Download - Heroverwegingen langdurige zorgzorganiseren

Hans Broere

Amersfoort16 juni 2010

Heroverwegingen Langdurige Zorg

Inhoud&betekenis van de "20%"

2© Twynstra Gudde 16-6-2010


De heroverwegingen



Aanleiding en opdracht

– Financieel-economische crisis

– Oplopend begrotingstekort, noodzaak tot bezuiniging € 30-35 miljard in 2015

– Kabinet formeert najaar 2009 19 ambtelijke werkgroepen

– Opdracht:

– Inventariseer bezuinigingsvoorstellen (‘scenario’s’)

– Waarvan tenminste 1 met 20% reductie uitgaven

– Twee werkgroepen gezondheidszorg

– Langdurige zorg (kader: € 22 mrd)

– Curatieve zorg (kader € 33 mrd)



De context: vergrijzing, stijgende uitgaven …



Kosten en gezondheidszorg Nederland Euro (x miljard)

1972 - 6,5

1980 - 17,3

1990 - 26,6

1995 - 35,1

2000 - 47,0

2005 - 67,8

2008 - 79,1

2010 premie 60 + begroting 14,5

7,3% per jaar, met correctie

prijsverandering: 2,9%



Gezondheidszorg is ouderenzorg

Aandeel kosten Aandeel

gezondheidszorg bevolking

45-64 jr 21% 23%

65-84 jr 31% 12%

85+ jaar 12% 1,5%



Vergrijzing, ontgroening

0.00%

10.00%

20.00%

30.00%

40.00%

50.00%

60.00%

70.00%

1950

1960

1970

1980

1990

2000

2010

2020

2030

2040

2050

0-19

20-64

65+

Source: Central Statistics Bureau (NL)

NL in 2050: 10 werknemers: 4,1 gepensioneerden, nu: 10:2,2



“Onbedoeld gebruik” als vertrekpunt werkgroep

Regio’s met een relatief hoog zorggebruik:

– zorgaanbieders die de zorgvraag stimuleren

– ruime indicatiestelling

– ruimhartig inkoopbeleid van zorgkantoren.

Buurtzorg levert slechts 38% van het geïndiceerde maximale aantal uren, maar toch zijn de klanten erg tevreden. Volgens de maatschappelijke business case (MBC) van buurtzorg wordt op de vergelijkbare markt 70% van de totale indicatie geleverd. Als de hele extramurale zorg zo efficiënt zou werken als Buurtzorg zou dit volgens de MBC 1,9 miljard euro aan besparingen opleveren.

Rapport Heroverweging Langdurige zorg, april 2010



Wie moet er voor ouderen zorgen? (SCP, 2004)

Familie

– 80-90% - Griekenland, Spanje

– 60-70% - Italië, Duitsland

– 40-50% - Frankrijk, België

– 15-20% - Denemarken, Zweden, Nederland



De voorstellen



“De heroverwegingswerkgroep langdurige zorg heeft haar opdracht, om voor een bedrag van ca. 4,2 miljard euro aan

bezuinigingsvoorstellen te doen, te baat genomen om de gevraagde besparingsvoorstellen te combineren met ideeën over

een nieuwe inrichting van de langdurige zorg waarin de doelmatigheidsprikkels sterker aanwezig zouden kunnen zijn.”



Inhoud van de voorstellen langdurige zorg: hoofdlijnen

– Forse inperking aanspraken AWBZ

– Lichte en/of korte zorg

– Opvang door familie, mantelzorg of ander wettelijk domein

– Vier scenario’s

1. AWBZ versoberd

2. Eigen regie, persoonlijke budgetten

3. Zorg dichtbij, uitvoering gemeenten

4. Zorg verzekerd, uitvoering zorgverzekeraars

– Maar ook….overheidsvoorziening langdurige zorg (OLZ)



