Download - Ik Zie Het Verband!

Ik zie het verband!

Les 1; de ene steen op de andere

InleidingIn deze cursus leer je niet hoe je moet metselen..In deze cursus leer je niet hoe je specie aanmaakt.In deze cursus leer je niet hoe je een steen kapt.

Wat leer je dan wel in deze cursus?Je leer hoe je stenen kunt stapelen.Dat is heel belangrijk om te weten.

Je kunt stenen recht boven elkaar stapelen.Dan krijg je mooie stapeltjes naast elkaar.Iedere stapel staat dan los van de andere.Maar… er hoeft maar weinig te gebeuren, en alles valt om.Al je werk is dan voor niets geweest.

VerbandenWil je graag een stevige muur bouwen?Dan moet je de stenen met elkaar verbinden.Daar heb je heel veel manieren voor.Die manieren noem je; metselverbanden.

In deze cursus leer je tien verbanden.Je leert hoe je ze kunt herkennen.Je leert ook hoe de verbanden heten. Afbeelding 1: stenen!

Nu snap je ook de titel van deze cursus.Metselen?! Ik zie het verband!

Een steen is…Als je metselt, dan verwerk je stenen.Maar een steen is niet zomaar een steen.Er zijn verschillende soorten stenen.

Er zijn stenen van verschillende afmetingen.Er zijn stenen van verschillende materialen.Er zijn stenen van verschillende vorm.

In deze cursus kijken we naar één soort steen.Die steen is gebakken in een zogenaamd Waalformaat.Dat formaat meet ongeveer 5 cm bij 8,5 cm bij 20 cm.

Stenen plakkenDe stenen worden aan elkaar geplakt.Daarvoor gebruik je specie.In specie zit zand, kalk en cementpoeder.Cementpoeder heet ook wel Portland.Dit vermeng je met water.

De specie breng je aan met een troffel.

1

Ik zie het verband!

Een schep uit de ton en… kwak! op de bovenste laag! Afbeelding 2: cement

Stenen stapelenWe gaan kijken naar het eerste verband.Dit verband heet tegelverband.Waarom? Vaak worden tegels zo gelijmd.

Tegelverband is een heel zwak verband. Als je dit wilt metselen, moet je verstevigen.Bijvoorbeeld met draadankers.Anders valt je muurtje om.

Afbeelding 3: tegelverband

Opdracht 1Kijk naar afbeelding 3.Je ziet zes stapels van acht stenen.Pak je kleurpotloden.Je hebt nodig; zwart, rood, geel, en blauw.

Kleur nu eerst de ruimtes tussen de stenen zwart.Naar beneden en overdwars.Bij een echte muur zijn dit specielagen.De specielagen overdwars zijn de lintvoegen.De staande specielagen zijn de stootvoegen.

2

Ik zie het verband!

Kleur nu de linker stapel rood.Kleur de tweede stapel geel.Kleur de derde stapel blauw.Kleur de vierde stapel weer rood.De vijfde geel en de zesde blauw.

Nu zie je, hoe mooi de stenen gestapeld zijn.Je hebt zes keurig rechte stapels.Elke stapel heeft zijn eigen kleur.

Opdracht 2Neem een bak Lego-stenen voor je.Haal uit de bak achtenveertig stenen met acht noppen.Deze lijken het meest op een gewone baksteen.

Bouw nu een muurtje in tegelverband.Leg zes strekken op een rijtje.Begin met een rode, dan een witte, dan een blauwe,Dan weer rood, wit en blauw.

Zet de tweede laag net zo op; kleur op kleur.Zet daarop weer de derde laag; kleur op kleur.Zet zo acht lagen stenen op elkaar.Duw nu tegen de stapels witte stenen.Ze vallen beide heel makkelijk om.

Nu weet je, waarom tegelverband geen goede muur maakt.Er zit niet genoeg verband tussen de stenen.Daarom metselen we meestal andere verbanden.Maar daar praten we in de volgende lessen over.

Afbeelding 4: tegelverband op z’n kant; geklampte muur

Vraag 1Er zijn veel manieren om bakstenen te stapelen.Hoe noem je die manieren van stapelen?

3

Ik zie het verband!

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Vraag 2Er zijn stenen in verschillende maten.Er is een formaat van 5 cm bij 8½ cm bij 20 cm.Hoe heet dit formaat?

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Vraag 3In specie zit k - - - , z - - - en c - - - - - - - - - - - .

Vraag 4Cementpoeder heet ook wel - - - - - - - - .

4

Ik zie het verband!

Les 2; Halfsteens verband

InleidingIn de vorige les zag je het tegelverband.In deze les kijken we naar het halfsteens verband.Dit verband kun je heel snel metselen.Dit verband is tegelijk ook heel stevig.Ideaal dus; goed en goedkoop!

Halfsteens verbandTegenwoordig wordt dit verband het meest gebruikt.Bijna alle nieuwe huizen worden zo gebouwd.Hieronder zie je een tekening van halfsteens verband.Boven iedere steen komen steeds twee halve stenen.

Afbeelding 5: halfsteens verband

Maar er zijn nog veel meer verbanden mogelijk.Er zijn echt tientallen mogelijkheden.Je kunt stenen plat leggen, zoals hierboven.

Je kunt stenen ook dwars leggen.Of je legt de stenen op hun zijkant.Of dwars en tegelijk op hun kant.Je kunt ze zelfs rechtop metselen.

