Download - Financial Focus 01 2016

Transcript
Page 1: Financial Focus 01 2016

FINA

NC

IAL FO

CU

S 1 / 2016

M

AG

AZ

INE V

OO

R V

ERM

OG

END

EN

01

INSPIRATIE, MENINGEN EN VERHALEN UIT DE WERELD VAN VERMOGENDEN

01 / 2016DOSSIER: STARTKAPITAAL + ONDERNEMENDE OUDERS EN KINDEREN + TOP 5 BIJZONDERE GEBOUWEN

EEN VLIEGENDE

START

NIEK EXALTOGYNAECOLOOG

ELKE WEEK OP

FINANCIALFOCUS.NL

BLOGGEN VERMOGENDEN,

ONDERNEMERS EN

BESTUURDERS OVER HUN

ERVARINGEN EN DILEMMA’S.

NIEK EXALTO IS ZIJN LEVEN

LANG BEZIG OM KINDEREN

ZO GEZOND EN DAARMEE

ZO KANSRIJK MOGELIJK TER

WERELD TE BRENGEN. HIJ

BLOGT ONDER MEER OVER

ZIJN VAK EN DE ROZE WOLK.

‘Als niemand erover praat, bestaat het in zekere zin ook niet.’ MEER

BLOGSwww.fi nancialfocus.nl

Focus-Magazine-Cover-voor-achter-01-2016.indd 1 21-12-15 16:56

FINANCIAL FOCUS 1 / 2016

MAGAZINE VOOR VERMOGENDEN

01

INSPIRATIE, MENINGEN EN VERHALEN UIT DE WERELD VAN VERMOGENDEN

01 / 2016 DOSSIER: STARTKAPITAAL + ONDERNEMENDE OUDERS EN KINDEREN + TOP 5 BIJZONDERE GEBOUWEN

EEN VLIEGENDE

START

NIEK EXALTOGYNAECOLOOG

ELKE WEEK OP

FINANCIALFOCUS.NL

BLOGGEN VERMOGENDEN,

ONDERNEMERS EN

BESTUURDERS OVER HUN

ERVARINGEN EN DILEMMA’S.

NIEK EXALTO IS ZIJN LEVEN

LANG BEZIG OM KINDEREN

ZO GEZOND EN DAARMEE

ZO KANSRIJK MOGELIJK TER

WERELD TE BRENGEN. HIJ

BLOGT ONDER MEER OVER

ZIJN VAK EN DE ROZE WOLK.

‘Als niemand erover praat, bestaat het in zekere zin ook niet.’MEER

BLOGSwww.fi nancialfocus.nl

Focus-Magazine-Cover-voor-achter-01-2016.indd 121-12-15 16:56

Page 2: Financial Focus 01 2016

COLOFON

FINANCIAL FOCUS 2

Focus-Magazine-Cover-voor-achter-01-2016.indd 2 21-12-15 10:51

Page 3: Financial Focus 01 2016

XXX

FINANCIAL FOCUS 3

‘Goede ideeën en ondernemende mensen hebben we nooit genoeg’

Annemarie RosebeekDirecteur Marketing & Directe Kanalen ABN AMRO MeesPierson

FinancialFocus-P03/quote.indd 3 21-12-15 10:57

COLOFON

FINANCIAL FOCUS 2

Focus-Magazine-Cover-voor-achter-01-2016.indd 2 21-12-15 10:51

Page 4: Financial Focus 01 2016

4 FINANCIAL FOCUS

Foto

: Erik

van

der

Hor

st

‘Mijn moeder overleed na een lange periode van Alzheimer. Ik zag

daardoor opeens mijn eigen, nog af te leggen, levenspad voor me.

Dan groeit er snel een besef over wat veel betekenis heeft en wat

uiteindelijk weinig betekenis heeft. Het klinkt een beetje soft.

Maar zo is het wel.’

‘Ik werkte op dat moment in de reclame en stelde mezelf de vraag

of ik dat werk nog jaren wilde gaan doen. En of het werk genoeg

betekenis had. Het antwoord luidde tweemaal “nee”. Vervolgens

ben ik vertrokken bij het bureau. In deze baan kan ik in potentie het

verschil maken voor honderdduizenden mensen met diabetes en

hun families. Dat geeft een heel goed gevoel.’

FinancialFocus-P04-05/Sleutelmoment.indd 4 21-12-15 11:00

Page 5: Financial Focus 01 2016

FINANCIAL FOCUS 5

SLEUTELMOMENTEN

gehele INTERVIEW

LEZEN?www.financialfocus.nl

Hanneke Dessing

Directeur Diabetes Fonds

SLEUTELMOMENTEN

FinancialFocus-P04-05/Sleutelmoment.indd 5 21-12-15 11:00

4 FINANCIAL FOCUS

Foto

: Erik

van

der

Hor

st

‘Mijn moeder overleed na een lange periode van Alzheimer. Ik zag

daardoor opeens mijn eigen, nog af te leggen, levenspad voor me.

Dan groeit er snel een besef over wat veel betekenis heeft en wat

uiteindelijk weinig betekenis heeft. Het klinkt een beetje soft.

Maar zo is het wel.’

‘Ik werkte op dat moment in de reclame en stelde mezelf de vraag

of ik dat werk nog jaren wilde gaan doen. En of het werk genoeg

betekenis had. Het antwoord luidde tweemaal “nee”. Vervolgens

ben ik vertrokken bij het bureau. In deze baan kan ik in potentie het

verschil maken voor honderdduizenden mensen met diabetes en

hun families. Dat geeft een heel goed gevoel.’

FinancialFocus-P04-05/Sleutelmoment.indd 4 21-12-15 11:00

Page 6: Financial Focus 01 2016

6 FINANCIAL FOCUS

OndernemenDe lessen die ouders én kinderen leerden

Han de Jong Voorzichtig optimisme

over 2016

25 13

DOSSIER De vliegende start

16

Column60 minuten voor

na uw 60ste

32

D.E Master Blenders

1753Het zwarte goud

uit Joure

14

FinancialFocus-P06-07/Inhoudsopgave.indd 6 21-12-15 11:07

Page 7: Financial Focus 01 2016

FINANCIAL FOCUS 7

INHOUD

FINANCIAL FOCUS //

01 // 2016

IN FOCUS:

MARKTEN EN BELEGGEN

Financial Focus is een uitgave van

ABN AMRO MeesPierson. De informatie

in deze uitgave is informatie in algemene

zin en is niet toegespitst op uw

persoonlijke situatie. Meer informatie

hierover leest u op pagina 52.

EXPERTISE

SERVICE EN COLOFON

FINANCIAL FOCUS ONLINE

Veel artikelen uit deze uitgave

kunt u ook online terugvinden en

makkelijk delen. Op de website van

Financial Focus vindt u veel meer

video’s, artikelen en verhalen uit de

wereld van vermogenden, blogs en

nieuwsberichten van de specialisten

van ABN AMRO MeesPierson.

WWW.FINANCIALFOCUS.NL

CONTACT MET ONS?

Hebt u vragen naar aanleiding van

artikelen in deze uitgave? Bij veel

artikelen staan contactgevens

van de betrokken specialisten.

Op pagina 53 vindt u algemene

contactgegevens. En uiteraard

ontvangt uw private banker graag

uw vragen of verzoeken om meer

informatie.

10

46

52

InfographicMigratie: wie,

waarheen, waarom

40

Top 5Bijzondere gebouwen

42

KickstarterOmdat u het

mogelijk wilt maken

34

FinancialFocus-P06-07/Inhoudsopgave.indd 7 21-12-15 11:07

6 FINANCIAL FOCUS

OndernemenDe lessen die ouders én kinderen leerden

Han de Jong Voorzichtig optimisme

over 2016

25 13

DOSSIER De vliegende start

16

Column60 minuten voor

na uw 60ste

32

D.E Master Blenders

1753Het zwarte goud

uit Joure

14

FinancialFocus-P06-07/Inhoudsopgave.indd 6 21-12-15 11:07

Page 8: Financial Focus 01 2016

8 FINANCIAL FOCUS

FinancialFocus-P08-09/voorwoord.indd 8 21-12-15 12:17

Page 9: Financial Focus 01 2016

FINANCIAL FOCUS 9

VOORWOORD

PERSOONLIJK

ANNEMARIE ROSEBEEK

Directeur Marketing & Directe Kanalen

[email protected]

ONLINE

FINANCIALFOCUS.NL > SPECIALISTEN > ANNEMARIE ROSEBEEK

De decembermaand waarin ik met familie en vrienden

genoten heb van de feestdagen ligt weer achter me. En

nu staat er een nieuw jaar te wachten. Ik heb er

heel veel zin in.

In het dossier van deze Financial Focus draait het

om een nieuwe start. Namelijk die van uw kind als

ondernemer. Hoe kunt u hem of haar helpen een

ondernemersdroom uit te laten komen? En wat is

fiscaal van belang om in de gaten te houden?

Ook kijken we naar uw rol als ouder. Natuurlijk wil je

je kind zo lang mogelijk voor allerlei onheil behoeden.

‘Kijk uit met fietsen!’, ‘Let op met oversteken!’ Het

zijn goedbedoelde adviezen die we allemaal hebben

gegeven. De vraag is of u die moet blijven geven

wanneer uw kind met een eigen bedrijf wil starten. Of

wordt het tijd om hem zijn eigen weg te laten gaan,

ook al stoot hij daarbij zo af en toe zijn neus? Daarom

is het belangrijk om te bepalen hoe u zich wilt opstellen

richting uw kind wanneer u hem of haar gaat helpen.

