sociaal Team ge-start en vanaf november zijn drie andere teams begonnen. Het Team Jeugd richt zich op milde vormen van hulp voor jon-geren. Het Team Wmo is gespecialiseerd in hulp voor volwassen inwoners van Delft en het Team Participatie steunt bur-gers als het gaat om werk en inkomen. Het Sociaal Team waarvan Anjuna deel uitmaakt, richt zich op de naar schatting 450 multiprobleem gezinnen die leven binnen de gemeentegrenzen van Delft.

anjuna hoedemaekers van jeuGdformaat Werkt In het soCIaal team In delft:

Deuren gaan veel sneller open

“Het mooiste aan deze werkvorm is dat we echt werken volgens de stelregel ‘één gezin, één gezicht, één plan”. Het is het eerste antwoord van de ervaren ambulant hulpverlener, als Anjuna begint te praten over haar rol in het Sociaal Team in Delft.

effectief werken“Ik ben vanuit Jeugdformaat voor twee jaar betrokken bij het Sociaal Team in de gemeente Delft. In ons team zitten twaalf

“h

“Ik merk dat deze werkvorm echt werkt”


De transitie geeft jeugdhulp-verleners meer ruimte, maar er is een andere houding nodig

om hiermee goed om te gaan.” Aan het woord is Leona Bierhuis. Zij is als productgroep manager Gezinscoach en Toeleiding dé aanvoerder van de twintig jeugdteams die in de gemeente Den

professionals en vooralsnog zijn we heel gericht in duo’s gaan werken. Zo leren we elkaars werelden beter kennen en doen we kennis en kunde op uit elkaars domein. Als ik samen met een collega van de gemeente Delft die is gespecialiseerd in financiën bij een gezin kom, merk ik dat deze nieuwe werkvorm ook echt werkt. Doordat hij precies weet hoe de regels rondom bijvoorbeeld schuldsanering in el-kaar steken, kunnen we effectief werken. Ik kan me vanuit mijn expertise richten op de andere problemen binnen een gezin en hij doet het financiële deel. Het is soms verbazingwekkend hoe snel deuren open-gaan die ik voorheen zelf maar moeizaam kon vinden, laat staan open krijgen.” Anjuna is enthousiast over haar nieuwe rol in het Sociaal Team. “De lijnen zijn nu echt veel korter dan voorheen.”

nauwelijks kadersHet Sociaal Team bestaat uit ervaren professionals die, onder aanvoering van een gedreven leidinggevende, steeds meer als generalisten te werk zullen gaan. “Momenteel zijn er eigenlijk

Haag zijn gevormd. “De transitie vraagt een grote taakvolwassenheid van de medewerkers. Gezinnen kunnen hier-door beter worden geholpen. We halen er nu dírect de hulp bij die nodig is, in plaats van dat we gezinnen en kinderen verwijzen”, aldus Leona. “Dat is de grote winst die we hiermee behalen.”

nauwelijks kaders. Die bouwen we momenteel zelf, passend binnen de wetgeving en de sociale visie van Delft.” Het is een situatie die hoort bij de trans-formatie die de jeugdzorg momenteel ondergaat. “Maar dit mag ook niet te lang duren. Ons team is samengesteld

leona bIerhuIs: “We halen In den haaG nu díreCt de benodIGde hulP erbIj”:

Transitie vraagt grote taakvolwassenheid professional

Leona Bierhuis heeft veel ervaring in diverse rollen in de jeugdhulpverlening. Zo was ze eerder ook actief voor Jeugd-formaat. “Ik ben betrokken geweest bij het opzetten van Opvoeden in de buurt. Eigenlijk was dit al een voorloper van de manier waarop we nu in de hele jeugdhulpverlening gaan werken.”

uit mensen die vorm kunnen gaan geven aan die kaders. We willen laagdrempelig zijn, maar we moeten kritisch blijven op wat we wel en niet doen. Vast staat dat het gezin het vooral zelf moet doen. Meer dan in de oude situatie is het voor ons veel meer duwen dan trekken.”

Welke orGanIsatIes maken deel uIt van het soCIaal team In delft?•GGZ(geestelijkegezondheidszorg)•StichtingMEE(ondersteuningaanmensenmeteenbeperking)• IpseDeBruggen(gehandicaptenzorg)•BureauJeugdzorg(jeugdbescherming)•GemeenteDelft(jongerenloket,financiëlewinkel,juridischenfinanciële

ondersteuning)•Careyn(thuiszorg,verplegingenverzorging,maatschappelijke

dienstverlening)•Kwadraat(maatschappelijkewerk)•Steunpunthuiselijkgeweld•SVODelft(samenwerkingsverbandvoortgezetonderwijs)•Jeugdformaat(jeugd-enopvoedhulp)

in de toekomst is de verwachting dat ook Brijder (verslavingszorg) en Palier (reclassering) aansluiten in dit team.

“d



De gemeente Den Haag is volgens Leona goed voorbereid op de veranderingen die de transitie met zich meebrengt. “De verantwoordelijk wethouder is zeer betrokken, net als de directies op het stadhuis. Er zijn veel extra mensen inge-zet om de transformatie goed vorm te geven. Dat wil overigens niet zeggen dat alles vlotjes loopt, maar dat is logisch. Dit is de grootste verandering die de gemeente ooit heeft ondergaan.”

Splitsing beleid en uitvoeringIn de gemeente Den Haag wordt al sinds 2011 gewerkt met Jeugdteams waarin verschillende professies samenwerken. Maar nu de gemeente ook echt de verantwoordelijkheid krijgt over de hulpverlening aan kinderen, jongeren en hun ouders, zijn veel meer wijzigingen doorgevoerd. Zo bestaat sinds juli 2014 een duidelijke splitsing tussen beleid en uitvoering. “Binnen de gemeente Den Haag dienst Onderwijs, Cultuur en Wel-zijn is de afdeling Participatie, Zorg en Jeugd verantwoordelijk voor beleid. Voor de uitvoering is dat GGD Haaglanden”, zegt Leona, die al eerder als manager bij de GGD nu invulling geeft aan de nieuwe manier van werken. “Er zijn inmiddels twintig Jeugdteams actief binnen de gemeentegrenzen. Nu zijn deze nog over stadsdelen verdeeld en in een later

stadium worden zij steeds meer op buurtniveau actief. Maar daarvoor is het nu nog net iets te vroeg.”

Sneller schakelenWaar vroeger Bureau Jeugdzorg in de lead was en als toezichthouder fungeer-de, is de instroom van klanten nu bij de CJG Servicedienst ondergebracht. “We doen hiermee nu sinds 1 november er-varing op. De medewerkers van Bureau Jeugdzorg afdeling Toegang en de GGD gezinscoaches werken vanuit één kamer samen voor de CJG telefoondienst. Nu al merken we dat we sneller kunnen schakelen en op een andere manier hulp kunnen inzetten. En waar ouders het zelf kunnen, activeren we hen naar het voorliggende veld. Als begeleiding vanuit het CJG moet worden ingezet, maken we een match met een gezinscoach op basis van de juiste expertise.”

