Download - Hematologie - RozenbergSport · Web viewblijvende aanwezigheid van vreemd materiaal wat niet kan worden opgeruimd Mechanisme fagocytose vreemd lichaam, maar volledige vertering lukt

Bloed algemeenRozenbergSport.nl © 11 november 2017 pagina 1 / 20

InhoudAlgemeenHematologie & sportAlgemeenbloedvolume Waarde

Volwassene 7% lichaamsgewicht (70 kg = 5 L)Kind 8-9% = 75-80 ml/kg

Lokalisatie70% veneus = bloed reservoir (via aanpassing van de veneuze diameter)vooral splanische regio kan door vasoconstrictie volume creëren

Transfusie reactie Achemolyse dr ABO incompatibel

ChronAllergie op Rh, kelly, enz: icterus, bilirubinemie

Bloed unit Definitie1 unit = 500 ml

VCS syndroom let ook op dysfagie, hees, Horner, bovenlichaam oedeem, onder duntransfusieHematologie & sportBloed volume Aerobe training

toename volume (zie Duursport fysiologie) = Hct (absoluut aantal RBC wel)Hct Verlaagt tgv toename in plasma volume (absoluut aantal RBC stijgt)Hemoglobine Effect

toenamemechanisme

EPO toename na inspanning nooit aangetoond, wel verhoogde ijzer opname in beenmerg GH release tijdens inspanning is meer waarschijnlijk de stimulus

March hematurie Zie UrologieMarch anemie Definitie

anemie t.g.v. verhoogde rode bloedcel afbraak t.g.v. sportMechanisme

hemolyse in voetzolen (echter ook bij zwemmers dus dit is niet het enige) hemolyse in de spier (tijdens contracties)

Sporters anemie Definitieveel sporters hebben een anemie zonder ijzer of vit B12/foliumzuur tekort

Fysiologisch toename bloedvolume = relatief anemisch anemie = verbeterde rheologie = gunstiger dan toename Hb ?

Pathologisch march anemie march hematurie ferriprief GI verlies

Stolling Sporttijdens piekbelasting bestaat er een hogere stollingsneiging

dehydratatiebloed viscositeit stijgt en daardoor stollingsneiging ook

Behandelingevt ascal

InhoudAlgemeenO2 dissociatieAnemieHemolyse

index

Algemeenerytrocyt afbraak Afvalproducten

globline aminozurenFe transferritine (haptoglobine bij hemolyse)protoporpfyrine bilirubine + CO conjugatie in lever

erytrocyt DefinitieRode bloed cel

Functie O2 transport via Hb buffer CO2 vervoer (als HCO3

-)Metabolisme

geen mitochondrieen, geen Kreb’s, enkel anaerobe glycolyse

http://www.rozenbergsport.nl/


Levensduursedentair: 120 dgduuratleet: 70 dg (t.g.v. versnelde afbraak: intramusculaire hemolyse, GI/urogenitale bloeding)

Aanmaakduur3-4 wk

Erytrocyt productie Lokalisatiebeenmerg

StimulusEPO (90% nier, 10% lever, Endocrinologie algemeen)

Productie duur1 L bloedafname na 5-6 wk normaal Hb

reticulocyt Definitiejonge rode bloedcellen

Levensduurna 2 dg omgevormd tot erytrocyt

hemochromatose Zie Systeemziekten en vasculitisO2 dissociatieO2 200 ml O2 / L bloed = 1 L O2 in rust = 700 ml O2 teveel = reserveDissociatie curve Definitie

verticaal: Hb saturatie verticaalhorizontaal: pO2

S-vormigCoronair

wel 70-80% O2 dissociatie

Parameters O2 dissociatie pO2

pas onder de 70 mmHg neemt de saturatie >10% af, extra O2 heeft dus ook geen zin (als de longen goed werken), weefsel pO2 = 40 mmHg = nog steeds 70% gesatureerd (dus veel reserve)

pH (Bohr effect)pH = curve naar links = meer O2 afgegeven

2,3 Di-fosfo-glyceraat toename = curve naar links = O2 afgifte perifeer 2,3 DPG stijgt bij hoogte, duurinspan, hart/long problemen, vrouwen

Temperatuurhogere temperatuur = curve naar links = meer O2 afgifte perifeer



Haldane effect DefinitieSaturatie van Hb met O2 reduceert het vermogen om CO2 te binden (dus in de long)

Hb Nut O2 binding: 1 gr Hb = 1,34 ml O2, normaal 15 g/dl (t/m 20 g/dl gemeten bij doping gebruik) CO2 binding: afvoer

FeFe2+ is noodzakelijk: 4 Fe2+ / Hb

Stijgtonder training, leven op grote hoogte

vals hoog



bij ondervullingvals laag

bij training door plasma toenamehorm

EPO, testosteronHct Sport Hct tgv plasma toename

Inspan tijdens inspan Hct tgv1) dehydrat2) bloed naar interstitium (door Pcap en Osmol tgv metabolieten van spieract)(daalt tijdens Tour)

saturatie Waardedaalt traag (gezien S-vormige Hb-dissociatie curve)100% = 90 mmHg90% = 60 mmHg60% = 30 mmHg