Als partner, als coach of echt vanaf de zijlijn?

Goede ideeën en ondernemende mensen hebben we

nooit genoeg. Ik hoop daarom dat u uw voordeel doet

met de adviezen van onze specialisten. En wellicht dat

u uw zoon of dochter gaat helpen om zijn of haar

ondernemersdroom werkelijkheid te laten

worden.

FinancialFocus-P08-09/voorwoord.indd 9 21-12-15 12:17

8 FINANCIAL FOCUS

FinancialFocus-P08-09/voorwoord.indd 8 21-12-15 12:17

Page 10: Financial Focus 01 2016

10 FINANCIAL FOCUS

In focusVAN START!In 2014 zagen volgens de Kamer van Koophandel 187.177 startende bedrijven het licht. Onderstaande grafi ek geeft het verloop weer vanaf 2010.

Bron: Kamer van Koophandel

De Kamer van Koophandel

maakt onderscheid tussen

de zzp’er en het mkb.

200.000

180.000

160.000

140.000

120.000

100.0002010 2011 2012 2013 2014

ZAKELIJK20%

BOUW18%

GEZONDHEID10%

DETAIL-HANDEL10%

OVERIG42%

BOUW

GEZONDHEIDDETAIL-HANDEL

OVERIG

ZAKELIJK

40%

29%

11%

10%10%

187.177startende bedrijven in 2014

IN WELKE SECTOREN STARTEN AL DIE BEDRIJVEN?

ZZP MKB

FinancialFocus-P10-14/Infocus.indd 10 21-12-15 11:14

Page 11: Financial Focus 01 2016

FINANCIAL FOCUS 11

INFOCUS

Het doel van terreur is angst zaaien. Juist

daarom zoeken terroristen openbare

gelegenheden op om hun bommen af te laten

gaan of machinegeweren leeg te schieten. In

de hoop dat mensen daarna niet meer een glas

wijn op een terras durven te drinken of een

concert durven te bezoeken.

Die angst werkt door in de hele samenleving.

Dus ook op de beurs. Bij de aanslagen

in de VS op 11 september 2001 was het

zakencentrum van New York een duidelijk

uitgekozen doelwit en een statement van

afkeer van het kapitalisme.

EFFECT OP BEURZENDe vraag is alleen of terroristen met hun

daden daadwerkelijk succesvol zijn in het

zaaien van die angst. Volgens The Economist

tonen resultaten van de fi nanciële markten

aan dat het effect van dit soort aanslagen

(gelukkig) beperkt is. Wall Street sloot een

aantal dagen na de aanslagen van 9/11 en

boekte verliezen toen de beurzen weer open

gingen. Maar een maand later waren die

verliezen al weer ingelopen. Hetzelfde gold

voor de beurs in Londen na de aanvallen op het

transportnetwerk in juli 2005. Binnen een paar

dagen was het negatieve effect weer verdwenen.

Volgens economen is het effect van dit soort

aanslagen dat mensen bepaalde aankopen

even uitstellen. Maar van afstel is normaal

gesproken geen sprake.

LANGDURIGER EFFECTSlagen terroristen dan er nooit in ook

economische gaten te schieten in een

samenleving? Jawel. Terreur in andere delen

van de wereld of gedurende een langere

MARKTEN EN

BELEGGEN

Een belegger laat zich niet terroriseren

LIEVER ‘IN THE SKY’ DAN SKYPERapporten verzendt u digitaal, u werkt samen

in een document en via teleconferencing

vergadert u alsof u samen aan één tafel zit.

Het idee was ooit dat al deze technologische

ontwikkelingen het reizen overbodig zouden

maken. Hoe anders is alleen de realiteit,

schrijft The Economist.

Volgens de Global Business Travel Association

is er in 2015 meer geld besteed aan

zakenreizen dan ooit: 1,25 biljoen dollar. Voor

2016 gelden nagenoeg dezelfde cijfers. Volgens

de website BusinessTravelNews.com vormen

IBM, Deloitte en General Electric de top

drie van ondernemingen die het meeste geld

uitgeven aan zakelijke vliegreizen.

De forsere uitgaven zijn te danken aan

hernieuwd vertrouwen in de economie na de

crisistijd van de afgelopen jaren. Werkgevers

sturen werknemers weer de hele wereld

periode kan wél een signifi cant effect op de

economie hebben. Zo kan een aanslag in een

populair vakantieland er toe leiden dat dit

land een tijdje wordt gemeden door toeristen.

Dat kan in sommige landen een grote klap

toebrengen aan de economie. Hetzelfde geldt

voor landen waar terreur langdurig aan de

orde is, zoals in Noord-Ierland. In zo’n geval

zullen investeerders zich voor langere periode

terugtrekken en zal dat zichtbaar worden in de

economische resultaten.

De aanslagen in Parijs laten diepe sporen

achter bij iedereen die er direct of indirect bij

betrokken is geweest. Maar de inwoners van

de stad lieten al in de dagen na de aanslag zien

dat ze zich niet zouden laten breken. En dat

geldt ook voor de fi nanciële markten.

Bron: � e Economist

over om deals te sluiten en op zoek te gaan

naar nieuwe mogelijkheden voor partners of

afzetmarkten.

Uit ander onderzoek blijkt dat 63% van de

Amerikaanse bedrijven in 2015 meer budget

besteedde aan zakenreizen dan het jaar ervoor.

Desondanks is er eveneens een trend om de

reizen wél zo goedkoop mogelijk te houden

door bijvoorbeeld upgrades van vliegreizen en

hotels aan banden te leggen. The Economist

ziet daar overigens nog wel interessante

mogelijkheden die bedrijven tot op heden

links laten liggen. Door namelijk meer gebruik

te maken van de ‘shared economy’. Zo zou

u natuurlijk de volgende keer weer kunnen

inchecken in het Hilton, maar waarom niet via

Airbnb in een rijtjeswoning in een vriendelijke

forenzenwijk nabij Londen?

Bron: � e Economist

FinancialFocus-P10-14/Infocus.indd 11 21-12-15 11:14

10 FINANCIAL FOCUS

In focusVAN START!In 2014 zagen volgens de Kamer van Koophandel 187.177 startende bedrijven het licht. Onderstaande grafi ek geeft het verloop weer vanaf 2010.

Bron: Kamer van Koophandel

De Kamer van Koophandel

maakt onderscheid tussen

de zzp’er en het mkb.

200.000

180.000

160.000

140.000

120.000

100.0002010 2011 2012 2013 2014

ZAKELIJK20%

BOUW18%

GEZONDHEID10%

DETAIL-HANDEL10%

OVERIG42%

BOUW

GEZONDHEIDDETAIL-HANDEL

OVERIG

ZAKELIJK

40%

29%

11%

10%10%

187.177startende bedrijven in 2014

IN WELKE SECTOREN STARTEN AL DIE BEDRIJVEN?

ZZP MKB

FinancialFocus-P10-14/Infocus.indd 10 21-12-15 11:14

Page 12: Financial Focus 01 2016

12 FINANCIAL FOCUS

In het jaar 2050 zijn er 2 miljard extra

mensen op aarde die graag te eten willen

hebben. Dat is een forse uitdaging. Eentje

die alleen maar overwonnen kan worden

door duurzaam te produceren, schrijft het

zakenblad Forbes.

Tijdens The Atlantic Food Summit die

in oktober werd gehouden, kwam de

verantwoordelijkheid ter sprake van de

grote spelers in de voedingsindustrie. Grote

merken kunnen consumenten opvoeden om

te kiezen voor duurzame voedingsmiddelen

én hebben de macht om ervoor te zorgen

dat de productieketens ook duurzamer gaan

functioneren.

HONEST TEAZo sloot het merk Honest Tea recentelijk een

groot contract met fastfoodketen Wendy’s

in de VS. De drankenfabrikant Honest Tea

maakt onder meer biologische dranken en

ziet kans met deze deal veel meer van zijn

duurzame producten aan consumenten te

verkopen.

hoe grote merken kunnen helpen

Honest Tea werd eerder overgenomen door

Coca-Cola. Door de schaalvergroting die

Coca-Cola mogelijk maakte, daalden de

productiekosten van de drankjes van Honest

Tea. De helft van de winst die dat opleverde,

werd weer teruggeven aan de boerderijen

en gemeenschappen waar Honest Tea zijn

grondstoffen vandaan haalt. Zo ontstond er

door deze samenwerking dus een win-win

situatie.

OP ZOEK NAAR BOERENWat echter nog een grote uitdaging wordt,

zo constateert Forbes, is het vinden van de

mensen die al die duurzame grondstoffen

moeten gaan produceren. Volgens cijfers van

het Amerikaanse ministerie van Landbouw

is de gemiddelde Amerikaanse boer 60 jaar

oud en is slechts 6% van de boeren jonger

dan 35. Om al die monden te kunnen voeden

in 2050 zal dus ook daar een oplossing voor

gevonden moeten worden.

Bron: Forbes

In focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusMARKTEN EN

BELEGGEN

Duurzame productie moét:

FinancialFocus-P10-14/Infocus.indd 12 21-12-15 11:12

Page 13: Financial Focus 01 2016

FINANCIAL FOCUS 13

hoe grote merken kunnen helpen

De ontwikkeling van de wereldeconomie stelde het afgelopen jaar

teleur: de groei was lager dan verwacht. Deze keer lag de schuld

daarvoor vooral bij de opkomende economieën. Europa presteerde

conform verwachting en de VS en Japan bleven slechts licht achter bij

de verwachtingen.

