Download - HET GROTE ARBEIDSMARKTONDERZOEK IN DE LOGISTIEKE …logistiek.nl.s3-eu-central-1.amazonaws.com/app/uploads/... · 2015. 4. 8. · De cijfers dit jaar tonen aan dat het aantal logistieke

Het Logistics Labour Survey is een

onderzoek dat op initiatief van

uitzendorganisatie Tempo -Team

in samenwerking met vakblad

LogistiekKrant en de logistieke ver-

eniging Nederland Distributieland

(NDL) voor het tweede achter-

eenvolgende jaar is uitgevoerd.

Tempo-Team, Petra Mouthaan, Projectmanager branchezaken,[email protected], (0345) 58 04 68.

Logistiekkrant,Heres Stad, Hoofdredacteur,[email protected], (0314) 34 93 09.

NDL,Karin Rancuret, Projectmanager, [email protected], (079) 343 81 10.

HET GROTE ARBEIDSMARKTONDERZOEK IN DE LOGISTIEKE SECTOR

Beste lezer,

De logistieke branche is een van de belangrijkste pijlers van de Nederlandseeconomie. Een branche met een continue groeipotentie. Maar ook eenbranche waarin de mens een kritische succesfactor blijkt. De rol dieflexibiliteit en HRM in de logistieke operatie vervullen, wordt steedsbelangrijker. Tempo-Team stelt zichzelf tot doel actief bij te dragen aandeze flexibilisering.

De succesfactor mens is een van de redenen waarom u de tweedeLogistics Labour Survey in handen heeft. Naar aanleiding van het succesvan de vorige Logistics Labour Survey, lag het voor de hand dat Tempo-Teamin nauwe samenwerking met LogistiekKrant en nieuwe partner NederlandDistributieland opnieuw de krachten zouden bundelen. In dit onderzoek,dat is gehouden onder meer dan 600 bedrijven met een logistiekeoperatie, komt u een aantal opmerkelijke conclusies over 'de werkvloer'tegen. Of juist herkenbare conclusies. U kunt deze Logistics Labour Survey als benchmark voor uw eigen bedrijfhanteren en zo op nieuwe ideeën gebracht worden.

Wij zijn in ieder geval blij dat u dit boekje heeft aangevraagd. Dit bevestigteens te meer de keuze die Tempo-Team heeft gemaakt om zich tespecialiseren in de logistiek. In uw contact met Tempo-Team zult u merkendat wij reeds een antwoord hebben op veel van de conclusies die in ditonderzoek worden genoemd. Onze dienstverlening is erop ingericht in te spelen op actualiteiten in de markt of deze juist voor te zijn.

Ik wens u veel plezier met het lezen van de resultaten van de LogisticsLabour Survey 2005.

Peter HulsbosAlgemeen Directeur Tempo-Team

THOMAS PREUSS (GEOPOST)

MANAGING DIRECTOR

‘Wij zijn in zoveel verschillende markten ensegmenten vertegenwoordigd en hebbenconstant te maken met pieken en dalen.Maar deze zijn denk ik minder groot danvijftien jaar geleden. Steeds minder bedrijvensluiten de deuren tijdens vakantieperiodesen de 24-uurs economie rukt verder op.Natuurlijk blijven we in december detraditionele seizoensdrukte houden. Maarechte veranderingen zie ik hier niet.’

VerantwoordingHet telefonisch onderzoek is uitgevoerd door Interview-NSS met behulp van CATI, Computer Assisted TelephoneInterviewing. Het veldwerk heeft plaatsgevonden van 23 mei tot en met 21 juni 2005. Het onderzoek isgehouden onder bedrijven en instellingen met 20 of meer werknemers. Het gesprek is gevoerd met degene die de beslissingen neemt over de logistieke operatie.

De steekproef is getrokken uit de bedrijvendatabase van MarktSelect. Hierbij is een onderscheid gemaakt naarbedrijven in drie branches: logistieke dienstverlening,groothandel en industrie. In totaal zijn er 605 bedrijvenondervraagd met de volgende verdeling: • Logistieke dienstverlening: 146• Groothandel: 234• Industrie: 225

De bedrijven zijn gewogen naar bedrijfsgrootte en branche.Daarnaast is gewogen op het bezit van een logistiekeoperatie. Voor deze weging is gebruik gemaakt van hetbestand van MarktSelect en de screening in de vragenlijst.

Het Logistics Labour Survey is een onderzoek dat op initiatief van uitzendorganisatie Tempo -Team in samenwerking met vakblad LogistiekKrant en de logistieke vereniging Nederland Distributieland(NDL) voor het tweede achtereenvolgende jaar is uitgevoerd. Het onderzoek toont trends, behoeftenen ontwikkelingen op de logistieke arbeidsmarkt in industrie, groothandel en logistieke dienstverlening.Belangrijke issues als opleiding, arbo en veiligheid en werkgelegenheid komen aan de orde. Het onderzoek is een benchmark voor bedrijven met een logistieke operatie en stelt hen in staat hun personeelsbeleid te vergelijken en aan te passen. Bovendien geeft het onderzoek een beeld vande rol en omvang van flexibele arbeid in de branche. Aan het Logistics Labour Survey verleenden ditjaar 605 bedrijven hun medewerking.

1. Inleiding

MARCEL MICHON, PARTNER (BUCK)

‘Bij logistiek denken veel mensen nog altijd aaneen truckchauffeur met een tattoo op zijn arm.’


MANAGING DIRECTOR

‘Het bieden van zekerheid in combinatiemet het garanderen van loopbaanperspec-tief is belangrijk. De logistiek als sector zalwaarschijnlijk blijven groeien. We moeten degezonde positie van onze bedrijfstak blijvenbenadrukken. Ook de overheid kan hierbijeen belangrijke rol spelen.’