Normaal>95%

Pathologisch<95%, therapie noodzakelijk bij <93%

Indeling fractionele saturatie = saturatie voor HbO2. metHb en HbCO functionele saturatie = saturatie enkel voor HbO2

Saturatie dalingis pulmonaal probleem, cardiologische pt desatureert nooit

pH & temppH en temperatuur doen de dissociatie curve verschuiven: moeilijkere CO2 opname + makkelijkere afgifte = saturatie daling

Bohr effect Zie parameters O2 dissociatieMyoglobine (Mb) Zie Fysiologie spierAnemieFerriprieve anemie Oorzaak

bloedverlies: menstruatie, GI bloeding (ook vaak bij sporten) te weinig Fe inname: dieet met kcal restrictie, vegetarisch dieet opname probleem: zeldzaam, eigenlijk alleen in sommige gevallen bij coeliakie veel verbruik: snelle groei, veel sport hypothyreoidie

Symptomentong gedepapilleerd, brokkelige nagels, haaruitval

Diagnose, microcyt, hypochr, alles met Fe, Fe + ferritine: zie Labobij hoge transferrine saturatie zeker geen Fe tekort, eerder overload

Stadiastadium 1: ferritine dalingstadium 2: transferrine saturatie daling, transferrine stijgingstadium 3: Hb/Hct daling, MCV daling

Behandelingzie Farmaco algemeenIJzer suppletie volhouden tot 6 maand na normalisatie

Ferriprieve anemie t.g.v. bloeding

Diagnosethrombo = bloeding

Sporters anemie Zie Hematologie algemeenanemie Symptomen

bleek (handpalmen, conjunctiva) (hartprobleem=cyanose), moeLab

Hb (diagnose) reticulocyten (laag = productie probleem, hoog = afbraak probleem) MCV (laag = ferriprief, hoog = vitamine B12/foliumzuur)

GevolgenVO2max verminderd tgv verminderd O2vervoer maar ook vanwege verminderde buffercapaciteit (Hb belangrijke buffer)

Indeling microcytair hypochroom normocytair normochroom macrocytair hemolyse

Chronische anemie Risico



LV hypertrofiechron bloeding =microcyt anemie (ferriprief)Coombs + =AI op RBCFe + Vit B12 tekort normocytair en lage reticulocytose

Macrocyt + normochrMicrocyt + hypochr

MCVStijgtdaalt

MCHstijgtdaalt

MCHCNormaalNormaal (of daling)

Fe tekort Zie ferriprieve anemiefoliumzuur tekort idem als pernicieus maar geen gecombin streng pathol, DNA prod , alle cellen haptoglobine Verbruikt door Fe

Zie Laboanemiemacrocytaire normochrome

DefinitieRBC groot (cellen groeien maar delen niet)

Oorzaak megaloblast anemie (hyperchr):B12 en foliumzuur = pernicieus, vegetarier, alcoholisme, term ileumprobl bij alcohol kunnen de cellen groot zijn zonder anemie oncolog cellen: aplastische anemie

March hematurie Zie UrologieAnemiemegaloblastische

=macrocytair hyperchroom, gecombin streng patho (niet bij foliumzuur)

Mentale stress Effecthemoconcentratie treedt op waardoor hematocriet 1,5% of meer stijgt in 30 minuten, het effect is ook snel reversibel

MetHb Fe3+ ipv Fe2+Anemiemicrocytaire hypochrome

DefinitieRBC klein

oorzaak ferriprieve anemie thalassemie sideroblastische anemie

Anemie normocytaire Oorzaakbloeding, sikkelcel, voedingsdeficientie, chronische ontsteking, vit B12 en ferriprief samen, maligniteit

Anemiepernicieuze

DefinitieAI op IF (intrinsic factor, zie GE fysiologie) = vit B12 tekort

Symptomenepitheel schade, gecombin streng patho: paresthesieën, spierzwakte

Diagnosemacrocytair, hyperchromSchilling-test

reticulocytose = RBC aanmaakAnemiesecundair

na chron. Infectie/ontsteking, indicatie voor EPO/splenectomie

transfusie IndicatieHb < 6

dosis2 packed cells met 1x lasix 20 mg tussendoor

HemolyseAI hemolyse Coombs Ag, koude agglut, cryoglobFe Zie LaboHemolyse D/ Symptomen

icterus (sclera geel) anemisch (bleek: handpalmen + conjunctiva)

Lab Hb/Hct daling haptoglobine daling K+ stijging LDH stijging (LDH-iso = meer specifiek) niet geconjugeerd = direct bilirubine gestegen

Hemolyse DD/ Mechanische hemolyse kunstklep march hematurie (spiercontractie = hemolyse, niet enkel de compressie in de voet, dus ook bij fietsers

