Download - Huis aan Huis serie Fair Trade

Transcript
Page 1: Huis aan Huis serie Fair Trade
Page 2: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 13 AUGUSTUS 2014 Het laatste nieuws op franekercourant.nl Regio | 15

Op vrijdag 5 en zaterdag 6 september vindenin IJlst de Millenniumfestiviteiten plaats. Eengroot onderdeel daarvan is de Millennium-loop. Diverse teams, variërend van twee tot22 deelnemers, leggen dan honderd kilometeraf voor The Hunger Project.

Millenniumloop: honderdkilometer voor het goede doel

Een lokale boer loopt met zijn mand vol ca-caovruchten door het Afrikaanse landschap.Steeds meer Westerse organisaties rakendoordrongen van het belang van Fairtrade. Ditkomt de levensomstandigheden van dezeboer, en met hem vele anderen, ten goede.

Geen meloenen, maar tallozemanden vol cacaovruchten

SINT ANNAPAROCIE,,Het Bildt was vijf jaar gele-den de eerste Fairtradege-meente van Friesland. Voorons heeft dit onderwerpnamelijk een directe link metde Millenniumgemeente. Wewilden ons hierbij aansluiten,maar ook graag de daad bijhet woord voegen. Niet alleenop het gemeentehuis, maarmet alle inwoners.Het is niet eenvoudig omFairtradegemeente te wor-den. De criteria zijn streng:op basis van het inwoneraan-tal moeten meerdere win-kels, restaurants, kerken,scholen en bedrijven Fairtra-deproducten verkopen engebruiken. Wij hebben in-middels zo’n vijftig bedrijvenin onze gemeente die zich bijons aangesloten hebben.Daar heeft onze werkgroep,met veel hulp van de wereld-winkel in Sint Annaparochie,veel tijd ingestoken.Wij zien dit als een mogelijk-heid om de bewustwordingvan onze inwoners te vergro-ten. Zij kunnen dicht bij huisen op het werk echt iets vooreen ander betekenen en dewelvaart in de wereld een

beetje eerlijker verdelen. Datbegint al met een bakje koffieof thee, of met de pindakaasen de hagelslag op het brood.Juist dat vind ik het mooistevan een Fairtradegemeente:het is geen feestje van hetgemeentehuis. Geen ver-van-je-bed-show. Voor het slagenvan dit project hebben echtwij burgers, bedrijven, instel-lingen en maatschappelijkeorganisaties nodig.Ik raad nieuwe Fairtradege-meenten aan zich te richtenop de initiatieven die al in deregio worden ondernomen.De netwerken en groeperin-gen die er al zijn – dáár moetje iets mee doen. Veel men-sen realiseren zich niet datplaatsgenoten via de wereld-winkel, hun bedrijf of dekerk al heel bewust metFairtradeproducten bezigzijn.De gemeente kan informatiegeven, groepen en mensenverbinden en bedrijven advi-seren hoe ze maatschappelijkverantwoord kunnen onder-nemen. En natuurlijk moetenwe ‘in eigen huis’ eerlijkeproducten en diensten ge-bruiken.”

‘Fairtrade is geenver-van-je-bed-show’

Boukje Tol (Werkgroep Het Bildt) – Wethouder Het Bildt

Jet Klaren wil een leuk ca-deau aan de stagiaire bij haarop school geven. ,,Ze spaartvoor een wereldreis. Eenspaarpot in de vorm van eenwereldbol lijkt me dan eengoed cadeau’’, zegt ze meteen glimlach. Juist voor ca-deaus kijkt ze bij de Wereld-winkel. Boodschappen doetJet hier niet. ,,Ik vind anderekoffie gewoon lekkerder.Maar als het even kan, neemik wel een Fairtradeproductmee. Ik leer de kinderen opschool ook over eerlijke

handel. We behandelen danMax Havelaar en hoe mensenwerken aan de andere kantvan de wereld. Ik vind datiedereen daar wel bewust vanmoet zijn.’’

De consument: Klaren

Ze maakt niet bewust recla-me voor Fairtradeproducten,maar gebruikt die wel dege-lijk in haar keuken. ,,Desmaak en kwaliteit zijn uit-stekend, precies wat hobby-koks als ik belangrijk vin-den.” Eerlijk in alle opzichtendus, die fairtrade producten:van productie en handel totkwaliteitsklasse en smaak-sensatie. Daarom heeft Siets-ke Poepjes vertrouwen in dekeuzes die wij met z’n allenals consument maken. ,,Weeten steeds bewuster en datheeft invloed op ons koop- enkookgedrag. Streekproductendoen het goed, maar veellekkers komt alleen van ver,zoals koffie, thee, chocoladeen bananen. Daarom is Fair-trade zo belangrijk en vind ikhet fantastisch dat deze pro-ducten steeds vaker verkrijg-baar zijn in de supermarkt.Want dat laat zien dat wesinds de intrede van de We-reldwinkels al een flinkesprong gemaakt hebben.”De enthousiaste hobbykok iszelf dol op verse curry’s, dieze bereidt met fairtrade ko-kosmelk. ,,Als ik weinig tijdheb, zijn de kruidenpasta’svan Fairtrade Original ookheerlijk. Die zijn nog nietoveral verkrijgbaar, maarzouden het volgens mij heelgoed doen. Het punt is dat wij

als consumenten moetenwéten dat er keuze is vooreerlijke handel. Nog belang-rijker is dat we er in onzeomgeving mee in aanrakingkomen. Dáárom streven wijnaar Fryslân Fairtrade.”Eten en drinken doen weallemaal, elke dag opnieuw.Daarom zijn Fairtradevoed-selproducten een heel goedestart voor wie wil bijdragenaan eerlijke handel. De keu-zemogelijkheden voor Fair-tradekleding, cadeaus, hebbe-dingen, sieraden en woonac-cessoires zijn in Friesland watbeperkter, maar ook opsteeds meer adressen ver-krijgbaar. ,,Reden te meer omde schouders onder FryslânFairtrade te zetten”, vindtPoepjes. ,,Veel gemeentenzijn goed op weg sinds destart van de campagne in2012, maar ik ben nog niettevreden, want de teller staatpas op drie officiële Fairtrade-gemeenten. Veel gemeentenzijn er dichtbij, maar er zijnnog flink wat slagen te ma-ken om als provincie deFairtradetitel te verdienen.”De gedeputeerde heeft eenheldere visie op de Fairtradeontwikkeling in de provincie.,,Wij leggen niets op, wanthet beklijft alleen als deslagkracht van onderopkomt, uit de lokale gemeen-

schappen en regio’s zelf.Natuurlijk geven wij alsprovincie het goede voor-beeld en faciliteren we –samen met Tûmba – de ge-meenten zoveel mogelijk bijhet opbouwen van kennis enkunde. We zien dat gemeen-ten echt wel willen, maar zehebben niet allemaal vol-doende mankracht en geldbeschikbaar om Fairtradevoldoende in de steigers tezetten. Het zou jammer zijnals alle energie en inspannin-gen daarop afketsen, daaromhebben de Provinciale Statenbesloten nog een extra finan-

ciële impuls te geven.”En de portemonnee van deconsument? ,,Wie wil of moetbesparen en toch eerlijk engezond wil eten, kan genoegslimme keuzes maken. Kijkmaar naar het nieuwste boekvan Jamie Oliver, Bespaar metJamie. Zo min mogelijk weg-gooien en kiezen voor biolo-gisch en kwaliteit is de trend.Fairtrade Original verwoordthet prachtig in hun slogan:het is de lekkerste manier omiets goeds te doen.”

Amber Boomsma

Sietske Poepjes: ,,Wij leggen niets op, want Fairtrade beklijft alleen als de slagkracht uit de lokale gemeenschappen en regio’s zelf komt.”

‘Fairtrade getuigt van goede smaak’Wie de twitterberichten van CDA-gedeputeerde Sietske Poepjes (35) wel leest, weet dat ze dol is opkoken en lekker eten. Er verschijnen regelmatig smakelijke foto’s van haar kookkunsten.

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten. Een groeiend aantalgemeenten hebben het predicaat Fairtradegemeente of stre-ven daarnaar. Zeker sinds Provinciale Staten uitsprak de eersteFairtrade provincie van Nederland te willen worden, zijn wehard op weg naar Fryslân Fairtrade. Deze zomer volop aan-dacht in de Friese weekbladen voor Fairtrade. Deze pagina’skomen tot stand met medewerking van mensenrechtencen-trum Tûmba.

Page 3: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 30 JULI 2014 Het laatste nieuws op dehuisaanhuis.nl Regio | 19

Op vrijdag 5 en zaterdag 6 september vindenin IJlst de Millenniumfestiviteiten plaats. Eengroot onderdeel daarvan is de Millennium-loop. Diverse teams, variërend van twee tot22 deelnemers, leggen dan honderd kilometeraf voor The Hunger Project.

Millenniumloop: honderdkilometer voor het goede doel

Een lokale boer loopt met zijn mand vol ca-caovruchten door het Afrikaanse landschap.Steeds meer Westerse organisaties rakendoordrongen van het belang van Fairtrade. Ditkomt de levensomstandigheden van dezeboer, en met hem vele anderen, ten goede.

Geen meloenen, maar tallozemanden vol cacaovruchten

HARLINGENEllen Backer Dirks werkt alsinds 2000 als vrijwilliger inde Wereldwinkel in Harlin-gen en is sinds 2009 voorzit-ter. Dit doet zij naast haarreguliere werkzaamheden alsmuseummedewerker bij hetPlanetarium in Franeker. ,,Ikheb naast mijn gewone werkaltijd vrijwilligerswerk ge-daan. Ik kom uit de verple-ging en heb ook nog eenaantal jaren als vrijwilliger determinale thuiszorg gecoördi-neerd.” De ongeveer dertigvrijwilligers die in de wereld-winkel werken zijn opge-deeld in een aantal werk-groepen met een specifiektaak als bijvoorbeeld de in-koop. Als voorzitter heeftEllen een coördinerendefunctie maar draait ook ineen werkgroep mee en staatook een aantal uren in dewinkel. ,,De doorsnee leeftijdvan de vrijwilligers ligt tochnet als elders tamelijk hoogmaar door de maatschappe-lijk stages vanuit het onder-wijs werken er van tijd tottijd wat jongere mensen in dewinkel en de laatste tijdmelden zich ook wat jongerevrijwilligers. Zo meldde zichonlangs een jonge vrouw uit

de Oekraïne die in Harlingenwas komen wonen. Daarnaastzijn er ook mensen die tijde-lijk uit het arbeidsproces zijngeraakt die door hier te wer-ken toch nuttig willen blijvenin de maatschappij. De eerstejaren werd de Wereldwinkelhier in Harlingen gerundvanuit de woonkamer van defamilie de Jong maar sindsenkele jaren zijn wij in eenprachtig huurpandje op deLanen gevestigd.” De winkelin Harlingen heeft net als alleandere winkels deels defunctie als cadeau- en deelsals food-shop. ,,In dat food-segment verkochten we ookeen aantal mooie fairtradewijnen maar de verkoopdaarvan hebben wij gedwon-gen door een verscherpteregeling van het ministeriemoeten beëindigen. Hetwinkel-oppervlakte was vol-gens de regels te klein daar-voor. Wij hebben nog welbinnen de gemeente gepro-beerd om een gedoogsituatiete realiseren maar dat is nietgelukt. Daarentegen loopt hetnieuwe Dopperflesje goed. Jeverwacht dat de verkoop naverloop van tijd wat terug zallopen maar daar is nog geensprake van."

FOTO: JURJEN BACKER DIRKS

Passie voor de wereldwinkel

In een Fairtradegemeentezorgen inwoners, winkels,bedrijven en de lokale over-heid samen voor meer eerlij-ke handel.Fryslân heeft inmiddels drieofficiële Fairtradegemeenten:Het Bildt, Tytsjerksteradiel enOoststellingwerf. Zij zijn eeninspirerend voorbeeld voorde andere Friese gemeentendie zich ook inspannen omzoveel mogelijk eerlijkeproducten te verkopen en tegebruiken. Als nog minimaalacht gemeenten in het ko-mende half jaar de Fairtradetitel verdienen, mag Fryslânzich in 2015 de eerste Fairtra-de Provincie van Nederlandnoemen. Waarbij de organisa-tie achter Provincie Fryslânuiteraard óók voldoet aan allegestelde criteria. De provincieheeft mensenrechtenorgani-satie Tûmba gevraagd om eenondersteunende rol te vervul-len in de ontwikkeling naarFryslân Fairtrade. ,,Op basisvan onze kennis van eerlijkehandel geven wij advies enbegeleiding, samen metervaringsdeskundigen uit dedrie voorlopende Fairtradege-meenten”, vertelt Johannesde Goede. ,,Voor gemeentendoen we nulmetingen, zodathelder is waar ze staan enwat nog nodig is om Fairtra-degemeente te worden. Som-migen hebben al een stevigebasis, zoals Weststellingwerf,die dit jaar ook heeft uitge-sproken voor de titel te gaan.Daar zijn al heel lang werk-groepen actief voor het mili-

eu en de millenniumdoelen;betrokkenheid die je terugziet in de vraag naar fairtradeproducten. In de lokale super-markten is het aanbod alhoog en staan eerlijke keur-merken als Max Havelaar enFair Trade Original op oog-hoogte.” Het draagvlak is nietin elke gemeente al bij aan-vang zo hoog. ,,Onbekendmaakt onbemind”, denkt DeGoede. ,,Bovendien heb jeenthousiaste voortrekkersnodig, zowel binnen hetgemeentebestuur als onderlokale bedrijven, organisatiesen inwoners. Vaak is de be-reidheid er wel hoor, als jeeenmaal in gesprek bent.Laatst kwam ik bij een super-markt waarvan de eigenaarvertelde nog niet veel fairtra-de producten aan te bieden.Na onze meting wilde hijmeteen de ontbrekendespullen bestellen. Prachtig.Bij grote supermarktketenszijn we natuurlijk afhanke-lijk van de goodwill van dehoofdkantoren, maar ookdaar gaan we het gesprekmee aan als dat nodig is.” DeGoede benadrukt dat wij alsconsumenten een grotereinvloed hebben op eerlijkehandel dan we vaak denken.,,Simpelweg door fairtradeproducten te kopen en ernaar te vragen als het nietwordt aangeboden. Veelmensen zijn aangenaamverrast door de kwaliteit ensmaak, dus ik wil hen graagmeegeven: deel je ervaringen!Zet foto’s op sociale mediaka-

nalen, vertel anderen eroveren laat ze proeven. Het werktaanstekelijk, dat zien we ookbij horeca die méér wil doendan alleen fairtrade koffie,thee, bier en wijn schenken.In combinatie met bijvoor-beeld streekproducten kun-nen zij met fairtrade lekkersheel smaakvolle én eerlijkegerechten op de lunch- endinerkaart aanbieden voorbewuste consumenten.” Dathorecagelegenheden ookfairtrade op de kaart aanbie-den, is één van de criteria omFairtradegemeente te wor-den. Het minimaal benodigdeaantal deelnemers hangt afvan het inwonertal en datgeldt ook voor de deelnemen-de supermarkten, giftshops,wereldwinkels, maatschappe-lijke organisaties en overigebedrijven. ,,Bij gemeenten die

nét boven een bepaald inwo-neraantal uitkomen, kunnendie criteria een struikelblokzijn”, ervaart De Goede. ,,Danis het nog belangrijker om tefocussen op de mogelijkhe-den en inspirerende boeg-beelden te hebben. Boven-dien zijn creativiteit en en-thousiasme voor elke ge-meente belangrijk, want hetFairtrade concept is eengroeimodel. Die titel is prach-tig, maar we vormen metelkaar pas echt een Fairtradeprovincie als eerlijke handelin alle opzichten vanzelfspre-kend wordt.”

Meer informatie: www.fair-tradegemeenten.nl

Amber Boomsma

Johannes de Goede is projectleider Fairtrade en adviseur internationale samenwerking van Tûmba.

Samen op naar Fryslân FairtradeFryslân heeft de ambitie om in 2015 de eerste Fairtrade Provincie van Nederland te worden.Johannes de Goede van Tûmba vertelt hoe we dat samen kunnen bereiken.

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega .Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten. Een groeiend aantalgemeenten hebben het predicaat Fairtradegemeente of stre-ven daarnaar. Zeker sinds Provinciale Staten uitsprak de eersteFairtrade provincie van Nederland te willen worden, zijn wehard op weg naar Fryslân Fairtrade. Deze zomer volop aan-dacht in de Friese weekbladen voor Fairtrade. Deze pagina’skomen tot stand met medewerking van mensenrechtencen-trum Tûmba.

Mâria van Kessel en HeroHoekstra willen een Fairtradecadeau voor een stagiaire dieafscheid neemt. De keuzevoor de Fairtrade wijn staatvoor hen als een paal bovenwater: wij hebben het goed inNederland, laten we anderelanden hier in laten meede-len. Mâria vertelt: ,,Wij heb-ben het niet altijd makkelijk,maar wel altijd goed in Ne-derland. Ik werk bij Talantmet mensen met een handi-cap. Ik zie hoe zwaar hetleven soms kan zijn. Als je

het op deze manier voor eenander iets kunt verlichten,waarom zou je dat niet doen?Wij winkelen dus heel be-wust Fairtrade.’’

Bewust Fairtrade

Page 4: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 3 SEPTEMBER 2014 Het laatste nieuws op dehuisaanhuis.nl Regio | 19

De Millenniumdoelen hebben betrekking opinternationale afspraken over wereldwijdearmoedebestrijding. Deze doelen zijn in 2000vastgesteld door de VN en lopen volgend jaaraf. Zo is bijvoorbeeld vastgelegd dat in 2015alle jongens en meisjes naar school gaan.

Millenniumdoelen: in achtstappen naar betere wereld

Bij steeds meer Friese bedrijven en over-heidsinstellingen wordt fairtradekoffie ge-schonken. Deze koffie is voorzien van het MaxHavelaar-keurmerk en garandeert dat produ-centen in Derde Wereldlanden hun productenvoor een eerlijke prijs hebben verkocht.

Fairtradekoffie: eerlijke koffiemet Max Havelaar-keurmerk

,,Fairtrade spreekt mij enormaan. In de gemeente Kollu-merland was ik eerder be-trokken bij de Wereldwinkel.En op dat moment realiseer-de ik me: Kollumerland moetook een Fairtradegemeenteworden. Dat móeten we hiervan de grond kunnen krijgen.Daarom heeft de CDA-fractiede fairtradeprincipes bespro-ken en een motie ingediend.Daar was de meerderheidvoor in de gemeenteraad.Hierdoor kon de motie wor-den meegenomen in de be-groting van 2014. En zo is hetballetje gaan rollen.Ik merk dat binnen onzegemeente verschillendepartijen positief tegenoverfairtrade staan. De Wereld-winkel noemde ik al eerder,maar ook de protestantsekerk wil hiermee aan de slag.De gemeente Kollumerlandheeft een ambtenaar, Mein-dert Pander, verantwoorde-lijk gemaakt voor alles wat errondom fairtrade in onzegemeente gebeurt. Hij werktin nauwe samenwerking metmensenrechtenorganisatieTûmba. Hun rol is vooralondersteunend. Ze hebbenbijvoorbeeld een nulmeting

verricht, zodat we kondenzien welke supermarkten,horecagelegenheden enandere instanties bezigwarenmet fairtrade.In Kollumerzwaag is inmid-dels het fairtradecertificaataan een supermarkt uitge-reikt. Twee horecabedrijvenzijn ook erg enthousiast. Zijwillen hun bedrijfsvoeringvolledig Fairtrade maken.Dit zijn kleine stapjes in eenlang proces naar eerlijkehandel. Fairtrade draait omrentmeesterschap en solidari-teit. Dat komt overeen met deuitgangspunten van het CDA.Wij willen dat mensen, waardan ook ter wereld, de juisteprijs krijgen voor de produc-ten die ze leveren.Na een jaar kan ik conclude-ren dat er al best veel is be-reikt. Door de nulmeting zijnveel mensen in onze gemeen-te bewust geworden vanfairtrade. Binnen het gemeen-tehuis wordt de bedrijfsvoe-ring ook aangepast. Bijna allekoffieautomaten zijn ge-schikt voor fairtrade koffie ende gemeente Kollumerlandbrengt dit onderwerp in demedia onder aandacht. Fair-trade lééft in Kollumerland!”

‘Fairtrade is solidariteiten rentmeesterschap’

FRYSLÂNWie zelden of nooit een We-reldwinkel binnenstapt, zalbij veel locaties aangenaamverrast zijn door de eigentijd-se formule. En met meer dantwintig van deze zelfstandigefairtrade shops in Fryslân iser altijd wel eentje dichtbij.Bovendien bieden de Wereld-winkels tegenwoordig ookeen deel van hun assortimentonline aan via een landelijkewebsite (zie www.wereldwin-kels.nl/products). Het aanbodis veelzijdig: van leuke ca-deaus, originele woonspullenen (h)eerlijke levensmiddelentot fraai speelgoed, hebbedin-getjes en onderscheidendemodeaccessoires. Alles komtuit andere culturen en isgemaakt met respect voormens en milieu.

Idealen en commercie,,Bij ons geen saaie massa-prullaria, maar unieke spul-len met een verhaal erbij”,zegt Lenie Braks van de We-reldwinkel in Grou. ,,Door deeerlijke handel hebben onzeproducenten in armere delenvan de wereld een menswaar-dig bestaan. Zelfstandig en

gelijkwaardig bovendien, metdank aan onze aankopen inhet rijke Westen. Geld inza-melen voor goede doelen isook een mooi streven, maarop lange termijn help jemensen niet met alleen eenzak geld. Wél met eerlijkehandel en daarom spreekt deWereldwinkel mij zo aan. Indit concept komen idealen encommercie samen, iets watook de nieuwe generatiesweer heel bewust nastreven.”

De Wereldwinkel is blij metde groep jongvolwassenendie graag reist en bewusterekeuzes maakt omdat ze alveel van de wereld hebbengezien.

,,We zien deze mensen steedsvaker in onze winkels. Sowie-so merken we dat kinderenen jongeren grote interessehebben in het verhaal achterde producten. Zij willenoprecht bijdragen aan eenbetere wereld. Net zoals detrouwe kring vaste klantenvanaf het eerste uur, die altientallen jaren heel bewustfairtrade inkopen. Al is hetnatuurlijk net zo waardevol

dat steeds meer trendy vrou-wen bij de Wereldwinkelshoppen omdat ze graagorigineel voor de dag willenkomen met woonaccessoiresof cadeautjes.”

KwaliteitsgarantieEigenlijk best grappig datWereldwinkels lange tijd eengeitenwollensokken imagohadden, terwijl ze nu steedsbeter in de tijdgeest passen.,,Wij waren onze tijd gewoonver vooruit”, lacht Braks. Zemerkt dat vooroordelen hetmeest bij de oudere generatieleven, ontstaan in de tijd datje fairtrade rietsuiker bijwijze van spreken moestlosbikken. ,,Het fenomeenWereldwinkel bestaat al bijnaeen halve eeuw, dus natúúr-lijk is er in de tussentijdenorm veel veranderd. Tengoede! Vroeger namen demensen die bewuste keuzesmaakten genoegen met watminder. Nu weten we datkwaliteit en iets goeds doenvoor de wereld prima samen-gaan. Sterker nog, juist dóórdie eerlijke prijzen blijftkwaliteit haalbaar.”,,De officiële fairtrade labels

zijn tegenwoordig eerder eengarantie voor kwaliteit dan aldie goedkope massaproduc-ten”, vervolgt Braks. ,,Want jekunt wel nagaan dat er onderbelabberde omstandighedenen bij extreem lage prijzenweinig aandacht uitgaat naardegelijke en verantwoordeproductie. We kennen alle-maal de uitwassen in dekledingindustrie en dat geldtook voor voedingsmiddelen.Terwijl juist bij eten hetbewustzijn van consumententoeneemt, want we willenterecht weten wat we in onzemond stoppen. De aandachtvoor het verhaal achter pro-ducten groeit: wat zit erin,hoe is het gemaakt, waarkomt het vandaan? Zelf be-taal ik met plezier een paardubbeltjes meer als ik danzeker weet dat het goed zit.Als het al duurder is hoor,want het is maar net waar-mee je vergelijkt. Bovendienzeggen veel van onze klan-ten: als ik dan toch geld uit-geef, dan wil ik het ook goedbesteden. En dat kan in deWereldwinkels uitstekend.”

Amber Boomsma

Lenie Braks: ,,Bij Wereldwinkels geen massaprullaria, maar unieke producten met een verhaal.” EIGEN FOTO

Wereldwinkel trendsetter in fairtradeDe Wereldwinkel is nog steeds het meest herkenbare adres voor fairtrade producten. Lenie Braksvertelt over het veranderende imago van de authentieke shops.

Minke van der Goot (CDA) – Raadslid Kollumerland (rechts op defoto). Links Fré Bootsma, de voorzitter van de Wereldwinkel.

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten.

Een groeiend aantal gemeenten hebben het predicaat Fairtra-de Gemeente of streven daarnaar. Zeker sinds ProvincialeStaten uitsprak de eerste Fairtrade provincie van Nederland tewillen worden, zijn we hard op weg naar Fryslân Fairtrade.Deze zomer volop aandacht in de Friese weekbladen voorFairtrade. Deze pagina’s komen tot stand met medewerkingvan mensenrechtencentrum Tûmba.

Page 5: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 24 SEPTEMBER 2014 Het laatste nieuws op dehuisaanhuis.nl Regio | 23

In de HEMA-filialen worden op initiatief vanReturn to Sender kleurrijke en handgemaaktearmbandjes verkocht. Met nog vele andereprojecten worden hiermee lokale werkzaam-heden gestimuleerd. De arbeiders ontvangeneen eerlijk loon voor hun werk. Met uw aan-schaf van zo’n armband helpt u dus mee aanbetere leefomstandigheden!

Pure armbandjes uit BraziliëTûmba verbindt Fryslân met de wereld. Tûm-ba legt dwarsverbanden van antidiscriminatietot duurzaamheid en van fairtrade tot hettegengaan van pesten op het schoolplein. Hetzijn thema’s die op het eerste oog verschillen,maar bij nadere beschouwing hand in handgaan omdat ze gebaseerd zijn op dezelfdeuitgangspunten: út leafde foar de wrâld.

Tûmba: liefde voor de wereld

LEEUWARDEN,,Mijn bedrijf Kootart bestaatruwweg uit twee componen-ten: de kunst en sieraden’’.zegt eigenaresse NellekeKoot. ,,Ik schilder maak ets-werken. Samen met zevenandere kunstenaars ben ik degalerie ‘Ogenblik’ begonnenaan de Tweebaksmarkt inLeeuwarden. De materialendie ik voor die kunst gebruikzijn allemaal fairtrade. Daar-naast maak ik bijvoorbeeldsieraden van fairtrade inge-kochte kralen en anderekleine cadeautjes.Waarom ik fairtrade belang-rijk vind? Ik heb zes jaar inAfrika gewoond en daar veellevenservaring opgedaan.Toen ik terugkwam in Neder-land, wilde ik daar iets meedoen. Ik vind dat iedereen dieiets maakt of verkoopt, daareen eerlijke prijs voor moetkrijgen. Ik ontmoette bijvoor-beeld veel talentvolle kunste-naars die simpelweg geenafzetmogelijkheden hadden,maar zag in Afrika ook veelgeprinte stoffen, waar veel

mensen in Europa niet vanafweten. Het kan toch niet zozijn dat deze producten goed-koop door een groothande-laar worden ingeslagen, zodatlokale arbeiders slechts tweecent per artikel krijgen?Om deze redenen ben ik meteen winkel gestart, waarbij ikde kunst en fairtradecadeauscombineer. Met een deel vande winst steun ik twee stich-tingen: Adamfo Ghana, opge-richt door mijn dochter, enVrienden van Undugu. Beidestichtingen zetten zich in omstraatkinderen op te vangen.Liefst zeventien gezinnenleven van de kralen en kera-miek die ik, maar ook ande-ren, bij hen inkopen. Dezesieraden en cadeautjes ver-koop ik in mijn winkel in deBlokhuispoort. Zowel mijnwinkel als het atelier looptmomenteel goed. Dat is na-tuurlijk mooi voor mezelf.Maar veel meer dan dat, geeftme het een goed gevoel dat ikeen bijdrage lever aan beterelevensomstandigheden in deDerde Wereld.”

Een impressie van Koot Art in Leeuwarden. EIGEN FOTO

Iedere arbeider heeftrecht op eerlijke prijs

Bij Brandsma denken zegraag in concepten. Fairtradekoffiebonen? Helemaal goed,maar dan liefst ook een cupjebiologische melk en fairtraderietsuiker ernaast. ,,Als be-drijven voor fairtrade kiezen,kunnen ze het beter zo com-pleet mogelijk doen, andersis het effect weg”, stelt RoaldSchuurman, die op kantoorin Bolsward de sales supportdoet. Achter zijn visie opfairtrade en duurzaamheidschuilt een nuchtere Friesekijk: ,,Waarom zou je het nietdoen? Dat is een heel belang-rijke vraag die elke onderne-mer zichzelf moet stellen.”Schuurman laat zien dat jegeen wereldverbeteraar hoeftte zijn voor fairtrade. ,,Het isgewoon een realistischekeuze, want we leven in eentijd van bewustwording. Degroep die heel expliciet naarverantwoorde productenvraagt is nog relatief klein,maar met elkaar zetten zij

wel een verandering in gang.Als bedrijf maak je tegen-woordig goeie sier met ver-antwoorde alternatieven, zosimpel is het. Overigens isons hele koffieassortimentduurzaam – inclusief alumini-umvrije verpakking – waarbijwe de keurmerken Max Have-laar (fairtrade), Rainforest,Utz en Eko/Skal onderschei-den. In onze klantenkringkiest nu zo’n twintig procentbewust voor een fairtradekoffieconcept.”

Elkaar versterkenCollega Niels van den Burgheeft als accountmanagerveel klantencontact. ,,Wezien dat steeds meer onderne-mers zich serieus richten opduurzaam ondernemen, ookde horeca, waar bovendienstreekproducten populairzijn. Daar sluiten onze fairtra-de koffie en rietsuiker enbiologische melk naadloos opaan. Het versterkt elkaar

zelfs. Wij leveren al ruimzestig jaar Roode Pelikaan ende fairtrade koffiebonen zijnniet meer weg te denken uithet assortiment. Want dewereld verandert. Onze klan-ten bepalen natuurlijk zelfwaar ze voor kiezen, maar wijbieden wel de keuze.”Uitgangspunt bij BrandsmaKoffie is en blijft de kwaliteit.,,We boksen soms nog optegen vooroordelen overfairtrade koffie, terwijl desmaak allang op een uitste-kend niveau zit. En dat moetook, want wij snappen datonze klanten een goede kopkoffie willen schenken. Zekerals die koffie wordt verkochtin de horeca. Nieuw is tegen-woordig dat een groeiendegroep consumenten hunkoffie nóg lekkerder vindtsmaken als ze weten dat hetverantwoord is. Die goodwillis veel waard. Steeds meer inieder geval, verwachten wij.”

OnderscheidenBrandsma merkt dat vooralhorecaondernemers nu nogelk dubbeltje omdraaien,soms ook ten koste van fair-trade producten. ,,Wij reke-nen dan voor dat het op eenkopje koffie bijna nietsscheelt, terwijl je die good-will van consumenten ergratis bij krijgt. Wie zich wilonderscheiden, houdt de rugrecht. Dat geldt ook voorbedrijven die bij ons duurza-me koffie en toebehoreninkopen omdat ze maat-schappelijk verantwoordwillen ondernemen. Steedsmeer grote ondernemingenmaken die overstap heelbewust. Dat inspireert ande-ren en zo gaat het balletjerollen. Want de vraag is sim-pel: waarom zou je geenfairtrade producten kiezen?”

Tekst: Amber Boomsma

Volgens Roald Schuurman is er een groeiende groep consumenten, die verantwoorde koffie nóg lekkerder vindt. FOTO CEES WALLINGA

Verschil maken met fairtrade koffieKlein kopje, groot effect: Nederlanders drinken gemiddeld meer dan 140 liter koffie per jaar. Daarvalt volgens Brandsma Koffie een wereld te winnen in duurzaam genieten.

Sita en Willem de Vries levenal jaren duurzaam. Het kopenvan fairtradeproducten zienze dan ook als een investe-ring. ,,We eten vegetarisch,gebruiken geen plastic tasjesen proberen anderen hierook in te stimuleren’’, verteltSita.,,Het is hoe wij in het levenstaan. Wij willen geen weg-werpartikelen, daar zit de

maatschappij al vol genoegmee. We hebben borden enbestek van hout en bamboe.Dit heeft, naast dat het duur-zaam is, ook het voordeel dathet snel droogt na het afwas-sen en dat je eten langerwarm blijft.En de mensen die het hebbengemaakt profiteren van deopbrengst. Daarom kopen wijfairtrade.’’

Producenten profiteren van de opbrengst

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten.Een groeiend aantal gemeenten hebben het predicaat Fairtra-de Gemeente of streven daarnaar. Zeker sinds ProvincialeStaten uitsprak de eerste fairtrade provincie van Nederland tewillen worden, zijn we hard op weg naar Fryslân Fairtrade.Deze zomer volop aandacht in de Friese weekbladen voorfairtrade. De pagina’s komen tot stand met medewerking vanmensenrechtencentrum Tûmba.

Page 6: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 1 OKTOBER 2014 Het laatste nieuws op dehuisaanhuis.nl Regio | 19

Het aanbod van biologische en fairtrade pro-ducten in de supermarktschappen is afgelo-pen jaar weer flink gestegen. Fairtrade steegmet 20%. Gemiddeld liggen er nu 155 biologi-sche producten en 41 fairtrade producten inhet Nederlandse winkelschap.

Steeds meer fairtradeverkrijgbaar in de supermarkt

In het afgelopen jaar gaven consumenten 257miljoen euro meer aan uit aan duurzaamvoedsel ten opzichte van 2012. Het is eenstijging van 10,8%. In totaal is er voor 2,5miljard euro aan eerlijke producten verkocht.Fairtrade groeide met 13,5%.

Duurzaam voedsel steedsvaker op boodschappenlijstje

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Anna tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich al jaren invoor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie, thee,fruit, kleding. Veel gemeenten hebben het predicaat Fairtrade-gemeente. De provincie wil nu de eerste Fairtradeprovincieworden.Uw huis aan huisblad ondersteunt dat streven vanharte. De komende maanden besteden wij daarom periodiekaandacht aan fairtrade. Deze pagina’s komen tot stand metmedewerking van mensenrechtencentrum Tûmba.

Roos Euson werkt in de We-reldwinkel in Leeuwarden,maar koopt er zelf ook regel-matig iets. Zo is ze dol op denieuwe fairtrade rijstsoort dieonlangs aan het assortimentis toegevoegd. ,,Het lijkt opde rijst die mijn moedervroeger kookte toen ik kleinwas. Die smaak miste ik.Daarom ben ik blij dat ikdeze rijst heb ontdekt. Ik hebal drie pakken gehaald!’’

Klant in de winkel

De rijst heet Basmati & Red.

BURGUMNatuurlijk, het partycentrummet restaurant in Burgum iswaar hun leven zich groten-deels afspeelt. Toch staan deuitbaters van De Pleats inverbinding met hun omge-ving. Bovendien is omgevingvoor Eelke en Geesje eenrekbaar begrip dat zelfs tot inontwikkelingslanden reikt.,,Wij hebben de kans gekre-gen om hier in Fryslân ietsmoois op te bouwen. Daar-door kunnen wij onszelf enhet bedrijf blijven ontwikke-len. Zo’n toekomst gunnenwij iedereen. Onze kinderen,medewerkers, naasten enleveranciers, maar óók produ-centen en ondernemers inarme delen van de wereld.Fairtrade maakt dat medemogelijk.”

Anders etenHet ondernemersechtpaarzoekt altijd naar mogelijkhe-den om hun bedrijf te verbe-teren. Alles voor de gasten,met respect voor mens enmilieu. ,,Zo kwam ook fairtra-de op ons pad”, vertelt Eelke.,,Het is een relatief eenvoudi-ge manier om iets zinvols tedoen, want je kunt gewoonmet iets kleins beginnen. Wijzijn gestart met fairtradethee en gaandeweg komen

daar steeds meer eerlijkeproducten bij, van koffie,suiker en koekjes tot fairtra-de rijst, oliën en kruiden aantoe. Het mooie is dat hetprachtig combineert metstreekproducten en onzewens om een zo biologisch enverantwoord mogelijk menute bieden. Want Oars Ite – deFriese campagne voor duur-zaam eten – vertalen wij bijDe Pleats in bewuste keuzesmaken en daar hoort fairtra-de als vanzelfsprekend bij.”

Kwaliteit biedenGebruikt het gezin Duursmathuis ook fairtrade produc-ten? ,,Natuurlijk! Wij dragenals ondernemers immers uithoe wij als mens in het levenstaan. Op de zaak komt daarnog bij dat we kwaliteit wil-len bieden. In het tempowaarin de wereld verandert,betekent kwaliteit tegen-woordig ook aandacht voormaatschappelijk verant-woord ondernemen en duur-zaamheid. Eerlijke en verant-woorde voedselproductenzijn belangrijk in de horeca,maar ook de rest telt mee:van energiebesparing totverantwoord tafellinnen, vanslimme logistiek tot goedomgaan met personeel en hetkritisch onder de loep nemen

van bedrijfsprocessen. Daarwerken we hard aan en wehopen dat in het najaar meteen Green Key certificaat tebekronen.”

Altijd gastvrijDe Pleats was vier jaar gele-den het eerste fairtrade res-taurant in de gemeente Ty-tsjerksteradiel. Opvallend isdat Eelke en Geesje graagandere ondernemers meene-men in hun proces van be-wustwording. ,,Het is inspire-rend als we allemáál fairtradeen duurzaam aan de slaggaan, want dan ontstaannieuwe initiatieven en ver-sterken we elkaar. Wij gevenaf en toe fairtrade kookwork-

shops, omdat we iedereenwillen laten zien hoe je opeen verantwoorde maniereen smaakvolle beleving kuntcreëren. Natuurlijk is hetleuk als mensen dat thuis ookzelf doen en dat horecacolle-ga’s daar hun eigen draai aangeven. Dat bijt elkaar niet,want mensen houden ervante variëren en zich op z’n tijdaangenaam te laten verras-sen. Die uitdaging gaan we bijDe Pleats met veel arbeids-vreugde aan, altijd evengastvrij en groeiend in onzeduurzame aanpak.”

Amber Boomsma

Eelke en Geesje Duursma ondernemen met respect voor mens en milieu. FOTO: Trynke Havinga

Fairtrade verdient plaats in horecaHorecaondernemers Eelke en Geesje Duursma nemen met hun bedrijf De Pleats een heel bewusteplek in op de wereld. Fairtrade hoort daar als vanzelfsprekend bij.

SINT JACOBIPAROCHIEJacob Jelsma en zijn vrouwLoes runnen al enige tijd hetrestaurant De Zwarte Haanaan de Nieuwebildtdijk inSint Jacobiparochie. Vanafhet begin is het de insteekgeweest om met fairtrade enin ieder geval duurzame enstreekgebonden producten tewerken. Zij waren dan ookhet eerste Waddengoud res-taurant en toen de gemeenteHet Bildt enkele jaren gele-den de eerste Friese Fairtrade-gemeente werd speelden zijdaar als bedrijf een duidelijkerol in. Zij werken bewustsamen met de Wereldwinkelin Sint Annaparochie. Hetrestaurant verwerkt rijst encurry’s van de Wereldwinkelen een aantal accessoires vande Wereldwinkel worden inhet restaurant verkocht. ,,Debelangstelling voor dit soortduurzaam en fairtrade voed-sel is groeiende”, aldus JacobJensma. ,,Je merkt dat men-sen niet alleen bereid zijn omiets meer te uit te geven voorhet eten, maar ook om ditsoort restaurants op eenunieke locatie bewust op tezoeken. Tien jaar geledentoen wij eraan begonnen zathet nog wat in de alternatievehoek maar het heeft nu ookde aandacht van een veelbreder publiek. Wij willenhet wel laagdrempelig hou-den, dus ook voor bijvoor-beeld de fietstoeristen die deFriese kust bezoeken, eengoed kopje koffie kunnenschenken." Het menu datregelmatig wisselt volgt hetseizoen en is dus grotendeelssamengesteld uit productenuit de eigen omgeving. Viszoals harder uit Harlingen,geitenkaas van een boer langsde weg en zuivelproducten

waar geen antibiotica in zitvan de biologische boer Koe-koek bij Achlum. Het Livarvarkensvlees komt van oor-sprong van een Limburgsklooster dat daar nu met eenaantal veehouders uit deomgeving samenwerkt in deproductie. ,,Verder serverenwij ook Fries weiderund uitBlija. Wat de dranken betreftuiteraard fairtrade koffie enthee maar ook veel biologi-sche wijnen en wij schenkenbijvoorbeeld bier en FryskHynder Whisky van Us Heituit Bolsward. Brood komt vanNico en Aeltsje uit Stiens enwordt gebakken van duur-zaam geteelde tarwe vanJensma hier uit de streek. Eenvreemde ‘streekgebonden’eend in de bijt is de Japanseoester die als proef sindsenige tijd handmatig dooreen aantal vissers als experi-ment geraapt mag worden.Maar wat groenten betreft,streekgebondener dan zee-kraal en lamsoor kan je heteigenlijk niet hebben!”