Grote betrokkenheid Jeugdformaat“De transformatie van de jeugdhulpverlening gebeurt in een ongelofelijke pressure cooker. Het gaat nu allemaal heel erg snel”, vertelt Leona. “Daarom ben ik ook zo blij met de grote be-trokkenheid van Jeugdformaat bij de uitwerking van de nieuwe werkwijze. Als innoverende organisatie loopt Jeugd-

formaat nu eenmaal op veel vlakken voorop. Daarvan hebben we in de teams natuurlijk veel profijt. Veel professionals van Jeugdformaat zijn vertegenwoordigd in de Jeugdteams en ook vanuit het management is de betrokkenheid groot. Zo maakt bijvoorbeeld Joyce Vijverberg, als leidinggevende van Jeugdformaat, deel uit van het reguliere managers- overleg van de Jeugdteams. Zij zorgt zo voor de verbinding tussen de dagelijkse actualiteit die daar speelt en de expertise die Jeugdformaat in huis heeft. Daar zijn we heel blij mee.” Beter voor gezinnenVolgens Leona vraagt de transitie dan wel veel van de professionals, voor de gezinnen voorziet ze echt een verbe-tering. “Het geschuif tussen allerlei instellingen is echt voorbij. Als blijkt dat een bepaalde hulpvorm is gewenst, dan schuift zo’n specialist direct aan. Hier zit ook de professionele meerwaar-de voor de collega’s van bijvoorbeeld Jeugdformaat in de Jeugdteams. De afweging die daar wordt gemaakt, zorgt voor meer verantwoordelijkheid. Het vraagt om een hoge mate van taakvolwassenheid van de professionals. Maar hierdoor gaat de kwaliteit van de jeugdhulpverlening omhoog.” ö Door MarCel PaaPst

“Het geschuif tussen allerlei instellingen is echt voorbij.”



MeidencriSiSOPVanG

VeranderingenVanaf 1 januari 2015 draagt het Rijk de taken voor jeugdhulp over aan gemeen-ten. De overheid wil onder meer dat zorg dichter bij huis wordt aangeboden. ”Ambities die wij ondersteunen, maar in specifieke gevallen is de realiteit iets weerbarstiger”, vertelt Naima Lagoui Boukhrissa, pedagogisch medewerker bij de meidencrisisopvang van Jeugd-formaat. “Er zijn nog altijd jongeren die niet meer naar huis kunnen. Zij worden ernstig bedreigd, seksueel misbruikt, zijn in handen gevallen van een loverboy of hebben te maken met eerwraak. Zij moeten altijd kunnen terugvallen op een veilige voorziening die hen de hulp biedt die zij hard nodig hebben.”

ZorgenMet de overgang van jeugdhulp naar de gemeente zijn er ook wat zorgen, stelt

Belinda Anthonissen, leidinggevende van de meidencrisisopvang. ”Nu de gemeente verantwoordelijk wordt voor de veiligheid van de jeugd, is het belangrijk dat zij in nijpende situaties de weg naar de mei-dencrisisopvang snel weten te vinden. We zien dat veel meisjes echt nog behoefte hebben aan een veilige plek waarin zij volledig tot rust kunnen komen. De situatie waarin zij zich bevinden, is soms zo bedreigend dat het niet verantwoord is hen zomaar te laten gaan. Als deze meis-jes niet de veiligheid en aandacht krijgen die zij nodig hebben, dan zijn de (maat-schappelijke) gevolgen niet te overzien”, waarschuwt Anthonissen.

Naima vult aan: “Wij helpen de meisjes waar nodig. Dat doen wij zo veel mogelijk samen met het sociale netwerk van het meisje. Vader, moeder, broers en/of zus-sen. Maar ook met familie en vrienden.

een bezoek aan de meIdenCrIsIsoPvanG

het Gevaar lIGt overal oP de loerDe verwachtingen over onze jongeren zijn hooggespannen. Veel jongeren kunnen die verwachting aan. Anderen zijn minder goed bestand tegen de druk en kunnen verleidingen minder goed weerstaan. Een bezoek aan onze meidencrisisopvang laat zien dat er echt nog steeds veel meiden zijn die dringend hulp nodig hebben

Zij spelen elk op hun eigen manier een cruciale rol om het toekomstperspectief, maar vooral de veiligheid te vergroten.”

Kennis delenOm de groeiende problematiek rondom geweld tegen meisjes aan te kunnen pakken, is binnen de Haagse regio het zogenoemde 18-min-overleg gestart. Organisaties zoals de GGD, het CIT, de Politie Commerciële Zeden, Meldpunt jeugdprostitutie en organisaties als Jeugdformaat werken nauw samen om actuele problemen in de groep jongeren onder de 18 jaar te bespreken. Zij komen frequent bij elkaar om kennis te delen, praktijksituaties te bespreken en een beeld te vormen van risicogroepen. ”Wij bespreken eigenlijk alle actuele onderwerpen waarin het risico voor kwetsbare meisjes groot is”, zegt Naima. “Denk aan de enorme groei en impact van social media als Facebook. De drem-pel voor grensoverschrijdend gedrag wordt steeds lager en niet iedereen is hier tegen bestand. Het ronselen van jonge meisjes via social media neemt bijvoorbeeld sterk toe. Ook het ronse-len van meisjes voor de strijd in Syrië en Irak is een onderwerp dat op de agenda staat. Wij doen er alles aan om te voorkomen dat meisjes soms letterlijk een grens overschrijden. Dat is bijzonder hard werken, maar vooral de reden waar-om wij dit dankbare werk met zijn allen doen.” ö Door Perry snel



e voordeur van Jeugdformaat. Dat is het werkgebied van zorgdirecteur Aubrey Spijker. “Jeugdformaat is in de nabije toekomst nog meer zichtbaar in de samenleving

door onze participatie in de jeugdteams. Daardoor kunnen we verder vorm geven aan het bieden van integrale zorg.”

Aubrey Spijker stuurt het brede gebied van Jeugd- en Opvoedhulp binnen Jeugdformaat aan. “De afgelopen jaren hebben we een stevige positie in Haaglanden gerealiseerd. We zijn zichtbaar in scholen, bij kinderdagverblijven en bij andere partners in de jeugdzorg. De komst van jeugdteams en de deelname van onze medewerkers daarin, geeft ons een kans om dit verder uit te bouwen. De transitie borduurt eigenlijk voort op de beweging die Jeugdformaat anderhalf jaar geleden heeft ingezet. Nadat eerder

Bureau Jeugdzorg de voordeurfunctie verzorgde, gebeurt dit vanaf het nieuwe jaar in de jeugd- of wijkteams. Het inzetten van onze kennis en kunde in deze teams maakt ons laagdrempeliger en zichtbaarder. In samenwerking met onze partners geven we verder vorm aan het geven aan integrale jeugdzorg. Door er vroeg bij te zijn, hoop je zwaardere zorg te voorkomen. Maar ook daar waar het nodig is, kan direct zware zorg ingezet worden.”

daghulpHet bieden van hulp in het normale leven staat hoog in het vaandel van Jeugdformaat. Dat komt onder meer tot in uiting in de Daghulp. “Sinds een halfjaar zijn we een nieuwe vorm van daghulp aan het implementeren”, vertelt Spijker. “We bieden zoveel mogelijk hulp daar waar het kind en het gezin zijn, dus thuis, op het kinderdagverblijf of op school. We willen de hulp normaliseren door deze dichtbij het gewone leven aan te bieden. Dat zorgt ervoor dat de hulp kwalitatief veel beter is en vooral ook veel bestendiger. Een mooie bijkomstigheid is, gezien de reductie-opdracht van de transitie, dat we dit nieuwe aanbod veel goedkoper kunnen aanbieden”, zegt de zorgdirecteur.

