NRC Weekend Zaterdag 19 januari & Zondag 20 januari 2013

23NRC Weekend Zaterdag 19 januari & Zondag 20 januari 2013

22 Z & Z

Met of zonder nieuwealcoholwet, het weekend-

drinken op Urk gaatgewoon door. „Het is bijna

standaard om hier op je13de te beginnen met

drinken.”

Door onze redacteurIngmar Vriesema

H oeveel zullen het er zijn?Vijftig jongeren? Veer-tig? Ze vieren een ver-jaardagsfeestje, op een

zolder in een visserloods. Een jongenvan Urk is 17 geworden. In de enehoek staat een bar met ingeslagendrank. In de andere hoek jonge meis-jes die meejoelen met de hoempapa-muziek. De vloer plakt: dertig vier-kante meter vol zwetende lichamen.Via de trap komen anderen omhoog.Janine, 15 jaar. Haar vriendin: 13.Karlijn van 17 staat buiten en her-kent twee 14-jarige jongens „die echtveel aan het drinken zijn”.

Dit is het industrieterrein van Urkop de tweede zaterdagavond van2013. Sinds 1 januari is de nieuweDrank- en Horecawet van kracht en isalcoholbezit onder de 16 strafbaar.Sinds 1 januari zijn gemeenten ver-antwoordelijk voor de handhavingd a a r va n . Zij moeten jongeren con-troleren op het onwettige bezit vanalcohol. En toezicht houden op deverkoop van alcohol aan jongeren.Tot 1 januari deed de NederlandseVoedsel- en Warenautoriteit dat nog.

Hoe verloopt dat toezicht in Urk,de Nederlandse gemeente met hethoogste percentage jongeren? Dehelft van de inwoners van Urk – tot1939 een eiland in het IJsselmeer – isjonger dan 25 jaar. Eenvijfde van alleUrkers is tiener. Is hier, zoals de wetvoorschrijft, een buitengewoon op-sporingsambtenaar actief, die denieuwe alcoholwet handhaaft?

Nee, zegt burgemeester Pieter vanMaaren, zo’n opsporingsambtenaaris er nog niet. Van Maaren zit in hetgemeentehuis van Urk, het is dewoensdag vóór de zaterdag van hetverjaardagsfeest. De bedoeling is ommet een aantal buurgemeenten een‘pool’ van opsporingsambtenaren tevormen, elk met een eigen specialis-me: alcohol, milieu, dat soort zaken,en dan die opsporingsambtenarenonderling uit te wisselen. Nee, acutezorgen maakt hij zich niet, over denieuwe plichten van de alcoholwet.De Voedsel- en Warenautoriteit voer-de in Urk al nauwelijks of geen con-troles uit. Bovendien, Urk heeft alstrenge alcoholregels, gericht op jon-geren die drinken in illegale ‘bar-retjes’ op het industrieterrein: het‘jeugdhonkenbeleid’. Geen toegangonder de 16 jaar, geen verkoop van dealcohol, maximaal dertig personen inéén honk, geen drugs.

Die regels wérken, zegt VanMaaren. Vijftien barretjes zijn er zo’nbeetje, en op één avond zijn er nietmeer dan acht tegelijkertijd open. Debrandweer controleert er elke weekop brandveiligheid, de politie checkttwee keer per maand op mogelijkeoverlast, of jongeren niet te veel drin-ken en hoe oud ze zijn. Men is 18 tot21 jaar, hoort hij van de politie. Nietjonger. Hij is zelf al vijf, zes keer ophet industrieterrein geweest, sindszijn aantreden in juli vorig jaar. Inhet eerste barretje dat de burgemees-ter bezocht – onaangekondigd, bena-drukt hij – zaten vier jongens samenmuziek te maken. Er was bier, en veelcola. In het tweede barretje zag hijacht jongens die hielden van sleute-len aan auto’s. Kortom, er zitten vijf,tien of twintig jongeren bij elkaar ineen paar barretjes op dat industrie-terrein. Ze drinken wat, hangen wat,vallen niemand lastig. Wat is eigen-lijk het probleem?