Jacob Jelsma.

Genieten van fairtrade enstreekgebonden producten

Page 7: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 8 OKTOBER 2014 Het laatste nieuws op dehuisaanhuis.nl Regio | 31

In de HEMA-filialen worden op initiatief vanReturn to Sender kleurrijke en handgemaaktearmbandjes verkocht. Met nog vele andereprojecten worden hiermee lokale werkzaam-heden gestimuleerd. De arbeiders ontvangeneen eerlijk loon voor hun werk. Met uw aan-schaf van zo’n armband helpt u dus mee aanbetere leefomstandigheden!

Pure armbandjes uit BraziliëTûmba verbindt Fryslân met de wereld. Tûm-ba legt dwarsverbanden van antidiscriminatietot duurzaamheid en van fairtrade tot hettegengaan van pesten op het schoolplein. Hetzijn thema’s die op het eerste oog verschillen,maar bij nadere beschouwing hand in handgaan omdat ze gebaseerd zijn op dezelfdeuitgangspunten: út leafde foar de wrâld.

Tûmba: liefde voor de wereld

Fairtrade lééft in Fryslân, vanDokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie totWolvega. Veel Friezen zettenzich al jaren in voor eeneerlijke prijs voor de produ-centen van koffie, thee, fruit,kleding en andere producten.Een groeiend aantal gemeen-ten hebben het predicaatFairtrade Gemeente of stre-

ven daarnaar. Zeker sindsProvinciale Staten uitsprak deeerste fairtrade provincie vanNederland te willen worden,zijn we hard op weg naarFryslân Fairtrade. Deze zomervolop aandacht in de Frieseweekbladen voor fairtrade.De pagina’s komen tot standmet medewerking van men-senrechtencentrum Tûmba.

Wilma Henstra kiest voorfairtrade thee. Deze doet zecadeau. ,,Als ik een cadeauzoek, is de Wereldwinkel deeerste winkel waar ik gakijken’’, vertelt ze. ,,Ze heb-ben hier hele leuke spullen.Dat het fairtrade is, dat ismooi meegenomen. Maar datis niet de reden dat ik hierregelmatig winkel. De ca-deaus die je hier koopt zijnmeer persoonlijk en bijzon-der. De thee past vanwege deteksten die op het doosjestaan goed bij degene die hetkrijgt. Deze zijn hartverwar-mend en toepasselijk voor

een afscheid. En het is eenechte theedrinker. Dus datmoet goedkomen.’’

Eerlijke cadeaus

Wilma Henstra koopt thee.

Met haar fairtrade kledingza-ken is Floortje Dessing eeninspirerend boegbeeld als hetgaat om eerlijke mode diehip, stijlvol en duurzaam is.Nukuhiva. Zo heten de tweeeerlijke kledingzaken dieFloortje Dessing opende inAmsterdam (2006) en Utrecht(2008). Helaas nog geen filiaalin Fryslân dus, maar als detv-presentatrice zonder moei-te de hele wereld over reist,kunnen wij Friezen best eenkeer de trein pakken om ineigen land verantwoord teshoppen. ,,We krijgen inder-daad bezoekers uit alle hoe-ken van Nederland’’, wetenFloortje en haar zakenpart-ner Guido Keff te vertellen.,,Uit recent marktonderzoekblijkt dat ruim de helft vanonze klanten speciaal naarNukuhiva komt om kledingte kunnen kopen die metrespect voor mens en milieuis gemaakt. Zij zijn kritischen willen het naadje van dekous weten.”

Track & traceDe verkopers bij Nukuhivakunnen hun klanten allesvertellen over de herkomsten productiewijze van dekleding, accessoires en lifes-tyleproducten. ,,Nou ja, bijnaalles”, zegt Floortje eerlijk.,,Soms willen mensen zelfsweten of het naaigaren welverantwoord is, maar niet elkdetail is te achterhalen.”

Guido vult aan: ,,We kiezenonze modelabels heel zorg-vuldig en steeds meer mer-ken hebben een track & tracesysteem of een QR-code omklanten informatie te ver-strekken over de herkomst.Ze moeten wel, want hetbewustzijn groeit, zeker sindsschandalen in de kledingin-dustrie breed zijn uitgemetenin de media. Dat zet mensentoch aan het denken.”

Fairtrade werktFloortje, tevens ambassadeurvoor Max Havelaar, is eenpraktische idealist. Door haarwereldwijde reisavonturen iszij ervan overtuigd dat fair-trade een systeem is dat echtwerkt. ,,Een eerlijke prijsbetalen voor producten is hetmeest doeltreffend en zouheel gewoon moeten zijn.Onze klanten begrijpen daar-om prima dat wij niet aanextreme uitverkoop doen.Want als we steeds maaronder de kostprijs duiken,houden we met elkaar eenillusie en een onhoudbaresituatie in stand. Het is be-langrijk dat we beseffen watde waarde is van voedsel,kleren en gebruiksvoorwer-pen en dat we bereid zijn datprijskaartje te betalen. Be-wust kopen geeft zoveel meervoldoening, omdat je zekerweet dat jouw nieuwe spullenniet over de rug van iemandanders zijn gemaakt. Wij

willen zelf toch ook nietworden uitgebuit?”

Invloed consumentenZelf dragen Floortje en Guidozo veel mogelijk fairtradekleding. Ze zitten dicht bijhet vuur, al merken ook zijdat het niet altijd een haalba-re kaart is. ,,Floortje houdtvan hardlopen, alleen zijn ernog geen verantwoorde hard-loopschoenen verkrijgbaar opde markt”, vertelt Guido.,,Wij hopen natuurlijk datsteeds meer merken over-gaan tot fairtrade productieen handel. Onder druk vanhet publiek is dat haalbaar, albeseffen consumenten nog

onvoldoende hoe groot huninvloed is door het eigenkoopgedrag.” Hebben ze nogtips voor Friezen die Nukuhi-va net wat te ver vinden vooreen middagje kledingshop-pen? “Op onze website staatinformatie over alle modela-bels die wij verkopen. Dezemerken worden in veel meerwinkels verkocht, ook inFriesland of bij online web-shops. Fairtrade is dichterbijdan je denkt. Een kwestie vangericht zoeken en bewustkopen.” Meer informatie:www.nukuhiva.nl.

Tekst: Amber Boomsa

Door haar wereldwijde reisavonturen is Floortje Dessing ervan overtuigd dat fairtrade echt werkt. FOTO: Humphrey Daniëls.

Fairtrade fashion: staat goed, zit lekkerMet haar fairtrade kledingzaken is Floortje Dessing een inspirerend boegbeeld als het gaat omeerlijke mode die hip, stijlvol en duurzaam is.

LEEUWARDENHippe T-shirts met opdrukvan de Friese vlag, die ooknog biologisch en fairtradezijn. Sjoukje Hiemstra combi-neert deze elementen in haarproject Friesblond. Het vielHiemstra op dat shorts meteen Friese opdruk populairwaren onder jongens. Maarvoor meisjes was er nog nietzoiets. Hiemstra begon sa-men met een vriendin Frieserokjes op de markt te bren-gen. Later kwamen daar ookbikini’s bij. De kleding werdin Bangladesh gemaakt eneen deel van de opbrengstkwam ten goede aan eenweeshuis in dat land. ,,Zorolde ik in het wereldje vantextiel en is het idee omT-shirts te gaan verkopenontstaan”, vertelt Hiemstra.Ze wilde graag een leuk pro-duct op de markt brengen omFriesland positief neer tezetten. ,,Maar als ik iets doe,dan wil ik het ook goeddoen”, aldus de onderneem-ster. Ze verdiepte zich inbiologisch katoen en zocht

een fabrikant die kleding opeen eerlijke wijze produceert.,,Dat was nog wel even eenzoektocht, ik ben er een jaarmee bezig geweest voor hetgelukt was.” De shirts wordengemaakt in India in een fa-briek met een fairtrade-certi-ficaat. De shirts zijn gemaaktvan biologisch katoen waar-voor de boeren een eerlijkeprijs hebben gekregen. Daar-door is Friesblond aangeslo-ten bij het Max Havelaarkeurmerk. Hiemstra wilmensen bewuster maken enlaten zien dat het ook opdeze manier kan. ,,Aan fair-trade kleeft soms een ’geiten-wollensokken-imago’, maardat is niet terecht. Ik willaten zien dat fairtrade weldegelijk hip en modern kanzijn. Mensen moeten mijnT-shirts in eerste instantieleuk vinden, anders kopen zehet niet.” Wat Hiemstra be-treft blijft het niet bij shirtsalleen. ,,Ik heb alweer ideeënvoor een nieuw project, maarwat dat precies is vertel iknog niet.’’

De campagnefoto van Friesblond.

Eerlijke mode omFriesland te promoten

Page 8: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 17 SEPTEMBER 2014 Het laatste nieuws op dehuisaanhuis.nl Regio | 19

De Millenniumdoelen hebben betrekking opinternationale afspraken over wereldwijdearmoedebestrijding. Deze doelen zijn in 2000vastgesteld door de VN en lopen volgend jaaraf. Zo is bijvoorbeeld vastgelegd dat in 2015alle jongens en meisjes naar school gaan.

Millenniumdoelen: in achtstappen naar betere wereld

Bij steeds meer Friese bedrijven en over-heidsinstellingen wordt fairtradekoffie ge-schonken. Deze koffie is voorzien van het MaxHavelaar-keurmerk en garandeert dat produ-centen in Derde Wereldlanden hun productenvoor een eerlijke prijs hebben verkocht.

Fairtradekoffie: eerlijke koffiemet Max Havelaar-keurmerk

LEEUWARDENHij groeide op met biologi-sche producten, maar hetliefst zou hij dat met fairtra-de combineren. Dat bleek tekunnen en nu schenkt koffie-man Bouwinus Sikkes alweertwee jaar koffie die zowelbiologisch als fairtrade is. ,,Ikwas op zoek naar fairtradekoffie, maar was blij verrasttoen ik van mijn leverancierhoorde dat ik koffie konkrijgen die zowel biologischals fairtrade is. Hiermee sla iktwee vliegen in één klap’’,vertelt Sikkes. Hij is de eige-naar van een koffiebar voorde centrale bibliotheek inLeeuwarden en heeft boven-dien een mobiele koffiebarvoor feesten en evenemen-ten. ,,Sommige van mijnklanten komen speciaal voorhet biologische aspect, maarik heb ook klanten die hunkoffie bij mij drinken omdathet fairtrade is. Zo pak ikeigenlijk alles mee.’’ En bo-vendien vindt hij de koffieook nog eens heel erg lekker.,,Vroeger toen ik jong wasvond ik koffie vies en dachtik: dat kan beter. En dat hetbeter kan, dat weet ik nu. Ikwas heel snel om bij deze

biologische fairtrade koffie.Deze koffie is van 100% Arabi-ca boon. Hij heeft een zachtesmaak en een licht zureafdronk. Dat proef je bij geenenkele andere koffie.’’Het idee achter fairtradespreekt de horecaonderne-mer erg aan. ,,Mijn sympa-thie gaat uit naar het verhaalerachter. Een eerlijke prijsvoor een product vind ikbelangrijk.’’ Daar past Sikkesde prijzen van zijn bakjeskoffie dan ook op aan. ,,Als ikweet wat een boer voor zijnkoffiebonen gekregen heeft,dan vind ik het niet goedvoelen hier maarliefst €3,50voor een cappuccino te vra-gen. Ik probeer ook hier aan’fair price’ te doen. Fairtrademag dan een stukje duurderzijn, zo blijft het voor deconsument wel betaalbaar.”

Als het aan Sikkes ligt blijfthet niet bij fairtrade koffiealleen. Hij is momenteelbezig zijn assortiment uit tebreiden. Het verkopen vansap en frisdrank staat op deplanning. ,,Ook dit wordenweer biologische dranken enzo mogelijk gaan we ookweer voor fairtrade.’’

Sikkes wil zijn fairtrade assortiment uitbreiden. Foto: Paul Roelofsen

Passie voor eerlijke koffie

FRYSLÂNCathelijne Lania draagt haarFriese roots nog steeds uit inhaar levensmotto: ‘Sinne enwille kinne in protte tille’.Dat plezier straalt ze zicht-baar uit als ze vertelt over ABeautiful Story, haar bedrijfdat met kleurrijke sieraden-collecties verhalen deelt overtalenten, vakmanschap eninspiratie en uit andere cultu-ren. ,,Onze uitdaging is omdie te verbinden met de ver-halen van onze klanten, wantsieraden zijn heel persoon-lijk. Modetrends spelen eenrol, maar veel interessanterzijn de betekenissen vanbijvoorbeeld de stenen, kleu-ren en symbolen die we ge-bruiken. Daarmee kun jevoor jezelf of iemand andersiets heel eigens kopen.”

Eigen verhaalDat de kettingen, armbandenen ringen van A BeautifulStory fairtrade zijn, is eenverhaal dat gaandeweg naarde achtergrond verschuift.,,Wij willen de nadruk leggenop wat onze producenten inhuis hebben. Het gaat om

hun vakmanschap en om desieraden die ze maken. Kwali-teit staat voorop en dat wedaar een eerlijke prijs voorbetalen, is vanzelfsprekend.Voor de meeste van onzeklanten is de fairtrade-factormooi meegenomen. De ver-halen achter onze sieradenspreken altijd aan, maar alsmensen de spullen niet mooivinden, dan kopen ze niets.Het eigen verhaal van klan-ten is daarom ons uitgangs-punt. Want er kan pas handelplaatsvinden als zij zichaangesproken voelen dooronze collecties.”

Mooiere wereld,,Fairtrade is wel de kern vanons bestaan als bedrijf”,benadrukt Cathelijne, die bijstages en vrijwilligerswerk inontwikkelingslanden werdgeraakt door de armoede.,,Die onrechtvaardigheid isme altijd bijgebleven, ooktoen ik na mijn studie bij eengroot concern carrière maak-te als brandmanager.Mijn kans om de wereld eenbeetje mooier te makenkwam toen ik met een be-

vriende zilversmid uit Nepaleen sieradenconcept bedacht.Want naast armoede is daaróók veel talent en vakman-schap dat een eerlijke kansverdient. A Beautiful Storywerkt inmiddels met vierproducenten, goed voordertig banen. Door hun talentte combineren met het onze,vinden deze prachtige siera-den hun weg naar de markt,zodat een breed publiek zekan kopen. Van zo’n mooiesynergie krijg ik elke dagweer energie.”

Authentieke lookCathelijne is sinds 2006 full-time ondernemer en heefteen klein team van bevlogenmensen om zich heen verza-meld. De sieraden van ABeautiful Story zijn op bijnatweehonderd verkooppuntenverkrijgbaar. Ook in Fryslân,zoals in Burgum, Drachten,Heerenveen, Leeuwarden enop de Waddeneilanden. Bo-vendien zijn de sieraden in deonline shop voor iedereentoegankelijk. ,,Een deel vande klanten koopt heel bewustbij ons omdat we fairtrade

zijn, maar voor de grootstegroep zijn de kwaliteit, na-tuurlijke materialen en ont-werpen doorslaggevend. Hetfeit dat onze sieraden metaandacht en handgemaaktzijn, wordt ook zeer gewaar-deerd. Die kwaliteit zie je eraan af en door de authentiekeuitstraling kunnen modebe-wuste vrouwen een heeleigen draai aan hun lookgeven."

Verhalen zijn en blijven dedrijfveer van Cathelijne, haarteam en de producenten. Zevormen de bron van huncreativiteit. Heel toepasselijkzijn daarom de nieuwe Story-book Jewelry: kleine thema-schrijfboekjes met een uniekarmbandje. Elke blik op hetsieraad herinnert je eraan ominspirerende gedachten op teschrijven. Want zo ontstaanweer nieuwe verhalen!

Meer informatie: www.geluk-doorgeven.nl en www.abeau-tifulstory.n

Amber Boomsma

Cathelijne Lania geeft talent en vakmanschap in ontwikkelingslanden graag een kans. Foto: Hadewych Veys

Verhalen vormen de drijfveerAchter sieraden gaan persoonlijke verhalen schuil: die van de maker én de koper. Het fairtrade labelA Beautiful Story weet die twee werelden prachtig aan elkaar te smeden.

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega .Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten. Een groeiend aantalgemeenten hebben het predicaat Fairtradegemeente of stre-ven daarnaar. Zeker sinds Provinciale Staten uitsprak de eersteFairtrade provincie van Nederland te willen worden, zijn wehard op weg naar Fryslân Fairtrade. Deze zomer volop aan-dacht in de Friese weekbladen voor Fairtrade. Deze pagina’skomen tot stand met medewerking van mensenrechtencen-trum Tûmba.

Page 9: Huis aan Huis serie Fair Trade

WOENSDAG 16 JULI 2014 Het laatste nieuws op dewoudklank.nl Sport | 15

Op vrijdag 5 en zaterdag 6 september vindenin IJlst de Millenniumfestiviteiten plaats. Eengroot onderdeel daarvan is de Millennium-loop. Diverse teams, variërend van twee tot22 deelnemers, leggen dan honderd kilometeraf voor The Hunger Project.

Millenniumloop: honderdkilometer voor het goede doel

Een lokale boer loopt met zijn mand vol ca-caovruchten door het Afrikaanse landschap.Steeds meer Westerse organisaties rakendoordrongen van het belang van Fairtrade. Ditkomt de levensomstandigheden van dezeboer, en met hem vele anderen, ten goede.

Geen meloenen, maar tallozemanden vol cacaovruchten

LEEUWARDEN,,Een gemeente kan het zicher gemakkelijk van afmakenen zeggen dat ontwikkelings-samenwerking geen taakvoor ons is. Tytsjerksteradielstaat daar echter anders in.Wat we namelijk wél kunnendoen, is een rol spelen in debewustwording. Natuurlijklossen we hier de wereldpro-blemen niet mee op, maar wekunnen wel het goede voor-beeld geven, enthousiasmecreëren en een positieve flowbewerkstelligen. Niet door erveel geld in te steken, maardoor kansen te grijpen.Maar goede intenties of niet –het gaat erom of initiatievenslagen in de praktijk. Toen weeen paar jaar geleden alswerkgroep van bedrijfsleven,wereldwinkel en overheidbegonnen, was het niet ge-makkelijk om iedereen meete krijgen. En ja, we hebbenweleens gedacht: ‘Hoe krij-gen we de ondernemers ooitmee?’ En juist toen ging hetlopen. Fairtrade won aannaamsbekendheid, bedrijvenhoorden van elkaar dat zeFairtrade gecertificeerd wa-ren en wilden dat zelf ook.

Wat zeker meehelpt, zijn decertificaten die we aan bedrij-ven uitreiken. De organisatiesmoeten dan aan verschillen-de criteria voldoen. Een su-permarkt verkoopt bijvoor-beeld niet alleen Fairtrade-koffie, thee en suiker, maarook andere productsegmen-ten, zoals bananen en bloe-men. Steeds meer onderne-mers zien het belang in vanzo’n certificaat. Het toont aandat je verder denkt dan platgeld verdienen.Wij hebben met BaukelienKoopmans ons Fairtradebe-leid uitstekend geregeld. Eenambtenaar verantwoordelijkmaken voor dit onderwerpkan ik iedereen aanraden. Zoheb je altijd een vast aan-spreekpunt. Daarnaast had-den we veel geluk met onzeambassadrice GeorgetteJorritsma. Zij was erg bij ditthema betrokken.Het is nu zaak om van Fryslânde eerste Fairtradeprovinciete maken. Ik ben hoopvolgestemd, want ik zie bij ie-dereen een grote bereidheid.Fairtrade is zo’n positiefonderwerp – wie eraan mee-werkt, beleeft er plezier aan.”

‘Bewerkstelligen vaneen positieve flow’

Houkje Rijpstra (PvdA) – Wethouder Tytsjerksteradiel

Jet Klaren wil een leuk ca-deau aan de stagiaire bij haarop school geven. ,,Ze spaartvoor een wereldreis. Eenspaarpot in de vorm van eenwereldbol lijkt me dan eengoed cadeau’’, zegt ze meteen glimlach. Juist voor ca-deaus kijkt ze bij de Wereld-winkel. Boodschappen doetJet hier niet. ,,Ik vind anderekoffie gewoon lekkerder.Maar als het even kan, neemik wel een Fairtradeproductmee. Ik leer de kinderen opschool ook over eerlijke

handel. We behandelen danMax Havelaar en hoe mensenwerken aan de andere kantvan de wereld. Ik vind datiedereen daar wel bewust vanmoet zijn.’’

De consument: Klaren

Ze maakt niet bewust recla-me voor Fairtradeproducten,maar gebruikt die wel dege-lijk in haar keuken. ,,Desmaak en kwaliteit zijn uit-stekend, precies wat hobby-koks als ik belangrijk vin-den.” Eerlijk in alle opzichtendus, die fairtrade producten:van productie en handel totkwaliteitsklasse en smaak-sensatie. Daarom heeft Siets-ke Poepjes vertrouwen in dekeuzes die wij met z’n allenals consument maken. ,,Weeten steeds bewuster en datheeft invloed op ons koop- enkookgedrag. Streekproductendoen het goed, maar veellekkers komt alleen van ver,zoals koffie, thee, chocoladeen bananen. Daarom is Fair-trade zo belangrijk en vind ikhet fantastisch dat deze pro-ducten steeds vaker verkrijg-baar zijn in de supermarkt.Want dat laat zien dat wesinds de intrede van de We-reldwinkels al een flinkesprong gemaakt hebben.”De enthousiaste hobbykok iszelf dol op verse curry’s, dieze bereidt met fairtrade ko-kosmelk. ,,Als ik weinig tijdheb, zijn de kruidenpasta’svan Fairtrade Original ookheerlijk. Die zijn nog nietoveral verkrijgbaar, maarzouden het volgens mij heelgoed doen. Het punt is dat wij

als consumenten moetenwéten dat er keuze is vooreerlijke handel. Nog belang-rijker is dat we er in onzeomgeving mee in aanrakingkomen. Dáárom streven wijnaar Fryslân Fairtrade.”Eten en drinken doen weallemaal, elke dag opnieuw.Daarom zijn Fairtrade voed-selproducten een heel goedestart voor wie wil bijdragenaan eerlijke handel. De keu-zemogelijkheden voor Fair-trade kleding, cadeaus, heb-bedingen, sieraden en woon-accessoires zijn in Frieslandwat beperkter, maar ook opsteeds meer adressen ver-krijgbaar. ,,Reden te meer omde schouders onder FryslânFairtrade te zetten”, vindtPoepjes. ,,Veel gemeentenzijn goed op weg sinds destart van de campagne in2012, maar ik ben nog niettevreden, want de teller staatpas op drie officiële Fairtrade-gemeenten. Veel gemeentenzijn er dichtbij, maar er zijnnog flink wat slagen te ma-ken om als provincie deFairtradetitel te verdienen.”De gedeputeerde heeft eenheldere visie op de Fairtradeontwikkeling in de provincie.,,Wij leggen niets op, wanthet beklijft alleen als deslagkracht van onderopkomt, uit de lokale gemeen-

schappen en regio’s zelf.Natuurlijk geven wij alsprovincie het goede voor-beeld en faciliteren we –samen met Tûmba – de ge-meenten zoveel mogelijk bijhet opbouwen van kennis enkunde. We zien dat gemeen-ten echt wel willen, maar zehebben niet allemaal vol-doende mankracht en geldbeschikbaar om fairtradevoldoende in de steigers tezetten. Het zou jammer zijnals alle energie en inspannin-gen daarop afketsen, daaromhebben de Provinciale Statenbesloten nog een extra finan-

ciële impuls te geven.”En de portemonnee van deconsument? ,,Wie wil of moetbesparen en toch eerlijk engezond wil eten, kan genoegslimme keuzes maken. Kijkmaar naar het nieuwste boekvan Jamie Oliver, Bespaar metJamie. Zo min mogelijk weg-gooien en kiezen voor biolo-gisch en kwaliteit is de trend.Fairtrade Original verwoordthet prachtig in hun slogan:het is de lekkerste manier omiets goeds te doen.”

Amber Boomsma

Sietske Poepjes: ,,Wij leggen niets op, want Fairtrade beklijft alleen als de slagkracht uit de lokale gemeenschappen en regio’s zelf komt.”

‘Fairtrade getuigt van goede smaak’Wie de twitterberichten van CDA-gedeputeerde Sietske Poepjes (35) wel leest, weet dat ze dol is opkoken en lekker eten. Er verschijnen regelmatig smakelijke foto’s van haar kookkunsten.

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten. Een groeiend aantalgemeenten hebben het predicaat Fairtradegemeente of stre-ven daarnaar. Zeker sinds Provinciale Staten uitsprak de eersteFairtrade provincie van Nederland te willen worden, zijn wehard op weg naar Fryslân Fairtrade. Deze zomer volop aan-dacht in de Friese weekbladen voor Fairtrade. Deze pagina’skomen tot stand met medewerking van mensenrechtencen-trum Tûmba.

WO 22 OKTOBER 2014 Het laatste nieuws op drachtstercourant.nl Regio | 39

In de HEMA-filialen worden op initiatief vanReturn to Sender kleurrijke en handgemaaktearmbandjes verkocht. Met nog vele andereprojecten worden hiermee lokale werkzaam-heden gestimuleerd. De arbeiders ontvangeneen eerlijk loon voor hun werk. Met uw aan-schaf van zo’n armband helpt u dus mee aanbetere leefomstandigheden!

Pure armbandjes uit BraziliëTûmba verbindt Fryslân met de wereld. Tûm-ba legt dwarsverbanden van antidiscriminatietot duurzaamheid en van fairtrade tot hettegengaan van pesten op het schoolplein. Hetzijn thema’s die op het eerste oog verschillen,maar bij nadere beschouwing hand in handgaan omdat ze gebaseerd zijn op dezelfdeuitgangspunten: út leafde foar de wrâld.

Tûmba: liefde voor de wereld

Fairtrade lééft in Fryslân, vanDokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie totWolvega. Veel Friezen zettenzich al jaren in voor eeneerlijke prijs voor de produ-centen van koffie, thee, fruit,kleding en andere producten.Een groeiend aantal gemeen-ten hebben het predicaatFairtrade Gemeente of stre-

ven daarnaar. Zeker sindsProvinciale Staten uitsprak deeerste fairtrade provincie vanNederland te willen worden,zijn we hard op weg naarFryslân Fairtrade. Deze zomervolop aandacht in de Frieseweekbladen voor fairtrade.De pagina’s komen tot standmet medewerking van men-senrechtencentrum Tûmba.

Wilma Henstra kiest voorfairtrade thee. Deze doet zecadeau. ,,Als ik een cadeauzoek, is de Wereldwinkel deeerste winkel waar ik gakijken’’, vertelt ze. ,,Zehebben hier hele leukespullen. Dat het fairtrade is,dat is mooi meegenomen.Maar dat is niet de redendat ik hier regelmatig win-kel. De cadeaus die je hierkoopt zijn meer persoonlijken bijzonder. De thee pastvanwege de teksten die ophet doosje staan goed bijdegene die het krijgt. Dezezijn hartverwarmend en

toepasselijk voor een af-scheid. En het is een echtetheedrinker. Dus dat moetgoedkomen.’’

Eerlijke cadeaus

Wilma Henstra koopt thee.

Nukuhiva. Zo heten de tweeeerlijke kledingzaken dieFloortje Dessing opende inAmsterdam (2006) en Utrecht(2008). Helaas nog geen filiaalin Fryslân dus, maar als detv-presentatrice zonder moei-te de hele wereld over reist,kunnen wij Friezen best eenkeer de trein pakken om ineigen land verantwoord teshoppen. ,,We krijgen inder-daad bezoekers uit alle hoe-ken van Nederland’’, wetenFloortje en haar zakenpart-ner Guido Keff te vertellen.,,Uit recent marktonderzoekblijkt dat ruim de helft vanonze klanten speciaal naarNukuhiva komt om kledingte kunnen kopen die metrespect voor mens en milieuis gemaakt. Zij zijn kritischen willen het naadje van dekous weten.”

Track & traceDe verkopers bij Nukuhivakunnen hun klanten allesvertellen over de herkomsten productiewijze van dekleding, accessoires en lifes-tyleproducten. ,,Nou ja, bijnaalles”, zegt Floortje eerlijk.,,Soms willen mensen zelfsweten of het naaigaren welverantwoord is, maar niet elkdetail is te achterhalen.”Guido vult aan: ,,We kiezenonze modelabels heel zorg-vuldig en steeds meer mer-ken hebben een track & tracesysteem of een QR-code om

klanten informatie te ver-strekken over de herkomst.Ze moeten wel, want hetbewustzijn groeit, zeker sindsschandalen in de kledingin-dustrie breed zijn uitgemetenin de media. Dat zet mensentoch aan het denken.”

Fairtrade werktFloortje, tevens ambassadeurvoor Max Havelaar, is eenpraktische idealist. Door haarwereldwijde reisavonturen iszij ervan overtuigd dat fair-trade een systeem is dat echtwerkt. ,,Een eerlijke prijsbetalen voor producten is hetmeest doeltreffend en zouheel gewoon moeten zijn.Onze klanten begrijpen daar-om prima dat wij niet aanextreme uitverkoop doen.Want als we steeds maaronder de kostprijs duiken,houden we met elkaar eenillusie en een onhoudbaresituatie in stand. Het is be-langrijk dat we beseffen watde waarde is van voedsel,kleren en gebruiksvoorwer-pen en dat we bereid zijn datprijskaartje te betalen. Be-wust kopen geeft zoveel meervoldoening, omdat je zekerweet dat jouw nieuwe spullenniet over de rug van iemandanders zijn gemaakt. Wijwillen zelf toch ook nietworden uitgebuit?”

Invloed consumentenZelf dragen Floortje en Guido

zo veel mogelijk fairtradekleding. Ze zitten dicht bijhet vuur, al merken ook zijdat het niet altijd een haalba-re kaart is. ,,Floortje houdtvan hardlopen, alleen zijn ernog geen verantwoorde hard-loopschoenen verkrijgbaar opde markt”, vertelt Guido.

Website,,Wij hopen natuurlijk datsteeds meer merken over-gaan tot fairtrade productieen handel. Onder druk vanhet publiek is dat haalbaar, albeseffen consumenten nogonvoldoende hoe groot hun

invloed is door het eigenkoopgedrag.” Hebben ze nogtips voor Friezen die Nukuhi-va net wat te ver vinden vooreen middagje kledingshop-pen? “Op onze website staatinformatie over alle modela-bels die wij verkopen. Dezemerken worden in veel meerwinkels verkocht, ook inFriesland of bij online web-shops. Fairtrade is dichterbijdan je denkt. Een kwestie vangericht zoeken en bewustkopen.” Meer informatie:www.nukuhiva.nl.

Tekst: Amber Booms

Door haar wereldwijde reisavonturen is Floortje Dessing ervan overtuigd dat fairtrade echt werkt. FOTO: Humphrey Daniëls.

Fairtrade fashion: staat goed, zit lekkerMet haar fairtrade kledingzaken is Floortje Dessing een inspirerend boegbeeld als het gaat omeerlijke mode die hip, stijlvol en duurzaam is.

,,Modezaak Aline Fashion inBurgum verkoopt alles watvrouwen leuk vinden”, alduseigenaresse Aline Sprokke-reef. Maar behalve leuk, letdeze modevrouw tijdens deinkoop ook op duurzaam,biologisch en fairtrade. ,,Ikvind het belangrijk dat dekleding gemaakt wordt ondergoede omstandigheden, datmakers eerlijke lonen verdie-nen en dat er duurzamematerialen worden ingezet.”Het lukt haar de laatste jarensteeds beter om duurzaam inte kopen, want steeds meermodemerken worden zichbewust van duurzaamheid enbesteden daar aandacht aan.,,Ik merk dat er steeds meerleveranciers zijn die niet hetonderste uit de kan willenhalen, maar ook oog hebbenvoor de omstandigheden.Zoiets als het nieuwsberichtover het instorten van diekledingfabriek in Bangladeshbijvoorbeeld, schudt steedsmeer mensen wakker.’’Zelf zet de onderneemsterzich in waar ze kan. In haarwinkel wordt fairtrade koffieen thee geschonken, er hangtenergiebesparende verlich-ting aan het plafond, plastickleding hangers wordengerecycled en thuis kookt zebiologisch. ,,Ik heb me altijdal geïnteresseerd in mensen,

milieu en arbeid. Steeds meergrondstoffen raken op, dathoudt me bezig.”Sprokkereef verkoopt in haarwinkel niet alleen kleding,maar ook duurzame tassen,armbanden en schoenen. ,,Ikverkoop bijvoorbeeld schoe-nen van het merk Toms. Bijelke verkoop krijgt een kindin een derdewereldland eennieuw paar schoenen. Detassen die ik verkoop wordengekleurd met natuurlijkeverf.”Sprokkereef is blij met zulkeinitiatieven en vindt dat meermerken mogen volgen. ,,Watmij betreft hoeft fairtradegeen apart stempel te krij-gen, maar moet het juist ietszijn wat een onderdeel is vande samenleving. Dat is eenbeetje mijn filosofie hierach-ter.’’ Trends zijn daaromzeker belangrijk volgens deonderneemster. ,,Alle fairtra-de kleding die ik verkoop zijnzeker volgens de laatstetrends en dat vind ik dan ookerg belangrijk. De kledingmoet absoluut van deze tijdzijn en er normaal uitzien,mensen moeten het metplezier willen dragen. Klan-ten zijn vaak wel geïnteres-seerd in fairtrade, maar we-ten niet goed wat er allemaalmogelijk is. Ik wil ze daargraag in adviseren.’’

Geen stempel voor fairtrade

Page 10: Huis aan Huis serie Fair Trade

WOENSDAG 6 AUGUSTUS 2014 Het laatste nieuws op defeanster.nl Regio | 21

Op vrijdag 5 en zaterdag 6 september vindenin IJlst de Millenniumfestiviteiten plaats. Eengroot onderdeel daarvan is de Millennium-loop. Diverse teams, variërend van twee tot22 deelnemers, leggen dan honderd kilometeraf voor The Hunger Project.

Millenniumloop: honderdkilometer voor het goede doel

Een lokale boer loopt met zijn mand vol ca-caovruchten door het Afrikaanse landschap.Steeds meer Westerse organisaties rakendoordrongen van het belang van Fairtrade. Ditkomt de levensomstandigheden van dezeboer, en met hem vele anderen, ten goede.

Geen meloenen, maar tallozemanden vol cacaovruchten

DRACHTENDe nieuwe wethouder voorde Christen Unie in Smallin-gerland Marja Krans heeftduurzaamheid in haar porte-feuille als coördinerend wet-houder. Sinds de verkiezin-gen van maart dit jaar isKrans wethouder. Zij volgdehaar partijgenoot EgbertBerenst als wethouder op.Van beroep is zij godsdienst-wetenschapper en onderne-mer. Krans studeerde in Belgi-ë aan de Evangelische Theolo-gische Faculteit Heverlee bijLeuven en heeft een eigencoachingbureau. Deels gedre-ven door haar persoonlijkebelangstelling in ‘People,Planet, Profit’ en Maatschap-pelijk Verantwoord Onderne-men (MVO), maar zeker ookvanuit haar geloofsovertui-ging zet zij de komendeperiode vol in op het predi-kaat Fairtrade voor de ge-meente Smallingerland. Teneerste door het predikaatbinnen de gemeentelijkeorganisatie volledig door tezetten, maar ook door de

ondernemers in Smallinger-land daarin te stimuleren.Voor het predikaat is er eenminimum aantal van 46ondernemingen in de ge-meente nodig en er ontbre-ken daar op het ogenblik nog11 aan.Krans wil aan het eind van ditjaar, maar uiterlijk beginvolgend jaar, het predikaatgerealiseerd hebben. ,,Op allemogelijke manieren wordt erin de gemeente aandachtbesteed aan fairtrade. Bijvoor-beeld op het onlangs gehou-den jaarlijkse Simmerdeisfestival waarbij aan de bezoe-kers gevraagd werd mee tewerken aan een zo duurzaammogelijk festival door bij-voorbeeld op de fiets te ko-men en het afval gescheidenin te leveren.” Haar drive inhet leven en haar werk is,zoals ze zelf zegt, dat ze zoektnaar de mogelijkheden omons met elkaar te verbindenop menselijke waarde. Bin-nen dat motto is fairtradevoor haar een vanzelfspre-kendheid.

Wethouder Marja Krans heeft duurzaamheid in haar portefeuille.

Streven naar predikaatFairtrade voor Smallingerland

In een Fairtradegemeentezorgen inwoners, winkels,bedrijven en de lokale over-heid samen voor meer eerlij-ke handel.Fryslân heeft inmiddels drieofficiële Fairtradegemeenten:Het Bildt, Tytsjerksteradiel enOoststellingwerf. Zij zijn eeninspirerend voorbeeld voorde andere Friese gemeentendie zich ook inspannen omzoveel mogelijk eerlijkeproducten te verkopen en tegebruiken. Als nog minimaalacht gemeenten in het ko-mende half jaar de Fairtradetitel verdienen, mag Fryslânzich in 2015 de eerste Fairtra-de Provincie van Nederlandnoemen. Waarbij de organisa-tie achter Provincie Fryslânuiteraard óók voldoet aan allegestelde criteria. De provincieheeft mensenrechtenorgani-satie Tûmba gevraagd om eenondersteunende rol te vervul-len in de ontwikkeling naarFryslân Fairtrade. ,,Op basisvan onze kennis van eerlijkehandel geven wij advies enbegeleiding, samen metervaringsdeskundigen uit dedrie voorlopende Fairtradege-meenten”, vertelt Johannesde Goede. ,,Voor gemeentendoen we nulmetingen, zodathelder is waar ze staan enwat nog nodig is om Fairtradegemeente te worden. Sommi-gen hebben al een stevigebasis, zoals Weststellingwerf,die dit jaar ook heeft uitge-sproken voor de titel te gaan.Daar zijn al heel lang werk-groepen actief voor het mili-

eu en de millenniumdoelen;betrokkenheid die je terugziet in de vraag naar fairtradeproducten. In de lokale super-markten is het aanbod alhoog en staan eerlijke keur-merken als Max Havelaar enFair Trade Original op oog-hoogte.” Het draagvlak is nietin elke gemeente al bij aan-vang zo hoog. ,,Onbekendmaakt onbemind”, denkt DeGoede. ,,Bovendien heb jeenthousiaste voortrekkersnodig, zowel binnen hetgemeentebestuur als onderlokale bedrijven, organisatiesen inwoners. Vaak is de be-reidheid er wel hoor, als jeeenmaal in gesprek bent.Laatst kwam ik bij een super-markt waarvan de eigenaarvertelde nog niet veel fairtra-de producten aan te bieden.Na onze meting wilde hijmeteen de ontbrekendespullen bestellen. Prachtig.Bij grote supermarktketenszijn we natuurlijk afhanke-lijk van de goodwill van dehoofdkantoren, maar ookdaar gaan we het gesprekmee aan als dat nodig is.” DeGoede benadrukt dat wij alsconsumenten een grotereinvloed hebben op eerlijkehandel dan we vaak denken.,,Simpelweg door fairtradeproducten te kopen en ernaar te vragen als het nietwordt aangeboden. Veelmensen zijn aangenaamverrast door de kwaliteit ensmaak, dus ik wil hen graagmeegeven: deel je ervaringen!Zet foto’s op sociale mediaka-

nalen, vertel anderen eroveren laat ze proeven. Het werktaanstekelijk, dat zien we ookbij horeca die méér wil doendan alleen fair-trade koffie,thee, bier en wijn schenken.In combinatie met bijvoor-beeld streekproducten kun-nen zij met fairtrade lekkersheel smaakvolle én eerlijkegerechten op de lunch- endinerkaart aanbieden voorbewuste consumenten.” Dathorecagelegenheden ookfairtrade op de kaart aanbie-den, is één van de criteria omFairtradegemeente te wor-den. Het minimaal benodigdeaantal deelnemers hangt afvan het inwonertal en datgeldt ook voor de deelnemen-de supermarkten, giftshops,wereldwinkels, maatschappe-lijke organisaties en overigebedrijven. ,,Bij gemeenten die

nét boven een bepaald inwo-neraantal uitkomen, kunnendie criteria een struikelblokzijn”, ervaart De Goede. ,,Danis het nog belangrijker om tefocussen op de mogelijkhe-den en inspirerende boeg-beelden te hebben. Boven-dien zijn creativiteit en en-thousiasme voor elke ge-meente belangrijk, want hetFairtrade concept is eengroeimodel. Die titel is prach-tig, maar we vormen metelkaar pas echt een Fairtradeprovincie als eerlijke handelin alle opzichten vanzelfspre-kend wordt.”