Het bieden van hulp aan kinderen dichtbij hun eigen leven, zorgt ook voor het ontwikkelen van nieuwe vormen van hulp. Ook in 2015 wordt het aanbod verder ontwikkeld, legt Aubrey Spijker uit. “Zo zijn we bijvoorbeeld in gesprek met collega- organisatie Ipse de Bruggen om te kijken of we ons Daghulp-programma en hun programma bedoelt voor jonge kinderen met een licht verstandelijk beperking beter op elkaar kunnen afstemmen. Vooral bij jonge kinderen is het best moeilijk om altijd de noodzakelijke hulp direct goed in te schatten. Door een nauwe samenwerking voorkom je het stapelen van zorg en kunnen we direct de zorg aanbieden die nodig is.”

Verschil makenDaghulp past helemaal in de lijn van de transitie door hulp meer preventief in te zetten. Door zo jong mogelijk de juiste hulp te bieden, voorkom je zwaardere zorg op latere leeftijd. “We moeten met elkaar opletten dat de aandacht niet te snel gaat naar slechts de jongeren in de middelbare schoolleeftijd”, waar-schuwt de zorgdirecteur. “Door vroegtijdige hulp voor het jonge kind kun je echt een verschil maken voor hun verdere leven.” ö Door riCk van Der Burg

d

aubrey sPIjker, zorGdIreCteur jeuGd- en oPvoedhulP

“Op jongere leeftijd kun je echt het verschil maken”

JeuGd- en OPVOedhuLP



aubrey sPIjker, zorGdIreCteur jeuGd- en oPvoedhulP

“Op jongere leeftijd kun je echt het verschil maken”

toen ik deze column over de ‘transitie’ ging schrijven, was mijn eerste refl ex in te gaan op de bestuurlijke en inhoude-lijke aspecten van de beoogde trans-formatie. Over lokale jeugdteams, over gemeentelijk beleid, over afbouwen van zware zorg en meer preventief gaan werken, over de kracht van het eigen netwerk, over….

de tekst was al bijna klaar, maar uiteindelijk heb ik dat a4’tje wegge-gooid om te kiezen voor wat mij de laatste weken feitelijk meer en intens bezighoudt: de werkelijke situatie van medewerkers die bang zijn door bezuinigingen hun baan te verliezen.

en de gevoelens bij collega’s over hoe het is om in deze tijd een andere functie te vinden.

terechte emoties die me in iedere ontmoeting met collega’s weer raken. de inhoudelijke motieven achter de de-centralisatie en de door Jeugdformaat al lang ingezette transformatie deel ik als bestuurder van Jeugdformaat volledig.Zezijn,mitsverstandigingezet, onontkoombaar. in die bewe-gingendeverschuivingvanfinanciëlemiddelen van de landelijke overheid naar gemeenten zit ook een forse bezuiniging. Wellicht begrijpelijk,maar toch…

Vijftien procent minder budget, over drie jaar, zeggen de landelijke beleidsmakers nu. Om ons heen zien we dat nog hogere kortingen worden opgelegd. ik denk dat we ’blij’ mogen zijn als we dat bij Jeugdformaat weten om te zetten in twintig procent over drie jaar. dan zitten we immers nog behoorlijk onder het landelijk gemid-delde. Maar toch…, dan spreek ik als werkgever over tientallen tijdelijke contracten en vaste aanstellingen diewemoetenbeëindigenbijJeugd-formaat. Onontkoombaar. Mensen. collega’s van Jeugdformaat, jonge mensen in een onzekere arbeidsmarkt, kostwinners, hypotheekbezitters.

en welke troostende of perspectief-volle woorden kan ik dan bieden als bestuurder, maar toch vooral als werkgever? “dat het moeilijk is.” “dat het voorlopig onrustig zal blijven.” “dat het heel vervelend voor je is.” Onmachtig gebrabbel soms, menselijk gezien ervaar ik dat zo. daarom zet ik me in voor goede communicatie over de gevolgen. Wil ik uitleggen waarom en wat er gebeurt. denk dan niet alleen aan die enkele e-mail die je van de raad van Bestuur krijgt, maar ook en vooral aan de communicatie door je zorgdirecteur of leidinggevende. en ik wil óók persoon-lijk aanspreekbaar en ontvankelijk zijn. daarom zal ik tot het uiterste gaan om tot goede sociale regelingen te komen. als we elkaar ooit over dit onderwerp ontmoeten, hoop ik dat je weet dat dit me beweegt.

Fred Venus Voorzitter Raad van Bestuur

Wat me beweegt

cOLuMn raad Van BeStuur

JANUARI 2015 JF MAGAZINE 11



de (Oud-)cLiënt

het leven Is als zeIlen: ook met teGenWInd kun je vooruIt komen

“GenIet van de tIjd dat je thuIs kunt Wonen”

Soms komen er mensen op je pad waar de inspiratie vanaf spettert. Zo raakte ik bij toeval in gesprek met Gino. Een stoere en zelfverzekerde tiener van 16 die in zijn leven al het nodige heeft meegemaakt. Een jongen die in staat is om bijna elk nadeel te vertalen in een voordeel. Een verhaal dat meer dan de moeite waard is om te delen.



et is september 2014. Jeugd- formaat is bezig met een foto- reportage op Duynparc De

Heeren in ’s Gravenzande. Al snel raak ik in gesprek met Gino. Eén van de jongeren die is gevraagd als ´model´ te fungeren. Gino is 16 jaar, maar staat zeer volwassen in zijn schoenen. Niet alleen qua uiterlijk ziet hij er ouder uit, maar ook zijn persoonlijkheid doet vermoeden dat hij al op jonge leeftijd beschikt over de nodige levenservaring. Hij is open en al snel wordt duidelijk dat hij een lange weg heeft afgelegd om te komen waar hij nu is. Hij is duidelijk dat zijn leven niet in het teken van medelijden staat, maar het is een geschiedenis van doorzettings- vermogen en inspiratie.

dappere stapZijn thuissituatie was allerminst stabiel. De situatie was dusdanig bedreigend dat zijn moeder Petra het ingrijpende besluit nam om Gino en zijn negen jaar oudere broer uit het gezin mee te nemen en een nieuwe start te maken. Voor Gino een lastige tijd en hij heeft hulp gekregen om die gebeurtenissen een plaats te geven. Het is duidelijk dat hij zijn moeder zeer dankbaar was dat zij die dappere stap destijds heeft durven zetten. “Mijn moe-der was een sterke vrouw die nooit heeft geklaagd. De emmer was echter vol en liep over”, vertelt Gino.

Koninginnedag 2012Op 29 april 2012 zitten Gino en zijn moeder op de bank als zijn moeder zich niet goed voelt. Ze heeft pijn in haar borst en ze vermoedt een hartaanval. De pijn wordt gelukkig snel minder. Toch besluit zij de volgende dag, een warme Koninginnedag, samen met Gino naar de huisarts te gaan die haar doorver-wijst naar het ziekenhuis. Er worden röntgenfoto’s gemaakt van haar longen waarop vlekken te zien zijn die duidelijk verontrustend waren. Al snel komt de onheilspellende boodschap dat zijn moe-der longkanker heeft. Het blijkt al in een vergevorderd stadium te verkeren en

h ders werd behandeld dan de anderen. Ik liep in oude kleding en ik mocht niet mee met dagjes uit. Dat voelde niet goed.”

Uiteindelijk vond Gino bij zijn grootouders, de ouders van zijn moeder, een nieuw onderdak. “Ik heb een hele sterke band met mijn opa en oma. Het was een fijne tijd, maar opa en oma waren al wat ouder en hadden wat fysieke ongemakken”, aldus Gino. “Ik wilde hen niet tot last zijn. Zij zijn mijn opa en oma en ik vond dat zij niet hoefden te zorgen voor een tiener.”

