Download - groningen_8feb -v2

Transcript
Page 1: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

Voorwoord

Met dank aan alle dichters!

Gedichtendag is het jaarlijkse poëziefeest van Nederland en Vlaanderen. Poetry International en Stichting Lezen Vlaan-deren kozen voor de 11e Gedichtendag op 28 januari 2010 voor het thema Over de grens. Poëzie over de landsgrenzen, over de grens van de taal, over de grens van de kunstdisci-pline of over de grens van het betamelijke. Dagblad Trouw zocht het dichterbij: de eigen buurt.

Gedichtendag is het feest van alle poëzie. Nederland kent zo’n 750 dichters die minstens één bundel hebben uitge-geven bij een uitgeverij. Die 750 vormen echter maar het topje van de ijsberg: onderzoek wijst uit dat zo’n miljoen Nederlanders gedichten schrijft. Onder het wateroppervlak krioelt het dus van de poëzie in de vorm van ontroerende, schokkende, vrije, strenge, troostende, opruiende, vorm-vaste, lyrische, rijmende, experimentele of ontluisterende gedichten. Dat deze rijkdom via uitgever en boekhandel de weg naar de lezer nooit vindt is onterecht: alle poëzie wordt immers geschreven om gelezen te worden.

Page 2: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

Dagblad Trouw biedt met Dicht in de buurt deze verborgen rijkdom een podium en laat daarmee de veelzijdigheid, de variatie en de inspiratie van dichtend Nederland zien. Uit meer dan 1.000 gedichten die binnenstroomden spreekt de persoonlijke beleving van onbekend dichttalent van zijn of haar directe omgeving; in realistische of fantasierijke be-schouwingen over stad, dorp of streek, de bewoners ervan of over het wonderschone of foeilelijke landschap. Een rijke oogst die door Trouw per regio is gebundeld en zo toegan-kelijk is gemaakt voor een bijzonder publiek. Een publiek dat bekend is met de omgeving in de versregels, of misschien zelfs wel zichzelf herkent. Een mooi kado aan Gedichtendag! Met dank aan alle dichters.

Bas Kwakman

Directeur Poetry International

Page 3: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

Inhoud

1 Bestemming

2 Sterrebos

3 Pronkjuweel

4 Noorddijk

5 wierden

6 Gekapt

7 Duisterwinkel

8 Westerkwartier

9 Kent u mevrouw Hemmes?

10 Wintercoulissenland

11 Anco Wigboldus

12 Voorjaar in het Oosterpark

13 Opgoan

14 Biendster/Bindster

15 De weg naar Haren

16 Old Trimunt

17 De Wilgenlaan

18 Heijdebroeck

19 Je bent zo lief

20 Dichters ien e tuun (in het Westerkwartiers)

21 ‘t Blauwborgje spreekt

22 Huis de Beurs, Groningen

23 Muziektegels

24 Romantiek in Visvliet

25 De stille kaant

26 Koevordertocht - Wotterpoëzie I

27 Bourtange

28 Waddenzee

29 Expositie

30 Fransum

31 Heveskes

32 Tranen

33 d’Olle Kestaanje

Page 4: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

34 Naar Garnwerd

35 Vroege winter

36 Veelerveen by Google Earth

37 d’Olle Weg

38 De meerpaal

39 Ulrumertil

40 Stevels

41 met de stad in haar ogen

42 Het Slochterdiep

43 Dag van het Park

44 Ode aan Groningen

45 Knoal

46 Enumatil

47 Oost Groningen

48 Het hoge voetpad

49 Doodstil

50 Hunsingo

51 De laatste gast

52 WEIDEGEBIED

53 Hoe je de stad kunt herstellen

54 Schier

55 verlies

56 Cascadequeen van Groningen

57 Bernoulliplein

58 Steentil

59 Oafscheid

60 Winter in Groningen ...

61 De overweg

62 Nieuwstad

63 In en Om Wetsinge

64 Plantsoenbrug, Noorderplantsoen

65 Winter. (Platbodems in Groningen stad)

66 begrafenis

67 klooster

68 ‘t Hogeland

69 In Termunten

Page 5: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

70 Avontuur aan de Rietveldlaan

71 Briltil

72 n omdwirreld zölf

73 Vicieus

74 Plougd veur Aiweg

75 dichtbij

76 het boschhuis

77 zomernamiddag

78 Meester Neuteboom

79 Slaperstil

80 wind in mijn haren

81 Sellingen

82 Binnenstadsthuis

83 De Gast nr 55 te Zuidhorn

84 Winterwording

85 Het Wad

86 jean Pierre Rawie

87 betovering

88 Starf

89 Leegte

90 Kostverloren

91 Binnenhuis

92 Maart/markt

93 Theehoes

94 Bij Aduard

95 de stad

96 Ode aan drie reeën

97 Roeten Oa

98 Vree

99 Pabbe

100 Moi Westerwolle

101 kibbekoele

102 open stad

103 Westerketair

104 Krachtwijk

105 Groninger museum

Page 6: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

106 Missen

107 Blijf

108 Wij geven het profiel van een wierde hersteld

109 Koevordertocht - Wotterpoëzie II

Page 7: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

1. BestemmingSaskia de Boer (Woudbloem (gemeente slochteren))

Zie hoe de wolkenhun schaduwen zwaar overde aarde schuivendit landschap verlaten

zo nu en dan het zonlichtde akkers laten raken

ver wegvluchten vogelsachter de horizon

Page 8: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

2. SterrebosHenk van Zuiden (Groningen)

-Joods Monument, Edu Waskowsky

Brood? Nee, geen brood, het zou worden vertrapt, nog voordat er vogels bij kunnen. Wegwijzers? Nee, geen pijlen op lantaarnpalen, een om-kijkende zou zich kunnen verwonden. Stemmen? Nee, geen stemmen uit oude muren die het Kaddisj bidden, het zou verwaaien in stadslawaai, voorbijgaan aan verdoofde oren. Keien? Ja, een lint van keien die de route zeggen, vanaf Sjoel in Folkingestraat naar Hereweg om daar drieduizend maal een steen neer te leggen.

Page 9: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

3. PronkjuweelMarrie Rusch-Heite (Het Hoogeland)

Hier troont het Hoogelandonder de hemelzeeëndoor het wad te vondeling gelegdhier golven de geknede korenzeeënhier heeft de boer zijn woorden op de horizon gelegd

de lente en de zomer tooien kronkelwegenlangs boerenland, bezet gebiedhier rijzen de veroverde kastelenhier grommen trekkers en combines hun lied

de burgers kleven op de terpenblikvangers met een molen en een kerkverwaaide kraaien rusten op de oude zerkende mensen zijn van klei en water sterk

de rode huizen staan gearmd de wind te werenstokrozen leunen in de smalle straateen kind roept, iemand speelt trompet enkippen schudden verenals het avondlicht achter bedaarde vensters staat

in de verte achter alle wegenrecht de zware dijk zijn rugop windveren zweven eenzame meeuweneen golf ganzen wolkt naar het lege land terug

hier maalt het zijl in het geheim de boordeneen zondagochtend is het zachtgekleurde wadhier klinken in het huiskamercafé de losgelaten woordeneen pronkjuweel is Groningen: een Schat

Page 10: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

4. NoorddijkDick Ronner (Noorddijk)

op de grens van stad en landdraal ik op het kerkhof, een enclavevan al lang verwelkte rouw

het korstmos dekt de zerken toeen om de schouders van de stenenligt een groene wade

ik voel het roesten van de tijden neem me voor me nooit,nooit meer te zullen haasten

Page 11: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

5. wierdenDick Ronner (Garnwerd)

hoogtelijnen en waterlopenleiden de weg met zachte handdoor het landschap, slingerendvan wierde naar wierde

de zee is uit het oog verloren,de dorpen liggen veiligin de armen van de dijk

maar de kerken staan gezadeldop hun hoogten, klaarom weg te galopperenals het water toch nog komt

Page 12: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

6. GekaptCoby Poelman-Duisterwinkel (Aduard)

De oude wilg is weg.De jonge beukdie altijdin zijn schaduw stondgroeit in het lichtde ruimte dichten fluistertin het duisternaar de afgehouwen stam:“Ik mis je zo,je zuchten en je kreunen,je steun ook in mijn rug”maar hij hoortniets meer terug,geen tak ziet hij meer wuivenalleen de grote paddestoelop de afgehouwen stamlijkt een klein stukjeop te schuiven.

Page 13: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

7. DuisterwinkelCoby Poelman-Duisterwinkel (Duisterwinkel)

Er gaat een geruchtdat in een gehuchtbij een donkere bochtmen trekschuiten zochtom deze te beroven.

In een verhaalrond het Hunzekanaalbij die duistere winkel heet het gehucht Duisterwinkelen kom je ’t gerucht te boven.

Komt in dit lichthet berichtop de kaartwordt historiein glorie bewaard.

Page 14: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

8. WesterkwartierDick Ronner (Kornhorn)

vol levenslijnen is ditnog onbedorven, grillig land

geen ruilverkaveling,geen strepen, getrokkenlangs een dode liniaal

maar elzensingels,kruidige weidentussen de coulissen,het baltsen van de vogelstegen dit decor

een mens zou in dit spelwel medespeler willen zijn

Page 15: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

9. Kent u mevrouw Hemmes?Coby Poelman-Duisterwinkel (Groningen)

Dag mevrouw Hemmes, ik ken u niettoch hangt u bij ons in de gang,er is eigenlijk niemand meer die u echt zietwant u hangt hier al tamelijk lang.

Uw zuster hangt naast u, zo is mij vertelddoor de man van wie ik u kocht,u lijkt niet op haar, heeft een zachter gezichtik denk dat die man u wel mocht.

Uw zus lijkt op Bea van de tvuit the “House of Elliot”,u kijkt zoals Evie, haar jongere zusdie verliefd was op een Patriot.

Wat kijkt u toch ernstig, had u het zwaar,waren het sombere tijden?Waarom wilde u een portret van u zelfof liever gezegd van u beiden?