De vooruitzichten voor 2016 en later hangen sterk af van het antwoord

op twee vragen. Kunnen de opkomende economieën de problemen

waarmee zij in 2015 hebben geworsteld, de baas worden? En kunnen de

welvarende economieën hun groeimomentum vasthouden?

Ons antwoord is op beide vragen een voorzichtig ‘ja’.

In het basisscenario gaan we er van uit dat de wereldeconomie in

2016 en 2017 iets sneller groeit dan in 2015. Belangrijk hierbij is dat

de opkomende economieën er wat beter in slagen om de problemen

waarmee zij in de loop van 2015 te maken kregen, aan te pakken.

De economische vertraging in China houdt aan, maar de negatieve

doorwerking in de rest van de wereldeconomie zal afzwakken. De

grondstofmarkten lijken te ver naar beneden te zijn doorgeschoten,

zodat wij voor 2016 rekenen op ten minste een stabilisatie van de

prijzen. Tot slot is de fi nanciële situatie in de opkomende economieën

verkrapt. Omdat de valuta’s van deze landen al fors zijn gedaald en de

grondstofprijzen naar verwachting stabiliseren, is het ergste mogelijk

achter de rug.

Ons vertrouwen in de vooruitzichten voor de eurozone en de VS is

zelfs nog groter. Het economisch herstel heeft hier inmiddels een breed

draagvlak en de beide economieën hebben de wind nog steeds in de rug.

Onze verwachtingen staan bloot aan risico’s. De Chinese economie kan

sneller vertragen en de daling van de invoer kan aanhouden. Bovendien

gaan bij een langer aanhoudend overaanbod op de grondstofmarkten de

grondstofprijzen mogelijk verder omlaag. En de schuldproblematiek in

de opkomende economieën, in combinatie met een stijgende rente in de

VS en een sterke dollar, kan ertoe leiden dat de fi nanciële situatie daar

verder verkrapt.

Hoe groot deze risico’s precies zijn, is uiteraard moeilijk te peilen. Wij

schatten de kans dat ons basisscenario uitkomt op 65%-70% tegen

30%-35% voor het risicoscenario.

Voorzichtig optimistisch over de wereldeconomie in 2016Van rente en aandelenkoers tot opkomende markten.

Chief Economist van ABN AMRO Han de Jong geeft

enthousiast commentaar op de ontwikkelingen op de

fi nanciële markten. Door zijn verrassende inzichten

leert u de fi nanciële wereld te doorgronden.

PERSOONLIJK

HAN DE JONG

Chief Economist bij ABN AMRO

[email protected]

ONLINE

FINANCIALFOCUS.NL > CONTACT > HAN DE JONG

TWITTER > @HANDEJONG14

COLUMN: HAN DE JONG

De duim gaat aarzelend omhoog

FinancialFocus-P10-14/Infocus.indd 13 21-12-15 11:12

12 FINANCIAL FOCUS

In het jaar 2050 zijn er 2 miljard extra

mensen op aarde die graag te eten willen

hebben. Dat is een forse uitdaging. Eentje

die alleen maar overwonnen kan worden

door duurzaam te produceren, schrijft het

zakenblad Forbes.

Tijdens The Atlantic Food Summit die

in oktober werd gehouden, kwam de

verantwoordelijkheid ter sprake van de

grote spelers in de voedingsindustrie. Grote

merken kunnen consumenten opvoeden om

te kiezen voor duurzame voedingsmiddelen

én hebben de macht om ervoor te zorgen

dat de productieketens ook duurzamer gaan

functioneren.

HONEST TEAZo sloot het merk Honest Tea recentelijk een

groot contract met fastfoodketen Wendy’s

in de VS. De drankenfabrikant Honest Tea

maakt onder meer biologische dranken en

ziet kans met deze deal veel meer van zijn

duurzame producten aan consumenten te

verkopen.

hoe grote merken kunnen helpen

Honest Tea werd eerder overgenomen door

Coca-Cola. Door de schaalvergroting die

Coca-Cola mogelijk maakte, daalden de

productiekosten van de drankjes van Honest

Tea. De helft van de winst die dat opleverde,

werd weer teruggeven aan de boerderijen

en gemeenschappen waar Honest Tea zijn

grondstoffen vandaan haalt. Zo ontstond er

door deze samenwerking dus een win-win

situatie.

OP ZOEK NAAR BOERENWat echter nog een grote uitdaging wordt,

zo constateert Forbes, is het vinden van de

mensen die al die duurzame grondstoffen

moeten gaan produceren. Volgens cijfers van

het Amerikaanse ministerie van Landbouw

is de gemiddelde Amerikaanse boer 60 jaar

oud en is slechts 6% van de boeren jonger

dan 35. Om al die monden te kunnen voeden

in 2050 zal dus ook daar een oplossing voor

gevonden moeten worden.

Bron: Forbes

In focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusIn focusMARKTEN EN

BELEGGEN

Duurzame productie moét:

FinancialFocus-P10-14/Infocus.indd 12 21-12-15 11:12

Page 14: Financial Focus 01 2016

14 FINANCIAL FOCUS

7,5 miljard euroDAT IS DE WAARDERING DIE D.E MASTER BLENDERS 1753 KRIJGT IN 2013 ALS HET BEDRIJF NA HET BOD VAN EEN GROEP DUITSE INVESTEERDERS VAN DE BEURS VERDWIJNT. EEN JAAR EERDER, BIJ DE BEURSINTRODUCTIE, WERD DE WAARDE VAN HET BEDRIJF NOG GESCHAT OP ZO’N 4 MILJARD EURO.

Egbert Douwe en zijn vrouw beginnen op 11

maart 1753 in het Friese Joure een winkel

in koloniale waren. Er worden onder meer

kruidenierswaren en chocolade verkocht.

Zoon Douwe Egberts neemt het bedrijf in

1780 over en gaat ook koffi e, thee en tabak

bewerken.

Douwe Egberts is inmiddels een begrip in

Nederland. Het bedrijf begint na de Tweede

Wereldoorlog met de uitbreiding naar het

buitenland. In 1978 verkopen de erfgenamen

van Egberts de meerderheid van de aandelen

aan het Amerikaanse concern Sara Lee

Corporation. De tabaksonderdelen worden

in 1998 verkocht aan Imperial Tobacco.

In 2012 besluit Sara Lee Douwe Egberts te

verzelfstandigen onder de naam D.E Master

Blenders 1753. Op 12 juni wordt door

een klap op de gong bij de opening van de

handelsdag gevierd dat het bedrijf genoteerd

is aan NYSE Euronext Amsterdam. Fokke

en Sukke merken die dag met een knipoog

op dat zij niet meteen in Douwe Egberts zijn

gestapt. ‘Straks blijkt dat hele koffi e drinken

… één grote zeepbel.’

Een zeepbel wordt het niet, maar de

aankondiging in maart 2013 dat het

bedrijf in gesprek is met een groep Duitse

investeerders onder leiding van Joh. A.

Benckiser (JAB), komt voor beleggers wel

onverwachts. De koers van het aandeel

schiet met ruim een kwart omhoog.

De investeerders doen een bod van 12,50

euro waarmee het bedrijf op zo’n 7,5 miljard

euro wordt gewaardeerd. Fors meer dan de

4 miljard euro dat het bedrijf nog waard was

tijdens de introductie op de beurs.

Het bod slaagt waardoor D.E Master

Blenders 1753 volledig in handen komt van

de investeerders en op 26 oktober 2013 al

weer afscheid neemt van zijn beursavontuur.

De aandeelhouders die er vanaf het

begin bij aanwezig waren, hebben een

aardige koerswinst meegemaakt en zullen

waarschijnlijk geen bittere nasmaak aan het

avontuur hebben overgehouden.

Een jaar nadat D.E Master Blenders 1753 beursgenoteerd werd,

verdween het aandeel weer van de beurs na een overname door een groep

Duitse investeerders onder leiding van Joh. A. Benckiser (JAB). Een hele korte

beursgeschiedenis dus voor een bedrijf met een eeuwenoude geschiedenis.

HET ZWARTE GOUD UIT JOURE

D.E Master Blenders 1753

FinancialFocus-P15-15/Memorabel-aandeel.indd 14 21-12-15 13:57

Page 15: Financial Focus 01 2016

FINANCIAL FOCUS 15

MEMORABELE AANDELEN

Laatste handelsdag.

D.E Master Blenders 1753

verdwijnt weer

van de beurs.

Egbert Douwe

en zijn vrouw beginnen

een winkel in koloniale

waren.

Sara Lee besluit DE af te

splitsen. Het bedrijf gaat

zelfstandig door als

D.E Master

Blenders

1753.

De handel in aandelen

D.E Master Blenders

1753 gaat van start in

Amsterdam.

26 oktober 2013

1753

2012

12 juni 2012

DIT ARTIKELDELEN?

www.fi nancialfocus.nl

BOEKHOUDSCHANDAAL

Hoewel D.E Master Blenders 1753 maar

relatief kort aan de beurs was genoteerd,

lukte het de koffi eproducent wel om

in een boekhoudschandaal verwikkeld

te raken. Toen de jaarcijfers voor 2012

werden opgemaakt, bleek namelijk dat

de cijfers voor de Braziliaanse activiteiten

niet klopten. Er was sprake van oninbare

vorderingen en voorraden en verkopen

zouden op een onjuiste wijze in de

administratie zijn opgenomen. Nadat de

cijfers kloppend waren gemaakt, bleek

het eigen vermogen van D.E Master

Blenders 1753 85 miljoen euro tot 95

miljoen euro lager te zijn en het resultaat

over het gebroken boekjaar 2012 circa 45

miljoen euro tot 55 miljoen euro lager.