Opdracht 1Pak je kleurpotloden voor jeKleur eerst alle voegen zwart.Kleur nu de linker rij stenen rood.Kleur de tweede rij geel. Afbeelding 6: halfsteens verband

Kleur de derde rij blauw.Kleur de volgende rijen net zo.

Opdracht 2Neem een bak Lego-stenen voor je.Haal uit de bak veertig stenen met acht noppen.Deze lijken het meest op een gewone baksteen.Haal ook tien stenen met vier noppen uit de bak.Deze lijken het meest op een halve baksteen.

5

Ik zie het verband!

Bouw nu een muurtje in halfsteens verband.Begin met een ‘halve steen’, een kop.Leg daaraan acht ‘hele stenen’; de strekken.

De tweede laag begint met acht strekken.Sluit deze laag af met een kop.Begin de derde laag weer met een kop.Maak het hele muurtje af in halfsteens verband.

Vraag 1Er zijn veel metselverbanden.Tot nu toe heb je twee verbanden geleerd.Hoe heten die twee metselverbanden?

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Vraag 2In specie zit k - - - , z - - - en c - - - - - - - - - - - .

Vraag 3Specie breng je aan met een - - - - - - - .

Vraag 4De lange kant van de baksteen noemen we - - - - - .

Vraag 5De korte kant van de baksteen noemen we - - - .

Vraag 6Welk verband heb je in deze les gebouwd?

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Vraag 7Waarmee begin je de eerste laag?

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Vraag 8Waarmee begin je de tweede laag?

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Vraag 9Waarmee begin je de derde laag?

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

6

Ik zie het verband!

Les 3; koppenverband en klezoorverband

InleidingIn de vorige les leerde je het halfsteens verband kennen.Ook leerde je de begrippen ‘kop’ en ‘strek’ kennen.Je weet nu hoe een halfsteens verband wordt gemetseld.

In deze les leer je wat een klezoor is.In deze les leer je wat het koppenverband is.In deze les leer je wat een klezoorverband is.

KoppenverbandHet halfsteens verband was een makkie.Je hebt het vast al heel vaak gezien.Het koppenverband lijkt hier heel veel op.Je bouwt het net zo.Alleen gebruik je nu halve stenen.

Maar hoe begin je nu zo’n muurtje?Heel simpel; je begint met een klezoor!Maar dan moet je wel eerst weten wat dat is…

KlezoorDe lange kant van een baksteen noemen we ‘strek’.De korte kant van een baksteen noemen we ‘kop’.De klezoor moet je zelf maken van een hele baksteen.

Als eerste heb je een beitel nodig met een brede kant.Zo’n beitel heet een klezoorbeitel.Zet de beitel vijf centimeter van de kant.Met de moker sla je nu op de klezoorbeitel.

Je hebt nu twee stukken steen.Het korte stukje is een kwart van een baksteen.Dit noemen we nou een klezoor.Het grote stuk is drie kwart van een baksteen.Of; het grote stuk is drie klezoren lang.Dit stuk noemen we dus een drieklezoor.

Opdracht 1:Hiernaast zie je afbeelding 7.Daar zie je de verschillende steenlengtes.Van boven naar beneden zie je:klezoor, kop, drieklezoor, strek.Schrijf de naam achter de juiste steen.

Afbeelding 7: steenlengtes

KoppenverbandIn de vorige les leerde je het halfsteens verband. Boven iedere steen liggen twee halve stenen.Kijk nog maar even naar afbeelding 5.

7

Ik zie het verband!

Midden op iedere steen staat een witte lijn.Dat is de ruimte tussen twee stenen links en rechts.Die ruimte noemen we de stootvoeg.Die ruimte is niet leeg, maar gevuld met specie.

De witte lijnen tussen de lagen zijn de lintvoegen.Ook een lintvoeg is een laagje specie.

Hieronder zie je een tekening van het koppenverband.Het lijkt heel veel op het halfsteens verband.Er zijn twee heel belangrijke verschillen.

In halfsteens verband metsel je strekken.In koppenverband metsel je koppen.

In halfsteens verband begin je de eerste laag met een strek.De tweede laag begin je dan met een kop.De derde begint weer met een strek.

Kijk nu naar de tekening hieronder.Waarmee beginnen de eerste laag?Waarmee begint de tweede laag?En waarmee begint de derde?

Afbeelding 8: koppenverband

Opdracht 2Kleur de tekening hierboven.Kleur eerst alle voegen zwart.Kleur nu de linker rij stenen rood.Kleur de tweede rij geel.Kleur de derde rij blauw.Kleur de volgende rijen net zo.

Koppenverband wordt maar weinig gebruikt. Eerst moet je alle stenen in tweeën hakken.Dan heb je dubbel zoveel stenen.Iedere steen moet je dan met de hand pakken.En dan nog met de hand in cement zetten.

8

Ik zie het verband!

Koppenverband metselen kost dus veel tijd.Twee keer zoveel tijd als halfsteens verband!Soms zie je wel eens koppenverband.Bijvoorbeeld in ronde muren.Zoals een gemetselde waterput.Je werkt alleen met halve stenen.Zo kun je mooie bochten maken.Kijk maar naar de foto.Daar zie je koppenverband.

Opdracht 3Neem een bak Lego-stenen voor je.Pak vijf stenen met zes noppen uit de bak.Deze lijken het meest op een drieklezoor.Pak nu veertig stenen met vier noppen.Deze lijken het meest op een kop. Afbeelding 9: koppenverband

Bouw nu een muurtje in koppenverband. Begin met een drieklezoor. Leg daaraan acht koppen.