Waren uw zuster en u ook getrouwdof bleef u uw leven lang samen,woonde u nog in het ouderlijk huismet horren voor de ramen?

Kende u Anco of kende hij uen wilde u voor hem poseren,was u voornaam of van adel misschien,mocht hij graag bij u verkeren?

Page 16: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

Als u eens wist dat ik nu naar u kijken vol zit met allerlei vragen,is het wel eens door u heengegaanbij wie u in huis werd gedragen?

U hangt hier al jaren en kijkt op ons neermet uw ernstige gezichten.Het is net of ik u al iets beter kennu ik over u schrijf in gedichten.

Page 17: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

10. WintercoulissenlandAnneke Wasscher (Tolbert)

wijd in blikveld strekt zich uitdecor van land en luchtlicht grijsgroen en strak koudblauwde winter ruimt zich in

het is zo vlak, het is zo rechtdit land van klei en veengeen ronding en geen mondinggeen kronkelige beek

ik kijk heel ver en verder nogen zie de horizon, want nergensin omtrek is er een duin ofheuvel te bekennen

al wordt het grauw, toch blijft het lichthet zicht vergroot de vlakkengeen bos, geen dichte bomenslechts uitgeklede takken

een enkel schaap graast gretig dooreen paard zoekt grenzen open stoot daarbij op struik en slootde Groningse coulissen

karakter van beslotenheidgeslotenheid van aardomringd door botte knotwilgen slanke hazelaar

Page 18: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

in verte soms een klein gehuchtlangs vierkant vlak aan randik zucht tevreden dat ik benin vaders land, mijn vaderland

het land van de coulissen

Page 19: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

11. Anco WigboldusCoby Poelman-Duisterwinkel (Zuidhorn)

Hij schilderde parken en kastelen,wilde schoonheid met genieter delen,historie voor de eeuwigheid bewarendoor zich onder kasteelheren te scharen.

Verfijnd beroerde zijn penseel het doek,uiterst precies beschreef hij zijn bezoek.Zijn werken geven hedenin eigentijdse lijsteneen blik in ‘t rijkvan adellijk verleden.

Page 20: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

12. Voorjaar in het Oosterparkaleid holman (Groningen)

De narcissen

Ze staan er weer, Vandaag nerveus bewegend in bijna afwezige wind.Dat is wel eens anders. Want het zijn vechters,de narcissen in het schreeuwende geel.

Ooit zijn ze uitgezet, bij duizenden tegelijken elk jaar staan ze daar weer.Ze worden geplukt door blije brutale vrouwenen het valt niemand op, omdat ze met zo vele zijn.

Pas eind mei of begin juni zal hun loof worden gemaaid,dan pas is de tijd van belofte voorbij.

Page 21: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

13. OpgoanWillem Tjebbe Oostenbrink (Ruigezand)

Wolken hangen hoog boven e woaker,schoapen groazen op e diek.Op e kwelder roepen meeuwen, pluvierenzoeken voedsel op t sliek.

Sloaper leit stil langs e weg.Et vee weerkaauwt ienhoageldoorn zien körte schaar bij n olle maaimesien.

Ien e oavend waait de wiend deur t ruzende groan.Wolken drieven over, de dreumer is ien t laand opgoan.

Opgaan

De wolken hangen hoog boven de waker,schapen grazen op de dijk.Op de kwelder roepen meeuwen, plevierenzoeken voedsel op het slik.

De slaper ligt stil langs de weg.Het vee herkauwt inde korte schaduw van meidoornsbij een oude maaimachine.

In de avond waait de wind door het ruisende graan.Wolken drijven over, de dromer is in het land opgegaan.

Page 22: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

14. Biendster/BindsterWillemien Mensinga (Groningen)

noakt zai k heur bie brug stoanrechtervout het zai op’t kaalf zetlinker zolaank op stain

rond heur middelriept zun t bronzen liefzai kent kunst van t’bekorenheur buuk roekt noar groan

ik lees laifde in heur ogent verlangst dat blift hangenas heur rug n kwartslag droaitvoart schipper veurbie

ik zag haar naakt bij de brug staanhaar rechtervoet heeft zijop het kalf gezetde linker zo lang op steen

rond haar middel rijpt zon het bronzen lijfzij kent de kunst van bekorenhaar buik ruikt naar graan

ik lees liefde in haar ogenhet verlangen dat blijft hangenals haar rug een kwartslag draaitvaart de schipper voorbij

Page 23: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

15. De weg naar HarenCoby Poelman-Duisterwinkel (Aduard)

De kat ligt opde plattegrondjuist daarwaar ik moet zijn.Hij ligt zo lekker‘k duw hem zachtnaar ‘t Overwinningsplein.Hij gaapt me aan,rekt zich eens uitzijn kop op‘t Hoornse meer,zijn staart zwiept bijdie actie gevaarlijkheen en weer.Een uitgebreidewasbeurt vindtop de Hondsrug plaatswaar ik hemweg kan lokkenmet een stukgeitenkaas. ‘k zit naast hemop mijn knieën,hij volgt mij op de voet,ik volg de wegnaar Harendie ‘k vind in overvloed.

Page 24: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

16. Old TrimuntMelle Hijlkema (Trimunt)

Et olde laand telt heur doden nietdit somber kruus, hier ien heideruugte vonden,et lijt vergees en nuumt gien noamen.

Et olde laand eert heur doden nietgien tekens karft ien liggend marmer,gien sterke, kruuske, anno domini.

Et olde laand treurt heur doden nietWoar et sober leisteen, stoande zarken,heur volk ien zwat en zwiegen huld?

Enkeld elzen, stil, tussen hoge berken.

Et olde laand het heur willeg aan e voeten vlijdvan nije heren die, onwietend,tussen Leidieksreed en et Olde Diepheur koeien weiden, wierzen kerenop e olde grond woar ooit mien pappe liep.

Dit olde landis mienent niet.

Page 25: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

17. De WilgenlaanCoby Poelman-Duisterwinkel (Groningen)

Fiets ik door de Wilgenlaanover geasfalteerde wortelsdan denk ik onherroepelijk aan haar.Getrokkendoor haar geliefde paardenreed hier de rouwkoetsmet de lege baar.Onze wegen scheiddenop weg naar ‘t eindevan haar lijden.

De wilgen zijn geknoten uitgelopen,voor haar gaatver van hiereen nieuwetoekomst openwaarop ik hierop aarde nogmag blijven hopen,verbonden door de wortelsvan ons geloof in God.

Een eindje verderopwordt er al weer een wilg geknot.

Page 26: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

18. HeijdebroeckMelle Hijlkema (Trimunt)

Et leven was der as wiset wotter, zwatien diepe dobben stold.

Mannen deden wat boeren deden met stront aan klompenien wriede doagennachten as et summerduuster, kört.

De vraauwluu zwegen, kienderboarend keukenwreven koper, sulvertot de spiegelzun heur fluusteren jubelen dee.

Kiender die wij warren, speuls wiezerwezend met ongeleuf ien rituelen en dwang.Dwang van regelmoat.

Et leven was der as makkelek et wotter ien kalme summers lome gang.

Page 27: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

19. Je bent zo liefMarjolein (Groningen)

Ik wil niet dat je ruzie maaktwant je bent zo liefToen die nacht jou stemgedempt en vervormd doorde broze tussenmuur

Ik volg je silhouetJe gelaatsuitdrukkingTraag, je gaat wegEn met het sluiten van de deurben je er niet meer

Mijn kopje koude theeJe bent zo liefzo lief

Page 28: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

20. Dichters ien e tuunCoby Poelman-Duisterwinkel (Niehove)

(Westerkwartiers)

Doar stoan we denas dichters ien e tuunien t mooie dörp NijhoofWie stoan der middenien.

Gien muus te zien,oksters evenmin,want vanmiddaggait het volk hierhen.

Mensen willen genietenvan onze poëzieJa, kom gerusteen beetje dichter bie.

Ken je het wel heuren,is het te verstoanof mot ik nog een beetje dichter bie joe stoan?

Kom mor wat noar veurenschoef gezellig aanwant op dizze middaggoan wie der tegenaan.

Page 29: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

Dichters in de tuin

Daar staan we danals dichters in de tuinin ‘t mooie dorp NiehoveWe staan er middenin.

Geen muis te zien,eksters evenmin,want vanmiddaggaat het volk hierheen.

Mensen willen genietenvan onze poëzieJa, kom gerusteen beetje dichter bij.

Kun je het wel horen,is het te verstaanof moet ik nog een beetje dichter bij je staan?

Kom maar wat naar vorenschuif gezellig aanwant op deze middaggaan we er tegenaan.

Page 30: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

21. ‘t Blauwborgje spreektCoby Poelman-Duisterwinkel (Groningen)

Er was een tijd dat ik nog wasin ’t mooie Reitdieps landschap.Ze kwamen bijna elke dag,hun ezels in het gras,schilderend in stiltetot in de avondkilte.Nog hoor ik het gezelschap,het antwoord toen ik vroeg:hoe worden jullie nu genoemd,“De Groninger Ploeg.”Veel is van hen verschenen,hun werken leven voort,waar ik al ben verdwenenwordt nog van hen gehoord.

Page 31: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

22. Huis de Beurs, GroningenBaukje van Kesteren (Groningen)

Ik wil nog best een tijdje blijven leven:zolang er kroegen zijn met rode wijnen met een krakkemikkige pianowaarop “Hello” gespeeld wordt, wil ik er wel zijn

Ik wil nog best een tijdje blijven levenzolang er om mij heen maar mensen zijnZe hoeven niet per se met mij te praten,ze mogen oud of jong zijn, groot of klein

Ik wil nog best een poosje blijven levenals ik zo nu en dan maar dronken worden magNu in de kroeg, en morgen in ’t verpleeghuis,dan word ik ouder zonder zelfbeklag

Page 32: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

23. MuziektegelsCoby Poelman-Duisterwinkel (Groningen)

Negen tegelsblinken koperkleurigin de zon,drie bij drie.Een kleuter springtvan tegel naar tegel,muziek weerklinktals van een xylofoon.De kleuter zingt,looft, prijst, swingt,geniet!