ZelfstandigheidBegin 2014 krijgt hij gelukkig de mogelijkheid om te verblijven in een logeerhuis van Jeugdformaat. Hij krijgt een eigen plek op de Windjammersingel. Eindelijk heeft hij een eigen kamer en vindt al snel zijn plek. Hij komt in het logeerhuis even volledig tot rust. Al snel verhuisde Gino naar een 16+-voorziening.

niet meer te genezen. Zijn moeder heeft nog maar enkele maanden te leven. De donkere wolken pakken zich samen en een nieuwe fase dient zich aan in het jonge leven van Gino.

Onvermijdelijk momentOm de tijd die resteert te verlengen, besloot zijn moeder om chemotherapie te ondergaan. Gino gaat inmiddels minder naar school en neemt de ver-antwoordelijkheid voor het huishouden op zich. Hoewel hij een oudere broer heeft, zorgt hij voor zijn moeder. “Ik heb toen geleerd om een huishouden te organiseren”, zegt Gino.“Ik vond het belangrijk dat ík voor haar kon zorgen. Ik wilde geen wildvreemde aan het bed van mijn moeder. We sliepen samen in de woonkamer en ik heb geprobeerd haar niet alleen te laten. Zij was dapper en sterk, maar wij wisten allebei dat het einde naderde.”

Op 2 december 2012 kwam het onver-mijdelijke moment. Zijn moeder was thuis en lag in bed. “Het is tijd, hè”, zei de huisarts. “Ik was erbij toen mijn moe-der stierf. Zij is in mijn armen gestorven, precies zoals wij dat met elkaar hadden besproken”, kijkt Gino terug op dit pijnlij-ke moment in zijn leven.

ZoekennaareengeschikteplekNa het overlijden van zijn moeder volgt een ‘zwerftocht’ om een geschikt huis te vinden. Hij vindt onderdak bij zijn tante, maar door het autisme van zijn neefje ontstond veel onenigheid. Hij besloot te vertrekken en kon tijdelijk wonen bij een vriendin van zijn moeder. Het was goed bedoeld, maar uiteindelijk werkte dit ook niet”, vertelt Gino. “Ik merkte dan ik an-

Samen met de medewerkers van Jeugdformaat werd hier hard gewerkt aan het ontwikkelen van meer zelf-standigheid. In de 16+-woning kreeg hij begeleiding bij het versterken van specifieke competenties en praktische vaardigheden die nodig zijn om op eigen benen te staan.

Bij Gino wordt al snel duidelijk dat hij ontzettend gemotiveerd is om zijn eigen leven vorm en inhoud te geven. Sinds enkele weken heeft hij zelfs een eigen wo-ning via Jeugdformaat in Leidschendam, vertelt de trotse jongeman. “Het is echt heerlijk om op mijzelf te wonen. Hoewel ik die vrijheid ook in de 16+-woning kon vinden, voelt het toch anders. Geen continue begeleiding meer, maar nu juist

“Ik wil voldoende verdienen, om geld opzij te zetten voor mijn kinderen”



incidentele coaching. Ik heb de idee dat ik er klaar voor ben en ik ga er alles aan doen om te slagen.”

School en toekomstDe jaren waarin hij voor zijn moeder zorgde, stond school op een laag pitje. “Het is mij helaas niet gelukt om de mid-delbare school af te maken. Toch wilde ik graag verder. Daarom ben ik gestart met een MBO-opleiding Signmaker (niveau 2) aan het Grafisch Lyceum in Rotterdam. Hier ben ik altijd achter de computer bezig met visuele communicatie. Ik leer hier reclame-uitingen te ontwerpen en te bewerken van bijvoorbeeld logo’s, auto-reclame, reclamezuilen en posters.”

Het is duidelijk dat hij beschikt over de nodige dosis ambitie. Hij wil niet alleen een vervolgopleiding gaan doen, maar wil ook graag zelfstandig ondernemer worden. “Ik wil later voldoende verdie-

nen, zodat ik geld opzij kan zetten voor mijn kinderen. Al kan ik maar iets op een spaarrekening zetten. Ik weet namelijk als geen ander, hoe moeilijk het is als je geen geld hebt”, vertelt Gino.

In de trein naar school in Rotterdam denkt hij nog vaak aan vroeger. “Ik waar-deer de tijd dat ik nog met mijn moeder woonde. Als je op jezelf woont, heb je zoveel verantwoordelijkheid en zoveel te doen. Wassen, strijken en boodschappen doen, het hoort er allemaal bij. Ik begrijp niet dat er jongeren zijn die zo nodig het huis uit willen”, zegt Gino met een lach op zijn gezicht.

inspanning en ontspanningNaast school werkt Gino op donderdag-avond en in het weekend bij Aktiesport in Leidschendam. Als ik vraag of dat een beetje verdient, moet hij lachen. “Tuurlijk verdien ik iets, maar ik heb het vooral ontzettend naar mijn zin en dat is wat ik nu belangrijk vind.” In Leidschen-dam speelt hij ook nog eens vrij fanatiek waterpolo. In principe wordt drie keer in

de week getraind. “Maar de weken dat ik dit haal, zijn op één hand te tellen. Ik heb veel dingen die ik leuk vind. Mijn school en werk zijn belangrijk. Toch vind ik het ook fijn om af en toe met vrienden te doen wat ik leuk vind. In waterpolo kan ik lekker mijn energie kwijt. Ik ben lekker bezig, al zeg ik het zelf.”

SchorpioenHet gesprek komt weer terug bij zijn moeder. “Ik heb mijn moeder bij de begrafenis beloofd dat ik sterk zal zijn en mijn school zal afmaken. Die belofte ga ik zeker nakomen. Ik hoop dat ze trots op me is!” Ons gesprek loopt teneinde en we schudden elkaar de hand. Ik zet hem af bij het metrostation en wil wegrijden. Ik zwaai en ik hoor Gino nog roepen; “O ja, ik ga ook nog een tatoeage zetten als aandenken aan mijn moeder. Een schorpioen, want dat was haar sterren-beeld.” “Waar?” vraag ik. “Op mijn hart natuurlijk. Ik moet het alleen nog even aan opa vragen”, roept hij glimlachend. Het is een gesprek geweest om niet snel te vergeten. ö Door riCarDo van Deenen

“Ik ben lekker bezig, al zeg ik het zelf”


HULPINGEZINSVERBAND

erwijl in de media vaak sceptische geluiden te horen zijn over de transitie zijn het vaak de zorgverleners die juist de kansen zien. Dat is bij zorgdirecteur Janneke

van Eijk niet anders. “Ik zie dit proces als een kans”, vertelt ze. “Het is hét moment om kritisch naar de zorgverlening te kijken. We kunnen nu echt bepalen wanneer je als Jeugdformaat van toegevoegde waarde kunt zijn in de zorg aan jeugdigen.”

De ontwikkellijn van Janneke van Eijk strekt zich uit van ambu-lante zorg tot pleegzorg en gezinshuizen. De zorgdirecteur stelt dat de uitgangspunten van de transitie een bevestiging zijn van het beleid van Jeugdformaat. “Hulp bieden zo licht als het kan en die zoveel mogelijk laten aansluiten op het gewone leven. En dat gebeurt in de pleeggezinnen en bij de gezinshuizen.”

trots“Die lijn hebben wij al jaren geleden ingezet. Pleegzorg als het kan en als de problematiek van het kind daar te complex voor is, dan is een gezinshuis de optimale oplossing. Wij zijn er namelijk van overtuigd dat het voor de jeugdige beter is om de zorg te krijgen in een gezin. We hebben de laatste jaren hard gewerkt

aan het uitbreiden van het netwerk van pleeggezinnen en gezinshuisouders. Het resultaat is dat er eigenlijk geen jeugdige onder de twaalf jaar meer verblijft in een groepsopvang. Daar mogen we trots op zijn. Menig collega-organisatie is daar nog wel eens jaloers op”, merkt Van Eijk op.

