Download - Jaarbericht 2003

Transcript
Page 1: Jaarbericht 2003

De Oorlogsgravenstichtingin 2003

De Oorlogsgravenstichtingin 2003

Page 2: Jaarbericht 2003

2

Foto’s omslag: (voor- en achterzijde):

Het Nederlands ereveldte Düsseldorf(Stoffeler Friedhof)

De Oorlogsgravenstichting is in 1946 opgericht. Zij onderhoudt ongeveer50.000 graven van Nederlandse oorlogsslachtoffers. Deze graven zijn gelegen in meer dan 50 landen, verspreid over vijf continenten. Daarnaastverzorgt de Stichting ongeveer 8.000 in Nederland verspreid gelegen graven van militairen van de geallieerde strijdkrachten.

De werkzaamheden worden in Nederland uitgevoerd door 27 mede-werkers en gecoördineerd door het hoofdkantoor in Den Haag. Bij de controle van de in Nederland gelegen oorlogsgraven ontvangt de Stichtingassistentie van ruim 450 honoraire medewerkers, zogenaamde ‘consuls’.

Het kantoor te Jakarta coördineert de werkzaamheden van bijna 130mede-werkers van de Stichting in Indonesië.

Page 3: Jaarbericht 2003

3

DeOorlogsgraven-stichtingin 2003

Een terugblik in woord en beeld.

Vervulling van een ereplicht,

toen, nu en in de toekomst.

Page 4: Jaarbericht 2003

4

Samenstelling : A.C. BijsmansRedactiecommissie : ds. F.L. van der Bom

en mevrouw drs. E.H.M. Bots-EstourgieFoto's : Robin Thomas Scheers en de OorlogsgravenstichtingLay-out en druk : Drukkerij van Meurs - Ridderkerk B.V.

Page 5: Jaarbericht 2003

HoofdkantoorZeestraat 852518 AA Den HaagTelefoon 070-3131080 - Fax 070-3621546Website: www.ogs.nlE-mail: [email protected]

Giro 40.10.00 - Bankrekening 24.62.44.097Giro Reisfonds ’Verre Oosten’ 30.40.00

Kantoor IndonesiëJalan Panglima Polim Raya 23JakartaTelefoon 00-6221-7207983

5

De Oorlogsgravenstichting in 2003

Page 6: Jaarbericht 2003

6

AlgemeenDoel:Het aanleggen, inrichten, instandhouden en verzorgen van het Nederlandseoorlogsgraf, waar ter wereld dat zich ook moge bevinden, alsmede het onder-houd van de in Nederland verspreid liggende oorlogsgraven van mili-tairen van de geallieerde strijdkrachten, voor zover zulks met het betrokkenland is overeengekomen.

Beschermvrouwe:H.M. de Koningin

Samenstelling Raad van Bestuur per 31 december 2003:Erevoorzitter : Z.K.H. Prins Bernhard der NederlandenPresident : N.W.G. Buis, vice-admiraal b.d.Vice-President : mr. R.S. Croll,

voorzitter sector straf rechtbank ZutphenAlgemeen secretaris : ds. F.L. van der Bom, oud-hoofdvlootpredikant

Leden die een ministerie vertegenwoordigen:Mr. C.W. Andreae, plv. directeur personenverkeer, migratie en consulairezaken, Ministerie van Buitenlandse Zaken; mr. R.J. de Bruijn, beleidsmede-werker afdeling zeescheepvaart van het directoraat-generaal goederenvervoer,Ministerie van Verkeer en Waterstaat; mr. A.W.B.M. Hendriks, projectdirecteurintegriteit, Ministerie van Financiën; mr. H.J.L. van der Linde, plaatsvervangendsecretaris-generaal van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijks-relaties; brigade-generaal drs. R.H. Sandee, directeur plannen en beleids-ontwikkeling, Ministerie van Defensie.

Overige leden:Drs. R.J.N. Abrahamsen, mevrouw I.J.A. Beekman-Siefkens; mevrouw drs.E.H.M. Bots-Estourgie; J.J.P. Boosman, hoofdkrijgsmachtrabbijn; mr. G.J. deGraaf, burgemeester van Apeldoorn; C.G.J. Hilderink, generaal-majoor der Koninklijke Luchtmacht; G.L.J. Huyser, generaal der infanterie b.d.; J. Kam-minga, Commissaris der Koningin in de provincie Gelderland; F. Kuttschrütter,vicaris-generaal van het Militair Ordinariaat; mevrouw B.J. Mulder-Gemmeke,ridder M.W.O.; C.N.J. Neisingh, generaal-majoor der Koninklijke Mare-chaussee; drs. R.P. Zevenbergen; mr. W.H. Zoomers, generaal-majoor derKoninklijke Landmacht.

Page 7: Jaarbericht 2003

7

Dagelijks Bestuur per 31 december 2003:Drs. R.J.N. Abrahamsen, ds. F.L. van der Bom, mevrouw drs. E.H.M. Bots-Estourgie, N.W.G. Buis, mr. R.S. Croll, C.G.J. Hilderink, C.N.J. Neisingh.

Staf hoofdkantoor per 31 december 2003:Algemeen directeur P.C. van der GraafPlv. algemeen directeur en hoofd algemene zaken R.G.A. HoefsmitHoofd groenvoorziening en technische dienst D. LagemaatHoofd financiën en automatisering M.H. van der DraaiHoofd binnenland en voorlichting A.C. BijsmansHoofd archief en necrologie J.J. Teeuwisse

Opzichters erevelden Nederland:Ereveld Loenen H.J.M. MulderMilitair ereveld Grebbeberg T. van Rijn

Directeur Indonesië per 31 december 2003: P. Steenmeijer

Opzichters erevelden Indonesië:Menteng Pulo Y.H. TjiptadiAncol J.W. TeteleptaPandu PurwadiLeuwigajah J.G.B. LeuwolCandi Y. Sunari Kalibanteng EffendiKembang Kuning A.R.M. Soekarjono

Page 8: Jaarbericht 2003

Bestuur en medewerkersPresidentswisseling

Jhr. mr. H.A. van Karnebeek, heeft op 19 maart 2003, zijn functie als Presidentvan de Oorlogsgravenstichting neergelegd. In zijn plaats werd de heer N.W.G.Buis benoemd. De heer Van Karnebeek was gedurende elf jaar lid van het bestuur van deStichting, waarvan de laatste vier jaar in de functie van President. Zijn opvolger, de heer N.W.G. Buis was vice-admiraal bij de Koninklijke Marine en heeft na zijnfunctioneel leeftijdontslagde functies vervuld vanHoofd van de Binnen-landse Veiligheidsdiensten van CEO van SmitInternationale.

8

Het uitreiken van de rangonderscheidingstekensaan de heer H.I. Tros.

Jhr. mr. H.A. van Karnebeek de heer N.W.G. Buis

Page 9: Jaarbericht 2003

9

Sinds 1995 is de heer Buis lid van de Raad van Bestuur van de Oorlogsgraven-stichting. Per gelijke datum trad de vice-President van de Oorlogsgravenstichting, de heerH.I. Tros, af. De heer Tros werd bij zijn afscheid bevorderd tot luitenant-generaal der Koninklijke Luchtmacht b.d. titulair. De rangonderscheidingstekens werden aan hem uitgereikt door de bevelhebberder Luchtstrijdkrachten, luitenant-generaal D.L. Berlijn. De heer Tros is opgevolgd door mr. R.S. Croll, voorzitter van de sector straf van de rechtbankin Zutphen.

Bestuursmutaties in 2003Afgetreden leden : Jhr. mr. H.A. van Karnebeek

H.I. Tros

Aangetreden leden : Drs. R.J.N. AbrahamsenC.G.J. Hilderink, generaal-majoor der Koninklijke LuchtmachtC.N.J. Neisingh, generaal-majoor der Koninklijke Marechaussee

In MemoriamMr. F.T. Dijckmeester, van 1981 tot en met 1994 lid van de Raad van Bestuur,tevens Dagelijks Bestuur van onze Stichting, overleed op 18 februari. Hoewelhij al geruime tijd niet meer direct betrokken was bij de Oorlogsgraven-stichting, bleef zijn belangstelling voor ons werk onverflauwd. De Oorlogsgravenstichting gedenkt hem in eerbied.

Afscheid mevrouw M.C. Schipper-de Regt en mevrouw L.M. ThielschIn 2003 hebben wij afscheid genomen van twee zeer gewaardeerde medewerksters.

Op 27 maart nam de Stichting officieelafscheid van mevrouw M.C. Schipper-deRegt (Lien). Lien werd op 1 februari 1989aangenomen bij de Oorlogsgravenstichtingals administratief medewerkster. Zij vervulde deze functie op diverse afdelin-gen, waaronder het reisbureau, waar zij wasbelast met de administratie en voorbereidingvan onze pelgrimsreizen. Diverse malen trad Mevrouw M.C. Schipper-de Regt.

Page 10: Jaarbericht 2003

10

zij op als reisleider voor OGS-pelgrimsreizen naar het Verre Oosten. Omgezondheidsredenen moest zij al in november 2000 haar werkzaamhedenbeëindigen.

Twee maanden later, op 28 mei, namen wij afscheid van mevrouw L.M. Thielsch (Wieke) die gedurende 13 jaar de functie van directiesecretaressevervulde. Wieke was sinds 16 september 1990 werkzaam bij de Stichting enwas de verbinding tussen directie, bestuur en medewerkers. Zij heeft al diejaren haar taken zeer nauwgezet vervuld. Daarnaast trad ook zij diverse malenop als reisleider van een OGS-pelgrimsreis naar het Verre Oosten. MevrouwK.A. Fernhout heeft haar functie met ingang van 2 juni overgenomen.

Wij zullen zowel Lien als Wieke erg missen. Zij waren door hun warme persoonlijkheid, inzet en toewijding bij bestuur en medewerkers, alsook bij denabestaanden, een begrip. Beiden ontvingen als blijk van waardering de plaquette van de Oorlogsgravenstichting.

Nieuw Management Informatie SysteemDe Directie Economisch Beheer van de Koninklijke Marine (DEBKM) heeft deOorlogsgravenstichting geassisteerd bij de aanzet om te komen tot eenManagement Informatie Systeem (MIS).

De heer P.C. van der Graaf

en mevrouw L.M. Thielsch.

Page 11: Jaarbericht 2003

11

Gedurende de tweede helft van 2003 hebben de heer W. van Kinschot en luitenant ter Zee van Administratie tweede klasse T. Koopman de financiëleadministratie van de Oorlogsgravenstichting geassisteerd bij het opzetten vaneen Management Informatie Systeem.

De bedoeling is dat met het MIS de inspanningen welke gemoeid zijn met hetleveren van het eindproduct van de Stichting meer inzichtelijk worden. Doorgegevens zoals budgetten, kosten en kengetallen (manuren besteed aan onder-houd van graven, aantal steen plaatsingen en herbegravingen, aantal bloem-leggingen, aantal deelnemers pelgrimsreizen etc.) in het MIS in te voeren kanop den duur op bondige wijze product en financiële informatie worden gepre-senteerd. Daarmee kan het bestuur en de directie van de Stichting beter inzichtkrijgen in de doelmatigheid waarmee de middelen van de Oorlogsgraven-stichting worden ingezet.

Op maandag 16 november jl. werd de ondersteuning van DEBKM voor het jaar2003 afgerond tijdens een korte bijeenkomst met de algemeen directeur, deheer P.C. van der Graaf in het kantoor aan de Zeestraat in Den Haag. De aanwijzingen van de heren Van Kinschot en Koopman zullen het komende jaarbij de OGS worden geïmplementeerd. Wij zijn de beide heren dank verschuldigd voor hun belangeloze inzet voor de Stichting.

Afronding van het MIS op 16 november 2003. V.l.n.r. de heren M.H. van der Draai,T. Koopman, W. van Kinschot en P.C. van der Graaf.

Page 12: Jaarbericht 2003

12

Binnenland"Hoe kunnen wij dit nu vergeten?"Wat rottend eikenblad ligt door de natuur gestrooid op de breed uitgevoerdesokkel van het monument. Aan de voet zijn zelfs op deze winterse dag anoniem een viertal bloemstukken geplaatst. Ze hebben geleden onder de vorstdie deze nacht over de Apeldoornse begraafplaats Heidehof trok. Het is er stil.Slechts wat gemeentelijke medewerkers zijn aan het snoeien en versnipperenhet overtollige hout. Een hoge pilaar, met daarop een groot kruis steekt hoog uitboven de vijfenvijftig eenvoudige stenen die op een als langs een liniaal getrok-ken lijn naast elkaar staan. De namen zijn duidelijk leesbaar evenals de grafnummers. Ze staan er goed verzorgd bij. Voor dat onderhoud zijn in

Leerlingen van de Christelijke School ‘De Bouwhof’ reinigen de geallieerde graven en het ‘Cross of Sacrifice’.

(Foto’s: C. Severijnen, weekblad ’De Bron’).

Page 13: Jaarbericht 2003

13

belangrijke mate groepen 7 en 8 van de Christelijke School ‘De Bouwhof’ verantwoordelijk. De school heeft, net als andere Apeldoornse scholen hetmonument geadopteerd.