Negen tegelsvol muzieken een dansende kleuterversieren een zonovergoten dag met stralend publiek.

Page 33: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

24. Romantiek in VisvlietCoby Poelman-Duisterwinkel (Visvliet)

Geschaardrondom de groteopen haardzag ze de manmet zijn gitaar,lang wit krullend haar,hij stond daarin het blauwen zong, zijn moedertaal getrouween zelf geschreven liefdesliedin de Aubergevan Visvliet.

Page 34: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

25. De stille kaantTonko Ufkes (Diepswal (gemeente Leek))

(Jeudenkerkhof Diepswal)

Hier wacht verloren volk as olde stenenhier lijt n haalfleeg huus van levende nijen vot, de olden bennen blevenmor t spiegelbeeld liekt niet verdwenen.

Nog older wotter, n wegje laangs de kaantdan eeuwegheid ien voag swaart-witwat tussen grond en hemel ziten doar omtoe n kartelraand.

De sloten hekken, beukenhegendie boeten holden, roesteg verzetwant binnen lopt e tied niet metof het hier t leven uutstel kregen.

De stille kant

(Joodse begraafplaats Diepswal)

Hier wacht verloren volk als oude stenenhier ligt een halfleeg huis van levende nieuwen weg, de ouden zijn geblevenmaar ‘t spiegelbeeld lijkt niet verdwenen.

Nog ouder water, een paadje langs de kantdan eeuwigheid in vaag zwart-witdat tussen grond en hemel ziten daar omheen een kartelrand.

Page 35: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

De gesloten hekken, beukenhagendie buiten houden, roestig verzetwant binnen loopt de tijd niet meealsof het leven hier uitstel kreeg.

Page 36: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

26. Koevordertocht - Wotterpoëzie IWillem Tjebbe Oostenbrink (Grijpskerk)

Turend noar de dobber zoek ik noar de lien en de logica.De tocht stroomt zunder dat minsen van n vord wiet hemmen.

Met de tied bennen noam en koeien verdwenen,leste joaren bennen ze weerom kommen. Woar weit stoan het, lopen nou kruuste bloaren met n aander tekeneng.

Doar stoan ze an e overkaant te stoaren as piroaten die de boot mist hemmentwee halfbloaren duuknekken ien e rijtenspeurend, as hemmen ze de vord weervonnen.

Mor ze holden mij niet veur t lapket is hier gien Rode Zee.Hule tocht he’k oflopen,vergees olle koarten lezen.

Hoe koeien ok zoekende gaang deur t wotter zellen ze noeit moaken.

Page 37: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

27. BourtangeDick Ronner (Bourtange)

ik zie de wallen slapenmet gekromde ruggen,de grachten vredig eromheen

ravelijnen, bastions;de woorden van een half-vergane taal bekoren mijtegen mij zin, wantdeze nostalgie is vals

vergeten zijn de doden,de diepe voren in hetrooiland van heldhaftigheid

ik wil hier weg en blijftoch liggen in het gras

vijf spaden diep

Page 38: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

28. WaddenzeePeter Siebesma (De Marne)

Ik reed die middag naar het hoge noordenTussen de bermen door met fluitekruid,Tussen geploegde akkers met hun vette kluit:Een landschap dat een taal spreekt zonder woorden.

En voor mijn ogen strekten zich de dijken uit,Met op haar groene flanken witte schapen.De dijken die er waken, dromen, slapen,Waarmee de kust zich voor het water sluit.

Ik kwam langs boerderijen met hun roodbont veeEn ben tot aan de slaper doorgereden.Toen liep ik verder met de schapen mee,

Beklom met kloppend hart de stenen treden:Daar lag nog steeds de wijdse waddenzee.Daar lag nog onveranderd mijn verleden.

Page 39: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

29. ExpositieCoby Poelman-Duisterwinkel (Den Ham)

Aan de rand van Den Hamin de borg op zolderkomt de omgeving tot leven.Zwaluwen spatverven grijs op de trap.Kunstenaars zoekeneen plek voor hun werken,gemalen en sluizenin ‘t Groninger land.Koeien vormen silhouettendoor een bundeling licht uit het dak.Vlakken geel waterspiegelen lucht.Glas tussen hout scheidt kracht van verstilling,dieren op sokkelsblikken geduchtnaar vogel en beerin pinguïnpak.Paarden volgennieuwsgierig hun maker,Godshuizen prijkenin vormen van klaverkleurig op witin schijnwerperlicht.De zolder staat borgvoor een kunstwerk op zich.

Page 40: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

30. Fransumremco ekkers (Fransum)

Zomer in Fransummals gras tussen de graven. Dunne vogels duikenuit de waaiende luchtenals harde oorlogsjagersboven de huizen van dit land.

Je kunt heel lang kijkenvanaf de oude hoogteover het groene stille landzie je steeds een schutter sluipen.

De oude bomen schommelenals pantserwagens gecamoufleerdlangs de lege ringgrachten de middeleeuwse kerk bewaarthonderd geschonden lijken.

Page 41: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

31. HeveskesDick Ronner (Heveskes)

ik snijd het kerkje vanheveskes uit het omliggendonteigend land, leg hetvoor me op tafel

de windvang stelt opnieuwzijn grenzen, het wad ruiktals vanouds

de doden rusten weertot aan de jongste dagin vrede

Page 42: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

32. TranenKoos van der Goot (Grijpskerk)

In de pracht van je ogen schuilt het knagende van het verleden maar één uitweg langs je pure kijkers rollend over je wangen pijn vloeibaar tastbaar om zo opnieuw geluk te proeven

Page 43: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

33. d’Olle Kestaanjejan blaauw (Noordhorn)

d’Olle kestaanje staaitvannijs zunder bladte pronken. Kronkelgetakken geven wereldn grillege oetkiek woark gain wies oet wor.Swaarde liester wiedboven mie vuilt zokin zeuvende hemel.Zunne laagt boomgruin, ik kiek aalwegnoar lienen dij wieken,in mekoar kroepen,nusterg wintervast.

Page 44: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

34. Naar GarnwerdPaul M. Borggreve (Garnwerd)

Ieder mens is uniek maar wel erg vaakhebben ze, ieder voor zich, hetzelfdeidee. Wie zich begaf op de elfdejuni, ontdekte de algemene zaak

Weekend, zonnig, prachtig weer, lekker vrijtijd voor een kleine uit ergens in de buurtWe zien wel waar de auto naar toe stuurtGroninger land, leeg, groen, boerderij

en Garnwerd op de drukke weg naar rustfietser aan fietser, wagen aan wagendeed mij voorzichtig, maar toch afvrageniets is ergens mis gegaan, onbewust

beroven wij dit dorp van zijn grootste schat:haar wezen als saai en onbelangrijk gat.

Page 45: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

35. Vroege winterArjan Minnema (Baflo)

Berijpt ligt het Hoogeland koud nevelt de zon licht over wit uitgeslagen grauwe grondde ijsbaan en de marenhebben vandaag het eerste ijsontvangen als een beloftevoor een echte wintervan verre zie ik de kerk vanSaaxumhuizen onverwarmd wachten op de stem van mens en orgelde schapen van Rasquertwarmen hun vel in vachtenen Rudolph, de Bavvelter boerAgricola, kleumt peinzendover zijn geboortegrondeen druppel aan zijn humane neus

vandaag is het even winter.

Page 46: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

36. Veelerveen by Google EarthAnne van Amstel (Veelerveen)

Geen droomreizigster ben ik, die voorouders oproept de jacht te doen slagen, de oogst te beschermen, die woont waar zij woonden en leeft als zij leefden,met hen zo vertrouwd als met haar vlees en bloed.Uw muren staan niet om mij heen bij ‘t ontwaken.Ik raak op mijn reis niet eens binnen uw kamers, ook al gebruik ik de nieuwste techniek.Dat heet vooruitgang, zeg ‘mechanisatie’.Volleerd diginaut navigeer ik succesvolvan mijn vertrekpunt net buiten de aardbolover een grauwgroene lappendeken naar mijn bestemming: het dorp Veelerveen.De straat waar u woonde heb ik zo gevonden. Dertien Granpré-huisjes staan er nog steedseen dak op een brede gevel te zijn:van voren heel wat, maar kijk niet van opzij. Stel je een hoeve voor als een kruidkoek,dan was zo’n huurhuis maar twee plakjes dik. De rest van de koek is beland op de bordenvan de gegoeden in groots Bellingwolde.Gewerkt om te leven? Nee, om niet te sterven,door herenboeren geknecht, uitgebuit.Ze vroegen u ijzer met handen te breken.Ik ken wel uw vlag maar weet niet waar u huisten zoom nu weer uit, want hier stokt de verbinding. De Blauwe Stad die u hielp ontginnenligt in het landschap als rottende huid.Uw werkmansgraf, kort geleden geruimd.

Page 47: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

37. d’Olle Wegjan blaauw (Noordhorn)

t Wilde gras stijt sikkom tot e knijen, de sloten liggen laankuut dichtgruid.De kiewieten dukeln, geven simpel ofswoaiend n singeliere luchtshow.

Om mij hèn de laanderijen, de mais,de peerden met veulentjes, de trekkermet n apperoat derachter, haalfronde heubollen poepend, de trein doargunt.

Veur mij zie k n piekenier en nog ienknibbeltoond, seldoaten op e grondhaalf ien e sloot poesten en stìnnen,liggen veur dood, noageln deruut

richting Nijziel, n ploatje van Verdugoien e ooghoek, de tied holdt ofstand.