Meer informatie: www.fair-tradegemeenten.nl

Amber Boomsma

Johannes de Goede is projectleider Fairtrade en adviseur internationale samenwerking van Tûmba.

Samen op naar Fryslân FairtradeFryslân heeft de ambitie om in 2015 de eerste Fairtrade Provincie van Nederland te worden.Johannes de Goede van Tûmba vertelt hoe we dat samen kunnen bereiken.

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega .Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten. Een groeiend aantalgemeenten hebben het predicaat Fairtradegemeente of stre-ven daarnaar. Zeker sinds Provinciale Staten uitsprak de eersteFairtrade provincie van Nederland te willen worden, zijn wehard op weg naar Fryslân Fairtrade. Deze zomer volop aan-dacht in de Friese weekbladen voor Fairtrade. Deze pagina’skomen tot stand met medewerking van mensenrechtencen-trum Tûmba.

Mâria van Kessel en HeroHoekstra willen een Fairtradecadeau voor een stagiaire dieafscheid neemt. De keuzevoor de Fairtrade wijn staatvoor hen als een paal bovenwater: wij hebben het goed inNederland, laten we anderelanden hier in laten meede-len. Mâria vertelt: ,,Wij heb-ben het niet altijd makkelijk,maar wel altijd goed in Ne-derland. Ik werk bij Talantmet mensen met een handi-cap. Ik zie hoe zwaar hetleven soms kan zijn. Als je

het op deze manier voor eenander iets kunt verlichten,waarom zou je dat niet doen?Wij winkelen dus heel be-wust Fairtrade.’’

Bewust Fairtrade

WO 22 OKTOBER 2014 Het laatste nieuws op drachtstercourant.nl Regio | 39

In de HEMA-filialen worden op initiatief vanReturn to Sender kleurrijke en handgemaaktearmbandjes verkocht. Met nog vele andereprojecten worden hiermee lokale werkzaam-heden gestimuleerd. De arbeiders ontvangeneen eerlijk loon voor hun werk. Met uw aan-schaf van zo’n armband helpt u dus mee aanbetere leefomstandigheden!

Pure armbandjes uit BraziliëTûmba verbindt Fryslân met de wereld. Tûm-ba legt dwarsverbanden van antidiscriminatietot duurzaamheid en van fairtrade tot hettegengaan van pesten op het schoolplein. Hetzijn thema’s die op het eerste oog verschillen,maar bij nadere beschouwing hand in handgaan omdat ze gebaseerd zijn op dezelfdeuitgangspunten: út leafde foar de wrâld.

Tûmba: liefde voor de wereld

Fairtrade lééft in Fryslân, vanDokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie totWolvega. Veel Friezen zettenzich al jaren in voor eeneerlijke prijs voor de produ-centen van koffie, thee, fruit,kleding en andere producten.Een groeiend aantal gemeen-ten hebben het predicaatFairtrade Gemeente of stre-

ven daarnaar. Zeker sindsProvinciale Staten uitsprak deeerste fairtrade provincie vanNederland te willen worden,zijn we hard op weg naarFryslân Fairtrade. Deze zomervolop aandacht in de Frieseweekbladen voor fairtrade.De pagina’s komen tot standmet medewerking van men-senrechtencentrum Tûmba.

Wilma Henstra kiest voorfairtrade thee. Deze doet zecadeau. ,,Als ik een cadeauzoek, is de Wereldwinkel deeerste winkel waar ik gakijken’’, vertelt ze. ,,Zehebben hier hele leukespullen. Dat het fairtrade is,dat is mooi meegenomen.Maar dat is niet de redendat ik hier regelmatig win-kel. De cadeaus die je hierkoopt zijn meer persoonlijken bijzonder. De thee pastvanwege de teksten die ophet doosje staan goed bijdegene die het krijgt. Dezezijn hartverwarmend en

toepasselijk voor een af-scheid. En het is een echtetheedrinker. Dus dat moetgoedkomen.’’

Eerlijke cadeaus

Wilma Henstra koopt thee.

Nukuhiva. Zo heten de tweeeerlijke kledingzaken dieFloortje Dessing opende inAmsterdam (2006) en Utrecht(2008). Helaas nog geen filiaalin Fryslân dus, maar als detv-presentatrice zonder moei-te de hele wereld over reist,kunnen wij Friezen best eenkeer de trein pakken om ineigen land verantwoord teshoppen. ,,We krijgen inder-daad bezoekers uit alle hoe-ken van Nederland’’, wetenFloortje en haar zakenpart-ner Guido Keff te vertellen.,,Uit recent marktonderzoekblijkt dat ruim de helft vanonze klanten speciaal naarNukuhiva komt om kledingte kunnen kopen die metrespect voor mens en milieuis gemaakt. Zij zijn kritischen willen het naadje van dekous weten.”

Track & traceDe verkopers bij Nukuhivakunnen hun klanten allesvertellen over de herkomsten productiewijze van dekleding, accessoires en lifes-tyleproducten. ,,Nou ja, bijnaalles”, zegt Floortje eerlijk.,,Soms willen mensen zelfsweten of het naaigaren welverantwoord is, maar niet elkdetail is te achterhalen.”Guido vult aan: ,,We kiezenonze modelabels heel zorg-vuldig en steeds meer mer-ken hebben een track & tracesysteem of een QR-code om

klanten informatie te ver-strekken over de herkomst.Ze moeten wel, want hetbewustzijn groeit, zeker sindsschandalen in de kledingin-dustrie breed zijn uitgemetenin de media. Dat zet mensentoch aan het denken.”

Fairtrade werktFloortje, tevens ambassadeurvoor Max Havelaar, is eenpraktische idealist. Door haarwereldwijde reisavonturen iszij ervan overtuigd dat fair-trade een systeem is dat echtwerkt. ,,Een eerlijke prijsbetalen voor producten is hetmeest doeltreffend en zouheel gewoon moeten zijn.Onze klanten begrijpen daar-om prima dat wij niet aanextreme uitverkoop doen.Want als we steeds maaronder de kostprijs duiken,houden we met elkaar eenillusie en een onhoudbaresituatie in stand. Het is be-langrijk dat we beseffen watde waarde is van voedsel,kleren en gebruiksvoorwer-pen en dat we bereid zijn datprijskaartje te betalen. Be-wust kopen geeft zoveel meervoldoening, omdat je zekerweet dat jouw nieuwe spullenniet over de rug van iemandanders zijn gemaakt. Wijwillen zelf toch ook nietworden uitgebuit?”

Invloed consumentenZelf dragen Floortje en Guido

zo veel mogelijk fairtradekleding. Ze zitten dicht bijhet vuur, al merken ook zijdat het niet altijd een haalba-re kaart is. ,,Floortje houdtvan hardlopen, alleen zijn ernog geen verantwoorde hard-loopschoenen verkrijgbaar opde markt”, vertelt Guido.

Website,,Wij hopen natuurlijk datsteeds meer merken over-gaan tot fairtrade productieen handel. Onder druk vanhet publiek is dat haalbaar, albeseffen consumenten nogonvoldoende hoe groot hun

invloed is door het eigenkoopgedrag.” Hebben ze nogtips voor Friezen die Nukuhi-va net wat te ver vinden vooreen middagje kledingshop-pen? “Op onze website staatinformatie over alle modela-bels die wij verkopen. Dezemerken worden in veel meerwinkels verkocht, ook inFriesland of bij online web-shops. Fairtrade is dichterbijdan je denkt. Een kwestie vangericht zoeken en bewustkopen.” Meer informatie:www.nukuhiva.nl.

Tekst: Amber Booms

Door haar wereldwijde reisavonturen is Floortje Dessing ervan overtuigd dat fairtrade echt werkt. FOTO: Humphrey Daniëls.

Fairtrade fashion: staat goed, zit lekkerMet haar fairtrade kledingzaken is Floortje Dessing een inspirerend boegbeeld als het gaat omeerlijke mode die hip, stijlvol en duurzaam is.

,,Modezaak Aline Fashion inBurgum verkoopt alles watvrouwen leuk vinden”, alduseigenaresse Aline Sprokke-reef. Maar behalve leuk, letdeze modevrouw tijdens deinkoop ook op duurzaam,biologisch en fairtrade. ,,Ikvind het belangrijk dat dekleding gemaakt wordt ondergoede omstandigheden, datmakers eerlijke lonen verdie-nen en dat er duurzamematerialen worden ingezet.”Het lukt haar de laatste jarensteeds beter om duurzaam inte kopen, want steeds meermodemerken worden zichbewust van duurzaamheid enbesteden daar aandacht aan.,,Ik merk dat er steeds meerleveranciers zijn die niet hetonderste uit de kan willenhalen, maar ook oog hebbenvoor de omstandigheden.Zoiets als het nieuwsberichtover het instorten van diekledingfabriek in Bangladeshbijvoorbeeld, schudt steedsmeer mensen wakker.’’Zelf zet de onderneemsterzich in waar ze kan. In haarwinkel wordt fairtrade koffieen thee geschonken, er hangtenergiebesparende verlich-ting aan het plafond, plastickleding hangers wordengerecycled en thuis kookt zebiologisch. ,,Ik heb me altijdal geïnteresseerd in mensen,

milieu en arbeid. Steeds meergrondstoffen raken op, dathoudt me bezig.”Sprokkereef verkoopt in haarwinkel niet alleen kleding,maar ook duurzame tassen,armbanden en schoenen. ,,Ikverkoop bijvoorbeeld schoe-nen van het merk Toms. Bijelke verkoop krijgt een kindin een derdewereldland eennieuw paar schoenen. Detassen die ik verkoop wordengekleurd met natuurlijkeverf.”Sprokkereef is blij met zulkeinitiatieven en vindt dat meermerken mogen volgen. ,,Watmij betreft hoeft fairtradegeen apart stempel te krij-gen, maar moet het juist ietszijn wat een onderdeel is vande samenleving. Dat is eenbeetje mijn filosofie hierach-ter.’’ Trends zijn daaromzeker belangrijk volgens deonderneemster. ,,Alle fairtra-de kleding die ik verkoop zijnzeker volgens de laatstetrends en dat vind ik dan ookerg belangrijk. De kledingmoet absoluut van deze tijdzijn en er normaal uitzien,mensen moeten het metplezier willen dragen. Klan-ten zijn vaak wel geïnteres-seerd in fairtrade, maar we-ten niet goed wat er allemaalmogelijk is. Ik wil ze daargraag in adviseren.’’

Geen stempel voor fairtrade

Page 11: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO6AUGUSTUS2014 Het laatste nieuws op drachtstercourant.nl Regio | 21

De Millenniumdoelen hebben betrekking opinternationale afspraken over wereldwijdearmoedebestrijding. Deze doelen zijn in 2000vastgesteld door de VN en lopen volgend jaaraf. Zo is bijvoorbeeld vastgelegd dat in 2015alle jongens en meisjes naar school gaan.

Millenniumdoelen: in achtstappen naar betere wereld

Bij steeds meer Friese bedrijven en over-heidsinstellingen wordt fairtradekoffie ge-schonken. Deze koffie is voorzien van het MaxHavelaar-keurmerk en garandeert dat produ-centen in Derde Wereldlanden hun productenvoor een eerlijke prijs hebben verkocht.

Fairtradekoffie: eerlijke koffiemet Max Havelaar-keurmerk

Baukelien Koopmans, mede-werkster directiestaf gemeen-te Tytsjerksteradiel: ,,Vanafhet moment dat Tytsjerkste-radiel in 2011 de tweedeFairtradegemeente van Frys-lân werd, hebben we veelenergie gestoken in het moti-veren van andere gemeenten.De fairtradegedachte moetbreed worden verspreid endaar dragen wij graag onssteentje aan bij.Vaak vragen mensen aan mij:wat doet een Fairtradege-meente nou precies? Eerstwas dat nog vrij onbekend,maar dat wordt gelukkig welsteeds beter. Een paar jaargeleden moesten wij onder-nemers vooral informerenwat het voor campagne is.Tegenwoordig vragen onder-nemers of ze met onze cam-pagne kunnen meedoen.Voor de gemeente omvatfairtrade een breed scala aanwerkzaamheden. We hebbeneen werkgroep, die helpt bijhet betrekken van bedrijven,maatschappelijke organisa-ties en inwoners bij de fair-trade campagne. Ook hebbenwe vijf jaar lang de fair Oars!georganiseerd, waar veelaandacht was voor eerlijkehandel. Het doel van de cam-

pagne is om zoveel mogelijkmensen kennis met fairtradete laten maken. Gelukkighebben wij met wethouderHoukje Rijpstra een heelenthousiaste ambassadrice.Zij speelt een grote rol in decampagne.Ik zie de ontwikkelingen ophet gebied van fairtrade alseen stoomtrein die langzaamop gang komt. Heb je hettegenwoordig over bewust-wording, duurzaamheid enmaatschappelijk verant-woord ondernemen, dan komje ook snel uit bij fairtrade.Zo is Ooststellingwerf on-langs Fairtradegemeentegeworden. Dongeradeel enSmallingerland zitten dichttegen die titel aan. Dit zijngoede berichten: we zijnsamen goed bezig! Het isonmogelijk om in één keerde wereld te verbeteren. Hetgaat echter om de kleinestapjes. Het zou mooi zijn alsmensen die dit artikel lezendenken: ’Verrek, wat doe íkeigenlijk aan fairtrade en hierde volgende keer dat ze ineen winkel zijn rekening meehouden. Als we met z’n alleneen beetje beter op onzeaarde en elkaar passen, kun-nen we veel bereiken."

,,We moeten allemaalbeter op de aarde passen"

FRYSLÂNWie zelden of nooit een We-reldwinkel binnenstapt, zalbij veel locaties aangenaamverrast zijn door de eigentijd-se formule. En met meer dantwintig van deze zelfstandigefairtrade shops in Fryslân iser altijd wel eentje dichtbij.Bovendien bieden de Wereld-winkels tegenwoordig ookeen deel van hun assortimentonline aan via een landelijkewebsite (zie www.wereldwin-kels.nl/products). Het aanbodis veelzijdig: van leuke ca-deaus, originele woonspullenen (h)eerlijke levensmiddelentot fraai speelgoed, hebbedin-getjes en onderscheidendemodeaccessoires. Alles komtuit andere culturen en isgemaakt met respect voormens en milieu.

Idealen en commercie,,Bij ons geen saaie massa-prullaria, maar unieke spul-len met een verhaal erbij”,zegt Lenie Braks van de We-reldwinkel in Grou. ,,Door deeerlijke handel hebben onzeproducenten in armere delenvan de wereld een menswaar-dig bestaan. Zelfstandig en

gelijkwaardig bovendien, metdank aan onze aankopen inhet rijke Westen. Geld inza-melen voor goede doelen isook een mooi streven, maarop lange termijn help jemensen niet met alleen eenzak geld. Wél met eerlijkehandel en daarom spreekt deWereldwinkel mij zo aan. Indit concept komen idealen encommercie samen, iets watook de nieuwe generatiesweer heel bewust nastreven.”

De Wereldwinkel is blij metde groep jongvolwassenendie graag reist en bewusterekeuzes maakt omdat ze alveel van de wereld hebbengezien.

,,We zien deze mensen steedsvaker in onze winkels. Sowie-so merken we dat kinderenen jongeren grote interessehebben in het verhaal achterde producten. Zij willenoprecht bijdragen aan eenbetere wereld. Net zoals detrouwe kring vaste klantenvanaf het eerste uur, die altientallen jaren heel bewustfairtrade inkopen. Al is hetnatuurlijk net zo waardevol

dat steeds meer trendy vrou-wen bij de Wereldwinkelshoppen omdat ze graagorigineel voor de dag willenkomen met woonaccessoiresof cadeautjes.”

KwaliteitsgarantieEigenlijk best grappig datWereldwinkels lange tijd eengeitenwollensokken imagohadden, terwijl ze nu steedsbeter in de tijdgeest passen.,,Wij waren onze tijd gewoonver vooruit”, lacht Braks. Zemerkt dat vooroordelen hetmeest bij de oudere generatieleven, ontstaan in de tijd datje fairtrade rietsuiker bijwijze van spreken moestlosbikken. ,,Het fenomeenWereldwinkel bestaat al bijnaeen halve eeuw, dus natúúr-lijk is er in de tussentijdenorm veel veranderd. Tengoede! Vroeger namen demensen die bewuste keuzesmaakten genoegen met watminder. Nu weten we datkwaliteit en iets goeds doenvoor de wereld prima samen-gaan. Sterker nog, juist dóórdie eerlijke prijzen blijftkwaliteit haalbaar.”,,De officiële fairtrade labels

zijn tegenwoordig eerder eengarantie voor kwaliteit dan aldie goedkope massaproduc-ten”, vervolgt Braks. ,,Want jekunt wel nagaan dat er onderbelabberde omstandighedenen bij extreem lage prijzenweinig aandacht uitgaat naardegelijke en verantwoordeproductie. We kennen alle-maal de uitwassen in dekledingindustrie en dat geldtook voor voedingsmiddelen.Terwijl juist bij eten hetbewustzijn van consumententoeneemt, want we willenterecht weten wat we in onzemond stoppen. De aandachtvoor het verhaal achter pro-ducten groeit: wat zit erin,hoe is het gemaakt, waarkomt het vandaan? Zelf be-taal ik met plezier een paardubbeltjes meer als ik danzeker weet dat het goed zit.Als het al duurder is hoor,want het is maar net waar-mee je vergelijkt. Bovendienzeggen veel van onze klan-ten: als ik dan toch geld uit-geef, dan wil ik het ook goedbesteden. En dat kan in deWereldwinkels uitstekend.”

Amber Boomsma

Lenie Braks: ,,Bij Wereldwinkels geen massaprullaria, maar unieke producten met een verhaal.” EIGEN FOTO

Wereldwinkel trendsetter in fairtradeDe Wereldwinkel is nog steeds het meest herkenbare adres voor fairtrade producten. Lenie Braksvertelt over het veranderende imago van de authentieke shops.

Baukelien Koopmans: ,,Wij zijn samen goed bezig!"

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten.

Een groeiend aantal gemeenten hebben het predicaat Fairtra-de Gemeente of streven daarnaar. Zeker sinds ProvincialeStaten uitsprak de eerste Fairtrade provincie van Nederland tewillen worden, zijn we hard op weg naar Fryslân Fairtrade.Deze zomer volop aandacht in de Friese weekbladen voorFairtrade. Deze pagina’s komen tot stand met medewerkingvan mensenrechtencentrum Tûmba.

Page 12: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 15 OKTOBER 2014 Het laatste nieuws op drachtstercourant.nl Regio | 35

In de HEMA-filialen worden op initiatief vanReturn to Sender kleurrijke en handgemaaktearmbandjes verkocht. Met nog vele andereprojecten worden hiermee lokale werkzaam-heden gestimuleerd. De arbeiders ontvangeneen eerlijk loon voor hun werk. Met uw aan-schaf van zo’n armband helpt u dus mee aanbetere leefomstandigheden!

Pure armbandjes uit BraziliëTûmba verbindt Fryslân met de wereld. Tûm-ba legt dwarsverbanden van antidiscriminatietot duurzaamheid en van fairtrade tot hettegengaan van pesten op het schoolplein. Hetzijn thema’s die op het eerste oog verschillen,maar bij nadere beschouwing hand in handgaan omdat ze gebaseerd zijn op dezelfdeuitgangspunten: út leafde foar de wrâld.

Tûmba: liefde voor de wereld

Agaath Zuurbier en YnekeLautenbach runnen samen’t Eko Famke in Burgum.

,,Het is nu bijna een jaargeleden dat onze winkel werdgeopend”, vertelt mede-eigenaresse Agaath Zuurbier.,,’t Eko Famke is een gezond-heid- en welnesswinkel. Weverkopen onder meer voe-dingsproducten, huid- engezichtscrèmes. Maar wegeven ook voedingsadvies,verzorgen schoonheidsbehan-delingen, voetreflexmassageen energetische therapie –kortom, allerlei zaken waar-bij mensen zich goed voelen.In onze optiek gaat het bijvoeding niet alleen om wat jeeet, maar dat je ook nadenktover wie je bent als mens, enwaarbij je je prettig voelt. Ziehet als onze holistische visieop de mensheid: het gaat omhet totaalplaatje waar jegelukkig van wordt. En wijvoelen ons goed bij de pro-ducten die we verkopen,omdat we dat vanuit ons hartdoen.Fairtrade speelt een belangrij-ke rol bij onze producten,omdat het voor eerlijke han-del en maatschappelijke

betrokkenheid staat. Wijleven hier in weelde, maarrealiseren ons dat dit langniet overal vanzelfsprekendis.Overigens zijn lang niet alleartikelen die in onze schap-pen liggen, voorzien van hetfairtradelogo. Onze theeheeft dat bijvoorbeeld wel,maar we importeren bijvoor-beeld ook walnoten en wij-nen uit Spanje zonder fairtra-desticker. Ook deze produc-ten hebben we echter opzuiver- en puurheid geselec-teerd.Of fairtrade en welnesspro-ducten in onze regio aan-slaat? Ja, absoluut. Friezenkijken over het algemeen dekat uit de boom. We zienechter dat steeds meer men-senbewustvan zichzelf wor-den en van het leven dat zewillen leiden. Lang niet ieder-een voelt zich prettig in dehuidige, drukke tijd. Mensenwillen weer terug naar vroe-ger. Ze willen hun spullenkopen in dat kleine kruide-nierswinkeltje, waar ze verze-kerd zijn van eerlijkheid enkwaliteit. Daar sluit de visievan ’t Eko Famke helemaalbij aan.”

Yneke Lautenbach (links) en Agaath Zuurbier (rechts).

‘Wij verkopen productenrecht vanuit ons hart’

Bij Brandsma denken zegraag in concepten. Fairtradekoffiebonen? Helemaal goed,maar dan liefst ook een cupjebiologische melk en fairtraderietsuiker ernaast. ,,Als be-drijven voor fairtrade kiezen,kunnen ze het beter zo com-pleet mogelijk doen, andersis het effect weg”, stelt RoaldSchuurman, die op kantoorin Bolsward de sales supportdoet. Achter zijn visie opfairtrade en duurzaamheidschuilt een nuchtere Friesekijk: ,,Waarom zou je het nietdoen? Dat is een heel belang-rijke vraag die elke onderne-mer zichzelf moet stellen.”Schuurman laat zien dat jegeen wereldverbeteraar hoeftte zijn voor fairtrade. ,,Het isgewoon een realistischekeuze, want we leven in eentijd van bewustwording. Degroep die heel expliciet naarverantwoorde productenvraagt is nog relatief klein,maar met elkaar zetten zij

wel een verandering in gang.Als bedrijf maak je tegen-woordig goeie sier met ver-antwoorde alternatieven, zosimpel is het. Overigens isons hele koffieassortimentduurzaam – inclusief alumini-umvrije verpakking – waarbijwe de keurmerken Max Have-laar (fairtrade), Rainforest,Utz en Eko/Skal onderschei-den. In onze klantenkringkiest nu zo’n twintig procentbewust voor een fairtradekoffieconcept.”

Elkaar versterkenCollega Niels van den Burgheeft als accountmanagerveel klantencontact. ,,Wezien dat steeds meer onderne-mers zich serieus richten opduurzaam ondernemen, ookde horeca, waar bovendienstreekproducten populairzijn. Daar sluiten onze fairtra-de koffie en rietsuiker enbiologische melk naadloos opaan. Het versterkt elkaar

zelfs. Wij leveren al ruimzestig jaar Roode Pelikaan ende fairtrade koffiebonen zijnniet meer weg te denken uithet assortiment. Want dewereld verandert. Onze klan-ten bepalen natuurlijk zelfwaar ze voor kiezen, maar wijbieden wel de keuze.”

VooroordelenUitgangspunt bij BrandsmaKoffie is en blijft de kwaliteit.,,We boksen soms nog optegen vooroordelen overfairtrade koffie, terwijl desmaak allang op een uitste-kend niveau zit. En dat moetook, want wij snappen datonze klanten een goede kopkoffie willen schenken. Zekerals die koffie wordt verkochtin de horeca. Nieuw is tegen-woordig dat een groeiendegroep consumenten hunkoffie nóg lekkerder vindtsmaken als ze weten dat hetverantwoord is. Die goodwillis veel waard. Steeds meer in

ieder geval, verwachten wij.”

OnderscheidenBrandsma merkt dat vooralhorecaondernemers nu nogelk dubbeltje omdraaien,soms ook ten koste van fair-trade producten. ,,Wij reke-nen dan voor dat het op eenkopje koffie bijna nietsscheelt, terwijl je die good-will van consumenten ergratis bij krijgt. Wie zich wilonderscheiden, houdt de rugrecht. Dat geldt ook voorbedrijven die bij ons duurza-me koffie en toebehoreninkopen omdat ze maat-schappelijk verantwoordwillen ondernemen. Steedsmeer grote ondernemingenmaken die overstap heelbewust. Dat inspireert ande-ren en zo gaat het balletjerollen. Want de vraag is sim-pel: waarom zou je geenfairtrade producten kiezen?”

Tekst: Amber Boomsma

Volgens Roald Schuurman is er een groeiende groep consumenten, die verantwoorde koffie nóg lekkerder vindt. FOTO CEES WALLINGA

Verschil maken met fairtrade koffieKlein kopje, groot effect: Nederlanders drinken gemiddeld meer dan 140 liter koffie per jaar. Daarvalt volgens Brandsma Koffie een wereld te winnen in duurzaam genieten.

Sita en Willem de Vriesleven al jaren duurzaam. Hetkopen van fairtradeproduc-ten zien ze dan ook als eeninvestering. ,,We eten vege-tarisch, gebruiken geenplastic tasjes en proberenanderen hier ook in te stimu-leren’’, vertelt Sita.,,Het is hoe wij in het levenstaan. Wij willen geen weg-werpartikelen, daar zit de

maatschappij al vol genoegmee. We hebben borden enbestek van hout en bamboe.Dit heeft, naast dat het duur-zaam is, ook het voordeeldat het snel droogt na hetafwassen en dat je etenlanger warm blijft.En de mensen die het heb-ben gemaakt profiteren vande opbrengst. Daarom kopenwij fairtrade.’’

Producenten profiteren van de opbrengst

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten.Een groeiend aantal gemeenten hebben het predicaat Fairtra-de Gemeente of streven daarnaar. Zeker sinds ProvincialeStaten uitsprak de eerste fairtrade provincie van Nederland tewillen worden, zijn we hard op weg naar Fryslân Fairtrade.Deze zomer volop aandacht in de Friese weekbladen voorfairtrade. De pagina’s komen tot stand met medewerking vanmensenrechtencentrum Tûmba.

Page 13: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 1 OKTOBER 2014 Het laatste nieuws op heerenveensecourant.nl Regio | 43

Het aanbod van biologische en fairtrade pro-ducten in de supermarktschappen is afgelo-pen jaar weer flink gestegen. Fairtrade steegmet 20%. Gemiddeld liggen er nu 155 biologi-sche producten en 41 fairtrade producten inhet Nederlandse winkelschap.

Steeds meer fairtradeverkrijgbaar in de supermarkt

In het afgelopen jaar gaven consumenten 257miljoen euro meer aan uit aan duurzaamvoedsel ten opzichte van 2012. Het is eenstijging van 10,8%. In totaal is er voor 2,5miljard euro aan eerlijke producten verkocht.Fairtrade groeide met 13,5%.

Duurzaam voedsel steedsvaker op boodschappenlijstje

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Anna tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich al jaren invoor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie, thee,fruit, kleding. Veel gemeenten hebben het predicaat Fairtrade-gemeente. De provincie wil nu de eerste Fairtradeprovincieworden.Uw huis aan huisblad ondersteunt dat streven vanharte. De komende maanden besteden wij daarom periodiekaandacht aan fairtrade. Deze pagina’s komen tot stand metmedewerking van mensenrechtencentrum Tûmba.

Roos Euson werkt in de We-reldwinkel in Leeuwarden,maar koopt er zelf ook regel-matig iets. Zo is ze dol op denieuwe fairtrade rijstsoort dieonlangs aan het assortimentis toegevoegd. ,,Het lijkt opde rijst die mijn moedervroeger kookte toen ik kleinwas. Die smaak miste ik.Daarom ben ik blij dat ikdeze rijst heb ontdekt. Ik hebal drie pakken gehaald!’’

Klant in de winkel

De rijst heet Basmati & Red.

BURGUMNatuurlijk, het partycentrummet restaurant in Burgum iswaar hun leven zich groten-deels afspeelt. Toch staan deuitbaters van De Pleats inverbinding met hun omge-ving. Bovendien is omgevingvoor Eelke en Geesje eenrekbaar begrip dat zelfs tot inontwikkelingslanden reikt.,,Wij hebben de kans gekre-gen om hier in Fryslân ietsmoois op te bouwen. Daar-door kunnen wij onszelf enhet bedrijf blijven ontwikke-len. Zo’n toekomst gunnenwij iedereen. Onze kinderen,medewerkers, naasten enleveranciers, maar óók produ-centen en ondernemers inarme delen van de wereld.Fairtrade maakt dat medemogelijk.”

Anders etenHet ondernemersechtpaarzoekt altijd naar mogelijkhe-den om hun bedrijf te verbe-teren. Alles voor de gasten,met respect voor mens enmilieu. ,,Zo kwam ook fairtra-de op ons pad”, vertelt Eelke.,,Het is een relatief eenvoudi-ge manier om iets zinvols tedoen, want je kunt gewoonmet iets kleins beginnen. Wijzijn gestart met fairtradethee en gaandeweg komen

daar steeds meer eerlijkeproducten bij, van koffie,suiker en koekjes tot fairtra-de rijst, oliën en kruiden aantoe. Het mooie is dat hetprachtig combineert metstreekproducten en onzewens om een zo biologisch enverantwoord mogelijk menute bieden. Want Oars Ite – deFriese campagne voor duur-zaam eten – vertalen wij bijDe Pleats in bewuste keuzesmaken en daar hoort fairtra-de als vanzelfsprekend bij.”

Kwaliteit biedenGebruikt het gezin Duursmathuis ook fairtrade produc-ten? ,,Natuurlijk! Wij dragenals ondernemers immers uithoe wij als mens in het levenstaan. Op de zaak komt daarnog bij dat we kwaliteit wil-len bieden. In het tempowaarin de wereld verandert,betekent kwaliteit tegen-woordig ook aandacht voormaatschappelijk verant-woord ondernemen en duur-zaamheid. Eerlijke en verant-woorde voedselproductenzijn belangrijk in de horeca,maar ook de rest telt mee:van energiebesparing totverantwoord tafellinnen, vanslimme logistiek tot goedomgaan met personeel en hetkritisch onder de loep nemen

van bedrijfsprocessen. Daarwerken we hard aan en wehopen dat in het najaar meteen Green Key certificaat tebekronen.”

Altijd gastvrijDe Pleats was vier jaar gele-den het eerste fairtrade res-taurant in de gemeente Ty-tsjerksteradiel. Opvallend isdat Eelke en Geesje graagandere ondernemers meene-men in hun proces van be-wustwording. ,,Het is inspire-rend als we allemáál fairtradeen duurzaam aan de slaggaan, want dan ontstaannieuwe initiatieven en ver-sterken we elkaar. Wij gevenaf en toe fairtrade kookwork-

shops, omdat we iedereenwillen laten zien hoe je opeen verantwoorde maniereen smaakvolle beleving kuntcreëren. Natuurlijk is hetleuk als mensen dat thuis ookzelf doen en dat horecacolle-ga’s daar hun eigen draai aangeven. Dat bijt elkaar niet,want mensen houden ervante variëren en zich op z’n tijdaangenaam te laten verras-sen. Die uitdaging gaan we bijDe Pleats met veel arbeids-vreugde aan, altijd evengastvrij en groeiend in onzeduurzame aanpak.”

Amber Boomsma

Eelke en Geesje Duursma ondernemen met respect voor mens en milieu. FOTO: Trynke Havinga

Fairtrade verdient plaats in horecaHorecaondernemers Eelke en Geesje Duursma nemen met hun bedrijf De Pleats een heel bewusteplek in op de wereld. Fairtrade hoort daar als vanzelfsprekend bij.

Lia (57) en Rolf (59) van derMark wonen al 20 jaar ophun Groningse zeetjalk Viod,een varend monument ge-bouwd in 1906.Sinds 2009 liggen zij in hetnatuurgebied de RottigeMeente met hun schip naastde door hen gerestaureerdemolen de Rietvink en batenzij daar een kleine theetuinuit, “Daalders Plekje” ge-naamd

Zij zochten al jarenlang naareen mooie ligplaats voor huneigenhandig gerestaureerdezeilende woonschip. Na veelomzwervingen werd bij toe-val poldermolen De Rietvinkontdekt. De uitwateringdaarvan leek uiterst geschiktals ligplaats voor het schip.Op de zwaar vervallen molenzat echter geen woonbestem-ming. Er volgde een langtraject om de molen te ko-pen, subsidies voor de restau-ratie te verkrijgen en detoestemming om de molenpermanent te mogen bewo-nen. De Rietvink werd com-pleet en authentiek gerestau-

reerd met de oude potroedenuit 1881 en werd op 25 juni2010 weer in gebruik geno-men . Lia is daarmee de acht-ste molenaar die het vang-touw bedient . De molenfunctioneert enkele malenper jaar als ondersteuningvan de andere gemalen bijhet het uitwateren van hetnatuurgebied.

Zij zijn dus al jaren met duur-zaamheid bezig. In het ver-lengde daarvan is er naast demolen een kleine theeschen-kerij ingericht met fairtradeen streekprodukten. Er zijnongeveer 24 zitplaatsen enjaarlijks maken daar zo’n4000 passanten die in hetnatuurgebied wandelen enfietsen gebruik van.Lia serveert fairtrade koffieen thee. Zij serveert taart metaardbeien uit eigen tuin enwerkt daarbij samen met eenklein taartenbakkerij-bedrijfuit de omgeving. Er zijnplannen om het fairtrade- enduurzaamheidsconcept nogverder uit te bouwen.Zo zijn zij bezig met plannenvoor de restauratie en werk-baar maken van een in denabijheid staande Ameri-kaanse windmotor ten behoe-ve van de energievoorziening.Er staan een achhtal van dezemotoren in het gebied.Theeschenkerij DaaldersPlekje op de Venedijk 6 kentgeen vaste openingstijden enis alleen per boot, per fiets ofte voet bereikbaar. Voor be-zichtiging van de molen enalle andere faciliteiten is hetverstandig van te voren evencontact op te nemen via Liaof Rolf van der Mark: 06 -5317 41 63 of 06 - 29 26 42 52,e-mail: [email protected]

De Rietvink.

Nijetrijne Theetuin“Daalders Plekje”

Page 14: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 22 OKTOBER 2014 Het laatste nieuws op drachtstercourant.nl Regio | 39

In de HEMA-filialen worden op initiatief vanReturn to Sender kleurrijke en handgemaaktearmbandjes verkocht. Met nog vele andereprojecten worden hiermee lokale werkzaam-heden gestimuleerd. De arbeiders ontvangeneen eerlijk loon voor hun werk. Met uw aan-schaf van zo’n armband helpt u dus mee aanbetere leefomstandigheden!

Pure armbandjes uit BraziliëTûmba verbindt Fryslân met de wereld. Tûm-ba legt dwarsverbanden van antidiscriminatietot duurzaamheid en van fairtrade tot hettegengaan van pesten op het schoolplein. Hetzijn thema’s die op het eerste oog verschillen,maar bij nadere beschouwing hand in handgaan omdat ze gebaseerd zijn op dezelfdeuitgangspunten: út leafde foar de wrâld.

Tûmba: liefde voor de wereld

Fairtrade lééft in Fryslân, vanDokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie totWolvega. Veel Friezen zettenzich al jaren in voor eeneerlijke prijs voor de produ-centen van koffie, thee, fruit,kleding en andere producten.Een groeiend aantal gemeen-ten hebben het predicaatFairtrade Gemeente of stre-

ven daarnaar. Zeker sindsProvinciale Staten uitsprak deeerste fairtrade provincie vanNederland te willen worden,zijn we hard op weg naarFryslân Fairtrade. Deze zomervolop aandacht in de Frieseweekbladen voor fairtrade.De pagina’s komen tot standmet medewerking van men-senrechtencentrum Tûmba.

Wilma Henstra kiest voorfairtrade thee. Deze doet zecadeau. ,,Als ik een cadeauzoek, is de Wereldwinkel deeerste winkel waar ik gakijken’’, vertelt ze. ,,Zehebben hier hele leukespullen. Dat het fairtrade is,dat is mooi meegenomen.Maar dat is niet de redendat ik hier regelmatig win-kel. De cadeaus die je hierkoopt zijn meer persoonlijken bijzonder. De thee pastvanwege de teksten die ophet doosje staan goed bijdegene die het krijgt. Dezezijn hartverwarmend en

toepasselijk voor een af-scheid. En het is een echtetheedrinker. Dus dat moetgoedkomen.’’

Eerlijke cadeaus

Wilma Henstra koopt thee.

Nukuhiva. Zo heten de tweeeerlijke kledingzaken dieFloortje Dessing opende inAmsterdam (2006) en Utrecht(2008). Helaas nog geen filiaalin Fryslân dus, maar als detv-presentatrice zonder moei-te de hele wereld over reist,kunnen wij Friezen best eenkeer de trein pakken om ineigen land verantwoord teshoppen. ,,We krijgen inder-daad bezoekers uit alle hoe-ken van Nederland’’, wetenFloortje en haar zakenpart-ner Guido Keff te vertellen.,,Uit recent marktonderzoekblijkt dat ruim de helft vanonze klanten speciaal naarNukuhiva komt om kledingte kunnen kopen die metrespect voor mens en milieuis gemaakt. Zij zijn kritischen willen het naadje van dekous weten.”

Track & traceDe verkopers bij Nukuhivakunnen hun klanten allesvertellen over de herkomsten productiewijze van dekleding, accessoires en lifes-tyleproducten. ,,Nou ja, bijnaalles”, zegt Floortje eerlijk.,,Soms willen mensen zelfsweten of het naaigaren welverantwoord is, maar niet elkdetail is te achterhalen.”Guido vult aan: ,,We kiezenonze modelabels heel zorg-vuldig en steeds meer mer-ken hebben een track & tracesysteem of een QR-code om

klanten informatie te ver-strekken over de herkomst.Ze moeten wel, want hetbewustzijn groeit, zeker sindsschandalen in de kledingin-dustrie breed zijn uitgemetenin de media. Dat zet mensentoch aan het denken.”

Fairtrade werktFloortje, tevens ambassadeurvoor Max Havelaar, is eenpraktische idealist. Door haarwereldwijde reisavonturen iszij ervan overtuigd dat fair-trade een systeem is dat echtwerkt. ,,Een eerlijke prijsbetalen voor producten is hetmeest doeltreffend en zouheel gewoon moeten zijn.Onze klanten begrijpen daar-om prima dat wij niet aanextreme uitverkoop doen.Want als we steeds maaronder de kostprijs duiken,houden we met elkaar eenillusie en een onhoudbaresituatie in stand. Het is be-langrijk dat we beseffen watde waarde is van voedsel,kleren en gebruiksvoorwer-pen en dat we bereid zijn datprijskaartje te betalen. Be-wust kopen geeft zoveel meervoldoening, omdat je zekerweet dat jouw nieuwe spullenniet over de rug van iemandanders zijn gemaakt. Wijwillen zelf toch ook nietworden uitgebuit?”