• De sector zag het afgelopen jaar nauwelijks groei vanomzet en werkgelegenheid. Fusies, kostenbesparingen enook de haperende economie, die niet zo snel doorgroeitals aanvankelijk werd verwacht, hebben hierop invloed en bepalen het beeld van de ondervraagden. Voor de toe-komst is men positiever gestemd. Vooral de groterelogistieke dienstverleners verwachten een toename vande werkgelegenheid.

• Tweederde van de ondervraagde bedrijven zet flexwerkersin. Dat aantal is het afgelopen jaar met bijna 3% toe-genomen. Bijna de helft van de ondervraagde bedrijvenwerft via het uitzendbureau.

• De inzet van goedkopere medewerkers uit EU-landen als Polen en Tsjechië is beperkt. Hoewel er een kleinetoename te zien is, zegt nog altijd zo’n 80% van de onder-vraagden nooit mensen uit deze landen in te zetten.

• In grote lijnen kan gesteld worden dat pieken en dalen desector blijven regeren. Een trend is echter dat onder anderedoor de invloed van krappere venstertijden en een steedssneller en gevarieerder aanbod van (nieuwe) producten,de pieken en dalen extremer worden en dus moeilijker zijnop te vangen. Voorspelbaarheid van workload en planningvan capaciteit blijven aandachtspunten. De 40-urige werk-week staat onder druk. Logistieke afdelingen van bedrijvenin de industrie hebben hiervan relatief de minste last,omdat zij hun eigen planning bepalen.

• Opvallend is de verwachte toename van het opleidings-niveau. Er werken vooral lbo-geschoolde krachten in de logistiek. De verwachting is nu, volgens 31% van deondervraagden, dat vooral de vraag naar flexwerkers met een mbo-opleiding zal toenemen. Het gevolg van die verwachting zal ook een afname betekenen van hetaantal ongeschoolden in de branche.

• De sector weet zichzelf niet goed te verkopen. Er is weinigvisie op de rol als werkgever. Een opvallende uitkomstvan dit onderzoek is dat een op de vijf ondervraagdenniet weet waarom medewerkers vertrekken. De bedrijvendie dit wel zeggen te weten, noemen te weinig carrière-perspectief als reden. Ook dat is opvallend. Vorig jaarstonden reorganisaties en inkrimping nog bovenaan als belangrijkste vertrekreden. De kosten voor logistiekpersoneel worden door 50% van de ondervraagden alshoger dan in ons omringende landen bestempeld.

• In de logistiek wordt veel gewerkt met KPI’s (Key Performance Indicators). De belangrijkste KPI’s zijnorderregels, fouten en schades. Opmerkelijk is dat 60%van de ondervraagden de productiviteit per medewerkerniet meet. Desalniettemin denkt eenderde dat we inNederland productiever zijn dan in omringende landen.

2. Algemene conclusies

RIA STIENEN, HR MANAGER NEDERLAND (FRANS MAAS)

‘Wij zijn net een pilot begonnen op hetgebied van beroeps begeleidend leren.Samen met het ROC ontwikkelen welogistieke trainingen op mbo -niveau.’

RIA STIENEN (FRANS MAAS)

HR MANAGER NEDERLAND

‘De pieken en dalen in de logistiek wordensteeds extremer. Vooral bij Amerikaanseklanten is het maanden kwartaaleindezeer belangrijk. Dat merken we flink in debenodigde capaciteit aan het eind van zo’nperiode. Op deze extreme piekenmomentendien je je bedrijfsvoering aan te passen.Flexibilisering van arbeid speelt daarbij eenbelangrijke rol.’

16%

12%

11%

7%

5%

5%

4%

4%

3%

2%

0% 5% 10% 15% 20%

werksfeer

primaire arbeidsvoorwaarden

secundaire arbeidsvoorwaarden

kwaliteit/betrouwbaarheid

werkomgeving/arbeidsomstandigheden

openheid naar medewerkers

geen onderscheid

opleidingen

goed management/leidinggevende

interne carrièremogelijkheden

Figuur 1. Hoe onderscheidt men zich als werkgever?

De totale werkgelegenheid in de industrie, groothandel enlogistieke dienstverlening loopt met 0,4% terug. Dat negatievecijfer wordt vooral veroorzaakt door de bedrijven in deindustrie. Daar is een daling van bijna 2% overall zichtbaar.De logistieke dienstverlening en de groothandel, vooral debedrijven in het MKB-segment, laten een groei zien. Zij zijnook heel positief over de toekomst en verwachten eentoename van de werkgelegenheid met 3,6%.

Er wordt vaak gesproken over het verdwijnen van werknaar lagelonenlanden, als mogelijke oorzaak van de teruglopende werkgelegenheid. Tempo-Team ziet dezeontwikkeling, maar signaleert ook andere ontwikkelingen,zoals toenemende automatisering in de sector en bijvoor-beeld de prijzenoorlog tussen producenten en retailers.Het gevolg hiervan is dat er minder wordt geïnvesteerd endat de focus vooral ligt op het flexibiliseren van de kosten.

3. Totale werkgelegenheid neemt iets af; logistieke dienstverleners laten groei zien en zijn positief

Een kwart van het aantal mensen in loondienst is logistiekpersoneel. Uiteraard ligt dit percentage bij de gespecialiseerdelogistieke dienstverleners een stuk hoger met 70%. De ge-matigd positieve stemming van vorig jaar over de groei vanhet aantal logistieke medewerkers in vaste dienst, is uit-gekomen. 16% zei in het Logistics Labour Survey van 2004dat zij groei verwachtten, de overgrote meerderheid van74% gaf aan een stabilisatie te verwachten. De cijfers ditjaar tonen aan dat het aantal logistieke medewerkers deafgelopen twaalf maanden gelijk is gebleven. De grootste groei zit bij de bedrijven in de logistieke dienst-verlening. Net als bij de totale werkgelegenheid wordt het cijfer ook hier negatief beïnvloed door de industrie en positief door de groothandel en de logistieke dienstver-lening, zowel bij grote als bij kleine bedrijven. In de Rand-stad zien we overigens een toename, in de provincies eenafname. En het Noorden blijft zelfs flink achter bij deze groei.Kijken we naar de toekomst, dan verwacht de sector overaleen beperkte toename van logistiek personeel met 0,3%.De industrie schiet hier weer in de min, terwijl de logistiekedienstverleners 2,5% in de plus zitten. Grote bedrijven zijntrouwens pessimistischer dan de kleinere bedrijven.