De tweede laag begint met acht koppen.Sluit deze laag af met een drieklezoor.Begin de derde laag weer met een drieklezoor.Maak het hele muurtje af in koppenverband.

Afbeelding 10: klezoorverband

KlezoorverbandJe weet wat een klezoor is.Je weet ook wat een drieklezoor is.In dit verband gebruiken we de drieklezoor.

Kijk naar de tekening hierboven.Je ziet, dat de stenen naar boven toe steeds verspringen.Bij het halfsteens verband verspringen ze steeds een halve steen.Daarom heet dat verband dan ook halfsteens verband.

Bij het klezoorverband verspringen de stenen steeds één klezoor.Eerst verspringen ze naar rechts, dan verspringen ze naar links.Maak de volgende opdracht maar.

9

Ik zie het verband!

Dan zie je het verspringen veel beter. Opdracht 4Pak je kleurpotloden voor je.Kleur de tekening hierboven.Je hebt nodig; zwart, rood, blauw, geel.

Kleur eerst alle voegen zwart.Kleur nu de linker rij stenen rood.Kleur de tweede rij geel.Kleur de derde rij blauw.Kleur de volgende rijen net zo.


Opdracht 5Neem een bak Lego-stenen voor je.Haal uit de bak veertig stenen met acht noppen.Deze lijken het meest op een gewone baksteen.Haal ook vijf stenen met zes noppen uit de bak.Deze lijken het meest op een halve baksteen.

Bouw nu een muurtje in koppenverband.Begin met een drieklezoor.Leg daaraan acht strekken.

De tweede laag begint met een kop.Leg daaraan acht strekken.Sluit deze laag af met een drieklezoor.

Begin de derde laag weer met een drieklezoor.Maak het hele muurtje af in koppenverband.

Vraag 1Een kwart afslag van een baksteen noemen we een - - - - - - - .

Vraag 2Een driekwart baksteen noemen we een - - - - - - - - - - - .

Vraag 3Om klezoren te maken gebruik je bakstenen, een moker en een beitel.Hoe heet deze bijzondere beitel?

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Vraag 5Tussen twee stenen staat een korte voeg rechtop.Hoe heet deze rechtopstaande voeg?

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Vraag 6

10

Ik zie het verband!

De lange voeg van links naar rechts noemen we - - - - - - - -

Opdracht 6Hieronder zie je drie muurtjes.Kleur de voegen van alle drie muurtjes zwart.

Onder ieder muurtje staat een stippellijntje.Heb je de voegen gekleurd?Schrijf dan de naam van het verband op het stippellijntje.

Dit muurtje is gemetseld in - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Boven iedere steen komen precies twee - - - - - stenen.

Zo komt dit verband aan zijn naam.


Om dit muurtje te metselen gebruik je alleen - - - - - - .

Zo komt dit verband aan zijn naam.

11

Ik zie het verband!


Vraag 6Wat is zo typisch aan het koppenverband?

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Vraag 7Waarmee beginnen de lagen in koppenverband?

De lagen beginnen met een - - - of een - - - - - - - - - - - .

Vraag 8Het klezoorverband hangt tussen halfsteens verband en koppenverband in.Kijk naar de beginstenen. Hier lijkt het klezoorverband het meest op - - - - - - - - - - - - - .

Kijk nu naar de lagen.Hier lijkt het klezoorverband juist op - - - - - - - - - - - - - - - - - .

Vraag 9Bij halfsteens verband verspringt de steen iedere laag een halve steen.Daarom heet dit halfsteens verband.Bij klezoorverband verspringt de steen iedere laag één - - - - - - - .

Vraag 10Hieronder staan vier stenen. Iedere steen heeft zijn eigen lengte.Schrijf de juiste naam eronder.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Vraag 11Je kent nu al vier verbanden.Je wilt een rond muurtje metselen. Welk verband zou je kiezen?

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

12

Ik zie het verband!

Les 4; Vlaams verband

InleidingKijk je al naar huizen, als je door de stad loopt?Valt je al op, in welk verband die gemetseld zijn?Veel huizen zul je nu al kunnen indelen.

In deze les leer je nog twee verbanden.Beide zul je na deze les snel kunnen herkennen.

Vlaams verbandIn de vorige les leerde je het klezoorverband kennen.Je begint met een laag strekken.De tweede laag begint met een drieklezoor.Dan metsel je de laag verder in strekken.

Dus; de eerste steen van iedere laag is strek of drieklezoor.Verder metsel je alleen strekken.Kijk nog maar even naar de afbeelding hieronder.


Op de volgende afbeelding zie je het Vlaams verband.Straks kijken we naar de verschillen tussen beide verbanden.

Opdracht 1Pak je zwarte kleurpotlood.Kleur alle voegen in afbeelding 12 zwart.Kleur dan alle voegen in afbeelding 13 zwart.

Kijk naar afbeelding 12.Kijk ook naar afbeelding 13. Zie je al een verschil?

13

Ik zie het verband!

Afbeelding 13: Vlaams verband

Opdracht 2Pak je kleurpotloden. klezoor

Pak de kleuren rood, geel en blauw. kop

Kleur alle strekken rood. drieklezoor

Kleur alle koppen geel. strek

Kleur alle drieklezoren blauw. Afbeelding 14; steenlengtes

Nu zie je duidelijk de koppen eruit steken.Je ziet hoe het Vlaams verband in elkaar zit.Vlaams verband is een soort klezoorverband.Iedere oneven laag begint met een drieklezoor.

