Download - Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Transcript
Page 1: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Gemeentedagen 2014

Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

mr. E. (Erik) Dans

20 maart 2014

Page 2: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Agenda

1. De Ladder van duurzame verstedelijking

2. Ontheffingsbevoegdheid GS

3. Onlosmakelijke samenhang en wijziging artikel 2.7 Wabo

4. Ontwerpbesluit wijziging Bor en andere AMvB’s (o.a. Bro)

5. Voorwaardelijke verplichtingen

2

Page 3: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

1. Ladder voor duurzame verstedelijking

Artikel 3.1.6 lid 2 Bro:

De toelichting bij een bestemmingsplan dat een nieuwe stedelijke ontwikkeling mogelijk maakt, voldoet aan de volgende voorwaarden:

a) Actuele regionale behoefte?

b) Binnen het bestaand stedelijk gebied van de betreffende regio door benutting van beschikbare gronden door herstructurering, transformatie of anderszins?

c) Passende ontsluiting, van verschillende middelen van vervoer.

Inwerkingtreding: 1 oktober 2012

3

Page 4: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Ladder voor duurzame verstedelijking

Definities (artikel 1.1.1, lid 1, Bro):

h. Bestaand stedelijk gebied: bestaand stedenbouwkundig samenstel van bebouwing ten behoeve van wonen, dienstverlening, bedrijvigheid, detailhandel of horeca, alsmede de daarbij behorende openbare of sociaal culturele voorzieningen, stedelijk groen en infrastructuur

i. Stedelijke ontwikkeling: ruimtelijke ontwikkeling van een bedrijventerrein of zeehaventerrein, of van kantoren, detailhandel, woningbouwlocaties of andere stedelijke voorzieningen.

Aansluiten bij bestaand stedelijk gebied in Provinciale Verordeningen?

4

Page 5: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Ladder voor duurzame verstedelijking

Stedelijke ontwikkeling?

Niet:

• Kleinschalige woningbouw

• 3 woningen rechtstreeks, 3 middels wijzigingsbevoegdheid bij bestaande lintbebouwing (ABRvS 18 december 2013, 201302867/1/R4 (Weststellingerwerf), anders nog de voorzitter: VzABRvS 10 juli 2013, 201302867/2/R4)

• 1 woning (ABRvS 14 januari 2014, nr. 201308263/2/R4 (Midden-Delfland)

• Ook zo bij overige kleinschalige ontwikkelingen?

5

Page 6: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Ladder voor duurzame verstedelijking

Stedelijke ontwikkeling?

Wel:

• Uitbreiding bedrijventerrein waarbij oppervlakte per saldo niet toeneemt. Planologisch nieuwe ontwikkeling (ABRvS 19 februari 2014, nr. 201306647/1/R1 (Waterland)

• Bouw of uitbreiding van één bestaand bedrijf?

• Ook bij toepassing ruimte-voor-ruimte?

6

Page 7: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Ladder voor duurzame verstedelijking

Nieuwe stedelijke ontwikkeling?

• Alleen bij uitbreiding bestaand stedelijk gebied (strikte uitleg) of ook bij nieuwe ontwikkeling binnen bestaand stedelijk gebied (brede uitleg)?

• Afdeling lijkt zich op het standpunt te stellen: bij elke nieuwe ontwikkeling, ook binnen bestaand stedelijk gebied (ABRvS 19 februari 2014, nr. 201306688/1/R6 (Strijen))

7

Page 8: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Ladder voor duurzame verstedelijking

Trede 1: actuele regionale behoefte aangetoond?

Wel:

• Regionale woningmarktonderzoeken en woningvisies naar concrete behoefte (ABRvS 4 september 2013, 201301966/1/R4 (Leiden), ABRvS10 januari 2014, nr. 201306043/1/R6 (Haren))

• De toelichting moet dan wel met die onderzoeken overeenstemmen, ABRvS 4 september 2013, nr. 201304485/1/R6 (Halderberge)

Niet:

• Concrete gegadigde is onvoldoende (ABRvS Vz. 4 november 2013, nr. 201307597/2/R6 (Tilburg)

8

Page 9: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Ladder voor duurzame verstedelijking

Trede 2: bestaande herstructurering / transformatiemogelijkheden?