Page 48: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

38. De meerpaalKoos van der Goot (Lauwersoog)

In de vertezie ik je staanzocht naar je mijn hele levenje schim geeft me HOOP

Ben jij de wareeenzaam omdat ik jounog niet gevonden hebloop over het strandnaar je toe en tref daarslechts een meerpaal

Page 49: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

39. UlrumertilWim van Til (Ulrum)

Zo vaak al de slagpoort zien toegaan en even zovaak weer daarachter de wachtende verre vreemdevaders; ontheemde schoot, verakkerde aarde.

Zo vaak al geoefend in de slaapval en even zo vaakde ochtend ontkend; vergeten sloot en onverklaard land.

De windzak verzilt aan de brug, de schandpaal vergruistop de grens van dit land en dat water.Er is geen limiet aan de herhaling der dagen.

De mannenbroeders, zij duiken weer op in de slaap.Wat zoeken zij hier, in mijn bed? Waar gaan zij op af en vandaan?

Hun woord hangt zwaar aan een ketting,fluistert rond ingekuild water en draaitin de wereld terug.

Ver van de slootswal wekt mij uit de rietkraagmijn muze; zij maant de vos zijn hol te verlaten.

Page 50: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

40. StevelsAre Meijer (Grijpskerk)

t Laand verzupt ien e regenwurrems kommen boovmmuus en mol verkrupen hogeropdoe trekst dij trugmet modderpoten

tussen de bomen van e westerhörnhangt zwoare regen t rookgedienvan ienkeer ien gedachten zien

doe doolst deur t laandop moagere stevelsbij knevelde dampoalentot knijen ien e drek

thuus braant de kachelnog zeuvm slotenvot

(Laarzen

De weilanden verdrinken in de regende wormen komen bovenmuis en mol vluchten naar hoger gelegen delenjij trekt je terugmet modderpoten

tussen de bomen van de westerhornhangt zware regen het rookgordijnvan inkeer in gedachten verzinken

Page 51: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

jij doolt door de weilandenop magere laarzenbij geknevelde landhekkentot je knieën in de drek

thuis brandt de kachelnog zeven slotenver)

Page 52: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

41. met de stad in haar ogeninge klumper-eleveld (Groningen)

als ze sprakmet de stad in haar ogenlas ikhet tengere kindzonder vader en moedermet de verkeerde haarkleur

hoorde ik voetstappendoor de Jozef Israelstraatwaar een vreemde deurvol liefde openzwaaide

vriendinnenarmenjongensstemmen,de Faun, Luxor, Suisse,feestgelach, muziekover het marktplein

las ikoorlog en verzetkoude winters, bange hartenin een steegvan de Gelkingestraatdaar waar ze schreef,liefhad en moest missen

hoe ze bloeideop de planken bij Brederodeopen doekjes, Stadsschouwburg,applaus ontvingen mocht zijn wie ze was

Page 53: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

als ze spraklas ikstraten, gebouwen, namendie haar leven waren

ze stierfergens andersmet de stad in haar ogen

Page 54: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

42. Het SlochterdiepClaire van der Meij (Lageland)

Lang en verlatenMeer bruggen dan botenZomers soms een eenzame jachtMopperend stadsmens een dagje uitDe ijzerenklapGeen automatische slagbomenÉén auto die staat te wachtenvoor de open brugEen behulpzame buurmandie helpt met losmakenDan weer lang en verlatenOns Slochterdiep

Page 55: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

43. Dag van het ParkAtze van der Wijk (Paterswolde)

Hoe lang al verraadt het verweerde hekwerk dat het om een landgoed gaat, vandaag wordenwe verwacht, ons wordt een vrije wandeling beloofd, honden dienen aangelijnd

In file betreden we de groene arenahier valt iets te winnen, hardlopersspannen zich in om te ontspannen

Aan coulissen, bomen in wallen geschiktopstandig gras doorsneden door doodstillevijvers, wordt onze recreatie afgelezen

Als pelgrims delen we de platgetreden padenmet nordic walkers, mensen in het harnas van de duurloop, kinderen die klimmenin bomen en dwalen in een doolhof

Ons dolen binnen de omheining valt buiten elk bestek, lakenvelders staren ons verbaasd op afstand na

Landgoed De Braak in Paterswolde

Page 56: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

44. Ode aan GroningenJohn Zwart (Groningen)

Van Turfsingel naar deNoorderhaven waarna heelabrupt het ommeland onswelkom heette,liepen we langs het water

tot zich een mooi plekjeaan de oever bood,jij in je blije zomerjurken ik in verlegenheid,gewoon wat praten over

niets, een vogel in de vluchten zag je die vis? En peinzendzwijgen; toekomst veel te ver,een snoepje. een slokje fris.Daarna terug, daar waren weer

de stadscontouren. Mijn handin licht beroeren van dunnestof, één enkel streel langs vlecht,die was zo lang... wat wisten wijvan het geluk dat bij ons was;

we waren jong, heel jong nogen bovenal heel bang.

Page 57: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

45. KnoalJose Krol (Stadskanaal)

Mensenmassa’s zijn een last,De drukte, het eeuwige jachten,In de Randstad sta je vast,Grijsheid laat je het verachten.

De verhuizing naar het Noorden,Vormde vrede in mijn kop,Het is moeilijk te verwoorden,Maar: Stadskanaal is top!

Page 58: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

46. EnumatilWim van Til (Enumatil)

Verworden tol tussen wegen die vertragenin het dorp en linksom rechtsom daarvandaanversnellen tot een breekbare einder van gras.

Tot voorbij de bruggen, tot voorbij aan de Poffertduurt nog mijn dag waar de tijd zich al inslijt.Aan het eind van mijn adem keer ik terug.

Dat ik hier vergroeien zal in het lieflijke huis, in derustvolle tuin, in de kim van haar huid. Verknoken zal ik in jouw schoot nu de nacht zich verwittigt,

nu zich ontsluit wat in het kapsel reeds sluimert.Dat ik hier de veraste testamenten ontwaak, uit deze aardeeen gestalte licht die mijn gids is in wat altoos al mankeerde.

Page 59: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

47. Oost GroningenNeeltje Maria Davidse (Slochteren)

De schoonheid van dit land houdt zich verborgenin verre einders, lege velden, geur van mest.

In een vervallen schuur, een groepje bomen,als laatste schuilplaats die de leegte rest.

Een waterplas, grauw in de grauwe landen,waarin een koppel ganzen zich verbergt.

En, tot aan de verre, verre horizontendaarlangs het pad, heel ver, heel recht.

Een felle noordenwind blaast onbarmhartig de wandelaar in wangen en in handen.De schoonheid van dit land laat zich niet zien.Is om die reden ook niet aan te randen.

Page 60: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

48. Het hoge voetpadAfina Zuidersma (Niekerk)

En daar was je danHet hoge voetpadVoorgegaan door anderenBedwelmd door mistBedekt door een zachte deken

En daar was je danHet hoge voetpadVredig in het koude witWarme liefde Pure schoonheid

Dit pad is bedwongen,Bewandeld en ontdekt..Ik was zeker niet de eerste,Ik zal ook niet de laatste zijn..

Page 61: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

49. DoodstilWim van Til (Doodstil)

Van waar de zee bereikbaar was op steenworpvan de uiterste huizen; van waar de visser zijn doodwater verliet voor de dierbare vangst, de haak

in zijn bocht. De koude die traag uit de kerkbanken troktoen hij zich tot haar bekende. De dagen van deze moeder,alle dagen van het dorp. Tot en met de veldslag

nabij de brug, het wegtrekken van vader en zoon. Van waar het album haar wezen verpulvert, terwijl zij het inkijkt, terwijl ik haar jaren verwijder, dit uitlees.

Page 62: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

50. HunsingoJohn Zwart (Leens)

(voor C.O.Jellema)

Onherbergzaam is dit land in de winter als zijn grenzeloze ruimte al wat zich erin bevindt oplost in zijn mist, kil wijst het de vreemdeling naar onbestemde plaatsen langs onkenbare wegen

Het is ‘t onbewoonde land na de oogst als het gewas de kleffe klei weer zeebodem laat, schaarse boerderijen in verweer tegen de leegte in zichzelf gekeerd de schouders optrekken

Meanderend de wegen als ‘t verloop van diep gelegen maren waarlangs straks bij vorst en tegen wind schaatsers voortgaan, doelgericht zoals de laatste bietenwagen hier overhellend grommend door de bochten wringt

Page 63: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

Wie zo volhardt verschijnt aan ‘t eind vanuit ‘t grijs een wierde warm bewoond, verlichte vensters ogen van hem uitkijkend door de tijd over het pad. Komt iemand? Je werd allang verwacht

Page 64: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

51. De laatste gastTheolucien Blomsma (Lagemeeden-den horn)

eind januari tweeduizendééneen winters landschaptussen Pofferten Den Horn

een snijdende ijzige windgiert over de verhoogde hofgearriveerd is eindelijkde allerlaatste klant

de dominee spreekt luidonze vader die.....rustzacht lees ikop de witte wand beneden

amen klinkt het in koor

de katrollenzij lopen gesmeerd

de vrijgezelle oomvan de Jacoba Heerddaalt

geboren, gestorven en begravenaan de Nutweg te Lagemeeden.

Page 65: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

52. WEIDEGEBIEDjan blaauw (Noordhorn)

het achtergrondkoor van grutto’sen bonte pieten vult continude weidse ruimte van weilandenakkers verrassend kromme wegen

kieviten soleren nabij bedreigdbedreigend op hun beurt indringersin mensengedaante of zwart veren-pak tureluurs schieten door het beeld

huiszwaluwen zwenken kwetterendvoorbij onnavolgbaar acrobatischinsecten verschalkend boven slotenbij boerenstee rond wandelaars

indrukwekkende tractoren trekkenmoderne wagens met gemaaid grasnaar kuil waar opgeschoten jeugdbehendig oefent op groeiende bult

voorjaarstijd op het plattelandde zintuigen maken overuren de torenvalk bidt hoog ongehoordmet open ogen: prooi zij met mij

Page 66: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

53. Hoe je de stad kunt herstellenRemco Ekkers (Groningen)

Graaf een kuil op de Grote Markten roep: ‘Ben ik nu in de stad?’