Alleen nu metsel je niet alleen maar strekken.Iedere laag metsel je steeds; kop – strek – kop – strek.Dus; strekken en koppen om en om.

Opdracht 3Hieronder staan twee muurtjes.Kleur de voegen zwart.Kleur de koppen geel.Kleur de strekken rood.

14

Ik zie het verband!

Afbeelding 16

Vraag Welk verband heeft het afbeelding 15? - - - - - - - - - - - -

15

Ik zie het verband!

Les 5; Kruisverband en staand verband

InleidingIn deze les leer je het verschil tussen kruisen staand verband.Deze twee verbanden worden vaak door elkaar gehaald.Ze lijken ook wel heel erg veel op elkaar.Het verschil zit in het begin van iedere laag.En daardoor ook in de plaats van de strekken boven elkaar.Als je daarop let, herken je deze beide al snel.

Je kent het halfsteens verband al.Daar metsel je strekken in iedere laag.De lagen beginnen om en om met een kop of een strek.

Je kent ook het koppenverband.Daar metsel je koppen in iedere laag.De lagen beginnen om en om met een drieklezoor of een strek.

Kruis en staandAls je metselt in kruisverband, dan krijg je een mooie muur.Je kunt op zo’n muur heel veel kruisen inkleuren.Je houdt dan maar een paar stenen over zonder kleur.Omdat je zoveel kruisen krijgt, heet dit verband kruisverband.

Staand verband lijkt erg veel op kruisverband.Ook hier kun je veel kruisen inkleuren.Maar nu hou je veel meer stenen over zonder kleur.

Waarom heet dit verband nu staand verband?Voor het antwoord kijken we naar de strekken.Bij het kruisverband komen de strekken schuin boven elkaar.Bij het staand verband staan de strekken recht boven elkaar.

Dit wordt pas echt duidelijk als je de muur inkleurt. Daarom is dit je eerste opdracht in deze les.

Opdracht 1Op de volgende bladzijde staat een muur getekend.Die ga je inkleuren, net als in de vorige lessen.

Pak je kleurpotloden voor je.Kleur de tekening hierboven.Je hebt nodig; zwart, rood, blauw, geel.

Kleur eerst alle voegen zwart.Kleur alle strekken rood.Kleur alle koppen geel.Kleur alle drieklezoren blauw.

16

Ik zie het verband!

Je ziet nu duidelijk de lagen om en om.Een laag rood met een blauwe drieklezoor.Daarna een gele laag.Dan weer een laag rood met een blauwe drieklezoor.Daarna weer een gele laag.Dit is het kruisverband.

Afbeelding 17: kruisverband

Opdracht 2Kijk naar afbeelding 17.Vul de volgende zinnen in:

De eerste laag begint met een - - - - - - - - - - - .

Daarna komen alleen maar - - - - - - - - .

De tweede laag begint met een - - - .

Daarna komen alleen maar - - - - - - .

Zo metsel je de lagen om en om.

Opdracht 3Pak je kleurpotloden nog eens.Kleur eerst alle voegen zwart.Kleur alle strekken rood.Kleur alle koppen geel.Kleur alle drieklezoren blauw.

Afbeelding 18: staand verband

17

Ik zie het verband!

Opdracht 4Kijk naar afbeelding 18.Vul de volgende zinnen in:

De eerste laag begint met een - - - - - - - - - - - .

Daarna komen alleen maar - - - - - - - - .

De tweede laag begint met een - - - .

Daarna komen alleen maar - - - - - - .

Zo metsel je de lagen om en om.

Een klein verschilStaand verband en kruisverband lijken heel erg op elkaar.Beide verbanden hebben een laag strekken en een laag koppen.Die wisselen bij beide verbanden om en om.Toch zit er een klein verschil tussen deze twee.

Hieronder zie je de opbouw van het kruisverband.Eerste laag: drieklezoor – strek – strek – strek – enzovoortsTweede laag: kop – kop – kop – kop – enzovoorts Derde laag: drieklezoor – kop – strek – strek – strek – enzovoorts Vierde laag: kop – kop – kop – kop – enzovoorts Deze vier lagen herhaal je nu in dezelfde volgorde.

Hieronder zie je de opbouw van het staand verband.Eerste laag: drieklezoor – kop – kop – kop – kop - enzovoortsTweede laag: kop – strek – strek – strek – strek - enzovoortsDeze twee lagen herhaal je in dezelfde volgorde.Derde laag: drieklezoor – kop – kop – kop – kop – enzovoorts Vierde laag: kop – strek – strek – strek – strek – enzovoorts

Beide verbanden hebben dus een laag strekken en een laag koppen.Daarna metsel je weer een laag strekken en een laag koppen.En zo ga je maar door, tot je muur hoog genoeg is.

Je ziet ook, dat beide verbanden gelijk beginnen.De eerste laag begint met een drieklezoor.De tweede laag begint met een kop.De derde laag begint weer met een drieklezoor.De vierde laag begint weer met een kop.En zo beginnen de lagen om en om met een kop of een drieklezoor.

Staand verband en kruisverband lijken dus hetzelfde.Maar nu de verschillen…Op de volgende bladzijde staat een schema.Daarin vind je kruisverband en staand verband.De verschillen zijn dikgedrukt.

18

Ik zie het verband!

Kruisverband Staand verband

De eerste laag begint met een drieklezoor

De eerste laag begint met een drieklezoor

Na de drieklezoor komen alleen strekken

Na de drieklezoor komen alleen koppen

De tweede laag begint met een kop De tweede laag begint met een kop.