Auto-immuun(nevenreactie op Ag): Coombs Ag, koude agglut, cryoglob

Genetisch(defecte RBC): sferocytose, thallasemie

Paracytair(infectie RBC): sikkelcelanemie, malaria

Auto-immuune hemolytische Oorzaak



anemie AI op RBCHUS haemolitisch uremisch syndroom, gen defect, 6 mnd – 4 jr

micro-angiopatie: microthrombi hemolyse (en BP dr verbruik) nier blokkage risico (zie nefro)

icterus bilirubine geconj ongeconjugeerd (lever kan het niet aan)RBC afbraak intra-medullair =opruiming

transferine gestegen bilirubine geconjugeerd gestegen (te veel dan ook ongeconj),

intravasculair = hemolyse urobilinogeen (bilirubine in urine)

sferocytose OorzaakCongenitaal, autosomale dominante en recessieve vormen

Epidemiologie3/10.0000

Symptomenhemolyse (icterus) in aanvallen tgv stressopstapeling van bilirubineverhoogd risico op galstenen

Diagnosespectrine st = osmotosche fragiliteit

Behandelinglichttherapie: bilirubine afbraakmilt resectiebloedtransfusie bij crisesfoliumzuur, vit B12, ferritine (pas op met te veel ijzer, ijzer gaat niet verloren)

Sikkelcel anemie O2 /temp = sikkelingSymptomen

pijn, priapisme in aanvallen HbS+, hemolyse in milt, normocytBehandeling

major: transfusie, beenmergtransplThalassemie Definitie

-ketens te weinig of afwezig, cte hemolyse, reticulocytoseEpidemiologie

veel in gebieden waar malaria heerstIndeling

thal major = homozygoot = transfusie afh, intermediaminor = nl leven

Symptomenrisico op ijzerstapelingcardiomyopathie (door ijzerstapeling of door genetisch aanleg: verhoogd risico)

DiagnostiekHb laag, MCV laag, MCHC laagFerritine normaal of hoog, Fe hooguitsluiten cardiomyopathie

Behandelingminor; geenmajor: transfusie, beenmergtranspl

TTP thrombotische thrombocytopenische purpura, gen defectmicro-angiopatie: microthrombi hemolyse (en BP dr verbruik)

InhoudBloedingenTrombo-embolieënBloedplaatjesBloedingenthrombopenie <30 = bloedingsneiginghemofilie Recidiverende hemarthros = kb schade als je er steeds mee doorloopt = vroegtijdig arthroseacuut bloedverlies RBC en vocht = Hct en RBC in lab nl, nog bloedend en acuut : <10 Hb = transfusieaPPT Definitie

activated partial thromboplastin tijdNut

intrinsic pathway metenClexane/heparine, 60 mg 2x1 SC = therapeutischXI,XII, intrinsiek

echhymosen = stollingsfactoren st.hematoom afbraak GOT en bilirubine ITP idiopathische thrombocytopenische purpura = Werlhof ziekte

BP dr afbraak



ac bloedingenchron tgv CS

petechieën = thrombopenie, palpabel = vasculitis = niet wegdrukbaar (exantheem wel)PT = Quicktijd Definitie

Prothrombine tijdNut

extrinsic pathway metenCoumarine (marcoumar,sintrom): vit K antag, werkt traag, chron gebruikII,V,VII,X, extrinsiek, nl 100% moet naar 30-40%, Konakion antidoticumInd klepst, VKF, coron, TIA, angioplastie, thrombose, embolie

Trombo-embolieënDIC Definitie

diffuse intravasculaire coagulatieOorzaak

stof in bloed die stollingscascade in gang zetSymptomen

massale embolieën stollingsfactoren verbruikt stolling neemt afDiagnose

fibrinogeen <250mg/dl, bloeddrukdalingBehandeling

stollingsfactoren aanvullenTrombofilie Definitie

verzamelnaam voor all zieken die de kans op trombose vergrotenErfelijk

fact. V Leiden = APC ongevoeligheid (geactiveerd proteïne C) prot S deficiëntie prot C deficientie anti-thrombine (fact III) deficiëntie prothromb variant hyperhomocysteinurie (zie Vasculair risicofactoren)

Verworven anti-fosfolipiden syndroom (= lupus of cardiolipines Ig’s(AI op BP)

APC ongevoeligheid(factor V = Leiden, mutatie)

Definitie geactiveerd proteïne C resistent factor V leiden is resistent aan geactiveerd proteïne C resistent

OorzaakFactor V (Leiden mutatie)

Epidemiologiemeest voorkomende erfelijke trombofilie

Symptomen Oestrogenen (zwangerschap en pil) maken de trombofilie erger toegenomen risico op infarct/CVA

Anti-fosfolipiden syndroom Definitieverworven trombofilie

Oorzaak auto-immuun reactie op bloedplaatjes de Ig’s ontstaan als lupus anti-coagulant of anti-cardiolipines) meestal SLE (zie Systeemziekten)

DVT Zie Vasculair algemeenverworven stolling E = leverinductie =thrombogeenBloedplaatjes-granulen Komen bij stolling vrij, bevatten PDGF