• ABRvS 5 februari 2014, nr. 201303143/1/R4 (Korendijk): niet noodzakelijk om eerst alle mogelijke inbreidings- en transformatielocaties te bebouwen indien actuele behoefte groter is dan de mogelijkheden in bestaand stedelijk gebied.

• Civielrechtelijke situatie van belang?

9

Page 10: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Ladder voor duurzame verstedelijking

• Trede 3: locatie met passende ontsluiting, van verschillende middelen van vervoer

• Op een schaal passend bij de ontwikkeling

• Vb: grootschalig: via weg en OV/spoor

• Kleinschalig: weg en goede fietsverbinding

10

Page 11: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Ladder voor duurzame verstedelijking

Voor welke besluiten?

• Bestemmingsplannen en inpassingsplannen

• Ook bij wijzigingsbevoegdheid (ABRvS 5 februari 2014, 201305293/1/R1 (Oldenzaal))

• Provinciale verordening die een locatie voor stedelijke ontwikkeling aanwijst (artikel 3.1.6 lid 3 Bro

• Ook: omgevingsvergunning (5.20 Bro)

11

Page 12: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

2. Ontheffingsbevoegdheid GS

• Iwt artikel 4.1a Wro (en 4.3a Wro) per 1 oktober 2012

“Bij de verordening (…) kan worden bepaald dat GS op aanvraag van B&W ontheffing kunnen verlenen (…) voor zover de verwezenlijking van het gemeentelijk ruimtelijke beleid onevenredig wordt belemmerd in verhouding tot de met die regels te dienen provinciale belangen.”

• Expliciete grondslag voor ontheffingsbevoegdheid in provinciale ruimtelijke verordening (vgl. ABRvS 6 juni 2012, BR 2012, 117).

12

Page 13: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Ontheffingsbevoegdheid GS

• Artikel 4.1a en 4.3a Wro behelzen tevens een inperking van de ontheffingsbevoegdheid: ABRvS 5 februari 2014, nr. 201304840/1/R4 (Aa en Hunze)

Provinciale omgevingsverordening Drenthe:

• Verbod op vestiging of uitbreiding van een solitair buiten bestaand stedelijk gebied gelegen regionaal georiënteerd bedrijf

• GS kunnen ontheffing verlenen indien zwaarwegende argumenten dit rechtvaardigen en het bedrijf belangrijk is voor de lokale werkgelegenheid

13

Page 14: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Ontheffingsbevoegdheid GS

ABRvS: zie TK 2010/11, 32 821, nr. 3, p. 4

• Gedetailleerde beperkingen in algemene regels ongewenst, leidt tot talrijke nadere afwegings-momenten; doorkruising sturingsstelsel

• Ontheffing is bedoeld voor onvoorziene bijzondere situaties

• Niet voorzienbare omstandigheden

• Alleen indien gemeentelijk beleid in verhouding tot met de provinciale regel te dienen belangen onevenredig wordt belemmerd

14

Page 15: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Ontheffingsbevoegdheid GS

ABRvS 5 februari 2014, nr. 201304840/1/R4 (Aa en Hunze) (vervolg):

• De Drentse ontheffingsbevoegdheid heeft een ruimere strekking dan artikel 4.1a Wro toelaat

• Ontheffingsbevoegdheid is onverbindend

• Vernietiging ontheffing

• Bestemmingsplan in strijd met verbod in Provinciale Verordening

• Wijziging provinciale verordeningen lijkt noodzakelijk

15

Page 16: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

3. Onlosmakelijke samenhang

• Artikel 2.7 Wabo: aanvrager omgevingsvergunning draagt er zorg voor dat aanvraag ziet op alle onlosmakelijke activiteiten (activiteiten die niet los van elkaar zijn uit te voeren)

• ABRvS 3 oktober 2012, M en R 2012, 156 (Leiden)