Invloed consumentenZelf dragen Floortje en Guido

zo veel mogelijk fairtradekleding. Ze zitten dicht bijhet vuur, al merken ook zijdat het niet altijd een haalba-re kaart is. ,,Floortje houdtvan hardlopen, alleen zijn ernog geen verantwoorde hard-loopschoenen verkrijgbaar opde markt”, vertelt Guido.

Website,,Wij hopen natuurlijk datsteeds meer merken over-gaan tot fairtrade productieen handel. Onder druk vanhet publiek is dat haalbaar, albeseffen consumenten nogonvoldoende hoe groot hun

invloed is door het eigenkoopgedrag.” Hebben ze nogtips voor Friezen die Nukuhi-va net wat te ver vinden vooreen middagje kledingshop-pen? “Op onze website staatinformatie over alle modela-bels die wij verkopen. Dezemerken worden in veel meerwinkels verkocht, ook inFriesland of bij online web-shops. Fairtrade is dichterbijdan je denkt. Een kwestie vangericht zoeken en bewustkopen.” Meer informatie:www.nukuhiva.nl.

Tekst: Amber Booms

Door haar wereldwijde reisavonturen is Floortje Dessing ervan overtuigd dat fairtrade echt werkt. FOTO: Humphrey Daniëls.

Fairtrade fashion: staat goed, zit lekkerMet haar fairtrade kledingzaken is Floortje Dessing een inspirerend boegbeeld als het gaat omeerlijke mode die hip, stijlvol en duurzaam is.

,,Modezaak Aline Fashion inBurgum verkoopt alles watvrouwen leuk vinden”, alduseigenaresse Aline Sprokke-reef. Maar behalve leuk, letdeze modevrouw tijdens deinkoop ook op duurzaam,biologisch en fairtrade. ,,Ikvind het belangrijk dat dekleding gemaakt wordt ondergoede omstandigheden, datmakers eerlijke lonen verdie-nen en dat er duurzamematerialen worden ingezet.”Het lukt haar de laatste jarensteeds beter om duurzaam inte kopen, want steeds meermodemerken worden zichbewust van duurzaamheid enbesteden daar aandacht aan.,,Ik merk dat er steeds meerleveranciers zijn die niet hetonderste uit de kan willenhalen, maar ook oog hebbenvoor de omstandigheden.Zoiets als het nieuwsberichtover het instorten van diekledingfabriek in Bangladeshbijvoorbeeld, schudt steedsmeer mensen wakker.’’Zelf zet de onderneemsterzich in waar ze kan. In haarwinkel wordt fairtrade koffieen thee geschonken, er hangtenergiebesparende verlich-ting aan het plafond, plastickleding hangers wordengerecycled en thuis kookt zebiologisch. ,,Ik heb me altijdal geïnteresseerd in mensen,

milieu en arbeid. Steeds meergrondstoffen raken op, dathoudt me bezig.”Sprokkereef verkoopt in haarwinkel niet alleen kleding,maar ook duurzame tassen,armbanden en schoenen. ,,Ikverkoop bijvoorbeeld schoe-nen van het merk Toms. Bijelke verkoop krijgt een kindin een derdewereldland eennieuw paar schoenen. Detassen die ik verkoop wordengekleurd met natuurlijkeverf.”Sprokkereef is blij met zulkeinitiatieven en vindt dat meermerken mogen volgen. ,,Watmij betreft hoeft fairtradegeen apart stempel te krij-gen, maar moet het juist ietszijn wat een onderdeel is vande samenleving. Dat is eenbeetje mijn filosofie hierach-ter.’’ Trends zijn daaromzeker belangrijk volgens deonderneemster. ,,Alle fairtra-de kleding die ik verkoop zijnzeker volgens de laatstetrends en dat vind ik dan ookerg belangrijk. De kledingmoet absoluut van deze tijdzijn en er normaal uitzien,mensen moeten het metplezier willen dragen. Klan-ten zijn vaak wel geïnteres-seerd in fairtrade, maar we-ten niet goed wat er allemaalmogelijk is. Ik wil ze daargraag in adviseren.’’

Geen stempel voor fairtrade

Page 15: Huis aan Huis serie Fair Trade

WOENSDAG 13 AUGUSTUS 2014 Het laatste nieuws op dewoudklank.nl Regio | 21

De Millenniumdoelen hebben betrekking opinternationale afspraken over wereldwijdearmoedebestrijding. Deze doelen zijn in 2000vastgesteld door de VN en lopen volgend jaaraf. Zo is bijvoorbeeld vastgelegd dat in 2015alle jongens en meisjes naar school gaan.

Millenniumdoelen: in achtstappen naar betere wereld

Bij steeds meer Friese bedrijven en over-heidsinstellingen wordt fairtradekoffie ge-schonken. Deze koffie is voorzien van het MaxHavelaar-keurmerk en garandeert dat produ-centen in Derde Wereldlanden hun productenvoor een eerlijke prijs hebben verkocht.

Fairtradekoffie: eerlijke koffiemet Max Havelaar-keurmerk

GARYPIn India zag Bareld Kootstravan Global Fruit in Garypkinderen blikken maken, inde Filippijnen maakte hijmee hoe kinderen op hetland werkten. Een bananen-plantage bij Ivoorkust vondhij in en in triest. ,,Het snijdtje wel door de ziel’’, verteltKootstra. ,,Vooral als kinde-ren er de dupe van worden.’’

Zijn bedrijf Global Fruit inGaryp importeert allerleigrondstoffen voor fruitsap-pen, zoals mangopuree,bananenpuree en sinaasap-pelsapconcentraat. Hun pro-ducten worden verwerkt inonder andere de sapsector enin babyvoeding. De grond-stoffen komen vooral uitZuid-Amerika. Sinds 2002importeert het bedrijf fairtra-de grondstoffen.,,We werden gevraagd of wefairtrade bananenpuree kon-den leveren aan een fabriekin België voor fruitsap. Inmid-dels hebben we het verderontwikkeld.’’ En dat is eengoede zaak, wat Kootstrabetreft. ,,Behalve Max Have-laar zie je steeds meer goedeinitiatieven ontstaan, zoals

het keurmerk UTZ. Bij steedsmeer bedrijven komt hetbesef dat het belangrijk is omde fairtrade-gedachte gestaltete geven.”Hoewel Koostra voorstanderis van fairtrade loopt hij in depraktijk soms ook tegenlastige zaken aan. ,,Je kunternaar streven om arbeiderseen minimumloon te geven,maar sommige landen ken-nen dat niet. Bovendien kunje je afvragen, is het mini-mumloon genoeg? Dat issoms moeilijk, maar dezevragen vormen wel een soortkweekvijver waaruit ookweer nieuwe goede initiatie-ven ontstaan.’’ Zelf namKootstra onlangs afscheid vaneen bedrijf in Ecuador. ,,Zegingen niet goed met hunmensen om en betaalden hente weinig, daar wil ik geenzaken mee doen.’’

De fairtrade grondstoffen dieKootstra importeert wordenin verschillende sectorengebruikt. Er worden fruit-sappen van gemaakt, maarook worden er speciale fair-trade fruitconcentraten inge-zet voor fairtrade bier. ,,Datbier heet Mongozo bier enheeft het Max Havelaar keur-merk.’’ Ook staan er alweernieuwe projecten op hetprogramma. ,,We gaan ge-droogd fruit leveren voorchocoladerepen.’’

Voor zijn werk gaat Kootstrade hele wereld over, maarook in Garyp blijft hij bezigmet fairtrade, zo is hij inmid-dels lid van de fairtrade-werkgroep van Tytsjerkstera-diel. Of Kootstra thuis zelfook fairtrade productengebruikt?,,Jazeker, ik gebruik thuisfairtrade koffie, suiker, theeen fruit. En niet alleen thuis,ook op het werk.’’

Bareld Kootstra uit Garyp.

Eerlijk fruit uit de hele wereld

FRYSLÂNCathelijne Lania draagt haarFriese roots nog steeds uit inhaar levensmotto: ‘Sinne enwille kinne in protte tille’.Dat plezier straalt ze zicht-baar uit als ze vertelt over ABeautiful Story, haar bedrijfdat met kleurrijke sieraden-collecties verhalen deelt overtalenten, vakmanschap eninspiratie en uit andere cultu-ren. ,,Onze uitdaging is omdie te verbinden met de ver-halen van onze klanten, wantsieraden zijn heel persoon-lijk. Modetrends spelen eenrol, maar veel interessanterzijn de betekenissen vanbijvoorbeeld de stenen, kleu-ren en symbolen die we ge-bruiken. Daarmee kun jevoor jezelf of iemand andersiets heel eigens kopen.”

Eigen verhaalDat de kettingen, armbandenen ringen van A BeautifulStory fairtrade zijn, is eenverhaal dat gaandeweg naarde achtergrond verschuift.,,Wij willen de nadruk leggenop wat onze producenten inhuis hebben. Het gaat om

hun vakmanschap en om desieraden die ze maken. Kwali-teit staat voorop en dat wedaar een eerlijke prijs voorbetalen, is vanzelfsprekend.Voor de meeste van onzeklanten is de fairtrade-factormooi meegenomen. De ver-halen achter onze sieradenspreken altijd aan, maar alsmensen de spullen niet mooivinden, dan kopen ze niets.Het eigen verhaal van klan-ten is daarom ons uitgangs-punt. Want er kan pas handelplaatsvinden als zij zichaangesproken voelen dooronze collecties.”

Mooiere wereld,,Fairtrade is wel de kern vanons bestaan als bedrijf”,benadrukt Cathelijne, die bijstages en vrijwilligerswerk inontwikkelingslanden werdgeraakt door de armoede.,,Die onrechtvaardigheid isme altijd bijgebleven, ooktoen ik na mijn studie bij eengroot concern carrière maak-te als brandmanager.Mijn kans om de wereld eenbeetje mooier te makenkwam toen ik met een be-

vriende zilversmid uit Nepaleen sieradenconcept bedacht.Want naast armoede is daaróók veel talent en vakman-schap dat een eerlijke kansverdient. A Beautiful Storywerkt inmiddels met vierproducenten, goed voordertig banen. Door hun talentte combineren met het onze,vinden deze prachtige siera-den hun weg naar de markt,zodat een breed publiek zekan kopen. Van zo’n mooiesynergie krijg ik elke dagweer energie.”

Authentieke lookCathelijne is sinds 2006 full-time ondernemer en heefteen klein team van bevlogenmensen om zich heen verza-meld. De sieraden van ABeautiful Story zijn op bijnatweehonderd verkooppuntenverkrijgbaar. Ook in Fryslân,zoals in Burgum, Drachten,Heerenveen, Leeuwarden enop de Waddeneilanden. Bo-vendien zijn de sieraden in deonline shop voor iedereentoegankelijk. ,,Een deel vande klanten koopt heel bewustbij ons omdat we fairtrade

zijn, maar voor de grootstegroep zijn de kwaliteit, na-tuurlijke materialen en ont-werpen doorslaggevend. Hetfeit dat onze sieraden metaandacht en handgemaaktzijn, wordt ook zeer gewaar-deerd. Die kwaliteit zie je eraan af en door de authentiekeuitstraling kunnen modebe-wuste vrouwen een heeleigen draai aan hun lookgeven."

Verhalen zijn en blijven dedrijfveer van Cathelijne, haarteam en de producenten. Zevormen de bron van huncreativiteit. Heel toepasselijkzijn daarom de nieuwe Story-book Jewelry: kleine thema-schrijfboekjes met een uniekarmbandje. Elke blik op hetsieraad herinnert je eraan ominspirerende gedachten op teschrijven. Want zo ontstaanweer nieuwe verhalen!

Meer informatie: www.geluk-doorgeven.nl en www.abeau-tifulstory.n

Amber Boomsma

Cathelijne Lania geeft talent en vakmanschap in ontwikkelingslanden graag een kans. Foto: Hadewych Veys

Verhalen vormen de drijfveerAchter sieraden gaan persoonlijke verhalen schuil: die van de maker én de koper. Het fairtrade labelA Beautiful Story weet die twee werelden prachtig aan elkaar te smeden.

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega .Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten. Een groeiend aantalgemeenten hebben het predicaat Fairtradegemeente of stre-ven daarnaar. Zeker sinds Provinciale Staten uitsprak de eersteFairtrade provincie van Nederland te willen worden, zijn wehard op weg naar Fryslân Fairtrade. Deze zomer volop aan-dacht in de Friese weekbladen voor Fairtrade. Deze pagina’skomen tot stand met medewerking van mensenrechtencen-trum Tûmba.

WO 22 OKTOBER 2014 Het laatste nieuws op drachtstercourant.nl Regio | 39

In de HEMA-filialen worden op initiatief vanReturn to Sender kleurrijke en handgemaaktearmbandjes verkocht. Met nog vele andereprojecten worden hiermee lokale werkzaam-heden gestimuleerd. De arbeiders ontvangeneen eerlijk loon voor hun werk. Met uw aan-schaf van zo’n armband helpt u dus mee aanbetere leefomstandigheden!

Pure armbandjes uit BraziliëTûmba verbindt Fryslân met de wereld. Tûm-ba legt dwarsverbanden van antidiscriminatietot duurzaamheid en van fairtrade tot hettegengaan van pesten op het schoolplein. Hetzijn thema’s die op het eerste oog verschillen,maar bij nadere beschouwing hand in handgaan omdat ze gebaseerd zijn op dezelfdeuitgangspunten: út leafde foar de wrâld.

Tûmba: liefde voor de wereld

Fairtrade lééft in Fryslân, vanDokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie totWolvega. Veel Friezen zettenzich al jaren in voor eeneerlijke prijs voor de produ-centen van koffie, thee, fruit,kleding en andere producten.Een groeiend aantal gemeen-ten hebben het predicaatFairtrade Gemeente of stre-

ven daarnaar. Zeker sindsProvinciale Staten uitsprak deeerste fairtrade provincie vanNederland te willen worden,zijn we hard op weg naarFryslân Fairtrade. Deze zomervolop aandacht in de Frieseweekbladen voor fairtrade.De pagina’s komen tot standmet medewerking van men-senrechtencentrum Tûmba.

Wilma Henstra kiest voorfairtrade thee. Deze doet zecadeau. ,,Als ik een cadeauzoek, is de Wereldwinkel deeerste winkel waar ik gakijken’’, vertelt ze. ,,Zehebben hier hele leukespullen. Dat het fairtrade is,dat is mooi meegenomen.Maar dat is niet de redendat ik hier regelmatig win-kel. De cadeaus die je hierkoopt zijn meer persoonlijken bijzonder. De thee pastvanwege de teksten die ophet doosje staan goed bijdegene die het krijgt. Dezezijn hartverwarmend en

toepasselijk voor een af-scheid. En het is een echtetheedrinker. Dus dat moetgoedkomen.’’

Eerlijke cadeaus

Wilma Henstra koopt thee.

Nukuhiva. Zo heten de tweeeerlijke kledingzaken dieFloortje Dessing opende inAmsterdam (2006) en Utrecht(2008). Helaas nog geen filiaalin Fryslân dus, maar als detv-presentatrice zonder moei-te de hele wereld over reist,kunnen wij Friezen best eenkeer de trein pakken om ineigen land verantwoord teshoppen. ,,We krijgen inder-daad bezoekers uit alle hoe-ken van Nederland’’, wetenFloortje en haar zakenpart-ner Guido Keff te vertellen.,,Uit recent marktonderzoekblijkt dat ruim de helft vanonze klanten speciaal naarNukuhiva komt om kledingte kunnen kopen die metrespect voor mens en milieuis gemaakt. Zij zijn kritischen willen het naadje van dekous weten.”

Track & traceDe verkopers bij Nukuhivakunnen hun klanten allesvertellen over de herkomsten productiewijze van dekleding, accessoires en lifes-tyleproducten. ,,Nou ja, bijnaalles”, zegt Floortje eerlijk.,,Soms willen mensen zelfsweten of het naaigaren welverantwoord is, maar niet elkdetail is te achterhalen.”Guido vult aan: ,,We kiezenonze modelabels heel zorg-vuldig en steeds meer mer-ken hebben een track & tracesysteem of een QR-code om

klanten informatie te ver-strekken over de herkomst.Ze moeten wel, want hetbewustzijn groeit, zeker sindsschandalen in de kledingin-dustrie breed zijn uitgemetenin de media. Dat zet mensentoch aan het denken.”

Fairtrade werktFloortje, tevens ambassadeurvoor Max Havelaar, is eenpraktische idealist. Door haarwereldwijde reisavonturen iszij ervan overtuigd dat fair-trade een systeem is dat echtwerkt. ,,Een eerlijke prijsbetalen voor producten is hetmeest doeltreffend en zouheel gewoon moeten zijn.Onze klanten begrijpen daar-om prima dat wij niet aanextreme uitverkoop doen.Want als we steeds maaronder de kostprijs duiken,houden we met elkaar eenillusie en een onhoudbaresituatie in stand. Het is be-langrijk dat we beseffen watde waarde is van voedsel,kleren en gebruiksvoorwer-pen en dat we bereid zijn datprijskaartje te betalen. Be-wust kopen geeft zoveel meervoldoening, omdat je zekerweet dat jouw nieuwe spullenniet over de rug van iemandanders zijn gemaakt. Wijwillen zelf toch ook nietworden uitgebuit?”

Invloed consumentenZelf dragen Floortje en Guido

zo veel mogelijk fairtradekleding. Ze zitten dicht bijhet vuur, al merken ook zijdat het niet altijd een haalba-re kaart is. ,,Floortje houdtvan hardlopen, alleen zijn ernog geen verantwoorde hard-loopschoenen verkrijgbaar opde markt”, vertelt Guido.

Website,,Wij hopen natuurlijk datsteeds meer merken over-gaan tot fairtrade productieen handel. Onder druk vanhet publiek is dat haalbaar, albeseffen consumenten nogonvoldoende hoe groot hun

invloed is door het eigenkoopgedrag.” Hebben ze nogtips voor Friezen die Nukuhi-va net wat te ver vinden vooreen middagje kledingshop-pen? “Op onze website staatinformatie over alle modela-bels die wij verkopen. Dezemerken worden in veel meerwinkels verkocht, ook inFriesland of bij online web-shops. Fairtrade is dichterbijdan je denkt. Een kwestie vangericht zoeken en bewustkopen.” Meer informatie:www.nukuhiva.nl.

Tekst: Amber Booms

Door haar wereldwijde reisavonturen is Floortje Dessing ervan overtuigd dat fairtrade echt werkt. FOTO: Humphrey Daniëls.

Fairtrade fashion: staat goed, zit lekkerMet haar fairtrade kledingzaken is Floortje Dessing een inspirerend boegbeeld als het gaat omeerlijke mode die hip, stijlvol en duurzaam is.

,,Modezaak Aline Fashion inBurgum verkoopt alles watvrouwen leuk vinden”, alduseigenaresse Aline Sprokke-reef. Maar behalve leuk, letdeze modevrouw tijdens deinkoop ook op duurzaam,biologisch en fairtrade. ,,Ikvind het belangrijk dat dekleding gemaakt wordt ondergoede omstandigheden, datmakers eerlijke lonen verdie-nen en dat er duurzamematerialen worden ingezet.”Het lukt haar de laatste jarensteeds beter om duurzaam inte kopen, want steeds meermodemerken worden zichbewust van duurzaamheid enbesteden daar aandacht aan.,,Ik merk dat er steeds meerleveranciers zijn die niet hetonderste uit de kan willenhalen, maar ook oog hebbenvoor de omstandigheden.Zoiets als het nieuwsberichtover het instorten van diekledingfabriek in Bangladeshbijvoorbeeld, schudt steedsmeer mensen wakker.’’Zelf zet de onderneemsterzich in waar ze kan. In haarwinkel wordt fairtrade koffieen thee geschonken, er hangtenergiebesparende verlich-ting aan het plafond, plastickleding hangers wordengerecycled en thuis kookt zebiologisch. ,,Ik heb me altijdal geïnteresseerd in mensen,

milieu en arbeid. Steeds meergrondstoffen raken op, dathoudt me bezig.”Sprokkereef verkoopt in haarwinkel niet alleen kleding,maar ook duurzame tassen,armbanden en schoenen. ,,Ikverkoop bijvoorbeeld schoe-nen van het merk Toms. Bijelke verkoop krijgt een kindin een derdewereldland eennieuw paar schoenen. Detassen die ik verkoop wordengekleurd met natuurlijkeverf.”Sprokkereef is blij met zulkeinitiatieven en vindt dat meermerken mogen volgen. ,,Watmij betreft hoeft fairtradegeen apart stempel te krij-gen, maar moet het juist ietszijn wat een onderdeel is vande samenleving. Dat is eenbeetje mijn filosofie hierach-ter.’’ Trends zijn daaromzeker belangrijk volgens deonderneemster. ,,Alle fairtra-de kleding die ik verkoop zijnzeker volgens de laatstetrends en dat vind ik dan ookerg belangrijk. De kledingmoet absoluut van deze tijdzijn en er normaal uitzien,mensen moeten het metplezier willen dragen. Klan-ten zijn vaak wel geïnteres-seerd in fairtrade, maar we-ten niet goed wat er allemaalmogelijk is. Ik wil ze daargraag in adviseren.’’

Geen stempel voor fairtrade

Page 16: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 6 AUGUSTUS 2014 Het laatste nieuws op nieuwedockumercourant.nl Regio | 19

Op vrijdag 5 en zaterdag 6 september vindenin IJlst de Millenniumfestiviteiten plaats. Eengroot onderdeel daarvan is de Millennium-loop. Diverse teams, variërend van twee tot22 deelnemers, leggen dan honderd kilometeraf voor The Hunger Project.

Millenniumloop: honderdkilometer voor het goede doel

Een lokale boer loopt met zijn mand vol ca-caovruchten door het Afrikaanse landschap.Steeds meer Westerse organisaties rakendoordrongen van het belang van Fairtrade. Ditkomt de levensomstandigheden van dezeboer, en met hem vele anderen, ten goede.

Geen meloenen, maar tallozemanden vol cacaovruchten

DOKKUM,,Dongeradeel hat Enerzjy!Het is de titel van ons beleids-plan, dat wij in 2012 hebbengeschreven. Een belangrijkonderdeel van dat plan is datwij Fairtradegemeente willenworden. Onze werkgroepheeft de afgelopen jaren veelvoorbereidende arbeid ver-richt. We hebben contact methet bedrijfsleven gezocht enaan organisaties Fairtrade-certificaten uitgereikt.Officieel is Dongeradeel nogniet een Fairtradegemeente.De enige reden is dat onzekoffie nog niet aan de eisenvoldoet. De koffie moet na-melijk het Max Havelaar-keurmerk hebben. Dezekoffie past echter niet in onzeautomaten. En voor duizen-den euro’s investeren innieuwe koffiezetapparatuur,terwijl de huidige machinesgoed werken, strookt nietmet onze duurzaamheids-principes. Heel eerlijk: ikvind het opmerkelijk dat dekoffie zó’n zwaarwegendefactor is. Vooral omdat onzehuidige koffie ook eerlijk isgeproduceerd.Sommige bedrijven liepen

tegen hetzelfde probleemaan. Dat is jammer, omdat zezich wel degelijk wildenaansluiten.Wij hebben als overheid eenvoorbeeldfunctie. En omdatwe bedrijven, instellingen ende horeca meenemen, breidtde olievlek zich uit naar onzeburgers.Het is belangrijk dat je jerealiseert waar jouw produc-ten vandaan komen. Wetrekken Fairtrade dan ookbreder dan alleen DerdeWereldlanden. Of het nuhoutproducten, voeding ofgenotsmiddelen zijn – men-sen moeten daar een eerlijkloon voor krijgen Ik weet datFairtradeproductenniet goed-koop zijn. We hebben eeneconomische crisis achter derug. Dan begrijp ik dat men-sen goed nadenken waaraanze hun geld uitgeven.De toekomst ziet er voorgemeenten in financieelopzicht niet goed uit. Vaakstaan projecten als Fairtra-deen ontwikkelingshulp danals eerste onder druk. Juist numoeten we onze rug rechthouden! Daar denkt de Raadgelukkig hetzelfde over.”

’We houden onze rug dekomende jaren recht’

Albert van der Ploeg (CDA) – Wethouder Dongeradeel

Jet Klaren wil een leuk ca-deau aan de stagiaire bij haarop school geven. ,,Ze spaartvoor een wereldreis. Eenspaarpot in de vorm van eenwereldbol lijkt me dan eengoed cadeau’’, zegt ze meteen glimlach. Juist voor ca-deaus kijkt ze bij de Wereld-winkel. Boodschappen doetJet hier niet. ,,Ik vind anderekoffie gewoon lekkerder.Maar als het even kan, neemik wel een Fairtradeproductmee. Ik leer de kinderen opschool ook over eerlijke

handel. We behandelen danMax Havelaar en hoe mensenwerken aan de andere kantvan de wereld. Ik vind datiedereen daar wel bewust vanmoet zijn.’’

De consument: Klaren

Ze maakt niet bewust recla-me voor Fairtradeproducten,maar gebruikt die wel dege-lijk in haar keuken. ,,Desmaak en kwaliteit zijn uit-stekend, precies wat hobby-koks als ik belangrijk vin-den.” Eerlijk in alle opzichtendus, die fairtrade producten:van productie en handel totkwaliteitsklasse en smaak-sensatie. Daarom heeft Siets-ke Poepjes vertrouwen in dekeuzes die wij met z’n allenals consument maken. ,,Weeten steeds bewuster en datheeft invloed op ons koop- enkookgedrag. Streekproductendoen het goed, maar veellekkers komt alleen van ver,zoals koffie, thee, chocoladeen bananen. Daarom is Fair-trade zo belangrijk en vind ikhet fantastisch dat deze pro-ducten steeds vaker verkrijg-baar zijn in de supermarkt.Want dat laat zien dat wesinds de intrede van de We-reldwinkels al een flinkesprong gemaakt hebben.”De enthousiaste hobbykok iszelf dol op verse curry’s, dieze bereidt met Fairtradekokosmelk. ,,Als ik weinigtijd heb, zijn de kruidenpas-ta’s van Fairtrade Originalook heerlijk. Die zijn nog nietoveral verkrijgbaar, maarzouden het volgens mij heelgoed doen. Het punt is dat wij

als consumenten moetenwéten dat er keuze is vooreerlijke handel. Nog belang-rijker is dat we er in onzeomgeving mee in aanrakingkomen. Dáárom streven wijnaar Fryslân Fairtrade.”Eten en drinken doen weallemaal, elke dag opnieuw.Daarom zijn Fairtrade voed-selproducten een heel goedestart voor wie wil bijdragenaan eerlijke handel. De keu-zemogelijkheden voor Fair-tradekleding, cadeaus, hebbe-dingen, sieraden en woonac-cessoires zijn in Friesland watbeperkter, maar ook opsteeds meer adressen ver-krijgbaar. ,,Reden te meer omde schouders onder FryslânFairtrade te zetten”, vindtPoepjes. ,,Veel gemeentenzijn goed op weg sinds destart van de campagne in2012, maar ik ben nog niettevreden, want de teller staatpas op drie officiële Fairtrade-gemeenten. Veel gemeentenzijn er dichtbij, maar er zijnnog flink wat slagen te ma-ken om als provincie deFairtradetitel te verdienen.”De gedeputeerde heeft eenheldere visie op de fairtradeontwikkeling in de provincie.,,Wij leggen niets op, wanthet beklijft alleen als deslagkracht van onderopkomt, uit de lokale gemeen-

schappen en regio’s zelf.Natuurlijk geven wij alsprovincie het goede voor-beeld en faciliteren we –samen met Tûmba – de ge-meenten zoveel mogelijk bijhet opbouwen van kennis enkunde. We zien dat gemeen-ten echt wel willen, maar zehebben niet allemaal vol-doende mankracht en geldbeschikbaar om fairtradevoldoende in de steigers tezetten. Het zou jammer zijnals alle energie en inspannin-gen daarop afketsen, daaromhebben de Provinciale Statenbesloten nog een extra finan-

ciële impuls te geven.”En de portemonnee van deconsument? ,,Wie wil of moetbesparen en toch eerlijk engezond wil eten, kan genoegslimme keuzes maken. Kijkmaar naar het nieuwste boekvan Jamie Oliver, Bespaar metJamie. Zo min mogelijk weg-gooien en kiezen voor biolo-gisch en kwaliteit is de trend.Fairtrade Original verwoordthet prachtig in hun slogan:het is de lekkerste manier omiets goeds te doen.”

Amber Boomsma

Sietske Poepjes: ,,Wij leggen niets op, want Fairtrade beklijft alleen als de slagkracht uit de lokale gemeenschappen en regio’s zelf komt.”

‘Fairtrade getuigt van goede smaak’Wie de twitterberichten van CDA-gedeputeerde Sietske Poepjes (35) wel leest, weet dat ze dol is opkoken en lekker eten. Er verschijnen regelmatig smakelijke foto’s van haar kookkunsten.

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten. Een groeiend aantalgemeenten hebben het predicaat Fairtradegemeente of stre-ven daarnaar. Zeker sinds Provinciale Staten uitsprak de eersteFairtrade provincie van Nederland te willen worden, zijn wehard op weg naar Fryslân Fairtrade. Deze zomer volop aan-dacht in de Friese weekbladen voor Fairtrade. Deze pagina’skomen tot stand met medewerking van mensenrechtencen-trum Tûmba.

Page 17: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 13 AUGUSTUS 2014 Het laatste nieuws op nieuwedockumercourant.nl Regio | 21

Op vrijdag 5 en zaterdag 6 september vindenin IJlst de Millenniumfestiviteiten plaats. Eengroot onderdeel daarvan is de Millennium-loop. Diverse teams, variërend van twee tot22 deelnemers, leggen dan honderd kilometeraf voor The Hunger Project.

Millenniumloop: honderdkilometer voor het goede doel

Een lokale boer loopt met zijn mand vol ca-caovruchten door het Afrikaanse landschap.Steeds meer Westerse organisaties rakendoordrongen van het belang van Fairtrade. Ditkomt de levensomstandigheden van dezeboer, en met hem vele anderen, ten goede.

Geen meloenen, maar tallozemanden vol cacaovruchten

DOKKUMFreek Abma zet zich al jarenin voor fairtrade in Friesland.De 62-jarige inwoner vanDokkum werd ooit geïnspi-reerd door een bord langs deweg in Groningen van eenFairtradegemeente en vonddat dat in Friesland ook tot demogelijkheden zou moetenbehoren. Hij richtte mede dewerkgroep ‘Fairtrade Donge-radeel’ op. De opzet was omeen bewustwordingsprocesop gang te brengen en vanDongeradeel een Fairtradege-meente te maken. ,,Mijngedrevenheid kwam ookvoort uit mijn werkzaamhe-den op het maatschappelijkvlak. Wij stonden er nog teweinig bij stil dat veel vanonze dagelijkse boodschap-pen aan de andere kant vande wereld onder erbarmelijkeomstandigheden wordengeproduceerd.” Na in 2010 alseen burgerinitiatief te zijnbegonnen kon de werkgroepin september 2011 officieelvan start. Gevraagd naar zijnervaringen drie jaar latervertelt hij: ,,op de Expo

Noordoost Friesland destijdspresenteerde de werkgroepzich en bezochten wij destandhouders waardoor mid-denstanders en bedrijveninteresse toonden in eenvervolggesprek. Daarnaastbesloot de gemeente in deraadsvergadering van 27oktober 2011 om te strevennaar de titel Fairtradege-meente. Dongeradeel is nuhard op weg een Fairtradege-meente te worden. Wij hopendat dit jaar te realiseren en deinitiatieven hebben inmid-dels geleid tot een aantalFairtrade certificaten vooronder andere een aantalsupermarkten zoals de Coopin Anjum en de Jumbo inDokkum en voor restaurantde Waard van Ternaard enlunchroom de Lekkernij inDokkum. Maar ook in Kollu-merland c.a. is de gemeenteerg actief en heeft Super-markt Spar van der Heideinmiddels ook een fairtradecertificaat.” Abma’s werk-tzaamheden op fairtradegebied zijn de laatste tijdflink uitgebreid. Hij betiteltzichzelf tegenwoordig als‘fairlancer’ en geeft in anderegemeenten als Dantumadieladviezen over fairtrade. Vanafde start in 2011 heeft hijzitting in de provincialewerkgroep Fair Fryslân waar-van het streven is om vanFriesland de eerste Fairtradeprovincie van het land temaken. ,,Er ligt nog behoor-lijk wat werk op ons te wach-ten, maar de samenwerkingin de werkgroep verlooptprima. De werkgroep vindthet van belang om naastfairtrade ook de schijnwer-pers te richten op onze biolo-gische- en streekgebondenproducten”, aldus Abma.Freek Abma.

Gemeente Dongeradeelzoveel mogelijk fairtrade

In een Fairtradegemeentezorgen inwoners, winkels,bedrijven en de lokale over-heid samen voor meer eerlij-ke handel.Fryslân heeft inmiddels drieofficiële Fairtradegemeenten:Het Bildt, Tytsjerksteradiel enOoststellingwerf. Zij zijn eeninspirerend voorbeeld voorde andere Friese gemeentendie zich ook inspannen omzoveel mogelijk eerlijkeproducten te verkopen en tegebruiken. Als nog minimaalacht gemeenten in het ko-mende half jaar de Fairtradetitel verdienen, mag Fryslânzich in 2015 de eerste Fairtra-de Provincie van Nederlandnoemen. Waarbij de organisa-tie achter Provincie Fryslânuiteraard óók voldoet aan allegestelde criteria. De provincieheeft mensenrechtenorgani-satie Tûmba gevraagd om eenondersteunende rol te vervul-len in de ontwikkeling naarFryslân Fairtrade. ,,Op basisvan onze kennis van eerlijkehandel geven wij advies enbegeleiding, samen metervaringsdeskundigen uit dedrie voorlopende Fairtradege-meenten”, vertelt Johannesde Goede. ,,Voor gemeentendoen we nulmetingen, zodathelder is waar ze staan enwat nog nodig is om Fairtra-degemeente te worden. Som-migen hebben al een stevigebasis, zoals Weststellingwerf,die dit jaar ook heeft uitge-sproken voor de titel te gaan.Daar zijn al heel lang werk-groepen actief voor het mili-

eu en de millenniumdoelen;betrokkenheid die je terugziet in de vraag naar fairtradeproducten. In de lokale super-markten is het aanbod alhoog en staan eerlijke keur-merken als Max Havelaar enFair Trade Original op oog-hoogte.” Het draagvlak is nietin elke gemeente al bij aan-vang zo hoog. ,,Onbekendmaakt onbemind”, denkt DeGoede. ,,Bovendien heb jeenthousiaste voortrekkersnodig, zowel binnen hetgemeentebestuur als onderlokale bedrijven, organisatiesen inwoners. Vaak is de be-reidheid er wel hoor, als jeeenmaal in gesprek bent.Laatst kwam ik bij een super-markt waarvan de eigenaarvertelde nog niet veel fairtra-de producten aan te bieden.Na onze meting wilde hijmeteen de ontbrekendespullen bestellen. Prachtig.Bij grote supermarktketenszijn we natuurlijk afhanke-lijk van de goodwill van dehoofdkantoren, maar ookdaar gaan we het gesprekmee aan als dat nodig is.” DeGoede benadrukt dat wij alsconsumenten een grotereinvloed hebben op eerlijkehandel dan we vaak denken.,,Simpelweg door fairtradeproducten te kopen en ernaar te vragen als het nietwordt aangeboden. Veelmensen zijn aangenaamverrast door de kwaliteit ensmaak, dus ik wil hen graagmeegeven: deel je ervaringen!Zet foto’s op sociale mediaka-

nalen, vertel anderen eroveren laat ze proeven. Het werktaanstekelijk, dat zien we ookbij horeca die méér wil doendan alleen fairtrade koffie,thee, bier en wijn schenken.In combinatie met bijvoor-beeld streekproducten kun-nen zij met fairtrade lekkersheel smaakvolle én eerlijkegerechten op de lunch- endinerkaart aanbieden voorbewuste consumenten.” Dathorecagelegenheden ookfairtrade op de kaart aanbie-den, is één van de criteria omFairtradegemeente te wor-den. Het minimaal benodigdeaantal deelnemers hangt afvan het inwonertal en datgeldt ook voor de deelnemen-de supermarkten, giftshops,wereldwinkels, maatschappe-lijke organisaties en overigebedrijven. ,,Bij gemeenten die

nét boven een bepaald inwo-neraantal uitkomen, kunnendie criteria een struikelblokzijn”, ervaart De Goede. ,,Danis het nog belangrijker om tefocussen op de mogelijkhe-den en inspirerende boeg-beelden te hebben. Boven-dien zijn creativiteit en en-thousiasme voor elke ge-meente belangrijk, want hetFairtrade concept is eengroeimodel. Die titel is prach-tig, maar we vormen metelkaar pas echt een Fairtradeprovincie als eerlijke handelin alle opzichten vanzelfspre-kend wordt.”

Meer informatie: www.fair-tradegemeenten.nl

Amber Boomsma

Johannes de Goede is projectleider Fairtrade en adviseur internationale samenwerking van Tûmba.

Samen op naar Fryslân FairtradeFryslân heeft de ambitie om in 2015 de eerste Fairtrade Provincie van Nederland te worden.Johannes de Goede van Tûmba vertelt hoe we dat samen kunnen bereiken.

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega .Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten. Een groeiend aantalgemeenten hebben het predicaat Fairtradegemeente of stre-ven daarnaar. Zeker sinds Provinciale Staten uitsprak de eersteFairtrade provincie van Nederland te willen worden, zijn wehard op weg naar Fryslân Fairtrade. Deze zomer volop aan-dacht in de Friese weekbladen voor Fairtrade. Deze pagina’skomen tot stand met medewerking van mensenrechtencen-trum Tûmba.

Mâria van Kessel en HeroHoekstra willen een Fairtradecadeau voor een stagiaire dieafscheid neemt. De keuzevoor de Fairtrade wijn staatvoor hen als een paal bovenwater: wij hebben het goed inNederland, laten we anderelanden hier in laten meede-len. Mâria vertelt: ,,Wij heb-ben het niet altijd makkelijk,maar wel altijd goed in Ne-derland. Ik werk bij Talantmet mensen met een handi-cap. Ik zie hoe zwaar hetleven soms kan zijn. Als je

het op deze manier voor eenander iets kunt verlichten,waarom zou je dat niet doen?Wij winkelen dus heel be-wust Fairtrade.’’

Bewust Fairtrade

Page 18: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 27 AUGUSTUS 2014 Het laatste nieuws op nieuwedockumercourant.nl Regio | 25

De Millenniumdoelen hebben betrekking opinternationale afspraken over wereldwijdearmoedebestrijding. Deze doelen zijn in 2000vastgesteld door de VN en lopen volgend jaaraf. Zo is bijvoorbeeld vastgelegd dat in 2015alle jongens en meisjes naar school gaan.

Millenniumdoelen: in achtstappen naar betere wereld

Bij steeds meer Friese bedrijven en over-heidsinstellingen wordt fairtradekoffie ge-schonken. Deze koffie is voorzien van het MaxHavelaar-keurmerk en garandeert dat produ-centen in Derde Wereldlanden hun productenvoor een eerlijke prijs hebben verkocht.

Fairtradekoffie: eerlijke koffiemet Max Havelaar-keurmerk

,,Fairtrade spreekt mij enormaan. In de gemeente Kollu-merland was ik eerder be-trokken bij de Wereldwinkel.En op dat moment realiseer-de ik me: Kollumerland moetook een Fairtradegemeenteworden. Dat móeten we hiervan de grond kunnen krijgen.Daarom heeft de CDA-fractiede fairtradeprincipes bespro-ken en een motie ingediend.Daar was de meerderheidvoor in de gemeenteraad.Hierdoor kon de motie wor-den meegenomen in de be-groting van 2014. En zo is hetballetje gaan rollen.Ik merk dat binnen onzegemeente verschillendepartijen positief tegenoverfairtrade staan. De Wereld-winkel noemde ik al eerder,maar ook de protestantsekerk wil hiermee aan de slag.De gemeente Kollumerlandheeft een ambtenaar, Mein-dert Pander, verantwoorde-lijk gemaakt voor alles wat errondom fairtrade in onzegemeente gebeurt. Hij werktin nauwe samenwerking metmensenrechtenorganisatieTûmba. Hun rol is vooralondersteunend. Ze hebbenbijvoorbeeld een nulmeting

verricht, zodat we kondenzien welke supermarkten,horecagelegenheden enandere instanties bezig warenmet fairtrade.In Kollumerzwaag is inmid-dels het fairtradecertificaataan een supermarkt uitge-reikt. Twee horecabedrijvenzijn ook erg enthousiast. Zijwillen hun bedrijfsvoeringvolledig Fairtrade maken.Dit zijn kleine stapjes in eenlang proces naar eerlijkehandel. Fairtrade draait omrentmeesterschap en solidari-teit. Dat komt overeen met deuitgangspunten van het CDA.Wij willen dat mensen, waardan ook ter wereld, de juisteprijs krijgen voor de produc-ten die ze leveren.Na een jaar kan ik conclude-ren dat er al best veel is be-reikt. Door de nulmeting zijnveel mensen in onze gemeen-te bewust geworden vanfairtrade. Binnen het gemeen-tehuis wordt de bedrijfsvoe-ring ook aangepast. Bijna allekoffieautomaten zijn ge-schikt voor fairtrade koffie ende gemeente Kollumerlandbrengt dit onderwerp in demedia onder aandacht. Fair-trade lééft in Kollumerland!”