Jaarlijks komen de schoolkinderen naar de Ugchelense begraafplaats. Deschool acht het een plicht om het monument te onderhouden en zorgt doordeze taakstelling dat ook jonge mensen zich bewust worden van wat zichgedurende de jaren ‘40-’45 heeft afgespeeld. Welke zware offers zijn ergebracht? De kinderen komen jaarlijks kort voor de bevrijdingsdag van Apeldoorn (17 april) met schoonmaakspullen naar de plek waar vijfenvijftiggeallieerde vliegers hun laatste rustplaats hebben gevonden. Ze klimmen daarbij zelfs op een ladder om de hoge obelisk schoon te kunnen boenen. De paden worden geharkt en er worden viooltjes geplant bij de stenen. Gezamenlijk wordt de klus geklaard en het geeft altijd een goed gevoel – zekerook bij de leerkrachten – als alles weer helder is. Zo verpauperen het monument en de graven niet en blijft bovendien de gedachte aan de veelal jonge vliegers levend.Op de dag van Apeldoorns bevrijding trekt de klas met doorgaans veel belangstellenden naar deze historische plek. Een plaats waar overigens veelApeldoorners meestal even naar toelopen als zij een bezoek brengen aan eenfamiliegraf. Ze lezen de namen en de leeftijden en constateren dat het louter enalleen om jonge mannen gaat die daar begraven liggen. En het doet hen goedte zien dat de laatste rustplaats van deze vijfenvijftig slachtoffers niet een vergeten hoekje is geworden, maar een actieve plek in het herdenken van dedestijds zo onfortuinlijke mannen.Schooldirecteur Alma Buitenhuis heeft tijdens de laatste herdenking – voorjaar2003 – een toespraak gehouden. Ze legde uit: "Het team van De Bouwhofvindt dat wij de kinderen moeten begeleiden en helpen om na te denken, ze opte voeden met normen en waarden vanuit een christelijke geloofsovertuiging.Sociale omgang vinden wij basaal! Wij willen als professionele opvoeders hieralert op zijn. Het vraagt van ons een reactieve, maar niet in de laatste plaatseen proactieve houding’’.De directeur legde die 17e april haast onvermijdelijk een link naar de toen juistuitgebroken oorlog tussen Amerika en Irak.

Alma Buitenhuis haalde nog een passage aan uit het boek ’55 Namen op Heidehof’ van de inmiddels overleden Apeldoorner Aad Meijer: "Vergeten voorde buitenwereld, staat op Heidehof een monument". Alma: ‘’Maar hoe kunnenwij dit vergeten? Kijk eens, met hoeveel mensen we hier zijn. Wij willen hethelemaal niet vergeten’’. Na haar woorden werd een wandeling gemaakt langs

Page 14: Jaarbericht 2003

14

de graven, een wandeling die ieder jaar weer tot ontroering leidt bij het lezenvan de namen en het besef van hun gevaarlijke missie die zij – ver van huis –met de dood moesten bekopen. (tekst P. Otterloo, weekblad ‘De Bron’).

4 Mei herdenkingen ereveld LoenenZoals gebruikelijk vond er op deze dag ‘s ochtends een oecumenische dienstplaats in de kapel op het ereveld verzorgd door pastoor M. Njezhukumkattil ende heer J.W.C. van Driel, Nederlands hervormd predikant, beiden uit Loenen.

De Dodenherdenking die om twee uur begon werd door ongeveer 1300belangstellenden gevolgd.Gastsprekers waren ditmaal mr. F. Korthals Altes, Minister van Staat en de heerJ.J.P. Boosman, hoofdkrijgsmachtrabbijn. In zijn toespraak zei de heer Korthals Altes ondermeer:"Na de Tweede Wereldoorlog werden de Verenigde Naties het forum waarinvrije volkeren elkaar zouden ontmoeten en gezamenlijk de wereldrechtsordezouden bevorderen. Nederland heeft daarbij vele malen zijn verantwoordelijk-heid genomen en in het kader van vredesoperaties of politieondersteuningdeelgenomen met eenheden van alle vier onderdelen van de Krijgsmacht. Voorde doeleinden wereldrechtsorde, handhaving of afdwingen van vrede, herstel

Toespraak door mr. F. Korthals Altes en de heer J.J.P. Boosman.

Page 15: Jaarbericht 2003

van grondrechten en bevordering van democratisch bestuur zijn dodelijkeslachtoffers gevallen. Dat geschiedde op vele plaatsen in de wereld, in Indonesië, Korea, Libanon, de Sinaï, Cambodja, Haïti, Bosnië, Eritrea en Ethiopië, Kosovo, Afghanistan. En op zoveel meer plaatsen in de wereld waarvrijheid nog een ideaal is, geen werkelijkheid, waar fundamentele rechten metvoeten worden getreden en democratie misschien een begrip is, maar zekergeen werkelijkheid. Ook hen die daar – ver van huis – vielen, herdenken wijvandaag, tezamen met degenen aan wie wij het herstel van onze eigen vrijheidte danken hebben.

Vrijheid is niet te koop, is het motto van de viering van onze bevrijding morgenen de herdenking van de doden vandaag. Neen, te koop is vrijheid niet, vrijheid vraagt offers. Degenen die het offer van hun leven brachten, herdenkenwij vandaag. Maar ook het onderhouden van vrijheid, grondrechten en democratie vraagt soms offers, en in elk geval inzet. De offers die voor onzevrijheid zijn gebracht, verplichten ons om ons rekenschap te geven van wat wijmet onze vrijheid doen en gedaan hebben. Zetten wij ons wel voldoende invoor behoud van onze vrijheid en voor de vrijheid van anderen? Vrijheid moetonafscheidelijk verbonden zijn met verantwoordelijkheid. Is dat niet het geval,dan ontaardt het grote goed van vrijheid in het kwaad van ongebondenheid enonverschilligheid of ongeïnteresseerdheid. Verantwoordelijkheid aanvaardenbetekent verantwoording afleggen.

Stilstaan bij de offers die voor onze vrijheid zijn gebracht, krijgt een dieperebetekenis als wij verantwoording afleggen over de vraag of wij onze verantwoordelijkheid voor leven in vrijheid in voldoende mate hebben genomen, ons voor het behoud van vrijheid, voor handhaving van grond-rechten en democratie voldoende hebben ingezet. Is de vrijheid in het Neder-land van nu echt de vrijheid waarvoor militairen en burgers uit het verzet hunleven hebben gegeven? Of stond hun een ander ideaal voor ogen? Ook dat zijnvragen waarbij wij zeker vandaag, maar eigenlijk dagelijks, dienen stil te staan.In ons land zijn vrijheid van meningsuiting en van geloofs- en levens-overtuiging onomstreden. Op alle niveaus kennen wij democratische en vrije verkiezingen. Aan de eisen voor geestelijke vrijheid is voldaan. Zetten wij onsechter wel voldoende in om aan een ieder vrijheid, en vooral een gevoel van veiligheid, te garanderen? Of zijn er toch velen die beducht zijn voor criminali-teit, voor vervuiling van hun leefomgeving, voor rampen door gebeurtenissendie wij tot voor kort onmogelijk hielden, althans in ons eigen goedgeordende,soms overgeordende land. Velen zijn wel vrij, maar voelen zich onveilig. Warevrijheid wordt pas ervaren als men zich ook veilig voelt."

15

Page 16: Jaarbericht 2003

16

De heer Boosman had het in zijn toespraak over de toegenomen belangstellingvoor herdenkingen de afgelopen decennia en de betekenis van herdenken. Debetekenis van herdenken voor de volgende generaties - zo citeerde hij - is dat”door gezamenlijk terugkijken en reflecteren op wat gebeurd is vanuit eensteeds veranderend heden, er een herinterpretatie kan ontstaan. Verwach-tingen, hoop en wensen voor de toekomst kunnen geformuleerd worden. Eenherdenking kan oproepen tot het voelen van verantwoordelijkheid en het daar-naar leven en handelen.”

Traditioneel leverde de school-jeugd ook een bijdrage aan de herdenkingsplechtigheid. Karin vanEwijk, Sebastiaan Jongen, MelissaSadowski en Linda Pannekoek,leerlingen van de KoninklijkeScholengemeenschap Apeldoornlazen een aantal gedichten voor,waaronder een speciaal voor deherdenkingsdag geschreven gedichtvan Melissa Sadowski.

"Starend over lege velden, in de ochtenddauw,zie ik haar kijken,

De verbeelding nog hier ,Het puntje licht in haar ogen,Maakt plaats voor een traan.

Heel even kijkt ze,Lijkt ze te zien wat ze zocht.

Elk jaar staat ze hier.

Haar geest vermoeid,Haar lichaam versleten.

Elk jaar staat ze hier, Helemaal alleen,Alleen tussen vele anderen.

Haar vermoeide geest zucht,Ze denkt terug aan toen.

Maar als de dauw langzaam plaatsmaakt voor de stilte na zang,Is de realiteit niet te stoppen.

Declamaties door leerlingen van de Koninklijke Scholengemeenschap Apeldoorn.

Page 17: Jaarbericht 2003

17

De Regionale Politiekapel Noord- en Oost-Gelderland onder leiding van deheer B. Noordam verzorgde de muzikale omlijsting. Meer dan twintig organi-saties lieten een krans leggen bij het algemeen monument. De laatste kranswerd gelegd door de heren N.W.G. Buis en P.C. van der Graaf namens de Oorlogsgravenstichting.

De velden weer leeg.Allen langzaam vertrokken,Behalve zij.

Stil legt ze haar roos,Op de heuvel van bloemen.

De roos niet alleen, maarSamen met anderen.

Ze staat even stil, en de tijd lijkt te stoppen.Dan voelt ze een hand,Haar dochters hand op haar schouder.

Samen terug. Stapje voor stapje,Naar de poort van vandaag.

Vroeger laat ze even achter,Tot het volgend jaar.En als zij niet meer kan komen,Komt haar dochter voor haar."

De Regionale Politiekapel Noord- en Oost-Gelderland.

Page 18: Jaarbericht 2003

18

4 Mei herdenkingen militair ereveld GrebbebergVoorafgaande aan de herdenkingsplechtigheid werd een stille tocht gehoudenvanaf Hotel ‘Paviljoen’ naar het ereveld. Humanistisch raadsvrouw N. Wijn-gaard verzorgde een toespraak. Voor haar overdenking volgde zij het themavan het Nationaal Comité 4 en 5 mei; ‘Vrijheid is niet te koop’.

"Mensen die de oorlog hebben meegemaakt;Mensen die in onvrijheid hebben moeten leven;Mensen die zich inzetten om de vrijheid te bevechten;Mensen die zich inzetten om de vrijheid te waarborgen;Zij allen hebben ervaren dat leven in vrijheid een hoog goed is.

Vrijheid is niet een ‘hebben’,Vrijheid is een ‘zijn’.

De Waarde van vrijheid ontdek jeals het je aan vrijheid ontbreektDe Waarde van de vrijheid ontdek jeals je je niet meer vrij kunt bewegenOf als je niet meer vrij voor je mening kunt uitkomen.

Hier in Nederland lijkt vrijheid zo normaalEn het zou ook de norm moeten zijnvoor alle mensenin alle landenaltijd

Bevrijd worden van de onderdrukkingBetekent geen garantie voor het behoud van vrijheidNiet in het verleden, niet in het heden en niet in de toekomst

Wij kunnen hier nu in vrijheid levenMaar hoe broos is deze vrijheidals niet iedereen en overalals mensen geen respect hebben voor anders en anderen?

In de wereld om ons heenWorden oorlogen gevoerdEn gaan mensen elkaar te lijfIs dat veraf?Is het dichtbij?

Vrijheid is niet te koopVrijheid kost mensenlevens."

Page 19: Jaarbericht 2003

Na haar toespraak en overdenkingdeclameerde mevrouw A. Poolmanuit eigen werk een aantal teksten.De Koninklijke Militaire Kapel,onder leiding van luitenant H. Baron,verzorgde de muzikale omlijsting.Verder werd de plechtigheid vocaalondersteund door de ChristelijkeGemengde Zangvereniging ‘Immanuel’ uit Rhenen. Na twee minuten stilte werden meer dan twintig kransen gelegd door verschil-lende organisaties. De laatste krans werd namens de Oorlogsgravenstichting gelegd door de herenCroll en Van der Graaf. Aansluitend hierop volgde het defilé langs de oorlogs-graven op het ereveld.

Pinksterherdenking 8e Regiment InfanterieTraditiegetrouw organiseerde de Vereniging 8 R.I. 1940 op Tweede Pinksterdageen herdenking op het militair ereveld Grebbeberg. De week voorafgaande aandie dag zijn de medewerkers van het ereveld druk in de weer geweest om speciaal voor deze herdenking het ereveld een extra verzorgd uiterlijk te geven.

19

Kranslegging namens de Oorlogsgravenstichting.

(Foto’s:Mediacentrum

Defensie).