Inflammatie

indexInflammatie

allergie typestype III IgE AS, reactie <30 sec, anafylaxie syndromen

bv penicilline, corticoïden, insuline, latex, kleurstoffentype IV macrofagen fagocyteren dit = interstiële lymfocytaire reactie na 1-2 mnd

granulomenanafylaxie (IgE gemedieerd)Types

angio-oedeem urticaria



1 van: rhinitis/conjunctivitis/bronchusobstructie/astma/diarree/braken/BD valBehandeling

tavegil 2 mg IVangio-oedeemgezwollen bovenlip, gelaat en keelatopischgenetische aanleg tot IgE AS, geeft: eczeem, rhinitis, astmaatopisch eczeemblaasjes, erytheem, jeuk, in plooien D/ lapjesproefcontact allergieDefinitie

op plaats contactStoffen

alles is mogelijk nikkel meest frequent

huidtestVoordeel

goedkoop, snel, 20 allergenen in 1x = 98% van de astmaptHereditair angio-oedeemDefinitie

aanvallen zonder oorzaakpseudo allergie=mestcel degranulatie door iets anders dan IgE, sympt idem maar minder ernstig, bv: NSAIDS, contrastmiddelen, ACE-iNetelroosZie urticariaUrticaria (netelroos)Definitie

rode vlekkenOorzaak

acuut = allergische reactiechronisch = auto-immuunprobleem

Behandelingtavegil 1 mg 2dd1

Cholinerge urticariaDefinitie

urticaria door emotionele stress of inspanningBehandeling

H1-anti-histaminica Hete douche avond ervoor = depletie van histamine

voedingsallergieSymptomen

direct: jeuk en zwelling mond1 uur: anafylaxie tekenslaat: eczeem, mondaften

Hooikoorts1. Houdt er rekening mee dat vooral op zonnige en winderige dagen er veel stuifmeel in de lucht zit;

2. Draag buiten een zonnebril ter bescherming van de ogen;

3. Sport liever niet op droge, zonnige, winderige dagen. Train bij voorkeur ’s ochtends vroeg of na een regenbui;

4. Kijk ook naar de locatie. Een bosrijke omgeving of gras zijn namelijk geen goede plaatsen om te sporten voor hooikoortspatiënten;

5. Rust tussendoor voldoende en zorg dat je weerstand goed is;

6. Aan zee en hoog in de bergen bevat de lucht minder stuifmeel dan in het binnenland. Je kunt proberen hiermee rekening te houden met je vakantie/sportbestemming;

7. Was de sportkleding meteen na het sporten. Pollen hechten zich namelijk goed aan bezwete kleding;

8. Indien je ondanks voorzorgsmaatregelen toch klachten krijgt, kan de huisarts medicijnen voorschrijven om de overdreven afweerreactie van het lichaam af te remmen. Dit kan in de vorm van tabletten, oogdruppels of een neusspray. Vaak is het voldoende om alleen in het klachtenseizoen medicijnen te gebruiken;

9. Mensen die aanleg hebben voor astma, kunnen tijdens het hooikoortsseizoen last hebben van een tijdelijke vorm van astma. Een piepende ademhaling of prestatieverlies bij allergie kan duiden op astmatische klachten. Zeker voor prestatiesporters kan het raadzaam zijn om te testen of tijdens hooikoortsklachten de longfunctie niet verslechtert door een allergische vernauwing van de luchtwegen;

10. Volg het hooikoortsbericht. Vanaf half mei tot en met half juli worden er dagelijks hooikoortsverwachtingen gemaakt op grond van de weersverwachting en de bloeiperiode van de grassen. Deze verwachting is te horen op Radio 1 na het nieuws van 17.30 uur of te lezen op teletekstpagina



709.

Inhoud

InhoudAlgemeenLab onderzoekEerstelijns defensieInflammatieB/T lymfocytenComplement systeemSportAuto-immuun problematiek

Algemeen

CDDefinitie

clusters of differentationLeucocytenIndeling

granulocyten (60-70%)- neutrofielen (90%)- eosinophylen (2-5%)- basofielen (0-2%)

lymfocyten (20-25%)- T-lymfocyten (60-70%)

- Helper T cellen (60-70%)- Cytotoxische T cellen (30-40%)

- B-lymfocyten (5-15)%)- Natural Killer cells (10-20%)

mononucleaire macrofagen (10-15%)

Lab onderzoek

AnafylaxieIgE activatie mastcel, basofiel, granulocyt, zie allergieleukopenieis altijd granulopenie=neutropenie, AI, medicatie, voedingsdeficiëntieli verschuivingDefinitie

meer onrijpe neutrofielen en minder rijpe neutrofielenin de praktijk: neutrofielen toename = bacterieel

re verschuivinglymfocyten toename = viraalUrticariamastcel activatie histamine (dr. Ig-Ag), zie allergieEerstelijns defensie

Basofiele granulocytFunctie

productie chemotactische factoren (bv histamine)Eosinofiele granulocytFunctie

fagocytose parasietenfagocytIndeling

neutrofiele granulocyt = polymorfnucleaire neutrofiel (PMN) mononucleaire macrofaag (MN)

Functieeerstelijns defensie

Fagocytose



Definitiecel omsluit vreemd lichaam/virus/bacterie (in een vesikel) lysosomen smelten met het vesikel samen vertering van inhoud vesikel

Granulaire lymfocytZie Natural Killer celLangerhanscelLokalisatie

stratum spinosum huidFunctie

ImmuunsysteemMACDefinitie

2 betekenissen: Membrane Attack Complex Mononucleair macrofaag

MacrofaagMononucleaire macrofaag(MN)Definitie

fagocytLocatie

longen milt beenmerg lever (Kupffer cellen)