Waar na de transitie moet worden bezuinigd, geldt dat op dit moment niet voor pleegzorg. “Wij gaan niet bezuinigen op pleegzorg”, is de zorgdirecteur stellig. “Door een andere organi-satie van het werk, als gevolg van de transitie, kan het zijn dat pleegouders te maken krijgen met een wisseling van hun pleeg-zorgbegeleider. Dit kunnen we helaas niet altijd voorkomen.”

ZorgpartnersDe pleegouders zijn erg belangrijk voor Jeugdformaat en daarom wordt in hen geïnvesteerd. “Zij zijn onze partners in de zorg. Daarom gaan we onze dienstverlening verder vergroten door het aanbieden van trainingen en thema-avonden. Maar ook praktische diensten bijvoorbeeld als intermediair voor het uitwisselen van kleding of speelgoed. Wij willen de gezinnen proberen te ontlasten om ervoor te zorgen dat zij een goede balans kunnen houden. Dat doen we samen met de pleegge-zinnen en de POR, de pleegzorgraad, als vertegenwoordiger van deze ouders.

enthousiastNaast de opvang van kinderen is Van Eijk ook verantwoorde-lijk voor de methodieken Ouderschap Blijft en Voorkoming Uithuisplaatsing. “Het zijn programma’s die aansluiten op problematiek in de maatschappij en de gedachte achter de transitie. Voorkoming Uithuisplaatsing biedt gezinnen met heel complexe problematiek intensieve begeleiding waardoor kinderen toch thuis kunnen blijven wonen. Ouderschap Blijft helpt gescheiden ouders om te zorgen dat hun kinderen niet de dupe worden van een problematische scheiding. Wij reiken de instrumenten aan die voor een normalisatie van de situatie zorgen. Het zijn twee voorbeelden die perfect passen in de gedachte van de transitie: snelle, doelgerichte hulp met de eigen kracht van het gezin.” ö Door riCk van Der Burg

t

zorGdIreCteur janneke van eIjk, hulP In GezInsverband

“Onze manier van werken past in de visie van de transitie”



het daGBOeK

daGboek van een PleeGouder

“Fijn om te merken dat ze echt meedraait in het gezin”Arianne van Rumpt is 33 jaar en getrouwd met Jeroen. Ze hebben drie kinderen (Boaz 9, Seb 7 en Febe 3). Sinds ruim een jaar zorgen ze ook voor Judit* (7). Jeroen en Arianne wisselen de werkdagen af: Jeroen werkt drie dagen per week en Arianne twee

het daGBOeK


“Als Jeroen er na het eten nog even met haar over doorpraat, komen de waterlanders.”


MaandagVandaag is het een huishouddag: was-sen, schoonmaken, boodschappen doen enzovoorts. Ik ga er hard tegenaan zodat ik, als de kinderen uit school komen, ook de tijd voor ze heb. Maandag is de enige dag dat we na schooltijd geen andere activiteiten hebben. Heerlijk! We drinken thee en daarna spelen de kinderen. Judits vriendinnetje is meegekomen. Boven spelen ze met Seb en Febe eerst schooltje en daarna vadertje-en-moedertje. Ondertussen hoor ik flarden gesprek voorbijkomen. “Ik ga later met ‘X’ trouwen, want die wil wel met mij mee naar mijn eigen land. Maar ik hoef geen baby’s hoor!”

dinsdagEen drukke dag vandaag; op de middel-bare school waar ik werk, geef ik eerst les en daarna is er nog een overleg. De leerlingen vragen regelmatig hoe het met onze pleegdochter gaat. Ze willen het liefst alles weten, maar snappen ook dat ik de privacy van Judit wilt respecteren en daardoor een heleboel dingen niet kan vertellen. Gauw naar huis om eten te koken, want Jeroen heeft daar op dinsdag écht geen tijd voor! Hij heeft een ingewik-keld schema na schooltijd: Judit heeft de bezoekregeling met haar moeder, Seb een dubbele muziekles en Boaz zijn orkest. Onder het eten kletsen we bij: we horen verhalen over school, over muziekles, over het orkest en ook Febe wil haar zegje doen. Judit vertelt over het bezoek. Voor haar echt het hoogtepunt van de week. Dit keer was oma er ook bij en omdat het lang geleden was dat Judit haar gezien had, was de impact groot. Als Jeroen er na het eten nog even met haar alleen over doorpraat, komen de waterlanders. Geluk-kig kan ze goed onder woorden brengen wat ze voelt. Na deze enerverende dag gaat ze toch rustig slapen.

WoensdagEen echte woensdagmiddag: veel speel-afspraakjes van de kinderen. Tussen de middag zit ik met zes kinderen aan tafel. Het is een gezellige boel. Maar op een gegeven moment moet ik de kinderen echt remmen, want anders slaan ze door. Het spelen gaat leuk totdat ook nog een

vriendje uit de buurt aanschuift. Er wordt ruziegemaakt en het spelen is voorbij. Ik probeer ze het zelf te laten oplossen, maar dat lukt niet. Ik geef enkele aan-wijzingen en even later zitten ze gezellig een spelletje te doen. Als het vriendje mij even later aanspreekt met “Judit z’n moeder…” kijkt Judit gelijk naar mij en ik knipoog naar haar. Judit wil altijd heel duidelijk laten weten dat ik haar moeder niet ben, maar deze uitspraken ‘mogen’ tegenwoordig. Met een glimlach denk ik aan één van de eerste weken dat Judit bij ons was. Ik kwam haar ophalen bij het schoolplein en een klasgenootje ziet me aankomen. Ze wijst: “Judit, je moeder!” En Judit roept hard over het plein: “Waar? Oh die, dat is mijn móeder niet! Ik ben een pleegkind, hoor!”

donderdagOverdag is het heerlijk rustig. Lekker tijd om wat klusjes in huis te doen, gezellig Febe voorlezen en wat nakijkwerk voor school wegwerken. Ook maak ik vast een pan lekkere soep, want na schooltijd hebben Seb en Judit zwemles. We komen dan pas om 17:45 uur weer terug en dan is het fijn als het eten al zo goed als klaar is. Jeroen eet vanavond niet mee, dus de hele avondroutine is voor mij. Zwemmen maakt hongerig, dus de pan gaat hele-maal leeg. Zwemmen maakt ook moe

en dat resulteert in een aanvaring met Judit. Het gaat niet zoals ze wil en ik krijg een grote mond. Als ik daar op reageer, wordt ze nóg bozer en ik stuur haar even naar haar kamer om af te koelen. Na een kwartiertje praten we het uit. Nog even spelen en dan gauw onder de wol! Judit heeft haar slaap hard nodig, dus om 19:00 uur is het bedtijd voor haar.

VrijdagOmdat ik vandaag wat later begin, hoef ik pas om 8:00 uur weg. Dat vindt Jeroen fijn, omdat ik dan de haren van de mei-den nog even kan kammen. Dat is niet zijn favoriete werkje, hoewel ik vind dat hij het prima doet. Daarna lekker aan het werk. Lesgeven vraagt 100 % aandacht en de dag vliegt voorbij. Als ik thuiskom, staat Jeroen al in de keuken en dekken de kinderen de tafel.