Als je uit de kuil kruiptzie je het oude stadhuisen daarachter wist je, er mee verbondenhet nieuwe: wit met rechte lijnen.

Je denkt het weg en er is ruimte.De ambtenaren verdwijnen naarandere kamers, in andere gebouwenmet de architecten.

De Hereweg loopt uit op de leegte.

Nu vraag je de bewoners van buiten het centrumte komen en te staan of te zittenonder de toren, voor de soosde patattent, het theater, de café’sde ijssalon, de kleding-, lampen-boek-, geurtjes-, geluidenwinkelvoor het warenhuis, de banken te kijken naar het plein.

Wie bang wordt, mag wegdoor de zijstraten.

Page 67: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

54. SchierKier Welda (Schiermonnikoog)

-voor Mirjam -

Dit dus

-maar dan ooit-

leunen op de windde ogen spleetjesgezandstraald gezicht

uren en urenin je elementenelke cel deelt mee

de haren stijfde leden later

-samen

Page 68: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

55. verliesMarcel Rouweler (Groningen)

gemisverbanningverlies

behalve dat ik hem niet meer hoor slaan(om het hele en halve en ‘s nachts)moet ik nu ook zoekenom hem te zien

..(vanuit het trappenhuis-raam)zoveel jaar van zomaar vertrouwde nabijheid “shot”naar de maaneen langzaamaan vertrouwde vriendachteloos achter gelatenonschuld is nooit meer te herstellen

betreurd vanaf Bocklins eiland der bejaarden nu

zelfs de trauma-helidie af en toe overraasdealsof hij mijn dak gingmeenemen is een gemis

Page 69: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

56. Cascadequeen van GroningenRuurdtsje de Haan (Groningen)

Val niet van de trappen af,glijd langzaam en statig op rolletjesin je crinoline japon van ijzerkant.Belegd met roestig rupsenschuimrechtstreeks uit de fin de siècle met een voile van Keltische tatoeages.

Wat zeilt op ons af: mens, dier, robotof hotte gothic dramaqueenmet het gezicht van Maria Magdalena;de ogen verscholen achter dichte wimpers,het lange zwarte haar in hippe slagenlangs de hoge blanke entourage.

Een piercing krult uit de lip,licht speelt over een moedervlekvan haar oogwenkende boezem.Glacéhanden reiken naar de gronddie ze krast met felle scherpe vingers.Zo wil zij de mens ontbloten.

Met oogkleppen op loeren wij niet naar bengelbenen onder het brokaat.Deze vrouw schrijdt bij het naar buiten treden.Ultra is haar naam, extreem het resultaat. In de stad, haar gezicht, liggen freak en vroom in zichzelf besloten.

Page 70: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

57. BernoullipleinAndré Degen (Groningen)

De torens overzien de lijnen in het veld.Terwijl spelers verschoven, bleven regels staan.

De architect hing een hoefijzer boven de drafbaan.Het rennen tintelt na in rusteloze benen.

Jaren veertig hamerden hier nieuwe tijd,jaren twintig hielden zich statig overeind.

Zwerfkeien uit ijzertijd komen elkaar tegenin een hunebed vol leven waar rust kort duurt.

Onze klimopplanten zijn met elkaar vergroeid.Bij buurtbarbecues ligt ons vlees dicht aaneen.

Gras laat zich plattreden door voortrollend spel,richt zich op, voelt de nieuwe generatie al trappelen.

Page 71: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

58. SteentilWim van Til (Aduard)

Geen rijp op de bomen, geen dauw op het veld; er hamert weer dood in mijn botten, er warmen woorden van afscheid en leemte.

Een zomer overtijd; de druif belooft veel zoete wijn,de ranken hangen zwaar. De aarde trekt zichnaar hen toe. Zie hoe mijn vader mijn moeder kust, zich omdraait, opricht en zijn graf verlaat, staat in de tijd engaat tot aan de grens van mijn inktrol. Hoe hij leeft en

beweegt, leeft en beweegt. Zolang de inkt geurt, zolangde inkt geurt.

Page 72: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

59. OafscheidKoos van der Goot (Hornhuizen)

Tis goed mien lieve, oogkes dichtHest mij van alles gevenDoe moar pop, goan noar`t lichtIk hol van dij, rest van mien levenNog één tuut op dien zachte wangHet oafscheid doet wat zeer

Moment van liefde `t duurde langMoar nou ist op, niet meerRust moar uut, ben niet meer bangDoe bliefst mien mooiste wichtMet twee vingers streel ik dien wangEn doe dien oogkes dicht

Afscheid

Het is goed mijn lieverd, oogjes dichtje hebt mij van alles gegevendoe maar pop, ga naar het lichtik hou van jou, de rest van mijn levennog één kus op je zachte wanghet afscheid doet wat zeer

Moment van liefde, het duurde langmaar nu is het op, niet meerrust maar uit, ik ben niet meer bangje blijft mijn mooiste wichtmet twee vingers streel ik je wangen doe je oogjes dicht

Page 73: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

60. Winter in Groningen ...Kier Welda (Wittewierum)

Winter in Groningen voor wie Goud heeft gekust

een wit waasbewolkt de wereld

langzaam klimt een grotesinaasappel op de kim

een stikkertje erop eenzwarte ster met in goudproduce of Ghana

Page 74: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

61. De overwegTheolucien Blomsma (Zuidhorn)

vroegerde Friesche straatwegstilte alomkwetsbare oude eikenuur om uurratelende kettingenstuiterendeknarsende sluitbomende sneltreinLeeuwarden-Groningen.

Page 75: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

62. NieuwstadLiesbeth V. Hafenrichter (Groningen)

waar nu achter schimmige gordijnenaloude ambacht wordt gedoogd rijden mannen file met of zonder afspraakdeze straat is onbewoonbaarwie hier dwaalt is slechts op doorreis

maar aan het einde van de lange rode nachtwanneer geen zucht meer wordt gehoordwanneer de laatste man zijn zegje heeft gedaandwarrelt een stadsduif stijl omhoog vergeten zielen nestelen voorgoeden boven de verlaten daken rijst een nieuwe ster

niets is voor altijd gevlogen

Page 76: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

63. In en Om WetsingePaul M. Borggreve (Klein wetsinge)

Onder hoogspanning ligt de groene kleiachter de kerk die staart over de wegenvan en naar de stad, vrij rustig gelegenvoor modern begrip, er voor nog een beetje wei

Rundvee Drenthelt, de auto’s razen voorbij,een loom geluid zoemt als een miezerregen,een fietser naar Winsum ploetert in wind tegen,de tractors knorren op hun boerderij

Dit land is veranderd onvergelijkbaarmet de droom van stil en onaangeraaktelke werkelijkheid is maar voor even

Niets is blijvend en niets is altijd waardit wordt afgebroken, dat nieuw gemaaktnooit af, deze plaats van oud en nieuw leven

Page 77: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

64. Plantsoenbrug, NoorderplantsoenPaul M. Borggreve (Groningen)

Het is telkens een gezellig zomers moment,schouder aan schouder met zijn allen wachtenbij de open brug. Een gevoel dat nooit went,de weg verbroken door de stille machten

van aarde, lucht, water. Het fundamentrijst omhoog en blokkeert de gedachten.Een scheepje vaart langzaam langs, onbekendmet haast, louter gevuld met lome vrachten.

Het dek daalt statig. Aan de overkantstaat een zelfde schare voor de slagbomen.We kijken elkaar aan. Zij zijn gestrand

in hun vaart naar de drukke stad, wij dromenover het plantsoen tot de straat is geland,verzonken in tegengestelde stromen.

Page 78: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

65. Winter. (Platbodems in Groningen stad)Geerlof Lode (Groningen)

De tjalken zijn in winterslaap gegaanhet stille water houdt hun dromen vast.Zij liggen langs de kade, zwaan kleef aan;de zeilen geborgen, hoog en naakt hun mast.

De tjalken zijn in winterslaap gegaan,de lucht is grijs en flinterdun gedekt.Doelloos wijst hun vaan de winden aan,zij wachten tot de zomer hen weer wekt.

Dan halen zij met frisse moed het anker open gaan met mensenvracht geladenweer vrolijk spelevaren op het ruime sop

Maar weten zij nog van hun jonge jaren?Toen door de schipper en zijn vrouw, het klokje rond,zo vaak bij storm en ontij werd gevaren.

Page 79: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

66. begrafeniscobi de jonge (tjuchem)

naast het biljart de kistop het biljart de bloemenen er onder de kat

kerkklokken luiden als welopen langs de kronkelweglangs de schapenweinaar het oude kerkhof

‘t gait goud met de baitenzegt een boerenzoon

boven het nevelig landzien we kort de zon

even stilte bij het grafen dan loeit een koe

in het café wachtde warme koffiemet een zuit zeupie

Page 80: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

67. kloosterHenny Moes (Ter Apel)

muren van zandsteenoude bedompte geurenbewaarde geheimenachter gebeeldhouwde deuren

kleurrijke ramenvol hemelse verhalenuitgesleten drempelsdoor oude kardinalen

koor en lekenkerkin tweeen gedeeldde armen door het oksaalweer minder bedeeld

tijden en getijdengeleefd en te leenin stilte en gebedachter muren van zandsteen

Page 81: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

68. ‘t HogelandTheolucien Blomsma (Westerkwartier,oldambt,hunsingo)

strakkeblauwe luchtenboven immense landerijenoneindige verten

wierdenwaarop piepkleinepittoreske dorpende oude kerkcentraal

vruchtbarekleigrondenkorenmolenstillen overwaterwegen

een reednaar kolossalekapschurende boerenbehuizingkop hals rompof dwars geplaatst

de villa’s op het HogelandWesterkwartierOldambt, HunsingoGroningen ohwat ben je mooi.