‘Fairtrade is solidariteiten rentmeesterschap’

FRYSLÂNWie zelden of nooit een We-reldwinkel binnenstapt, zalbij veel locaties aangenaamverrast zijn door de eigentijd-se formule. En met meer dantwintig van deze zelfstandigefairtrade shops in Fryslân iser altijd wel eentje dichtbij.Bovendien bieden de Wereld-winkels tegenwoordig ookeen deel van hun assortimentonline aan via een landelijkewebsite (zie www.wereldwin-kels.nl/products). Het aanbodis veelzijdig: van leuke ca-deaus, originele woonspullenen (h)eerlijke levensmiddelentot fraai speelgoed, hebbedin-getjes en onderscheidendemodeaccessoires. Alles komtuit andere culturen en isgemaakt met respect voormens en milieu.

Idealen en commercie,,Bij ons geen saaie massa-prullaria, maar unieke spul-len met een verhaal erbij”,zegt Lenie Braks van de We-reldwinkel in Grou. ,,Door deeerlijke handel hebben onzeproducenten in armere delenvan de wereld een menswaar-dig bestaan. Zelfstandig en

gelijkwaardig bovendien, metdank aan onze aankopen inhet rijke Westen. Geld inza-melen voor goede doelen isook een mooi streven, maarop lange termijn help jemensen niet met alleen eenzak geld. Wél met eerlijkehandel en daarom spreekt deWereldwinkel mij zo aan. Indit concept komen idealen encommercie samen, iets watook de nieuwe generatiesweer heel bewust nastreven.”

De Wereldwinkel is blij metde groep jongvolwassenendie graag reist en bewusterekeuzes maakt omdat ze alveel van de wereld hebbengezien.

,,We zien deze mensen steedsvaker in onze winkels. Sowie-so merken we dat kinderenen jongeren grote interessehebben in het verhaal achterde producten. Zij willenoprecht bijdragen aan eenbetere wereld. Net zoals detrouwe kring vaste klantenvanaf het eerste uur, die altientallen jaren heel bewustfairtrade inkopen. Al is hetnatuurlijk net zo waardevol

dat steeds meer trendy vrou-wen bij de Wereldwinkelshoppen omdat ze graagorigineel voor de dag willenkomen met woonaccessoiresof cadeautjes.”

KwaliteitsgarantieEigenlijk best grappig datWereldwinkels lange tijd eengeitenwollensokkenimagohadden, terwijl ze nu steedsbeter in de tijdgeest passen.,,Wij waren onze tijd gewoonver vooruit”, lacht Braks. Zemerkt dat vooroordelen hetmeest bij de oudere generatieleven, ontstaan in de tijd datje fairtrade rietsuiker bijwijze van spreken moestlosbikken. ,,Het fenomeenWereldwinkel bestaat al bijnaeen halve eeuw, dus natúúr-lijk is er in de tussentijdenorm veel veranderd. Tengoede! Vroeger namen demensen die bewuste keuzesmaakten genoegen met watminder. Nu weten we datkwaliteit en iets goeds doenvoor de wereld prima samen-gaan. Sterker nog, juist dóórdie eerlijke prijzen blijftkwaliteit haalbaar.”,,De officiële fairtradelabels

zijn tegenwoordig eerder eengarantie voor kwaliteit dan aldie goedkope massaproduc-ten”, vervolgt Braks. ,,Want jekunt wel nagaan dat er onderbelabberde omstandighedenen bij extreem lage prijzenweinig aandacht uitgaat naardegelijke en verantwoordeproductie. We kennen alle-maal de uitwassen in dekledingindustrie en dat geldtook voor voedingsmiddelen.Terwijl juist bij eten hetbewustzijn van consumententoeneemt, want we willenterecht weten wat we in onzemond stoppen. De aandachtvoor het verhaal achter pro-ducten groeit: wat zit erin,hoe is het gemaakt, waarkomt het vandaan? Zelf be-taal ik met plezier een paardubbeltjes meer als ik danzeker weet dat het goed zit.Als het al duurder is hoor,want het is maar net waar-mee je vergelijkt. Bovendienzeggen veel van onze klan-ten: als ik dan toch geld uit-geef, dan wil ik het ook goedbesteden. En dat kan in deWereldwinkels uitstekend.”

Amber Boomsma

Lenie Braks: ,,Bij Wereldwinkels geen massaprullaria, maar unieke producten met een verhaal.” EIGEN FOTO

Wereldwinkel trendsetter in fairtradeDe Wereldwinkel is nog steeds het meest herkenbare adres voor fairtrade producten. Lenie Braksvertelt over het veranderende imago van de authentieke shops.

Minke van der Goot (CDA) – Raadslid Kollumerland (rechts op defoto). Links Fré Bootsma, de voorzitter van de Wereldwinkel.

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten.

Een groeiend aantal gemeenten hebben het predicaat Fairtra-de Gemeente of streven daarnaar. Zeker sinds ProvincialeStaten uitsprak de eerste Fairtrade provincie van Nederland tewillen worden, zijn we hard op weg naar Fryslân Fairtrade.Deze zomer volop aandacht in de Friese weekbladen voorFairtrade. Deze pagina’s komen tot stand met medewerkingvan mensenrechtencentrum Tûmba.

WO 27 AUGUSTUS 2014 Het laatste nieuws op nieuwedockumercourant.nl Regio | 25

De Millenniumdoelen hebben betrekking opinternationale afspraken over wereldwijdearmoedebestrijding. Deze doelen zijn in 2000vastgesteld door de VN en lopen volgend jaaraf. Zo is bijvoorbeeld vastgelegd dat in 2015alle jongens en meisjes naar school gaan.

Millenniumdoelen: in achtstappen naar betere wereld

Bij steeds meer Friese bedrijven en over-heidsinstellingen wordt fairtradekoffie ge-schonken. Deze koffie is voorzien van het MaxHavelaar-keurmerk en garandeert dat produ-centen in Derde Wereldlanden hun productenvoor een eerlijke prijs hebben verkocht.

Fairtradekoffie: eerlijke koffiemet Max Havelaar-keurmerk

,,Fairtrade spreekt mij enormaan. In de gemeente Kollu-merland was ik eerder be-trokken bij de Wereldwinkel.En op dat moment realiseer-de ik me: Kollumerland moetook een Fairtradegemeenteworden. Dat móeten we hiervan de grond kunnen krijgen.Daarom heeft de CDA-fractiede fairtradeprincipes bespro-ken en een motie ingediend.Daar was de meerderheidvoor in de gemeenteraad.Hierdoor kon de motie wor-den meegenomen in de be-groting van 2014. En zo is hetballetje gaan rollen.Ik merk dat binnen onzegemeente verschillendepartijen positief tegenoverfairtrade staan. De Wereld-winkel noemde ik al eerder,maar ook de protestantsekerk wil hiermee aan de slag.De gemeente Kollumerlandheeft een ambtenaar, Mein-dert Pander, verantwoorde-lijk gemaakt voor alles wat errondom fairtrade in onzegemeente gebeurt. Hij werktin nauwe samenwerking metmensenrechtenorganisatieTûmba. Hun rol is vooralondersteunend. Ze hebbenbijvoorbeeld een nulmeting

verricht, zodat we kondenzien welke supermarkten,horecagelegenheden enandere instanties bezig warenmet fairtrade.In Kollumerzwaag is inmid-dels het fairtradecertificaataan een supermarkt uitge-reikt. Twee horecabedrijvenzijn ook erg enthousiast. Zijwillen hun bedrijfsvoeringvolledig Fairtrade maken.Dit zijn kleine stapjes in eenlang proces naar eerlijkehandel. Fairtrade draait omrentmeesterschap en solidari-teit. Dat komt overeen met deuitgangspunten van het CDA.Wij willen dat mensen, waardan ook ter wereld, de juisteprijs krijgen voor de produc-ten die ze leveren.Na een jaar kan ik conclude-ren dat er al best veel is be-reikt. Door de nulmeting zijnveel mensen in onze gemeen-te bewust geworden vanfairtrade. Binnen het gemeen-tehuis wordt de bedrijfsvoe-ring ook aangepast. Bijna allekoffieautomaten zijn ge-schikt voor fairtrade koffie ende gemeente Kollumerlandbrengt dit onderwerp in demedia onder aandacht. Fair-trade lééft in Kollumerland!”

‘Fairtrade is solidariteiten rentmeesterschap’

FRYSLÂNWie zelden of nooit een We-reldwinkel binnenstapt, zalbij veel locaties aangenaamverrast zijn door de eigentijd-se formule. En met meer dantwintig van deze zelfstandigefairtrade shops in Fryslân iser altijd wel eentje dichtbij.Bovendien bieden de Wereld-winkels tegenwoordig ookeen deel van hun assortimentonline aan via een landelijkewebsite (zie www.wereldwin-kels.nl/products). Het aanbodis veelzijdig: van leuke ca-deaus, originele woonspullenen (h)eerlijke levensmiddelentot fraai speelgoed, hebbedin-getjes en onderscheidendemodeaccessoires. Alles komtuit andere culturen en isgemaakt met respect voormens en milieu.

Idealen en commercie,,Bij ons geen saaie massa-prullaria, maar unieke spul-len met een verhaal erbij”,zegt Lenie Braks van de We-reldwinkel in Grou. ,,Door deeerlijke handel hebben onzeproducenten in armere delenvan de wereld een menswaar-dig bestaan. Zelfstandig en

gelijkwaardig bovendien, metdank aan onze aankopen inhet rijke Westen. Geld inza-melen voor goede doelen isook een mooi streven, maarop lange termijn help jemensen niet met alleen eenzak geld. Wél met eerlijkehandel en daarom spreekt deWereldwinkel mij zo aan. Indit concept komen idealen encommercie samen, iets watook de nieuwe generatiesweer heel bewust nastreven.”

De Wereldwinkel is blij metde groep jongvolwassenendie graag reist en bewusterekeuzes maakt omdat ze alveel van de wereld hebbengezien.

,,We zien deze mensen steedsvaker in onze winkels. Sowie-so merken we dat kinderenen jongeren grote interessehebben in het verhaal achterde producten. Zij willenoprecht bijdragen aan eenbetere wereld. Net zoals detrouwe kring vaste klantenvanaf het eerste uur, die altientallen jaren heel bewustfairtrade inkopen. Al is hetnatuurlijk net zo waardevol

dat steeds meer trendy vrou-wen bij de Wereldwinkelshoppen omdat ze graagorigineel voor de dag willenkomen met woonaccessoiresof cadeautjes.”

KwaliteitsgarantieEigenlijk best grappig datWereldwinkels lange tijd eengeitenwollensokkenimagohadden, terwijl ze nu steedsbeter in de tijdgeest passen.,,Wij waren onze tijd gewoonver vooruit”, lacht Braks. Zemerkt dat vooroordelen hetmeest bij de oudere generatieleven, ontstaan in de tijd datje fairtrade rietsuiker bijwijze van spreken moestlosbikken. ,,Het fenomeenWereldwinkel bestaat al bijnaeen halve eeuw, dus natúúr-lijk is er in de tussentijdenorm veel veranderd. Tengoede! Vroeger namen demensen die bewuste keuzesmaakten genoegen met watminder. Nu weten we datkwaliteit en iets goeds doenvoor de wereld prima samen-gaan. Sterker nog, juist dóórdie eerlijke prijzen blijftkwaliteit haalbaar.”,,De officiële fairtradelabels

zijn tegenwoordig eerder eengarantie voor kwaliteit dan aldie goedkope massaproduc-ten”, vervolgt Braks. ,,Want jekunt wel nagaan dat er onderbelabberde omstandighedenen bij extreem lage prijzenweinig aandacht uitgaat naardegelijke en verantwoordeproductie. We kennen alle-maal de uitwassen in dekledingindustrie en dat geldtook voor voedingsmiddelen.Terwijl juist bij eten hetbewustzijn van consumententoeneemt, want we willenterecht weten wat we in onzemond stoppen. De aandachtvoor het verhaal achter pro-ducten groeit: wat zit erin,hoe is het gemaakt, waarkomt het vandaan? Zelf be-taal ik met plezier een paardubbeltjes meer als ik danzeker weet dat het goed zit.Als het al duurder is hoor,want het is maar net waar-mee je vergelijkt. Bovendienzeggen veel van onze klan-ten: als ik dan toch geld uit-geef, dan wil ik het ook goedbesteden. En dat kan in deWereldwinkels uitstekend.”

Amber Boomsma

Lenie Braks: ,,Bij Wereldwinkels geen massaprullaria, maar unieke producten met een verhaal.” EIGEN FOTO

Wereldwinkel trendsetter in fairtradeDe Wereldwinkel is nog steeds het meest herkenbare adres voor fairtrade producten. Lenie Braksvertelt over het veranderende imago van de authentieke shops.

Minke van der Goot (CDA) – Raadslid Kollumerland (rechts op defoto). Links Fré Bootsma, de voorzitter van de Wereldwinkel.

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten.

Een groeiend aantal gemeenten hebben het predicaat Fairtra-de Gemeente of streven daarnaar. Zeker sinds ProvincialeStaten uitsprak de eerste Fairtrade provincie van Nederland tewillen worden, zijn we hard op weg naar Fryslân Fairtrade.Deze zomer volop aandacht in de Friese weekbladen voorFairtrade. Deze pagina’s komen tot stand met medewerkingvan mensenrechtencentrum Tûmba.

Page 19: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 1 OKTOBER 2014 Het laatste nieuws op nieuwedockumercourant.nl Regio | 29

In de HEMA-filialen worden op initiatief vanReturn to Sender kleurrijke en handgemaaktearmbandjes verkocht. Met nog vele andereprojecten worden hiermee lokale werkzaam-heden gestimuleerd. De arbeiders ontvangeneen eerlijk loon voor hun werk. Met uw aan-schaf van zo’n armband helpt u dus mee aanbetere leefomstandigheden!

Pure armbandjes uit BraziliëTûmba verbindt Fryslân met de wereld. Tûm-ba legt dwarsverbanden van antidiscriminatietot duurzaamheid en van fairtrade tot hettegengaan van pesten op het schoolplein. Hetzijn thema’s die op het eerste oog verschillen,maar bij nadere beschouwing hand in handgaan omdat ze gebaseerd zijn op dezelfdeuitgangspunten: út leafde foar de wrâld.

Tûmba: liefde voor de wereld

BOLSWARDBij Brandsma denken zegraag in concepten. Fairtradekoffiebonen? Helemaal goed,maar dan liefst ook een cupjebiologische melk en fairtraderietsuiker ernaast. ,,Als be-drijven voor fairtrade kiezen,kunnen ze het beter zo com-pleet mogelijk doen, andersis het effect weg”, stelt RoaldSchuurman, die op kantoorin Bolsward de sales supportvan Brandsma Koffie doet.Achter zijn visie op fairtradeen duurzaamheid schuilt eennuchtere Friese kijk: ,,Waar-om zou je het niet doen? Datis een heel belangrijke vraagdie elke ondernemer zichzelfmoet stellen.”Schuurman laat zien dat jegeen wereldverbeteraar hoeftte zijn voor fairtrade. ,,Het isgewoon een realistischekeuze, want we leven in eentijd van bewustwording. Degroep die heel expliciet naarverantwoorde producten

vraagt is nog relatief klein,maar met elkaar zetten zijwel een verandering in gang.Als bedrijf maak je tegen-woordig goeie sier met ver-antwoorde alternatieven, zosimpel is het. Overigens isons hele koffieassortimentduurzaam – inclusief alumini-umvrije verpakking – waarbijwe de keurmerken Max Have-laar (fairtrade), Rainforest,Utz en Eko/Skal onderschei-den. In onze klantenkringkiest nu zo’n twintig procentbewust voor een fairtradekoffieconcept.”

Elkaar versterkenCollega Niels van den Burgheeft als accountmanagerveel klantencontact. ,,Wezien dat steeds meer onderne-mers zich serieus richten opduurzaam ondernemen, ookde horeca, waar bovendienstreekproducten populairzijn. Daar sluiten onze fairtra-de koffie en rietsuiker en

biologische melk naadloos opaan. Het versterkt elkaarzelfs. Wij leveren al ruimzestig jaar Roode Pelikaan ende fairtrade koffiebonen zijnniet meer weg te denken uithet assortiment. Want dewereld verandert. Onze klan-ten bepalen natuurlijk zelfwaar ze voor kiezen, maar wijbieden wel de keuze.”Uitgangspunt bij BrandsmaKoffie is en blijft de kwaliteit.,,We boksen soms nog optegen vooroordelen overfairtrade koffie, terwijl desmaak allang op een uitste-kend niveau zit. En dat moetook, want wij snappen datonze klanten een goede kopkoffie willen schenken. Zekerals die koffie wordt verkochtin de horeca. Nieuw is tegen-woordig dat een groeiendegroep consumenten hunkoffie nóg lekkerder vindtsmaken als ze weten dat hetverantwoord is. Die goodwillis veel waard. Steeds meer in

ieder geval, verwachten wij.”

OnderscheidenBrandsma merkt dat vooralhorecaondernemers nu nogelk dubbeltje omdraaien,soms ook ten koste van fair-trade producten. ,,Wij reke-nen dan voor dat het op eenkopje koffie bijna nietsscheelt, terwijl je die good-will van consumenten ergratis bij krijgt. Wie zich wilonderscheiden, houdt de rugrecht. Dat geldt ook voorbedrijven die bij ons duurza-me koffie en toebehoreninkopen omdat ze maat-schappelijk verantwoordwillen ondernemen. Steedsmeer grote ondernemingenmaken die overstap heelbewust. Dat inspireert ande-ren en zo gaat het balletjerollen. Want de vraag is sim-pel: waarom zou je geenfairtrade producten kiezen?”

Tekst: Amber Boomsma

Volgens Roald Schuurman is er een groeiende groep consumenten, die verantwoorde koffie nóg lekkerder vindt. FOTO CEES WALLINGA

Verschil maken met fairtrade koffieKlein kopje, groot effect: Nederlanders drinken gemiddeld meer dan 140 liter koffie per jaar. Daarvalt volgens Brandsma Koffie een wereld te winnen in duurzaam genieten.

Sita en Willem de Vries levenal jaren duurzaam. Het kopenvan fairtradeproducten zienze dan ook als een investe-ring. ,,We eten vegetarisch,gebruiken geen plastic tasjesen proberen anderen hierook in te stimuleren’’, verteltSita.,,Het is hoe wij in het levenstaan. Wij willen geen weg-werpartikelen, daar zit de

maatschappij al vol genoegmee. We hebben borden enbestek van hout en bamboe.Dit heeft, naast dat het duur-zaam is, ook het voordeel dathet snel droogt na het afwas-sen en dat je eten langerwarm blijft.En de mensen die het hebbengemaakt profiteren van deopbrengst. Daarom kopen wijfairtrade.’’

Producenten profiteren van de opbrengst

RINSUMAGEASTSinds zeven jaar houdt Frouk-je Sinnema uit Rinsumageastzich bezig met het ontwerpenvan servies. ,,Ik zie het alseen uit de hand gelopenhobby, want nog niet zo langgeleden had ik een anderebaan. Ik kreeg echter steedsmeer vragen van vrienden enkennissen of ik iets voor henwilde schilderen. Dit breiddezich verder uit, waardoor iker uiteindelijk mijn beroepvan heb gemaakt.”Inmiddels is er zo veel vraagnaar de producten van Frouk-jes Servies, dat het servies opeen fairtradelocatie in Thai-land wordt beschilderd. ,,Ver-volgens wordt servies perschip terug naar Nederlandvervoerd, waar het op 120verschillende verkooppuntenwordt verkocht. Mijn afne-mers zijn vooral servies- enlifestylewinkels en thee-schenkerijen. Hieruit kun jeeigenlijk twee zaken afleiden.Ten eerste zijn mensen opzoek naar een uniek product.Maar nog meer vinden klan-ten het prettig dat hun artike-len op een eerlijke manierworden geproduceerd. Ik

merk echt dat winkeliers enconsumenten daar steedsbewuster mee bezig zijn.”Via-via heeft Froukje Sinne-ma een betrouwbare contact-persoon in Thailand gevon-den, die op een werkplaatsvan een familiebedrijf hetproductieproces leidt. ,,Diekorte lijnen zijn belangrijk.Ik weet zeker dat ik de con-trole heb en dat de mensendaar voor een eerlijk loonwerken. Want dat is uiteinde-lijk waar het allemaal om-gaat. Iedereen, waar dan ookter wereld, moet voor eeneerlijke prijs zijn productenkunnen verkopen en ondergoede omstandigheden wer-ken.”Een paar maanden geleden isFroukje Sinnema begonnenmet het ontwerpen van jurk-jes. ,,Dit doe ik vanuit hetzelf-de gedachtegoed als waarmeeik ooit met het servies bengestart. Dit werk geeft mijheel veel voldoening. Maarnaast het feit dat ik het ont-zettend leuk vind om te doen,geeft het een heel fijn gevoeldat ik met mijn producteniets voor een familie in Thai-land kan betekenen.”

Froukje Sinnema. ,,Het geeft een heel fijn gevoel om iets voor eenfamilie in Thailand te kunnen betekenen.”

‘Iedereen moet eeneerlijk loon krijgen’

Fairtrade lééft in Fryslân, vanDokkum tot Oudemirdum envan Sint Annaparochie totWolvega. Veel Friezen zettenzich al jaren in voor eeneerlijke prijs voor de produ-centen van koffie, thee, fruit,kleding en andere producten.Een groeiend aantal gemeen-ten hebben het predicaatFairtrade Gemeente of stre-ven daarnaar. Zeker sindsProvinciale Staten zich uit-spraken de eerste fairtradeprovincie van Nederland tewillen worden, zijn we hard

op weg naar Fryslân Fairtra-de. Deze zomer was er volopaandacht in de Friese week-bladen voor fairtrade. Depagina’s kwamen tot standmet medewerking van men-senrechtencentrum Tûmba.

Page 20: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 24 SEPTEMBER 2014 Het laatste nieuws op nieuwedockumercourant.nl Regio | 29

Het aanbod van biologische en fairtrade pro-ducten in de supermarktschappen is afgelo-pen jaar weer flink gestegen. Fairtrade steegmet 20%. Gemiddeld liggen er nu 155 biologi-sche producten en 41 fairtrade producten inhet Nederlandse winkelschap.

Steeds meer fairtradeverkrijgbaar in de supermarkt

In het afgelopen jaar gaven consumenten 257miljoen euro meer aan uit aan duurzaamvoedsel ten opzichte van 2012. Het is eenstijging van 10,8%. In totaal is er voor 2,5miljard euro aan eerlijke producten verkocht.Fairtrade groeide met 13,5%.

Duurzaam voedsel steedsvaker op boodschappenlijstje

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Anna tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich al jaren invoor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie, thee,fruit, kleding. Veel gemeenten hebben het predicaat Fairtrade-gemeente. De provincie wil nu de eerste Fairtradeprovincieworden. Uw huis aan huisblad ondersteunt dat streven vanharte. De komende maanden besteden wij daarom periodiekaandacht aan fairtrade. Deze pagina’s komen tot stand metmedewerking van mensenrechtencentrum Tûmba.

BURGUMNatuurlijk, het partycentrummet restaurant aan de School-straat in Burgum is waar hunleven zich grotendeels af-speelt. Toch staan de uitba-ters van De Pleats in verbin-ding met hun omgeving.Bovendien is omgeving voorEelke en Geesje Duursma eenrekbaar begrip dat zelfs tot inontwikkelingslanden reikt.,,Wij hebben de kans gekre-gen om hier in Fryslân ietsmoois op te bouwen. Daar-door kunnen wij onszelf enhet bedrijf blijven ontwikke-len. Zo’n toekomst gunnenwij iedereen. Onze kinderen,medewerkers, naasten enleveranciers, maar óók produ-centen en ondernemers inarme delen van de wereld.Fairtrade maakt dat medemogelijk.”

Anders etenHet ondernemersechtpaarzoekt altijd naar mogelijkhe-den om hun bedrijf te verbe-teren. Alles voor de gasten,met respect voor mens enmilieu. ,,Zo kwam ook fairtra-de op ons pad”, vertelt EelkeDuursma. ,,Het is een relatiefeenvoudige manier om ietszinvols te doen, want je kuntgewoon met iets kleins begin-nen. Wij zijn gestart met

fairtrade thee en gaandewegkomen daar steeds meereerlijke producten bij, vankoffie, suiker en koekjes totfairtrade rijst, oliën en krui-den aan toe. Het mooie is dathet prachtig combineert metstreekproducten en onzewens om een zo biologisch enverantwoord mogelijk menute bieden. Want Oars Ite - deFriese campagne voor duur-zaam eten - vertalen wij bijDe Pleats in bewuste keuzesmaken en daar hoort fairtra-de als vanzelfsprekend bij.”

Kwaliteit biedenGebruikt het gezin Duursmathuis ook fairtrade produc-ten? ,,Natuurlijk! Wij dragenals ondernemers immers uithoe wij als mens in het levenstaan. Op de zaak komt daarnog bij dat we kwaliteit wil-len bieden. In het tempowaarin de wereld verandert,betekent kwaliteit tegen-woordig ook aandacht voormaatschappelijk verant-woord ondernemen en duur-zaamheid. Eerlijke en verant-woorde voedselproductenzijn belangrijk in de horeca,maar ook de rest telt mee:van energiebesparing totverantwoord tafellinnen, vanslimme logistiek tot goedomgaan met personeel en het

kritisch onder de loep nemenvan bedrijfsprocessen. Daarwerken we hard aan en wehopen dat in het najaar meteen Green Key certificaat tebekronen.”

Altijd gastvrijDe Pleats was vier jaar gele-den het eerste fairtrade res-taurant in de gemeente Ty-tsjerksteradiel. Opvallend isdat Eelke en Geesje Duursmagraag andere ondernemersmeenemen in hun proces vanbewustwording. ,,Het is inspi-rerend als we allemáál fairtra-de en duurzaam aan de slaggaan, want dan ontstaannieuwe initiatieven en ver-sterken we elkaar. Wij geven

af en toe fairtrade kookwork-shops, omdat we iedereenwillen laten zien hoe je opeen verantwoorde maniereen smaakvolle beleving kuntcreëren. Natuurlijk is hetleuk als mensen dat thuis ookzelf doen en dat horecacolle-ga’s daar hun eigen draai aangeven. Dat bijt elkaar niet,want mensen houden ervante variëren en zich op z’n tijdaangenaam te laten verras-sen. Die uitdaging gaan we bijDe Pleats met veel arbeids-vreugde aan, altijd evengastvrij en groeiend in onzeduurzame aanpak.”

Amber Boomsma

Eelke en Geesje Duursma ondernemen met respect voor mens en milieu. FOTO TRYNKE HAVINGA

Fairtrade verdient plaats in horecaHorecaondernemers Eelke en Geesje Duursma nemen met hun bedrijf De Pleats in Burgum een heelbewuste plek in op de wereld. Fairtrade hoort daar als vanzelfsprekend bij.

OUDWOUDEDe in Israël geboren Davidvan de Zwaag (49) runt sindseind 2012 buffet- eetcafé ensnackpunt De Iterij aan deFoarwei 23 in Oudwoude. Hijbegon als justitieel medewer-ker in diverse functies waar-bij hij onder andere voor hetCOA werkte. In een anderefunctie bij de VN hielp hij inzijn vrije tijd een vriend meteen restaurant aan de DodeZee met het ‘vereuropesen’en verfijnen van de smaakvan het eten voor de toeris-ten. Deze waren wat mindergewend aan bijvoorbeeld hetvele gebruik van munt encitroen in de gerechten in hetMidden-Oosten.Als student had Van derZwaag al baantjes in de hore-ca en de al aanwezige passievoor voedsel en koken werddaar aangewakkerd. Tijdenszijn verblijven in het buiten-land zag hij de uitbuiting enellende in de Derde Wereld-landen onder andere in Afri-ka en realiseerde hij zichsteeds meer dat de rijkdom inde wereld eerlijker verdeeldmoest worden.Een aantal jaren geleden washet tijd om een andere weg inte slaan. Na een grondige

verbouwing werd in een oudepleats in Oudwoude De Iterijgeopend. Met heel veel ruim-te voor een eetbuffet waar-door de prijzen lager zijn ener voor iedereen een goedebetaalbare maaltijd geser-veerd kan worden.Vanaf het begin is David vander Zwaag met fairtradeproducten gaan werken enproducten uit de omgeving.Zo betrekt hij zijn vlees bij-voorbeeld van AmbachtelijkSlagerij Menno Hoekstra uitAnjum. Maar ook de leveran-ciers van zijn vis en vegetari-sche producten worden metzorg door hem uitgekozen.Vanuit zijn idealisme heeftVan der Zwaag enige tijdgelden een soort voorlich-tingsgesprek gesprek gehadmet een manager van deMacro. ,,Niet dat het nu directmijn verdienste is geweest”,zegt hij, ,,maar als ik daar nubinnenloop is er toch eenbehoorlijk assortiment metfairtrade producten. Dan hebik toch het gevoel dat mijnidealisme ook daar wordtopgepakt.” Bij De Iterij kanmen zelfs kosher eten, maardaarvoor dient men dan welvan tevoren contact over opte nemen.

Medewerkster Sjoukje Heins, eigenaresse Lenie van der Zwaag engast Jan Kamstra in De Iterij. FOTO ATZE H. VAN DER PLOEG

Passie voor voedsel bijDe Iterij in Oudwoude

Roos Euson werkt in de We-reldwinkel in Leeuwarden,maar koopt er zelf ook regel-matig iets. Zo is ze dol op denieuwe fairtrade rijstsoort dieonlangs aan het assortimentis toegevoegd. ,,Het lijkt opde rijst die mijn moedervroeger kookte toen ik kleinwas. Die smaak miste ik.Daarom ben ik blij dat ikdeze rijst heb ontdekt. Ik hebal drie pakken gehaald!’’ De rijst heet Basmati & Red.

Klant in de winkel

Page 21: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 17 SEPTEMBER 2014 Het laatste nieuws op nieuwedockumercourant.nl Regio | 25

In de HEMA-filialen worden op initiatief vanReturn to Sender kleurrijke en handgemaaktearmbandjes verkocht. Met nog vele andereprojecten worden hiermee lokale werkzaam-heden gestimuleerd. De arbeiders ontvangeneen eerlijk loon voor hun werk. Met uw aan-schaf van zo’n armband helpt u dus mee aanbetere leefomstandigheden!

Pure armbandjes uit BraziliëTûmba verbindt Fryslân met de wereld. Tûm-ba legt dwarsverbanden van antidiscriminatietot duurzaamheid en van fairtrade tot hettegengaan van pesten op het schoolplein. Hetzijn thema’s die op het eerste oog verschillen,maar bij nadere beschouwing hand in handgaan omdat ze gebaseerd zijn op dezelfdeuitgangspunten: út leafde foar de wrâld.

Tûmba: liefde voor de wereld

Fairtrade lééft in Fryslân, vanDokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie totWolvega. Veel Friezen zettenzich al jaren in voor eeneerlijke prijs voor de produ-centen van koffie, thee, fruit,kleding en andere producten.Een groeiend aantal gemeen-ten hebben het predicaatFairtrade Gemeente of stre-

ven daarnaar. Zeker sindsProvinciale Staten uitsprak deeerste fairtrade provincie vanNederland te willen worden,zijn we hard op weg naarFryslân Fairtrade. Deze zomervolop aandacht in de Frieseweekbladen voor fairtrade.De pagina’s komen tot standmet medewerking van men-senrechtencentrum Tûmba.

Wilma Henstra kiest voorfairtrade thee. Deze doet zecadeau. ,,Als ik een cadeauzoek, is de Wereldwinkel deeerste winkel waar ik gakijken’’, vertelt ze. ,,Ze heb-ben hier hele leuke spullen.Dat het fairtrade is, dat ismooi meegenomen. Maar datis niet de reden dat ik hierregelmatig winkel. De ca-deaus die je hier koopt zijnmeer persoonlijk en bijzon-der. De thee past vanwege deteksten die op het doosjestaan goed bij degene die hetkrijgt. Deze zijn hartverwar-mend en toepasselijk voor

een afscheid. En het is eenechte theedrinker. Dus datmoet goedkomen.’’

Eerlijke cadeaus

Wilma Henstra koopt thee.

Met haar fairtrade kledingza-ken is Floortje Dessing eeninspirerend boegbeeld als hetgaat om eerlijke mode diehip, stijlvol en duurzaam is.Nukuhiva. Zo heten de tweeeerlijke kledingzaken dieFloortje Dessing opende inAmsterdam (2006) en Utrecht(2008). Helaas nog geen filiaalin Fryslân dus, maar als detv-presentatrice zonder moei-te de hele wereld over reist,kunnen wij Friezen best eenkeer de trein pakken om ineigen land verantwoord teshoppen. ,,We krijgen inder-daad bezoekers uit alle hoe-ken van Nederland’’, wetenFloortje en haar zakenpart-ner Guido Keff te vertellen.,,Uit recent marktonderzoekblijkt dat ruim de helft vanonze klanten speciaal naarNukuhiva komt om kledingte kunnen kopen die metrespect voor mens en milieuis gemaakt. Zij zijn kritischen willen het naadje van dekous weten.”

Track & traceDe verkopers bij Nukuhivakunnen hun klanten allesvertellen over de herkomsten productiewijze van dekleding, accessoires en lifes-tyleproducten. ,,Nou ja, bijnaalles”, zegt Floortje eerlijk.,,Soms willen mensen zelfsweten of het naaigaren welverantwoord is, maar niet elkdetail is te achterhalen.”

Guido vult aan: ,,We kiezenonze modelabels heel zorg-vuldig en steeds meer mer-ken hebben een track & tracesysteem of een QR-code omklanten informatie te ver-strekken over de herkomst.Ze moeten wel, want hetbewustzijn groeit, zeker sindsschandalen in de kledingin-dustrie breed zijn uitgemetenin de media. Dat zet mensentoch aan het denken.”

Fairtrade werktFloortje, tevens ambassadeurvoor Max Havelaar, is eenpraktische idealist. Door haarwereldwijde reisavonturen iszij ervan overtuigd dat fair-trade een systeem is dat echtwerkt. ,,Een eerlijke prijsbetalen voor producten is hetmeest doeltreffend en zouheel gewoon moeten zijn.Onze klanten begrijpen daar-om prima dat wij niet aanextreme uitverkoop doen.Want als we steeds maaronder de kostprijs duiken,houden we met elkaar eenillusie en een onhoudbaresituatie in stand. Het is be-langrijk dat we beseffen watde waarde is van voedsel,kleren en gebruiksvoorwer-pen en dat we bereid zijn datprijskaartje te betalen. Be-wust kopen geeft zoveel meervoldoening, omdat je zekerweet dat jouw nieuwe spullenniet over de rug van iemandanders zijn gemaakt. Wij

willen zelf toch ook nietworden uitgebuit?”

Invloed consumentenZelf dragen Floortje en Guidozo veel mogelijk fairtradekleding. Ze zitten dicht bijhet vuur, al merken ook zijdat het niet altijd een haalba-re kaart is. ,,Floortje houdtvan hardlopen, alleen zijn ernog geen verantwoorde hard-loopschoenen verkrijgbaar opde markt”, vertelt Guido.,,Wij hopen natuurlijk datsteeds meer merken over-gaan tot fairtrade productieen handel. Onder druk vanhet publiek is dat haalbaar, albeseffen consumenten nog

onvoldoende hoe groot huninvloed is door het eigenkoopgedrag.” Hebben ze nogtips voor Friezen die Nukuhi-va net wat te ver vinden vooreen middagje kledingshop-pen? “Op onze website staatinformatie over alle modela-bels die wij verkopen. Dezemerken worden in veel meerwinkels verkocht, ook inFriesland of bij online web-shops. Fairtrade is dichterbijdan je denkt. Een kwestie vangericht zoeken en bewustkopen.” Meer informatie:www.nukuhiva.nl.

Tekst: Amber Boomsma

Door haar wereldwijde reisavonturen is Floortje Dessing ervan overtuigd dat fairtrade echt werkt. FOTO: Humphrey Daniëls.

Fairtrade fashion: staat goed, zit lekkerMet haar fairtrade kledingzaken is Floortje Dessing een inspirerend boegbeeld als het gaat omeerlijke mode die hip, stijlvol en duurzaam is.

DOKKUMHenderikus Lalkens werkt aldertig jaar in de textiel. ,,Ikweet dat er dingen gebeurendie niet door de beugel kun-nen, daar wil ik verre vanblijven”, vertelt hij. In zijnwinkel Dizzy Mode in Dok-kum verkoopt hij daaromfairtrade kleding. Duurzaam-heid vindt hij ook belangrijken dat komt terug in de in-richting van zijn winkel.Bij het restylen van de winkelzijn zoveel mogelijk gerecy-clede materialen gebruiktvoor een vintage look. Verderhangt er energiezuinige LEDverlichting in de winkel.Momenteel is zo’n tien pro-cent van de kleding die hijverkoopt fairtrade. Het liefstezou de winkelier dit percenta-ge wat opschroeven, maarvooralsnog is dat niet haal-baar. ,,We proberen het welsteeds. We hebben in hetverleden een groter aanbodin eerlijke kleding gehad,maar ik merk dat de consu-ment er nog niet helemaalaan toe is.” De prijs is volgensLalkens de boosdoender.,,Fairtrade kleding is toch ietsprijziger en dat schrikt af.”Maar de ondernemer geeft

niet op en voegde voor ditnajaar twee nieuwe fairtrademerken aan zijn assortimenttoe. Zo verkoopt hij dit najaarwollen truien van het merkInti. ,,Twee Nederlandershebben dit merk opgezet. InZuid-Amerika wordt aanvrouwen geleerd om te brei-en. Lokale boeren leveren dewol. Het levert een bijzonderproduct op, want geen enkeletrui is hetzelfde. De ene truivoelt anders aan dan de ande-re, omdat elke trui door eenandere vrouw gebreid is. Ditproduct onderscheidt zichdaardoor van de rest van decollectie.”Ook kunnen klanten ditnajaar in Dokkum terechtvoor spijkerbroeken van hetmerk Blue Loop. ,,Deze spij-kerbroeken bestaan geheeluit gerecycled materiaal. Ditrecyclen gebeurt in Neder-land, daarna gaat het verkre-gen garen naar Italië. Debroeken worden daar ge-maakt.” Lalkens is blij metzulke initiatieven, maar wathem betreft mag er nog weleen schepje bovenop. ,,Ik zouhet liefste zien dat alle kle-ding eerlijk en duurzaamgemaakt wordt.”

Henderikus Lalkens in een fairtrade Kuyichi jeans en een trui vanInti.

Het liefst alle kledingfairtrade en duurzaam

Page 22: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 3 SEPTEMBER 2014 Het laatste nieuws op nieuwedockumercourant.nl Regio | 33

De Millenniumdoelen hebben betrekking opinternationale afspraken over wereldwijdearmoedebestrijding. Deze doelen zijn in 2000vastgesteld door de VN en lopen volgend jaaraf. Zo is bijvoorbeeld vastgelegd dat in 2015alle jongens en meisjes naar school gaan.

Millenniumdoelen: in achtstappen naar betere wereld

Bij steeds meer Friese bedrijven en over-heidsinstellingen wordt fairtradekoffie ge-schonken. Deze koffie is voorzien van het MaxHavelaar-keurmerk en garandeert dat produ-centen in Derde Wereldlanden hun productenvoor een eerlijke prijs hebben verkocht.