D e door de burgemeestergeschetste barretjes be-staan, zo blijkt deze za-terdagavond op het indu-

strieterrein. In deze loods bijvoor-beeld, waar de 19-jarige Jan rondroltop zijn skateboard. Achter hem stel-lingkasten met vissersnetten en tou-wen, een plezierboot. Jan komt hierelke zaterdagavond, chillen met tienandere vrienden. Voorin de loods be-vindt zich de barruimte, een paar af-getimmerde vierkante meters. Er iseen dansvloertje, twee meisjes draai-en er langzaam om hun as. De sfeervan een schoolfeest dat nog moet be-

Jongeren in een van de illegale bars op het industrieterrein in Urk. Foto’s Ilvy Njiokiktjien

Het ongeordende industrieterreinmet illegale barretjes is geen politiekprobleem. Het is een oplossing

nrclux.nl

geldig van zaterdag 19 januarit/m zondag 3 februari

Deze en meer spectaculaireopruimingsaanbiedingenvindt u op nrclux.nl

normaalper stuk 1995

2 stuks(=15,00 per stuk) 3000

3 stuks(=11,67 per stuk) 3500

4 stuks(=10,00 per stuk) 4000

5 stuks(=9,00 per stuk) 4500

6 stuks(=8,33 per stuk) 5000

Reizen door dekunstgeschiedenis

58

OP=OP!

2 dvd’s

2 dvd’s

2 dvd’s

2 dvd’s

2 dvd’s

2 dvd’s

Ja ja jongens en meisjes,alle drank een euro

ginnen. Maar zelfs hier, in deze on-schuldig ogende setting, gaan de za-ken anders dan de burgemeester zeeen paar dagen eerder beschreef. „Debrandweer?”, zegt Jan vanonder zijnzwarte skatersmuts, „die heb ik hiernog nooit gezien. En de politie rijdtalleen maar langs”. Volgens Jan zijner „zeker veertig barretjes” op het in-dustrieterrein, niet vijftien zoals deburgemeester zegt. „De burgemees-

Wat verandert er in 2013?

Jongeren onder de 16 jaar mogensinds 1 januari 2013 niet langeralcohol in hun bezit hebben in pu-bliek toegankelijke ruimtes. Doenzij dat wel, dan riskeren ze eenboete van 45 euro. Supermarktenen kroegen die binnen een jaardriemaal worden betrapt op deverkoop van alcohol aan jongerenonder de 16, kunnen een tijdelijkverbod op alcoholverkoop krijgen.Dat zijn twee van de belangrijkstebepalingen in de nieuwe Drank- enHorecawet, die begin dit jaar is in-gegaan.

Een derde belangrijke verande-ring: de handhaving van de wetligt nu in handen van de ruim vier-honderd Nederlandse gemeenten.Deze hebben samen meer man-

kracht dan de Nederlandse Voed-sel en Warenautoriteit (NVWA), dietot 2013 de Drank- en Horecawethandhaafde. Bovendien, zo is hetidee van de wetgever, gemeentenkennen de eigen horeca beter.Vandaar de decentralisatie.

Alleen: bijna 60 procent van degemeenten is nog niet klaar voorde toezichtstaak, zo bleek on-langs uit een enquête van BureauHoreca Bijzondere Wetten. Ge-meenten hebben nog geen ‘alco-holtoezichthouder’ aangewezen,hebben te weinig middelen enmankracht, en veronderstellen –ten onrechte – dat 2013 een‘o v e rg a n g s j a a r ’ is: een jaar waarinde NVWA nog een groot deel vanhet inspectiewerk zou uitvoeren.

ter heeft het alleen over de bekende.En dan zijn er nog een stuk of 25 dieniemand goed weet te vinden.” Hetindustrieterrein is groot: een paarvierkante kilometer met tientallengrote loodsen en bedrijfsunits. Hoeoud is men in de barretjes? Jan: „Ikken genoeg meisjes van 15 die elkweekend naar het industrieterreingaan om te drinken.”

Op Twitter zijn de aankondigin-

gen van feestjes op het industrieter-rein te vinden. Zoals eind vorig jaar:‘Jaja jongens en meisjes, 8 decemberis DE apres ski avond 5 euro entree enalle drank een euro wie komt?’ en: ‘4uur dus pc bar, tientje lappen = onbe-perkt zuipen (dames 5)’.

Klaas, 22, staat in die andere loods,waar het verjaardagsfeest gaande is.In zijn oogwit zitten rode, gespron-gen adertjes, zijn blik is onvast, zijnadem een mix van alcohol en tabak.Hij heeft een eigen bar op het indu-strieterrein, die hij net heeft „d i ch t -gegooid”. Dat barretje heeft hij alsinds zijn 14de. Drinken met vrien-den, en met vrienden van vrienden.Klaas draait winst. „Op een avondverdien ik zo 1.500 tot 2.000 euro.”Van de politie heeft hij geen last.„Hier op Urk is de politie de vriendvan iedereen.” Te jonge tieners wil-len ook binnenkomen, ja, in zijn bar-retje. Klaas let zelf op hun leeftijd.Niet met legitimatie, zegt hij: „Ik kangewoon zien hoe oud ze zijn.” Hoe-wel, meisjes zien er soms „flink vol-wa s s e n ” uit. Hij lacht, en strekt zijnhandpalmen voor zich uit, ondertwee grote denkbeeldige borsten.