Page 82: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

69. In TermuntenInnoxia (Termunten)

Zij danst in het landschap, ik zie haar dansen op de kaart, zo kun je haar makkelijker zien. Haar ogen kijken recht naar je en met haar hand trekt zij haar rok wat schuin. Hij (de toeschouwer) lonkt naar haar vanuit een steegje, en vouwt haar dan op om voor altijd in zijn jas te blijven wonen.

Page 83: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

70. Avontuur aan de RietveldlaanPaul M. Borggreve (Groningen)

Er werd gebeld, dus ik deed de poort open.Mijn oog viel op een ingepakte doosomarmd door de postbode. Mijn stem sprak broos:‘Voor mij?’ Ik stond al op uitpak te hopen.

‘Voor de buren’, zei hij, ‘wilt u het aannemen?Ze zijn er niet.’ ‘Goed’, zei ik licht teleur,greep het karton en sloot bruusk de deur.In de gang bleef ik wat doelloos temen.

Het was een sjiek pak. Een stralende hittesteeg naar mijn hoofd. Mijn handen vol van jeukom haar omvang, kleur, gewicht, afkomst, reuken het geheim: wat zou er toch in zitten?

Die avond al kwam mijn buurman opdagenvoor zijn pakket. Ik gaf het hem. Misschien,dacht ik, laat hij spontaan de inhoud zien…Maar nee, en naar zoiets mag je niet vragen.

Page 84: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

71. BriltilWim van Til (Briltil)

Voor ik er ging, zwaaide van heinde mijn schaduw,hing al ver uit het raam van de geleegde, verlatenfabriek. Regenwater stutte haar muren, versplinterd

glas kleurde zonlicht tot een verechode groet.Ik zag het wit van het dakraam zich bewegen, groter worden tot een zeil, de spil van deze vaart.

Tussen de bruggen verdampt uit het water de levendstevis, schering en inslag, het Liedboek der Kerken.Het land wordt verpakt waar het slaapt: zij houdt zich

schuil. Zij is de dochter van dit land, van deze kleizeeis zij mijn muze. Ik was er al, lang voor ik arriveerde.Voorvaderlijk doorploegd gelaat, huis uit brokken

handgevoegde steen. (Ik zag, sprak mijn Muze, achterhet raam de naam van haar zee, de branding van zijn dagen. De heterdaad van een geweest moment.)

Page 85: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

72. n omdwirreld zölfInnoxia (Termunten)

Der is n naauwe deurgang van d ene noar d aandere wereld Wie glieden die drömpel over deur n gehieme toal aal bindingen wor duudlek, n aander ik wor wag n omdwirreld zölf, n opholden ik, enzo wor wie n vluchteg fluister van dubbeldgaanger, boven en under Twai gedoantes verschienen en hinneweer lellen zai t geluud hizzd en vluien dan soamen in één enkele loop Schier huverg van wat zai minnen hadden Woorden persies n as omgeven, goan den aigen weegs Vloeien of elkoar en daanzen hin allain n nij Grunnegs gedicht is schreven

Mit hizzd bedoul ik ‘zwelt aan’ en mit minnen bedoul ik ‘geschapen’

Het ‘lellen’ vervang ik mit ‘zingen’

Page 86: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

73. VicieusRene Brandhoff (Noordpolderzijl)

met jou wil ik op klompen over de dijklinks het klotsend waterrechts geen vinex meer te zienhet wilgenhouten klossen en je stem

je spreekt vrijpostighedenmeisje je weet niethoe zeer mijn voeten doenis deze dijk nog langof is dit soms een ringvaart

Page 87: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

74. Plougd veur AiwegHanne Wilzing (Onstwedde)

Metbrouks ekkelbomen in ruggekiek ik over t EemboerveldGrond eertieds kloarpokkeld -gewazzen gruin van gold-gong mit shovels truggeKört verzet mit stoalen geweldVeur t lest plougd veur aiwegboeren kregen bundergeldOp roakeldais nij parrediesman gainent dij t swait vertelt.

Voor eeuwig geploegd

Met de eiken van het Metbroek in de rugkijk ik over het EemboerveldDe grond eertijds klaargeploeterd-de gewassen groen van goud-ging met shovels terugKort verzet mit stalen geweldVoor het laatst geploegd voor eeuwigboeren kregen bundergeldOp geluk nieuw paradijsmaar niemand die het zweet vertelt

Page 88: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

75. dichtbijBregtje (Zuidhorn)

die hetverst weg‘vliegen’hebbendichtbijmeestalhet minstgezien

Page 89: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

76. het boschhuiscarel van heijst (Ter Apel)

op een latezomermiddagzoeken wij de koeltevan het huis onder de bomen.

met uitzichtop het kloosteren polige tafelkleedjessmaakt de thee onsextra goed.

rust ruistals eeuwen door de takken.en hier en daarvalt de tijd als bladerennaar de grond.

wat heeftdit boschhuisboven die andere huizen?de mooiste schakelaarvan nederland.

ons kan hetniet lang genoeg duren.maar hier eindigt de reis.

Page 90: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

77. zomernamiddagJudith Milo (Pieterburen)

over de velden ruist laag de regen,ik zie haar gaan, in wijde vlagenvan natte mistik denk aan vogelsdie verscholen nu in struikenen hazen en fazantenwachten op beter weeren de boer is hier ook al niet blij meealleen ikik zie de regen ruisenen adem bewondering

Page 91: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

78. Meester NeuteboomHanne Wilzing (Sellingen)

Daip vot trilt der n snoareas ik joen vrumd vertraauwdewoorden leesMan eerst as ik ze fluusterkom ik thoesheur ik ze weer protenen heur ik ze zwiegenzai ik ze pokkelnen zai ik ze dreumenDeur voldeuret golfpeerstaalachter bijsten laangsstevels oet in pombhok-emmers en teemze bint bound-kom ik in keukenTwai zielen aan toafelvongen deur t lege winterlöchteten stamppot mous mit stipWaarme kaggel op haide kolenpiepe wis weg noar bovenWorsten in wiemeen ol klokke tiktPedde aan stouleen aiweg ligt op bözzemn sloatje zuk te verbietenLeren handen vollen op swilken van d overkaandevalen woorden

Page 92: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

as regenoet t Olle Bouk En wie bint stil en zwiegenstoan in laange lieneZo gungk t en heft goanen vanoet n hörnhef Meester mitkekenalles opschrevenschilderd in ploatjes van toalwat er docht en-biezetten veur t lest-dreumd isEn n lutke honderd joar loater fluuster ve woorden weer mitgoa ve van boeten noar binnenvin ve wavve in mane hebbenpruif ve t mousen metworst oet wiemeEn kommen dij sikkom vergeten waddenweer terugge in tied

Page 93: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

Meester Neuteboom

Diep van binnentrilt er een snaarals ik uwvreemd vertrouwdewoorden leesMaar pas als ik ze fluisterkom ik thuishoor ik ze weer sprekenen hoor ik ze zwijgenzie ik ze ploeterenen zie ik ze dromenDoor schuurdeurenhet hooivakpaardestalachter de koeien langslaarsen uit in het pomphok-de emmers en melkzeef zijn geboend-kom ik in de woonkeukenTwee zielen aan tafelopgevangen door het lage winterlichteten stamppot boerenkool met jusDe warme kachel op hete kolenzijn pijp wijst de weg naar bovenWorsten hangen aan zolder te drogenen de oude klok tiktPet aan de stoelen eeuwig en altijd ligt op de schoorsteenmanteleen tabakspruimpje zich te verbijtenVerweerde handen gevouwen op het tafelzeilen van de overkantvallen woorden als regenuit het Oude BoekEn wij zijn stil en zwijgen

Page 94: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

staan in de lange lijnZo ging het en is het gegaanen vanuit een hoekjeheeft Meester meegekekenalles opgeschrevengeschilderd in plaatjes van taalwat er gedacht en -soms voor het laatst-gedroomd isEn een kleine honderd jaar laterfluisteren we zijn woorden weer meegaan we van buiten naar binnenvinden we wat ons bindtproeven we de boerenkoolen de gedroogde metworstEn komenzij die bijna vergeten warenweer terug in de tijd

Page 95: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

79. SlaperstilWim van Til (Slaperstil)

Ik ben een zoon van dit land, ik benvan dit land de getrokken vertelling.

Deze grond, deze slijkgang, dit vermoedenvan lang en langzaam verleden, een schier

merkbaar behouden van tijd. Deze boom op het erf,deze erfboom die zijn blad steeds verliest, het zelfde

blad jaar na jaar is dezelfde, volstrekt gelijkaan dit blad, deze bladzij, dit land.

Maak deze zoon, maak dat ik blijfop deze ene grond, deze enige akker

Traag druppelt de herfst, haakt aanhet blad en verzwaart het tot klei.

Page 96: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

80. wind in mijn harenmarlijn nijboer (Hogeland)

wanneer ik voel hoe jij zachtmijn haren streelt, weet ik dat ik ook vandaag niet alleen ben,dat jij mij mee zult voeren in eenwilde dans die tot loslaten dwingt

zacht glijdt wat ik wil en weet,alles wat ik denk te zijnover pas geploegde voren, zodat ik licht van liefde op jou kan zweven

tussen wolken en kleiover mijn Hogeland

Page 97: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

81. Sellingencarel van heijst (Sellingen)

de drentse astroomt traaglangszanderige bochten.meanders zijn nog vaagde wegen die ze zochtenzijn versen onbekend.de stroom stroomtslechts en kantze is nog niet gewend.

maaronwennig nog van het nieuwewuift menig grashalmvier tegen de stroom in.en zegt: tot hier,tot hier ga ik met je mee.nu is mijn koers verlegdik ga een nieuw begin.

Page 98: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

82. BinnenstadsthuisMatty de Vries (Groningen)

Tussen gracht en hospitaal kiertde stilte tussen stadsgeluidenoude grond waar stenen huizenslingerend in een kleine straat.

Winkeltjes waren middenstandroddels rolden over keien

leven was in klein verband.