Huidige uitgaven AWBZ

Bron: Rapport Heroverweging Langdurige zorg, april 2010



Opbrengst in 2015 Awbz versoberd

Eigen regie

Zorg dichtbij

Zorg verzekerd

Begeleiding schrappen 1,2 - 1,2 -- - 1,1

MEE geen subsidie -0,2 - 0,2 - 0,2 - 0,2

Gebruikelijk zorg 90 min/week -0,7 - 0,5 - 1,4 --

Geen kortdurende zorg (< 6 maanden) -0,1 - 0,1 -- --

Zzp VV 1 t/m 3 weg -0,4 -0,4 - 0,1 - 0,1

Beperken GGZ-verblijf - 0,2 - 0,0 - 0,2 - 0,2

Geen gehandicaptenzorg IQ > 70 - 0,2 - 0,1 - 0,4 -0,4

Eigen bijdrage -0,9 + 0,3 - 0,8 - 0,2

Efficiency -0,5 - 0,7 - 1,0 - 0,9

Persoonlijk zorgbudget 80% huidige ZIN - -0,7 -- --

Totaal - 4,4 - 3,7 - 4,0 - 3,1

Bron: Rapport Heroverweging Langdurige zorg, april 2010



Scenario ‘AWBZ versoberd’

– Huidige AWBZ (sociale verzekering), clienten behouden recht op zorg

– 20% reductie in 2015 bereikt, € 4,4 mrd in 2015

– € 13 miljard, na overheveling revalidatiezorg en overheveling naar WMO

– Huidige zorgkantoren blijven bestaan, met versterking inkoopmacht (opheffen contracteerplicht, lagere max tarieven)

– Meer eigen bijdragen

– 3% doelmatigheidswinst

– Snelle implementatie mogelijk



Scenario ‘Eigen regie’

– Zelfredzaamheid, zelf regelen, Duitse Pflegeversicherung als inspiratie, client koopt zelf zorg in

– Sociale verzekering a la de AWBZ (€ 5,3 mrd)

– Persoonlijk budget

– uitgangspunt 80% van de uitgaven aan zorg in natura en pgb

– Persoonlijke budgetten zijn niet inkomensafhankelijk, geen eigen bijdrage

– Overheveling WMO

– Ongeveer 8 mrd als voorziening , met belastinginning gevulde voorziening langdurige zorg uitgevoerd door OLZ

– Cliëntengroep zonder zelfregie krijgt zorg in natura via OLZ

– 5% doelmatigheidswinst



Scenario ‘Zorg dichtbij’

– Aansluiten bij de leefomgeving van de client, stimuleren extramuralisering

– Gemeenten verantwoordelijk voor:– Extramurale en intramurale verpleging&verzorging

– Extramurale langdurige GGZ

– Extramurale gehandicaptenzorg

– Intramurale langdurige GGZ en gehandicaptenzorg op basis van uit belastingopbrengsten gefinancierde voorziening (OLZ)

– Recht op zorg => compensatiebeginsel

– WMO verbreed naar 11 miljard (‘schoon aan de haak’ dus met verwerking van alle maatregelen)

– Geen premiefinanciering, maar via belastingen

– ‘opschaling gemeenten gewenst’

– 5% doelmatigheidswinst OLZ



Scenario ‘Zorg verzekerd’

– Uitvoeringsverantwoordelijk bij zorgverzekeraars voor:

– Intra- en extramurale verpleging en verzorging

– Intra- en extramurale langdurige ggz

– Concurrerende zorgverzekeraars, nominale premie

– 10 mrd overdracht naar verzekeraars

– Clienten behouden recht op zorg/ZVW, eigen betalingen niet inkomensafhankelijk in ZVW

– Overdracht naar verzekeraars als zij 100% risicodragend zijn of andere sluitende vorm voor uitgavenbeheersing

– Actief beleid van scheiden wonen en zorg

– Gehandicaptenzorg uitgezonderd, uitvoering door rijksoverheid (voorziening). OLZ

– 5% doelmatigheidswinst bij verzekeraars en OLZ



Overheidsvoorziening Langdurige Zorg

– Bij drie van de vier scenario’s, voornamelijk voor gehandicaptenzorg

– Voorziening, geen sociale verzekering, dus geen recht op zorg/verzekerde zorg

– Onder verantwoordelijkheid Rijksoverheid

– Taken:

– Indicatiestelling

– Budgetverantwoordelijk

– Zorginkoop

– Uitwijk naar pgb mogelijk



En nu?



