Talen
Pages
Wettelijk
informatie en politiek:informatie, data en macht in de
21e eeuw
Vogin IP-dag9 maart 2017
Frank Huysmans
Bibliotheekwetenschap | University of Amsterdam
WareKennis | Den Haag
2
informatie is politiek
3
informatie is politiek
4
informatie is politiek
5
informatie is politiek
6
informatie is politiek
7 maart 2017
7
informatie is politiek
juli 2010
8
informatie is politiekgrote woorden (cyberwar, infobattle, Krieg ohne Blut) leiden af van ’kleinere’ vormen van machtsuitoefening via informatie
informatiepolitiek is veel alledaagser, wijdverspreider en (dus) fundamenteler dan alleen conflicten tussen staten
wel komt het op veel grotere schaal voor dan voor het internettijdperk
9
informatie is politiekpolitiek verdeling van macht en hulpbronnenmacht leidt tot menselijk handelen
1.instrumentele macht fysiek geweld, wapengekletter
2.structurele macht regels, wetten, instituties3.symbolische macht ideeën, woorden, beelden
4.informationele macht informationele basis 1,2 en 3(Braman, 2006)
10
informationele basisvoorbeelden (Braman 2006)
1.instrumentele macht ‘slimme’ bommen2.structurele macht auteursrecht, DRM3.symbolische macht individual targeting
(banners)
4.informationele macht ‘profiling’ (verzekeringen)
11
spreken en zwijgenkern:wat eenmaal open is, kan niet meer worden gesloten
partijen kunnen belang hebben bij openbaren óf juist bij geheim houden
sociale strijd over spreken en zwijgen
12
strijd om informationele macht
individu
overheidmarkt
13
strijd om informationele macht
14
strijd om informationele macht
15
strijd om informationele macht
individu
overheidmarkt
16
Recente politieke ‘strijd’Massaobservatie door
veiligheidsdiensten
Netneutraliteit
Recht om vergeten te worden
Modernisering auteursrecht (EU)
17
informatie is politiekInformatie-asymmetrie (Akerlof 1970)
Ene partij beschikt over informatie, andere partij niet
‘markt’ voor tweedehands auto’s:prijs komt moeilijk (of niet) tot stand
18
asymmetrie: informatie en macht
Analyse: vragen
• wie kan macht uitoefenen?• wie beschikt over de informatie?• welke partijen hebben belang bij
spreken of juist zwijgen van degene die informatie bezit?
19
niveaus in de samenlevingSociale systemen (Luhmann, 1984)
• individu (bewustzijn/psyche)
• interacties (ontmoeting)• organisaties (lidmaatschap)• samenleving (al het sociale
omvattend)
20
informatie is politiek
samenlevingorganisatieinteractieindividu
21
voorbeelden• wie heeft macht?• wie heeft informatie? • wie heeft/hebben belang bij ’spreken/zwijgen’?
(openbaren/niet openbaren)
niveau: interactie | organisatie | samenleving spelers: individu | overheid | markt
- uitlenen e-books door openbare bibliotheken- onthullingen massaobservatie (Snowden/CIA)- connecties team-Trump met Rusland/Poetin
22
macht over spreken en zwijgen
chanteren
overredenbekennen/ontkennen
hackenonder embargo
verstrekken
plagiëren
lekken
klokkenluiden
anonimiserengijzelen (rechtbank!)
WOBben
verbannen
vermoorden
censureren
martelenarresterenpatenteren/octrooieren
versleutelen/ontsleutelen
bespioneren
onthullen
lobbyen
23
waarom gebeurt dit allemaal?Door openbaren of geheimhouden verschuift de machtsbalans
• informatie-asymmetrie: degene die informatie bezit en niet deelt, heeft voordeel
• verandert asymmetrie in symmetrie, dan gelijk speelveld (economie)
• overheden hebben macht om spreken/zwijgen te reguleren
24
balansindivid
u
overheidmarkt
25
balansWat kan/moet overheid doen?
• instrumenteel: handhaving, opsporing, vervolging
• structurele macht: wetten en regels vaststellen (voor individuen, de markt en zichzelf)
• symbolische macht: transparantie, terughoudendheid
26
balans
27
balansWat kunnen informatieprofessionals doen?
Top Related