Fairtradekoffie: eerlijke koffiemet Max Havelaar-keurmerk

DOKKUMMaatschappelijk verantwoordondernemen vindt Titus Vogtbelangrijk. In zijn Jumbo-filiaal in Dokkum wordendan ook volop fairtrade pro-ducten verkocht. ,,We heb-ben een heel schap vol meteerlijke producten. Er issteeds meer te krijgen, hetassortiment neemt alsmaartoe. Twee jaar geleden kregenwe het fairtrade-certificaatvanwege ons grote assorti-ment.”Ondernemer Vogt heeft nietalleen oog voor eerlijke pro-ducten uit het buitenland,ook producten uit de eigenstreek krijgen volop de aan-dacht. ,,Sinds 2008 houdenwij ons bezig met streek-producten zoals bijvoorbeeldaardbeien, kersen, appels,vlees en zuivel”, zo vertelt deondernemer. Onder de noe-mer ‘Samen Sterk’ werktTitus Vogt samen met delokale partners. ,,Het is een

kwestie van lokaal goed omje heenkijken. Alles is vers enhet is ook beter voor hetmilieu omdat de productennu niet zo lang vervoerdhoeven te worden.”Om de producten extra tebelichten komt er geregeld insamenwerking met ‘Oars ite’een gastkok koken in dewinkel. In november traptewethouder Albert van derPloeg van gemeente Dongera-deel af. Samen met kok JacobZuidema stond hij in het‘foodtheater’ in de Jumbo omeen Friese stoofpot te maken.Dit gerecht bestond geheeluit Friese streekproducten uitde buurt van Dokkum, zoalspastinaak, Fries streekvlees,wortelen, aardappels enknolselderij.,,De klanten reageren hierheel enthousiast op”, verteltVogt. ,,En klanten vragen ooksteeds vaker om eerlijkeproducten. Het is leuk omhen te blijven verrassen.”

Kok Jacob Zuidema (links) samen met wethouder Albert van derPloeg in het ‘foodtheater’ in de Jumbo.

De klanten verrassenmet streekproducten

FRYSLÂNCathelijne Lania draagt haarFriese roots nog steeds uit inhaar levensmotto: ‘Sinne enwille kinne in protte tille’.Dat plezier straalt ze zicht-baar uit als ze vertelt over ABeautiful Story, haar bedrijfdat met kleurrijke sieraden-collecties verhalen deelt overtalenten, vakmanschap eninspiratie en uit andere cultu-ren. ,,Onze uitdaging is omdie te verbinden met de ver-halen van onze klanten, wantsieraden zijn heel persoon-lijk. Modetrends spelen eenrol, maar veel interessanterzijn de betekenissen vanbijvoorbeeld de stenen, kleu-ren en symbolen die we ge-bruiken. Daarmee kun jevoor jezelf of iemand andersiets heel eigens kopen.”

Eigen verhaalDat de kettingen, armbandenen ringen van A BeautifulStory fairtrade zijn, is eenverhaal dat gaandeweg naarde achtergrond verschuift.,,Wij willen de nadruk leggenop wat onze producenten inhuis hebben. Het gaat om

hun vakmanschap en om desieraden die ze maken. Kwali-teit staat voorop en dat wedaar een eerlijke prijs voorbetalen, is vanzelfsprekend.Voor de meeste van onzeklanten is de fairtrade-factormooi meegenomen. De ver-halen achter onze sieradenspreken altijd aan, maar alsmensen de spullen niet mooivinden, dan kopen ze niets.Het eigen verhaal van klan-ten is daarom ons uitgangs-punt. Want er kan pas handelplaatsvinden als zij zichaangesproken voelen dooronze collecties.”

Mooiere wereld,,Fairtrade is wel de kern vanons bestaan als bedrijf”,benadrukt Cathelijne, die bijstages en vrijwilligerswerk inontwikkelingslanden werdgeraakt door de armoede.,,Die onrechtvaardigheid isme altijd bijgebleven, ooktoen ik na mijn studie bij eengroot concern carrière maak-te als brandmanager.Mijn kans om de wereld eenbeetje mooier te makenkwam toen ik met een be-

vriende zilversmid uit Nepaleen sieradenconcept bedacht.Want naast armoede is daaróók veel talent en vakman-schap dat een eerlijke kansverdient. A Beautiful Storywerkt inmiddels met vierproducenten, goed voordertig banen. Door hun talentte combineren met het onze,vinden deze prachtige siera-den hun weg naar de markt,zodat een breed publiek zekan kopen. Van zo’n mooiesynergie krijg ik elke dagweer energie.”

Authentieke lookCathelijne is sinds 2006 full-time ondernemer en heefteen klein team van bevlogenmensen om zich heen verza-meld. De sieraden van ABeautiful Story zijn op bijnatweehonderd verkooppuntenverkrijgbaar. Ook in Fryslân,zoals in Burgum, Drachten,Heerenveen, Leeuwarden enop de Waddeneilanden. Bo-vendien zijn de sieraden in deonline shop voor iedereentoegankelijk. ,,Een deel vande klanten koopt heel bewustbij ons omdat we fairtrade

zijn, maar voor de grootstegroep zijn de kwaliteit, na-tuurlijke materialen en ont-werpen doorslaggevend. Hetfeit dat onze sieraden metaandacht en handgemaaktzijn, wordt ook zeer gewaar-deerd. Die kwaliteit zie je eraan af en door de authentiekeuitstraling kunnen modebe-wuste vrouwen een heeleigen draai aan hun lookgeven."

Verhalen zijn en blijven dedrijfveer van Cathelijne, haarteam en de producenten. Zevormen de bron van huncreativiteit. Heel toepasselijkzijn daarom de nieuwe Story-book Jewelry: kleine thema-schrijfboekjes met een uniekarmbandje. Elke blik op hetsieraad herinnert je eraan ominspirerende gedachten op teschrijven. Want zo ontstaanweer nieuwe verhalen!

Meer informatie: www.geluk-doorgeven.nl en www.abeau-tifulstory.n

Amber Boomsma

Cathelijne Lania geeft talent en vakmanschap in ontwikkelingslanden graag een kans. FOTO: HADEWYCH VEYS

Verhalen vormen de drijfveerAchter sieraden gaan persoonlijke verhalen schuil: die van de maker én de koper. Het fairtrade labelA Beautiful Story weet die twee werelden prachtig aan elkaar te smeden.

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega .Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten. Een groeiend aantalgemeenten hebben het predicaat Fairtradegemeente of stre-ven daarnaar. Zeker sinds Provinciale Staten uitsprak de eersteFairtrade provincie van Nederland te willen worden, zijn wehard op weg naar Fryslân Fairtrade. Deze zomer volop aan-dacht in de Friese weekbladen voor Fairtrade. Deze pagina’skomen tot stand met medewerking van mensenrechtencen-trum Tûmba.

Page 23: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 20 AUGUSTUS 2014 Het laatste nieuws op heerenveensecourant.nl Regio | 23

Op vrijdag 5 en zaterdag 6 september vindenin IJlst de Millenniumfestiviteiten plaats. Eengroot onderdeel daarvan is de Millennium-loop. Diverse teams, variërend van twee tot22 deelnemers, leggen dan honderd kilometeraf voor The Hunger Project.

Millenniumloop: honderdkilometer voor het goede doel

Een lokale boer loopt met zijn mand vol ca-caovruchten door het Afrikaanse landschap.Steeds meer Westerse organisaties rakendoordrongen van het belang van Fairtrade. Ditkomt de levensomstandigheden van dezeboer, en met hem vele anderen, ten goede.

Geen meloenen, maar tallozemanden vol cacaovruchten

HEERENVEEN,,Heerenveen manifesteertzich sinds 2007 nadrukkelijkals Millenniumgemeente.Maar wat Fairtradebeleidbetreft, zijn we er nog niet.Daar ligt voor ons de komen-de jaren een grote uitdaging.We zijn ondernemers misge-lopen, omdat zij hun assorti-ment moesten aanpassen metFairtradeproducten. Dit hadniet bij iedereen de hoogsteprioriteit. En gezien het feitdat de afgelopen jaren ookvoor ondernemers financieelen economisch zwaar waren,begrijp ik dat ook wel.Wij zien Fairtrade als één vande vele projecten, die bijdra-gen aan de ontwikkeling vande Derde Wereld. We helpen,samen met de inwoners vande gemeente Heerenveen,veel initiatieven in Vietnam,Oeganda, Nepal en Zuid-Afrika met een millennium-subsidie. Dit blijft nodig,zolang het niet vanzelfspre-kend is dat kinderen iederedag gezond eten, of naarschool kunnen gaan.Kleine initiatieven leiden dustot heel mooie resultaten.Schoon water voor Mozambi-

que is bijvoorbeeld een anderproject dat we met de Provin-cie Fryslân ondersteunen. Westellen daar ambtelijke capa-citeit voor beschikbaar.Met betrekking tot Fairtrade,heeft de Wereldwinkel inHeerenveen als trendsettergefungeerd. Ik vind dat zijhet gedachtegoed van eerlij-ke handel heel goed promo-ten. Men moet ergens andersop de wereld net zo de kostverdienen zoals dat hiergebeurt. Duurzaamheid enarmoede de wereld uit - datzijn de twee millennium-speerpunten van onze ge-meenteraad. Hier ligt tijdensde uitvoering de focus op.Het is fantastisch om nu,zeven jaar nadat we Millenni-umgemeente zijn geworden,de resultaten van onze in-spanningen te zien. Vanvoetbalverenigingen totkunstenaars – iedereendraagt een steentje bij. Na-tuurlijk zijn dit druppeltjesop een gloeiende plaat, maaralle kleine beetjes helpen. Nuis het zaak om deze positievelijn door te trekken. Het dichtbij huis werken aan eenbetere wereld kan beginnen!”

‘Van kleine initiatieventot mooie resultaten’

Coby van der Laan (PvdA) – Wethouder Heerenveen

Jet Klaren wil een leuk ca-deau aan de stagiaire bij haarop school geven. ,,Ze spaartvoor een wereldreis. Eenspaarpot in de vorm van eenwereldbol lijkt me dan eengoed cadeau’’, zegt ze meteen glimlach. Juist voor ca-deaus kijkt ze bij de Wereld-winkel. Boodschappen doetJet hier niet. ,,Ik vind anderekoffie gewoon lekkerder.Maar als het even kan, neemik wel een Fairtradeproductmee. Ik leer de kinderen opschool ook over eerlijke

handel. We behandelen danMax Havelaar en hoe mensenwerken aan de andere kantvan de wereld. Ik vind datiedereen daar wel bewust vanmoet zijn.’’

De consument: Klaren

Ze maakt niet bewust recla-me voor Fairtradeproducten,maar gebruikt die wel dege-lijk in haar keuken. ,,Desmaak en kwaliteit zijn uit-stekend, precies wat hobby-koks als ik belangrijk vin-den.” Eerlijk in alle opzichtendus, die fairtrade producten:van productie en handel totkwaliteitsklasse en smaak-sensatie. Daarom heeft Siets-ke Poepjes vertrouwen in dekeuzes die wij met z’n allenals consument maken. ,,Weeten steeds bewuster en datheeft invloed op ons koop- enkookgedrag. Streekproductendoen het goed, maar veellekkers komt alleen van ver,zoals koffie, thee, chocoladeen bananen. Daarom is Fair-trade zo belangrijk en vind ikhet fantastisch dat deze pro-ducten steeds vaker verkrijg-baar zijn in de supermarkt.Want dat laat zien dat wesinds de intrede van de We-reldwinkels al een flinkesprong gemaakt hebben.”De enthousiaste hobbykok iszelf dol op verse curry’s, dieze bereidt met fairtrade ko-kosmelk. ,,Als ik weinig tijdheb, zijn de kruidenpasta’svan Fairtrade Original ookheerlijk. Die zijn nog nietoveral verkrijgbaar, maarzouden het volgens mij heelgoed doen. Het punt is dat wij

als consumenten moetenwéten dat er keuze is vooreerlijke handel. Nog belang-rijker is dat we er in onzeomgeving mee in aanrakingkomen. Dáárom streven wijnaar Fryslân Fairtrade.”Eten en drinken doen weallemaal, elke dag opnieuw.Daarom zijn Fairtrade voed-selproducten een heel goedestart voor wie wil bijdragenaan eerlijke handel. De keu-zemogelijkheden voor Fair-trade kleding, cadeaus, heb-bedingen, sieraden en woon-accessoires zijn in Frieslandwat beperkter, maar ook opsteeds meer adressen ver-krijgbaar. ,,Reden te meer omde schouders onder FryslânFairtrade te zetten”, vindtPoepjes. ,,Veel gemeentenzijn goed op weg sinds destart van de campagne in2012, maar ik ben nog niettevreden, want de teller staatpas op drie officiële Fairtrade-gemeenten. Veel gemeentenzijn er dichtbij, maar er zijnnog flink wat slagen te ma-ken om als provincie deFairtradetitel te verdienen.”De gedeputeerde heeft eenheldere visie op de Fairtradeontwikkeling in de provincie.,,Wij leggen niets op, wanthet beklijft alleen als deslagkracht van onderopkomt, uit de lokale gemeen-

schappen en regio’s zelf.Natuurlijk geven wij alsprovincie het goede voor-beeld en faciliteren we –samen met Tûmba – de ge-meenten zoveel mogelijk bijhet opbouwen van kennis enkunde. We zien dat gemeen-ten echt wel willen, maar zehebben niet allemaal vol-doende mankracht en geldbeschikbaar om fairtradevoldoende in de steigers tezetten. Het zou jammer zijnals alle energie en inspannin-gen daarop afketsen, daaromhebben de Provinciale Statenbesloten nog een extra finan-

ciële impuls te geven.”En de portemonnee van deconsument? ,,Wie wil of moetbesparen en toch eerlijk engezond wil eten, kan genoegslimme keuzes maken. Kijkmaar naar het nieuwste boekvan Jamie Oliver, Bespaar metJamie. Zo min mogelijk weg-gooien en kiezen voor biolo-gisch en kwaliteit is de trend.Fairtrade Original verwoordthet prachtig in hun slogan:het is de lekkerste manier omiets goeds te doen.”

Amber Boomsma

Sietske Poepjes: ,,Wij leggen niets op, want Fairtrade beklijft alleen als de slagkracht uit de lokale gemeenschappen en regio’s zelf komt.”

‘Fairtrade getuigt van goede smaak’Wie de twitterberichten van CDA-gedeputeerde Sietske Poepjes (35) wel leest, weet dat ze dol is opkoken en lekker eten. Er verschijnen regelmatig smakelijke foto’s van haar kookkunsten.

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten. Een groeiend aantalgemeenten hebben het predicaat Fairtradegemeente of stre-ven daarnaar. Zeker sinds Provinciale Staten uitsprak de eersteFairtrade provincie van Nederland te willen worden, zijn wehard op weg naar Fryslân Fairtrade. Deze zomer volop aan-dacht in de Friese weekbladen voor Fairtrade. Deze pagina’skomen tot stand met medewerking van mensenrechtencen-trum Tûmba.

Page 24: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 3 SEPTEMBER 2014 Het laatste nieuws op joustercourant.nl Regio | 31

Op vrijdag 5 en zaterdag 6 september vindenin IJlst de Millenniumfestiviteiten plaats. Eengroot onderdeel daarvan is de Millennium-loop. Diverse teams, variërend van twee tot22 deelnemers, leggen dan honderd kilometeraf voor The Hunger Project.

Millenniumloop: honderdkilometer voor het goede doel

Een lokale boer loopt met zijn mand vol ca-caovruchten door het Afrikaanse landschap.Steeds meer Westerse organisaties rakendoordrongen van het belang van Fairtrade. Ditkomt de levensomstandigheden van dezeboer, en met hem vele anderen, ten goede.

Geen meloenen, maar tallozemanden vol cacaovruchten

HEERENVEENDe Wereldwinkel in Heeren-veen bestaat dit jaar 35 jaaren de 66-jarige Rieki Klein-hesselink is daar al 30 jaarlang werkzaam als vrijwillig-ster. Zij leidt een klein teamdat de coördinatie regelt voorde diverse aspecten van dewinkel. De van oorsprongchemisch analiste heeft eenaantal jaren voordat ze uithet oosten van het land inFriesland neerstreek methaar man ontwikkelingswerkin Pakistan gedaan. Het gezintrok daar in 1978 heen metjongen kinderen. Omdat ze ineen afgelegen gebied woon-den en werkten zonder on-derwijsfaciliteiten zoals bij-voorbeeld een internationaleschool, heeft zij de kinderendaar vijf jaar lang zelf lesge-geven. ,,Bij terugkomst inNederland kon mijn man aanhet werk in Heerenveen enhet was bijna vanzelfspre-kend voor mij om me alsvrijwilligster op te geven bijde Wereldwinkel. Als je ineen ontwikkelingsland hebtgewoond en gewerkt en de

omstandigheden daar vannabij hebt meegemaakt, vindik dat je ook hier je daarvoorop enige wijze moet inzet-ten.” Zij is blij met het feit datze een team heeft kunnenformeren, maar streeft welnaar wat verjonging in devrijwilligersgroep. ,,Vanuitscholen krijgen wij eigenlijkmeer aanvragen in het kadervan een maatschappelijkestage dan wij kunnen plaat-sen. Dat geeft ook weer eennieuw leuk en fris elan in dewinkel. Helaas blijft het daardan bij. Een enkeling komtnog wel eens terug in dewinkel met ouders, maar wijzouden graag zien dat er uitdeze groep ook jongerenopstaan die hier vrijwilligers-werk willen doen. Zolang alshet kan zal ik dit werk blij-ven doen, ondanks onzepensioengerechtigde leeftijd.Overigens gaat mijn man ooknu nog af en toe naar Paki-stan. Wij kennen de taal ende mensen en kunnen daarnog steeds een zinnige bijdra-ge aan de opbouw van hetland leveren.”

Rieki Klein-Hesselink (rechtsonder ) met haar team.

Na leven een in Pakistan eenpassie voor fairtrade

In een Fairtradegemeentezorgen inwoners, winkels,bedrijven en de lokale over-heid samen voor meer eerlij-ke handel.Fryslân heeft inmiddels drieofficiële Fairtradegemeenten:Het Bildt, Tytsjerksteradiel enOoststellingwerf. Zij zijn eeninspirerend voorbeeld voorde andere Friese gemeentendie zich ook inspannen omzoveel mogelijk eerlijkeproducten te verkopen en tegebruiken. Als nog minimaalacht gemeenten in het ko-mende half jaar de Fairtradetitel verdienen, mag Fryslânzich in 2015 de eerste Fairtra-de Provincie van Nederlandnoemen. Waarbij de organisa-tie achter Provincie Fryslânuiteraard óók voldoet aan allegestelde criteria. De provincieheeft mensenrechtenorgani-satie Tûmba gevraagd om eenondersteunende rol te vervul-len in de ontwikkeling naarFryslân Fairtrade. ,,Op basisvan onze kennis van eerlijkehandel geven wij advies enbegeleiding, samen metervaringsdeskundigen uit dedrie voorlopende Fairtradege-meenten”, vertelt Johannesde Goede. ,,Voor gemeentendoen we nulmetingen, zodathelder is waar ze staan enwat nog nodig is om FairtradeGemeente te worden. Sommi-gen hebben al een stevigebasis, zoals Weststellingwerf,die dit jaar ook heeft uitge-sproken voor de titel te gaan.Daar zijn al heel lang werk-groepen actief voor het mili-

eu en de millenniumdoelen;betrokkenheid die je terugziet in de vraag naar fairtradeproducten. In de lokale super-markten is het aanbod alhoog en staan eerlijke keur-merken als Max Havelaar enFair Trade Original op oog-hoogte.” Het draagvlak is nietin elke gemeente al bij aan-vang zo hoog. ,,Onbekendmaakt onbemind”, denkt DeGoede. ,,Bovendien heb jeenthousiaste voortrekkersnodig, zowel binnen hetgemeentebestuur als onderlokale bedrijven, organisatiesen inwoners. Vaak is de be-reidheid er wel hoor, als jeeenmaal in gesprek bent.Laatst kwam ik bij een super-markt waarvan de eigenaarvertelde nog niet veel fairtra-de producten aan te bieden.Na onze meting wilde hijmeteen de ontbrekendespullen bestellen. Prachtig.Bij grote supermarktketenszijn we natuurlijk afhanke-lijk van de goodwill van dehoofdkantoren, maar ookdaar gaan we het gesprekmee aan als dat nodig is.” DeGoede benadrukt dat wij alsconsumenten een grotereinvloed hebben op eerlijkehandel dan we vaak denken.,,Simpelweg door fairtradeproducten te kopen en ernaar te vragen als het nietwordt aangeboden. Veelmensen zijn aangenaamverrast door de kwaliteit ensmaak, dus ik wil hen graagmeegeven: deel je ervaringen!Zet foto’s op sociale mediaka-

nalen, vertel anderen eroveren laat ze proeven. Het werktaanstekelijk, dat zien we ookbij horeca die méér wil doendan alleen fair-trade koffie,thee, bier en wijn schenken.In combinatie met bijvoor-beeld streekproducten kun-nen zij met fairtrade lekkersheel smaakvolle én eerlijkegerechten op de lunch- endinerkaart aanbieden voorbewuste consumenten.” Dathorecagelegenheden ookfairtrade op de kaart aanbie-den, is één van de criteria omFairtradegemeente te wor-den. Het minimaal benodigdeaantal deelnemers hangt afvan het inwonertal en datgeldt ook voor de deelnemen-de supermarkten, giftshops,wereldwinkels, maatschappe-lijke organisaties en overigebedrijven. ,,Bij gemeenten die

nét boven een bepaald inwo-neraantal uitkomen, kunnendie criteria een struikelblokzijn”, ervaart De Goede. ,,Danis het nog belangrijker om tefocussen op de mogelijkhe-den en inspirerende boeg-beelden te hebben. Boven-dien zijn creativiteit en en-thousiasme voor elke ge-meente belangrijk, want hetFairtrade concept is eengroeimodel. Die titel is prach-tig, maar we vormen metelkaar pas echt een Fairtradeprovincie als eerlijke handelin alle opzichten vanzelfspre-kend wordt.”

Meer informatie: www.fair-tradegemeenten.nl

Amber Boomsma

Johannes de Goede is projectleider Fairtrade en adviseur internationale samenwerking van Tûmba.

Samen op naar Fryslân FairtradeFryslân heeft de ambitie om in 2015 de eerste Fairtrade Provincie van Nederland te worden.Johannes de Goede van Tûmba vertelt hoe we dat samen kunnen bereiken.

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega .Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten. Een groeiend aantalgemeenten hebben het predicaat Fairtradegemeente of stre-ven daarnaar. Zeker sinds Provinciale Staten uitsprak de eersteFairtrade provincie van Nederland te willen worden, zijn wehard op weg naar Fryslân Fairtrade. Deze zomer volop aan-dacht in de Friese weekbladen voor Fairtrade. Deze pagina’skomen tot stand met medewerking van mensenrechtencen-trum Tûmba.

Mâria van Kessel en HeroHoekstra willen een Fairtradecadeau voor een stagiaire dieafscheid neemt. De keuzevoor de Fairtrade wijn staatvoor hen als een paal bovenwater: wij hebben het goed inNederland, laten we anderelanden hier in laten meede-len. Mâria vertelt: ,,Wij heb-ben het niet altijd makkelijk,maar wel altijd goed in Ne-derland. Ik werk bij Talantmet mensen met een handi-cap. Ik zie hoe zwaar hetleven soms kan zijn. Als je

het op deze manier voor eenander iets kunt verlichten,waarom zou je dat niet doen?Wij winkelen dus heel be-wust Fairtrade.’’

Bewust airtrade

Page 25: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 17 SEPTEMBER 2014 Het laatste nieuws op joustercourant.nl Regio | 19

De Millenniumdoelen hebben betrekking opinternationale afspraken over wereldwijdearmoedebestrijding. Deze doelen zijn in 2000vastgesteld door de VN en lopen volgend jaaraf. Zo is bijvoorbeeld vastgelegd dat in 2015alle jongens en meisjes naar school gaan.

Millenniumdoelen: in achtstappen naar betere wereld

Bij steeds m eer Friese bedrijven en over-heidsinstellingen wordt fairtradekoffie ge-schonken. Deze koffie is voorzien van het MaxHavelaar-keurmerk en garandeert dat produ-centen in Derde Wereldlanden hun productenvoor een eerlijke prijs hebben verkocht.

Fairtradekoffie: eerlijke koffiemet Max Havelaar-keurmerk

,,Het kopen van fairtradepro-ducten is de beste vorm vanontwikkelingssamenwerking.Daardoor ontstaat namelijkgezondheidszorg, scholing enworden rioleringen aange-legd. Door eerlijke handelprofiteren dus hele gemeen-schappen. Ik weet het, hetzijn druppels op een gloeien-de plaats, maar je zult nét dieene druppel maar zijn.Ik ben sinds 1979 aan deWereldwinkel verbonden.Eerst hadden we vijf jaar eenverkooppunt aan huis. Nubetrekken we een mooi pandin het centrum van Wolvega.Daar ben ik de coördinatorvan ruim vijftig vrijwilligers,waarvan er 35 in de winkelstaan.Het fijne is, dat wij nooitproblemen hebben ommen-sen te vinden. Stopt er ie-mand vanwege ouderdom ofstudie, dan staan er directnieuwe mensen klaar. Ditsterkt me dat de Wereldwin-kel en, in het verlengde daar-van fairtrade, steeds hoger opde agenda staat.Nederland maakte ongeveerveertig jaar geleden voor heteerst kennis met eerlijkehandel. In vier decennia zijnongelooflijk veel goede din-

gen gebeurd. Bijna iederesupermarkt verkoopt fairtra-deproducten en dit aanbodbreidt zich steeds verder uit.Waarom ik zo bevlogen metdit onderwerp ben?Ik ben in 1978 naar een paarAfrikaanse landen geweest.Daar zag ik hoe belangrijkhet is, dat mensen een afzet-kanaal hebben zodat ze eeneerlijke prijs voor hun werkkrijgen. Hoe waardevol eeneerlijk loon, goede werkom-standigheden en continuïteitis. Hoewel we op de goedeweg zijn, valt er nog eenwereld te winnen.Meer productsegmentenzouden bijvoorbeeld eenkeurmerk moeten krijgen,zodat je fairtradeproductenonderscheidt van commer-ciële goederen. Bij sommigeartikelen, zoals kleding envoeding, gebeurt dit gelukkigal. Onze doelstelling is eigen-lijk, hoe gek dat ook klinkt,dat wij niet meer nodig zijnals vrijwilligers die eerlijkeproducten verkopen.Het zou fantastisch zijn alsmeer bedrijven dit uit zich-zelf zouden doen. Want alswe eerlijke handel hebben,dan ziet de wereld er heelanders uit."

‘Gemeenschappenprofiteren van faitrade’

FRYSLÂNWie zelden of nooit een We-reldwinkel binnenstapt, zalbij veel locaties aangenaamverrast zijn door de eigentijd-se formule. En met meer dantwintig van deze zelfstandigefairtrade shops in Fryslân iser altijd wel eentje dichtbij.Bovendien bieden de Wereld-winkels tegenwoordig ookeen deel van hun assortimentonline aan via een landelijkewebsite (zie www.wereldwin-kels.nl/products). Het aanbodis veelzijdig: van leuke ca-deaus, originele woonspullenen (h)eerlijke levensmiddelentot fraai speelgoed, hebbedin-getjes en onderscheidendemodeaccessoires. Alles komtuit andere culturen en isgemaakt met respect voormens en milieu.

Idealen en commercie,,Bij ons geen saaie massa-prullaria, maar unieke spul-len met een verhaal erbij”,zegt Lenie Braks van de We-reldwinkel in Grou. ,,Door deeerlijke handel hebben onzeproducenten in armere delenvan de wereld een menswaar-dig bestaan. Zelfstandig en

gelijkwaardig bovendien, metdank aan onze aankopen inhet rijke Westen. Geld inza-melen voor goede doelen isook een mooi streven, maarop lange termijn help jemensen niet met alleen eenzak geld. Wél met eerlijkehandel en daarom spreekt deWereldwinkel mij zo aan. Indit concept komen idealen encommercie samen, iets watook de nieuwe generatiesweer heel bewust nastreven.”

De Wereldwinkel is blij metde groep jongvolwassenendie graag reist en bewusterekeuzes maakt omdat ze alveel van de wereld hebbengezien.

,,We zien deze mensen steedsvaker in onze winkels. Sowie-so merken we dat kinderenen jongeren grote interessehebben in het verhaal achterde producten. Zij willenoprecht bijdragen aan eenbetere wereld. Net zoals detrouwe kring vaste klantenvanaf het eerste uur, die altientallen jaren heel bewustfairtrade inkopen. Al is hetnatuurlijk net zo waardevol

dat steeds meer trendy vrou-wen bij de Wereldwinkelshoppen omdat ze graagorigineel voor de dag willenkomen met woonaccessoiresof cadeautjes.”

KwaliteitsgarantieEigenlijk best grappig datWereldwinkels lange tijd eengeitenwollensokken imagohadden, terwijl ze nu steedsbeter in de tijdgeest passen.,,Wij waren onze tijd gewoonver vooruit”, lacht Braks. Zemerkt dat vooroordelen hetmeest bij de oudere generatieleven, ontstaan in de tijd datje fairtrade rietsuiker bijwijze van spreken moestlosbikken. ,,Het fenomeenWereldwinkel bestaat al bijnaeen halve eeuw, dus natúúr-lijk is er in de tussentijdenorm veel veranderd. Tengoede! Vroeger namen demensen die bewuste keuzesmaakten genoegen met watminder. Nu weten we datkwaliteit en iets goeds doenvoor de wereld prima samen-gaan. Sterker nog, juist dóórdie eerlijke prijzen blijftkwaliteit haalbaar.”,,De officiële fairtrade labels

zijn tegenwoordig eerder eengarantie voor kwaliteit dan aldie goedkope massaproduc-ten”, vervolgt Braks. ,,Want jekunt wel nagaan dat er onderbelabberde omstandighedenen bij extreem lage prijzenweinig aandacht uitgaat naardegelijke en verantwoordeproductie. We kennen alle-maal de uitwassen in dekledingindustrie en dat geldtook voor voedingsmiddelen.Terwijl juist bij eten hetbewustzijn van consumententoeneemt, want we willenterecht weten wat we in onzemond stoppen. De aandachtvoor het verhaal achter pro-ducten groeit: wat zit erin,hoe is het gemaakt, waarkomt het vandaan? Zelf be-taal ik met plezier een paardubbeltjes meer als ik danzeker weet dat het goed zit.Als het al duurder is hoor,want het is maar net waar-mee je vergelijkt. Bovendienzeggen veel van onze klan-ten: als ik dan toch geld uit-geef, dan wil ik het ook goedbesteden. En dat kan in deWereldwinkels uitstekend.”

Amber Boomsma

Lenie Braks: ,,Bij Wereldwinkels geen massaprullaria, maar unieke producten met een verhaal.” EIGEN FOTO

Wereldwinkel trendsetter in fairtradeDe Wereldwinkel is nog steeds het meest herkenbare adres voor fairtrade producten. Lenie Braksvertelt over het veranderende imago van de authentieke shops.

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten.Een groeiend aantal gemeenten hebben het predicaat Fairtra-de Gemeente of streven daarnaar. Zeker sinds ProvincialeStaten uitsprak de eerste Fairtrade provincie van Nederland tewillen worden, zijn we hard op weg naar Fryslân Fairtrade.Deze zomer volop aandacht in de Friese weekbladen voorFairtrade. Deze pagina’s komen tot stand met medewerkingvan mensenrechtencentrum Tûmba.

De Wereldwinkel in Wolvega.

Page 26: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 8 OKTOBER 2014 Het laatste nieuws op heerenveensecourant.nl Regio | 37

In de HEMA-filialen worden op initiatief vanReturn to Sender kleurrijke en handgemaaktearmbandjes verkocht. Met nog vele andereprojecten worden hiermee lokale werkzaam-heden gestimuleerd. De arbeiders ontvangeneen eerlijk loon voor hun werk. Met uw aan-schaf van zo’n armband helpt u dus mee aanbetere leefomstandigheden!

Pure armbandjes uit BraziliëTûmba verbindt Fryslân met de wereld. Tûm-ba legt dwarsverbanden van antidiscriminatietot duurzaamheid en van fairtrade tot hettegengaan van pesten op het schoolplein. Hetzijn thema’s die op het eerste oog verschillen,maar bij nadere beschouwing hand in handgaan omdat ze gebaseerd zijn op dezelfdeuitgangspunten: út leafde foar de wrâld.

Tûmba: liefde voor de wereld

WOLVEGAKuYichi klinkt als een lastigemerknaam, maar de spijker-broeken dan dit Nederlandsemerk zijn zeker het onthou-den waard.Deze jeans zijn namelijkzowel fairtrade als biologisch.De broers Adrie en Alois vanden Akker verkopen dezebroeken sinds 2007 in hunzaak Van der Akker Jeans enCasual in Wolvega. ,,Wewerden via de inkooporgani-satie benaderd of we dit merkwilden gaan verkopen. Vanklanten was er af en toe alvraag naar fairtrade kleding,dus we besloten de jeans aanons assortiment toe te voe-gen", vertelt Adrie van denAkker. De broek is ondergoede omstandigheden ge-produceerd en is van biologi-sche katoen gemaakt. Boven-dien hebben de katoenboerenen de producenten van debroek een eerlijke prijs gekre-gen voor hun product. ,,Tochmaakt dat de broek nietduurder dan andere broeken,deze broek is gemiddeld

geprijsd", aldus Adrie van denAkker. Ook wat betreft uiter-lijk valt de broek niet optussen de andere ’gewone’jeans. ,,Deze eerlijke broekenzijn helemaal volgens delaatste trends. Ik draag ze zelfook en ze zitten niet andersdan andere jeans", zegt dewinkelier. Het liefst zoudende boers meer eerlijke kle-ding aan hun assortimenttoevoegen, maar zij merkendat dat niet altijd gemakke-lijk is. ,,Nog niet zo heel ergveel leveranciers leverenfairtrade kleding. Bovendienis er ook nog niet zo heel ergveel vraag naar." Van denAkker denkt dat dit vooralkomt door onwetendheid.,,Mensen weten vaak niet dater fairtrade jeans te koopzijn, daarom leg ik ze regel-matig op een tafel in de win-kel. Dan presenteer ik datmet wat informatiemateriaalerbij zodat mensen wetenwat het is. En als mensenvragen hebben dan leg ikgraag even wat meer uit overhet label."

Biologische fairtradejeans in Wolvega

Bij Brandsma denken zegraag in concepten. Fairtradekoffiebonen? Helemaal goed,maar dan liefst ook een cupjebiologische melk en fairtraderietsuiker ernaast. ,,Als be-drijven voor fairtrade kiezen,kunnen ze het beter zo com-pleet mogelijk doen, andersis het effect weg”, stelt RoaldSchuurman, die op kantoorin Bolsward de sales supportdoet. Achter zijn visie opfairtrade en duurzaamheidschuilt een nuchtere Friesekijk: ,,Waarom zou je het nietdoen? Dat is een heel belang-rijke vraag die elke onderne-mer zichzelf moet stellen.”Schuurman laat zien dat jegeen wereldverbeteraar hoeftte zijn voor fairtrade. ,,Het isgewoon een realistischekeuze, want we leven in eentijd van bewustwording. Degroep die heel expliciet naarverantwoorde productenvraagt is nog relatief klein,maar met elkaar zetten zij

wel een verandering in gang.Als bedrijf maak je tegen-woordig goeie sier met ver-antwoorde alternatieven, zosimpel is het. Overigens isons hele koffieassortimentduurzaam – inclusief alumini-umvrije verpakking – waarbijwe de keurmerken Max Have-laar (fairtrade), Rainforest,Utz en Eko/Skal onderschei-den. In onze klantenkringkiest nu zo’n twintig procentbewust voor een fairtradekoffieconcept.”

Elkaar versterkenCollega Niels van den Burgheeft als accountmanagerveel klantencontact. ,,Wezien dat steeds meer onderne-mers zich serieus richten opduurzaam ondernemen, ookde horeca, waar bovendienstreekproducten populairzijn. Daar sluiten onze fairtra-de koffie en rietsuiker enbiologische melk naadloos opaan. Het versterkt elkaar

zelfs. Wij leveren al ruimzestig jaar Roode Pelikaan ende fairtrade koffiebonen zijnniet meer weg te denken uithet assortiment. Want dewereld verandert. Onze klan-ten bepalen natuurlijk zelfwaar ze voor kiezen, maar wijbieden wel de keuze.”Uitgangspunt bij BrandsmaKoffie is en blijft de kwaliteit.,,We boksen soms nog optegen vooroordelen overfairtrade koffie, terwijl desmaak allang op een uitste-kend niveau zit. En dat moetook, want wij snappen datonze klanten een goede kopkoffie willen schenken. Zekerals die koffie wordt verkochtin de horeca. Nieuw is tegen-woordig dat een groeiendegroep consumenten hunkoffie nóg lekkerder vindtsmaken als ze weten dat hetverantwoord is. Die goodwillis veel waard. Steeds meer inieder geval, verwachten wij.”

OnderscheidenBrandsma merkt dat vooralhorecaondernemers nu nogelk dubbeltje omdraaien,soms ook ten koste van fair-trade producten. ,,Wij reke-nen dan voor dat het op eenkopje koffie bijna nietsscheelt, terwijl je die good-will van consumenten ergratis bij krijgt. Wie zich wilonderscheiden, houdt de rugrecht. Dat geldt ook voorbedrijven die bij ons duurza-me koffie en toebehoreninkopen omdat ze maat-schappelijk verantwoordwillen ondernemen. Steedsmeer grote ondernemingenmaken die overstap heelbewust. Dat inspireert ande-ren en zo gaat het balletjerollen. Want de vraag is sim-pel: waarom zou je geenfairtrade producten kiezen?”

Tekst: Amber Boomsma

Volgens Roald Schuurman is er een groeiende groep consumenten, die verantwoorde koffie nóg lekkerder vindt. FOTO CEES WALLINGA

Verschil maken met fairtrade koffieKlein kopje, groot effect: Nederlanders drinken gemiddeld meer dan 140 liter koffie per jaar. Daarvalt volgens Brandsma Koffie een wereld te winnen in duurzaam genieten.

Sita en Willem de Vries levenal jaren duurzaam. Het kopenvan fairtradeproducten zienze dan ook als een investe-ring. ,,We eten vegetarisch,gebruiken geen plastic tasjesen proberen anderen hierook in te stimuleren’’, verteltSita.,,Het is hoe wij in het levenstaan. Wij willen geen weg-werpartikelen, daar zit de

maatschappij al vol genoegmee. We hebben borden enbestek van hout en bamboe.Dit heeft, naast dat het duur-zaam is, ook het voordeel dathet snel droogt na het afwas-sen en dat je eten langerwarm blijft.En de mensen die het hebbengemaakt profiteren van deopbrengst. Daarom kopen wijfairtrade.’’

Producenten profiteren van de opbrengst

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten.Een groeiend aantal gemeenten hebben het predicaat Fairtra-de Gemeente of streven daarnaar. Zeker sinds ProvincialeStaten uitsprak de eerste fairtrade provincie van Nederland tewillen worden, zijn we hard op weg naar Fryslân Fairtrade.Deze zomer volop aandacht in de Friese weekbladen voorfairtrade. De pagina’s komen tot stand met medewerking vanmensenrechtencentrum Tûmba.

Page 27: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 1 OKTOBER 2014 Het laatste nieuws op heerenveensecourant.nl Regio | 43

Het aanbod van biologische en fairtrade pro-ducten in de supermarktschappen is afgelo-pen jaar weer flink gestegen. Fairtrade steegmet 20%. Gemiddeld liggen er nu 155 biologi-sche producten en 41 fairtrade producten inhet Nederlandse winkelschap.

Steeds meer fairtradeverkrijgbaar in de supermarkt

In het afgelopen jaar gaven consumenten 257miljoen euro meer aan uit aan duurzaamvoedsel ten opzichte van 2012. Het is eenstijging van 10,8%. In totaal is er voor 2,5miljard euro aan eerlijke producten verkocht.Fairtrade groeide met 13,5%.