Page 20: Jaarbericht 2003

20

Zondag 8 juni trok een storm over Nederland. Een hevige wind rukte takken enbladeren van de bomen. Zware regenbuien zorgden ervoor dat aarde opspattetegen de grafstenen. In een paar uur tijd was het werk van de voorgaande weekte niet gedaan. Op de ochtend van Tweede Pinksterdag was de beheerder vanhet ereveld vroeg opgestaan om de ravage op te ruimen. Ruim voordat dekwartiermakers van de Koninklijke Landmacht arriveerden om alles voor deherdenking in gereedheid te brengen, lag het ereveld er weer keurig verzorgdbij.Rond het middaguur verzamelden nabestaanden, genodigden en belang-stellenden zich bij Hotel ’t Paviljoen. Zij stelden zich op voor het hotel, waarnahet verkeer op de Grebbeweg werd stilgelegd. De stoet zette zich in beweging en ging in stille tocht naar het ereveld. Daarwerden zij door de beheerder van het ereveld ontvangen met het luiden van deklok. Op de rand van deze klok staat vermeld: ‘Ik luid voor hem die viel’. Op hetereveld vormden leden van de Bond van Wapenbroeders, afdeling Arnhem,een erewacht. De muzikale omlijsting werd zoals gewoonlijk verzorgd door deRhenense harmonie ‘Ons Genoegen’ en het koor ‘Eben Haëzer’. Na het intre-den van het vaandel van het 11e bataljon Grenadiers en Jagers hield de heer

Kranslegging bij het monument voor het 8e Regiment Infanterie.

Page 21: Jaarbericht 2003

G.J. Folmer, de voorzitter van 8 R.I., een toespraak. In zijn toespraak wees hijerop dat vrijheid een groot goed is en zeker niet vanzelfsprekend mag wordengevonden. Hij bracht het bijzondere karakter van de herdenking van 8 R.I.gevoelig onder woorden. Hij zei ondermeer: "Wij herdenken hier niet massaal,niet anoniem en niet abstract. Wij herdenken mensen die ons na staan, die inde bloei van hun leven zijn weggerukt. Die de beloftes van de toekomst nooitwerkelijkheid hebben zien worden. Zo straks met het dodenappèl gedenkenwij ze met naam en toenaam. Alle 233 mannen van het 8e regiment die hiersneuvelden en wiens namen op de zuil van ons monument zijn vereeuwigd..."Door actief dienende militairen werden één voor één de namen van de gesneu-velden voorgelezen, gevolgd door twee minuten stilte. Hiervoor werd het verkeer op de Grebbeweg weer tijdelijk stilgelegd. Zonder morren werd hier-aan gehoor gegeven. De stilte die neerdaalde over het ereveld was indruk-wekkend. Tijdens dit moment van overdenking is iedereen alleen met zijngedachten. Slechts het zachte ruizen van de bladeren en het gekwetter van vogels door-braken de stilte. Door verschillende autoriteiten en verenigingen werden kransen gelegd bij het monument van 8 R.I. Na het uittreden van de vaandelwacht werd de herdenking afgesloten met een rondgang over het ereveld. Een ieder stond evenstil bij ‘zijn’ graf. Na afloop was er in het nieuwe informatiecentrum gelegen-heid tot een informeel samenzijn.

ConsuldagOp 10 september organiseerde de Oorlogs-gravenstichting in ’s Hertogenbosch de jaarlijk-se contactdag voor consuls.

Hieraan namen bijna 200 personen deel. Alsverzamelpunt was het fraaie stadhuis van ’s Hertogenbosch, de Brabantse hoofdstad,gekozen dat aan de Markt ligt. Hier werd mendoor de gemeente getrakteerd op koffie of theemet een Bossche bol. De burgemeester, mr. dr.A.G.J.M. Rombouts heette de aanwezigen vanharte welkom.

21

De consuls werden welkom geheten door mr. dr. A.G.J.M. Rombouts,

burgemeester van ‘s -Hertogenbosch.

Page 22: Jaarbericht 2003

22

Om 10.00 uur vertrok het gezelschap in vier bussen voor een bezoek aan hetNationaal monument Kamp Vught. Behalve het museum werd onder begeleiding van een aantal gidsen ook een bezoek gebracht aan de huidigeVan Brederodekazerne. Op het terrein van deze geniekazerne staan nog eenaantal originele gebouwen uit de tijd van het kamp, waaronder de legerings-gebouwen van de Duitse SS-kampbewaking. Na dit bezoek was het tijd voor de lunch die klaarstond in de klokkenzaal vanhet Van der Valkhotel te Vught. De algemeen directeur van de Stichting, deheer Van der Graaf, hield hier een korte toespraak waarna men uit diversewarme en koude buffetten een keuze kon maken.Na de lunch werd men teruggebracht naar ’s Hertogenbosch voor een stads-wandeling, inclusief een bezoek aan de imposante St. Janskathedraal, onderbegeleiding van deskundige gidsen. Om vijf uur reden de bussen naar het Centraal Station van ’s Hertogenbosch, waarmee een einde kwam aan deze,ondanks het zeer slechte weer, geslaagde dag.

De algemeen directeur van de Oorlogsgravenstichting houdt een korte toespraak vlak voor de lunch.

Nationaal monument Kamp Vught.

Page 23: Jaarbericht 2003

Herbegrafenis Poolse militairenOp het Pools ereveld aan de Ettensebaan te Breda vond op 25 oktober 2003 deplechtige herbegrafenis plaats van de stoffelijke resten van vijf bemannings-leden van een op 13 juni 1944 neergeschoten AVRO-Lancaster bommen-werper (DV-286) van het Poolse Squadron 300.Resten van het vliegtuigwrak werden in 1998 door Volendamse vissers – op circa 3 meter diepte - niet ver voor de kust bij Wijdenes ontdekt.

Het vliegtuig had samen met nog 286 Lancasters een fabriek voor de productievan synthetische olie in het Duitse Gelsenkirchen gebombardeerd. Op deterugweg naar de basis, het Britse Faldingworth, werd het vliegtuig door Duitsegevechtsvliegtuigen neergeschoten en stortte neer in het IJsselmeer.

23

Cadetten van de Koninklijke Militaire Academie droegen de kist naar het graf.

De enige overlevende van de crash, bommenrichter B.F. Morski, houdt een korte toespraak.

Page 24: Jaarbericht 2003

24

Twee van de zeven bemanningsleden – bommenrichter B.F. Morski en vlieg-tuigmechanicus F.S. Bladowski – wisten op tijd uit het brandende vliegtuig te springen en kwamen in het IJsselmeer terecht. Morski werd ruim drie uurlater door vissers uit het water gehaald en belandde uiteindelijk in het krijgs-gevangenenkamp Stalag Luft 3 in Sagan, waar hij tot het einde van de oorlogverbleef. Enkele dagen na de crash spoelde het levenloze lichaam aan van Bladowski. Hij werd al in 1962 op het Pools ereveld aan de Ettensebaanherbegraven.

De begrafenisplechtigheid op 25 oktober begon ’s ochtends met een HeiligeMis in de St. Martinuskerk aan de Haagsemarkt te Breda. Hierna begaf de stoet zich naar het Poolse ereveld waar cadetten van de Koninklijke MilitaireAcademie de kist naar het graf droegen. Vervolgens waren er diverse toe-spraken, ondermeer door de Minister voor Poolse oud-strijders, de heer J. Turski en de burgemeester van Breda, mr. C.G.J. Rutten. Diverse oud-strijdersorganisaties en autoriteiten legden een krans. Onder de talrijke belang-stellenden bevond zich ook de enige overlevende van de crash, B.F. Morski diespeciaal hiervoor vanuit zijn woonplaats in de Verenigde Staten was over-gekomen.

Omdat de gevonden stoffelijke resten niet afzonderlijk konden worden geïdentificeerd is op het ereveld een collectief graf gemaakt (vak E, rij 4, nr.14). Hierop staat inmiddels een Pools kruis met een bronzen plaquette waaropde gegevens staan van de vijf omgekomen Poolse bemanningsleden.

Page 25: Jaarbericht 2003

25

NecrologieNieuw monument in PieszyceOp initiatief van Max Koker en in samenwerking met de Oorlogsgraven-stichting is in het Poolse plaatsje Pieszyce op 10 oktober 2003 door de Zeeuw-se firma Timmerman Natuursteen uit Nieuwerkerk een monument opgerichtmet de namen van de Nederlandse oorlogsslachtoffers die tijdens de TweedeWereldoorlog in het Arbeitslager Langenbielau, een onderdeel van het concentratiekamp Gross Rosen, zijn omgekomen.

In 1997 bracht de heer Koker voor het eerst sinds het einde van de oorlog eenbezoek aan het voormalige kamp waar hij in de periode 1944-1945 gevangenheeft gezeten. Op het oude kampterrein, waar tijdens de oorlog de slachtoffersbegraven werden, trof hij een algemeen monument aan dat de gebeurtenissendie daar tijdens de Tweede Wereldoorlog hadden plaats gevonden, aan de vergetelheid ontrukte. Max Koker ervoer het ontbreken van de namen van deslachtoffers op dat monument echter als een groot gemis.

Om ook de nagedachtenis aan deslachtoffers levend te houden, stelde deheer Koker voor de namen van deslachtoffers aan te brengen op hetbestaande monument. De voorzittervan de Poolse monumentencommissiein Warschau wees dit voorstel echter af. Max Koker kwam toen met het voorsteleen monument met de namen van deNederlandse oorlogsslachtoffers teplaatsen. Om dit te realiseren nam hijcontact op met de Oorlogsgraven-stichting in Den Haag.

De nieuwe gedenksteen te Pieszyce (Polen).

Page 26: Jaarbericht 2003

26

Max Koker, overlevende van het kamp, toonde de Oorlogsgravenstichting overtuigend aan dat de stoffelijke resten zich bevonden op de bewuste locatie.In overleg met de heer Koker maakte de Zeeuwse firma Timmerman Natuur-steen b.v. uit Nieuwerkerk een ontwerp voor het monument. Op het monumentmoesten naast een Nederlandse en Poolse verklarende tekst ook de namen vande slachtoffers vermeld worden.

Toen het ontwerp van het monument gereed was, moesten fondsen gevondenworden om het uiteindelijk te realiseren. In die zelfde periode speelde de teruggave van de vierde (tevens laatste) tranche van tijdens de Tweede Wereld-oorlog door nazi-Duitsland geroofd goud. De Nederlandse regering had besloten de opbrengst hiervan -circa 20 miljoen gulden- te bestemmen voorprojecten gericht op de joodse gemeenschap en op andere groepen vervolgdenin Nederland.In 1999 heeft Koker zijn projectvoorstel ingediend. In de zomer van 1999 kreeghij het teleurstellende bericht dat zijn voorstel was afgewezen omdat het geenprojectvoorstel in Nederland betrof. Wél werd hij gewezen op het bestaan vaneen internationaal fonds, het zogenaamde ‘Nazi Persecutee Relief Fund’, dat in1997 was opgericht ten behoeve van projectuitkeringen voor slachtoffers vande nazi-vervolging. Hem werd geadviseerd via de Stichting ICODO in Utrechtzijn projectvoorstel in te dienen. In de herfst van 2000 kreeg de heer Kokerbericht dat voor zijn projectvoorstel een bedrag van ƒ 30.000- subsidie wastoegekend.

Nadat de financiering van het monument geregeld was, nam de Oorlogs-gravenstichting contact op met de Poolse monumentencommissie in Warschauom toestemming tot plaatsing van het monument te krijgen. De commissiewees erop dat eerst instemming voor het ontwerp van het monument verkregenmoest worden. Nadat verschillende Poolse instanties hieraan hun goedkeuringhadden gegeven, moest nog de toestemming van de gemeente Pieszyce verkregen worden om tot plaatsing van het monument over te kunnen gaan. Degemeente Pieszyce gaf in maart 2003 het groene licht voor plaatsing van hetmonument.

Identiteit van een 'Onbekende Nederlander' vastgesteldOnlangs deed de Oorlogsgravenstichting bij de registratie van een onbekendoorlogsslachtoffer dat begraven ligt op het Nederlands ereveld Loenen eenopmerkelijke ontdekking. In 1948 is op de begraafplaats in Malchow, Duitsland, het stoffelijk overschotgevonden van een Nederlands oorlogsslachtoffer met de naam Jacob Deitzmar,

Page 27: Jaarbericht 2003

27

geboren 2 juli 1922. Deze Deitzmar is op 13 juni 1945 in Malchow overleden.Helaas kon destijds de identiteit van dit slachtoffer niet vastgesteld worden. Hetstoffelijk overschot is in 1959 door toedoen van onze stichting overgebrachtnaar Nederland en herbegraven op het Nederlands ereveld Loenen gemeenteApeldoorn in vak E grafnummer 1147.

In het slachtofferbestand van de Stichting komt ook de naam voor van de heerJacob Tijtsma, geboren 2 juli 1922. De heer Tijtsma onttrok zich tijdens deTweede Wereldoorlog aan gedwongen tewerkstelling in Duitsland door onderte duiken bij zijn ouders in Holwerd.

Daar werd hij echter op 11 augustus 1944 opgepakt en via de gevangenis in Leeuwarden overgebracht naar kamp Amersfoort. Vandaar werd hij op 8 september 1944 naar het concentratiekamp Neuengamme getransporteerd. Daar werd hij door de Duitsers alsnog tewerkgesteld. Uit een verklaring van een medegevangene blijkt dat de heer Tijtsma in maart 1945 met een evacuatietransport vanuit Neuengamme in Malchow is aangekomen. Vanwegeziekte werd hij daar opgenomen in het ziekenhuis. Volgens een andere getuigeis de heer Tijtsma begin juni 1945 in het ziekenhuis in Malchow overleden.Sindsdien ontbreekt van hem ieder spoor. Gezien de huidige beschikbare gegevens zijn wij tot de conclusie gekomen datbij de registratie van de heer J. Deitzmar in Malchow een naamsverbasteringheeft plaatsgevonden en dat de onbekende Nederlander, die begraven ligt ophet Nederlands ereveld Loenen, de heer J. Tijtsma moet zijn. De nabestaanden zijn door ons hierover geïnformeerd. Een nieuwe grafsteenmet de personalia van de heer Tijtsma is inmiddels op het graf geplaatst.