Na de kop komen alleen koppen Na de kop komen alleen strekken

De derde laag begint met een drieklezoor

De derde laag begint met een drieklezoor

Na de drieklezoor komt eerst een kop, daarna alleen strekken; de extra kop komt alleen in iedere derde laag

Na de drieklezoor komen alleen koppen; net als bij de eerste laag

De vierde laag begint met een kop De vierde laag begint met een kop

Na de kop komen alleen koppen; net als in de tweede laag

Na de kop komen alleen strekken; net als in de tweede laag

Opdracht 5Pak een bak met Legostenen.Bouw een muur van acht lagen hoog.Deze muur bouw je in kruisverband.Is je muur klaar? Laat je muur controleren door je leerkracht.

Opdracht 6Nu bouw je een tweede muur van acht lagen hoor.Deze muur bouw je in staand verband.Is je muur klaar? Laat je muur controleren door je leerkracht.

19

Ik zie het verband!

20

Ik zie het verband!

Les 6; Vlaams verband en kettingverband

InleidingNog een paar lessen, en dan ben je klaar.Je kent het tegelverband al.Ook koppenverband en klezoorverband ken je.Net als Vlaams verband en kruisverband.

In deze les kijken we eerst nog eens naar het Vlaams verband.Daarna bekijken we het kettingverband.

Vlaams verbandHieronder staat nog een keer het Vlaams verband.Let goed op de volgorde in iedere laag.Eerste laag: drieklezoor, kop-strek, kop-strek, kop-strek.Tweede laag: kop-strek, kop-strek, kop-strek, kop-strek.Derde laag: drieklezoor, kop-strek, kop-strek, kop-strek.Vierde laag: kop-strek, kop-strek, kop-strek, kop-strek.

Afbeelding 19: Vlaams verband

Iedere laag is alleen maar kop, strek, kop, strek, enz.Alleen de oneven lagen krijgen eerst nog een drieklezoor.Dus de eerste laag, de derde, de vijfde, de zevende, enz.Kijk maar naar de foto.Je kunt de lagen tellen.

Onthou het kenmerk van Vlaams verbandIedere laag heeft dezelfde maat:kop-strek, kop-strek, kop-strek, kop-strek, kop-strek, kop-strek.

KettingverbandOp dezelfde manier kijken we naar het kettingverband.Ook in dit verband is iedere laag hetzelfde.Iedere laag is een rijtje van kop, 2 strekken, kop, 2 strekken, enz.Het verschil zit weer in de even en oneven lagen.

De oneven lagen beginnen met drieklezoor + strek.Daarna meteen kop-strek-strek, kop-strek-strek, enz.De even lagen beginnen met een kop.

21

Ik zie het verband!

Daarna meteen kop-strek-strek, kop-strek-strek, enz.Opdracht 1Pak je rode potlood.Neem afbeelding 19 voor je.Kleur alle koppen rood.

Afbeelding 20: kettingverband

Opdracht 2Neem nu afbeelding 20 voor je.Kleur ook hier alle koppen rood.Leg beide afbeeldingen naast elkaar.Er is een belangrijk verschil.Wat zie je tussen twee koppen die boven elkaar liggen?

Vraag 1In afbeelding zie je een stuk van een muur. De muur is van rechts naar links gemetseld.

Laag 1 begon de metselaar met d - - - - - - - - - - + s - - - - .

In laag 2 is de metselaar begonnen met een - - - .

Vraag 2Waarom heet dit ‘kettingverband’?

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Opdracht 3Hierna staat een tekening van een stuk kettingverband. Pak je kleurpotloden. Je hebt nodig; rood, geel, blauw, zwart.

Kleur eerst de lintvoegen zwart.Kleur dan de stootvoegen zwart.Kleur nu eerst de koppen geel.Kleur de drieklezoren blauw.Kleur de strekken rood.

22

Ik zie het verband!

Afbeelding 21: kettingverband

Er zijn twee dingen die duidelijk opvallen.De volgorde kop-strek-strek, kop-strek-strek, enzDat is het eerste.

Het tweede heeft te maken met de plaats van de koppen.Tussen twee strekken zit een stootvoeg.Daarboven zit steeds een kop. Kijk maar naar de tekening.Van beneden naar boven zit tussen twee koppen steeds een stootvoeg.

Bij het Vlaams verband loopt dat anders.Kijk maar naar afbeelding 19.Kijk van boven naar beneden.Tussen twee koppen zit steeds een strek.

Vraag 3Welk verband loopt van links naar rechts: kop-strek-strek, kop-strek-strek?

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Vraag 4Welk verband loopt van links naar rechts: kop-strek, kop-strek?

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Vraag 5Welk verband heeft alleen maar koppen?

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Vraag 6Welke drie verbanden gebruiken (bijna) alleen strekken?

23

Ik zie het verband!

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Vraag 7Hoe noemen we de voegen die van links naar rechts lopen?

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Vraag 8Hoe noemen we een kwart baksteen?

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Vraag 9Hoe noemen we de korte kant van een baksteen?

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Vraag 10Hoe noemen we een driekwart baksteen?

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Vraag 11Hoe noemen we de voegen die van boven naar beneden lopen?

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Opdracht 4Pak een bak met Legostenen.Bouw een muur van acht lagen hoog.Deze muur bouw je in Vlaams verband.Is je muur klaar? Laat je muur controleren door je leerkracht.