In de markt constateert Tempo-Team een trend waarbij deindustrie haar logistieke operatie uitbesteedt aan gespeciali-seerde logistieke dienstverleners. Dit kan één van de oor-zaken zijn voor de positieve verwachtingen bij de logistiekebedrijven en de wat negatievere stemming bij de industrie.Deze trend heeft alles te maken met het steeds complexerworden van het logistieke proces en de noodzaak tot hetflexibiliseren van de kosten.

4. Nauwelijks groei in vast logistiek personeel verwacht;logistieke dienstverleners ook hier positiever


MANAGING DIRECTOR

‘Wij hebben nu een lager verloop dan vijfjaar geleden. Wij waren toen nieuw en on-bekend in een tijd dat het economischfantastisch ging. De sky was the limit en erwas werk in overvloed. Nu het economischeklimaat minder gunstig is maar wij redelijksuccesvol zijn, zie je dat wij een steedsinteressantere werkgever worden.’

Meer dan de helft van de ondervraagden zegt gebruik temaken van flexwerkers. 82% meent dat de personelebezetting goed is aangepast aan de schommelingen in demarkt. Kortom, flexwerk heeft een vaste plek verworvenin de sector. Dat is niet vreemd in een branche die wordtgeregeerd door steeds heftiger pieken en dalen en die metde economische druk bovendien nog een reden heeft omde kosten te flexibiliseren. Gemiddeld bestaat een kwartvan de personele bezetting in de logistieke operatie uitflexwerkers. De grote logistieke bedrijven zijn de grootsteafnemers van flexwerkers. Bij deze bedrijven is de noodzaaktot flexibilisering ook sterker aanwezig dan bijvoorbeeld inde logistieke operatie van industriële bedrijven. De industriekan zijn eigen planning nu eenmaal beter forecasten. De inzetvan flexwerkers groeit overall met bijna 3%. De groei bijde groothandel ligt iets hoger met 5%, terwijl bij de logistiekedienstverleners een bescheiden groei van 1% is waar tenemen. Dit laatste komt volledig voor rekening van dekleinere bedrijven.

Voor 2005 verwacht men een afname van het aantal flex-werkers van 4%. Dat lijkt in tegenspraak met de noodzaakom de kosten te flexibiliseren. Bovendien komt deze voor-spelling niet overeen met de huidige markttendensen. Een mogelijke oorzaak voor dit opvallende cijfer is de trendom bij commerciële contractonderhandelingen waarbij deindustrie zijn logistieke operatie afstoot ook het vastepersoneel onder te brengen bij de logistieke dienstverlener.De vermoede trend dat werknemers uit andere EU-landenop grote schaal zouden worden ingehuurd, zet niet door.In vergelijking met vorig jaar zetten iets meer bedrijvenEU-medewerkers in. Toch geeft 80% van de ondervraagdenaan nooit werknemers uit andere EU-landen in te zetten.

De pieken en dalen waaraan de logistieke sector gewendis, worden steeds extremer. Producten volgen elkaarsneller op, venstertijden worden krapper en leveringenmoeten frequenter. Daarnaast heeft kostenbeheersing zijninvloed op efficiency en productiviteit. Het gevolg hiervanis dat er steeds vaker andere dienstverbanden wordenafgesloten. De 40-urige werkweek staat onder druk.Flexibiliteit wordt steeds fijnmaziger. Volle dagen werkenbehoort zelfs op het niveau van keyfunctionaris in desector niet altijd meer tot de mogelijkheden. Hier ligt een uitdaging om bijvoorbeeld door training enopleiding (flexibele) medewerkers breder inzetbaar te maken,zodat zij meerdere functies en taken kunnen vervullen. Dit is één van de mogelijke oplossingen voor het terug-dringen van de leegloopuren. Ook is het van belang devoordelen en mogelijkheden die de wetgeving biedt tenaanzien van flexwerk beter onder de aandacht te brengen.In het manifest ‘Arbeid Werkt!’* wordt gesteld dat metname in bedrijfs-CAO’s mogelijkheden gecreëerd kunnenworden voor een hoge flexibiliteit, bijvoorbeeld in de vormvan nuluren-contracten en contracten voor bepaalde tijd.‘Uit interviews’, stellen de schrijvers, ‘bleek dat ook inNederland niet iedereen op de hoogte is van de diversiteitaan mogelijkheden.’

5. Aandeel flexwerk groeit met bijna 3%; verwachte afname van 4%

* Noot: Het manifest ‘Arbeid Werkt! Hoe logistiek Nederland zich onder-scheidt op de concurrentiefactor arbeid’, is uitgegeven door de logistiekevereniging Nederland Distributieland, in samenwerking met onderandere Tempo-Team.

R IA ST IENEN, HR MANAGER NEDERLAND (FRANS MAAS)

‘Ik ben er zeker van dat de traditionele vastearbeidstijd gaat verdwijnen. Dat is ook nodig omeen flexibel antwoord te hebben op de steedsgrilliger wordende workload. We gaan in Neder-land naar een situatie waarin we afsprakenmet medewerkers maken over bijvoorbeeld hetaantal te werken uren per jaar. Dan praat je dusniet meer over een 40-urige werkweek.’

RIA STIENEN (FRANS MAAS)

HR MANAGER NEDERLAND

‘Het uitbesteden van relatief eenvoudig enfysiek werk (inclusief het bijbehorendemanagement) is een oplossingen die primakan werken. Voor complexere logistiekefuncties is deze optie minder vanzelf-sprekend.’