Functie eerstelijns defensie: fagocytose IFN /β

MonocytDefinitie

ongedifferentieerde celFunctie

Differentieert naar: MN PMN

Levensduur24 uur (daarna differentiatie)

Natural Killer cel(NK)Definitie

fagocyt (granulaire lymfocyt)valt onder de lymfocyten, maar zit niet in het anti-stof mechanismeCD16, CD56

Functie eerstelijns defensie: fagocytose (viraal > bacterieel) IFN

Lokatiebloed

Neutrofiele granulocytPolymorfnucleaire neutrofiel(PMN)Definitie

subtype granulocytfagocyt

Functieeerstelijns defensie: fagocytose (bacterieel > viraal)

Locatiebloed

Levensduur4-5 dg

Inflammatie

Acute inflammatieMediatoren

PMN mast cellen complement

MastcelFunctie



inflammatie reactie inducerenMechanisme

degranulatie histamineLokatie

huid, long, darmStimulus

trauma complement activatie IgE

Effect vasodilatatie verhoging vasculaire permeabiliteit

Chronische inflammatieOorzaak

blijvende aanwezigheid van vreemd materiaal wat niet kan worden opgeruimdMechanisme

fagocytose vreemd lichaam, maar volledige vertering lukt niet en het vreemd lichaam blijft in de PMN of MN cellen zitten meerdere MN cellen kunnen versmelten tot “giant cell” die het vreemd lichaam omsluiten

Granuloma= meedere MN cellen die een vreemd lichaam omsluiten

BasofielDefinitie

eigenlijk hetzelfde als mastcellen, maar dan in bloedLeukotriënenDefinitie

mediator geproduceerd door mastcel

B/T lymfocyten

PlasmacelDefinitie

= gestimuleerde B-lymfocyt productie antistoffen= als zodanig een APC voor T-lymfocyten

Locatievooral secundaire lymfoïde organen, minimaal in plasma

AgDefinitie

= antigeen = bv bacterie, virus, lichaamsvreemdmateriaalals vreemd herkend aan specifieke punten aan het celoppervlak = epitoop

B-lymfocytProductie

beenmergFunctie

aanmaak antistoffen antistoffen op het cel-oppervlak (B-cel receptor complex)

B-cel receptor complexAntigeen receptor aan het oppervlak van een B-lymfocyt

IgDefinitie

= immunoglobine = antistofSamenstelling

2 lichte (type of ) en 2 zware (type μ, , , of ) polpypeptide ketensIgM

In bloed + aan oppervlak van B-lymfocyten snelle aanmaak, maar nog niet erg specifiek voor het antigeen meeste bloedgroep antistoffen

IgD aan oppervlak B-lymfocyten rol in activatie/inhibitie van B-lymfocyten

IgG in bloed en weefelvocht Kleiner dan andere Ig’s: kan in weefselvocht, enige Ig die door de placenta kan Meer specifiek voor Ag dan IgM, komt later

IgA veel in secretievocht: tranen, speeksel, luchtwegen, urogenitaal, gastrointestinaal, melk Secretie in moedermelk lokale bescherming



glutamine afhankelijkIgE

mucosale oppervlakten zijn gebonden aan mast cellen en basofiele granulocyten stimuleren Mast cel degranulatie wanneer ze worden gebonden door een antigeen allergie, worminfecties

APCDefinitie

Antigen Presentating CellMononuclearenDefinitie

alle lymfocyten zijn mononucleairT-lymfocytProductie

ThymusFunctie

bescherming tegen virus en fungus IFN antistoffen op het cel-oppervlak (T-cel receptor complex)

Indeling helper T-lymfocyten = CD4 cel cytotoxische T-lymfocyten = CD8 cel

T-cel receptor complexAntigeen receptor aan het oppervlak van een T-cel

Lymfoïde organenPrimaire lymfoide organen

thymus (productie T-lymfocyten) beenmerg (productie B-lymfocyten)

Secundaire lymfoide organen milt lymfeknopen beenmerg MALT toncillen

MiltDefinitie

secundair lymfoïd orgaanWitte pulpa

rondom de vaten in de miltRode pulpa

plasmacel productie bevat veel macrofagen

LymfeknoopDefinitie

secundair lymfoïd orgaanCortex

B-lymfocytenMedulla

T/B-lymfocyten, plasmacellenMALTDefinitie

Mucosa Associated Lymfoid TissueLocatie

lamina propia in de submucosale laag van: GE luchtwegen uro-genitaal

HECDefinitie

High Endothelial CellFunctie

Receptoren aanwezig om lymfocyten te bindenLocatie

post-capillaire venulen in de interstitiële ruimte tussen de lymfeknopenInterleukinesZie Endocrino cytokines



Complement systeem

CascadeCascade

Antistof C1q, C1r, C1s C4 C4b (+ C4a)C4b + C2b C4b2b (+C2a)C3 C3b (+ C3a) C5 C5b C6-9

Effect C6-9 Membrane Attack Complex C3a, C5a Mastcel degranulatie C3a, C5a Chemotaxis PMN C3b opsonisatie voor fagocytose PMN