Opdracht 5Nu bouw je een tweede muur van acht lagen hoor.Deze muur bouw je in kettingverband.Is je muur klaar? Laat je muur controleren door je leerkracht.

24

Ik zie het verband!

Les 7; Engels verband en wild verband

InleidingDit is de laatste les, en dan ben je klaar.Je hebt dan tien verbanden leren herkennen. Na deze les krijg je een afsluitende opdracht.

De verschillende verbandenTot nu toe heb je al acht verbanden geleerd.Hieronder vind je de namen en de opbouw.Kijk goed in dit schema; je vindt drie nieuwe namen!

Engels verbandKijk nog even op bladzijde 13. Daar zie je een stukje Vlaams verband.Weet je de opbouw nog? Kop-strek, kop-strek, kop-strek.

Kijk ook nog even op bladzijde 17.Daar zie je een stukje kettingverband.De opbouw? Kop-strek-strek, kop-strek-strek, kop-strek-strek.

Hieronder zie je een stukje Engels verband.Kijk goed naar de opbouw van iedere laag.Kop-strek-strek-strek, kop-strek-strek-strek, kop-strek-strek-strek.

25

tegelverband strekken; stootvoegen in één lijnhalfsteens verband strekken; iedere laag verspringt een halve steenkoppenverband koppen; iedere laag verspringt een kopklezoorverband strekken; iedere laag verspringt een klezoorkruisverband een laag koppen, een laag strekkenstaand verband een laag koppen, een laag strekkenVlaams verband per laag; kop-strek, kop-strekkettingverband per laag; kop-strek-strek, kop-strek-strekEngels verband per laag; kop-strek-strek-strek, kop-strek-strek-strekwild verband echt een wildernis; iedere laag is weer andersecht wild verband echt een wildernis; lijkt meer op een muur van puin

Ik zie het verband!

Afbeelding 22: Engels verband

Opdracht 1Op bladzijde 22 staat een stuk Engels verband. Pak je kleurpotloden. Je hebt nodig; rood, geel, blauw, zwart.


Drie broertjes?Je hebt het vast al door; dit verband is verwant!Vlaams verband is; kop + 1 strek;kettingverband is; kop + 2 strekken;Engels verband is; kop + 3 strekken.

Als je dit rijtje onthoudt, kun je deze drie altijd herkennen.Dan gooi je ze ook nooit door elkaar.

Wild verbandEn dan… de wilde verbanden nog.Er zijn twee verschillende wilde verbanden.De eerste heet gewoon; wild verband.Dit verband wordt laag voor laag gemetseld.Dus net zo als de vorige acht verbanden.Kijk maar naar het plaatje.

Afbeelding 23: wild verband

Dit is een tekening van het wild verband.Het lijkt, alsof er geen duidelijke volgorde is.Toch heeft ook het wild verband een paar regels;De eerste laag begint met een drieklezoor.De tweede laag begint met een strek of een kop.

26

Ik zie het verband!

De derde laag begint weer met een drieklezoor.De vierde laag begint met een kop of een strek.Verder mag bijna alles , zolang de lagen maar recht zijn.Je mag bijvoorbeeld twee of drie koppen naast elkaar leggen.Je moet alleen goed op je stootvoegen leggen.Je mag niet meer dan vijf stootvoegen schuin boven elkaar zetten.Doe je dat wel, dan wordt het verband verzwakt.De muur kan gaan scheuren in die schuine rij voegen.

Opdracht 2Pak je kleurpotloden. Je hebt nodig; rood, geel, blauw, zwart.


Afbeelding 24: echt wild verband

Echt wild verbandOp de foto hierboven zie je het echt wild verband.Dat is dus nog wilder dan het ‘gewone’ wild verband.Je ziet het meteen; hier zijn geen mooie lagen gemetseld.Het is net, of je op een puinvloer kijkt.Toch is dit een heuse muur van een huis.

Dit verband wordt maar heel weinig gebruikt.

27

Ik zie het verband!

Bij dit verband heb je namelijk heel veel cement nodig.En cement is veel duurder dan stenen.

Een andere reden tegen echt wild verband is:Omdat je geen lagen hebt, is dit verband niet sterk.Je moet dus altijd wapenen en verankeren.Anders scheurt zo’n muur, of hij valt om.

Tot slot van dit boekjeJe weet nu ‘alles’ van metselverbanden.Wil je nog meer weten?Kijk dan eens op het Internet.Zoek maar eens via een zoekmachine.Of surf naar; www.metselen.net.

Hierna krijg je nog een aantal vragen.De volgende les is de laatste over metselverbanden.Leer dit boekje goed.Volgende week moet je de verbanden kunnen herkennen.

Vraag 1Hoe heet de lange kant van een baksteen? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Vraag 2Hoe heet de korte kant van een baksteen? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Vraag 3Hoe heet de pap waarmee je stenen metselt? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Vraag 4Hoe wordt cementpoeder ook genoemd? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Vraag 5Welke vier stoffen heb je nodig voor specie? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Vraag 6

28

http://www.metselen.net/

Ik zie het verband!

Hoe heet dit verband? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Vraag 7


Vraag 8


Vraag 9


29

Ik zie het verband!

Vraag 10


Vraag 11


Vraag 12


30

Ik zie het verband!

Vraag 13


Vraag 14


Vraag 15


Vraag 16Nog één laatste verbandje…


Na de les neem je dit boekje mee naar huis.

31

Ik zie het verband!

Als je iedere week geleerd hebt, ben je al heel ver.Anders moet je de komende week het hele boekje leren.