Te weinig carrièreperspectief wordt door een kwart van de ondervraagden genoemd als belangrijkste vertrekreden.Te weinig salaris scoort met 21% als tweede reden. Zware arbeidsomstandigheden noemt maar 12%. Opvallendis echter dat één op de vijf ondervraagden aangeeft geenidee te hebben waarom medewerkers hun bedrijf verlaten.

Het imago van de sector op de arbeidsmarkt blijft ook on-duidelijk. Meer dan eenderde van de ondervraagden weetbijvoorbeeld niet wat het onderscheidend vermogen vanhun bedrijf is als werkgever. De rest noemt de werksfeer en de arbeidsvoorwaarden als belangrijkste onderscheidendeen imagobepalende factoren. Uit eerder onderzoek vanTempo-Team blijkt dat werkzoekenden in de zoektochtnaar een logistieke baan vooral geïnteresseerd zijn in deaantrekkelijkheid van het product, de naamsbekendheid van het bedrijf, het salaris en de variatie in het werk.Gesteld kan worden dat de sector kritisch moet kijkennaar het arbeidsmarktimago van het bedrijf en het imagovan het werken in de logistiek. Opvallend is ook dat de vorig jaar met ruime meerderheidop nummer 1 genoemde reden, reorganisaties en inkrimping,nu niet meer als vertrekreden wordt opgegeven.Hebben we hier het ergste achter de rug?

6. Eén op vijf ondervraagden weet niet waarom medewerkersvertrekken; reorganisaties zijn geen reden meer

THOMAS PREUSS , MANAGING DIRECTOR (GEOPOST)

‘Bij ons is voor het fysiek zwaardere en onregelmatigewerk het aandeel flexwerkers al bijna 100%. Ik ben be-zorgder over het probleem van de beschikbaarheid. Nu alslagen we er vaak niet in om in de regio Eindhovenflexwerkers te krijgen voor zwaar en nachtelijk werk.’

MARCEL MICHON (BUCK)

PARTNER

‘Ik denk dat het middenkader in veel kleinerelogistieke bedrijven belangrijker moet wordenvoor de directie. Het aanwezige talent kanveel beter worden ingezet.’

MARCEL MICHON (BUCK)

PARTNER

‘Ik vind het vreemd dat op de middelbareschool logistiek helemaal niet aan bod komt.’

Bijna eenderde van de ondervraagden verwacht een toenamevan flexwerkers met een mbo-opleiding. Daaraan gekoppeldverwacht 22% een afname van het aantal ongeschoolden.De realiteit is echter dat 60% van de medewerkers nog steedslbo-niveau heeft. De vraag dringt zich op of het invullen vandeze mbo- en hbo-functies een probleem is. Maar liefst drie-kwart van de ondervraagden is daar positief over. Ookwanneer er gevraagd wordt naar een vergelijking met debeschikbaarheid van logistiek personeel met ons omringendelanden, zegt 39% positief te zijn over de Nederlandse situatie.

Tempo-Team ziet echter nu al veel vraag naar teamleiders,planners en supervisors (mbo) en bijvoorbeeld supply chainmanagers (hbo). Met een nog verder toenemende vraag zalhet aanbod op de langere termijn tekort schieten. Ook deonlangs gepubliceerde Sectorstudie Flexwerk door ING*

constateert dat ‘voor bepaalde beroepen en meer in hetalgemeen hoog opgeleid personeel de vraag het aanbod zaloverstijgen.’ Dit betekent volgens de onderzoekers van ING‘dat flexondernemingen zich moeten ontpoppen als onmis-bare partners voor opdrachtgevers en zich moeten richtenop het vinden en vasthouden van kandidaten.’ Op ditmoment wordt er geconstateerd dat verschillende flexonder-nemingen aan de wervingskant nog weinig onderscheidendvermogen laten zien. Tempo-Team benadrukt hierbij hetbelang van opleiding en training.

De hogere opleidingseisen hebben alles te maken met decomplexiteit van het werk, de toenemende automatisering in de DC’s, die minder ‘handjes’ nodig maakt maar vooralom beter opgeleide mensen vraagt. Ook de eisen op service-niveau, de ingewikkelde planningen en de eerdergenoemdebrede inzetbaarheid waardoor medewerkers op meerderefuncties kunnen worden ingezet, vragen om hogereopleidingsniveaus.

Beter geschoold personeel betekent hoogstwaarschijnlijkeen stijging van de personeelskosten. Uit het LogisticsLabour Survey 2005 blijkt 39% van de kosten in de sectorpersoneelskosten te zijn. Opvallend is dat bijna tweederdeaangeeft niet te weten hoe hoog dit percentage is. Uit eerder onderzoek van Tempo-Team blijkt dat 50 tot 60%van de kostprijs bepaald wordt door personeelskosten. De grote logistieke dienstverleners benaderen dit percentagemet 52%. Tweederde van de ondervraagden vindt depersoneelskosten marktconform, de logistieke dienstverlenersbeoordelen deze kosten als te hoog.

Opvallend is ook dat de helft van de ondervraagden denktdat de kosten voor logistiek personeel in Nederland hogerzijn dan in omringende landen. In het eerder aangehaaldemanifest Arbeid Werkt! wordt hierover geschreven: ‘Nederland is niet het goedkoopste land op het gebied van arbeidskosten, maar zeker ook niet het duurste.Belangrijker dan het absolute niveau van de arbeidskostenis de relatie tussen kosten, productiviteit en motivatie.Daar scoort Nederland goed …’

7. Meer mbo’ers nodig in steeds complexere branche;personeelskosten zijn marktconform

* Noot: Het Economisch Bureau ING heeft recent een onderzoek afgerond naar de flexmarkt in Nederland. In deze sectorstudie worden cijfers, trends enontwikkelingen van de markt gepresenteerd waarin uitzend- en detacheringbureaus opereren. Ook komt de arbeidsmarkt voor de korte en lange termijnen de invloed hiervan op de inkoop van flexibel personeel aan bod.