Klassieke activatieAntistof C1

Alternatieve activatieLichaamsvreemd oppervlak C3 C3b (+ C3a)

CRPDefinitie

Complement Reactive ProteinFunctie

Bindt aan bacteriële fosfolipiden complement activatie

Sport

Immunologische weerstandSedentair: normaalLichte inspanning: toename weerstand (meer NK cellen)Zware inspanning: afname weerstand (tgv cortisol)preventieKH inname gluc op peil = minder stress = cortisol vit C en E zouden beschermenoppassen met gewichtsverliesoppassen met slaaptekort(Glutamine is nooitecht bewezen)Zie OncologiekankerMensen die aan sport doen lopen minder risico op kanker (immuniteit)

Auto-immuun problematiek

AGRZie Orthopedie artritisHashimoto thyroiditisZie Endocrinologie algemeenPerniceuze anemieZie Hematologie erythrocytDM IZie Endocrinologie diabetesAddison (bijnier cortex insuff)Zie Endocrinologie algemeenGraves-BasedowZie Endocrinologie algemeen



(bulleus) PemphigusZie DermatologieGuillain-BarréZie Neurologie pathologie perifeerDermato(poly)myositisZie Orthopedie spierziektenGoodpasture syndroomZie SyndromenSLE (syst Lup erythematosus)Zie SysteemziektenSclerodermatitis

Primaire biliare cirrose

RA

Bechterew(ankyloserende spondylitis)Zie Orthopedie botziektenMultiple sclerose

Sjögren syndroom

Myasthenia Gravis

InhoudInhoudAlgemeenAcute leukemieBeenmergLymfomenMonoclonale gammapathieBloedplaatjesAlgemeen

DD/ oncologie Beenmerg niks: aplastische anemie (pancytopenie)verkeerd: myelodysplasie/myelofibrose (pancytopenie)teveel: RB: polycytemia vera

BP: thrombocytoseWBC: chron myel leukemie: einde lijkt op ac.

ac. leucemie: (pancytopenie)ALL (lymfatisch) = granul. blasten,ook in

beenmerg, veeltypes

AML (myeloid) = geen dif., beenmergLymfomen Hodgkin: lymfomen boven diafragma: piek op 25 (na infectie)

en 50 jr (degeneratie), meerdere typesNon-Hogkin: lymfomen kunnen overal zitten: piek 60-80CLL: chron = laag maligne, lymf. = uit lymfoom, leukemie =naar beenmerg

immuuncellen:Kahler (multiple myeloom), plasmacellen en Ig teveelpancytopenieWaldenstrom IgM teveelMGUS (monoclon. gammopathie of uncertain significance)

1.pancytopenie 1. aplastische anemie

2. ac leukemie (maar blasten)3. myelodysplasie/myelofibrose

Acute leukemie



acute leukemie =beenmergverdringing=pancytopenieAcute lymfatische leukemie

5jr en oud)Acute myeloïde leukemie

(oud)Symptomen

pancytopenie (maar blasten), lymfeklieren, botpijn, tandvleesinfiltraat, DICAcute lymfatische leukemie Definitie

toename proliferatie leukocyt in de lymfevaten(geen differentiatie naar de granulocytaire reeks)

Epidemiologiepiek rond 5 jaar en >50 jaar

Oorzaak viraal genetisch radiotherapie/chemotherapie

Symptomen infecties adenopathieen secundair anemie en thrombocytopenie (door verdringing)

Prognose kinderen = goede prognose (70% geneest met chemo, bij volwassenen maar 20-40%) minder WBC = betere prognose meisjes = goede prognose “common” ALL typering (gen) = goede prognose globaal gezien 40% genezing

Behandeling1. eerst poging tot remissie-induktie: tumormassa voor het grootste deel opruimen2. consolidatie (chemo): tumorresten opruimen3. onderhoudsfase: 2 of meer jaar onderhoud

Acute myeloïde leukemie Definitietoename proliferatie granulocytaire leukocyt in het beenmerg

Epidemiologieneemt toe met de leeftijd

Oorzaakzie acute lymfatische leukemie

Beenmergpolycytemia vera teveel RBC in beenmerg, prim (Vacquez) of sec

S/ oude man, traag, rood gelaat, jeuk, hypervisceus: hoofdpijn, vertigo, visus, bloedneus

Myeloproliferatief te veelAplastisch (anemie) Definitie

=aplastische anemie, maar is pancytopenie, prim, sec door medic, straling, erfelijk=fanconi

Symptomentrage pancytopenie over mndn

Diagnosebeenmerg leeg, macrocyt anem

myelofibrose Definitiebeenmerg vol vezels, = complicatie van polycytemia vera en prim thrombocytoseeindstadium = pancytopenie

Botboorbiopsie beenmerg: vol: CML, ALleeg: aplastische anemienl: nl, deficientie

CML (chron myeloïde leuk) leukemie: indolente fase (jaren) accell: koorts, botpijn blastencrisis = ac leukemiefanconi =erfelijke aplastische anemieMyelodysplatisch fout beenmerg, soort preleukemie, pancytopenie, 65-70 jr

prim of sec na chemo/RT D/ beenmerg volLymfomen

B-syptomen Definitie nachtzweten / koorts (zonder verdere infectie tekenen) gewichtsafname