Hessel Bakker, preventiewerkerbij verslavingsinstelling Waypoint,spreekt van een „serieus alcoholpro-bleem” in Urk. „Het is bijna stan-daard dat je in die illegale barretjesop je 13de begint met drinken.” „Re-gelmatig” komen Urkers van begin20 voor hulp langs. „Na tien jaar ste-vig drinken zijn ze vastgelopen. Zehebben hun opleiding niet afge-maakt, hebben een leerachterstand,schulden of zijn in aanraking geko-men met justitie.” Vaak melden zezich bij Bakker met een drugsversla-ving. „En daar zit dan een alcohol-probleem achter. Het vele drinkenbeschouwen ze als normaal.”

W aarom grijpt de politieniet in, als die bar-retjes zo wijdverbreidzijn? Met de nieuwe

Drank- en Horecawet kan de ge-meente toch sneller ingrijpen?

Het snelle antwoord luidt: het in-dustrieterrein is nu eenmaal groot,het is er donker, en met al die raamlo-ze loodsen is het makkelijk om jevoor de politie te verschansen. „Fiet-sen binnen en licht uit, en niemandziet je”, zoals Hessel Bakker het for-muleert. Maar er is meer aan dehand. Duister industrieterrein ofniet, waarom noemt de 22-jarigeKlaas de politie op Urk „de vriendvan iedereen”? En waarom zegt eenandere Urker jongere, het 23-jarigeJOVD-lid Lubbert Kramer, dat de po-litie minder hard optreedt tegen deillegale bars dan zij zou kunnen doen?Kramer liep een aantal avonden meemet de Urker politie voor een radio-documentaire op Urk FM. „De poli-tie komt weliswaar langs op het in-dustrieterrein, maar de alcoholwetstreng handhaven doet ze niet.”

Kramer zegt hetzelfde als Cees Ne-tel, eigenaar van café De Wabu: de po-litie wil wel hard optreden tegenmisstanden op het industrieterrein,maar het „knikje” van de politiekontbreekt. Alle politieke partijen ophet orthodox-protestantse Urk zijnchristelijk, of streng-christelijk:CDA, ChristenUnie, SGP, of een loka-le variant. Partijen die bij hun grote,achterban niet scoren met een plei-dooi voor uitbreiding van de horeca,die gezien het grote aantal jongerenwel voor de hand ligt.

Cees Netel werkt 34 jaar in de Ur-ker horeca. Terwijl de bevolkingflink doorgroeide is er al die tijd„geen vierkante meter horeca” b ij g e -komen. Inmiddels zijn er 2.400 jon-

geren tussen de 15 en 24 jaar: samenbijna 20 procent van de bevolking.„Die passen nooit in de cafés.”

Dus gaan die jongeren naar het in-dustrieterrein. En dat begrijpen deUrker politici goed, want drinken opeen geïmproviseerde stek hoort bijde lokale cultuur. Luister naar Chris-tenUnie-raadslid Albert Woord (45):„Vroeger meerden de kotters in deweekends aan. In de kombuis had jeals visser je eigen plek. Daar nam je jemeisje mee naar toe, en je vrienden.En dan werd er gedronken. Zo gaathet al decennia.”

De kotters werden groter, ze moes-ten aanmeren in havens buiten Urk,en het weekenddrinken verhuisdenaar de ‘vissersboxen’ – de loodsenop het industrieterrein. Woord: „Enhoe moet je daar nu op handhaven?De ene keer zit zo’n bar hier, danweer daar. Hier een vriendenploeg,daar een dartvereniging. Waar moetzo’n vereniging anders naartoe?”

Zo bezien is de onoverzichtelijk-heid van het industrieterrein nieteen politiek probleem, maar de poli-tieke oplossing. Jongeren hebbenhun loods, en de politici kunnen zichberoepen op de lastige handhaving:die loods is immers zo afgelegen. Urkheeft de nieuwe Drank- en Horeca-wet niet hard nodig.

Hoewel: skater Jan (19) zegt regel-matig de ambulance te horen. „Of ie-mand blijft gewoon bewusteloos opstraat liggen.” Ook preventiewerkerHessel Bakker kent de gevallen van al-coholvergiftiging, bewusteloosheiden leeggepompte magen van jonge-ren. Maar „vaak hoor je bar weinig.Als er problemen zijn, halen oudershun dronken kinderen zelf op van hetindustrieterrein. Het is een wonderdat zoveel jongeren op Urk de volgen-de dag gewoon wakker worden.”