Koers in euro’s

8

10

12

14

12-06-12

12-08-12

12-10-12

12-12-12

12-02-13

12-04-13

12-06-13

12-08-13

12-10-13

Sara Lee Corporation

neemt Douwe Egberts

(DE) over.

1978

FinancialFocus-P15-15/Memorabel-aandeel.indd 15 21-12-15 13:59

14 FINANCIAL FOCUS

7,5 miljard euroDAT IS DE WAARDERING DIE D.E MASTER BLENDERS 1753 KRIJGT IN 2013 ALS HET BEDRIJF NA HET BOD VAN EEN GROEP DUITSE INVESTEERDERS VAN DE BEURS VERDWIJNT. EEN JAAR EERDER, BIJ DE BEURSINTRODUCTIE, WERD DE WAARDE VAN HET BEDRIJF NOG GESCHAT OP ZO’N 4 MILJARD EURO.

Egbert Douwe en zijn vrouw beginnen op 11

maart 1753 in het Friese Joure een winkel

in koloniale waren. Er worden onder meer

kruidenierswaren en chocolade verkocht.

Zoon Douwe Egberts neemt het bedrijf in

1780 over en gaat ook koffi e, thee en tabak

bewerken.

Douwe Egberts is inmiddels een begrip in

Nederland. Het bedrijf begint na de Tweede

Wereldoorlog met de uitbreiding naar het

buitenland. In 1978 verkopen de erfgenamen

van Egberts de meerderheid van de aandelen

aan het Amerikaanse concern Sara Lee

Corporation. De tabaksonderdelen worden

in 1998 verkocht aan Imperial Tobacco.

In 2012 besluit Sara Lee Douwe Egberts te

verzelfstandigen onder de naam D.E Master

Blenders 1753. Op 12 juni wordt door

een klap op de gong bij de opening van de

handelsdag gevierd dat het bedrijf genoteerd

is aan NYSE Euronext Amsterdam. Fokke

en Sukke merken die dag met een knipoog

op dat zij niet meteen in Douwe Egberts zijn

gestapt. ‘Straks blijkt dat hele koffi e drinken

… één grote zeepbel.’

Een zeepbel wordt het niet, maar de

aankondiging in maart 2013 dat het

bedrijf in gesprek is met een groep Duitse

investeerders onder leiding van Joh. A.

Benckiser (JAB), komt voor beleggers wel

onverwachts. De koers van het aandeel

schiet met ruim een kwart omhoog.

De investeerders doen een bod van 12,50

euro waarmee het bedrijf op zo’n 7,5 miljard

euro wordt gewaardeerd. Fors meer dan de

4 miljard euro dat het bedrijf nog waard was

tijdens de introductie op de beurs.

Het bod slaagt waardoor D.E Master

Blenders 1753 volledig in handen komt van

de investeerders en op 26 oktober 2013 al

weer afscheid neemt van zijn beursavontuur.

De aandeelhouders die er vanaf het

begin bij aanwezig waren, hebben een

aardige koerswinst meegemaakt en zullen

waarschijnlijk geen bittere nasmaak aan het

avontuur hebben overgehouden.

Een jaar nadat D.E Master Blenders 1753 beursgenoteerd werd,

verdween het aandeel weer van de beurs na een overname door een groep

Duitse investeerders onder leiding van Joh. A. Benckiser (JAB). Een hele korte

beursgeschiedenis dus voor een bedrijf met een eeuwenoude geschiedenis.

HET ZWARTE GOUD UIT JOURE

D.E Master Blenders 1753

FinancialFocus-P15-15/Memorabel-aandeel.indd 14 21-12-15 13:57

Page 16: Financial Focus 01 2016

16 FINANCIAL FOCUS16 FINANCIAL FOCUS

DOSSIERUW ONDERNEMENDE KIND

.

HOE U DE ONDERNEMERSDROOM

VAN UW KIND MET UW VERMOGEN EN

KENNIS WERKELIJKHEID KUNT MAKEN

start …Een vliegende

FinancialFocus-P16-23/Dossier.indd 16 21-12-15 11:23

Page 17: Financial Focus 01 2016

FINANCIAL FOCUS 17

UW ONDERNEMENDE KIND

FINANCIAL FOCUS 17

UW ONDERNEMENDE KIND

‘Pap? Mam?’ U kijkt op uit de krant en ziet

een blik die u uit duizenden herkent. Vroeger

ging het dan om een spelcomputer, een

nieuwe jas of geld voor een cd van een hippe

jongensband uit Engeland. Maar inmiddels is

ze halverwege de twintig en afgestudeerd. Het

zal dus wel om iets anders gaan.

Een uurtje later heeft uw oogappel u helemaal

bijgepraat over een sector die u eerder nog

nauwelijks kende. Ze heeft haar huiswerk

gedaan, weet overduidelijk waar ze aan

begint en heeft als klap op de vuurpijl zelfs al

een volledig businessplan uitgewerkt.

Alle seinen staan op groen, behalve die ene.

Ze heeft startkapitaal nodig om haar droom

te kunnen verwezenlijken. Of pap en mam

misschien …

In dit dossier gaan we in op het faciliteren

van een “nieuw begin”: dat van uw

ondernemende zoon of dochter. Is het

Je ziet dat je kind het in zich heeft. En je wilt hem of haar graag helpen met

zijn of haar eerste bedrijf. Wat zijn de mogelijkheden? En hoe stel je je op?

Als coach, als partner of juist helemaal buiten beeld?

verstandig om bij te springen? Hoe kunt u

dat dan op een slimme manier doen? En hoe

houdt u een oogje in het zeil zonder dat u

feitelijk de leiding op u neemt van het bedrijf

van uw zoon of dochter?

VAN PA EN MA ÓP DE BANK NAAR PA EN MA ÁLS BANKVeel ouders kunnen hun kind maar moeilijk

iets weigeren. Trok die kleine toen hij drie

jaar was een pruillip dan werden de eisen als

nóg een fi lmpje op tv of een extra toetje direct

ingewilligd. Dus als hij nu met een verzoek bij

u langs komt, vindt u het ook wat lastig om

hem meteen de deur te wijzen.

Uw emoties zijn heel goed te begrijpen. Toch

is het slim om in dit soort situaties waarbij

het al gauw gaat om serieuze bedragen, hele

goede afspraken te maken. Dat geldt nog

sterker wanneer u meerdere kinderen heeft.

Het is natuurlijk prachtig dat de jongste wilde

plannen heeft met zijn eigen restaurant waar

24Waar moet

ik starten?

23Investeren in

de ondernemer

21Welke rol neemt

u op zich?

19Gaat hij

het redden?

hij alleen maar gerechten uit het zuidoosten

van Mongolië wil gaan serveren, maar hoe zit

het dan met uw twee andere oogappels die al

jarenlang in dienstverband hard werken voor

hun inkomen?

DIT ARTIKELDELEN?

www.fi nancialfocus.nl

FinancialFocus-P16-23/Dossier.indd 17 21-12-15 16:39

16 FINANCIAL FOCUS16 FINANCIAL FOCUS

DOSSIERUW ONDERNEMENDE KIND

.

HOE U DE ONDERNEMERSDROOM

VAN UW KIND MET UW VERMOGEN EN

KENNIS WERKELIJKHEID KUNT MAKEN

start …Een vliegende

FinancialFocus-P16-23/Dossier.indd 16 21-12-15 11:23

Page 18: Financial Focus 01 2016

18 FINANCIAL FOCUS18 FINANCIAL FOCUS

Er zijn drie scenario’s mogelijk waarmee u

de ondernemersdroom van uw kind kunt

ondersteunen. U kunt geld schenken, uitlenen

of investeren.

Alsjeblieft en veel succes ermeeDe meest eenvoudige manier om uw

ondernemende zoon of dochter een duwtje in

de rug te geven, is om hem of haar een deel

van het startkapitaal te schenken. Er bestaan

voor deze schenkingen geen bijzondere

vrijstellingen, maar u kunt gebruik maken

van de gewone schenkingsvrijstellingen.

Dat betekent voor kinderen dat er jaarlijks

een bedrag is vrijgesteld van € 5.227,-. Voor

kinderen ouder dan 18 jaar en jonger dan

40 jaar geldt een eenmalige vrijstelling van

€ 25.322,- (bedragen 2015). Meer schenken

mag uiteraard ook, maar dan zal uw kind

hierover belasting moeten betalen. Bij een

schenking tot en met € 121.295 betaalt uw

kind (na aftrek van de vrijstelling) hierover

een schenkbelasting van 10%. Is de waarde

van de schenking € 121.296 of hoger, dan

is het percentage 20%. Maar uiteraard kunt

u ook deze schenkbelasting weer schenken

aan uw kind, zodat hij of zij uiteindelijk géén

belasting hoeft te betalen over het geschonken

bedrag. Let er wel op dat dit voordeeltje

voor het kind wel bij de schenking wordt

opgeteld en er dus meer schenkingsbelasting

verschuldigd is. ‘Let er wel op dat u dit geld

vervolgens ook écht kwijt bent’, waarschuwt

Gordon Doull. Hij is specialist Estate

Planning bij ABN AMRO MeesPierson.

‘U moet dit bedrag dus ook écht

kunnen missen.’ Denk dus ook goed na

over uw eigen toekomstplannen. Hoeveel

vermogen heeft u daar voor nodig? En past

een schenking dan nog steeds in het plaatje?