Heerlijk, we hebben een ‘leeg’ weekend voor de boeg. Zaterdag nog wat klusjes doen en dan een vrije zondag, waarin we niets hoeven. We gaan met elkaar naar de kerk, doen spelletjes, wandelen in het park. Kortom: we hebben tijd voor elkaar. Wat is het fijn om te merken dat Judit echt meedraait in het gezin en geniet van deze gezinstijd! ö Door Marlène reeuwijk

*De naam en foto’s zijn niet echt.



JONGERENCOACHINGMETENZONDERVERBLIJF

anaf begin 2014 is zorgdirecteur Edith Wortel al volop bezig met de transitie. Samen met haar medewerkers werkt ze aan een nieuw programma. Wat voorheen

samengevat werd als 16+ coaching en residentiële zorg, heet vanaf de jaarwissling Jongerencoaching met en zonder verblijf. Participatie, zelfredzaamheid en veiligheid zijn de kernwoorden van de nieuwe aanpak die de transitie met zich meebrengt.

Edith Wortel kan zich helemaal vinden in de visie van de gemeen-ten om meer in te zetten op preventie en op het voorkomen van uithuisplaatsingen en zo minder budget te besteden aan lang- durig verblijf in een voorziening. “Naast het feit dat wij deze visie onderschrijven, snap ik ook dat daardoor krimp van residenties binnen ons eigen ‘bedrijf’ ontstaat. Ook medewerkers begrijpen dit hoewel ze het soms jammer vinden dat ‘hun’ locatie gaat sluiten en voor sommigen kan dat het verlies van hun baan betekenen. We zetten in op effectievere Jongerencoaching waar-door verblijf niet of korter nodig is. Ondanks de krimp hebben we

er wel voor gezorgd dat ons verblijf verspreid over de gemeenten in stand blijft. Op die manier kunnen we altijd een veilige plek voor jongeren blijven bieden. Want daar staan we voor!

eigen netwerkBijna alle collega’s die onder de verantwoordelijkheid van Edith Wortel vallen, zo’n 250, hebben inmiddels een training gevolgd. “Deze was erop gericht om participatie en zelfredzaamheid binnen de Jongerencoaching nog beter te praktiseren. Het eigen netwerk van de jongeren is daarbij ontzettend belangrijk. Vaker dan wij zelf verwachten, is dat netwerk er wel degelijk. Veel meer dan voorheen denken we aan de periode dat de jongeren ons ook weer gaan verlaten en vaak weer terug gaan naar hun net-werk. We dachten te vaak in carrières in de jeugdhulp. Het was bijna logisch om vanuit een logeerhuis richting een 16+ voorzie-ning te gaan om vervolgens naar een HAT-eenheid te verhuizen. Vanaf nu kijken we veel sneller wat de mogelijkheden voor de jongere zijn om binnen het eigen netwerk te gaan wonen.”

drie netwerkberadenHet netwerk van de jongeren komt dus centraal te staan. Het nieuwe programma bestaat bijvoorbeeld voortaan standaard uit drie netwerkberaden. Meer dan eens worden de collega’s verrast met hoe groot zo’n netwerk is, terwijl in eerste instantie werd gedacht dat een goed netwerk ontbrak. “We maakten kortgeleden mee dat een jongen met zeventien personen bij zijn netwerkberaad aan kwam. Als de vraag dan is wat zij kunnen betekenen voor hem, dan is de kans groot dat er veel hulp voor zo’n jongen is.”

innovatieDe transitie zorgt behalve krimp ook voor innovatie in de begeleiding van jongeren. Jeugdformaat werkt momenteel aan een samenwerkingsverband waarbij de woningcorporatie zorgt voor de woning en Jeugdformaat voor de woonbegeleiding. “Die woonbegeleiding is dan met name gericht op participatie en zelfredzaamheid. Dit is bepaald niet vrijblijvend. We meten binnen Jeugdformaat ieder kwartaal hoe hoog die participatie is. Met 92% is die best hoog, maar deze kan altijd hoger. Want, als jongeren deelnemen aan de maatschappij en een rol in de samenleving hebben, door naar school te gaan of te werken, is de kans het grootst dat ze straks echt op eigen benen kunnen staan.” ö Door MarCel PaaPst

v

zorGdIreCteur edIth Wortel, jonGerenCoaChInG met en zonder verblIjf

Eigen netwerk jongeren centraal



JOnGerencOachinG

e trainingen voor de vernieuwde methodiek Jongeren-coaching is binnen Jeugdformaat in volle gang. Tijdens de training leren gedragswetenschapper,

pedagogisch- en ambulante medewerkers hoe je deze vorm van coaching toepast in de praktijk. Daarin wordt de zelfredzaamheid van de jongeren vergroot en wordt het netwerk beter benut. Hulpverleners moeten meer met de jongeren in gesprek in plaats van het opleggen van regels. De aanpak wordt individueler, want voor elke jeugdige gelden andere afspraken. Deze worden gemaakt samen met de jongere en de ouders. Ouders blijven meer verantwoordelijk en worden betrokken in plaats van in een hoekje gezet ‘omdat het thuis toch niet werkt’.

Vooral na de eerste trainingsbijeenkomst hoor je dat veel pedagogisch medewerkers moeten wennen aan de nieuwe aanpak. Het loslaten van standaard regels, zoals bedtijden en ‘rustuur’ (na het eten een uur naar de eigen kamers) roept in eerste instantie vraagtekens op, want ”krijgen we dan niet oneindig veel discussies?”

Hoe zijn de ervaringen met de nieuwe methodiek in de praktijk. Een korte rondgang langs een aantal voorzieningen.

VreeburghlaanMelissa van Kester van de Vreeburghlaan vertelt dat bij hen één portefeuillehouder is aangewezen. Deze bekijkt per jongere welke aanpassingen kunnen worden gemaakt en komt met voorstellen in de teamvergadering. Zij kijken hierbij vooral naar de dagelijkse dingen. ”In het team willen wij maximaal vijf

basisregels voor de groep, alle andere regels of afspraken zijn individueel”, vertelt Melissa.

SimonsstraatRoy van der Toorn van de 16+ voorziening aan de Simonsstraat vertelt dat het team nu vooral het netwerk al meer zijn gaan betrekken. ”Laatst moest een jongen verhuizen. Het is dan heel snel opgelost om hier zelf bij te helpen, maar nu hebben we dit teruggelegd bij deze jongen door hem te vragen wie hij kan regelen om te helpen.” Collega Judith Hermsen valt hem bij. ”Het zit hem vooral in kleine dingen, de hele dag door, waarbij je verantwoordelijkheden kunt terugleggen bij de jongere en het netwerk erbij kan betrekken.”

nieuwe ParklaanYvanca Kuijper van de Nieuwe Parklaan vertelt dat zij bij alle jongeren die nu nieuw binnenkomen de 16+ methodiek inzet-ten. ”Een paar weken kwam een nieuw meisje van 16 jaar bij ons. Zij heeft geen bedtijden, geen vast aantal buiten-avonden en alles gaat gewoon in overleg.” Dat de andere jongeren nog wel vaste bedtijden hebben, levert volgens Yvanca geen problemen op: “Zij bemoeien zich er niet mee.” Bij de huidige groep wordt ook gekeken wat al veranderd kan worden.