Page 28: Jaarbericht 2003

28

HerdenkingenIn 2003 hebben bestuursleden de Oorlogsgravenstichting vertegenwoordigd bij de volgende plechtigheden en bijeenkomsten ter herdenking van oorlogs-slachtoffers.

25 april Den Haag ’ANZAC-Day’ herdenking op de begraafplaats ’Westduin’.

4 mei Amsterdam Nationale herdenking op de Dam.4 mei Den Helder Herdenking van de gesneuvelden

van de Koninklijke Marine en koopvaardij.4 mei Soesterberg Herdenking van de gesneuvelde militairen

van de luchtstrijdkrachten.25 mei Margraten ’Memorial Day Ceremony’

op het Amerikaanse ereveld.15 augustus Den Haag Herdenking van de capitulatie van Japan.6 september Roermond Herdenking Stichting Nationaal

Indiëmonument 1945-1962.4 oktober Scheveningen Herdenking Oranje hotel Scheveningen.9 november Den Haag ’Remembrance Day’ herdenking

op de begraafplaats ’Westduin’.

Page 29: Jaarbericht 2003

29

Het Nederlands ereveld te DüsseldorfIn oktober 1954 werd op het Stoffeler Friedhof te Düsseldorf uit drie (45, 51 en5) voor de aanleg van een Nederlands ereveld in aanmerking komende graf-velden gekozen voor veld 45.

Aanleg van het ereveld.

De kapel van het Stoffeler Friedhof tijdens de inwijdingsplechtigheid.

De centrale zuil en de erehal.

Page 30: Jaarbericht 2003

30

De toenmalige consul-generaal in Düsseldorf, dr. A. Sevenster, die op 27 ja-nuari 1955 de begraafplaats bezocht, constateerde dat men voortvarend te werk ging en schreef in zijn brief van 22 april 1955 aan het Ministerie van Buitenlandse Zaken tevreden:"Ik kan slechts mijn voldoening uitspreken over de wijze waarop voor het eenen ander is zorggedragen. De werkzaamheden bleken in volle gang te zijn opeen zeer mooi gelegen terrein, dat onlangs door de administratie van hetStoffeler Friedhof verworven werd. De eerste stoffelijke resten zijn daar reedster aarde besteld, terwijl ook met de indeling en inrichting van het terreinbegonnen is. Het graafwerk geschiedt van Duitse zijde. Het opsporen en over-brengen van de stoffelijke overschotten gebeurt daarentegen uitsluitend door en onder verantwoordelijkheid van het Nederlandse personeel der Oorlogs-gravenstichting. Het aantal graven zal waarschijnlijk 1000 niet onbelangrijkovertreffen. De heer De Hertogh (toenmalig algemeen directeur van de Oorlogsgravenstichting) verwacht nu, dat het tussen 1100 en 1200 zal liggen."Uiteindelijk zouden er 1229 slachtoffers worden begraven. Van de zeven erevelden in Duitsland werd het ereveld Düsseldorf zo het grootste in aantalslachtoffers. Op 15 juli 1955 werd het ontwerpplan voor het ereveld goedge-keurd met dien verstande dat werd afgezien van het aanleggen van tegelpadenvoor de grafperken en tussen de rijen.

Het ontwerp van de centrale herdenkingszuil met de namen van diverse con-centratiekampen en het ereportaal (waarin de gedenkstenen hangen) was inhanden van bouwkundig ingenieur A.M. de Rouville de Meux. Hij was voor deOorlogsgravenstichting geen onbekende. Zes jaar tevoren – in 1949 – had hijhet ontwerp gemaakt voor de toegangsbebouwing van het ereveld Loenen(gemeente Apeldoorn). In februari 1956 schreef hij: ”Van de bij mijn jongstebezoek aan Düsseldorf voorgelegde plannen voor een Erenhal, nabij de ingang,was er een, en wel datgene met een leien dak, dat mij wilde voorkomen als verreweg het meest geslaagde ontwerp. Het bleek toen, dat ook de GartenDirector, de heer Wolff juist dit plan de voorkeur gaf. Het ligt in de bedoeling,althans zo was de daar ter plaatse gemaakte afspraak, dit schetsplan nader tedoen uitwerken. Als bouwmateriaal is gekozen Weser zandsteen in rood bruinekleur met een nuance naar het bruin grijze, in breuksteen. De achterwand zouin Portlandstone worden uitgevoerd met een over het gehele oppervlak ver-deelde en verspreide letterverdeling, zodat één totaliteit kan worden bereikt.Als monument werd een zuil ontworpen, die ik zeer op zijn plaats acht enwelks uitvoering ik U, koste wat het wil, ten zéérste zou willen aanraden. Hetals alternatief ontworpen lage monument zal op uw ereveld zeer zeker niet totzijn recht komen, nog daargelaten, dat ik het ding lelijk vond.”

Page 31: Jaarbericht 2003

31

De firma Hermann Tacke uit Negenborn kreeg de opdracht om het monumentvoor bijna 11.500 mark te bouwen. Eind juni 1956 was het klaar.

Op 12 juli 1956 vond in aanwezigheid van ruim driehonderd nabestaanden deofficiële inwijding van het ereveld plaats in de kapel op het Stoffeler Friedhof.Op het ereveld lagen toen al 755 Nederlanders begraven.

Impressie van het Nederlands ereveld te Düsseldorf .

Page 32: Jaarbericht 2003

32

Het programma zag er als volgt uit:1. ‘Gebet’ (G.F. Händel) door de heer J.H. van Dijk, organist te Enschede.2. Toespraak door zijne excellentie, de heer A.Th. Lamping, buitengewoon en

gevolmachtigd ambassadeur der Nederlanden te Bonn.3. ‘Sei gnädig mir mein treuer Gott in meiner letzten Todesstunde’ (J.S. Bach).4. Toespraak door mevrouw H.G. van Anrooij-De Kempenaer, Presidente der

Oorlogsgravenstichting.5. Slotkoor (Matthäus-Passion – J.S. Bach).

Hierna begaven de genodigden zich naar het ereveld. De eigenlijke openingbestond in het ontknopen van een violet lint door een der nabestaanden: een Marker vrouw in klederdracht van haar eiland, anoniem zoals bij alleinwijdingen het geval was.

"En pas dan komt dat ontroerende tafereel, zoals men dat bij al die inwijdingenin Duitsland heeft kunnen zien: na het officiële en openbare gedeelte van deplechtigheid dat zwijgende en individuele herdenken, waarbij men eerst zoekende naar één steen, aarzelend in deze vreemde omgeving zijn weg zoekten dan – na het vinden – zonder woorden, maar des te intenser, die éne dier-bare dode herdenkt voor wie men hierheen is gekomen."

De zegening van de graven van de R.K.-slachtoffers werd gedaan door de aalmoezenier P.G.M. Schoonebeek, plaatsvervangend lid van de Raad vanBestuur van de Oorlogsgravenstichting.Vervolgens werden er door diverse Nederlands en Duitse autoriteiten kransengelegd en sprak legerpredikant ds. P. Swagerman tot slot een gebed uit.

Het ereveld wordt onderhouden door het Garten-, Friedhof- und Forstambt vande stad Düsseldorf in samenwerking met de Oorlogsgravenstichting.

Page 33: Jaarbericht 2003

33

BuitenlandHerdenkingsplechtighedenVan een aantal Nederlandse ambassades en consulaten in het buitenland ontvingen wij berichten van op 4 mei gehouden herdenkingen en andere herdenkingsplechtigheden.

DuitslandOp het Nederlands ereveld op het ‘Stoffeler Friedhof’ inDüsseldorf vond op 4 mei in demiddag de Nationale her-denking plaats, die evenals invoorgaande jaren door hetNederlandse consulaat-generaalwerd georganiseerd.Benevens vertegenwoordigersvan het consulaat-generaal,werd de plechtigheid bijge-woond door nabestaanden uitNederland tot in de derde gene-ratie, belangstellenden uit deNederlandse gemeenschap inNoordrijn-Westfalen, de bevel-hebber van de Nederlandsestrijdkrachten in Duitsland,generaal-majoor M.P. Celie,een burgemeester van de stadDüsseldorf, pastoor Frans Muysers en dominee P. Rogge-brand. Er werden kransengelegd door de consul-generaal,dr. C.G.J. van Honk, door een vertegenwoordiger van de Nederlandse kerkenin Noordrijn-Westfalen en namens de Oberbürgermeister van Düsseldorf. Naeen korte toespraak door de consul-generaal lazen pastoor Muysers en dominee Roggebrand uit de Bijbel en ging laatstgenoemde voor in gebed. Na de traditionele rondgang langs de graven bood het consulaat-generaal deaanwezigen koffie met versnaperingen aan en had men de gelegenheid om emoties en ervaringen uit te wisselen.

Kranslegging op het Nederlands ereveld Düsseldorf.

Page 34: Jaarbericht 2003

34

Ook op het Nederlands ereveld op het ‘Heger Friedhof’ in Osnabrück vond op 4 mei een herdenkingsplechtigheid plaats. Vertegenwoordigers van deNederlandse militairen in Münster, de stad Osnabrück, de consul-generaal derNederlanden, het Duitse- en Nederlandse reservistenverband, de Nederlandsevereniging uit Bramsche en de Nederlands-Duitse Club uit Osnabrück legdenkransen aan de voet van het monument.

FrankrijkDe jaarlijkse 4 mei herdenking op het Nederlands ereveld Orry-la-Ville vondplaats volgens Frans model onder leiding van de militaire attaché, kolonel KLUB.E. Leenen. De muzikale omlijsting was in handen van een trompetter en eentamboer van de Koninklijke Landmacht. Ongeveer honderdvijftig belang-stellenden volgden de plechtigheid. Van Franse zijde waren als erewacht aangetreden een detachement Gendar-merie, een detachement Sapiers-pompiers en vier vaandels van de Anciens combattants. Bij afwezigheid van de ambassadeur werd de toespraak gehoudendoor de heer J.E. van den Berg, gevolmachtigdminister. Tien leerlingen van de lagere schoolvan Orry-la-Ville droegen gezamenlijk eengedicht voor en twee leerlingen van deNederlandse sectie van de InternationaleSchool ieder een gedicht. Na de toespraakvan de heer Van den Berg werden bloemengelegd namens de Ambassade, de Nederland-se Krijgsmacht, de Nederlandse vereniging,het Nederlands Verzet, de Prefect, Franseoud-strijders en Orry-la-Ville.De plechtigheid werd besloten met het hijsenvan de vlaggen en het zingen van het eersteen tweede couplet van het Wilhelmus. Onder-tussen hadden schoolkinderen voor ieder grafeen witte roos gelegd.

RuslandOnder slechte weersomstandigheden vond op4 mei in Moskou de nationale herdenkingplaats op de Vvedenskoje begraafplaats. Detijdelijk zaakgelastigde te Moskou, drs. H.E.G.de Boer en de defensieattaché, kolonel C. Ros, hebben een krans gelegd bij het

Page 35: Jaarbericht 2003

35

symbolische graf van KNIL 2de luitenant G.H.M. van der Waals. De heer DeBoer hield een korte toespraak waarin hij tevens de Nederlander J.M. ter Laakmemoreerde die in Moermansk is begraven. De herdenking werd muzikaalopgeluisterd door een muzikant van de Tamboers en Pijpers van het KorpsMariniers. Een wachtmeester van de Koninklijke Marechaussee assisteerde bij de krans-legging.

IranIn verband met ‘Remembrance Day’ op 16 november vond op de begraafplaatsvan de Commonwealth War Graves Commission Gulhak in Teheran een plechtigheid plaats. Van Nederlandse zijde waren hierbij aanwezig Hr. Ms.Ambassadeur mr. H.J. de Vries en de heer J. Spaans, majoor KLU b.d. Namensde Nederlandse Ambassade werd door hen een poppykrans gelegd bij het centrale monument.

Dodenherdenking op 4 mei op Kranji War Cemetery (Singapore).

Page 36: Jaarbericht 2003

36

IndonesiëAlgemeenOp 14 januari woonden de directeur Indonesië van de Stichting, de heer P. Steenmeijer en zijn echtgenote ten huize van de Gevolmachtigd Minister hetafscheidsfeest bij van Hr. Ms. Ambassadeur, mr. S. Baron van Heemstra. Deheer Steenmeijer bedankte de scheidende ambassadeur voor zijn grote inzet enbetrokkenheid bij het werk van de Oorlogsgravenstichting in Indonesië enoverhandigde aan hem de plaquette van de Stichting. Op 6 februari ontmoettede heer Steenmeijer de nieuwe ambassadeur in Indonesië, mr. R.J. Treffers.De jaarlijkse inspectie van de Nederlandse erevelden, door de president en dealgemeen directeur, vond plaats van 21 februari t/m 1 maart. Dit werkbezoekbetekende zowel het afscheid van de president alsook een kennismaking metde nieuw aangetreden algemeen directeur.

Inspectiebezoek op het Nederlands ereveld Kalibanteng.