Heeft u meerdere kinderen en wilt u

geen ruzie in de tent na uw overlijden?

Dan is het verstandig een zogenoemde

‘inbrengverplichting’ af te spreken. Dat

betekent dat de schenking moet worden

ingebracht in de nalatenschap. Heeft u dus

een ton geschonken aan uw dochter en laat u

bij uw overlijden € 800.000 na aan uw drie

kinderen, dan zal uw dochter haar schenking

aan uw nalatenschap moeten toevoegen en

ontvangt zij € 200.000 en uw andere twee

kinderen € 300.000 uit uw nalatenschap.

‘Zo’n schenking moet dan dus gezien worden

als een voorschot op de erfenis’, legt Doull uit.

Heeft u die inbrengverplichting afgesproken,

maar bedenkt u later dat u daar toch

van af wilt zien? Dan kunt u dat in uw

FinancialFocus-P16-23/Dossier.indd 18 22-12-15 09:10

Page 19: Financial Focus 01 2016

FINANCIAL FOCUS 19FINANCIAL FOCUS 19

Gaat hij het redden?

Uit onderzoek van de Kamer van Koophandel blijkt dat ongeveer de helft van de startende bedrijven bij zowel zzp’ers als in het mkb na 5 jaar niet meer bestaat.

Bovenstaand zijn de overlevingskansen per sector weergegeven voor zowel het mkb

als voor zzp’ers. Hieruit blijkt dat over het algemeen gesteld kan worden voor beide

groepen dat na vijf jaar bijna de helft van het aantal start initiatieven gestrand is. Er

zijn wel onderlinge verschillen. Zo doet het mkb het een stuk beter in de landbouw.

De zzp’er doet het beter in onder andere de ICT.

Bron: Kamer van Koophandel

LAND- EN TUINBOUW ICT EN MEDIA

BOUW

LOGISTIEK

GEZONDHEID

INDUSTRIE

HORECA

DETAILHANDEL

CULTUUR, SPORT EN RECREATIE

ZAKELIJKE DIENSTEN

GROOTHANDEL

FINANCIËLE INSTELLINGEN

ENERGIE, WATER EN MILIEU

zzp

58%

zzp

60%

zzp

46%

zzp

40%

zzp

69%

zzp

58%

zzp

45%

zzp

38%

zzp

67%

zzp

57%

zzp

44%

zzp

58%

zzp

44%

mkb

83%mkb

52%

mkb

46%

mkb

56%

mkb

77%

mkb

60%

mkb

56%

mkb

46%

mkb

57%

mkb

51%

mkb

46%

mkb

71%

mkb

50%

UW ONDERNEMENDE KIND

FinancialFocus-P16-23/Dossier.indd 19 21-12-15 11:23

18 FINANCIAL FOCUS18 FINANCIAL FOCUS

Er zijn drie scenario’s mogelijk waarmee u

de ondernemersdroom van uw kind kunt

ondersteunen. U kunt geld schenken, uitlenen

of investeren.

Alsjeblieft en veel succes ermeeDe meest eenvoudige manier om uw

ondernemende zoon of dochter een duwtje in

de rug te geven, is om hem of haar een deel

van het startkapitaal te schenken. Er bestaan

voor deze schenkingen geen bijzondere

vrijstellingen, maar u kunt gebruik maken

van de gewone schenkingsvrijstellingen.

Dat betekent voor kinderen dat er jaarlijks

een bedrag is vrijgesteld van € 5.227,-. Voor

kinderen ouder dan 18 jaar en jonger dan

40 jaar geldt een eenmalige vrijstelling van

€ 25.322,- (bedragen 2015). Meer schenken

mag uiteraard ook, maar dan zal uw kind

hierover belasting moeten betalen. Bij een

schenking tot en met € 121.295 betaalt uw

kind (na aftrek van de vrijstelling) hierover

een schenkbelasting van 10%. Is de waarde

van de schenking € 121.296 of hoger, dan

is het percentage 20%. Maar uiteraard kunt

u ook deze schenkbelasting weer schenken

aan uw kind, zodat hij of zij uiteindelijk géén

belasting hoeft te betalen over het geschonken

bedrag. Let er wel op dat dit voordeeltje

voor het kind wel bij de schenking wordt

opgeteld en er dus meer schenkingsbelasting

verschuldigd is. ‘Let er wel op dat u dit geld

vervolgens ook écht kwijt bent’, waarschuwt

Gordon Doull. Hij is specialist Estate

Planning bij ABN AMRO MeesPierson.

‘U moet dit bedrag dus ook écht

kunnen missen.’ Denk dus ook goed na

over uw eigen toekomstplannen. Hoeveel

vermogen heeft u daar voor nodig? En past

een schenking dan nog steeds in het plaatje?

Heeft u meerdere kinderen en wilt u

geen ruzie in de tent na uw overlijden?

Dan is het verstandig een zogenoemde

‘inbrengverplichting’ af te spreken. Dat

betekent dat de schenking moet worden

ingebracht in de nalatenschap. Heeft u dus

een ton geschonken aan uw dochter en laat u

bij uw overlijden € 800.000 na aan uw drie

kinderen, dan zal uw dochter haar schenking

aan uw nalatenschap moeten toevoegen en

ontvangt zij € 200.000 en uw andere twee

kinderen € 300.000 uit uw nalatenschap.

‘Zo’n schenking moet dan dus gezien worden

als een voorschot op de erfenis’, legt Doull uit.

Heeft u die inbrengverplichting afgesproken,

maar bedenkt u later dat u daar toch

van af wilt zien? Dan kunt u dat in uw

FinancialFocus-P16-23/Dossier.indd 18 22-12-15 09:10

Page 20: Financial Focus 01 2016

20 FINANCIAL FOCUS20 FINANCIAL FOCUS

testament bepalen. Let wel: andersom is dit

níet mogelijk. Dus heeft u bij de schenking

afgesproken dat het geld niet gezien moet

worden als een voorschot op de erfenis,

dan kunt u niet in uw testament alsnog een

inbrengverplichting afdwingen. Als er niets

bepaald is, hoeft er niet ingebracht te worden.

Er is ook nog een alternatieve manier mogelijk

om alle kinderen bij de schenking gelijk te

trekken. U kunt namelijk op hetzelfde moment

een legaat in het testament opnemen ten

gunste van de andere kinderen. Zo’n legaat

bepaalt dat aan iemand een bepaald genoemd

geldbedrag wordt nagelaten. Op die manier

kunt u ervoor zorgen dat iedereen uiteindelijk

hetzelfde bedrag ontvangt.

Alsjeblieft, maar mag ik het wel een keertje terug? In plaats van het geld te schenken aan uw zoon

of dochter, kunt u hem of haar het bedrag ook

lenen. ‘Voor sommige ouders zit daar juist een

opvoedkundige reden achter’, vertelt Doull.

‘Zij willen dat hun kinderen ook ervaren dat

geld niet gratis is.’

Wanneer u gaat lenen aan uw kind, is het

van belang welke rechtsvorm het bedrijf

van uw zoon of dochter heeft. Is het een

eenmanszaak of een BV? In dat laatste geval

kunt u namelijk nog kiezen of u aan de BV gaat

lenen of aan uw kind persoonlijk als directeur-

grootaandeelhouder (dga) van de BV.

Die keuze heeft namelijk consequenties. Zowel

wanneer het onverhoopt tóch mis zou gaan

met de onderneming (daarover later meer)

als voor uw belastingaangifte nu. Wanneer u

leent aan de eenmanszaak van uw kind of aan

hem of haar als dga van een BV, dan wordt de

lening als een persoonlijke lening gezien en zal

deze bij uw eigen vermogen worden opgeteld

en worden belast in box 3.

In principe geldt dat ook voor een lening aan

de BV. Maar let op wanneer u deze BV onder

gunstige (ongebruikelijke) voorwaarden laat

lenen. Dan kan in sommige gevallen de lening

in box 1 terecht komen met als gevolg een

veelal duurder belastingregime. Bij een lening

aan een eenmansbedrijf geldt dit ook.

Goed idee: ik doe meeHeeft uw kind wel héél goed over het

businessplan nagedacht en gaat bij u direct

het ondernemersbloed weer door de aderen

stromen? Dan kunt u natuurlijk afspreken

dat u mede-investeerder wordt in de

onderneming.

Er zijn verschillende scenario’s te bedenken

waarbij u meer of minder betrokken bent

bij de uitvoering van het bedrijf. U kunt uw

zoon of dochter uiteraard het voorstel doen

om partners te worden. ‘Laten we er niet

omheen draaien: de meeste kinderen zitten

daar écht niet op te wachten’, zegt Doull.

Hij heeft in zijn praktijk meerdere ouders en

kinderen hierover gesproken. ‘Kinderen zijn

net zo eigenwijs als hun pa en samen met pa

in een bedrijf is dus in veel gevallen misschien

niet zo verstandig. Het zou niet de eerste keer

zijn dat dat tot fl inke ruzies leidt binnen de

familie. En daar wordt natuurlijk niemand

beter van.’

Er zijn echter prima alternatieven. U kunt

bijvoorbeeld aandeelhouder worden, of stille

vennoot. In dat laatste geval richt u samen

een commanditaire vennootschap (cv) op.

Uw kind wordt beherend vennoot en heeft

de dagelijkse leiding in handen en u bent als

stille vennoot alleen fi nancieel betrokken.

Als u aandeelhouder wordt, dan kunt u ook

nog nadere afspraken met elkaar maken over

de zeggenschap die u krijgt in het bedrijf.