Ieder team op zijn eigen manier; een manier die bij hen past. Maar allemaal weer met volle motivatie, enthousiasme en inzet. Dat is wat al die voorzieningen samen één organisatie maakt. ö Door juDith kuijvenhoven

d

zorGdIreCteur edIth Wortel, jonGerenCoaChInG met en zonder verblIjf

Eigen netwerk jongeren centraal

“het zIt hem vooral In kleIne dInGen, de hele daG door”


de onderlegger voor deze methode bestaat uit zes pijlers: •basishouding•netwerkgerichteaanpak•oplossingsgerichtebenaderingen

motiverende gespreksvoering•competentiegerichteaanpak•focusopveiligheid• integralehulpinsamenwerkingmet

het professionele netwerk


De methodiek Ouderschap Blijft is door de Erkenningscommissie Interventies van het Nederlands Jeugdinstituut (NJI) erkend als ‘goed onderbouwd’. Doel van de interventie is het verbeteren van de communicatie tussen de ouders en het bewerkstelligen van regelmatige omgang tussen kind en uitwonende ouder in geval van een scheiding. Namens Jeugdformaat maakt gedragswetenschapper Femke Tijssen deel uit van de ontwikkelgroep van aangesloten instellingen.

Sinds wanneer ben jij betrokken?“Ik ben sinds januari 2011 betrokken bij Ouderschap Blijft of (zoals het toen nog heette) Begeleide Omgang. Elementen die het team van Begeleide Omgang in de loop der jaren had ontwikkeld, zijn opgenomen in de methodiek Ouderschap Blijft die vanaf 2012 deze naam draagt.”

Wie nemen deel aan de ontwikkelgroep?“Meerdere hulpverleningsinstanties nemen deel aan de ontwik-kelgroep. Daar komen nog steeds nieuwe leden bij, omdat de interesse voor het thema ‘omgangsbemiddeling’ groeit. Het doel was eerst gericht op een landelijke eenduidige methodiek. Toen deze er eenmaal lag, is de aandacht verschoven naar het promo-ten van deze methodiek en deze erkend te krijgen bij het NJI.

Wat doen jullie nog meer?We trainen nieuwe gebruikers, zodat we een goede kwaliteit kunnen waarborgen. Verder blijven we aandacht vragen voor de knelpunten die kinderen van gescheiden ouders ervaren. We zien dat steeds meer instanties deze methodiek gebruiken. Daar zijn we trots op, omdat hierdoor kinderen van gescheiden ouders beter worden geholpen.”

Wat is zo bijzonder aan deze methodiek Ouderschap Blijft? “We maken gebruik van de unieke combinatie van omgang opstarten, begeleiden en bemiddeling tussen de ouders. Het hoofddoel is dat ouders een manier vinden om beiden ouders voor hun kind te zijn. We gebruiken daarbij een unieke mix tussen mediation-vaardigheden, psycho-educatie en afspraken maken voor een ouderschapsplan.”

OuderSchaP BLiJFt

NJI erkent methodiek Ouderschap Blijft als ‘goed onderbouwd’



het is een moeilijke opgave voor ouders om in de trajec-ten bij Ouderschap Blijft weer met elkaar in gesprek te gaan. individuele ondersteuning kan helpen om deze klus beter te klaren en daarmee ook de last voor de kinderen te verminderen. dit is de insteek van de pilot die carla den hartog, ambulant hulpverlener Ouderschap Blijft en contextueel hulpverlener, is gestart in augustus 2014.

het aanbod bestaat uit vijf individuele gesprekken met een ouder. “Je kunt denken aan een vader die de scheiding maar moeilijk kan accepteren en de emoties in de gezamenlijke gesprekken niet de baas kan”, zegt carla den hartog. “Ook degene die het besluit heeft genomen tot scheiding, kan het moeilijk vinden om in overleg te gaan met de ander over bijvoorbeeld de omgangsregeling.” in de gesprekken komt aan de orde wat de betekenis is van de scheiding voor iemand zelf en diens familie. den hartog: “We bespreken het gezin van herkomst aan de hand van een genogram. aan bod komt dan welke gebeurtenissen eerder in iemands levensgeschiedenis zijn geweest, die het verwerken van een scheiding mogelijk extra ingewikkeld maken.”

Samen met een ouder bespreekt den hartog wat iemand nodig heeft om de gesprekken met de ander beter te laten verlopen. hierbij wordt ook gekeken wie binnen de familie steun kan bieden. “Voor deelname aan de gesprekken is het nodig dat de betreffende ouder bereid is, om naar zijn of haar eigen aandeel te kijken. Sinds de start eind augustus 2014, lopen er vijf trajecten. in februari 2015 evalueren we deze pilot en kijken we naar een vervolg”, aldus carla den hartog.

Het gaat om een preventieve, laagdrempelige vorm van hulp, voor ouders die gaan scheiden of al gescheiden zijn. Het is specifiek voor ouders, die een moeizame communicatie hebben over het delen van de zorg en de opvoeding van hun kind(eren) en hier samen niet uitkomen. Hier kan een CJG-module helpend zijn. Als beide ouders bereid zijn met een bemiddelaar/hulpver-lener (samen) in gesprek te gaan om wel tot afspraken te komen, kunnen zij voor hulp een medewerker van Ouderschap Blijft, van Jeugdformaat, vragen deze bemiddeling voor hen uit te voeren.

Jaap en LoesHoewel Jaap en Loes geen makkelijke scheiding hebben gehad, zijn ze momenteel zeer tevreden over de omgang die ze met elkaar hebben. “Als er iets leuks gebeurt met onze zoon, dan appen we snel even een foto naar elkaar. Ons contact is echt genormaliseerd.”

Jaap en Loes kwamen er samen niet uit, vertelt Jaap: “De moeder van mijn zoon had het idee dat ik dingen anders zag dan zij deed. Met behulp van de medewerker van Jeugdformaat kwamen we er al snel achter dat dit anders lag. We zaten veel meer op één lijn dan mijn ex en ik dachten.”

Jaap kijkt met een goed gevoel terug op Ouderschap Blijft. “Eerder waren we in de slag met een mediator over een omgangsregeling en over het gezag, maar de benadering hierin beviel me niet. Te koud en kil vond ik het. De medewerker van Jeugdformaat stond er heel anders in. Ze had meer eigen inbreng en gaf ons regelmatig mee hoe zij het zelf zou doen. Dat gaf een goed gevoel.” ö Door MarCel PaaPst

vader jaaP na het volGen van de CjG-module oudersChaP blIjft:

“We sturen elkaar nu fotootjes van onze zoon”

PIlot bInnen oudersChaP blIjft

Individuele ondersteunende oudergesprekken




OFFicier Van VerdienSte

k word hartelijk ontvangen en nog voor we rustig zitten begint Mirjam al enthousiast te vertellen over haar

vrijwilligerswerk voor Europa Kinderhulp. “Via een vriendin meldde ik me in 1986 aan als vrijwilliger bij Europa Kinderhulp, een organisatie die kansarme kinderen uit het buitenland een vakantie bij gastouders in Nederland biedt.” Mirjam werd contactpersoon van gastouders in Zuid-Holland. Het eerste kind dat door problemen moest worden overgeplaatst, kwam bij Mirjam en haar man Frans in huis. “Dat was heftig”, vervolgt Mirjam, “maar hierna zeiden wij tegen elkaar dat er in Nederland toch ook wel kinderen zul-len zijn die onze hulp kunnen gebruiken.”