Page 37: Jaarbericht 2003

37

25-jarige dienstjubileaBij gelegenheid van hun 25-jarig dienstjubileum heeft de directeur Indonesiëzilveren eremedailles uitgereikt aan:- Sumarna (ereveld Pandu),- Karyana (ereveld Pandu),- Purwadi (ereveld Pandu),- A. Marsam (ereveld Kalibanteng),- A. Suherman (ereveld Leuwigajah),- E. Salum (ereveld Ancol),- Kasmani (ereveld Kalibanteng),- Suparto (kantoor Indonesië).

De heer Steenmeijer spelt de zilveren eremedaille op

bij chauffeur Suparto.

Uitreiken drie zilvereneremedailles

op het ereveld Pandu.

Op het ereveld Kalibanteng ontving Kasmani de zilveren eremedaille.

Page 38: Jaarbericht 2003

Overzicht van werkzaamheden op de erevelden:

Menteng Pulo- Reparatie propeller vliegermonument,- Verbetering zijkanten hoofdvoetpad,- Verwijderen bamboe omheining,- Verven schutting,- Boren van een deepwell.

De renovatie van de koepel op het colum-barium van het ereveld Menteng Pulo werdin het laatste kwartaal afgerond.De zware balken die de basis van de koepel vormen zijn stuk voor stuk vervangen evenals de staande lichtere bal-ken waaruit de draagconstructie bestaat.Voor deze werkzaamheden moesten allekoperen platen van de koepel worden verwijderd. Na afloop van de werkzaam-heden werden ze weer netjes in elkaargepast teruggeplaatst. Een nauwkeurig kar-wei want alle platen zijn anders van vorm.

Ancol- Vervangen sluizen,- Conserveren Hemelboom,- Verbeteren voetpaden naar de zeedijk

en langs de pendopo,- Repareren betonvloer algemeen monu-

ment.

De aanleg van een ondergrondse water-leiding over de gehele lengte van het ereveld werd voltooid. Het nut daarvan

38

De renovatie van de koepel op het columbarium van het ereveld Menteng Pulo werd afgerond.

Het verbeterde voetpad op het ereveld Ancol.

Page 39: Jaarbericht 2003

39

werd al snel zichtbaar. In droge tijden kan het gras nu regelmatig door middelvan tuinsproeiers van water worden voorzien, wat het uiterlijk van het veld duidelijk ten goede komt. Door de ligging van het ereveld, zo vlak aan zee,kruipt zout water door de bodem naar boven en ontstaan snel grote bruineplekken in het gras als er niet voldoende wordt gesproeid met zoet water.

De zeewering van het ereveld is hersteld. Dit is een jaarlijks terugkerende activiteit, die inhoudt dat de beschadigde en weggeslagen delen van de strek-dammen en de zeedijk handmatig worden gerepareerd. Hiertoe worden werkkrachten ingehuurd die de weggeslagen stenen, ter grootte van een voet-bal, van de zeebodem opduiken en in de opengevallen gaten terugplaatsen.Het is een zwaar en nauwkeurig karwei, want er wordt op toegezien dat het resultaat een netjes glooiende dijk is, en zowel dijk als strekdammen inzodanige staat worden gebracht dat ze weer een jaar lang de krachten van debranding kunnen weerstaan.

Pandu- Reparatie afvoergoten.

In eigen beheer werden honderden cilindervormige betonnen kantstenen vervaardigd. Deze zijn geplaatst als borders rondom de bloemperken in het vakachter het KNIL-monument.

De bloemperken bij het KNIL-monument op het ereveld Pandu vóór . . . . .

. . . . . en na het aanbrengen

van de borders.

Page 40: Jaarbericht 2003

40

Een aantal wandelpaden is gerenoveerd. Veel van de grote vierkante betonnentegels waren in de loop der tijd gebarsten. Bovendien waren er tussen de tegelsgrote openingen ontstaan. In navolging van andere erevelden worden zeopnieuw geplaveid met kleinere zeshoekige betonnen tegels. De zijkanten van de paden worden gestut en afgewerkt met kantstenen, waar-door verzakkingen worden voorkomen.

Kalibanteng- Verwijderen van heggen en struiken,- Vervangen van de pergola houders,- Reparatie hekwerk.

Er is een nieuwe waterafvoer aangelegd vanaf de gracht (ter hoogte van de parkeerplaats) naar de rijstvelden buiten het ereveld, teneinde bij hoge water-standen overtollig water af te kunnen voeren. Door de watertoevoer uit derivier aan de ene zijde en de afvoer aan de andere zijde wordt bereikt dat hetwater in de ringgracht in beweging blijft.

Door de aanhoudende droogte in het derde kwartaal viel de ringgracht droog.

Renovatiewerkzaamheden aan de wandelpaden op het ereveld Pandu.

Page 41: Jaarbericht 2003

41

Dit had tot gevolg dat grote delen van de zijkant, die bestaat uit natuursteen,gingen barsten of deels afbrokkelden. Voordat de regentijd aanbrak werd eenen ander weer gerepareerd. Van de gelegenheid werd tevens gebruik gemaaktom de bodem van de gracht schoon te maken en te egaliseren.

Aanleg van de nieuwe waterafvoer op het ereveld Kalibanteng.

Reparatiewerkzaamheden aan de drooggevallen

ringgracht van het ereveld Kalibanteng.

Page 42: Jaarbericht 2003

42

Candi- Terras dienstwoning opgeknapt.

De granieten fundering van de vlaggenmast, inclusief de gedenkplaten, kreegeen intensieve opknapbeurt. De letters werden minutieus van een nieuw laagjeverguldsel voorzien.

Kembang Kuning- Pergola gerenoveerd.

De bestrating van de hoofdweg (inclusief verbetering van de afvoergoten), eenproject dat in eigen beheer werd uitgevoerd, is met uitzondering van de

Het opknappen van de granieten fundering van de vlaggenmast en gedenkplaat op hetereveld Candi.

Page 43: Jaarbericht 2003

43

parkeerplaats, die in dekomende periode wordtaangelegd, afgerond. Hetresultaat mag er zijn; denieuwe weg is niet meerstoffig, vergt geen onder-houd, loopt kaarsrecht enhorizontaal en is steviggefundeerd.

Aantal bezoekers in 2003 per ereveld:Ereveld Menteng Pulo 1.149Ereveld Ancol 963Ereveld Pandu 1.287Ereveld Leuwigajah 1.300Ereveld Candi 503 Ereveld Kalibanteng 352Ereveld Kembang Kuning 796Totaal 6.350 (in 2002: 6.448)

De nieuwe bestrating van de hoofdweg op het ereveld Kembang Kuning.

Page 44: Jaarbericht 2003

44

Officiële plechtigheden en kransleggingen in Indonesië:

Ereveld Menteng Pulo4 april Namens de reüniecommissie 1e Verkenningsregiment Huzaren

van Boreel werd een krans gelegd bij het monument voor de 7 December Divisie.

17 april Kranslegging namens de Vereniging 12e Veldgenie bij hetmonument voor de 7 December Divisie.

23 april Namens het organisatiecomité Reünie 5-7 R.I. werd een kransgelegd bij het Vlaggenmonument.

4 mei Nationale dodenherdenking.Kranslegging namens de Nijmegen Indië Veteranen bij het alge-meen monument op de erevelden Menteng Pulo, Leuwigajah,Pandu, Candi en Kembang Kuning.

5 mei Namens de Vereniging ‘Vrienden van het 1e Bataljon O.V.W.1944-1948, Garde Regiment Jagers’ werd een krans gelegd bijhet Algemeen monument op de erevelden Menteng Pulo enLeuwigajah.

Bezoek op 18 mei van generaal-majoor L. Noordzij aan het ereveld Menteng Pulo.

Page 45: Jaarbericht 2003

45

18 mei Door de commandant van 1 Divisie 7 December, generaal-majoor L. Noordzij, werd een krans gelegd bij het monumentvoor de 7 December Divisie. Een aantal Indonesische veteranenwoonde deze plechtigheid bij. Op 27 mei werd door generaal-majoor Noordzij een kransgelegd bij het Algemeen monument op het ereveld KembangKuning.

24 mei Namens de 1e Genie Park Comp.1 Div. 7 December werd eenkrans gelegd bij het monument voor de 7 December Divisie.

15 augustus Het einde van WO II in Zuidoost-Azië werd op het ereveld her-dacht met een kranslegging bij het Vlaggenmonument. Namenshet Koninkrijk der Nederlanden werd bij het monument eenkrans gelegd door Hr. Ms. Ambassadeur mr. R.J. Treffers. Tevenswerden kransen gelegd namens het Ministerie van Defensiedoor de defensieattaché, kolonel Ch. Kool, en namens de Stichting Herdenking 15 augustus 1945 door de assistentdefensieattaché, sergeant-majoor J. Warmoeskerken.

10 september Kranslegging OGS-pelgrimsgroep.24 september Kranslegging namens de Sociale Verzekeringsbank (SVB) door

de voorzitter van de Raad van Bestuur van de SVB en tevensPresident van de Stichting Pelita, drs. E.F. Stoové.

27 september Kranslegging namens de Vereniging Ex-Glodokgeïnterneerden1944-1945 bij de Glodok gedenksteen.

Page 46: Jaarbericht 2003

46

1 oktober Namens de reüniecommissie Stichting Vrienden van 3-8 R.I.werd een krans gelegd bij het monument voor de 7 DecemberDivisie.

8 oktober Kranslegging namens de reüniecommissie O.V.W. Bataljon 1-3R.I. bij het algemeen monument. Ook bij het algemeen monu-ment op het ereveld Pandu werd namens hen een krans gelegd. Kranslegging namens reünisten van 3-12 R.I. bij het monumentvoor de 7 December Divisie.

12 november Kranslegging door de bevelhebber der Koninklijke Mare-chaussee, generaal-majoor N.C.J. Neisingh bij het Vlaggen-monument.

Krans- en bloemlegging op 12 november op het ereveld Menteng Pulo door de bevelhebber der Koninklijke Marechaussee.

Bezoek aan het ereveldMenteng Pulo op 13 november van de bevelhebber der Zeestrijdkrachten,schout-bij-nacht J.W. Kelder.

Page 47: Jaarbericht 2003

47

13 november Kranslegging door de plaatsvervangend bevelhebber der Zeestrijdkrachten, schout-bij-nacht J.W. Kelder.

15 november Kranslegging namens Oud-Indië en Nieuw-Guinea Militairen’45-’62 (Laarbeek) bij het Vlaggenmonument.

5 december Kranslegging namens de ’1 Divisie 7 December’ bij het monu-ment voor de 7 december Divisie. Namens hen werden boven-dien kransen gelegd op de erevelden Pandu (algemeen monu-ment), Kembang Kuning (Karel Doormanmonument), Candi(monument voor Veiligheid en Recht) en Leuwigajah (Tombevoor de Onbekende Soldaat).

7 december Kranslegging namens reünisten van 3-9 R.I. bij het monumentvoor de 7 December Divisie.Kranslegging door de assistent defensieattaché, sergeant-majoorJ. Warmoeskerken, namens de 7 December Divisie bij hetmonument voor de 7 December Divisie.

Ereveld Ancol4 mei Nationale dodenherdenking.

10 september Kranslegging OGS-pelgrimsgroep.

Ereveld Pandu11 februari Een groep van meer dan 200 personen van de Stichting Pangudi

Luhur bezocht de erevelden Pandu en Leuwigajah. Er vond bijhet algemeen monument een herdenkingsdienst plaats ter nagedachtenis aan geestelijken die ten gevolge van oorlogs-handelingen om het leven zijn gekomen en begraven liggen opbeide erevelden.

Page 48: Jaarbericht 2003

48

25 april Herdenking ANZAC-Day.22 mei Namens de veteranen van 8 R.S. werd een krans gelegd bij het

algemeen monument.24 juli Kranslegging OGS-pelgrimsgroep.26 juli Namens het comité van toezicht KNIL-monumenten werd bij

het KNIL-monument een krans gelegd.26 augustus Namens het Reünieverband 6e Bataljon Regiment Stoottroepen

Prins Bernhard werd een krans gelegd bij het algemeen monu-ment.

7 september Bij het algemeen monument werd namens de Commissie Reünie 5-3 R.I. een krans gelegd.

25 november Namens het Koninklijk Tehuis voor Oud-militairen en museum’Bronbeek’ vond een kranslegging plaats bij het Bronbeek-gedeelte.

Ereveld Kembang Kuning29 januari Namens de Koninklijke Marine werd bij het Karel Doorman-

monument een krans gelegd door de bevelhebber der Zeestrijd-krachten, vice-admiraal C. van Duyvendijk. De plechtigheid vond plaats in aanwezigheid van de gouver-neur van Oost-Java, de commandant van de Indonesische Marine in Oost-Java, de defensieattaché, een vertegenwoor-diger van de Nederlandse consul te Surabaya en een aantalbelangstellenden van de Nederlandse gemeenschap.

22 april Kranslegging door de heer J. Veneman namens de KoninklijkeMarechaussee bij het Karel Doormanmonument.

4 mei Nationale dodenherdenking. Onderleiding van de Nederlandse hono-rair consul te Surabaya, mevrouw S. Kho-Pangkey vond een kleineplechtigheid plaats. Pater VanMensvoort sprak een woord vanbezinning tot de aanwezigen.

5 juni Kranslegging OGS-pelgrimsgroep.20 juni Kranslegging namens de reünie-

commissie ‘Ampat Lima’ bij hetKarel Doorman-monument.

Kranslegging door mevrouw S. Kho-Pangkeyop 4 mei op het ereveld Kembang Kuning.