Duurzaam voedsel steedsvaker op boodschappenlijstje

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Anna tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich al jaren invoor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie, thee,fruit, kleding. Veel gemeenten hebben het predicaat Fairtrade-gemeente. De provincie wil nu de eerste Fairtradeprovincieworden.Uw huis aan huisblad ondersteunt dat streven vanharte. De komende maanden besteden wij daarom periodiekaandacht aan fairtrade. Deze pagina’s komen tot stand metmedewerking van mensenrechtencentrum Tûmba.

Roos Euson werkt in de We-reldwinkel in Leeuwarden,maar koopt er zelf ook regel-matig iets. Zo is ze dol op denieuwe fairtrade rijstsoort dieonlangs aan het assortimentis toegevoegd. ,,Het lijkt opde rijst die mijn moedervroeger kookte toen ik kleinwas. Die smaak miste ik.Daarom ben ik blij dat ikdeze rijst heb ontdekt. Ik hebal drie pakken gehaald!’’

Klant in de winkel

De rijst heet Basmati & Red.

BURGUMNatuurlijk, het partycentrummet restaurant in Burgum iswaar hun leven zich groten-deels afspeelt. Toch staan deuitbaters van De Pleats inverbinding met hun omge-ving. Bovendien is omgevingvoor Eelke en Geesje eenrekbaar begrip dat zelfs tot inontwikkelingslanden reikt.,,Wij hebben de kans gekre-gen om hier in Fryslân ietsmoois op te bouwen. Daar-door kunnen wij onszelf enhet bedrijf blijven ontwikke-len. Zo’n toekomst gunnenwij iedereen. Onze kinderen,medewerkers, naasten enleveranciers, maar óók produ-centen en ondernemers inarme delen van de wereld.Fairtrade maakt dat medemogelijk.”

Anders etenHet ondernemersechtpaarzoekt altijd naar mogelijkhe-den om hun bedrijf te verbe-teren. Alles voor de gasten,met respect voor mens enmilieu. ,,Zo kwam ook fairtra-de op ons pad”, vertelt Eelke.,,Het is een relatief eenvoudi-ge manier om iets zinvols tedoen, want je kunt gewoonmet iets kleins beginnen. Wijzijn gestart met fairtradethee en gaandeweg komen

daar steeds meer eerlijkeproducten bij, van koffie,suiker en koekjes tot fairtra-de rijst, oliën en kruiden aantoe. Het mooie is dat hetprachtig combineert metstreekproducten en onzewens om een zo biologisch enverantwoord mogelijk menute bieden. Want Oars Ite – deFriese campagne voor duur-zaam eten – vertalen wij bijDe Pleats in bewuste keuzesmaken en daar hoort fairtra-de als vanzelfsprekend bij.”

Kwaliteit biedenGebruikt het gezin Duursmathuis ook fairtrade produc-ten? ,,Natuurlijk! Wij dragenals ondernemers immers uithoe wij als mens in het levenstaan. Op de zaak komt daarnog bij dat we kwaliteit wil-len bieden. In het tempowaarin de wereld verandert,betekent kwaliteit tegen-woordig ook aandacht voormaatschappelijk verant-woord ondernemen en duur-zaamheid. Eerlijke en verant-woorde voedselproductenzijn belangrijk in de horeca,maar ook de rest telt mee:van energiebesparing totverantwoord tafellinnen, vanslimme logistiek tot goedomgaan met personeel en hetkritisch onder de loep nemen

van bedrijfsprocessen. Daarwerken we hard aan en wehopen dat in het najaar meteen Green Key certificaat tebekronen.”

Altijd gastvrijDe Pleats was vier jaar gele-den het eerste fairtrade res-taurant in de gemeente Ty-tsjerksteradiel. Opvallend isdat Eelke en Geesje graagandere ondernemers meene-men in hun proces van be-wustwording. ,,Het is inspire-rend als we allemáál fairtradeen duurzaam aan de slaggaan, want dan ontstaannieuwe initiatieven en ver-sterken we elkaar. Wij gevenaf en toe fairtrade kookwork-

shops, omdat we iedereenwillen laten zien hoe je opeen verantwoorde maniereen smaakvolle beleving kuntcreëren. Natuurlijk is hetleuk als mensen dat thuis ookzelf doen en dat horecacolle-ga’s daar hun eigen draai aangeven. Dat bijt elkaar niet,want mensen houden ervante variëren en zich op z’n tijdaangenaam te laten verras-sen. Die uitdaging gaan we bijDe Pleats met veel arbeids-vreugde aan, altijd evengastvrij en groeiend in onzeduurzame aanpak.”

Amber Boomsma

Eelke en Geesje Duursma ondernemen met respect voor mens en milieu. FOTO: Trynke Havinga

Fairtrade verdient plaats in horecaHorecaondernemers Eelke en Geesje Duursma nemen met hun bedrijf De Pleats een heel bewusteplek in op de wereld. Fairtrade hoort daar als vanzelfsprekend bij.

Lia (57) en Rolf (59) van derMark wonen al 20 jaar ophun Groningse zeetjalk Viod,een varend monument ge-bouwd in 1906.Sinds 2009 liggen zij in hetnatuurgebied de RottigeMeente met hun schip naastde door hen gerestaureerdemolen de Rietvink en batenzij daar een kleine theetuinuit, “Daalders Plekje” ge-naamd

Zij zochten al jarenlang naareen mooie ligplaats voor huneigenhandig gerestaureerdezeilende woonschip. Na veelomzwervingen werd bij toe-val poldermolen De Rietvinkontdekt. De uitwateringdaarvan leek uiterst geschiktals ligplaats voor het schip.Op de zwaar vervallen molenzat echter geen woonbestem-ming. Er volgde een langtraject om de molen te ko-pen, subsidies voor de restau-ratie te verkrijgen en detoestemming om de molenpermanent te mogen bewo-nen. De Rietvink werd com-pleet en authentiek gerestau-

reerd met de oude potroedenuit 1881 en werd op 25 juni2010 weer in gebruik geno-men . Lia is daarmee de acht-ste molenaar die het vang-touw bedient . De molenfunctioneert enkele malenper jaar als ondersteuningvan de andere gemalen bijhet het uitwateren van hetnatuurgebied.

Zij zijn dus al jaren met duur-zaamheid bezig. In het ver-lengde daarvan is er naast demolen een kleine theeschen-kerij ingericht met fairtradeen streekprodukten. Er zijnongeveer 24 zitplaatsen enjaarlijks maken daar zo’n4000 passanten die in hetnatuurgebied wandelen enfietsen gebruik van.Lia serveert fairtrade koffieen thee. Zij serveert taart metaardbeien uit eigen tuin enwerkt daarbij samen met eenklein taartenbakkerij-bedrijfuit de omgeving. Er zijnplannen om het fairtrade- enduurzaamheidsconcept nogverder uit te bouwen.Zo zijn zij bezig met plannenvoor de restauratie en werk-baar maken van een in denabijheid staande Ameri-kaanse windmotor ten behoe-ve van de energievoorziening.Er staan een achhtal van dezemotoren in het gebied.Theeschenkerij DaaldersPlekje op de Venedijk 6 kentgeen vaste openingstijden enis alleen per boot, per fiets ofte voet bereikbaar. Voor be-zichtiging van de molen enalle andere faciliteiten is hetverstandig van te voren evencontact op te nemen via Liaof Rolf van der Mark: 06 -5317 41 63 of 06 - 29 26 42 52,e-mail: [email protected]

De Rietvink.

Nijetrijne Theetuin“Daalders Plekje”

Page 28: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 15 OKTOBER 2014 Het laatste nieuws op heerenveensecourant.nl Regio | 35

In de HEMA-filialen worden op initiatief vanReturn to Sender kleurrijke en handgemaaktearmbandjes verkocht. Met nog vele andereprojecten worden hiermee lokale werkzaam-heden gestimuleerd. De arbeiders ontvangeneen eerlijk loon voor hun werk. Met uw aan-schaf van zo’n armband helpt u dus mee aanbetere leefomstandigheden!

Pure armbandjes uit BraziliëTûmba verbindt Fryslân met de wereld. Tûm-ba legt dwarsverbanden van antidiscriminatietot duurzaamheid en van fairtrade tot hettegengaan van pesten op het schoolplein. Hetzijn thema’s die op het eerste oog verschillen,maar bij nadere beschouwing hand in handgaan omdat ze gebaseerd zijn op dezelfdeuitgangspunten: út leafde foar de wrâld.

Tûmba: liefde voor de wereld

Fairtrade lééft in Fryslân, vanDokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie totWolvega. Veel Friezen zettenzich al jaren in voor eeneerlijke prijs voor de produ-centen van koffie, thee, fruit,kleding en andere producten.Een groeiend aantal gemeen-ten hebben het predicaatFairtrade Gemeente of stre-

ven daarnaar. Zeker sindsProvinciale Staten uitsprak deeerste fairtrade provincie vanNederland te willen worden,zijn we hard op weg naarFryslân Fairtrade. Deze zomervolop aandacht in de Frieseweekbladen voor fairtrade.De pagina’s komen tot standmet medewerking van men-senrechtencentrum Tûmba.

Wilma Henstra kiest voorfairtrade thee. Deze doet zecadeau. ,,Als ik een cadeauzoek, is de Wereldwinkel deeerste winkel waar ik gakijken’’, vertelt ze. ,,Ze heb-ben hier hele leuke spullen.Dat het fairtrade is, dat ismooi meegenomen. Maar datis niet de reden dat ik hierregelmatig winkel. De ca-deaus die je hier koopt zijnmeer persoonlijk en bijzon-der. De thee past vanwege deteksten die op het doosjestaan goed bij degene die hetkrijgt. Deze zijn hartverwar-mend en toepasselijk voor

een afscheid. En het is eenechte theedrinker. Dus datmoet goedkomen.’’

Eerlijke cadeaus

Wilma Henstra koopt thee.

Met haar fairtrade kledingza-ken is Floortje Dessing eeninspirerend boegbeeld als hetgaat om eerlijke mode diehip, stijlvol en duurzaam is.Nukuhiva. Zo heten de tweeeerlijke kledingzaken dieFloortje Dessing opende inAmsterdam (2006) en Utrecht(2008). Helaas nog geen filiaalin Fryslân dus, maar als detv-presentatrice zonder moei-te de hele wereld over reist,kunnen wij Friezen best eenkeer de trein pakken om ineigen land verantwoord teshoppen. ,,We krijgen inder-daad bezoekers uit alle hoe-ken van Nederland’’, wetenFloortje en haar zakenpart-ner Guido Keff te vertellen.,,Uit recent marktonderzoekblijkt dat ruim de helft vanonze klanten speciaal naarNukuhiva komt om kledingte kunnen kopen die metrespect voor mens en milieuis gemaakt. Zij zijn kritischen willen het naadje van dekous weten.”

Track & traceDe verkopers bij Nukuhivakunnen hun klanten allesvertellen over de herkomsten productiewijze van dekleding, accessoires en lifes-tyleproducten. ,,Nou ja, bijnaalles”, zegt Floortje eerlijk.,,Soms willen mensen zelfsweten of het naaigaren welverantwoord is, maar niet elkdetail is te achterhalen.”

Guido vult aan: ,,We kiezenonze modelabels heel zorg-vuldig en steeds meer mer-ken hebben een track & tracesysteem of een QR-code omklanten informatie te ver-strekken over de herkomst.Ze moeten wel, want hetbewustzijn groeit, zeker sindsschandalen in de kledingin-dustrie breed zijn uitgemetenin de media. Dat zet mensentoch aan het denken.”

Fairtrade werktFloortje, tevens ambassadeurvoor Max Havelaar, is eenpraktische idealist. Door haarwereldwijde reisavonturen iszij ervan overtuigd dat fair-trade een systeem is dat echtwerkt. ,,Een eerlijke prijsbetalen voor producten is hetmeest doeltreffend en zouheel gewoon moeten zijn.Onze klanten begrijpen daar-om prima dat wij niet aanextreme uitverkoop doen.Want als we steeds maaronder de kostprijs duiken,houden we met elkaar eenillusie en een onhoudbaresituatie in stand. Het is be-langrijk dat we beseffen watde waarde is van voedsel,kleren en gebruiksvoorwer-pen en dat we bereid zijn datprijskaartje te betalen. Be-wust kopen geeft zoveel meervoldoening, omdat je zekerweet dat jouw nieuwe spullenniet over de rug van iemandanders zijn gemaakt. Wij

willen zelf toch ook nietworden uitgebuit?”

Invloed consumentenZelf dragen Floortje en Guidozo veel mogelijk fairtradekleding. Ze zitten dicht bijhet vuur, al merken ook zijdat het niet altijd een haalba-re kaart is. ,,Floortje houdtvan hardlopen, alleen zijn ernog geen verantwoorde hard-loopschoenen verkrijgbaar opde markt”, vertelt Guido.,,Wij hopen natuurlijk datsteeds meer merken over-gaan tot fairtrade productieen handel. Onder druk vanhet publiek is dat haalbaar, albeseffen consumenten nog

onvoldoende hoe groot huninvloed is door het eigenkoopgedrag.” Hebben ze nogtips voor Friezen die Nukuhi-va net wat te ver vinden vooreen middagje kledingshop-pen? “Op onze website staatinformatie over alle modela-bels die wij verkopen. Dezemerken worden in veel meerwinkels verkocht, ook inFriesland of bij online web-shops. Fairtrade is dichterbijdan je denkt. Een kwestie vangericht zoeken en bewustkopen.” Meer informatie:www.nukuhiva.nl.

Tekst: Amber Boomsa

Door haar wereldwijde reisavonturen is Floortje Dessing ervan overtuigd dat fairtrade echt werkt. FOTO: Humphrey Daniëls.

Fairtrade fashion: staat goed, zit lekkerMet haar fairtrade kledingzaken is Floortje Dessing een inspirerend boegbeeld als het gaat omeerlijke mode die hip, stijlvol en duurzaam is.

WOLVEGABert Pieste is leidinggevendebij de HEMA in Wolvega.,,Een bedrijf heeft verschil-lende mogelijkheden om zichte onderscheiden. Duurzaam-heid en eerlijkheid zijn tweezaken die door het grotepubliek steeds belangrijkerworden gevonden.’’,,Supermarkten verkopenbijvoorbeeld biologischeproducten, of bedrijvenschenken alleen maar koffievan het Max Havelaar-keur-merk. De HEMA wil zijnmaatschappelijke betrokken-heid onder meer tonen doorproducten van Return toSender te verkopen. Returnto Sender is een initiatief vanKatja Schuurman. Het doelvan deze stichting is datmensen in de Derde Wereldeen eerlijke prijs voor hunproducten krijgen. Schuur-man heeft de HEMA bena-derd om deze producten teverkopen. Wij wilden daargraag onze medewerking aanverlenen. De producten vanReturn to Sender variërenenorm. De ene maand krijgen

we kopjes en schotels bin-nen, een maand later gevolgddoor sleutelhangers of een tasen een rieten mand. De loka-le mensen maken deze spul-len zelf. Return to Senderhelpt hen om het productbeter in de markt te zetten,of ze op een andere maniereen steuntje in de rug tegeven. Ze maken de lokalearbeiders bijvoorbeeld be-wust van de trends op deEuropese markt, zodat hunaanbod beter aansluit oponze wensen. Naast het ver-kopen van hun producten,wordt hen op deze manierook een zekere ondernemers-geest bijgebracht. Wat HEMAen Return to Sender betreft,kan ik stellen dat het mes aantwee kanten snijdt. Return toSender heeft een goed afzet-kanaal en bij ons liggen erexclusieve, eerlijke, kwalita-tief goede producten in win-kelschappen. De Return toSender-producten zijn voor-zien van een label en daar-door herkenbaar. Ze wordenin bijna ieder HEMA-filiaalverkocht. "

Katja Schuurman met enkele kinderen in Mongolië.

‘Eerlijke productensteeds belangrijker’

Page 29: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 24 SEPTEMBER 2014 Het laatste nieuws op heerenveensecourant.nl Regio | 27

De Millenniumdoelen hebben betrekking opinternationale afspraken over wereldwijdearmoedebestrijding. Deze doelen zijn in 2000vastgesteld door de VN en lopen volgend jaaraf. Zo is bijvoorbeeld vastgelegd dat in 2015alle jongens en meisjes naar school gaan.

Millenniumdoelen: in achtstappen naar betere wereld

Bij steeds meer Friese bedrijven en over-heidsinstellingen wordt fairtradekoffie ge-schonken. Deze koffie is voorzien van het MaxHavelaar-keurmerk en garandeert dat produ-centen in Derde Wereldlanden hun productenvoor een eerlijke prijs hebben verkocht.

Fairtradekoffie: eerlijke koffiemet Max Havelaar-keurmerk

Fred Thuis werkte jarenlangin het bedrijfsleven waarbijwinst maken het belangrijk-ste was. Tegenwoordig zet hijzich alweer jaren in voor eentotaal andere tak van sport:de Wereldwinkel. Al zes jaaris hij voorzitter van de We-reldwinkel in Wolvega.,,Ik kende al mensen bij deWereldwinkel en de fairtrade-gedachte sprak mij aan. Toener een voorzitter gezochtwerd met winkelervaringbleek dat als een warme jas tepassen.” Volgens Thuis is hetbelangrijk om de zaken eenbeetje professioneel aan tepakken. ,,Toen we een pen-ningmeester nodig hadden,hebben we een accountantgezocht.” En met resultaat,want de Wereldwinkel inWolvega loopt erg goed.Behalve voor de Wereldwin-kel zet Thuis zijn expertiseook in voor de fairtrade-werkgroep. ,,We proberen tebewerkstelligen dat Weststel-lingwerf een Fairtradege-meente wordt. Friesland wilnamelijk een Fairtradeprovin-cie worden en om dat terealiseren zijn er vijftienFairtradegemeentes nodig.”Binnen de gemeente sprak dewerkgroep met de onderne-mers en namen zij interviewsaf. ,,Tot op heden werd eralleen nog maar positief opgereageerd’’, aldus Thuis. ,,Zozijn er bijvoorbeeld horecage-legenheden die plannen

hebben om een heel fairtrademenu met streekproductenin hun kaart te gaan opne-men. Ook heeft de gemeenteWeststellingwerf ruimvol-doende supermarkten encadeaushops die fairtradeproducten verkopen. Daar-naast willen ook kerkenmeedoen, het leeft hier heelerg.” Volgens Thuis is ersprake van een maatschappe-lijke trend.,,Fairtrade zie je tegenwoor-dig overal. Zo zijn er bedden-zaken die gecertificeerd houtgebruiken voor hun beddenen worden er eerlijke materi-alen gebruikt voor het makenvan bijvoorbeeld matrassen.Er zijn zelfs fairtrade spijker-broeken te koop. Ook inwinkels zoals de Hema, deAlbert Heijn en Jumbo zijnfairtrade producten te vin-den. Dat was tien jaar gele-den niet zo.”Al die bedrijven die tegen-woordig aan fairtrade doenvormen wel concurrentievoor de Werelwinkel. Of daterg is? ,,Dat is helemaal nieterg, dat is juist erg goed. DeWereldwinkel is er niet omwinst te maken, maar omfairtrade producten aan deman te brengen zodat produ-centen er een eerlijke prijsvoor krijgen. Als elke onder-nemer over zou gaan opfairtrade, dan heffen wijonszelf op, want dan is onsdoel bereikt.’“

Kennis uit het bedrijfslevenvoor de Wereldwinkel

FRYSLÂNCathelijne Lania draagt haarFriese roots nog steeds uit inhaar levensmotto: ‘Sinne enwille kinne in protte tille’.Dat plezier straalt ze zicht-baar uit als ze vertelt over ABeautiful Story, haar bedrijfdat met kleurrijke sieraden-collecties verhalen deelt overtalenten, vakmanschap eninspiratie en uit andere cultu-ren. ,,Onze uitdaging is omdie te verbinden met de ver-halen van onze klanten, wantsieraden zijn heel persoon-lijk. Modetrends spelen eenrol, maar veel interessanterzijn de betekenissen vanbijvoorbeeld de stenen, kleu-ren en symbolen die we ge-bruiken. Daarmee kun jevoor jezelf of iemand andersiets heel eigens kopen.”

Eigen verhaalDat de kettingen, armbandenen ringen van A BeautifulStory fairtrade zijn, is eenverhaal dat gaandeweg naarde achtergrond verschuift.,,Wij willen de nadruk leggenop wat onze producenten inhuis hebben. Het gaat om

hun vakmanschap en om desieraden die ze maken. Kwali-teit staat voorop en dat wedaar een eerlijke prijs voorbetalen, is vanzelfsprekend.Voor de meeste van onzeklanten is de fairtrade-factormooi meegenomen. De ver-halen achter onze sieradenspreken altijd aan, maar alsmensen de spullen niet mooivinden, dan kopen ze niets.Het eigen verhaal van klan-ten is daarom ons uitgangs-punt. Want er kan pas handelplaatsvinden als zij zichaangesproken voelen dooronze collecties.”

Mooiere wereld,,Fairtrade is wel de kern vanons bestaan als bedrijf”,benadrukt Cathelijne, die bijstages en vrijwilligerswerk inontwikkelingslanden werdgeraakt door de armoede.,,Die onrechtvaardigheid isme altijd bijgebleven, ooktoen ik na mijn studie bij eengroot concern carrière maak-te als brandmanager.Mijn kans om de wereld eenbeetje mooier te makenkwam toen ik met een be-

vriende zilversmid uit Nepaleen sieradenconcept bedacht.Want naast armoede is daaróók veel talent en vakman-schap dat een eerlijke kansverdient. A Beautiful Storywerkt inmiddels met vierproducenten, goed voordertig banen. Door hun talentte combineren met het onze,vinden deze prachtige siera-den hun weg naar de markt,zodat een breed publiek zekan kopen. Van zo’n mooiesynergie krijg ik elke dagweer energie.”

Authentieke lookCathelijne is sinds 2006 full-time ondernemer en heefteen klein team van bevlogenmensen om zich heen verza-meld. De sieraden van ABeautiful Story zijn op bijnatweehonderd verkooppuntenverkrijgbaar. Ook in Fryslân,zoals in Burgum, Drachten,Heerenveen, Leeuwarden enop de Waddeneilanden. Bo-vendien zijn de sieraden in deonline shop voor iedereentoegankelijk. ,,Een deel vande klanten koopt heel bewustbij ons omdat we fairtrade

zijn, maar voor de grootstegroep zijn de kwaliteit, na-tuurlijke materialen en ont-werpen doorslaggevend. Hetfeit dat onze sieraden metaandacht en handgemaaktzijn, wordt ook zeer gewaar-deerd. Die kwaliteit zie je eraan af en door de authentiekeuitstraling kunnen modebe-wuste vrouwen een heeleigen draai aan hun lookgeven."

Verhalen zijn en blijven dedrijfveer van Cathelijne, haarteam en de producenten. Zevormen de bron van huncreativiteit. Heel toepasselijkzijn daarom de nieuwe Story-book Jewelry: kleine thema-schrijfboekjes met een uniekarmbandje. Elke blik op hetsieraad herinnert je eraan ominspirerende gedachten op teschrijven. Want zo ontstaanweer nieuwe verhalen!

Meer informatie: www.geluk-doorgeven.nl en www.abeau-tifulstory.nl

Amber Boomsma

Cathelijne Lania geeft talent en vakmanschap in ontwikkelingslanden graag een kans. Foto: Hadewych Veys

Verhalen vormen de drijfveerAchter sieraden gaan persoonlijke verhalen schuil: die van de maker én de koper. Het fairtrade labelA Beautiful Story weet die twee werelden prachtig aan elkaar te smeden.

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum en van St.Annaparochie tot Wolvega .Veel Friezen zetten zich al jaren in vooreen eerlijke prijs voor de producenten van koffie, thee, fruit, kle-ding en andere producten. Een groeiend aantal gemeenten hebbenhet predicaat Fairtradegemeente of streven daarnaar. Zeker sindsProvinciale Staten uitsprak de eerste Fairtrade provincie vanNederland te willen worden, zijn we hard op weg naar FryslânFairtrade. Deze zomer volop aandacht in de Friese weekbladenvoor Fairtrade. Deze pagina’s komen tot stand met medewerkingvan mensenrechtencentrum Tûmba.

Page 30: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 23 JULI 2014 Het laatste nieuws op bolswardsnieuwsblad.nl Regio | 31

Op vrijdag 5 en zaterdag 6 september vindenin IJlst de Millenniumfestiviteiten plaats. Eengroot onderdeel daarvan is de Millennium-loop. Diverse teams, variërend van twee tot22 deelnemers, leggen dan honderd kilometeraf voor The Hunger Project.

Millenniumloop: honderdkilometer voor het goede doel

Een lokale boer loopt met zijn mand vol ca-caovruchten door het Afrikaanse landschap.Steeds meer Westerse organisaties rakendoordrongen van het belang van Fairtrade. Ditkomt de levensomstandigheden van dezeboer, en met hem vele anderen, ten goede.

Geen meloenen, maar tallozemanden vol cacaovruchten

BALK,,De ChristenUnie wil datzoveel mogelijk gemeentera-den zich sterk maken voorFairtrade. Heel eerlijk: onzefractie had daar lange tijdweinig vertrouwen in. Hetduurde namelijk relatieflang, voordat Friese gemeen-ten zich bij dit initiatief aan-sloten.Bovendien ontvingen wijvanuit het werkveld signalen,dat de provincie geen geld ineen impuls voor het promo-ten van Fairtrade wilde ste-ken. Dan is het lastig omgemeenten over de streep tetrekken.Wij hebben daar vervolgensvragen over gesteld en depubliciteit gezocht. Eerlijkondernemen voor DerdeWereldlanden wordt mondi-aal steeds meer een belang-rijk thema. Daar staan wij alsChristenUnie volledig achter.Waarom is Fairtrade dan zobelangrijk? Ik vind dat wealles moeten doen wat in onsvermogen ligt, om armoedete bestrijden. Dat heeft metde basisprincipes van onzeschepping te maken en, inhet verlengde daarvan, het op

een goede manier omgaanmet onze medemens. HetWesten kan en mag simpel-weg niet een oorzaak zijnvoor de slechte leefomstan-digheden in de Derde Wereld.De zelfstandige boeren enkleine bedrijven mogen dusniet door rijke multinationalsworden uitgebuit. Ook zijverdienen een kans op eerlijkondernemerschap, zodat zehun producten tegen eenjuiste prijs verkopen. Fairtra-degemeenten hebben vooralvoor deze boeren ongelooflij-ke positieve effecten.Natuurlijk betekent eenFairtradegemeente niet al-leen dat er op het gemeente-huis Fairtradekoffie wordtgedronken. Wij willen dat ditproject breed in onze ge-meenschap wordt gedragen.Daarom zijn er werkgroepenin het leven geroepen, enworden inwoners en hetbedrijfsleven benaderd. Hetdoel hiervan is bewustwor-ding. En daar slagen we heelbehoorlijk in. Samen kunnenwe heel veel bereiken opFairtradegebied. Daar raaktmen zich gelukkig van door-drongen.”

‘Friesland wordt steedsbewuster van Fairtrade’

Ynze de Boer – Statenlid ChristenUnie Fryslân

Jet Klaren wil een leuk ca-deau aan de stagiaire bij haarop school geven. ,,Ze spaartvoor een wereldreis. Eenspaarpot in de vorm van eenwereldbol lijkt me dan eengoed cadeau’’, zegt ze meteen glimlach. Juist voor ca-deaus kijkt ze bij de Wereld-winkel. Boodschappen doetJet hier niet. ,,Ik vind anderekoffie gewoon lekkerder.Maar als het even kan, neemik wel een Fairtradeproductmee. Ik leer de kinderen opschool ook over eerlijke

handel. We behandelen danMax Havelaar en hoe mensenwerken aan de andere kantvan de wereld. Ik vind datiedereen daar wel bewust vanmoet zijn.’’

De consument: Klaren

Ze maakt niet bewust recla-me voor Fairtradeproducten,maar gebruikt die wel dege-lijk in haar keuken. ,,Desmaak en kwaliteit zijn uit-stekend, precies wat hobby-koks als ik belangrijk vin-den.” Eerlijk in alle opzichtendus, die fairtrade producten:van productie en handel totkwaliteitsklasse en smaak-sensatie. Daarom heeft Siets-ke Poepjes vertrouwen in dekeuzes die wij met z’n allenals consument maken. ,,Weeten steeds bewuster en datheeft invloed op ons koop- enkookgedrag. Streekproductendoen het goed, maar veellekkers komt alleen van ver,zoals koffie, thee, chocoladeen bananen. Daarom is Fair-trade zo belangrijk en vind ikhet fantastisch dat deze pro-ducten steeds vaker verkrijg-baar zijn in de supermarkt.Want dat laat zien dat wesinds de intrede van de We-reldwinkels al een flinkesprong gemaakt hebben.”De enthousiaste hobbykok iszelf dol op verse curry’s, dieze bereidt met fairtrade ko-kosmelk. ,,Als ik weinig tijdheb, zijn de kruidenpasta’svan Fairtrade Original ookheerlijk. Die zijn nog nietoveral verkrijgbaar, maarzouden het volgens mij heelgoed doen. Het punt is dat wij

als consumenten moetenwéten dat er keuze is vooreerlijke handel. Nog belang-rijker is dat we er in onzeomgeving mee in aanrakingkomen. Dáárom streven wijnaar Fryslân Fairtrade.”Eten en drinken doen weallemaal, elke dag opnieuw.Daarom zijn Fairtrade voed-selproducten een heel goedestart voor wie wil bijdragenaan eerlijke handel. De keu-zemogelijkheden voor Fair-trade kleding, cadeaus, heb-bedingen, sieraden en woon-accessoires zijn in Frieslandwat beperkter, maar ook opsteeds meer adressen ver-krijgbaar. ,,Reden te meer omde schouders onder FryslânFairtrade te zetten”, vindtPoepjes. ,,Veel gemeentenzijn goed op weg sinds destart van de campagne in2012, maar ik ben nog niettevreden, want de teller staatpas op drie officiële Fairtrade-gemeenten. Veel gemeentenzijn er dichtbij, maar er zijnnog flink wat slagen te ma-ken om als provincie deFairtradetitel te verdienen.”De gedeputeerde heeft eenheldere visie op de Fairtradeontwikkeling in de provincie.,,Wij leggen niets op, wanthet beklijft alleen als deslagkracht van onderopkomt, uit de lokale gemeen-

schappen en regio’s zelf.Natuurlijk geven wij alsprovincie het goede voor-beeld en faciliteren we –samen met Tûmba – de ge-meenten zoveel mogelijk bijhet opbouwen van kennis enkunde. We zien dat gemeen-ten echt wel willen, maar zehebben niet allemaal vol-doende mankracht en geldbeschikbaar om fairtradevoldoende in de steigers tezetten. Het zou jammer zijnals alle energie en inspannin-gen daarop afketsen, daaromhebben de Provinciale Statenbesloten nog een extra finan-

ciële impuls te geven.”En de portemonnee van deconsument? ,,Wie wil of moetbesparen en toch eerlijk engezond wil eten, kan genoegslimme keuzes maken. Kijkmaar naar het nieuwste boekvan Jamie Oliver, Bespaar metJamie. Zo min mogelijk weg-gooien en kiezen voor biolo-gisch en kwaliteit is de trend.Fairtrade Original verwoordthet prachtig in hun slogan:het is de lekkerste manier omiets goeds te doen.”

Amber Boomsma

Sietske Poepjes: ,,Wij leggen niets op, want Fairtrade beklijft alleen als de slagkracht uit de lokale gemeenschappen en regio’s zelf komt.”

‘Fairtrade getuigt van goede smaak’Wie de twitterberichten van CDA-gedeputeerde Sietske Poepjes (35) wel leest, weet dat ze dol is opkoken en lekker eten. Er verschijnen regelmatig smakelijke foto’s van haar kookkunsten.

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten. Een groeiend aantalgemeenten hebben het predicaat Fairtradegemeente of stre-ven daarnaar. Zeker sinds Provinciale Staten uitsprak de eersteFairtrade provincie van Nederland te willen worden, zijn wehard op weg naar Fryslân Fairtrade. Deze zomer volop aan-dacht in de Friese weekbladen voor Fairtrade. Deze pagina’skomen tot stand met medewerking van mensenrechtencen-trum Tûmba.

Page 31: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 30 JULI 2014 Het laatste nieuws op sneekernieuwsblad.nl Regio | 27

Op vrijdag 5 en zaterdag 6 september vindenin IJlst de Millenniumfestiviteiten plaats. Eengroot onderdeel daarvan is de Millennium-loop. Diverse teams, variërend van twee tot22 deelnemers, leggen dan honderd kilometeraf voor The Hunger Project.

Millenniumloop: honderdkilometer voor het goede doel

Een lokale boer loopt met zijn mand vol ca-caovruchten door het Afrikaanse landschap.Steeds meer Westerse organisaties rakendoordrongen van het belang van Fairtrade. Ditkomt de levensomstandigheden van dezeboer, en met hem vele anderen, ten goede.

Geen meloenen, maar tallozemanden vol cacaovruchten

SNEEKJelle de Jong is in 1979 tijdenszijn studie op de socialeacademie als vrijwilliger in dewereldwinkel gaan werken.De winkel bestaat al sinds1975 en behoort daarbij totéén van de vroegste in hetland. De eerste wereldwinkelin Nederland, zelfs ter we-reld, werd in 1969 in Breuke-len geopend. De Jong werktsinds 1996 fulltime als coördi-nator met een vaste baan, nunog mogelijk gemaakt doorde banenpool. ,,Ik heb eenbetaalde baan voor 36 uurmaar dat zijn er uiteraardvaak meer.” Over de opzet ende veranderingen binnen dewereldwinkels zegt hij: ,,Dewereldwinkel is in eersteopzet toch een Fairtradevoedsel- en cadeaushop meteen duidelijk idealistische eninformatieve inslag zonderwinstoogmerk. Eén van detaken daarvan is om hetpubliek en bedrijven voor-lichting te geven over Fairtra-de. Daarbij ontstaat soms demerkwaardige situatie dateen groot winkelbedrijf ge-voelig voor deze voorlichtingde producten opneemt en

daardoor de wereldwinkelweer zou beconcurreren. Datversterkt anderzijds ook weerde dynamiek in de winkels.We zijn enige tijd geleden destichting Milieuontwikke-lingswerk Sneek geworden.Daardoor oriënteren wij onsmet de winkelfunctie danook wat breder met neven-producten die meer de rich-ting van de duurzaamheidopgaan. Bouwpakketten metzonne-energie celletjes, maarook de Dopper, het flesje dateen eervolle vermeldingkreeg bij de Duitse Red DotDesign prijs, een Nederlandsontwerp met duurzaamkunststof zonder weekmaker.Een deel van de opbrengstgaat naar projecten van Sima-vi in Nepal. Wij hebben onzeactiviteit ook uitgebreid methet Anti-café omdat het pandzich daar gezien de groottetoe leent en verder zijn wij opzoek naar samenwerkingsver-banden met bijvoorbeeldbiologische winkels maar ookde bibliotheek.” In de groteherindelings-gemeente zijner nu drie wereldwinkels inSneek, Bolsward en Workum.De Jong pleit dan ook in degrote fusiegemeente Súd-West Fryslân voor een struc-turele opzet om ook binnende organisatie van het Fairtra-de certificaat als gemeenteeen coördinatorfunctie- baante behouden. ,,De overheidheeft daarin ook duidelijkaangegeven dat men dattraject in wil gaan.” De con-tacten met de gemeentelopen ook sinds de herinde-ling plezierig. Sneek en Wym-britseradiel waren al Milleni-um- gemeenten en de ge-meente Sud-West Fryslân wilin 2015 het predikaat Fairtra-de officieel kunnen voeren.Jelle de Jong.

Jelle de Jong heeft aanfairtrade een fulltime baan

In een Fairtradegemeentezorgen inwoners, winkels,bedrijven en de lokale over-heid samen voor meer eerlij-ke handel.

Fryslân heeft inmiddels drieofficiële Fairtradegemeenten:Het Bildt, Tytsjerksteradiel enOoststellingwerf. Zij zijn eeninspirerend voorbeeld voorde andere Friese gemeentendie zich ook inspannen omzoveel mogelijk eerlijkeproducten te verkopen en tegebruiken. Als nog minimaalacht gemeenten in het ko-mende half jaar de Fairtradetitel verdienen, mag Fryslânzich in 2015 de eerste Fairtra-de Provincie van Nederlandnoemen. Waarbij de organisa-tie achter Provincie Fryslânuiteraard óók voldoet aan allegestelde criteria. De provincieheeft mensenrechtenorgani-satie Tûmba gevraagd om eenondersteunende rol te vervul-len in de ontwikkeling naarFryslân Fairtrade. ,,Op basisvan onze kennis van eerlijkehandel geven wij advies enbegeleiding, samen metervaringsdeskundigen uit dedrie voorlopende Fairtradege-meenten”, vertelt Johannesde Goede. ,,Voor gemeentendoen we nulmetingen, zodathelder is waar ze staan enwat nog nodig is om Fairtradegemeente te worden. Sommi-gen hebben al een stevigebasis, zoals Weststellingwerf,die dit jaar ook heeft uitge-sproken voor de titel te gaan.Daar zijn al heel lang werk-

groepen actief voor het mili-eu en de millenniumdoelen;betrokkenheid die je terugziet in de vraag naar fairtradeproducten. In de lokale super-markten is het aanbod alhoog en staan eerlijke keur-merken als Max Havelaar enFair Trade Original op oog-hoogte.” Het draagvlak is nietin elke gemeente al bij aan-vang zo hoog. ,,Onbekendmaakt onbemind”, denkt DeGoede. ,,Bovendien heb jeenthousiaste voortrekkersnodig, zowel binnen hetgemeentebestuur als onderlokale bedrijven, organisatiesen inwoners. Vaak is de be-reidheid er wel hoor, als jeeenmaal in gesprek bent.Laatst kwam ik bij een super-markt waarvan de eigenaarvertelde nog niet veel fairtra-de producten aan te bieden.Na onze meting wilde hijmeteen de ontbrekendespullen bestellen. Prachtig.Bij grote supermarktketenszijn we natuurlijk afhanke-lijk van de goodwill van dehoofdkantoren, maar ookdaar gaan we het gesprekmee aan als dat nodig is.” DeGoede benadrukt dat wij alsconsumenten een grotereinvloed hebben op eerlijkehandel dan we vaak denken.,,Simpelweg door fairtradeproducten te kopen en ernaar te vragen als het nietwordt aangeboden. Veelmensen zijn aangenaamverrast door de kwaliteit ensmaak, dus ik wil hen graagmeegeven: deel je ervaringen!

Zet foto’s op sociale mediaka-nalen, vertel anderen eroveren laat ze proeven. Het werktaanstekelijk, dat zien we ookbij horeca die méér wil doendan alleen fair-trade koffie,thee, bier en wijn schenken.In combinatie met bijvoor-beeld streekproducten kun-nen zij met fairtrade lekkersheel smaakvolle én eerlijkegerechten op de lunch- endinerkaart aanbieden voorbewuste consumenten.” Dathorecagelegenheden ookfairtrade op de kaart aanbie-den, is één van de criteria omFairtradegemeente te wor-den. Het minimaal benodigdeaantal deelnemers hangt afvan het inwonertal en datgeldt ook voor de deelnemen-de supermarkten, giftshops,wereldwinkels, maatschappe-lijke organisaties en overige

bedrijven. ,,Bij gemeenten dienét boven een bepaald inwo-neraantal uitkomen, kunnendie criteria een struikelblokzijn”, ervaart De Goede. ,,Danis het nog belangrijker om tefocussen op de mogelijkhe-den en inspirerende boeg-beelden te hebben. Boven-dien zijn creativiteit en en-thousiasme voor elke ge-meente belangrijk, want hetFairtrade concept is eengroeimodel. Die titel is prach-tig, maar we vormen metelkaar pas echt een Fairtradeprovincie als eerlijke handelin alle opzichten vanzelfspre-kend wordt.”

Meer informatie: www.fair-tradegemeenten.nl

Amber Boomsma

Johannes de Goede is projectleider Fairtrade en adviseur internationale samenwerking van Tûmba.

Samen op naar Fryslân FairtradeFryslân heeft de ambitie om in 2015 de eerste Fairtrade Provincie van Nederland te worden.Johannes de Goede van Tûmba vertelt hoe we dat samen kunnen bereiken.

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega .Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten. Een groeiend aantalgemeenten heeft het predicaat Fairtradegemeente of strevendaarnaar. Zeker sinds Provinciale Staten uitsprak de eersteFairtrade provincie van Nederland te willen worden, zijn wehard op weg naar Fryslân Fairtrade. Deze zomer volop aan-dacht in de Friese weekbladen voor Fairtrade. Deze pagina’skomen tot stand met medewerking van mensenrechtencen-trum Tûmba.