Volgende week krijg je de laatste les.Daarvoor moet je alle verbanden uit je hoofd kennen.Neem dit boekje dan mee.Je hebt het nodig!

32

Ik zie het verband!

Routebeschrijving bij “Ik zie het verband!”

(versie oud-Hoorn)

Vul eerst je naam in. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Vul ook je klas in. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Ga naar Breed 42.Welk bedrijf zat hier vroeger? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _Je kunt het lezen in de gevel.

Even verder vind je Breed 38.Kijk naar de gevelsteen. Daar zie je een kroon en een soort boot.Hoe heet dit pand? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Wat was dit gebouw “anno 1878”? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Wat werd hier vroeger verkocht? 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

2 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

3 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

4 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

5 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Ga terug naar het Grote Noord.Loop naar Grote Noord 100. Hier zit een filiaal van Vet.In welk verband is de muur gemetseld? _ _ _ _ _ _ _ _ -verband

Ga naar Grote Noord 67.Uit welk jaar is dit pand? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Ga naar het kruispunt met de Nieuwsteeg. Daar ligt het V.O.C.-monument.Bekijk het monument eens goed.Je ziet de letters V, O, C, en H staan.Kijk goed hoe de letters staan.Teken de letters net zo in het vak.

33

Ik zie het verband!

Welke acht producten staan op de tegels?1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

2 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

3 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

4 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

5 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

6 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

7 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

8 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Kijk in de richting van de Nieuwsteeg. Aan weerskanten staan twee panden.Het linkerpand is van V&D.Daar hebben we het niet over.Kijk goed naar het rechterpand.

Bekijk de eerste verdieping.Daar zie je een uitbouw.Deze uitbouw is rond gemetseld.Welk verband is daarvoor gebruikt? _ _ _ _ _ _ _ _ -verband

Loop verder door de winkelstraat.Je komt bij nummer 21.Bekijk de muur goed.In welk verband is de muur gemetseld? _ _ _ _ _ _ _ _ -verband

Loop nu naar nummer 14. Dit pand staat schuin tegenover nummer 21.Bekijk de muur weer goed.In welk verband is de muur gemetseld? _ _ _ _ _ _ _ _ -verband

Je bent nu vlakbij een grote kerk.Bekijk de torens van de kerk.Zie je de koepel? Deze kerk heet ook wel de Koepelkerk.

Op de muur zit een bordje.Daarop staat de echte naam van de kerk.Hoe heet deze kerk? _ _ _ _ _ _ _ _ -kerk

34

Ik zie het verband!

Loop door, tot je op het plein komt.Dit plein heet de Rode Steen. Hier werd vroeger de bloedstraf voltrokken.Dat betekent; handen en hoofden werden hier afgehakt!

Tussen Rode Steen 14 en 15 staat een poort.Teken deze poort na.

35

Ik zie het verband!

Op de Rode Steen staat een standbeeld.Wie moet dit beeld voorstellen? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Hij leefde van _ _ _ _ tot _ _ _ _

Het beeld is gegoten in het jaar _ _ _ _

Loop de Kerkstraat in.Kijk naar Kerkstraat 15.Welke winkel zat hier vroeger? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Loop nu naar Kerkplein 39.Dit pand is uit het jaar _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Dit pand heet het _ _ _ _ _ _ _ _ gasthuis.

Loop nu richting de Hema.Ga vóór de Hema rechtsaf.Deze straat heet de Muntstraat.Ga nu naar Muntstraat 2Bekijk het gebouw ernaast.Het heeft geen nummer.

Dit gebouw heeft stenen in vele kleuren.Meet de rode stenen en de gele stenen. Meet steeds drie stenen.Neem dan het gemiddelde)(Ze zijn niet allemaal gelijk.)Schrijf de maten hieronder.Gele stenen: streklengte . . cm.

koplengte . . cm.steendikte . . cm.

Rode stenen: streklengte . . cm.koplengte . . cm.steendikte . . cm.

Bekijk het gebouw Muntstraat 4 goed.In welk verband is dit gebouw gemetseld? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Op de muur zit een ANWB-bordje. Schrijf dit bordje over.

36

Kamer van de Verenigde Oostindische Compagnie (gebouwd omstreeks 1660)

Ik zie het verband!

Neem nu de liniaal.Meet de stenen.Meet voor iedere lengte drie stenen.Neem dan het gemiddelde. streklengte . . cm.


Muntstraat 7 heet ook wel het Buismangebouw.Als wat is dit gebouw gebouwd?Het staat boven je op de gevel geschreven. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Muntstraat 10 is een verfwinkel.In welk verband is deze muur gemetseld? _ _ _ _ _ _ _ _ -verband

Muntstraat 26 is het bruin geverfde gebouw.Op de muur van dit gebouw zit een gekleurde gevelsteen.Wat staat op de gevelsteen van dit gebouw? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Loop de straat nu uit tot aan de brug.Ga voor de Pakhuisstraatbrug linksaf.Je loop nu langs de Weeshuistuinen.

Aan het eind ga je linksaf de straat in.Aan je linkerhand krijg je ’t Wees Huys.Lees het ANWB-bordje goed.Beantwoord dan de volgende vragen.

In welk jaar was dit gebouw een convent? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

In welk jaar werd dit gebouw een weeshuis? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Volg de straat in de oude richting.Loop om het gebouw van de Hema. Je loopt nu door het Gouw.