Page 49: Jaarbericht 2003

49

9 oktober Namens de reünie commissie 4e Bataljon Garderegiment Prinses Irene werd een krans gelegd bij het Boogmonument‘Opdat zij met eere mogen rusten’.

10 december Namens het dagelijks bestuur van de Vereniging ‘Contact Oud-Mariniers’ (COM) en de ‘Schietvereniging Contact Oud-Mariniers’, afdeling Noord-Holland, werden kransengelegd bij respectievelijk het monument Voor Recht en Vredeen het Karel Doorman monument.

17 december Kranslegging namens de Martin Mariner reüniecommissie (Wassenaar) bij de Tombe voor de Onbekende Zeeman.

Ereveld Kalibanteng23 augustus Kranslegging namens de Commissie Herdenking Jongens-

kampen 2003 bij het monument voor de Jongenskampen.24 augustus Namens de Stichting Ex-gedetineerden en Nabestaanden

Vrouwenkampen Midden-Java 1942-1945 werd een kransgelegd bij het Vrouwenmonument.

11 oktober Namens de Stichting Jongens Japanse kampen ’42- ‘45 werd eenkrans gelegd bij het monument voor de Jongenskampen. Tevenswerd namens hen een krans gelegd bij het algemeen monumentop het ereveld Pandu en Leuwigajah.

Ereveld Leuwigajah24 juli Kranslegging OGS-pelgrimsgroep.27 augustus Namens de Stichting Indië Monument Friesland werd een krans

gelegd. Ook op de erevelden Menteng Pulo, Pandu, Candi enKembang Kuning werden namens deze stichting kransen gelegd.

Ereveld Candi16 maart Kranslegging namens de Stichting Veteranen 5-5- R.I. bij het

monument voor Veiligheid en recht. 13 mei Namens het reünieverband 1 R.S. werd een krans gelegd bij het

monument voor Veiligheid en Recht.10 september Kranslegging bij het monument voor Veiligheid en Recht

namens de Vereniging Indië Militairen Overijssel.25 september Namens II-6e R.I. werd een krans gelegd bij het monument voor

Veiligheid en Recht.7 november Namens het Comité reünie 3-7 R.I. werd een krans gelegd bij

het monument voor Veiligheid en Recht.

Page 50: Jaarbericht 2003

50

4 Mei herdenkingOp het ereveld Ancol, waar de Dodenherdenking om negen uur ‘s morgensbegon, werden drie kransen gelegd bij het Algemeen Monument door Hr. Ms.Ambassadeur mr. R.J. Treffers, de Australische Minister-Counselor & Consul-General, de heer G. Swift en de Britse defensieattaché, col. A. Roberts. De ceremonie werd begeleid door een hoornblazer van het Korps Mariniers.

Dodenherdenking op het ereveld Menteng Pulo.

Page 51: Jaarbericht 2003

51

Op het ereveld Menteng Pulo werd in de namiddag een ceremonie gehoudenwaarbij ongeveer tachtig leden van de Nederlandse gemeenschap in Jakartaaanwezig waren. Na een rondgang naar het Vlaggenmonument werd door de ambassadeur eenkrans gelegd namens het Koninkrijk der Nederlanden, gevolgd door de defensieattaché, kolonel Ch. Kool, namens het Ministerie van Defensie, deassistent van de defensieattaché P. Kuip, namens de Stichting Veteranen Platform en door de heer R. Putman Cramer, als vertegenwoordiger van deNederlandse Zakenkring. Tot slot legde mevrouw A.J. Slagboom van de Neder-landse Internationale School met een aantal kinderen een krans. Ook hier werdeen en ander muzikaal ondersteund door een hoornblazer van het Korps Mariniers. Hierna werd de rondgang voortgezet naar de Simultaankerk, waarambassadeur Treffers een toespraak hield. Na zijn woorden droeg een aantalkinderen van de Nederlandse Internationale School zelfgemaakte gedichtenvoor met als thema ‘Vrijheid is niet te koop’. Hierna werd gezamenlijk het Wilhelmus gezongen. Mevrouw Treffers legdedaarna een handboeket bij de Urn van de Onbekende Soldaat. Vervolgenswerd een afsluitende ronde gemaakt door het vak van de 7 December Divisieen eindigde de herdenkingsplechtigheid bij de poort van het ereveld, waar hetbezoekersregister kon worden getekend.

Page 52: Jaarbericht 2003

52

PelgrimsreizenJaarlijks organiseert de Oorlogsgravenstichting pelgrimsreizen naar het VerreOosten, met het doel aan nabestaanden van Nederlandse oorlogsslachtoffersdie daar op erevelden begraven liggen, de gelegenheid te bieden de graven vanhun dierbaren te bezoeken.

In 2003 werden vijf reizen georganiseerd. Drie naar Indonesië met als bestemming Surabaya, Bandung en Jakarta en twee naar Thailand. Zowel in Indonesië als in Thailand werden op de bezochte erevelden tijdenseen korte herdenkingsplechtigheid bij het centrale monument namens de pelgrimsgroepen kransen gelegd. Aan de reizen naar Indonesië en Thailand namen in totaal 117 personen deel.

Mevrouw R.M. Portier-Soedijem (92 jaar) en Juss Jansen (12 jaar) legden een kransnamens de pelgrimsgroep op het ereveld Kanchanaburi.

Page 53: Jaarbericht 2003

53

De jongste deelnemer was de twaalfjarige Juss Janssen die het volgende overzijn reis naar Thailand schreef.

"Hallo iedereen,Er is mij gevraagd een stukje over mijn vakantie te schrijven. Ik ben door mijnoma uitgenodigd. Ik (12jr) mocht met de oudste (92jr) de krans leggen. Datvond ik wel leuk.Toen gingen we naar het graf van mijn overgroot opa. Toen dacht ik terug hoeerg het was.Daarna gingen we naar een museum vlak bij de: Hell Fire pass. Daar zag ikeen filmpje hoe mager en erg het was. Ik kreeg echt een triest gevoel dat al diemensen zo erg mishandeld waren, zo mager. Thuis praten we wel eens over deoorlog enz., maar nu ik het zelf heb gezien hoe ze de Hell Fire pass gemaakthebben is dat echt niet normaal. Al die doden om één zo'n berg door te hakken.

Maar behalve dat allemaal heb ik heel wat mooie vogels en andere dingengezien en beleefd. Er was zelfs een vogel van het hotel die woordjes kon pra-ten. Ik was zo veel bij die vogel dat als ik een geluid maakte wat hij al hadgeleerd dan deed hij het één seconde later na, grappig he? Ik zal niet meer ver-tellen want anders kan ik nog wel lang doorgaan!!!

Groeten, Juss Janssen."

De pelgrimsreizen worden mede mogelijk gemaakt door de Stichting Fondsen-werving Militaire Oorlogs- en Dienstslachtoffers en aanverwante doeleinden(SFMO) die meedeelt in de opbrengsten uit de BankGiroLoterij. Deelname aandeze loterij wordt daarom van harte aanbevolen.

Page 54: Jaarbericht 2003

54

Werkzaamheden technische dienst Herbegravingen militair ereveld Grebbeberg : 3- totaal aantal slachtoffers op dit ereveld : 819Herbegravingen ereveld Loenen : 17- totaal aantal slachtoffers op dit ereveld : 3626

Omvangrijke werkzaamhedenIn diverse plaatsen zoals Franeker, Vlijmen en Alkmaar werden kleine geallieerde plots gerenoveerd. Grote renovaties van CWGC-plots vonden plaats

Renovatie van een geallieerd plot op het R.K-gedeelte van de gemeentelijkebegraafplaats te Franeker (Franekeradeel).

Page 55: Jaarbericht 2003

55

in Epe (21 stenen), Slijk Ewijk (10 stenen) en Erp (9 stenen). In Alkmaar werdeen Nederlands plot met zeven stenen gerenoveerd en opnieuw beplant.

Inspectie van Nederlandse erevelden in Duitsland vond plaats op:25 maart Salzburg 27 maart Frankfurt am Main27 oktober Osnäbruck 28 oktober Bremen29 oktober Hannover 30 oktober Hamburg 31 oktober Lübeck

Inspectie Nederlandse oorlogsgraven in het Verenigd KoninkrijkIn 1997 werd besloten om alle Nederlandse oorlogsgraven in het VerenigdKoninkrijk opnieuw te inspecteren. Op het Nederlands ereveld Mill Hill bijLonden bevinden zich 254 van de 427 Nederlandse oorlogsgraven. De overige173 graven liggen op 76 begraafplaatsen verspreid over het hele land.Omdat het een zo groot gebied betrof werd destijds besloten de inspectie overvijf jaar uit te smeren. De eerste inspectie vond plaats in 1998 en betrof hetZuid-Westen van Engeland. In 1999 werden de Nederlandse oorlogsgraven ino.a. Wales bezocht. In 2000 werd een bezoek gebracht aan het Nederlandsereveld Mill Hill, Noord-Oost - en Noord-West Engeland.Van 2 tot 6 juni 2003 werd door de heren R.G.A. Hoefsmit en D. Lagemaat de4de inspectie uitgevoerd van Nederlandse oorlogsgraven o.m. in Schotland enNoord-Ierland. Zij werden daarbij begeleid door medewerkers van de Commonwealth War Graves Commission. In totaal werden in het verslagjaar 23 plaatsen bezocht met 44 Nederlandseoorlogsgraven.

Commonwealth-Netherlands Joint CommitteeOnze Britse zusterorganisatie, de ‘Commonwealth War Graves Commission’(CWGC) organiseerde op 7 en 8 mei een bijeenkomst voor de leden van het‘Joint Committee’. Het comité is een overlegorgaan van diverse landen waar-onder Nederland met als doel de gezamenlijke inzet voor het onderhoud vande oorlogsbegraafplaatsen en gedenktekens van de Commonwealth evenals hetherdenken van de slachtoffers, blijvend te ondersteunen en te uiten. Op 8 mei brachten de leden van het comité, stafleden van de CWGC, de directie en enkele stafleden van de Oorlogsgravenstichting een bezoek aanHolten Canadian War Cemetery in Overijssel. Hier vond een korte plechtigheidplaats en werd een krans gelegd. Vervolgens werd op verschillende locaties ophet ereveld door medewerkers van de CWGC uitleg gegeven aan diverse technische en plantkundige activiteiten; zoals het reinigen, bijwerken of vervangen van grafstenen en het aanleggen en onderhouden van de beplanting.

Page 56: Jaarbericht 2003

56

Traditioneel werd na de lunch het ereveld Loenen bezocht. Ook hier vond eenkorte plechtigheid plaats met een kranslegging.

Bezoek aan Holten Canadian War Cemetery en aan het Nederlands ereveld Loenendoor het Commonwealth-Netherlands Joint Committee.

Page 57: Jaarbericht 2003

57

Vervanging stenen militair ereveld GrebbebergSinds 1 januari 1952 is het militair ereveld Grebbeberg te Rhenen in beheer bijde Oorlogsgravenstichting. Sindsdien is de Stichting verantwoordelijk voor hetonderhoud van de graven op dit ereveld. Door onze zorg zijn in de jaren zestigde huidige uniforme grafstenen met daarop de Nederlandse Leeuw en de personalia van de gesneuvelde militairen geplaatst. Omdat veel van deze stenen versleten zijn of andere gebreken vertonen, zijn deze aan vervangingtoe. Sinds 20 oktober 2003 zijn medewerkers van de Oorlogsgravenstichtingbezig met dit omvangrijke karwei dat door ons in eigen beheer wordt uit-gevoerd. De afgelopen jaren is gebleken dat er onduidelijkheid bestaat over de juisteoverlijdensdatum van enkele militairen. De Oorlogsgravenstichting heeft voorwat betreft de personalia van de oorlogsslachtoffers slechts een registrerendefunctie. Wij maken daarbij gebruik van de gegevens zoals die vermeld staan opde geboorte- en overlijdensakten van de slachtoffers of van gegevens zoals dieopgenomen zijn in de bestanden van de diverse gemeentesecretarieën inNederland. Alvorens tot vervanging van de grafstenen over te gaan, hebben wijvan de gelegenheid gebruik gemaakt om de gegevens van enkele slachtoffersopnieuw te controleren. Van een aantal stenen zijn in overleg met de nabe-staanden de gegevens gecorrigeerd. In 2003 zijn al 34 stenen vervangen (rij 1 en rij 4), in 2005 worden de werk-zaamheden voortgezet.

Het plaatsen van nieuwe stenen op het militair ereveld Grebbeberg.