Oorzaak



bij lymfomen (lymfeklierca)Prognose

B symptomen = ongunstige prognoseCLL (chron lymf. leukemie) NHL dat leukemisch (dus naar beenmerg) metastaseert, lage maligniteits graad

S/ TV, lymfeklier, B symptomen, traagHodgkin Definitie

lymfoom boven diafragma, meestal mediastinumEpidemiologie

15-35 jaar (waarschijnlijk ontstaan door infectie (EBV), kan besmettelijk zijn: clusters) 50 jaar (waarschijnlijk ontstaan door maligne degeneratie)

Rye classificatie1: lymfocytair predominant2: nodulaire sclerose3: gemengde cellulariteit4: lymfocytaire depletie = slechte prognose

Ann Arbor classificatie1: 1 lymfeklierregio of 1 orgaan2: unilateraal thoracaal3: bilateraal thoracaal4: diffuus verspreidA = assymptomatischB = B-symptomen (zie daar)

Symptomen pijnloze vergrote lymfeklier vena cava superior syndroom (zie daar) B symptomen (zie daar) bij 10% pijn in de lymfeklieren bij het drinken van alcohol jeukvaak ook anemie

Prognose 5-jaarsoverleving = 70% Rye 4 en Ann Arbor 4 = slechte prognose B-symptomen = slechte prognose >60 jaar = slechte prognose, <20 jaar = goede prognose mannelijk = slechte prognose recidief of onvolledige remissie na behandeling = slechte prognose

BehandelingAnn Arbor 1A+2A = enkel radiotherapieAnn Arbor 3,4+B = chemo + radiotherapieevt. beenmerg transplantatie

Complicatieschemo/radiotherapie op jonge leeftijd = hoge kans op maligniteiten

Vena cava superior syndroom Definitie dysfagie (druk op slokdarm) heesheid (druk op n recurrens) pleuravocht (druk op lymfevaten) pericard vocht (pericard invassie) syndroom van Claude Bernard-Horner (druk ganglia stellata)

OorzaakHodgkin (lymfoom boven diafragma)

non-Hodgkin 60-80 jr, REAL S/ als HodgkinVergrote lymfelier DD oncol DD/

meta’s (non-)hodgkin ac leukemie CLL Kahler, Waldenström

Monoclonale gammapathieAmyloïdose Definitie

neerslag van eiwit in weefsel, vaak immunoglobulines zoals bij KahlerWaldenström(macroglobulinemie)

IgM teveelSymptomen

hyperviscositeitssyndroom, B sympt, klierKahler (multipel myeloom) Definitie

plamacellen overwoekeren beenmerg (plasmocytoom)Epidemiologisch

40-60 jrSymptomen



panytopenie, paraprotein=Ig, Bence-Jones proteinurie, hyperviscositeits syndroom, osteoporoseamyloïdose

Lokalisatiewervel en plat bot

Diagnoseelektroforese: extra band

MGUS =monoclon. gammopathie of uncertain significance, dus een cloon van Ig, kan naar Kahler gaan

Hyperviscociteitssyndroom Bloed dikker door immunoglobulines- retina- hoofdpijn- nierfucntie

BloedplaatjesThrombocytose BP teveel, prim=kanker, meestal goedaardig: TV

Hematologische tumoren

DD/ oncologie Beenmerg niks: aplastische anemie (pancytopenie)verkeerd: myelodysplasie/myelofibrose (pancytopenie)teveel: RB: polycytemia vera

BP: thrombocytoseWBC: chron myel leukemie: einde lijkt op ac.

ac. leucemie: (pancytopenie)ALL (lymfatisch) = granul. blasten,ook in beenmerg, veel

typesAML (myeloid) = geen dif., beenmerg

Lymfomen Hodgkin: lymfomen boven diafragma: piek op 25 (na infectie)en 50 jr (degeneratie), meerdere types

Non-Hogkin: lymfomen kunnen overal zitten: piek 60-80CLL: chron = laag maligne, lymf. = uit lymfoom, leukemie =naar beenmerg

immuuncellen:Kahler (multiple myeloom), plasmacellen en Ig teveelpancytopenieWaldenstrom IgM teveelMGUS (monoclon. gammopathie of uncertain significance)

2.pancytopenie 4. aplastische anemie

5. ac leukemie (maar blasten)6. myelodysplasie/myelofibrose

Acute leukemie

acute leukemie Definitie =beenmergverdringing=pancytopenieAcute lymfatische leukemie

5jr en oud)Acute myeloïde leukemie

(oud)Symptomen pancytopenie (maar blasten), lymfeklieren, botpijn, tandvleesinfiltraat, DIC

Acute lymfatische leukemie

Definitie toename proliferatie leukocyt in de lymfevaten(geen differentiatie naar de granulocytaire reeks)