Begeleiden en bemiddelenMirjam werkte via Europa Kinderhulp vooral veel samen met de Franse organi-satie Secours Populaire Francais. Zij ver-trok ieder jaar met de trein naar Frankrijk om honderden kinderen op te halen om hen hier bij gastgezinnen, waaronder zijzelf, vakantie te laten vieren. In de trein ontmoette zij Chrystelle en later ook Serena. Mirjam begeleidde hen en hun gastgezinnen in Nederland en bemid-delde daar waar nodig. “Serena is door heftige gebeurtenissen thuis uiteindelijk

op haar tiende zelfs verhuisd naar haar gastgezin in Nederland. Zij woont nu nog steeds hier en heeft nu zelf een gezin”, vertelt Mirjam trots. “Ik weet nog goed dat Chrystelle door ‘botsingen’ in haar

gastgezin veel verdriet had in de trein naar Frankrijk en alleen maar even wilde uithuilen. Later vertelde ze dat zij hier een hele fijne herinnering aan heeft overgehouden”, aldus Mirjam.

mIrjam ChrIstIaansen onze offICIer In de orde van ver dIenste

“het Is een verrIjkInG van mIjn leven”

Mirjam Christiaansen, pleegzorgmedewerker èn pleegouder in hart en nieren, is afgelopen november benoemd tot Officier in de Orde van Verdienste van de Republiek Frankrijk. Zij kreeg de onderscheiding voor het werk als vrijwilliger voor Europa Kinderhulp. Maar liefst 27 jaar stak zij haar ziel en zaligheid in het verzorgen van een zorgeloze vakantie voor Franse kinderen in Nederland. Het is uniek dat de Franse overheid deze hoge onderscheiding uitreikt aan een vrijwilliger. Onder het genot van een kop thee vertelt zij aan Judith Kuijvenhoven over haar passie.

I


chrystelle diana, 33 jaar geleden was zij een negenjarig vakantiekind uit Frankrijk, ver-telt via Facebook hoe Mirjam haar begeleidde èn een vriendin voor haar werd. “Mirjam was en is een bruisende vrouw die altijdluistertenbegripvolis.Zewist precies hoe zij mij moest troosten en steunen na een hartverscheurend afscheid van mijn gastgezin in nederland.” chrystelle legt uit dat ze boos was op haar gastgezin en was weggelopen. “Mirjam kwam direct toen ik terug was en heeft alles gesust. daardoor kon ik nog jaren, zelfs tot na mijn zestiende jaar, bij mijn gastgezin op vakantie.” chrystelle is Mirjam hiervoor erg dankbaar en is zeer aan haar gehecht; ze hebben nog steedscontact.“Zeiseenbelangrijk deel van mijn leven.”

JANUARI 2015 JF MAGAZINE 23

mIrjam ChrIstIaansen onze offICIer In de orde van ver dIenste

“het Is een verrIjkInG van mIjn leven”

“Gelukkig kon Chrystelle door bemidde-ling toch nog jarenlang in de vakanties naar hetzelfde gastgezin. Zij woont nu met haar man en kinderen in Frankrijk.” Dat Mirjam hen en vele andere kinderen tot grote steun is geweest, blijkt wel uit hun aanwezigheid tijdens de uitreiking van de onderscheiding in de Franse Ambassade in Den Haag. Daarvoor kwamen ze begin november speciaal over naar Nederland. Mirjam kreeg de versierselen opgespeld door de Franse ambassadeur in Nederland, Laurent Pic.

In 1989 meldden Mirjam en Frans zich aan bij Centrale Pleegzorg. “We startten met kortdurende pleegzorg, maar al snel kwamen hier ook langdurende pleegzorgkinderen tussendoor. Uiteindelijk hebben we vijftien pleeg-kinderen en dertig spoedpleegkinderen opgevangen. ”Na tien jaar verantwoor-delijk te zijn geweest voor de gastge-zinnen in Zuid-Holland, werd Mirjam verantwoordelijk voor alle Franse kinderen binnen heel Nederland. Zij on-dersteunde de regioverantwoordelijken in hun begeleiding en bemiddelingen in de gezinnen. Twee jaar later, in 2001, begon Mirjam als pleegzorgmedewerker voor Jeugdformaat. Helaas zal zij voortaan geen pleegkinderen van Jeugd-formaat meer kunnen opvangen. “Door

de nieuwe Jeugdwet mag een pleeg-zorgmedewerker die ook pleegouder is, niet door iemand van dezelfde organi-satie worden begeleid. We denken er nog over na om in de toekomst wellicht via een andere organisatie kinderen te gaan opvangen.”

Mirjam is in 2012 gestopt met haar werk voor Europa Kinderhulp. “Na 27 jaar vond ik het tijd om het stokje door te geven. Het is een prachtige tijd geweest en een verrijking van mijn leven. Dat ik hiervoor een prachtige onderscheiding heb gekregen is fantastisch. Maar de contacten die ik aan deze tijd heb over-gehouden, zijn mij nog meer waard.” ö Door juDith kuijvenhoven

“In Nederland zijn toch ook wel kinderen die onze hulp kunnen gebruiken”

van mIjn leven”


Richard Eichhorst werkt sinds oktober 2011 bij Jeugdformaat als Senior Financiële Administratie.

koffi e of thee: Koffi ekook of haal je eten: Kook vaak zelf, ga graag uit eten, eet mee wanneer er voor me gekookt wordt. beste fi lm: Schindler’s List / La grande bellezzamooiste boek: Het leven van Sofi e; daar zitten een heleboel lagen in.

Wat is je passie? Eén van mijn hobby’s is vrijwilliger zijn in het Archeon (als zogeheten Archeotolk). En ik doe al meer dan 25 jaar wekelijks yoga en hou veel van muziek, in het bijzonder de wereldmuziek, waaronder de Keltische muziek.

hoe kwam jij bij archeon terecht? Per toeval, zoals vaak in het leven. Ik kom uit een dorp waar de oudste brouwerij van Nederland staat. Ik was daar lid van een aantal verenigin-gen, zoals voetbal, de harmonie en de KPJ, de Katholieke Plattelands Jongeren. Zo´n twaalf jaar geleden vierde een bevriend stel hun gezamenlijke 100ste verjaardag in Brouwerij de Pelgrim in Delfshaven. Eén van mijn tafel-genoten vertelde dat hij vrijwilliger in het Ar-cheon was en dat ze daar ook bier brouwden. Dat sprak mij wel heel erg aan en ik meldde mij een paar maanden later aan.

Als vrijwilligers zingen we Gregoriaanse liede-ren, vertellen we de bezoekers over het leven in de Middeleeuwen en laten we af en toe zien hoe bier wordt gebrouwen.

Wat is je rol? Minderbroeder (andere benamingen: Franciscaner of Barrevoeter) in het klooster van ‘s Gravendam, volgeling van Franciscus van Assisi. Wanneer zijn de voorstellingen? Wij zijn op zondagen gedurende de hele dag aanwezig in en om het klooster, we lopen door het middel-eeuwse dorpje ’s Gravendam. We vertellen de passanten en geïnteresseerden over het leven in een middeleeuws stadje, van zo rond het jaar 1300. We doen soms buitenoptredens, ook voor het goede doel, zoals de kersttocht in Swetter-hage. We hebben ook betaalde optredens, dit jaar weer op de kaarsjesavond in Gouda.

Wat wil je meegeven aan collega’s? Geniet van het leven en leef het leven. Durf vragen te stellen, wees transparant, kritisch, spreek elkaar aan en ga de discussie aan. Door telkens de platgetreden paden te bewandelen kom je, zeker in deze dynamische tijd, niet veel verder. Durf te veranderen, niet lullen maar poetsen, onderneem! En ook: Pax et Bonum (vrede en alle goeds)! ö Door Brigitte lussing

de PassIe van rIChard eIChhorst cOLLeGa’S in BeeLd

Dat sprak mij wel heel erg aan en ik meldde mij een paar maanden later aan.

En ook: Pax et Bonum (vrede en alle goeds)! ö Door Brigitte lussing