• Vellen van bomen

• Aanvraag ziet niet op verwijderen van ‘stobben’ = een activiteit waarvoor een aanlegvergunningplicht geldt

• Onlosmakelijke samenhang, B&W hadden 4:5 Awbmoeten toepassen

• ABRvS 20 februari 2013, nr. 201203031/1/R4

• Bouwen en brandveilig in gebruik nemen niet onlosmakelijk samenhangend 16

Page 17: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Onlosmakelijke samenhang

• ABRvS 12 juni 2013, nr. 201209737/1/A1

• Bouwen luifels en zettingsvrije platen t.b.v. weg

• Bouwen en afwijken bestemmingsplan

• Maar: in stand laten rechtsgevolgen

• Gewijzigd artikel 2.7, i.w.t. 28 maart 2013: c-activiteit kan vóór de a-activiteit worden aangevraagd en vergund

• Zie ook definitie in artikel 1.1 Wabo en gewijzigd artikel 2.10, lid 1 onder c Wabo

17

Page 18: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Wijziging 2.7 Wabo

• TK 2011/12, 33 135, nr. 3, p. 31 e.v. (MvT pChw)

• Terug naar vóór iwt Wabo

• Jurisprudentie WRO/Wro van toepassing

• Projectvrijstelling los van bouwen mogelijk

• Beperkte herhaaldelijke toepassing van c-vergunning

• Vb: 100 woningen, 1 c-vergunning, daarna gefaseerd bouwen en opknippen in meerdere a-vergunningen

• Vb: bedrijfsgebouw, eerst vergunning voor begane grond, later voor eerste verdieping

• Niet: herhaalde toepassing zoals een bestemmingsplan

• “In mate van concreetheid onderscheiden van bp”

• Bouwactiviteit was voorzien in c-vergunning

• ABRvS 1 september 2010, AB 2010, 26218

Page 19: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Wijziging 2.7 Wabo

Wanneer is een project voldoende concreet?

• Niet elk detail hoeft te zijn vastgelegd

• Afhankelijk van aard, omgang en ligging van een project ten opzichte van derden belanghebbenden

• Moet aantal woningen bekend zijn?

• Bouwhoogte?

19

Page 20: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Wijziging 2.7 Wabo

• In vroeg stadium duidelijkheid over planologische mogelijkheden

• C- en a-vergunning treden los van elkaar in werking. C-vergunning geeft titel voor bouwrijp maken

• Geen concentratie van rechtsbescherming!

• Wijziging van c-vergunning mogelijk bij latere vergunning voor bouwen (artikel 2.5a Wabo)

20

Page 21: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

4. Ontwerpbesluit wijziging Bor en andere AMvB’s (o.a. Bro)

• Eind oktober 2013 naar de Tweede Kamer gestuurd

• http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/besluiten/2013/10/31/ontwerpbesluit-tot-wijziging-van-het-besluit-omgevingsrecht-en-diverse-amvb-s.html

• Diverse wijzigingen in het Besluit omgevingsrecht en het Besluit ruimtelijke ordening (en diverse andere AMvB’s)

• Inwerkingtreding: naar verwachting voorjaar 2014

21

Page 22: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Ontwerpbesluit wijziging Bor en andere AMvB’s (o.a. Bro)

• Verruiming regeling voor vergunningvrij bouwen, onder andere:

• Vergunningvrij bouwen en gebruiken bijbehorend bouwwerk t.b.v. mantelzorg

• Bouwen tot 4 meter achter het oorspronkelijk hoofdgebouw (i.p.v. 2,5)

22

Page 23: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Ontwerpbesluit wijziging Bor en andere AMvB’s (o.a. Bro)

Wijziging regeling tijdelijke afwijking van het bestemmingsplan

• Toevoeging nieuw onderdeel 11 aan artikel 4, bijlage II bij het Bor, nu: 5.18 Bor Tot 10 jaar mogelijk, i.p.v. nu 5 jaar

• Niet meer vereist: tijdelijke behoefte. Doorslaggevend: aannemelijk dat activiteit binnen de termijn kan en zal worden beëindigd (zonder onomkeerbare gevolgen)

