Download - Identiteitsdragers - Mark Verhijde

Transcript
Page 1: Identiteitsdragers - Mark Verhijde

participatie

Identiteits-dragersEindgebruikers centraal las ik in het vorige num-

mer van Ruimte en Licht. Laten de technische specialisten maar wat ruimte maken voor de mensen die gebruik maken van de openbare verlichting. Als fervent aanhanger van meer burgerparticipatie klinkt mij dat als muziek in de oren. Natuurlijk, participatie in het werkveld van OVL zal best anders zijn dan in het groen, op braakliggende terreinen of met zelfbeheer van gebouwen.

Burgerbetrokkenheid komt in drie smaken. Ten eerste laten gemeenten bewoners meepraten en meedenken over ontwerp en inrichting, bijvoorbeeld van de open-bare ruimte. Een tweede smaak gaat over uitvoering; denk dan aan de meewerkende vrijwilliger, vaak in groepsverband en onder aansturing van een professi-onal. Ten slotte kennen we de bottom-up activiteiten, de zelfdoeners die hun droom of ideaal proberen te verwezenlijken. Die drie soorten burgerbetrokkenheid worden door de WRR [1] als volgt genoemd: beleids-participatie, maatschappelijke participatie en maat-schappelijke initiatieven.

Voorbeelden van beleidsparticipatie en OVL zijn er volop. Gemeente Steenwijkerland [2] heeft inwoners uitgenodigd om deel te nemen aan een panel open-bare verlichting, om zo te weten te komen wat deze eindgebruikers eigenlijk vinden van de kwaliteit en plaatsing van de openbare verlichting. Ook organi-

seerde projectleider Lieftink Advies avondwandelin-gen om proefopstellingen rond OVL te waarderen. Op veel kleinere schaal introduceerde de gemeente Enschede afwijkende lichtarmatuur in het kader van het inrichtingsproject De Unieke Brink [3]. Daar kozen de bewoners voor een romantisch beeld van hun ge-meenschappelijke voortuin, compleet met pergola’s, tuinbanken en rozenstruiken. En traditionele licht identiteitsdragers. Licht en Donker Advies heeft in 2012 een mooi overzichtsartikel gemaakt van de di-verse mogelijkheden voor beleidsparticipatie en OVL [4].

Met de komst van internet, sociale media en verbon-den sensoren zijn er nieuwe kansen voor meer bur-gerbetrokkenheid, ook in OVL. Veel gemeenten zoals Eindhoven, Maastricht en Hulst werken nu met de Buiten Beter App, ook voor defecten aan de openba-re verlichting. In het Deventer project Bewust Verlich-ten wordt onder meer gewerkt aan een App voor de LED verlichting van de sportvelden. Middels de App kan de trainer of andere gebruiker de verlichting zelf bedienen. Deze vormen van maatschappelijke parti-cipatie vragen een actieve handeling, maar soms is fysieke aanwezigheid al voldoende in OVL. In twee straten in Schiedam wordt nu “licht op maat” van Tvi-light geïnstalleerd. Sensoren detecteren of er verkeer is, waarop de lichtsterkte tijdelijk wordt aangepast. De lampen dimmen wanneer er niemand in de buurt

is en zodra activiteit gedetecteerd wordt (voetganger, fietser of auto) wordt de licht intensiteit verhoogd naar een gewenste sterkte [5]. Voor Schiedam en Tvilight is maatschappelijke participatie en OVL een nieuwe fase ingegaan: ik ben dus ik licht.

Burgerinitiatieven en OVL zijn moeilijker te vinden. Het werk van Gooitske Zijlstra in de Zwolse Sassenstraat [6] laat zien hoe de lichtarchitectuur het straatbeeld ’s avonds kan veranderen. De enorme variëteit in lam-penkappen toverde de saaie straat om tot een bij-zondere plek om door heen te lopen en te verblijven. ‘Sassenstraat Allicht’ is vooral een stedelijke impuls, niet zozeer een OVL alternatief. Ik verwacht echter dat de echte alternatieven voor bestaand OVL wor-den aangeleverd door de diverse energiecoöperaties die Nederland rijk is. Hun stroom zoekt toepassingen zoals elektrische auto’s, scooters, fietsen, huizen, scholen en straks de openbare verlichting. Aange-zien de coöperatieve verenigingen en bedrijven ook opdrachtgevers kunnen zijn, gaan zij het straatbeeld grondig veranderen. Sowieso lijkt de komst van veel en goedkoop stroom de komende vijf tot tien jaar, zo-als futuroloog Wim de Ridder [7] dat ziet, de grootste gamechanger voor OVL. Als iedereen kan bijdragen aan OVL in onze netwerksamenleving, wat vraagt dat dan van het werkveld?

Lees meer[1] Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, Vertrouwen in Burgers, Amsterdam 2012.[2] “Inwoners Steenwijkerland praten mee over verlichting”, website Ruimte en Licht, Acquire Publishing, mei 2016.[3] Zie over de Unieke Brink: www.markverhijde.nl/kist[4] De Kok en Oerlemans, “Participatie en openbare verlichting”, in: Straat-beeld, september 2012.[5] Zie de website: http://media.tvilight.com/schiedam-kiest-voor-licht-op-maat-met-de-intelligente-sensoroplossing-van-tvilight [6] “Sassenstraat Allicht betovert Zwolse winkelstraat”, in Straatbeeld decem-ber 2013.[7] Sterk interview met Wim de Ridder, voormalig hoogleraar Universiteit van Twente en directeur Future Studies and Management Consultancy, op: http://www.e-xpeditie.nl/content/discussie-over-duurzaamheid-onzin

Over de auteurMark Verhijde is adviseur stedelijke ont-wikkeling voor diverse opdrachtgevers. Hij helpt burgers, overheden en instellingen bij vraagstukken rond participatie en maat-schappelijke initiatieven.

14 RUIMTE EN LICHT 02 16 15 RUIMTE EN LICHT 02 16

Burgerbetrokkenheid komt in drie smaken. In openbare verlichting worden nog niet alle vormen evenveel toegepast, maar de komst van internet, social media en verbonden sensoren bieden nieuwe kansen voor participatie.