THOMAS PREUSS, MANAGING DIRECTOR (GEOPOST)

‘Een vakkenpakket met Engels,Ecologie en Logistiek zou fantas-tisch zijn in de toekomst.’

Met ingang van 1 juli 2005 zijn werkgevers niet meerverplicht een arbodienst in de arm te nemen. Dit heeft totgevolg dat werkgevers zelf meer focussen op arbo en veilig-heid. In de logistieke sector is dit zeker een item. Ruim 68%geeft aan dat dit sterk tot zeer sterk speelt. Andere trendsdie hoog scoren en ruim aandacht verdienen zijn opleiding,fraude en criminaliteit. Het ziekteverzuim werd ook ditjaar weer laag ingeschat. Vorig jaar gaven de ondervraagdeneen percentage aan van 3,7%, dit jaar is dat 4,3%. Dat iseen aanzienlijk lager gemiddelde dan de praktijk laat zien,daar ligt het ziekteverzuim tussen de 5 en 9%. Slechts 30%komt ook uit op dit praktijkgemiddelde.

Het is des te opmerkelijker omdat, gevraagd naar de meest gangbare KPI’s binnen het bedrijf, het meten vanafwezigheid door ziekte op de derde plaats eindigt (32%).Eenderde van de ondervraagden denkt trouwens dat het ziekteverzuim in Nederland hoger is dan in om-ringende landen.

8. Focus op arbo en veiligheid; ziekteverzuim laag ingeschat

KPI’s (Key Performance Indicators) worden veel gebruiktin de sector. De meest gangbare zijn het meten van order-regels (37%) en de productiviteit per medewerker (36%).Ziekte komt zoals gezegd op de derde plaats. Opmerkelijkis dat 60% van de ondervraagden de productiviteit permedewerker niet meet.

Toch denkt eenderde dat we in Nederland productieverzijn dan in omringende landen. Een kwart denkt dat ditongeveer gelijk is. Waar de productiviteit wel wordtgemeten, vooral bij de logistieke dienstverleners, valt opdat dit nog vrij veel handmatig wordt gedaan (30%). Ook tijdsregistratie scoort nog relatief hoog met 27%.Nieuwe technieken, zoals automatische identificatie viaRFID-techniek, zijn weliswaar in opkomst, maar halen nogslechts 12%. Er wordt vooral op de werkvloer gemeten.De resultaten worden direct en op individueel niveauteruggekoppeld aan de medewerker in 1-op-1 gesprekken.

Een trend in opkomst in de logistiek is het kostengestuurdplannen. Men wil sturen in de personeelskosten en plantmedewerkers in op basis van de behaalde productiviteit.Het afrekenen op basis van Activity Based Costing metho-dieken is een veelgebruikte methode om af te rekenen in de sector die ook steeds meer op de factor arbeidwordt toegepast. Nieuwe concepten als ‘het aannemen van werk’ of ‘contracting’ spelen in op deze behoefte.

9. 60% meet productiviteit niet; kostengestuurd plannen is trend


MANAGING DIRECTOR

‘Ik wil weten of het in Amsterdam beter gaatdan in Best en wat de verschillen tussen delocaties in productiviteit zijn. Zonder exactegetallen zijn we verloren.’

MARCEL MICHON, PARTNER (BUCK)

‘Ik begrijp niet dat er bedrijven zijn die de productiviteitvan hun medewerkers niet meten. Dat moet te makenhebben met een gebrek aan capaciteit en middelen.’

Tabel 6. Prognose aantal medewerkers binnen de logistieke afdeling (komende 12 maanden).

BRANCHE WERKNEMERS INDUSTRIE GROOTHANDEL LOGISTIEKE DNSTVRL.totaal groot- logistieke

gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+toenemen 17% 11% 18% 34% 16% 20% 12% 11% 16% 24% 29% 46%gelijk blijven 65% 69% 64% 48% 67% 57% 69% 69% 69% 49% 55% 31%afnemen 13% 14% 12% 17% 11% 20% 11% 19% 9% 20% 15% 22%weet niet 5% 6% 6% 1% 6% 3% 8% 2% 6% 7% 1% 2%

gemiddeld groeipercentage 0,3% -0,8% 0,9% 2,5% 0,8% -0,9% 0,1% -2,5% 1,1% 0,4% 2,5% 2,7%

Tabel 7. Aandeel flexwerkers binnen de logistieke afdeling.

INDUSTRIE GROOTHANDEL LOGISTIEKE DNSTVRL.totaal groot- logistieke

gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+zet flexwerkers in 53% 44% 61% 43% 62% 74% 86%aandeel flexwerkers 26% 32% 18% 30% 19% 23% 25%

Tabel 8. Ontwikkeling aantal flexwerkers binnen de logistieke afdeling (afgelopen 12 maanden).


gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+toegenomen 35% 36% 28% 41% 35% 35% 39% 33% 28% 28% 38% 48%gelijk gebleven 50% 50% 60% 39% 52% 48% 54% 46% 61% 57% 38% 40%afgenomen 14% 13% 10% 20% 13% 16% 7% 20% 9% 11% 24% 12%weet niet 1% 1% 3% 1% 2% 2% 2% 4%

gemiddeld groeipercentage 2,9% 3,0% 4,6% 1,1% 2,7% 3,5% 3,7% 2,0% 4,2% 5,5% -0,7% 4,8%

Tabel 9. Prognose aantal flexwerkers binnen de logistieke afdeling (komende 12 maanden).



gemiddeld groeipercentage -3,9% -3,9% -8,4% 0,5% -3,5% -5,1% -3,3% -4,6% -6,5% -12,3% -0,4% 2,3%

Tabel 10. Ontwikkeling en prognose werkgelegenheid uitgedrukt in een groeipercentage.


gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ontwikkeling totaal -0,4% -1,7% 0,9% 1,5% 0,2% -1,8% -1,4% -2,3% 1,5% -1,0% 2,4% -0,9%prognose totaal 0,5% -0,7% 1,5% 2,9% 0,9% -0,1% 0,1% -2,3% 1,1% 2,7% 2,7% 3,6%

ontwikkeling logistieke afdeling 0,0% -1,7% 1,7% 2,5% 0,6% -1,1% -1,2% -2,7% 1,9% 1,0% 3,2% 0,8%prognose logistieke afdeling 0,3% -0,8% 0,9% 2,5% 0,8% -0,9% 0,1% -2,5% 1,1% 0,4% 2,5% 2,7%

ontwikkeling aantal flexwerkers 2,9% 3,0% 4,6% 1,1% 2,7% 3,5% 3,7% 2,0% 4,2% 5,5% -0,7% 4,8%prognose aantal flexwerkers -3,9% -3,9% -8,4% 0,5% -3,5% -5,1% -3,3% -4,6% -6,5% -12,3% -0,4% 2,3%

Tabel 1. Onderzoekspopulatie.

BRANCHE WERKNEMERS NIELSEN-REGIOtotaal totaal groot- logistiek west west

ongewogen gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+ 3 steden rest noord oost zuid

industrie 231 324 225 173 144 19 68 38 95 8738% 54% 100% 0% 0% 49% 57% 31% 43% 72% 63% 56%

groothandel 228 189 234 123 69 24 72 10 38 3838% 31% 0% 100% 0% 35% 27% 39% 46% 19% 25% 24%

logistieke dienstverlening 146 92 146 57 39 18 18 5 18 3124% 15% 0% 0% 100% 16% 15% 30% 11% 9% 12% 20%

totaal 605 605 225 234 146 353 252 61 158 53 151 156100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

Tabel 2. Ontwikkeling aantal medewerkers in loondienst (afgelopen 12 maanden).


gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+toegenomen 28% 24% 35% 30% 31% 23% 26% 19% 37% 27% 31% 29%gelijk gebleven 42% 43% 39% 41% 44% 36% 44% 39% 41% 34% 46% 29%afgenomen 29% 32% 24% 28% 25% 39% 28% 40% 21% 37% 23% 41%weet niet 2% 2% 2% 1% 1% 2% 2% 2% 1% 2% 2%

gemiddeld groeipercentage -0,4% -1,7% 0,9% 1,5% 0,2% -1,8% -1,4% -2,3% 1,5% -1,0% 2,4% -0,9%

Tabel 3. Prognose aantal medewerkers in loondienst (komende 12 maanden).



gemiddeld groeipercentage 0,5% -0,7% 1,5% 2,9% 0,9% -0,1% 0,1% -2,3% 1,1% 2,7% 2,7% 3,6%

Tabel 4. Aandeel logistieke medewerkers in totaal.

INDUSTRIE GROOTHANDEL LOGISTIEKE DNSTVRL.totaal groot- logistieke

gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+aandeellogistieke medewerkers 26% 17% 13% 22% 23% 76% 61%

Tabel 5. Ontwikkeling aantal medewerkers binnen de logistieke afdeling (afgelopen 12 maanden).


gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+toegenomen 18% 13% 20% 33% 18% 21% 12% 15% 19% 26% 32% 34%gelijk gebleven 61% 65% 61% 44% 65% 48% 70% 53% 66% 45% 48% 34%afgenomen 20% 22% 18% 22% 16% 31% 18% 31% 14% 29% 18% 31%weet niet 1% 1% 1% 1% 1% 0% 1% 1% 1% 2%

gemiddeld groeipercentage 0,0% -1,7% 1,7% 2,5% 0,6% -1,1% -1,2% -2,7% 1,9% 1,0% 3,2% 0,8%

Tabel 11. Inzet van medewerkers uit landen van de Europese Unie, buiten Nederland.


gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ja, structureel 11% 11% 8% 16% 11% 10% 12% 9% 7% 11% 16% 15%ja, incidenteel 8% 10% 4% 13% 7% 11% 8% 13% 3% 6% 13% 14%nee, nooit 81% 79% 88% 70% 82% 78% 79% 78% 90% 82% 70% 71%weet niet 1% 1% 1% 1% 1% 0% 1% 1% 1% 1%

Tabel 12. Belangrijkste redenen voor medewerkers om te vertrekken.


gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+te weinig carrièremogelijkheden 26% 21% 36% 24% 26% 27% 19% 24% 36% 37% 24% 24%salaris 21% 19% 25% 22% 24% 15% 21% 12% 25% 23% 26% 12%ander (interessanter) werk 13% 12% 12% 21% 13% 13% 12% 11% 12% 13% 22% 17%zware arbeidsomstandigheden 12% 14% 8% 13% 11% 13% 14% 14% 8% 6% 12% 17%reorganisatie/inkrimping 8% 10% 6% 9% 8% 10% 10% 9% 4% 13% 8% 10%pensioen 6% 8% 3% 4% 5% 8% 7% 9% 2% 7% 3% 7%gedwongen ontslag 5% 5% 5% 4% 4% 7% 4% 8% 4% 6% 5% 3%sfeer/cultuur van het bedrijf 4% 3% 5% 5% 3% 6% 2% 6% 5% 6% 6% 3%geen opleidingsmogelijkheden 1% 1% 1% 1% 1% 2% 1% 1% 1% 2% 3%slecht management/leidinggevende 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1%

anders 17% 19% 14% 13% 16% 17% 20% 18% 14% 13% 10% 20%weet niet 20% 20% 21% 16% 21% 17% 21% 20% 24% 13% 17% 12%

Tabel 13. Hoe onderscheidt men zich als werkgever?


gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+werksfeer 16% 14% 19% 18% 15% 18% 13% 16% 17% 23% 20% 15%primaire arbeidsvoorwaarden 12% 15% 6% 11% 10% 16% 14% 19% 4% 13% 10% 12%secundaire arbeidsvoorwaarden 11% 9% 12% 13% 9% 16% 6% 15% 10% 17% 12% 15%kwaliteit/betrouwbaarheid 7% 6% 4% 16% 6% 10% 5% 9% 3% 7% 16% 17%werkomgeving/arbeidsomstandigh. 5% 4% 8% 4% 5% 5% 4% 4% 8% 6% 3% 5%openheid naar medewerkers 5% 5% 4% 8% 5% 6% 5% 5% 2% 9% 9% 5%geen onderscheid 4% 4% 3% 6% 4% 4% 4% 5% 3% 2% 7% 3%opleidingen 4% 4% 4% 3% 3% 6% 3% 6% 3% 6% 1% 9%goed management/leidinggevende 3% 3% 3% 5% 2% 5% 2% 5% 1% 6% 5% 7%interne carrieremogelijkheden 2% 2% 2% 4% 2% 3% 2% 2% 2% 4% 2% 7%

anders 23% 20% 28% 25% 24% 23% 19% 22% 29% 26% 26% 22%weet niet 36% 42% 34% 20% 39% 28% 48% 31% 36% 28% 21% 17%

Tabel 14. Wat is het opleidingsniveau van de functies die men doorgaans door flexwerkers laat vervullen?


gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ongeschoold 13% 13% 10% 21% 14% 13% 14% 12% 10% 10% 20% 21%lbo 60% 60% 56% 69% 58% 65% 59% 64% 53% 64% 67% 72%mbo 46% 45% 50% 45% 44% 50% 43% 48% 48% 55% 44% 47%hbo of hoger 9% 9% 7% 11% 8% 10% 9% 11% 6% 9% 13% 8%anders 2% 4% 1% 3% 2% 4% 2% 1% 2%weet niet 5% 4% 9% 1% 6% 3% 4% 4% 10% 5% 2%

Tabel 15. Percentage bedrijven dat een toename verwacht inzake het opleidingsniveau dat men doorgaans door flexwerkers laat vervullen?


gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ongeschoold 7% 5% 6% 14% 4% 12% 3% 9% 3% 12% 11% 19%lbo 15% 13% 14% 25% 14% 17% 12% 15% 15% 10% 20% 34%mbo 31% 32% 29% 29% 31% 29% 33% 29% 32% 21% 25% 38%hbo of hoger 13% 14% 10% 16% 12% 16% 14% 15% 9% 12% 11% 26%anders 4% 5% 3% 3% 4% 5% 3% 7% 4% 2% 3% 4%

Tabel 16. Percentage bedrijven dat een afname verwacht inzake het opleidingsniveau dat men doorgaans door flexwerkers laat vervullen?


gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ongeschoold 22% 24% 17% 22% 21% 21% 22% 27% 18% 13% 25% 15%lbo 15% 14% 15% 18% 14% 18% 11% 20% 15% 15% 20% 13%mbo 7% 5% 8% 8% 6% 7% 4% 7% 8% 8% 9% 6%hbo of hoger 7% 6% 8% 8% 8% 5% 5% 6% 10% 3% 9% 4%anders 3% 2% 4% 2% 3% 2% 2% 2% 5% 2% 2% 2%

Tabel 17. Percentage bedrijven dat in geval van een toename verwacht deze functies makkelijk te voorzien?


gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ongeschoold 84% 93% 70% 79% 94% 72% 100% 88% 100% 50% 86% 70%lbo 81% 83% 81% 77% 82% 78% 82% 85% 87% 57% 77% 78%mbo 74% 76% 73% 71% 74% 74% 77% 72% 72% 79% 69% 75%hbo of hoger 60% 61% 57% 58% 65% 51% 69% 46% 67% 38% 43% 71%anders 71% 76% 66% 50% 67% 72% 67% 83% 75% 50% 50%

Tabel 18. Percentage bedrijven dat over de situatie in Nederland goed tot zeer goed/positief oordeelt ten opzichte van de omringende landen.


gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+beschikbaarheid logistiek personeel 39% 41% 43% 31% 38% 41% 40% 44% 43% 43% 32% 29%wetgeving rond flexibele arbeid 31% 32% 33% 26% 31% 31% 28% 39% 36% 29% 32% 12%kosten voor logistiek personeel 3% 3% 8% 3% 3% 5% 4% 21% 4%ziekteverzuim 21% 25% 21% 11% 19% 23% 24% 26% 21% 21% 8% 18%productiviteit 33% 34% 29% 38% 29% 40% 28% 42% 27% 35% 36% 43%

Tabel 19. Percentage bedrijven dat over de situatie in Nederland matig tot slecht/negatief oordeelt ten opzichte van de omringende landen.


gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+beschikbaarheid logistiek personeel 14% 12% 14% 18% 15% 13% 12% 13% 14% 14% 20% 12%wetgeving rond flexibele arbeid 16% 11% 23% 19% 15% 17% 8% 17% 29% 14% 20% 18%kosten voor logistiek personeel 49% 45% 45% 61% 50% 46% 44% 48% 50% 36% 64% 53%ziekteverzuim 30% 26% 31% 38% 32% 27% 24% 30% 36% 21% 44% 24%productiviteit 12% 12% 10% 14% 12% 11% 14% 9% 10% 9% 13% 17%

Tabel 20. Oordeel over personeelskosten binnen de logistieke afdeling.


gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+te hoog 15% 15% 6% 31% 14% 17% 14% 17% 6% 9% 30% 34%marktconform 67% 67% 72% 54% 68% 63% 68% 64% 74% 66% 53% 56%laag 6% 5% 7% 5% 5% 7% 4% 7% 6% 10% 6% 3%weet niet 13% 13% 15% 10% 14% 13% 14% 12% 14% 16% 12% 7%

gemiddeld % personeelskosten 39% 36% 39% 45% 37% 45% 32% 43% 38% 43% 42% 52%

Tabel 21. Gemiddeld ziekteverzuimpercentage (exclusief zwangerschap) op de logistieke afdeling.


gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+gemiddeld ziekteverzuim 4,3% 0,0% 4,3% 0,0% 4,4% 0,0% 4,3% 0,0% 4,3% 0,0% 4,4% 0,0%