Tijd rende voort en spon een web heeft wereldwijd de mens verbonden.

In een paar seconden google ik de Smederij in, aai een kat, zie het pakhuis, geveltuintjes, zwaai naar buurvrouw achter glas, hoor vioolles kinderstemmen en voel me zo thuis als wat.

Page 99: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

83. De Gast nr 55 te ZuidhornTheolucien Blomsma (Zuidhorn)

Achter hoge eikenstammengescheiden door een brede slootligt dit huis in stilteachter hoge eikenstammenmet een glooiing in het gazondromend langs de stille straatwegachter hoge eikenstammenligt dit huis in stilte.

Page 100: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

84. WinterwordingWillemien Mensinga (Groningen)

nog niemand heeft je aangehaaldstil verlegen winterkleed

je evenbeeld zien in een ijsspiegel wie de mooiste bruid zal zijn

een ragfijn bestoven kantwerk kristallen uitgewaaid haar

waar het kraakt en tijd bevroren lijktdaar wil ik je raken

Page 101: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

85. Het WadGeerlof Lode (Oudedijk)

Stilte

s t i l t e

s t i l t e

grijs is de lucht

grijs het natte slik

grijs spiegelen zij zich

in de verdwijnende horizon

Page 102: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

86. jean Pierre Rawiecobi de jonge (Groningen)

dichters zijn nog te bereikenen aan te raken ook

het zijn soms mannenmet gekreukte broekenmet bleke wangenen handen die onzeker zoeken

een scheefgezakte lokhet grijze vestde das iets lichtermaar donkerder dan het pochet

een ketting met de tijdtrommelende vingerskleine slokjes uit een kopjeen later uit een glas

Page 103: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

87. betoveringGerard Fredriks (Delfzijl)

De Eems is een oase bij laag water.Scholeksters vissen tevreden hun maalbijeen op het droog gevallen wad.In de verte zeilt een eenzaam schip

tussen het tijdelijke land door.Het spiegelend oppervlak gaat overin de laaghangende grijsblauwe lucht.

O mijn vlakke Groningerlandveilig achter dijk geborgenjij brengt een zilte rustin betoverende stilte.

Page 104: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

88. StarfEelke Solle (Lutjegast)

t Stektdwars deur dien hart henne

Onderstebovengien ding meer t zulfde

Kop kwietniet meer wieten wat te doen

Hulpeloosken het allennig niet aan

jankender komt gien enne aan

votweg van hier

starfen kom weer

Page 105: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

89. Leegtecarel van heijst (Winschoten)

ik ging vandaag van winschoten naar leer,de trein was traag, maar wonderwel op tijd.de rit duurde een zalige eenzaamheid.ik kon wel heen, ik kon helaas niet weer.

ik ging vandaag van winschoten naar leer,het landschap sjokte aan mijn raam voorbij.soms bomen, meestal op een rij.een eend streek op het rimpelend water neer.

ik ging vandaag van winschoten naar leer,en alles na de grens was onontdekt.het waterig moeras met riet bedekt.ik zag dat alles voor de eerste keer.

ik ging vandaag van winschoten naar leer,terug de bus tot aan nieuweschans.misschien was dit een allerlaatste kans.leegte was echt leegte en niets meer.

Page 106: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

90. Kostverlorenelly woltjes (Groningen)

De fietstocht naar de buurtsuperJam halen met ogen dicht,met je fietstassen vol flessen.De winkel was een verlengstuk van jevoorraadkast,en eenplotselinge brand en crisisstorten je in verwarringnu in de armen van een concurrent

Page 107: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

91. BinnenhuisRené Wubbolts (Groningen)

Het is stil gewordenin het huismet de blauwe deurenen de zonin gebroken glas.

Geluidenalleen van buiten:geratel op een spoor,een huilende sirene,gefluister op de trap.

In de woonkamer een poster:‘What’s on a Man’s Mind’en een asbakjeuit de tijddat er nog werdin- en uitgeademd.

In het huismet de blauwe deurenen de zonin gebroken glas,worden geen feestenmeer gevierd,geen vrienden gemaakt,geen vriendinnen meer doorgegeven,alleen nog vuisten gebald en wonden gelikt.

Page 108: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

In het huismet de blauwe deurenen de zonin gebroken glas,slaan de stoppen door,waait de waakvlam uit,hangt een gaslucht.

Page 109: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

92. Maart/marktHanne Wilzing (Groningen)

Maart vol madden en bainen keboal van lagen en belken Flaauw vis in neuzekikt mie mit schelvisogen aanRoeken van braande neutenen wierook bie kirrel tulbaand Van vèrren gezichtenmor stoef bie koppenNikken en ‘moi’ as t moutKooplu lieken ofwezig mor loeren schaarpWoarend stevelen laans kroamenzuik ve wavve nich vinnenVerlöst aan t ìnnedìnk k: wat dou k hier ainkst?En ankom weke weer vannijsMor daip sistert kebid

Page 110: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

Markt

Markt vol tassen en benenkabaal van lachen en schreeuwenFlauw vis in de neuskijkt me met schelvisogen aanHet ruiken van gebrande notenen wierook bij meneer tulbandVan veraf gezichtenmaar dicht bij koppenGroetend knikken en ‘moi’ als het moetDe kooplui lijken afwezig maar loeren scherpAandachtig doorlopen langs de kramenzoeken we wat we niet vindenVerlost aan het einddenk ik: wat doe ik hier eigenlijk?En volgende week weer opnieuwMaar diep weg sist carbid

Page 111: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

93. TheehoesGerard Fredriks (Spijk)

Mijn nieuwe tehuis is mooi en grootaan de voorkant speelt de Spiekster toren.De eendjes bepalen,hoe idioot,het straatbeeld,de tijd wordt bevroren.

Waar eens het geld lag,open en blootzijn nieuwe activiteiten geboren.Er wordt gebakken en gekookt.Zilvervlootmaakt plaats voor keuken met toebehoren.

Midden in dit dorp word je deelgenootvan alledag,je voelt je hier herboren.Het rustige leven wordt uitvergroot,men neemt de tijd elkaar aan te horen.

Op deze plaats is het goed bezinnenom aan een nieuw leven te beginnen.

Page 112: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

94. Bij AduardGer Blijham (Aduard)

Ik zie nietszeg ikJa…gras

Ik ziezeg jijeeuwenoude akkers zonder tijdde lekebroeders op het land

Spelt, meekrap en schapenlangs oeverwallenuit de oertijdde wierden steeds minder nodigdankzij de nieuwste vondst: de dijken

Ik ziezeg jijde zon opkomenboven alle eeuwenen vandaag

Het lage lichtopent het landschapdat zich lezen laatvoor wie heeftleren lezen

Page 113: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

95. de stadTrix Giebels (Groningen)

in de stad zijn niet alleen de pleinen de straten en de huizen benoemd maar nu ook de bomen in mijn engels restyled plantsoen

zo heet de norse reus langs het water: grauwe abeelen de schrale juffrouw onderaan het heuveltje: bergiep

en vallen boom voor boom de laatste puzzelstukjesop hun laatste open plek

Page 114: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

96. Ode aan drie reeënR.A. Heringa (Kornhorn)

Een rondje lopen in de avondluchtNazomerzon kleurt alles tot een gouden tafereelIk maak mijn eerste meters en dan: zuchtEen ree op veertig meter, vol in beeld.

Ze kijkt aandachtig in mijn richting, ik moet naar lucht happenPrachtig lijf, de kop dwars naar mij gericht, gespitste orenDaar loopt ze langs het heidehutje, één, twee stappenEn weer terug naar van tevoren.

Oh mijn lief, daar komt nummer twee uit de hei omhoogHet doet iets vreemds met mijn gedachtenIk heb, onterecht, nummer drie al in mijn hersenoogAlsof ik dat ooit mocht verwachten!

En dan voltooit zich deze verheven rolprent met een jongIk mag getuige zijn, ’t is ongehoordZe gaan hun gang, ik mag ze volgen bij elke stap en sprongDe wind staat gunstig, de idylle blijft onverstoord.

Tot na zo’n tien minuten, mijn pad heeft zich gedraaidZe waren even uit het zicht door wat struweelIk weet niet wie of wat de onrust heeft gezaaidPrachtig slotaccoord: met golvende sprongen zweven ze in en uit mijn beeld.

Nog even nagenieten, alleen in het veld, van deze ontmoet-ing met de reeënDan keer ik naar huis terug, met mijn rijke buit en innig tevreden.

Page 115: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

97. Roeten OaHanne Wilzing (Smeerling)

Dien walen vol bochtenVerkoaveld groaven te liekBoeren en woorden vochtenEn dien begun kreeg geliek

Buksen van oal boerrigtersHupzelen van nije tiedVrundschop veur zichtersDieverdoatsie veur luu van wied

t Wotter rakt in roetenZail begunt te stinnenVloot is boetenDaip is binnen

Ruiten Aa

Je wallen vol bochtenverkaveld gegraven te rechtBoeren en woorden vochtenen jouw begin kreeg gelijk

Broek van oude boerrichtersbretels van de nieuwe tijdVriendschap voor zichtersvertier voor mensen van ver

Het water raakt in de warde ziel begint te kreunenOndiep is buitendiep is binnen

Page 116: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

98. VreeHanne Wilzing (Onstwedde)

Knijen in t gresen t lief op swaarde stainedichterbie kon nichMit zulvervaarve penseelde ik zwiegendverswonden noamen terugge in tiedEn elke nije olle letter nuigde um nich te vergeten Grootolden en heur ainjoarig wichtjever veur mie oet tiedMan dizze nommerdag hevve-in schare van ol kerke-even mit nkander proot

Vrede

Met m’n knieen in het grasen m’n buik op de zwarte steendichterbij kon nietMet zilververfpenseelde ik zwijgendverdwenen namen terug in tijdEn elke nieuwe oude lettervroeg om niet te vergetenGrootouders en hun eenjarig meisjever voor mij gestorvenMaar deze middag hebben we-in de schaduw van de oude kerk- even met elkaar gesproken