Bijvoorbeeld door aandelen zonder stemrecht

te accepteren of juist prioriteitsaandelen die

u op bepaalde gebieden extra zeggenschap

kunnen geven.

WAT ALS HET TÓCH MISGAAT … Failliet? Ja, al die andere bedrijven natuurlijk,

maar de onderneming van úw kind toch zeker

niet? Maar toch, als denkexercitie dan alleen

maar even … wat gebeurt er als het toch

onverhoopt mis gaat?

Bij een schenking heeft u pechNa de schenking was u uw geld kwijt en

daar verandert een faillissement niets aan

natuurlijk. Maar het kan uiteraard heel

zuur zijn voor uw kind als dit geld na uw

overlijden nog wel verrekend moet worden

met de nalatenschap. U kúnt daarvoor een

andere regeling treffen. Dat, wanneer het

faillissement bijvoorbeeld niet aan uw kind te

wijten is, de schenking niet hoeft te worden

ingebracht.

Volgens Doull is het echter wel raadzaam

om hier goed over na te denken. ‘De grens

is namelijk heel lastig om te trekken’, legt

hij uit. ‘Wat gebeurt er als er sprake was van

een economische dip, maar uw kind ook

de verkeerde beslissingen heeft genomen

in reactie hierop?’ Van belang is ook het

perspectief van uw andere kinderen in de

gaten te houden. ‘Hoe fair is het als uw

ene kind al een hoop geld heeft gekregen,

daarna heeft verloren en alsnog een gelijk

deel in de nalatenschap krijgt? Want wat

als uw kind wél succesvol was geweest

met zijn onderneming? Had hij dan ook

een deel van zijn winst willen verrekenen

met de nalatenschap? Waarschijnlijk niet.

Ondernemen is risico nemen en soms loopt

dat slecht af en soms goed.’

FinancialFocus-P16-23/Dossier.indd 20 21-12-15 11:23

Page 21: Financial Focus 01 2016

FINANCIAL FOCUS 21FINANCIAL FOCUS 21

STARTKAPITAAL

DE BESTE STUURLUI …

Vroeger, toen u nog geen fi nancieel belang had in het bedrijf van uw zoon of dochter, kon u ongevraagd alle goede raad geven die u maar wilde. Maar inmiddels liggen de kaarten toch nét even anders. Als u de fi nanciële afspraken goed heeft vastgelegd, is het ook verstandig na te denken over de manier waarop u zich gaat bemoeien met de startup van zoon- of dochterlief. Welke rol ziet u voor zichzelf weggelegd en voelt uw zoon of dochter zich daar ook prettig bij?

PARTNER // Waarom alleen doen als het ook samen kan? Althans, zo redeneert ú. Maar de vraag is of uw kind er ook zo over denkt. Uw zoon of dochter wil graag het nest uit. Dat betekent echt zélf leren vliegen dus. Ga daarom goed met elkaar in gesprek over de diepere wensen van beide kanten wanneer dit scenario op tafel komt. En als u dan écht samen aan de slag wilt, zorg dan voor hele goede afspra-ken. Bij een huwelijk gaat u immers ook niet over één nacht ijs …

COACH // Als u zelf ondernemer bent (geweest) dan heeft u waarschijnlijk veel waar-devolle adviezen die u met uw zoon of dochter kunt delen. Dat kan prima in een rol van coach. Spreek wel goed af wat ‘coachen’ volgens jullie betekent. Misschien ziet u zichzelf iedere dag een paar uur rondlopen in het bedrijf van uw kind, terwijl hij of zij liever eens per maand de zaken met u door-spreekt tijdens een dinertje.

OP AFSTAND // Kijk eens terug op uw eigen carrière. Van welke momenten in uw profes-sionele leven heeft u het meeste opgestoken? Een keer een kapotte knie vallen, is helemaal niet erg. Daar leert u juist van. Dat geldt ook voor uw zoon of dochter. Die fouten maken ook onderdeel uit van een goede opvoeding. Dus wellicht is op afstand blijven en alleen ingrijpen als u écht het idee heeft dat de zaken een verkeerde wending nemen, helemaal nog niet zo’n slecht idee …

FinancialFocus-P16-23/Dossier.indd 21 21-12-15 11:23

20 FINANCIAL FOCUS20 FINANCIAL FOCUS

testament bepalen. Let wel: andersom is dit

níet mogelijk. Dus heeft u bij de schenking

afgesproken dat het geld niet gezien moet

worden als een voorschot op de erfenis,

dan kunt u niet in uw testament alsnog een

inbrengverplichting afdwingen. Als er niets

bepaald is, hoeft er niet ingebracht te worden.

Er is ook nog een alternatieve manier mogelijk

om alle kinderen bij de schenking gelijk te

trekken. U kunt namelijk op hetzelfde moment

een legaat in het testament opnemen ten

gunste van de andere kinderen. Zo’n legaat

bepaalt dat aan iemand een bepaald genoemd

geldbedrag wordt nagelaten. Op die manier

kunt u ervoor zorgen dat iedereen uiteindelijk

hetzelfde bedrag ontvangt.

Alsjeblieft, maar mag ik het wel een keertje terug? In plaats van het geld te schenken aan uw zoon

of dochter, kunt u hem of haar het bedrag ook

lenen. ‘Voor sommige ouders zit daar juist een

opvoedkundige reden achter’, vertelt Doull.

‘Zij willen dat hun kinderen ook ervaren dat

geld niet gratis is.’

Wanneer u gaat lenen aan uw kind, is het

van belang welke rechtsvorm het bedrijf

van uw zoon of dochter heeft. Is het een

eenmanszaak of een BV? In dat laatste geval

kunt u namelijk nog kiezen of u aan de BV gaat

lenen of aan uw kind persoonlijk als directeur-

grootaandeelhouder (dga) van de BV.

Die keuze heeft namelijk consequenties. Zowel

wanneer het onverhoopt tóch mis zou gaan

met de onderneming (daarover later meer)

als voor uw belastingaangifte nu. Wanneer u

leent aan de eenmanszaak van uw kind of aan

hem of haar als dga van een BV, dan wordt de

lening als een persoonlijke lening gezien en zal

deze bij uw eigen vermogen worden opgeteld

en worden belast in box 3.

In principe geldt dat ook voor een lening aan

de BV. Maar let op wanneer u deze BV onder

gunstige (ongebruikelijke) voorwaarden laat

lenen. Dan kan in sommige gevallen de lening

in box 1 terecht komen met als gevolg een

veelal duurder belastingregime. Bij een lening

aan een eenmansbedrijf geldt dit ook.

Goed idee: ik doe meeHeeft uw kind wel héél goed over het

businessplan nagedacht en gaat bij u direct

het ondernemersbloed weer door de aderen

stromen? Dan kunt u natuurlijk afspreken

dat u mede-investeerder wordt in de

onderneming.

Er zijn verschillende scenario’s te bedenken

waarbij u meer of minder betrokken bent

bij de uitvoering van het bedrijf. U kunt uw

zoon of dochter uiteraard het voorstel doen

om partners te worden. ‘Laten we er niet

omheen draaien: de meeste kinderen zitten

daar écht niet op te wachten’, zegt Doull.

Hij heeft in zijn praktijk meerdere ouders en

kinderen hierover gesproken. ‘Kinderen zijn

net zo eigenwijs als hun pa en samen met pa

in een bedrijf is dus in veel gevallen misschien

niet zo verstandig. Het zou niet de eerste keer

zijn dat dat tot fl inke ruzies leidt binnen de

familie. En daar wordt natuurlijk niemand

beter van.’

Er zijn echter prima alternatieven. U kunt

bijvoorbeeld aandeelhouder worden, of stille

vennoot. In dat laatste geval richt u samen

een commanditaire vennootschap (cv) op.

Uw kind wordt beherend vennoot en heeft

de dagelijkse leiding in handen en u bent als

stille vennoot alleen fi nancieel betrokken.

Als u aandeelhouder wordt, dan kunt u ook

nog nadere afspraken met elkaar maken over

de zeggenschap die u krijgt in het bedrijf.

Bijvoorbeeld door aandelen zonder stemrecht

te accepteren of juist prioriteitsaandelen die

u op bepaalde gebieden extra zeggenschap

kunnen geven.

WAT ALS HET TÓCH MISGAAT … Failliet? Ja, al die andere bedrijven natuurlijk,

maar de onderneming van úw kind toch zeker

niet? Maar toch, als denkexercitie dan alleen

maar even … wat gebeurt er als het toch

onverhoopt mis gaat?

Bij een schenking heeft u pechNa de schenking was u uw geld kwijt en

daar verandert een faillissement niets aan

natuurlijk. Maar het kan uiteraard heel

zuur zijn voor uw kind als dit geld na uw

overlijden nog wel verrekend moet worden

met de nalatenschap. U kúnt daarvoor een

andere regeling treffen. Dat, wanneer het

faillissement bijvoorbeeld niet aan uw kind te

wijten is, de schenking niet hoeft te worden

ingebracht.

Volgens Doull is het echter wel raadzaam

om hier goed over na te denken. ‘De grens

is namelijk heel lastig om te trekken’, legt

hij uit. ‘Wat gebeurt er als er sprake was van

een economische dip, maar uw kind ook

de verkeerde beslissingen heeft genomen

in reactie hierop?’ Van belang is ook het

perspectief van uw andere kinderen in de

gaten te houden. ‘Hoe fair is het als uw

ene kind al een hoop geld heeft gekregen,

daarna heeft verloren en alsnog een gelijk

deel in de nalatenschap krijgt? Want wat

als uw kind wél succesvol was geweest

met zijn onderneming? Had hij dan ook

een deel van zijn winst willen verrekenen

met de nalatenschap? Waarschijnlijk niet.