In welk verband is Gouw 7 gemetseld? _ _ _ _ _ _ _ _ -verband

En Gouw 9/11? _ _ _ _ _ _ _ _ -verband

Kijk bij Gouw 26 naar de eerste verdieping.In welk verband is dit stuk muur gemetseld? _ _ _ _ _ _ _ _ -verband

Loop nu naar de kruising.Ga daar linksaf.

37

Ik zie het verband!

De straat waar je nu loopt heet de Gedempte Turfhaven.Op de hoek zit een schoenenzaak; Ziengs.Welke stad staat aangegeven op de gevel? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Volg de Gedempte Turfhaven tot de volgende dwarsstraat.Deze dwarsstraat heet het Ramen.Ga linksaf en loop door het Ramen.

Bekijk Ramen 34 goed.Boven de ramen en de deur zitten sluitsteentjes.Wat stellen de drie sluitsteentjes voor? 1. _ _ _ _ _ _

2. _ _ _ _ _ _

3. _ _ _ _ _ _

Wie heeft deze drie sluitsteentjes gemaakt? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Ramen 21 is een heel oud huis. Uit welk jaar is dit huis? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Hoe heet dit huis? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Ramen 11 heeft een vreemd verband.Kijk maar tussen begane grond en het raam op de eerste verdieping.Daar is gemetseld in kettingverband.Maar dit is geen gewoon kettingverband.Dit is een dubbele ketting.Teken dit na in het vak hieronder.

Ramen 4 is de Evangelisch Lutherse kerk. Deze kerk is gemetseld in _ _ _ _ _ _ _ _ –verband.

Ga na de kerk rechtsaf, de Nieuwsteeg in.Loop naar Nieuwsteeg 23.Dit gebouw heeft witte stenen.Pak je liniaal en meet de witte stenen.De maten zijn: streklengte . . cm.


38

Ik zie het verband!

Als je even doorloopt, kom je bij V&D.Bekijk het gebouw goed en beantwoord de vragen.

Vóór V&D zat er al een winkel in dit pand.De naam staat nog op de gevel.Hoe heette die winkel? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _Ga na de V&D rechtsaf, de Nieuwe Noord op.Je loopt nu tussen twee gebouwen van V&D door.Let op de muren van V&D.Ze zijn beide gemetseld in _ _ _ _ _ _ _ _ -verband

Loop verder de straat in.Beantwoord de volgende vragen.Nieuwe Noord 33 is gemetseld in _ _ _ _ _ _ _ _ -verband

Nieuwe Noord 46 heeft vier kleuren steen.Het staat op de hoek met de Duinsteeg.Welke vier kleuren steen zijn gebruikt? 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

2 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _3 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _4 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Welke kleur steen heeft het halfsteens verband? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Welke kleur steen heeft het kruisverband? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Uit welk jaar is Nieuwe Noord 45? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Uit welk jaar is Nieuwe Noord 56? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Welk verband vind je hier? _ _ _ _ _ _ _ _ -verband

Kijk naar de etalage van de Kijkshop; Nieuwe Noord 62.Welk verband is hierboven gemetseld? _ _ _ _ _ _ _ _ -verband

En nummer 64?Welk verband vind je daar gemetseld? _ _ _ _ _ _ _ _ -verband

Loop de straat uit naar de kruising. Steek over naar de Veemarkt.Loop naar het gebouw van de Rabobank; Veemarkt 21.In welk verband is dit gebouw gemetseld? _ _ _ _ _ _ _ _ -verband

Loop even verder, naar de Noorderkerk.Om de kerk staat een muur gemetseld.Die muur heeft verschillende verbanden.Loop even de Noorderkerksteeg in.Welk verband heeft het muurtje hier? _ _ _ _ _ _ _ _ -verband

39

Ik zie het verband!

Volg het muurtje nu langs de Veemarkt. Hier is het gemetseld in _ _ _ _ _ _ _ _ –verband Nu wordt de muur een stuk lager.Het verband wordt nu ook anders.Dit lage stuk is gemetseld in _ _ _ _ _ _ _ _ –verband

Loop nu door het volgende steegje; de Claes Molenaarsgang.Welk verband heeft Claes Molenaarsgang 6/7? _ _ _ _ _ _ _ _ -verband

Als je nu doorloopt, kom je op het Kleine Noord.Langs welke kerk loop je nu? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Welk jaar staat boven de deur? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Wanneer is deze kerk gebouwd? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _De kerk is gebouwd tussen _ _ _ _ en _ _ _ _

Kijk naar Kleine Noord 15.Dit pand heeft twee balkons.Kijk naar het dichte balkon.Onder dit balkon zitten gemetselde steunen.Hier zijn geen gewone bakstenen gebruikt.Wat denk je, zijn deze stenen zo gebakken of later bijgewerkt?

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Kleine Noord 5 was vroeger een apotheek.

Hoe heette deze apotheek? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Uit welk jaar is dit gebouw? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Welke twee dieren zie je in de gevel? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Tot slot: Deze zoektocht ging over verbanden.Je hebt 11 verbanden geleerd.Nu heb je naar 11 verbanden gezocht.Maar… je hebt ze niet allemaal gevonden.Welke verbanden heb je niet gevonden? _

_

_

Dit was de laatste vraag van deze zoektocht.

40

Ik zie het verband!

Heb je je naam al ingevuld op bladzijde 1?Heb je alle vragen ingevuld?Heb je alle tekenopdrachten gedaan?

Lever dan je werkbladen in bij de leerkracht.Lever ook liniaal en potlood in.

41