Page 117: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

99. PabbeHanne Wilzing (Onstwedde)

(Maank waarme eerdeen zuide eerappelgeurroek ik joen zwaitzwiegend zeggen ve moien aanveren t verdrait

Ie hebben ze pootbluien en wazen zainmor nich meer rudtVeur tied oet tiedhef klokke ludt

Op knijen trek ik t loofkraab mit blode handengroaf in mien gedachtenschudt aal t gold in körfWat vot is blief k verwachten

Page 118: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

Vader

Temidden van de warme aardeen zoete aardappelgeurruik ik uw zweetzwijgend groeten we elkaaren aanvaarden het verdriet

U hebt ze gepooten zien bloeien en groeienmaar niet meer gerooidTe vroeg uit de tijdheeft de klok geluid

Op mijn knieen trek ik het loofkrab met blote handengraaf in mijn gedachtenschudt al het goud in de korfWat verdwenen is blijf ik verwachten

Page 119: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

100. Moi WesterwolleHanne Wilzing (Onstwedde)

t Vuilt zo as t heu roktvergeten en vertraauwdHier heur ikstem krig leegste basdreum hoogste loopen tred wordt troager

Vanoet gruinlaand kikt kou mie aan:bist d’r weer?Eerappels bluien:lila, paars en witn Kaamp rògge:hoge dunne bainennuigen tot riepen Ol daip schut oet bochteen gain loantje is geliekt Laand is nooit vlaken aiweg en altied stijt d’r n ekkelboom

As ve protenpruif k t swiegenBrannekkel stijt nich in wegen eekster wupket op klompenk Wol hoast wat zeggenmor sloek t weer inMout nog even wazen t is nog nich zo wied

Page 120: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

Dammeet goa’k weer over d’Iesselnoar mien goldnoar mien vreeen n daip pienscheutje-t mag gain noam hebben- raaist mit.

Page 121: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

101. kibbekoeleBennie Spekken (Ter Apel)

hier begon hetgedonderin deze kuil

heb ik een gulden voor een dubbeltjemet haar geruild

Page 122: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

102. open stadcobi de jonge (Groningen)

in de stroade waor ik woonwordt de winddeur de bomen mokt

drinken wie zuide zeupiesvertellend in schaadeonder oale bruggen

‘s oavends stromen de straotenaal weer de stad uutook de straode woar ik woon

Page 123: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

103. Westerketaircobi de jonge (lammerburen)

laand woar luchtenlichter binnendan wotterblaauw

woar zeediek woakten olle diekensloapen in ‘t heu

woar wotterwaggelt laangsde boezem van de zee

woar diekdörpenkieken over polderen kwelderlaand

woar Electraen de Wotterwolfhet aal bemoalen

woar waigelaidjeswegwaaienmet de westenwind

Page 124: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

104. KrachtwijkEric Keizer (groningen)

In rijen auto’s waarvan ik de achterlichten zie en oprijzende gebouwen links en rechtsneem ik mensen waar die thuiskomen. Ik vraag mij af:

Wat doet mijn leven hier op deze glanzend zwarte weghoe kan het zo onopgemerkt voortrollen zonder verband met die mensen om mij heen. Of:

Is zíj het die voor ons zorgt met haar welgemeende lachzo wil ik wel geloven want kijk hoe zij zichover mij buigt en bij mij naar binnen kijkt. Ja, als:

Gods vertegenwoordiger, poortwachter van onze straten,brenger van ziel en zaligheid begroet zij ons allenen geeft aan wie het zien wil warmte en vertrouwen,

verbindt ons tot in eeuwigheid, brengteen heilzame boodschap aan onze Krachtwijk:Sapph, when size does matter.

Page 125: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

105. Groninger museumDichter Û (Groningen)

In de stad is de leegte door drukte verslonden,In massa en menigte ten onder gegaan,De schoonheid van eenvoud overvloedig bedolven,De kracht van de aarde versteend in beton.

Daar in die drukte schreeuwt Mendini’s paleis,Veelkleurig om aandacht tussen duizend tinten grijs.Mijn zintuigen zijn door een vloed overstroomd,Met Kandinsky en Kirchner en Hussein Chalayan.

Terug in de leegte klinken echo’s in mijn hoofd,Van bevlogen ideeën en de drukte van de stad.Stilaan zullen ze aarden en poëtisch herrijzenAls wijsheid, verbeelding of prachtige conclusie.

Page 126: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

106. MissenRHB (Groningen)

Ik zie heel gewone dingenkijk naar buitenzie een boom.

Weinig bladerenen een vliegerweggevlogen uit een droom.

Page 127: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

107. BlijfRHB (Groningen)

Plotselingverdween de angstjou te verliezenvoor altijdin mijn orenhoge tonenhet is zo stilik ben je kwijt.

Het zijn de vlokkenna een sneeuwbuidie nog zwevenin het lichten bedekkenals dit doorgaathet verhaalin jouw gezicht.

Page 128: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

108. Wij geven het profiel van een wierde hersteldJane Leusink (Wierumerschouw)

IErgens huilde een man en ik hoorde het niet, nu is het vandaag ligt een wierde te kreunen onder zijn renovatiezo onrustig het landschap geen lijk ligt hier lijdzaam of met gesloten ogen af te wachten

Geen statieportret van deze plek waar ik opnieuw in gedachten of voor de zoveelste keer sta of zitten ga het brood breek of de chocolavraag ben je al moe, mij verstrooi tussen de doden ik vind het niet nodig dat God hier rondzwerft als vogel en vleermuis waken want dit is het moment van de gevleugelde zandloper.

Maar in deze groene kamer steekt altijd een windvlaag symbolen de kroon, ik waai in al die onsterfelijkheid van mij stadwaarts, hoor opnieuw de man in zijn desolate verte niet klagen.

Page 129: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

Op de keper genomen zijn hardlopers met fladderende sportbroekjes en katoenen T-shirts met zweetplekken uitgestorven: ik lees in de krant moderne joggers zijn uitgerust met kleding die aan het lichaam lijkt te plakken je zweet direct aan de buitenlucht geven schoenen met luchtkamerssensoren in de zool onzichtbare hartslag- en calorieverbrandermeters aan de pols

uit je oordopjes klinken liedjesmet het juiste aantal beats per minuutonderweg naar de finish passeerje wierden als schotsscheve kralen geregenaan dit noordelijke land. IIEerst werd een wierde vergraven tot aan zijn begraafplaatsde kerk ging eerder ondergronds, tussen doden deed zij grondig haar werk, stenigde beenderen maakte het knap liggen lastig, als kerkelijk puin betrad zij de oppervlakte van de aarde, het beeld van doodgravers, gegrift als regenvlagen het gezicht van deze striemende wierde en stroomde alles open en uit, erosie teisterde de stijlrand tot steiler, als je goed keek stak overal gebeente naar buiten valt uit mijn hoofd zo’n vreemd beeld.

Page 130: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

Laag voor laag verscheen bewoningsgeschiedenis een spinklosje in bedrijvige handen, een speelschijfjeeen bronzen speld in een put, een mantel van vergraven liefde dit hele bodemarchief vandaag beschermd door grauwgrijze baggerspecie, ik volg de geboorte van een oorspronkelijke vorm, ik voel het rauwe land getransformeerd trillend van zijn heimelijkheid.

Over vijf jaar spreek ik u weer, wij zitten in blij grasplukken bloemen voor onze begrijpende doden.

Want alles is vorm, er is een moment dat geneestdan is er weer vorm en vorm.

Voor de vorm kletste ik mijzelfer doorheen, voegde er vruchtbaar aan toe en help mij met vallen en opstaan door deze verbannen taal

Ben je daar?Wat ben je laatIk wil je neerleggen Ik wil je mooi aankleden je alles laten zienAlles komt in ordeGa niet wegBen je daar?Je bent daar niet meerLater zul je hier niet meer zijn

Page 131: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

IIIStraks slapen wij naast elkaar in deze heuvelde slingerende rouwstoeten hebben hun zwijgende werk gedaan, in de grond van de zaak gaan wij naar de zoute oceaanliefste waar alles geboren wordt, jij mij met zo’n sierlijke boog over je torso gooide dat ik aanspoelde in die smorende golf van goud, straks is alles weer nu gelijktijdig en eeuwig luidruchtig in deze moederaardse omhelzing aanwezig of niet of vruchtbaar weer gekeerd als gras bloemen goddelijk stof jij mij.

Wat passeert hier nu eigenlijk nuchter beschouwd een schare van lopers van noord naar zuid met plakkerige broodpakjes in hun Fjällraven rugtasjes hun ademende waterafstotende Tenson Soft Shell windstoppers pleisteren luidruchtig op ons bankje het duizelde ons van de gedachte allen verdwenen achter zerken nordic walkers met stappentellers aan de polslangeafstandlopers uitgerust met de nieuwste radical design wheelie met quick-release assenhet duizelde ons van de gedachte aan hun magen en blazen en darmen.

Page 132: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

109. Koevordertocht - Waterpoëzie II

Jane Leusink (Wierumerschouw)

Turend naar de dobber zoek ik naar de lijn en de logica.De tocht stroomt zonder dat mensen van ‘n voorde weet hebben.

Met de tijd zijn naam en koeien verdwenen,de laatste jaren zijn ze terug gekomen. Waar tarwe stond, lopen nou gekruiste blaren met ‘n andere tekening.

Daar staan ze aan de overkant te staren als piraten die de boot gemist hebbentwee halfblaren duiken met de kop in de rietstengelsspeurend, als hebben ze de voorde teruggevonden.

Maar ze houden mij niet voor het lapjehet is hier geen Rode Zee.De hele tocht heb ik afgelopen,vergeefs oude kaarten gelezen.

Hoe de koeien ook zoekende gang door het water zullen ze nooit maken.

Page 133: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf

Page 134: groningen_8feb -v2

www.trouw.nl/schrijf