Tabel 22. Mate waarin bedrijven vooruit kunnen plannen.


gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+gemiddeld aantal maanden 4,3 4,4 3,5 5,5 3,8 5,2 3,8 5,4 3,5 3,6 4,4 7,6

Tabel 23. In hoeverre is de personele bezetting adequaat afgestemd op het werkaanbod?


gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+goed tot zeer goed 82% 83% 81% 81% 84% 78% 86% 78% 83% 76% 81% 83%niet goed tot zeer slecht 4% 3% 5% 4% 4% 4% 3% 3% 5% 6% 5% 2%

Tabel 24. Welke KPI’s zijn gangbaar?


gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+aantal orderregels 37% 35% 41% 38% 35% 42% 33% 37% 37% 55% 38% 39%productiviteit per medewerker 36% 36% 34% 43% 34% 45% 33% 42% 30% 50% 43% 46%percentage afwezigheid door ziekte 32% 31% 29% 43% 29% 38% 27% 38% 27% 33% 40% 49%aantal fouten 31% 28% 33% 36% 28% 39% 25% 36% 30% 40% 32% 46%complete on time 28% 25% 30% 34% 25% 35% 20% 36% 29% 32% 33% 37%besparing logistieke kosten 23% 23% 22% 24% 22% 27% 20% 30% 23% 22% 24% 24%aantal schades 20% 17% 18% 34% 19% 22% 15% 21% 19% 17% 33% 37%betrouwbaarheid/kwaliteit 3% 4% 2% 2% 4% 3% 5% 1% 4%adressen/stops/cases/pallets p/u 1% 1% 2% 0% 2% 1% 1% 7%anders 9% 9% 8% 12% 8% 12% 7% 12% 7% 12% 13% 12%weet niet 22% 21% 24% 19% 25% 14% 25% 14% 28% 11% 20% 17%

Tabel 25. Verricht metingen van de productiviteit per medewerker.


gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ja 36% 33% 38% 49% 33% 47% 29% 41% 34% 52% 45% 59%nee 63% 67% 60% 50% 66% 53% 71% 58% 64% 48% 54% 41%weet niet 1% 1% 2% 1% 1% 1% 1% 1% 2% 1%

Tabel 26. Hoe wordt de productiviteit per medewerker gemeten?


gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+handmatig 32% 34% 32% 27% 36% 24% 42% 23% 35% 26% 28% 26%tijdsregistratiesystemen 28% 31% 23% 29% 29% 26% 33% 28% 27% 16% 26% 34%warehouse management systeem 20% 18% 20% 24% 17% 24% 11% 28% 18% 23% 28% 14%automatische identificatie app. 10% 8% 12% 10% 6% 17% 3% 16% 8% 21% 8% 14%anders 10% 9% 12% 9% 11% 8% 11% 5% 12% 12% 8% 11%weet niet 1% 1% 2% 1% 1% 2% 3%

Tabel 27. Welke trends en ontwikkelingen spelen een belangrijke rol?

BRANCHE WERKNEMERS INDUSTRIE GROOTHANDEL LOGIST. DNSTVRL.totaal groot- logistieke

gewogen industrie handel dienstvrl. 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+aandacht voor arbo en veiligheid op werkvloer 69% 67% 72% 70% 64% 80% 60% 80% 69% 81% 67% 78%kostengestuurd plannen personeel op productiviteit 33% 33% 27% 45% 29% 42% 30% 40% 24% 35% 38% 63%toenemende opleidingseisen 32% 34% 28% 37% 28% 42% 29% 44% 27% 32% 31% 51%extremere pieken dalpatronen in werkaanbod 28% 26% 26% 37% 25% 34% 25% 30% 24% 33% 31% 51%bestrijden fraude en criminaliteit op werkvloer 26% 22% 27% 38% 25% 30% 20% 27% 26% 29% 36% 44%vergrijzing werkvloer 23% 27% 16% 24% 20% 30% 25% 32% 14% 23% 20% 36%uitbesteden VAL-werkzaamheden 15% 14% 18% 13% 13% 21% 11% 21% 16% 23% 13% 15%verslechtering arbeidsmentaliteit 14% 13% 16% 18% 13% 19% 11% 16% 14% 20% 15% 25%verdwijnen werk naar lage lonen landen 12% 13% 7% 17% 11% 12% 12% 15% 8% 5% 18% 14%inzetten EU-medewerkers op werkvloer 8% 8% 5% 11% 7% 8% 7% 9% 6% 5% 12% 10%

Tabel 28. Hoe werven bedrijven medewerkers voor de logistieke afdeling?


gewogen industrie handel dienstverl. 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+ 20-99 100+uitzendbureau 44% 44% 42% 47% 40% 53% 40% 54% 39% 50% 45% 51%advertentie kranten/tijdschriften 40% 41% 44% 31% 42% 35% 44% 32% 45% 39% 29% 37%intern 11% 13% 10% 10% 10% 15% 14% 12% 8% 16% 6% 20%internet/vacaturesites 9% 6% 14% 11% 8% 13% 4% 11% 14% 15% 8% 19%werving & selectiebureau 7% 7% 6% 6% 6% 8% 6% 9% 6% 7% 5% 9%persoonlijk netwerk 6% 8% 3% 10% 6% 7% 8% 7% 2% 6% 10% 9%via eigen medewerkers 4% 3% 6% 7% 5% 2% 3% 1% 7% 4% 8% 5%cwi 3% 2% 4% 3% 3% 3% 2% 1% 3% 6% 3% 2%eigen internetsite 2% 0% 3% 3% 2% 2% 1% 3% 2% 3% 3%beurzen 0% 0% 1% 1% 1% 2%via opleidingsinstituten 0% 1% 0% 1%anders 3% 1% 4% 8% 3% 3% 2% 1% 3% 5% 8% 7%weet niet 4% 3% 5% 5% 5% 2% 3% 2% 6% 2% 6% 2%