Ondernemen is risico nemen en soms loopt

dat slecht af en soms goed.’

FinancialFocus-P16-23/Dossier.indd 20 21-12-15 11:23

Page 22: Financial Focus 01 2016

22 FINANCIAL FOCUS22 FINANCIAL FOCUS

FinancialFocus-P16-23/Dossier.indd 22 21-12-15 11:23

Page 23: Financial Focus 01 2016

FINANCIAL FOCUS 23FINANCIAL FOCUS 23

Let op bij een leningHeeft u een lening verstrekt aan die prachtige

sandalenfabriek van uw kind en gaat het

bedrijf op de fl es? Dan hebben de bank en de

Belastingdienst over het algemeen als eerste

recht op hun geld. Pas daarna komt u als

concurrent crediteur aan de beurt. En dat

betekent in veel gevallen dat er weinig meer

voor u over blijft.

Bovendien moet u dat bedrag ook nog eens

delen met alle andere concurrent crediteuren.

Wilt u iets meer zekerheid dat u een deel van

uw geld nog terug ziet na faillissement? Dan

kunt u een hypotheek of pandrecht vestigen

op (on)roerende zaken die in het bezit zijn

van degene aan wie u heeft geleend (de BV óf

uw zoon of dochter als dga).

Let er echter op dat er in het geval van een

faillissement kritisch wordt gekeken naar de

situatie zoals die was vlak vóór dat het bedrijf

op de fl es ging. ‘Kijk bijvoorbeeld uit met het

verstrekken van een lening op het moment dat

het al niet zo goed gaat met het bedrijf’, zegt

Doull. ‘Sympathiek van pa en ma om even bij

te springen met wat geld, maar het is maar

de vraag of zij dat geld ooit weer terug zullen

zien.’

Ook de zoon of dochter die zijn ouders

voor het onheil wil behoeden en de lening

vlak voor het faillissement terugbetaalt,

kan fl ink in de problemen komen. ‘Dat

kan aangemerkt worden als “paulianeus

handelen”. Daarvan is sprake wanneer

iemand met voorbedachte rade een crediteur

voortrekt door een schuld af te betalen. Uw

kind kan daarvoor als bestuurder worden

bestraft en de curator kan u bovendien alsnog

dwingen het bedrag terug te storten.’

Voor uw positie bij faillissement maakt het

overigens wel verschil of u heeft geleend

aan de BV of aan de dga. Bij een BV heeft u

alleen een vordering op de bezittingen van

die BV, tenzij hoofdelijke aansprakelijkheid

is bedongen. Heeft u aan uw zoon of dochter

als dga geld geleend en heeft hij of zij dat

bedrag omgezet in aandelen in de BV, dan

heeft u via die aandelen (die na faillissement

waardeloos zijn geworden) een vordering op

de bezittingen in de BV. Maar daarnáást heeft

u ook een vordering op de privébezittingen

van uw zoon of dochter als dga. En hoewel

het misschien begrijpelijk is dat u na een

faillissement van het bedrijf van uw oogappel

niet meteen denkt aan het kaalplukken

van hem of haar in privé, is het voor de

volledigheid toch goed om u bewust te zijn

van het verschil in rechtspositie.

Als investeerder in hetzelfde schuitjeGedeelde smart is halve smart. Als u hebt

geïnvesteerd in het bedrijf van zoon- of

dochterlief en de tent gaat failliet, dan likt u

beiden de wonden hiervan. Een vennootschap

beperkt wel uw aansprakelijkheid tot het

bedrag dat u heeft geïnvesteerd. Tenzij er

sprake is geweest van onbehoorlijk bestuur.

NIET INVESTEREN IN DE ONDERNEMING MAAR IN DE ONDERNÉMER

Een goed begin is het halve werk. Dat geldt ook voor het starten van een onderneming. Met een goed plan ben je er nog niet. In plaats van uw vermogen aan te wenden om de plannen van uw kroost te fi nancieren, kunt u natuurlijk ook zorgen voor de sponsoring van een gede-gen opleiding. Een vakopleiding kost misschien een paar honderd euro, maar aan een MBA aan INSEAD hangt al snel een prijskaartje van meer dan 65.000 euro.

UW ONDERNEMENDE KIND

FinancialFocus-P16-23/Dossier.indd 23 21-12-15 16:21

22 FINANCIAL FOCUS22 FINANCIAL FOCUS

FinancialFocus-P16-23/Dossier.indd 22 21-12-15 11:23

Page 24: Financial Focus 01 2016

24 FINANCIAL FOCUS24 FINANCIAL FOCUS

‘Als u samen met uw kind in een cv zit, moet

u ook extra waakzaam zijn’, waarschuwt

Doull. ‘Als u de rol van stille vennoot hebt in

een cv met uw kind, stelt u zich dan ook zo op.

Als blijkt dat u zich toch met de dagelijkse

leiding van het bedrijf heeft bemoeid, kunt

u daarmee in de problemen komen en voor

een veel hoger bedrag dan uw investering

aansprakelijk worden gesteld. Bent u zich

dus bewust van uw specifi eke rol in de

vennootschap en houdt u zich daar aan.’

Zo kan ik het me toch écht niet meer herinneren …Doull heeft één belangrijke tip: ‘Wees zakelijk

als het om fi nanciën gaat.’ Zet dus iets op

papier wanneer er geschonken, geleend of

geïnvesteerd wordt. Dat kan in principe

zonder tussenkomst van de notaris. Als

belangen groter worden, is het verstandig om

zaken ook offi ciëler te laten registeren. Het

voordeel van een akte laten opmaken bij een

notaris is dan dat zo’n akte in ieder geval

altijd weer boven tafel komt.

Het is natuurlijk fantastisch om de

ondernemersdroom van uw kind uit te zien

komen, maar het is goed om realistisch

te blijven. Meer dan de helft van alle

ondernemingen bestaat na een periode van

vijf jaar niet meer. En vrijwel iedereen ging

waarschijnlijk met het idee van start dat dat

alleen maar die ander zou overkomen. Zorg

daarom dat u het geld kunt missen en dat

de afspraken voor u, uw kind en eventuele

broers en zussen glashelder zijn. In dat geval

is het mogelijk maken van het starten van

een eigen onderneming van uw zoon of

dochter waarschijnlijk een van de mooiste

bestemmingen die u aan uw vermogen kunt

geven.

WAAR MOET IK STARTEN?

Bij het starten van een onderneming komt er heel wat op de nieuwbakken onderne-mer af. Vergunningen, registraties, subsi-dies. Waar vind je een geschikt pand? Hoe bouw je een netwerk op? De volgende websites geven uw zoon of dochter een vliegende start.

Kamer van KoophandelWat komt er kijken bij het overnemen van een bedrijf en hoe regelt u de fi nancie-ring? Op die vragen geeft de site van de Kamer van Koophandel een antwoord.www.kvk.nl OndernemerspleinOnder meer informatie over het maken van een ondernemersplan en de btw-aan-gifte. Maar ook informatie over personeel en bedrijfshuisvesting.www.ondernemersplein.nl MKB ServicedeskMet nieuws en de mogelijkheid om een profi el aan te maken en op zoek te gaan naar andere ondernemers om zo je net-werk uit te breiden.www.mkbservicedesk.nl

FinancialFocus-P16-23/Dossier.indd 24 21-12-15 11:23

Page 25: Financial Focus 01 2016

FINANCIAL FOCUS 25

‘Ik zie vooral de overeenkomsten

tussen ons als ondernemer’

3X

Ondernemers

ONDERNEMENDE OUDERS EN KINDEREN

DEZE DRIE OUDERS EN HUN KINDEREN ZIJN ALLEMAAL

ONDERNEMER. MAAR WAAR VADER EEN BEDRIJF OPBOUWDE

IN DE ENE SECTOR, BESLOTEN DE KINDEREN IN EEN HELE

ANDERE BRANCHE ACTIEF TE WORDEN. DE KANS OP EEN

FAMILIEBEDRIJF IS DAARMEE VERKEKEN, MAAR DE LIEFDE VOOR

HET ONDERNEMEN WORDT WÉL GEDEELD.

PORTRET: ONDERNEMERS

FinancialFocus-P25-31/Portretten.indd 25 21-12-15 12:30

24 FINANCIAL FOCUS24 FINANCIAL FOCUS

‘Als u samen met uw kind in een cv zit, moet

u ook extra waakzaam zijn’, waarschuwt

Doull. ‘Als u de rol van stille vennoot hebt in

een cv met uw kind, stelt u zich dan ook zo op.

Als blijkt dat u zich toch met de dagelijkse

leiding van het bedrijf heeft bemoeid, kunt

u daarmee in de problemen komen en voor

een veel hoger bedrag dan uw investering

aansprakelijk worden gesteld. Bent u zich

dus bewust van uw specifi eke rol in de

vennootschap en houdt u zich daar aan.’

Zo kan ik het me toch écht niet meer herinneren …Doull heeft één belangrijke tip: ‘Wees zakelijk

als het om fi nanciën gaat.’ Zet dus iets op

papier wanneer er geschonken, geleend of

geïnvesteerd wordt. Dat kan in principe

zonder tussenkomst van de notaris. Als

belangen groter worden, is het verstandig om

zaken ook offi ciëler te laten registeren. Het

voordeel van een akte laten opmaken bij een

notaris is dan dat zo’n akte in ieder geval

altijd weer boven tafel komt.