– Sterk voor lokale aanpak/zorg dichtbij

– Geleidelijk scheiden van wonen en zorg

– Tegen marktwerking

– Kleinschaligheid ipv grote verpleeg- en verzorgingshuizen

Iedereen telt mee



– Herijken AWBZ, een volksverzekering met een glasheldere polis, voor de niet op genezing gerichte, intensieve, langdurige zorg die langer duurt dan een jaar. Zorg voor mensen met een ernstige, meervoudige handicap zal in de AWBZ blijven,

– Gemeenten verantwoordelijk voor de functie begeleiding (niet onlosmakelijk verbonden is met 24-uurszorg)

– Het wonen maakt zo spoedig mogelijk geen deel meer uit van de AWBZ.

– Behoud van onafhankelijke, objectieve, integrale indicatiestelling

– Clientvolgende bekostiging, pgb blijft

– Zorgkantoren weg, uitvoering door zorgverzekeraars

Slagvaardig en samen



Orde op zaken

– Kiest voor “zorg verzekerd”, alle langdurige zorg in de ZVW

– Scheiden van wonen en zorg

– Kleinschalig, in de buurt en persoonsgericht inrichten en tegelijkertijd betaalbaar en toegankelijk houden

– Pakket is onvoldoende afgebakend, duidelijke polis

– Hervorming indicatiestelling



– menswaardige zorg en voor ouderen in verpleeghuizen die meer rechten hebben dan gevangen. Dat is nu andersom en dat is van de zotte. Geen ondervoeding, uitdroging, doorligwonden en 24-uursluiers meer in onze zorginstellingen. Kleine zorginstellingen met veel minder managers waar de zorgverlener weer mag zorgverlenen en de patiënt weer de zorg krijgt die hij of zij verdient. De oudere generatie heeft ons land opgebouwd. Laten we dat niet vergeten



En wat betekent dit voor u (manager, bestuurder zorginstelling?



Met minder, meer doen

– Inzetten op doelmatigheid

– Wel/niet kleinschaligheid

– Spanning kwaliteit-doelmatigheid

“De sector bevindt zich derhalve op een breukvlak, waarbij de bedrijfscultuur een volledig andere heroriëntatie moet ondergaan. Daarom moet de sector geholpen worden in de heroriëntatie van de bedrijfscultuur en de daarbij behorende gedragsverandering. De bedrijfscultuur moet van ‘houden wat we hebben’ naar ‘met minder meer’. Hiervoor zijn stimuleringsprogramma’s nodig waarbij de kennis en ervaringen van de voorlopers gedeeld worden met de sector en tot concrete verbeteringen leiden.” Bron: Rapport Heroverweging Langdurige zorg, april 2010



Zelf doen, thuis, verblijf

– Minder professionele begeleiding en persoonlijke verzorging

– Meer nadruk op mantelzorg, gebruikelijke zorg

– Nieuwe interactie tussen cliënt en zorgprofessional

– Verandering clientprofielen thuiszorg (vv 1-3 blijven thuis, 60.000 mensen)



Andere verbindingen, verdienmodellen

– Scheiden van wonen en zorg

– Andere samenwerkingsvormen: wonen, welzijn, zorg…pensioen (‘zorgpensioensparen’)

– Schaalvergroting, vergroten inkoopmacht

– Private financiering, nieuwe ‘verdienmodellen’ zoeken

=> (zie commissie Actiz, voorstel voor concessiemodel op wijk- of dorpsniveau, samenwerkingsmodel, Op wijkniveau concessieverlening, voor vast bedrag per burger zorg organiseren)



Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot deze presentatie berusten bij Twynstra Gudde. Niets uit deze presentatie mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming van Twynstra Gudde.

Hans [email protected]

www.twynstragudde.nl