Mâria van Kessel en HeroHoekstra willen een Fairtradecadeau voor een stagiaire dieafscheid neemt. De keuzevoor de Fairtrade wijn staatvoor hen als een paal bovenwater: wij hebben het goed inNederland, laten we anderelanden hier in laten meede-len. Mâria vertelt: ,,Wij heb-ben het niet altijd makkelijk,maar wel altijd goed in Ne-derland. Ik werk bij Talantmet mensen met een handi-cap. Ik zie hoe zwaar hetleven soms kan zijn. Als je

het op deze manier voor eenander iets kunt verlichten,waarom zou je dat niet doen?Wij winkelen dus heel be-wust Fairtrade.’’

Bewust Fairtrade

Page 32: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 13 AUGUSTUS 2014 Het laatste nieuws op sneekernieuwsblad.nl Regio | 27

De Millenniumdoelen hebben betrekking opinternationale afspraken over wereldwijdearmoedebestrijding. Deze doelen zijn in 2000vastgesteld door de VN en lopen volgend jaaraf. Zo is bijvoorbeeld vastgelegd dat in 2015alle jongens en meisjes naar school gaan.

Millenniumdoelen: in achtstappen naar betere wereld

Bij steeds meer Friese bedrijven en over-heidsinstellingen wordt fairtradekoffie ge-schonken. Deze koffie is voorzien van het MaxHavelaar-keurmerk en garandeert dat produ-centen in Derde Wereldlanden hun productenvoor een eerlijke prijs hebben verkocht.

Fairtradekoffie: eerlijke koffiemet Max Havelaar-keurmerk

FRYSLÂNWie zelden of nooit een We-reldwinkel binnenstapt, zalbij veel locaties aangenaamverrast zijn door de eigentijd-se formule. En met meer dantwintig van deze zelfstandigefairtrade shops in Fryslân iser altijd wel eentje dichtbij.Bovendien bieden de Wereld-winkels tegenwoordig ookeen deel van hun assortimentonline aan via een landelijkewebsite (zie www.wereldwin-kels.nl/products). Het aanbodis veelzijdig: van leuke ca-deaus, originele woonspullenen (h)eerlijke levensmiddelentot fraai speelgoed, hebbedin-getjes en onderscheidendemodeaccessoires. Alles komtuit andere culturen en isgemaakt met respect voormens en milieu.

Idealen en commercie,,Bij ons geen saaie massa-prullaria, maar unieke spul-len met een verhaal erbij”,zegt Lenie Braks van de We-reldwinkel in Grou. ,,Door deeerlijke handel hebben onzeproducenten in armere delenvan de wereld een menswaar-dig bestaan. Zelfstandig en

gelijkwaardig bovendien, metdank aan onze aankopen inhet rijke Westen. Geld inza-melen voor goede doelen isook een mooi streven, maarop lange termijn help jemensen niet met alleen eenzak geld. Wél met eerlijkehandel en daarom spreekt deWereldwinkel mij zo aan. Indit concept komen idealen encommercie samen, iets watook de nieuwe generatiesweer heel bewust nastreven.”

De Wereldwinkel is blij metde groep jongvolwassenendie graag reist en bewusterekeuzes maakt omdat ze alveel van de wereld hebbengezien.

,,We zien deze mensen steedsvaker in onze winkels. Sowie-so merken we dat kinderenen jongeren grote interessehebben in het verhaal achterde producten. Zij willenoprecht bijdragen aan eenbetere wereld. Net zoals detrouwe kring vaste klantenvanaf het eerste uur, die altientallen jaren heel bewustfairtrade inkopen. Al is hetnatuurlijk net zo waardevol

dat steeds meer trendy vrou-wen bij de Wereldwinkelshoppen omdat ze graagorigineel voor de dag willenkomen met woonaccessoiresof cadeautjes.”

KwaliteitsgarantieEigenlijk best grappig datWereldwinkels lange tijd eengeitenwollensokken imagohadden, terwijl ze nu steedsbeter in de tijdgeest passen.,,Wij waren onze tijd gewoonver vooruit”, lacht Braks. Zemerkt dat vooroordelen hetmeest bij de oudere generatieleven, ontstaan in de tijd datje fairtrade rietsuiker bijwijze van spreken moestlosbikken. ,,Het fenomeenWereldwinkel bestaat al bijnaeen halve eeuw, dus natúúr-lijk is er in de tussentijdenorm veel veranderd. Tengoede! Vroeger namen demensen die bewuste keuzesmaakten genoegen met watminder. Nu weten we datkwaliteit en iets goeds doenvoor de wereld prima samen-gaan. Sterker nog, juist dóórdie eerlijke prijzen blijftkwaliteit haalbaar.”,,De officiële fairtrade labels

zijn tegenwoordig eerder eengarantie voor kwaliteit dan aldie goedkope massaproduc-ten”, vervolgt Braks. ,,Want jekunt wel nagaan dat er onderbelabberde omstandighedenen bij extreem lage prijzenweinig aandacht uitgaat naardegelijke en verantwoordeproductie. We kennen alle-maal de uitwassen in dekledingindustrie en dat geldtook voor voedingsmiddelen.Terwijl juist bij eten hetbewustzijn van consumententoeneemt, want we willenterecht weten wat we in onzemond stoppen. De aandachtvoor het verhaal achter pro-ducten groeit: wat zit erin,hoe is het gemaakt, waarkomt het vandaan? Zelf be-taal ik met plezier een paardubbeltjes meer als ik danzeker weet dat het goed zit.Als het al duurder is hoor,want het is maar net waar-mee je vergelijkt. Bovendienzeggen veel van onze klan-ten: als ik dan toch geld uit-geef, dan wil ik het ook goedbesteden. En dat kan in deWereldwinkels uitstekend.”

Amber Boomsma

Lenie Braks: ,,Bij Wereldwinkels geen massaprullaria, maar unieke producten met een verhaal.” EIGEN FOTO

Wereldwinkel trendsetter in fairtradeDe Wereldwinkel is nog steeds het meest herkenbare adres voor fairtrade producten. Lenie Braksvertelt over het veranderende imago van de authentieke shops.

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten.

Een groeiend aantal gemeenten hebben het predicaat Fairtra-de Gemeente of streven daarnaar. Zeker sinds ProvincialeStaten uitsprak de eerste Fairtrade provincie van Nederland tewillen worden, zijn we hard op weg naar Fryslân Fairtrade.Deze zomer volop aandacht in de Friese weekbladen voorFairtrade. Deze pagina’s komen tot stand met medewerkingvan mensenrechtencentrum Tûmba.

OUDEMIRDUMBehalve lekkere broodjes,taarten en cakes heeft bakke-rij Twijnstra in Oudemirdumook producten in hun assorti-ment die ongebruikelijk zijnin een bakkerswinkel. Zoverkopen zij koffie, thee enzelfs wijn. Dit zijn allemaalfairtrade producten. Ookfairtrade chocolade, jam,kruiden en sappen behorentot hun assortiment.

Sinds een jaar of vijf zijn dezeproducten in de winkel vanDouwe en Geekse Wortmante vinden. ,,Voorheen ver-kocht de groenteboer dezespullen. Toen hij stopte heeftde Wereldwinkel ons ge-vraagd of wij nog ruimtehadden voor fairtrade pro-ducten’’, vertelt Geeske Wort-man. Het echtpaar vond hetgeen probleem en had nogwel plek. Inmiddels zijn ervijf planken ingericht voor deeerlijke producten.

,,Natuurlijk, ik ben voorstan-der van eerlijke handel, duswe hoefden er niet lang over

na te denken”, vertelt debakkersvrouw. De Wereld-winkel houdt de voorraadzelf bij, dus veel omkijkenheeft echtpaar er niet naar.Elke dag verkoopt de bak-kersvrouw wel wat van defairtrade producten. ,,Er zijnvaste klanten voor en ookverkoop ik regelmatig ietsaan toeristen. De koffie gaathet hardst. “

Volgens haar valt het quaprijs reuze mee. ,,Het is hele-maal niet zo heel veel duur-der dan andere koffie’’, zegtze. Ook bleken de productenhandig te zijn voor het ma-ken van cadeaupakketten.

,,Even een pakketje met watkoffie, thee en wat lekkersmaak ik regelmatig. En ookstop ik soms een flesje wijnin een pakket met nog wathapjes.” Ook bij de ontbijtser-vice van de bakkerij kwamende fairtrade producten vanpas. Wie bij de bakkerij eenontbijtje op bed besteld krijgtdaar een pak sinaasappelsapbij, fairtrade natuurlijk.

Een flesje wijn van debakker in Oudemirdum

Page 33: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 3 SEPTEMBER 2014 Het laatste nieuws op sneekernieuwsblad.nl Regio | 39

In de HEMA-filialen worden op initiatief vanReturn to Sender kleurrijke en handgemaaktearmbandjes verkocht. Met nog vele andereprojecten worden hiermee lokale werkzaam-heden gestimuleerd. De arbeiders ontvangeneen eerlijk loon voor hun werk. Met uw aan-schaf van zo’n armband helpt u dus mee aanbetere leefomstandigheden!

Pure armbandjes uit BraziliëTûmba verbindt Fryslân met de wereld. Tûm-ba legt dwarsverbanden van antidiscriminatietot duurzaamheid en van fairtrade tot hettegengaan van pesten op het schoolplein. Hetzijn thema’s die op het eerste oog verschillen,maar bij nadere beschouwing hand in handgaan omdat ze gebaseerd zijn op dezelfdeuitgangspunten: út leafde foar de wrâld.

Tûmba: liefde voor de wereld

LEEUWARDEN,,Mijn bedrijf Kootart bestaatruwweg uit twee componen-ten: de kunst en sieraden’’.zegt eigenaresse NellekeKoot. ,,Ik schilder maak ets-werken. Samen met zevenandere kunstenaars ben ik degalerie ‘Ogenblik’ begonnenaan de Tweebaksmarkt inLeeuwarden. De materialendie ik voor die kunst gebruikzijn allemaal fairtrade. Daar-naast maak ik bijvoorbeeldsieraden van fairtrade inge-kochte kralen en anderekleine cadeautjes.Waarom ik fairtrade belang-rijk vind? Ik heb zes jaar inAfrika gewoond en daar veellevenservaring opgedaan.Toen ik terugkwam in Neder-land, wilde ik daar iets meedoen. Ik vind dat iedereen dieiets maakt of verkoopt, daareen eerlijke prijs voor moetkrijgen. Ik ontmoette bijvoor-beeld veel talentvolle kunste-naars die simpelweg geenafzetmogelijkheden hadden,maar zag in Afrika ook veelgeprinte stoffen, waar veel

mensen in Europa niet vanafweten. Het kan toch niet zozijn dat deze producten goed-koop door een groothande-laar worden ingeslagen, zodatlokale arbeiders slechts tweecent per artikel krijgen?Om deze redenen ben ik meteen winkel gestart, waarbij ikde kunst en fairtradecadeauscombineer. Met een deel vande winst steun ik twee stich-tingen: Adamfo Ghana, opge-richt door mijn dochter, enVrienden van Undugu. Beidestichtingen zetten zich in omstraatkinderen op te vangen.Liefst zeventien gezinnenleven van de kralen en kera-miek die ik, maar ook ande-ren, bij hen inkopen. Dezesieraden en cadeautjes ver-koop ik in mijn winkel in deBlokhuispoort. Zowel mijnwinkel als het atelier looptmomenteel goed. Dat is na-tuurlijk mooi voor mezelf.Maar veel meer dan dat, geeftme het een goed gevoel dat ikeen bijdrage lever aan beterelevensomstandigheden in deDerde Wereld.”

Een impressie van Koot Art in Leeuwarden. EIGEN FOTO

Iedere arbeider heeftrecht op eerlijke prijs

Bij Brandsma denken zegraag in concepten. Fairtradekoffiebonen? Helemaal goed,maar dan liefst ook een cupjebiologische melk en fairtraderietsuiker ernaast. ,,Als be-drijven voor fairtrade kiezen,kunnen ze het beter zo com-pleet mogelijk doen, andersis het effect weg”, stelt RoaldSchuurman, die op kantoorin Bolsward de sales supportdoet. Achter zijn visie opfairtrade en duurzaamheidschuilt een nuchtere Friesekijk: ,,Waarom zou je het nietdoen? Dat is een heel belang-rijke vraag die elke onderne-mer zichzelf moet stellen.”Schuurman laat zien dat jegeen wereldverbeteraar hoeftte zijn voor fairtrade. ,,Het isgewoon een realistischekeuze, want we leven in eentijd van bewustwording. Degroep die heel expliciet naarverantwoorde productenvraagt is nog relatief klein,maar met elkaar zetten zij

wel een verandering in gang.Als bedrijf maak je tegen-woordig goeie sier met ver-antwoorde alternatieven, zosimpel is het. Overigens isons hele koffieassortimentduurzaam – inclusief alumini-umvrije verpakking – waarbijwe de keurmerken Max Have-laar (fairtrade), Rainforest,Utz en Eko/Skal onderschei-den. In onze klantenkringkiest nu zo’n twintig procentbewust voor een fairtradekoffieconcept.”

Elkaar versterkenCollega Niels van den Burgheeft als accountmanagerveel klantencontact. ,,Wezien dat steeds meer onderne-mers zich serieus richten opduurzaam ondernemen, ookde horeca, waar bovendienstreekproducten populairzijn. Daar sluiten onze fairtra-de koffie en rietsuiker enbiologische melk naadloos opaan. Het versterkt elkaar

zelfs. Wij leveren al ruimzestig jaar Roode Pelikaan ende fairtrade koffiebonen zijnniet meer weg te denken uithet assortiment. Want dewereld verandert. Onze klan-ten bepalen natuurlijk zelfwaar ze voor kiezen, maar wijbieden wel de keuze.”Uitgangspunt bij BrandsmaKoffie is en blijft de kwaliteit.,,We boksen soms nog optegen vooroordelen overfairtrade koffie, terwijl desmaak allang op een uitste-kend niveau zit. En dat moetook, want wij snappen datonze klanten een goede kopkoffie willen schenken. Zekerals die koffie wordt verkochtin de horeca. Nieuw is tegen-woordig dat een groeiendegroep consumenten hunkoffie nóg lekkerder vindtsmaken als ze weten dat hetverantwoord is. Die goodwillis veel waard. Steeds meer inieder geval, verwachten wij.”

OnderscheidenBrandsma merkt dat vooralhorecaondernemers nu nogelk dubbeltje omdraaien,soms ook ten koste van fair-trade producten. ,,Wij reke-nen dan voor dat het op eenkopje koffie bijna nietsscheelt, terwijl je die good-will van consumenten ergratis bij krijgt. Wie zich wilonderscheiden, houdt de rugrecht. Dat geldt ook voorbedrijven die bij ons duurza-me koffie en toebehoreninkopen omdat ze maat-schappelijk verantwoordwillen ondernemen. Steedsmeer grote ondernemingenmaken die overstap heelbewust. Dat inspireert ande-ren en zo gaat het balletjerollen. Want de vraag is sim-pel: waarom zou je geenfairtrade producten kiezen?”

Tekst: Amber Boomsma

Volgens Roald Schuurman is er een groeiende groep consumenten, die verantwoorde koffie nóg lekkerder vindt. FOTO CEES WALINGA

Verschil maken met fairtrade koffieKlein kopje, groot effect: Nederlanders drinken gemiddeld meer dan 140 liter koffie per jaar. Daarvalt volgens Brandsma Koffie een wereld te winnen in duurzaam genieten.

Sita en Willem de Vries levenal jaren duurzaam. Het kopenvan fairtradeproducten zienze dan ook als een investe-ring. ,,We eten vegetarisch,gebruiken geen plastic tasjesen proberen anderen hierook in te stimuleren’’, verteltSita.,,Het is hoe wij in het levenstaan. Wij willen geen weg-werpartikelen, daar zit de

maatschappij al vol genoegmee. We hebben borden enbestek van hout en bamboe.Dit heeft, naast dat het duur-zaam is, ook het voordeel dathet snel droogt na het afwas-sen en dat je eten langerwarm blijft.En de mensen die het hebbengemaakt profiteren van deopbrengst. Daarom kopen wijfairtrade.’’

Producenten profiteren van de opbrengst

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten.Een groeiend aantal gemeenten hebben het predicaat Fairtra-de Gemeente of streven daarnaar. Zeker sinds ProvincialeStaten uitsprak de eerste fairtrade provincie van Nederland tewillen worden, zijn we hard op weg naar Fryslân Fairtrade.Deze zomer volop aandacht in de Friese weekbladen voorfairtrade. De pagina’s komen tot stand met medewerking vanmensenrechtencentrum Tûmba.

Page 34: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 1 OKTOBER 2014 Het laatste nieuws op sneekernieuwsblad.nl Regio | 43

Het aanbod van biologische en fairtrade pro-ducten in de supermarktschappen is afgelo-pen jaar weer flink gestegen. Fairtrade steegmet 20%. Gemiddeld liggen er nu 155 biologi-sche producten en 41 fairtrade producten inhet Nederlandse winkelschap.

Steeds meer fairtradeverkrijgbaar in de supermarkt

In het afgelopen jaar gaven consumenten 257miljoen euro meer aan uit aan duurzaamvoedsel ten opzichte van 2012. Het is eenstijging van 10,8%. In totaal is er voor 2,5miljard euro aan eerlijke producten verkocht.Fairtrade groeide met 13,5%.

Duurzaam voedsel steedsvaker op boodschappenlijstje

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Anna tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich al jaren invoor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie, thee,fruit, kleding. Veel gemeenten hebben het predicaat Fairtrade-gemeente. De provincie wil nu de eerste Fairtradeprovincieworden.Uw huis aan huisblad ondersteunt dat streven vanharte. De komende maanden besteden wij daarom periodiekaandacht aan fairtrade. Deze pagina’s komen tot stand metmedewerking van mensenrechtencentrum Tûmba.

Roos Euson werkt in de We-reldwinkel in Leeuwarden,maar koopt er zelf ook regel-matig iets. Zo is ze dol op denieuwe fairtrade rijstsoort dieonlangs aan het assortimentis toegevoegd. ,,Het lijkt opde rijst die mijn moedervroeger kookte toen ik kleinwas. Die smaak miste ik.Daarom ben ik blij dat ikdeze rijst heb ontdekt. Ik hebal drie pakken gehaald!’’

Klant in de winkel

De rijst heet Basmati & Red.

BURGUMNatuurlijk, het partycentrummet restaurant in Burgum iswaar hun leven zich groten-deels afspeelt. Toch staan deuitbaters van De Pleats inverbinding met hun omge-ving. Bovendien is omgevingvoor Eelke en Geesje eenrekbaar begrip dat zelfs tot inontwikkelingslanden reikt.,,Wij hebben de kans gekre-gen om hier in Fryslân ietsmoois op te bouwen. Daar-door kunnen wij onszelf enhet bedrijf blijven ontwikke-len. Zo’n toekomst gunnenwij iedereen. Onze kinderen,medewerkers, naasten enleveranciers, maar óók produ-centen en ondernemers inarme delen van de wereld.Fairtrade maakt dat medemogelijk.”

Anders etenHet ondernemersechtpaarzoekt altijd naar mogelijkhe-den om hun bedrijf te verbe-teren. Alles voor de gasten,met respect voor mens enmilieu. ,,Zo kwam ook fairtra-de op ons pad”, vertelt Eelke.,,Het is een relatief eenvoudi-ge manier om iets zinvols tedoen, want je kunt gewoonmet iets kleins beginnen. Wijzijn gestart met fairtradethee en gaandeweg komen

daar steeds meer eerlijkeproducten bij, van koffie,suiker en koekjes tot fairtra-de rijst, oliën en kruiden aantoe. Het mooie is dat hetprachtig combineert metstreekproducten en onzewens om een zo biologisch enverantwoord mogelijk menute bieden. Want Oars Ite – deFriese campagne voor duur-zaam eten – vertalen wij bijDe Pleats in bewuste keuzesmaken en daar hoort fairtra-de als vanzelfsprekend bij.”

Kwaliteit biedenGebruikt het gezin Duursmathuis ook fairtrade produc-ten? ,,Natuurlijk! Wij dragenals ondernemers immers uithoe wij als mens in het levenstaan. Op de zaak komt daarnog bij dat we kwaliteit wil-len bieden. In het tempowaarin de wereld verandert,betekent kwaliteit tegen-woordig ook aandacht voormaatschappelijk verant-woord ondernemen en duur-zaamheid. Eerlijke en verant-woorde voedselproductenzijn belangrijk in de horeca,maar ook de rest telt mee:van energiebesparing totverantwoord tafellinnen, vanslimme logistiek tot goedomgaan met personeel en hetkritisch onder de loep nemen

van bedrijfsprocessen. Daarwerken we hard aan en wehopen dat in het najaar meteen Green Key certificaat tebekronen.”

Altijd gastvrijDe Pleats was vier jaar gele-den het eerste fairtrade res-taurant in de gemeente Ty-tsjerksteradiel. Opvallend isdat Eelke en Geesje graagandere ondernemers meene-men in hun proces van be-wustwording. ,,Het is inspire-rend als we allemáál fairtradeen duurzaam aan de slaggaan, want dan ontstaannieuwe initiatieven en ver-sterken we elkaar. Wij gevenaf en toe fairtrade kookwork-

shops, omdat we iedereenwillen laten zien hoe je opeen verantwoorde maniereen smaakvolle beleving kuntcreëren. Natuurlijk is hetleuk als mensen dat thuis ookzelf doen en dat horecacolle-ga’s daar hun eigen draai aangeven. Dat bijt elkaar niet,want mensen houden ervante variëren en zich op z’n tijdaangenaam te laten verras-sen. Die uitdaging gaan we bijDe Pleats met veel arbeids-vreugde aan, altijd evengastvrij en groeiend in onzeduurzame aanpak.”

Amber Boomsma

Eelke en Geesje Duursma ondernemen met respect voor mens en milieu. FOTO: Trynke Havinga

Fairtrade verdient plaats in horecaHorecaondernemers Eelke en Geesje Duursma nemen met hun bedrijf De Pleats een heel bewusteplek in op de wereld. Fairtrade hoort daar als vanzelfsprekend bij.

SNEEK - Royaal Belegd is eenfairtrade catering bedrijf datin in 2010 is opgezet doorEric Hubber .

Hij heeft een marketingachtergrond en geen horecaopleiding en begon na eengrondige marktverkenningvanuit huis met het bezorgenvan ontbijt en lunch aanparticulieren. Na vier maan-den bleek de keuken thuis teklein en verhuisde de zaaknaar de Worp Tjaardastraat.Vandaar uit bevoorraadde hijook een verkooppunt bij eenbenzinestation. Inmiddels isde Worp Tjaardastraat alweeringeruild voor een pand aande Lemmerweg.Royaal Belegd levert vanchampagne-ontbijt tot tapasbuffet en van vers belegdebroodjes tot een stamppotboerenkool . Er bestaat sindsenige tijd ook e mogelijk heidvoor een BBQ-worshop

Het fair trade concept is bijRoyaal Belegd wordt verdorgevoerd zowel in de pro-dukten van elders als in deduurzame samenwerkingmet leveranciers uit e regioen de daarbij behorend voort-durende contrôle op de han-delaren

Zo halen zij de eieren van dekinderboerderij in Sneekhebben ze kaas van de West-friese Kaashandel . Voor hetbrood is gekozen voor de100% natuurlijke broden vanChaupain . Brood zonderkunsmatige toevoegingengemaakt van puur en alleenbloem, zeezout, water en eenklein beetje gist. Met eenlangzame rijstijd van 48 uur.Ook de dranken zijn voorna-melijk biologisch van Clippertheetot aan de prosecco toeook wordt er gebruik gem-makt van receyclebaar bam-bloe servies en bestek

Royaal Belegd

Page 35: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 8 OKTOBER 2014 Het laatste nieuws op dehuisaanhuis.nl Regio | 31

In de HEMA-filialen worden op initiatief vanReturn to Sender kleurrijke en handgemaaktearmbandjes verkocht. Met nog vele andereprojecten worden hiermee lokale werkzaam-heden gestimuleerd. De arbeiders ontvangeneen eerlijk loon voor hun werk. Met uw aan-schaf van zo’n armband helpt u dus mee aanbetere leefomstandigheden!

Pure armbandjes uit BraziliëTûmba verbindt Fryslân met de wereld. Tûm-ba legt dwarsverbanden van antidiscriminatietot duurzaamheid en van fairtrade tot hettegengaan van pesten op het schoolplein. Hetzijn thema’s die op het eerste oog verschillen,maar bij nadere beschouwing hand in handgaan omdat ze gebaseerd zijn op dezelfdeuitgangspunten: út leafde foar de wrâld.

Tûmba: liefde voor de wereld

Fairtrade lééft in Fryslân, vanDokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie totWolvega. Veel Friezen zettenzich al jaren in voor eeneerlijke prijs voor de produ-centen van koffie, thee, fruit,kleding en andere producten.Een groeiend aantal gemeen-ten hebben het predicaatFairtrade Gemeente of stre-

ven daarnaar. Zeker sindsProvinciale Staten uitsprak deeerste fairtrade provincie vanNederland te willen worden,zijn we hard op weg naarFryslân Fairtrade. Deze zomervolop aandacht in de Frieseweekbladen voor fairtrade.De pagina’s komen tot standmet medewerking van men-senrechtencentrum Tûmba.

Wilma Henstra kiest voorfairtrade thee. Deze doet zecadeau. ,,Als ik een cadeauzoek, is de Wereldwinkel deeerste winkel waar ik gakijken’’, vertelt ze. ,,Ze heb-ben hier hele leuke spullen.Dat het fairtrade is, dat ismooi meegenomen. Maar datis niet de reden dat ik hierregelmatig winkel. De ca-deaus die je hier koopt zijnmeer persoonlijk en bijzon-der. De thee past vanwege deteksten die op het doosjestaan goed bij degene die hetkrijgt. Deze zijn hartverwar-mend en toepasselijk voor

een afscheid. En het is eenechte theedrinker. Dus datmoet goedkomen.’’

Eerlijke cadeaus

Wilma Henstra koopt thee.

Met haar fairtrade kledingza-ken is Floortje Dessing eeninspirerend boegbeeld als hetgaat om eerlijke mode diehip, stijlvol en duurzaam is.Nukuhiva. Zo heten de tweeeerlijke kledingzaken dieFloortje Dessing opende inAmsterdam (2006) en Utrecht(2008). Helaas nog geen filiaalin Fryslân dus, maar als detv-presentatrice zonder moei-te de hele wereld over reist,kunnen wij Friezen best eenkeer de trein pakken om ineigen land verantwoord teshoppen. ,,We krijgen inder-daad bezoekers uit alle hoe-ken van Nederland’’, wetenFloortje en haar zakenpart-ner Guido Keff te vertellen.,,Uit recent marktonderzoekblijkt dat ruim de helft vanonze klanten speciaal naarNukuhiva komt om kledingte kunnen kopen die metrespect voor mens en milieuis gemaakt. Zij zijn kritischen willen het naadje van dekous weten.”

Track & traceDe verkopers bij Nukuhivakunnen hun klanten allesvertellen over de herkomsten productiewijze van dekleding, accessoires en lifes-tyleproducten. ,,Nou ja, bijnaalles”, zegt Floortje eerlijk.,,Soms willen mensen zelfsweten of het naaigaren welverantwoord is, maar niet elkdetail is te achterhalen.”

Guido vult aan: ,,We kiezenonze modelabels heel zorg-vuldig en steeds meer mer-ken hebben een track & tracesysteem of een QR-code omklanten informatie te ver-strekken over de herkomst.Ze moeten wel, want hetbewustzijn groeit, zeker sindsschandalen in de kledingin-dustrie breed zijn uitgemetenin de media. Dat zet mensentoch aan het denken.”

Fairtrade werktFloortje, tevens ambassadeurvoor Max Havelaar, is eenpraktische idealist. Door haarwereldwijde reisavonturen iszij ervan overtuigd dat fair-trade een systeem is dat echtwerkt. ,,Een eerlijke prijsbetalen voor producten is hetmeest doeltreffend en zouheel gewoon moeten zijn.Onze klanten begrijpen daar-om prima dat wij niet aanextreme uitverkoop doen.Want als we steeds maaronder de kostprijs duiken,houden we met elkaar eenillusie en een onhoudbaresituatie in stand. Het is be-langrijk dat we beseffen watde waarde is van voedsel,kleren en gebruiksvoorwer-pen en dat we bereid zijn datprijskaartje te betalen. Be-wust kopen geeft zoveel meervoldoening, omdat je zekerweet dat jouw nieuwe spullenniet over de rug van iemandanders zijn gemaakt. Wij

willen zelf toch ook nietworden uitgebuit?”

Invloed consumentenZelf dragen Floortje en Guidozo veel mogelijk fairtradekleding. Ze zitten dicht bijhet vuur, al merken ook zijdat het niet altijd een haalba-re kaart is. ,,Floortje houdtvan hardlopen, alleen zijn ernog geen verantwoorde hard-loopschoenen verkrijgbaar opde markt”, vertelt Guido.,,Wij hopen natuurlijk datsteeds meer merken over-gaan tot fairtrade productieen handel. Onder druk vanhet publiek is dat haalbaar, albeseffen consumenten nog

onvoldoende hoe groot huninvloed is door het eigenkoopgedrag.” Hebben ze nogtips voor Friezen die Nukuhi-va net wat te ver vinden vooreen middagje kledingshop-pen? “Op onze website staatinformatie over alle modela-bels die wij verkopen. Dezemerken worden in veel meerwinkels verkocht, ook inFriesland of bij online web-shops. Fairtrade is dichterbijdan je denkt. Een kwestie vangericht zoeken en bewustkopen.” Meer informatie:www.nukuhiva.nl.

Tekst: Amber Boomsa

Door haar wereldwijde reisavonturen is Floortje Dessing ervan overtuigd dat fairtrade echt werkt. FOTO: Humphrey Daniëls.

Fairtrade fashion: staat goed, zit lekkerMet haar fairtrade kledingzaken is Floortje Dessing een inspirerend boegbeeld als het gaat omeerlijke mode die hip, stijlvol en duurzaam is.

LEEUWARDENHippe T-shirts met opdrukvan de Friese vlag, die ooknog biologisch en fairtradezijn. Sjoukje Hiemstra combi-neert deze elementen in haarproject Friesblond. Het vielHiemstra op dat shorts meteen Friese opdruk populairwaren onder jongens. Maarvoor meisjes was er nog nietzoiets. Hiemstra begon sa-men met een vriendin Frieserokjes op de markt te bren-gen. Later kwamen daar ookbikini’s bij. De kleding werdin Bangladesh gemaakt eneen deel van de opbrengstkwam ten goede aan eenweeshuis in dat land. ,,Zorolde ik in het wereldje vantextiel en is het idee omT-shirts te gaan verkopenontstaan”, vertelt Hiemstra.Ze wilde graag een leuk pro-duct op de markt brengen omFriesland positief neer tezetten. ,,Maar als ik iets doe,dan wil ik het ook goeddoen”, aldus de onderneem-ster. Ze verdiepte zich inbiologisch katoen en zocht

een fabrikant die kleding opeen eerlijke wijze produceert.,,Dat was nog wel even eenzoektocht, ik ben er een jaarmee bezig geweest voor hetgelukt was.” De shirts wordengemaakt in India in een fa-briek met een fairtrade-certi-ficaat. De shirts zijn gemaaktvan biologisch katoen waar-voor de boeren een eerlijkeprijs hebben gekregen. Daar-door is Friesblond aangeslo-ten bij het Max Havelaarkeurmerk. Hiemstra wilmensen bewuster maken enlaten zien dat het ook opdeze manier kan. ,,Aan fair-trade kleeft soms een ’geiten-wollensokken-imago’, maardat is niet terecht. Ik willaten zien dat fairtrade weldegelijk hip en modern kanzijn. Mensen moeten mijnT-shirts in eerste instantieleuk vinden, anders kopen zehet niet.” Wat Hiemstra be-treft blijft het niet bij shirtsalleen. ,,Ik heb alweer ideeënvoor een nieuw project, maarwat dat precies is vertel iknog niet.’’

De campagnefoto van Friesblond.

Eerlijke mode omFriesland te promoten

Page 36: Huis aan Huis serie Fair Trade

WO 20 AUGUSTUS 2014 Het laatste nieuws op sneekernieuwsblad.nl Regio | 35

De Millenniumdoelen hebben betrekking opinternationale afspraken over wereldwijdearmoedebestrijding. Deze doelen zijn in 2000vastgesteld door de VN en lopen volgend jaaraf. Zo is bijvoorbeeld vastgelegd dat in 2015alle jongens en meisjes naar school gaan.

Millenniumdoelen: in achtstappen naar betere wereld

Bij steeds meer Friese bedrijven en over-heidsinstellingen wordt fairtradekoffie ge-schonken. Deze koffie is voorzien van het MaxHavelaar-keurmerk en garandeert dat produ-centen in Derde Wereldlanden hun productenvoor een eerlijke prijs hebben verkocht.

Fairtradekoffie: eerlijke koffiemet Max Havelaar-keurmerk

LEEUWARDENHij groeide op met biologi-sche producten, maar hetliefst zou hij dat met fairtra-de combineren. Dat bleek tekunnen en nu schenkt koffie-man Bouwinus Sikkes alweertwee jaar koffie die zowelbiologisch als fairtrade is. ,,Ikwas op zoek naar fairtradekoffie, maar was blij verrasttoen ik van mijn leverancierhoorde dat ik koffie konkrijgen die zowel biologischals fairtrade is. Hiermee sla iktwee vliegen in één klap’’,vertelt Sikkes. Hij is de eige-naar van een koffiebar voorde centrale bibliotheek inLeeuwarden en heeft boven-dien een mobiele koffiebarvoor feesten en evenemen-ten. ,,Sommige van mijnklanten komen speciaal voorhet biologische aspect, maarik heb ook klanten die hunkoffie bij mij drinken omdathet fairtrade is. Zo pak ikeigenlijk alles mee.’’ En bo-vendien vindt hij de koffieook nog eens heel erg lekker.,,Vroeger toen ik jong wasvond ik koffie vies en dachtik: dat kan beter. En dat hetbeter kan, dat weet ik nu. Ikwas heel snel om bij deze

biologische fairtrade koffie.Deze koffie is van 100% Arabi-ca boon. Hij heeft een zachtesmaak en een licht zureafdronk. Dat proef je bij geenenkele andere koffie.’’Het idee achter fairtradespreekt de horecaonderne-mer erg aan. ,,Mijn sympa-thie gaat uit naar het verhaalerachter. Een eerlijke prijsvoor een product vind ikbelangrijk.’’ Daar past Sikkesde prijzen van zijn bakjeskoffie dan ook op aan. ,,Als ikweet wat een boer voor zijnkoffiebonen gekregen heeft,dan vind ik het niet goedvoelen hier maarliefst €3,50voor een cappuccino te vra-gen. Ik probeer ook hier aan’fair price’ te doen. Fairtrademag dan een stukje duurderzijn, zo blijft het voor deconsument wel betaalbaar.”

Als het aan Sikkes ligt blijfthet niet bij fairtrade koffiealleen. Hij is momenteelbezig zijn assortiment uit tebreiden. Het verkopen vansap en frisdrank staat op deplanning. ,,Ook dit wordenweer biologische dranken enzo mogelijk gaan we ookweer voor fairtrade.’’

Sikkes wil zijn fairtrade assortiment uitbreiden. Foto: Paul Roelofsen

Een passie voor eerlijke koffie

FRYSLÂNCathelijne Lania draagt haarFriese roots nog steeds uit inhaar levensmotto: ‘Sinne enwille kinne in protte tille’.Dat plezier straalt ze zicht-baar uit als ze vertelt over ABeautiful Story, haar bedrijfdat met kleurrijke sieraden-collecties verhalen deelt overtalenten, vakmanschap eninspiratie en uit andere cultu-ren. ,,Onze uitdaging is omdie te verbinden met de ver-halen van onze klanten, wantsieraden zijn heel persoon-lijk. Modetrends spelen eenrol, maar veel interessanterzijn de betekenissen vanbijvoorbeeld de stenen, kleu-ren en symbolen die we ge-bruiken. Daarmee kun jevoor jezelf of iemand andersiets heel eigens kopen.”

Eigen verhaalDat de kettingen, armbandenen ringen van A BeautifulStory fairtrade zijn, is eenverhaal dat gaandeweg naarde achtergrond verschuift.,,Wij willen de nadruk leggenop wat onze producenten inhuis hebben. Het gaat om

hun vakmanschap en om desieraden die ze maken. Kwali-teit staat voorop en dat wedaar een eerlijke prijs voorbetalen, is vanzelfsprekend.Voor de meeste van onzeklanten is de fairtrade-factormooi meegenomen. De ver-halen achter onze sieradenspreken altijd aan, maar alsmensen de spullen niet mooivinden, dan kopen ze niets.Het eigen verhaal van klan-ten is daarom ons uitgangs-punt. Want er kan pas handelplaatsvinden als zij zichaangesproken voelen dooronze collecties.”

Mooiere wereld,,Fairtrade is wel de kern vanons bestaan als bedrijf”,benadrukt Cathelijne, die bijstages en vrijwilligerswerk inontwikkelingslanden werdgeraakt door de armoede.,,Die onrechtvaardigheid isme altijd bijgebleven, ooktoen ik na mijn studie bij eengroot concern carrière maak-te als brandmanager.Mijn kans om de wereld eenbeetje mooier te makenkwam toen ik met een be-

vriende zilversmid uit Nepaleen sieradenconcept bedacht.Want naast armoede is daaróók veel talent en vakman-schap dat een eerlijke kansverdient. A Beautiful Storywerkt inmiddels met vierproducenten, goed voordertig banen. Door hun talentte combineren met het onze,vinden deze prachtige siera-den hun weg naar de markt,zodat een breed publiek zekan kopen. Van zo’n mooiesynergie krijg ik elke dagweer energie.”

Authentieke lookCathelijne is sinds 2006 full-time ondernemer en heefteen klein team van bevlogenmensen om zich heen verza-meld. De sieraden van ABeautiful Story zijn op bijnatweehonderd verkooppuntenverkrijgbaar. Ook in Fryslân,zoals in Burgum, Drachten,Heerenveen, Leeuwarden enop de Waddeneilanden. Bo-vendien zijn de sieraden in deonline shop voor iedereentoegankelijk. ,,Een deel vande klanten koopt heel bewustbij ons omdat we fairtrade

zijn, maar voor de grootstegroep zijn de kwaliteit, na-tuurlijke materialen en ont-werpen doorslaggevend. Hetfeit dat onze sieraden metaandacht en handgemaaktzijn, wordt ook zeer gewaar-deerd. Die kwaliteit zie je eraan af en door de authentiekeuitstraling kunnen modebe-wuste vrouwen een heeleigen draai aan hun lookgeven."

Verhalen zijn en blijven dedrijfveer van Cathelijne, haarteam en de producenten. Zevormen de bron van huncreativiteit. Heel toepasselijkzijn daarom de nieuwe Story-book Jewelry: kleine thema-schrijfboekjes met een uniekarmbandje. Elke blik op hetsieraad herinnert je eraan ominspirerende gedachten op teschrijven. Want zo ontstaanweer nieuwe verhalen!

Meer informatie: www.geluk-doorgeven.nl en www.abeau-tifulstory.n

Amber Boomsma

Cathelijne Lania geeft talent en vakmanschap in ontwikkelingslanden graag een kans. Foto: Hadewych Veys

Verhalen vormen de drijfveerAchter sieraden gaan persoonlijke verhalen schuil: die van de maker én de koper. Het fairtrade labelA Beautiful Story weet die twee werelden prachtig aan elkaar te smeden.

Fairtrade lééft in Fryslân, van Dokkum tot Oudemirdum envan St. Annaparochie tot Wolvega .Veel Friezen zetten zich aljaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie,thee, fruit, kleding en andere producten. Een groeiend aantalgemeenten hebben het predicaat Fairtradegemeente of stre-ven daarnaar. Zeker sinds Provinciale Staten uitsprak de eersteFairtrade provincie van Nederland te willen worden, zijn wehard op weg naar Fryslân Fairtrade. Deze zomer volop aan-dacht in de Friese weekbladen voor Fairtrade. Deze pagina’skomen tot stand met medewerking van mensenrechtencen-trum Tûmba.