Page 58: Jaarbericht 2003

58

Uit de ingekomen post"Het is mij een grote behoefte, uw stichting heel hartelijk te danken voor hetuitstekende onderhoud van het graf van mijn vader (ik heb het zelf kunnenvaststellen toen ik samen met mijn dochter in 1989 het ereveld Kanchanaburi inThailand bezocht had) en voor de bloemleggingen (tot dusver twee keer) en degemaakte kleurenfoto’s die u mij heeft doen toekomen.Uit dankbaarheid voor het werk van uw stichting en als eerbetoon aan mijnvader, heb ik besloten, de Oorlogsgravenstichting te steunen door een begunsti-ging voor het leven ten bedrage van A 270,-…"

*****

"Toen ik bij de crematie van mijn schoonmoeder in 1981 besefte dat ik geenafscheid had kunnen nemen van mijn vader en daardoor wel eens depressiefwas, besloot ik om uit te vinden wat er gebeurd was en waar hij ter aardebesteld zou zijn. Een eerste gang was uw organisatie. Men berichtte mij dat zijn laatste rustplaats onbekend was, maar dat hij was overleden in Voerde(Niederrhein) in Duitsland. Zijn naam staat vermeld op het drieluik dat staat ophet Nederlands ereveld in Düsseldorf (Stoffeler Friedhof). Na een bezoek daarwerd mij duidelijk dat dit niet het einde was van mijn zoektocht. Ik besloot omzelf naar Voerde te schrijven. Na intensief speurwerk van een medewerkster uitdie gemeente bleek het volgende.Mijn vader is overleden tijdens een bombardement dat ook het kamp te Friedrichsfeld heeft getroffen. De omgekomen dwangarbeiders, hoofdzakelijkPolen, Russen en andere Oost-Europeanen, maar ook mijn vader zijn begravenop het ‘ausländer Friedhof’ in Friedrichsfeld. Deze begraafplaats staat bekendals het ‘Franzosen kerkhof’ omdat het sinds de Frans-Duitse oorlog in 1870 ingebruik is. Mijn vader is niet geïdentificeerd en begraven in een klein verzamel-graf. De begraafplaats staat onder toezicht van de Duitse monumentenwachten zij hebben op mijn verzoek - en na tussenkomst van de gemeente Voerde -toestemming gegeven om op het verzamelgraf een kleine gedenksteen te plaat-sen. Op deze wijze heb ik uiteindelijk na ruim vijftig jaar definitief afscheid kun-nen nemen van mijn vader. Daarbij schreef ik het volgende afscheidsvers op,dat ik ter plaatse heb achtergelaten.

Page 59: Jaarbericht 2003

59

”Hier rust een naamloze, met een naam.Niet herkend rust hij hier voor immer.Eindelijk heb ik hem bij zijn naam kunnen roepenVaarwel gezegd en achtergelaten in de handen,van Hem die ons allen eenmaal zal roepen.Weten dat hij hier is neergelegd geeft rusten vrede bij mij die hem zolang zocht.Eindelijk kan ik dit hoofdstuk uit mijn bestaanafsluiten nu ik afscheid heb mogen nemenvan hem die mij dierbaar was en altijd zal blijvenVaarwel vader, rust tot het einde der tijden."

*****

"Het is alweer twee weken geleden dat ik mijn reis met de OGS naar Jakarta enBandung heb mogen afsluiten. De film die ik heb gemaakt is door echtgenoteen kinderen uitvoerig bekeken en heeft veel indruk gemaakt. Het is een soortdocumentaire en testament geworden, want je weet nooit of het er weer vankomt om het graf van je vader te bezoeken.Ik heb de behoefte om de OGS een compliment te maken voor de wijze waar-op de erevelden die ik heb mogen bezoeken door haar worden onderhoudenen de wijze waarop de nabestaanden in de gelegenheid worden gesteld omhun overleden familieleden de nodige eer te bewijzen. Het heeft mij ook getrof-fen dat de reis voortreffelijk en stijlvol was georganiseerd.Het was ook een bijzonder plezierig en aangenaam gezelschap waarmee wijmochten verkeren gedurende deze reis, rijk geschakeerd naar achtergrond enleeftijd maar toch heel homogeen en zonder ook maar één wanklank. Je staatbij vertrek op Schiphol wat handjes te schudden ter kennismaking en gaat naafloop van de reis bij de bagageband op Schiphol uit elkaar als vrienden, heelbijzonder!Met veel respect voor het werk van de OGS en dankbaarheid dat ik de reis hebmogen meemaken, groet ik alle bij uw goede werk betrokkenen en wens ik datu deze dankbare taak nog lang zult mogen vervullen!"

Page 60: Jaarbericht 2003

60

DienstverleningTariefswijzigingen dienstverleningGedurende een reeks van jaren heeft de Stichting de tarieven van de verschil-lende vormen van dienstverlening op hetzelfde niveau kunnen handhaven.Door een aantal omstandigheden ontkomen wij er helaas niet aan de tarievenper 1 februari 2004 te verhogen.De overheidsbezuinigingen zijn niet ongemerkt aan de Oorlogsgravenstichtingvoorbij gegaan. Dit jaar heeft het Ministerie van Binnenlandse Zaken enKoninkrijksrelaties subsidies aan instellingen, zoals de Oorlogsgravenstichting,verlaagd. Onze subsidie is met ingang van 2004 met 5% gekort en verdergaan-de kortingen zijn niet onmogelijk. Anderzijds zijn de kosten van dienstverlening zoals die door onze Stichtingworden aangeboden de laatste jaren flink gestegen, zonder dat onze prijzenook aangepast werden. Dit dreigde teveel ten koste van de kwaliteit van dedienstverlening te gaan.Met de tariefsverhoging per 1 februari 2004 worden niet alleen de prijzen naareen realistischer niveau gebracht, maar wordt het ook mogelijk om de kwaliteitvan het geleverde verder te verbeteren.De Oorlogsgravenstichting is van mening dat de vermindering van haar midde-len geen gevolgen mag hebben voor haar primaire doelstelling en de kwaliteitvan de door haar uitgevoerde werkzaamheden. Getrouw aan ons devies ’opdatzij met eere mogen rusten’ blijven wij ons inzetten voor de vervulling van eenereplicht, toen, nu en in de toekomst.

Bloemlegging en graffoto'sSinds jaar en dag verzorgt de Oorlogsgravenstichting bloemleggingen op deerevelden in Indonesië en Thailand.

De kosten van een bloemlegging in Indonesië bedragen incl. foto A 8,50. Men heeft de keuze uit:Type A: Bloemstukje van orchideeën type Douglas/Vanda, hoog model.Type B: Andere soorten bloemen niet zijnde orchideeën.Type C: Bloemstukje van Bangkok orchideeën, laag model.

Tevens is het mogelijk om voor de erevelden in Indonesië kransen te bestellen.Type K30: Kransje (doorsnede 30 cm.) voor plaatsing bij de graven;

kosten incl. foto A 12,50.

Page 61: Jaarbericht 2003

61

Eventueel met korte tekst op rood-wit-blauw lint (maximaal 40 letters, inclusief spaties). Soort bloemen wordt in overleg met deplaatselijke bloemist bepaald.

Type K75: Een grote krans (oranje gladiolen of witte bloemen; doorsnede 75 cm.), inclusief rood-wit-blauw lint met korte tekst (maximaal 60 letters, inclusief spaties), bedoeld voor kranslegging bij demonumenten door comités en verenigingen; kosten A 27,50 inclusief foto.

Wilt u een extra bloem- of kransleggingsfoto bestellen, dan is de prijs hiervan A 2,00.Wilt u alleen een graffoto bestellen (formaat 10 x 15 cm.), dan is dat ook moge-lijk, de prijs hiervan is eveneens A 2,00.

Voor Thailand kunnen uitsluitend kleine bloemstukjes worden besteld. Desoort bloemen is afhankelijk van wat die dag voorradig is bij de bloemist, keuze van de bloemen gaat in overleg met de opzichter ter plaatse. De kostenbedragen A 8,50, inclusief foto.Bestellingen dienen uiterlijk 8 weken voor de gewenste uitvoeringsdatum bij deStichting te zijn.De eenvoudigste wijze van bestellen is per giro (nr. 40.10.00), onder vermel-ding van: naam overledene, naam van het ereveld en de gewenste datum. Degegevens uitsluitend op de voorzijde van de giro vermelden. U kunt natuurlijkook via onze website (onder ‘service’ en ‘bloemleggingen’) een bloemleggingopgeven.

Voor Hong Kong, Singapore, en Korea gelden aparte voorwaarden, waaroverdesgewenst nadere inlichtingen worden verstrekt. Helaas is het wegens het ont-breken van een diplomatieke vertegenwoordiging in dit land, onmogelijk ombloemleggingen uit te voeren op het ereveld Thanbyuzayat in Myanmar (voor-malige Birma).

BuitenlandOp de erevelden in Thailand zijn 197 bloemstukjes geplaatst. Daarnaast wer-den 194 graffoto's gemaakt.In Indonesië voerde men in totaal 1778 bloemleggingen uit en waren er 248kransleggingen. Op verzoek van nabestaanden maakten wij 1034 graffoto's.

Page 62: Jaarbericht 2003

62

Voorts werden er nog bloemstukjes gelegd op de erevelden in: Australië : 2Korea : 5Duitsland : 8Oostenrijk : 2Groot-Brittanië : 1

BinnenlandOp het ereveld Loenen werden op 4 mei 587 bloemstukjes gelegd; er werden112 graffoto's gemaakt. In de loop van het jaar werden op dit ereveld nog 7 bloemstukjes gelegd.Op het militair ereveld Grebbeberg werden op 4 mei 137 bloemstukjes en 28 graffoto's gelegd.Voor nadere informatie over bloemleggingen kan men contact opnemen met mevrouw J. Huijsing-Van der Velden (070–3131088 of per e-mail: [email protected]).

Kleurenfoto's van ereveldenRegelmatig ontvangen wij telefonische verzoeken om overzichtsfoto's vanNederlandse erevelden op te sturen. In dergelijke gevallen wordt door ons eenkeuze gemaakt uit de diverse foto's die wij hebben. Sinds kort bestaat de moge-lijkheid om - via onze website (www.ogs.nl) - zelf een keuze te maken en degewenste foto('s) te bestellen. Op de homepage in het navigatieframe vindt u onder ’service’ het ’fotoalbumerevelden’. Op deze pagina wordt uitgelegd hoe u de diverse overzichtsfoto's on-line kuntbekijken en bestellen, welke formaten wij kunnen leveren en wat de daaraanverbonden kosten zijn. In het navigatieframe bij deze pagina treft u diverse fotoalbums per ereveldaan. In de loop der tijd zullen we een aantal erevelden die nu nog ontbreken,hieraan toevoegen. Wij hopen met deze nieuwe service vooral diegenen vandienst te zijn die zelf niet meer in staat zijn een bezoek te brengen aan ’hun’erevelden.

U kunt natuurlijk ook telefonisch blijven bestellen. De prijs voor een fotobedraagt:Formaat 10 x 15 cm. A 2,00Formaat 13 x 18 cm. A 3,00 Formaat 20 x 30 cm. A 8,00N.B. Voor verzendingen naar het buitenland geldt een toeslag van A 2,50.

Page 63: Jaarbericht 2003

63

Fotokopieën GedenkboekenHet is mogelijk om fotokopieën van pagina's uit de gedenkboeken te bestellen.De prijs per set (titelblad met de gewenste pagina) bedraagt A 2,50, incl. verzendkosten. Men kan de set via onze website (onder ‘service’ en ‘gedenk-boeken’) bestellen, of per giro door overmaking van dit bedrag op rekening40.10.00, onder vermelding van naam van de overledene, en "fotokopiegedenkboek". Om misverstanden te voorkomen merken wij op, dat in degedenkboeken uitsluitend slachtoffers vermeld staan van wie geen aanwijsbarelaatste rustplaats bekend is. Er bestaat ook een informatiefolder over de gedenk-boeken.

Reisfaciliteiten Duitsland (ook voor Salzburg)Nabestaanden die een bezoek wensen te brengen aan een oorlogsgraf ofgedenkplaats in Duitsland, kunnen eenmaal per jaar gebruik maken van eenmet de Duitse regering getroffen reisregeling. Deze regeling, op grond waarvanmen het in Duitsland af te leggen traject per trein (1e klasse) gratis kan reizen,geldt ook voor bezoeken aan gedenkplaatsen bij voormalige concentratiekam-pen, zoals Dachau, Bergen-Belsen, Hamburg-Neuengamme, Mauthausen e.d.alsmede voor familieleden, die het ereveld Salzburg (Oostenrijk) willen bezoe-ken. De reisbiljetten worden verstrekt door de Oorlogsgravenstichting en zijnna de datum van afgifte 2 maanden geldig. Men kan vertrekken vanaf de volgende grensovergangen: Nieuweschans-Weener; Oldenzaal-Bentheim; Zevenaar-Emmerich; Venlo-Kaldenkirchen;Heerlen-Herzogenrath. Aanvraagformulieren vindt u op onze website (onder ‘service’ en ‘reizenrege-ling Duitsland’). U kunt ook een formulier bij de Stichting opvragen. Uw aanvraag dient uiterlijk twee weken vóór de reisdatum in ons bezit te zijn.

Page 64: Jaarbericht 2003

64

Communicatie en publiciteit

Website Oorlogsgravenstichting (www.ogs.nl)In de loop van het jaar is de website op een aantal punten aangepast en ver-beterd. Meest in het oog springend zijn de toevoeging van een fotoalbum metbestelfunctie en de aparte toegang voor de consuls van de Oorlogsgraven-stichting op de homepage (‘voor de consul’). Daarnaast werd de rubriek ‘Actualiteiten’ uitgebreid met een ‘nieuwsarchief 2003’. Per maand telde de website in het verslagjaar gemiddeld 6.500 bezoekers diegoed waren voor ca. 260.000 hits.

Audiovisuele productiesDe productie: "De Oorlogsgravenstichting. Vervulling van een ereplicht, toen,nu en in de toekomst." is te zien in de informatiecentra op de erevelden Grebbeberg en Loenen (duur ca. 20 minuten).