• Reguliere procedure (dus vergunning van rechtswege mogelijk)

• Bijvoorbeeld tijdelijk andere functie voor leegstaande kantoorgebouwen

• Ingrijpende wijziging!23

Page 24: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Ontwerpbesluit wijziging Bor en andere AMvB’s (o.a. Bro)

• Grondslag voor voorwaardelijke verplichting: artikel 3.1.2, lid 2 Bro:

Ten behoeve van een goede ruimtelijke ordening kan een bestemmingsplan regels bevatten:

a. waarin wordt bepaald dat een gebruik slechts kan worden toegestaan onder de voorwaarde dat maatregelen of voorzieningen worden getroffen en in stand worden gehouden;

24

Page 25: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

5. Voorwaardelijke verplichting

• Toevoeging in Bro op zich niets nieuws, reeds sinds 2006 door Afdeling toegestaan (ABRvS 22 maart 2006, nr. 200502510/1 (Bedrijvenpark Linderveld))

• ABRvS 29 december 2010, TBR 2011, 123 (Bedrijventerrein Meerlo-Wansum)

• Civiele inspanningsverplichting om haag te realiseren met het oog op landschappelijke inpassing

• ABRvS: raad vindt haag kennelijk planologisch relevant en noodzakelijk, dan kan voorschrift in bp niet worden gemist (aanleg + instandhouden)

• Te juridiserend?

• Voordeel: handhaafbaarheid en rechtsbescherming derden

25

Page 26: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Voorwaardelijke verplichting

Voorwaardelijke verplichting komt steeds vaker terug

• ABRvS 23 oktober 2013, AB 2014, 8 (Molenwaard)

• Toepassing ruimte-voor-ruimte

• Raad beoogde: eerst sloop bedrijfsbebouwing, daarna bouw woningen

• Dat moet worden geborgd middels een voorwaardelijke verplichting

• Annotator Nijmeijer: noodzakelijk vanuit planologisch oogpunt: dan voorwaardelijke verplichting vereist (het bestaan van een contract is niet voldoende)

26

Page 27: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Voorwaardelijke verplichting

Voorwaardelijke verplichting komt steeds vaker terug

• ABRvS 12 februari 2014, nr. 201307466/1/R2

• Herontwikkeling klooster van Rilland: huisvesting van 129 arbeidsmigranten

• Grote landschappelijke waarde tuin

• Aanleg beukenhaag om parkeerplaatsen, maar instandhouding niet planologisch verzekerd

• Ten onrechte geen voorwaardelijke verplichting

27

Page 28: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Voorwaardelijke verplichting

Voorwaardelijke verplichting komt steeds vaker terug

• ABRvS 15 januari 2014 (Aa en Hunze)

• Kampeerterrein en bedrijfswoning

• Belang bij realisatie kampeerterrein beperkt

• Evident handhavingsrisico t.a.v. bedrijfswoning

• ABRvS: v.p. nodig: zekerstellen dat bedrijfswoning niet kan worden gerealiseerd voordat aanvang is gemaakt met realisatie kampeerterrein

28

Page 29: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Voorwaardelijke verplichting

• Kan worden volstaan met een privaatrechtelijke overeenkomst?

• ABRvS 9 januari 2013, M en R 2013, 89 (Overbetuwe)

• Instandhouding haag tussen recreatieterrein en agrarisch bedrijf

• Privaatrechtelijke overeenkomst

• Afdeling: ovk bepaalt niets over onderhoud en duurzaam in stand houden

• Als dat wel zo was geweest, kennelijk aanvaardbaar zonder voorwaardelijke verplichting?

• Onzeker, risico. Daarom: indien planologischenoodzaak, (ook) vastleggen in bestemmingsplan ofomgevingsvergunning

29

Page 30: Gemeentedagen 2014 - Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht

Vragen?

?Erik Dans

Advocaat

Overheid en Onderneming

T: +31 88 253 5323

M: +31 6 4661 0138

E: [email protected]

30