Epidemiologie piek rond 5 jaar en >50 jaarOorzaak viraal

genetisch radiotherapie/chemotherapie

Symptomen infecties adenopathieen



secundair anemie en thrombocytopenie (door verdringing)Prognose kinderen = goede prognose (70% geneest met chemo, bij volwassenen maar 20-40%)

minder WBC = betere prognose meisjes = goede prognose “common” ALL typering (gen) = goede prognose globaal gezien 40% genezing

Behandeling1. eerst poging tot remissie-induktie: tumormassa voor het grootste deel opruimen2. consolidatie (chemo): tumorresten opruimen3. onderhoudsfase: 2 of meer jaar onderhoud

Acute myeloïde leukemie Definitie toename proliferatie granulocytaire leukocyt in het beenmergEpidemiologie neemt toe met de leeftijdOorzaak zie acute lymfatische leukemie

Beenmergpolycytemia vera teveel RBC in beenmerg, prim (Vacquez) of sec

S/ oude man, traag, rood gelaat, jeuk, hypervisceus: hoofdpijn, vertigo, visusMyeloproliferatief te veelAplastisch (anemie) Definitie =aplastische anemie, maar is pancytopenie, prim, sec door medic, straling, erfelijk=fanconi

Symptomen trage pancytopenie over mndnDiagnose beenmerg leeg, macrocyt anem

myelofibrose Definitie beenmerg vol vezels, = complicatie van polycytemia vera en prim thrombocytoseeindstadium = pancytopenie

Botboorbiopsie Beenmerg vol: CML, ALleeg: aplastische anemienl: nl, deficiëntie

CML (chron myeloïde leuk)

Verloop leukemie: indolente fase (jaren) accell: koorts, botpijn blastencrisis = ac leukemie

fanconi Definitie =erfelijke aplastische anemieMyelodysplatisch syndroom

Definitie soort preleukemie, pancytopenieOorzaak fout beenmerg,

prim of sec na chemo/RTEpidemiologie 65-70 jrDiagnose beenmerg vol

Lymfomen

B-syptomen Definitie nachtzweten / koorts (zonder verdere infectie tekenen) gewichtsafname

Oorzaak bij lymfomen (lymfeklierca)Prognose B symptomen = ongunstige prognose

CLL (chron lymf. leukemie)

NHL dat leukemisch (dus naar beenmerg) metastaseert, lage maligniteits graadS/ TV, lymfeklier, B symptomen, traag

Hodgkin Definitielymfoom boven diafragma, meestal mediastinum

Epidemiologie15-35 jaar (waarschijnlijk ontstaan door infectie (EBV), kan besmettelijk zijn: clusters) 50 jaar (waarschijnlijk ontstaan door maligne degeneratie)

Rye classificatie1: lymfocytair predominant2: nodulaire sclerose3: gemengde cellulariteit4: lymfocytaire depletie = slechte prognose

Ann Arbor classificatie1: 1 lymfeklierregio of 1 orgaan2: unilateraal thoracaal3: bilateraal thoracaal4: diffuus verspreidA = assymptomatisch



B = B-symptomen (zie daar)Symptomen

pijnloze vergrote lymfeklier vena cava superior syndroom (zie daar) B symptomen (zie daar) bij 10% pijn in de lymfeklieren bij het drinken van alcohol jeukvaak ook anemie

Prognose 5-jaarsoverleving = 70% Rye 4 en Ann Arbor 4 = slechte prognose B-symptomen = slechte prognose >60 jaar = slechte prognose, <20 jaar = goede prognose mannelijk = slechte prognose recidief of onvolledige remissie na behandeling = slechte prognose

BehandelingAnn Arbor 1A+2A = enkel radiotherapieAnn Arbor 3,4+B = chemo + radiotherapieevt. beenmerg transplantatie

Complicatieschemo/radiotherapie op jonge leeftijd = hoge kans op maligniteiten

Vena cava superior syndroom

Definitie dysfagie (druk op slokdarm) heesheid (druk op n recurrens) pleuravocht (druk op lymfevaten) pericard vocht (pericard invassie) syndroom van Claude Bernard-Horner (druk ganglia stellata)

OorzaakHodgkin (lymfoom boven diafragma)

non-Hodgkin 60-80 jr, REAL S/ als HodgkinVergrote lymfelier DD oncol

DD/ meta’s (non-)hodgkin ac leukemie CLL Kahler, Waldenström

Monoclonale gammapathieAmyloïdose Definitie

neerslag van eiwit in weefsel, vaak immunoglobulines zoals bij KahlerWaldenström(macroglobulinemie)

IgM teveelSymptomen

hyperviscositeitssyndroom, B sympt, klierKahler (multipel myeloom) Definitie

plamacellen overwoekeren beenmerg (plasmocytoom)Epidemiologisch

40-60 jrSymptomen

panytopenie, paraprotein=Ig, Bence-Jones proteinurie, hyperviscositeits syndroom, osteoporoseamyloïdose

Lokalisatiewervel en plat bot

Diagnoseelektroforese: extra band

MGUS =monoclon. gammopathie of uncertain significance, dus een cloon van Ig, kan naar Kahler gaanHyperviscociteitssyndroom Bloed dikker door immunoglobulines

- retina- hoofdpijn- nierfucntie



BloedplaatjesThrombocytose BP teveel, prim=kanker, meestal goedaardig: TV