InformatiefoldersDe Oorlogsgravenstichting beschikt over zestien in kleur uitgevoerde informa-tiefolders. Verkrijgbaar zijn folders over de volgende onderwerpen:- De Oorlogsgravenstichting (algemene informatiefolder),- Dienstverlening,- Militair ereveld Grebbeberg,- Ereveld Loenen,- Nederlandse erevelden in Europa (m.u.v. Duitsland),- Nederlandse erevelden in Duitsland,- Nederlandse erevelden in Indonesië (hiervan is ook een Engelse versie

beschikbaar),- Ereveld Menteng Pulo,- Ereveld Ancol,- Ereveld Pandu,- Ereveld Leuwigajah,- Ereveld Candi,- Ereveld Kalibanteng,- Ereveld Kembang Kuning,- Birma – spoorweg,- Gedenkboeken.U kunt de folders, evenals dit jaarbericht en dat van de afgelopen jaren, ookvan onze website www.ogs.nl downloaden.

Page 65: Jaarbericht 2003

65

Wandelroutes ereveld LoenenOp het ereveld Loenen zijn twee wandelroutes uitgezet. In het informatie-centrum kan men gratis de plattegrond van het ereveld meenemen, met daaropaangegeven een groene (ca. 1100 m.) en rode wandelroute (ca. 1800 m.).

Expositie ‘De Oorlogsgravenstichting’De expositie bestaat uit demonteerbare panelen en geeft door middel vanfoto's, kaarten en tekst informatie over het werk van de Stichting. De expositiestaat kosteloos ter beschikking van scholen, gemeentehuizen e.d. Nadere informatie is verkrijgbaar bij de afdeling voorlichting.

LezingenDe mogelijkheid bestaat om voor scholen, verenigingen, gezelschappen e.d.een PowerPoint presentatie te houden (ca. 45 minuten) over het werk van de Oorlogsgravenstichting. Nadere informatie is verkrijgbaar bij de afdelingvoorlichting (tel. 070-3131094).

Boek LoenenHet boek ”Ereveld Loenen. Laatste rustplaats van Nederlandse oorlogs-slachtoffers” (ISBN 90 12 08756 2)is bij de Stichting verkrijgbaar. Dekosten bedragen A 27,50 (inclusiefverzendkosten in Nederland).U kunt dit bedrag overmaken opPostbanknummer 401000 t.n.v.Oorlogsgravenstichting, Den Haag, onder vermeldingvan ‘Boek Loenen’, uw naamen adres. Na ontvangst van debetaling sturen wij u het boekzo spoedig mogelijk toe.

Page 66: Jaarbericht 2003

66

Ter informatieOpeningstijden erevelden Loenen en GrebbebergHet ereveld Loenen en het militair ereveld Grebbeberg zijn dagelijks van 9.00tot 17.00 uur voor het publiek toegankelijk. Op zaterdagen, zon- en feestdagenis geen personeel aanwezig. Op het uitgestrekte ereveld Loenen kunnen bezoe-kers zich op deze dagen oriënteren met behulp van een plattegrond en bij-behorend naamregister die ter inzage liggen in het informatiecentrum, rechtsvóór de ingang. Tevens zijn gratis op beide erevelden kleine plattegrondenbeschikbaar.

Dodenherdenking ereveld LoenenDe jaarlijkse herdenking onder auspiciën van de Oorlogsgravenstichting wordtgehouden op 4 mei. Aanvang 14.00 uur. Voorafgaande aan deze plechtigheidvindt om 11.30 uur een oecumenische dienst plaats in de kapel.

Allerzielen ereveld LoenenIn de kapel op het ereveld Loenen wordt jaarlijks op 2 november ter gelegen-heid van Allerzielen een H. Mis opgedragen. Aanvang 11.30 uur.

Dodenherdenking militair ereveld GrebbebergDeze 4 mei herdenking wordt georganiseerd door de Koninklijke Landmacht(Regionaal Militair Commando West in Utrecht). Aanvang 19.20 uur.

Openingstijden erevelden in IndonesiëDagelijks van zonsopgang tot zonsondergang. Men dient bij de poort van hetereveld te bellen. Op elk ereveld zijn registers aanwezig met de namen van deslachtoffers onder vermelding van de grafligging. Naast het register van het desbetreffende ereveld kunnen ook de registers vande overige erevelden op Java geraadpleegd worden, evenals die van andereerevelden in Zuidoost-Azië (Ambon, Hong Kong, Singapore, Thailand enMyanmar).

Dodenherdenking in IndonesiëOp het ereveld Menteng Pulo wordt jaarlijks op 4 mei de nationale dodenher-denking gehouden.

Dodenherdenking op de Dam te AmsterdamHet Nationaal Comité 4 en 5 mei organiseert ieder jaar de nationale herden-

Page 67: Jaarbericht 2003

67

king in Amsterdam. Deze herdenking begint met een besloten bijeenkomst van19.00 tot 19.30 uur in de Nieuwe Kerk die speciaal bedoeld is voor directbetrokkenen en nabestaanden. Op 4 mei 2004 houdt de schrijver Geert Mak inde Nieuwe Kerk een voordracht. Mr. H.A.F.M.O. van Mierlo, Minister van Staathoudt een toespraak op de Dam, aansluitend vindt de kranslegging plaats dieom 20.00 uur begint.Na de officiële kranslegging door H.M. de Koningin en Z.K.H. Prins WillemAlexander, volgen twee minuten stilte. De NOS verzorgt de rechtstreekse uitzending op TV2.Direct betrokkenen en nabestaanden kunnen schriftelijk een verzoek indienenom in het uitnodigingsbestand te worden opgenomen voor de bijeenkomst inde Nieuwe Kerk (maximaal twee personen). Dit verzoek moet vóór 20 januari ontvangen zijn op het kantoor van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Gezien de verschijningsdatum van dit jaarverslagbetekent dit dat de uitnodigingen voor 4 mei 2004 al verstuurd zijn. U kuntzich wel aanmelden voor het jaar 2005 en verder. Graag met vermelding vangeboortedatum en reden van belangstelling. Adres Nationaal Comité 4 en 5 mei: Rapenburgerstraat 109, 1011 VL Amsterdam.

Herbegravingen in NederlandOm te voorkomen dat oorlogsgraven verloren gaan, streeft de Oorlogsgraven-stichting ernaar de in Nederland verspreid liggende particuliere oorlogsgravenbij ruiming, onvoldoende onderhoud of anderszins over te brengen naar hetmilitair ereveld Grebbeberg te Rhenen of het ereveld Loenen.Een dergelijke overbrenging geschiedt in alle stilte, zonder ceremonieel en buiten aanwezigheid van familieleden of derden. Er zijn voor de nabestaandengeen kosten aan verbonden. Ook de grafinrichting komt voor rekening van deStichting. Voorts zijn geen onderhoudskosten of rechten verschuldigd. De militairen, gesneuveld in de meidagen van 1940, worden overgebracht naarhet militair ereveld Grebbeberg, de overige militairen en de burgerslachtoffersnaar het ereveld Loenen. Wanneer men de overbrenging van een oorlogsgrafwenselijk acht, kan men zich wenden tot de Oorlogsgravenstichting (afdelingBinnenland).

Beplanting oorlogsgravenDe beplanting van oorlogsgraven die direct of indirect door de Stichting worden beheerd is aan voorwaarden verbonden. Dit geldt speciaal voor gra-ven, gelegen op de erevelden en speciale afdelingen van begraafplaatsen, waarde uniformiteit bepalend is voor het algemeen aanzien.Om deze reden wordt men verzocht geen vaste planten, kunstbloemen of

Page 68: Jaarbericht 2003

68

andere versieringen aan te brengen, maar te volstaan met het leggen van lossebloemen.

AdreswijzigingenAdreswijzigingen zijn bij voorkeur op te geven door middel van de bekendeverhuiskaart of eventueel telefonisch. Omdat acceptgiro's per computer wor-den verwerkt, kunnen eventuele wijzigingen niet via deze formulieren wordendoorgegeven.

Thanbyuzayat War Cemetery in Myanmar (vml. Birma)

Page 69: Jaarbericht 2003

69

Financiële steun In de vorm van giften, bijdragen van nabestaanden en legaten ontvingen wijeen bedrag van A 171.531,92.

De specificatie van dit bedrag is:Collectebussen Loenen en Grebbeberg A 3.891,925 Legaten A 9.134,53Periodieke en andere bijdragen A 158.505,47Totaal opbrengst 2003 AA 171.531,92

Verantwoording van contant ontvangen giften:Mw. M.L. V. te V. A 74,00; N.N. (ereveld Frankfurt) A 20,00; Dhr. R.S. te DH A 10,00; Dhr. Q.J.G.M. B. te B.en R. A 15,04; Dhr. E.K. te M. D. A 15,00; Dhr. B. R. te D. Z. A 50,00; Mw. W. D.-S. te E. B. A 10,00; Dhr. E.F. P. te A.USA A 50,00; Mw. E.Y. P.-H. te A. USA A 50,00; Dhr. J.K. B. te B. D. A 15,00;Mw. A.C. T.-V. te L. UK A 25,00; Mw. E.B. V.-B. te M. B. A 25,00; Mw. P. S.- V.te R. Isr. A 190,55. De Stichting is de goede gevers hiervoor bijzonder dankbaar!

Verschillende schenkingsvormen en hun fiscale aspectenSchenkingen zijn eenvoudiger te regelen dan de meeste mensen denken,bovendien kan een schenking de gever fiscaal voordeel opleveren.Het vrijgestelde bedrag (2004) is A 4243,00 per begunstigde instelling. Er zijn drie verschillende schenkingsvormen.

A. Een schenking ineens.Binnen een bepaalde marge is deze schenking aftrekbaar van de belasting. Ophet aangiftebiljet van de inkomstenbelasting kan onder het kopje ’giften’ deschenking worden vermeld. Volgens de wet moet een gift met ’schriftelijkebewijzen gestaafd worden’.Voor alle giften heeft de fiscus voor de fiscale aftrekbaarheid een drempelgelegd bij de 1% en 10% van het drempelinkomen. Indien en voorzover mendeze ondergrens van 1% (minstens A 60,00) te boven gaat, zijn giften tot maxi-maal 10% van het onzuiver inkomen aftrekbaar. De besparing is afhankelijkvan de ’schijf’ waarbinnen de top van het inkomen valt.

B. Giften in de vorm van termijnen van lijfrente.De langere termijnschenking biedt een eenvoudige mogelijkheid om de onder

Page 70: Jaarbericht 2003

70

A genoemde grenzen van 1% tot 10% te ontlopen. Deze vorm van schenkingkent geen minimum of maximum grenzen ten aanzien van fiscale aftrekbaar-heid. Voorwaarde is wel dat men zich verplicht gedurende ten minste vijf jaar(behoudens overlijden) elk jaar een bedrag te schenken. Men dient deze rege-ling notarieel vast te leggen.

C. Legaten en erfstellingen.Men kan de Oorlogsgravenstichting ook begunstigen door middel van een erf-stelling of legaat. Dit moet altijd schriftelijk worden vastgelegd in een testa-ment. De notaris die het testament opmaakt moet in ieder geval de statutairenaam van de begunstigde weten (Oorlogsgravenstichting) evenals de vestigings-plaats (Den Haag).Bij legaten of erfstellingen is een bedrag van A 8483,00 vrijgesteld (2004) vanSuccessierecht. Bij hogere bedragen betaalt de Stichting een heffing van 11%(ingevolge artikel 24, 4e lid van de Successiewet van 1956). Voor meer adviesover legaten en erfstellingen kan men zich het beste wenden tot een notaris.

Betalingen vanuit het buitenlandRegelmatig ontvangt de Stichting cheques, al dan niet in buitenlandse valuta,ten behoeve van de betaling van bloemleggingen of als begunstigerbijdrage. Invoorkomende gevallen verzoeken wij u geen cheques te gebruiken omdat deincassokosten die ons hiervoor in rekening worden gebracht hoog zijn, maarom gebruik te maken van het goedkopere S.W.I.F.T. betalingssysteem.Bankinstellingen kunnen nadere informatie hierover verstrekken.

Automatische incassoIn verband met de kosten die verbonden zijn aan het gebruik van een acceptgi-rokaart geven wij u in overweging de jaarlijkse bijdrage aan de Stichting (of eenperiodieke betaling voor een bloemlegging) voortaan middels een automatischeincasso te voldoen. Voor nadere informatie kan men contact opnemen metmevrouw J. Slappendel-IJmkers (tel. 070-3131090).

BegunstigersMet het verstrijken der jaren neemt het aantal begunstigers dat door overlijdende Stichting ontvalt, helaas toe. Gelukkig wordt het donateurschap dan in velegevallen door de kinderen voortgezet. Ook anderszins stellen wij de werving van begunstigers op hoge prijs.De Stichting doet een beroep op alle lezers daarbij te helpen. U kunt zich viaonze website als begunstiger aanmelden of door middel van een aanmeldings-kaart die wij u gaarne toezenden (tel. 070-3131090).

Page 71: Jaarbericht 2003

71

Inhoud

Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Bestuur en medewerkers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

Binnenland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Necrologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

Herdenkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

Het Nederlands ereveld te Düsseldorf . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Buitenland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Indonesië . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Pelgrimsreizen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

Werkzaamheden technische dienst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

Uit de ingekomen post . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

Dienstverlening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

Communicatie en publiciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

Ter informatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

Financiële steun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

Page 72: Jaarbericht 2003