Het is natuurlijk fantastisch om de

ondernemersdroom van uw kind uit te zien

komen, maar het is goed om realistisch

te blijven. Meer dan de helft van alle

ondernemingen bestaat na een periode van

vijf jaar niet meer. En vrijwel iedereen ging

waarschijnlijk met het idee van start dat dat

alleen maar die ander zou overkomen. Zorg

daarom dat u het geld kunt missen en dat

de afspraken voor u, uw kind en eventuele

broers en zussen glashelder zijn. In dat geval

is het mogelijk maken van het starten van

een eigen onderneming van uw zoon of

dochter waarschijnlijk een van de mooiste

bestemmingen die u aan uw vermogen kunt

geven.

WAAR MOET IK STARTEN?

Bij het starten van een onderneming komt er heel wat op de nieuwbakken onderne-mer af. Vergunningen, registraties, subsi-dies. Waar vind je een geschikt pand? Hoe bouw je een netwerk op? De volgende websites geven uw zoon of dochter een vliegende start.

Kamer van KoophandelWat komt er kijken bij het overnemen van een bedrijf en hoe regelt u de fi nancie-ring? Op die vragen geeft de site van de Kamer van Koophandel een antwoord.www.kvk.nl OndernemerspleinOnder meer informatie over het maken van een ondernemersplan en de btw-aan-gifte. Maar ook informatie over personeel en bedrijfshuisvesting.www.ondernemersplein.nl MKB ServicedeskMet nieuws en de mogelijkheid om een profi el aan te maken en op zoek te gaan naar andere ondernemers om zo je net-werk uit te breiden.www.mkbservicedesk.nl

FinancialFocus-P16-23/Dossier.indd 24 21-12-15 11:23

Page 26: Financial Focus 01 2016

26 FINANCIAL FOCUS

PORTRET

Kapper en ontwerper

AD PETERS, EIGENAAR VAN FRANCHISEFORMULE AD PETERS HAIRCOMPANY‘Jorno hielp al vroeg mee in de zaak. Hij had talent voor het knippen. Maar hij is zijn eigen weg gegaan en dat vind

ik prima. Je moet iets doen waar je gelukkig van wordt. Dat heb ik ook altijd gedaan en daarom kan ik zeggen dat

ik nog nooit een dag in mijn leven gewerkt heb.’

‘Van mij hoeven de salons ook niet zo nodig in de familie te blijven. Als je er eenmaal niet meer bent, zijn mensen je

snel genoeg vergeten. Die roem is dus allemaal betrekkelijk. Bovendien is het waarschijnlijk alleen maar eenvoudiger

om de salons te verkopen als er geen familie bij betrokken is.’

‘Jorno en ik verschillen behoorlijk. Hij reageert heel anders dan ik vroeger. Ik was heel impulsief en nam snel

beslissingen. De goede én de slechte beslissingen. Hij is veel rustiger en denkt langer na over zaken. Daar kreeg ik

soms wel eens de kriebels van, maar nu zie ik in dat dat wel een gefundeerde mening oplevert waarmee je betere

beslissingen kan nemen.’

‘Als ik zelf een zakelijke beslissing moet nemen, gebruik ik hem ook altijd even als klankbord. Mijn vrouw is het

meestal wel met mij eens, maar het is ook goed om even een ander geluid te kunnen horen.’

‘Hoewel we werkzaam zijn in twee verschillende sectoren, zie ik ook vooral de overeenkomsten tussen ons

als ondernemer. We zijn beiden creatief én commercieel bezig.’

JORNO PETERS, OPRICHTER VAN DSIGN LAB, GROOTHANDEL IN SHIRTS‘Ik ben echt in de kapsalon opgegroeid. In mijn jeugd heb ik veel geholpen maar uiteindelijk

heb ik voor een vervolgopleiding in de mode gekozen. Eerst ervaring opgedaan bij andere

merken en zeven jaar geleden met een partner begonnen met een eigen onderneming.

We maken in opdracht complete collecties shirts voor dames en heren.’

‘Niet vies zijn van hard werken, dat is de belangrijkste les die ik van huis uit

mee heb gekregen. Daarnaast is het ondernemen ook altijd gestimuleerd. Ik

kreeg ook alle ruimte om te starten. En dat is wel prettig want je begint

als ondernemer natuurlijk met niets. Mijn vader en moeder hebben

in eerste instantie daarom ook geholpen met huisvesting en de

administratie.’

‘Mijn vader is uniek in de branche. Ik heb er veel respect

voor hoe hij dat voor elkaar heeft gekregen. Zijn

mening is daarom ook waardevol voor me. Bij

grotere investeringen vraag ik hem altijd om

advies. Hij is dus ook mijn klankbord. En

soms blijken we dan helemaal niet op één

lijn te zitten. Is dat erg? Juist niet, ook

daar leer je weer van.’

Creatief én commercieel

‘We gebruiken elkaar

veelvuldig als klankbord’

FEITENNAAM /

AD PETERS

(IN DE STOEL)

OPRICHTER VAN /

AD PETERS

HAIRCOMPANY

NAAM /

JORNO PETERS

OPRICHTER VAN /

DSIGN LAB

FinancialFocus-P25-31/Portretten.indd 26 21-12-15 12:30

Page 27: Financial Focus 01 2016

FINANCIAL FOCUS 27

PORTRET: ONDERNEMERS

FinancialFocus-P25-31/Portretten.indd 27 21-12-15 12:30

26 FINANCIAL FOCUS

PORTRET

Kapper en ontwerper

AD PETERS, EIGENAAR VAN FRANCHISEFORMULE AD PETERS HAIRCOMPANY‘Jorno hielp al vroeg mee in de zaak. Hij had talent voor het knippen. Maar hij is zijn eigen weg gegaan en dat vind

ik prima. Je moet iets doen waar je gelukkig van wordt. Dat heb ik ook altijd gedaan en daarom kan ik zeggen dat

ik nog nooit een dag in mijn leven gewerkt heb.’

‘Van mij hoeven de salons ook niet zo nodig in de familie te blijven. Als je er eenmaal niet meer bent, zijn mensen je

snel genoeg vergeten. Die roem is dus allemaal betrekkelijk. Bovendien is het waarschijnlijk alleen maar eenvoudiger

om de salons te verkopen als er geen familie bij betrokken is.’

‘Jorno en ik verschillen behoorlijk. Hij reageert heel anders dan ik vroeger. Ik was heel impulsief en nam snel

beslissingen. De goede én de slechte beslissingen. Hij is veel rustiger en denkt langer na over zaken. Daar kreeg ik

soms wel eens de kriebels van, maar nu zie ik in dat dat wel een gefundeerde mening oplevert waarmee je betere

beslissingen kan nemen.’

‘Als ik zelf een zakelijke beslissing moet nemen, gebruik ik hem ook altijd even als klankbord. Mijn vrouw is het

meestal wel met mij eens, maar het is ook goed om even een ander geluid te kunnen horen.’

‘Hoewel we werkzaam zijn in twee verschillende sectoren, zie ik ook vooral de overeenkomsten tussen ons

als ondernemer. We zijn beiden creatief én commercieel bezig.’

JORNO PETERS, OPRICHTER VAN DSIGN LAB, GROOTHANDEL IN SHIRTS‘Ik ben echt in de kapsalon opgegroeid. In mijn jeugd heb ik veel geholpen maar uiteindelijk

heb ik voor een vervolgopleiding in de mode gekozen. Eerst ervaring opgedaan bij andere

merken en zeven jaar geleden met een partner begonnen met een eigen onderneming.

We maken in opdracht complete collecties shirts voor dames en heren.’

‘Niet vies zijn van hard werken, dat is de belangrijkste les die ik van huis uit

mee heb gekregen. Daarnaast is het ondernemen ook altijd gestimuleerd. Ik

kreeg ook alle ruimte om te starten. En dat is wel prettig want je begint

als ondernemer natuurlijk met niets. Mijn vader en moeder hebben

in eerste instantie daarom ook geholpen met huisvesting en de

administratie.’

‘Mijn vader is uniek in de branche. Ik heb er veel respect

voor hoe hij dat voor elkaar heeft gekregen. Zijn

mening is daarom ook waardevol voor me. Bij

grotere investeringen vraag ik hem altijd om

advies. Hij is dus ook mijn klankbord. En

soms blijken we dan helemaal niet op één

lijn te zitten. Is dat erg? Juist niet, ook

daar leer je weer van.’

Creatief én commercieel

‘We gebruiken elkaar

veelvuldig als klankbord’

FEITENNAAM /

AD PETERS

(IN DE STOEL)

OPRICHTER VAN /

AD PETERS

HAIRCOMPANY

NAAM /

JORNO PETERS

OPRICHTER VAN /

DSIGN LAB

FinancialFocus-P25-31/Portretten.indd 26 21-12-15 12:30

Page 28: Financial Focus 01 2016

28 FINANCIAL FOCUS

PORTRET

Wijnhandelaar en financieel planner

JAN KAMSMA, EIGENAAR VAN VINISOL MEERSSEN, IMPORTEUR VAN ITALIAANSE KWALITEITSWIJNEN‘Het wijnhuis is van start gegaan in de periode dat ik ook commercieel directeur van zorgverzekeraar CZ was.

Binnen CZ was ik ook aan het “ondernemen”, want ik moest als directeur het bedrijf staande houden binnen alle

concurrentie. Daar heb ik veel van geleerd.’

‘Vinisol is begonnen vanuit een hobby die al snel een passie werd. Nadat ik Italië in 1974 als wijnland had ontdekt,

heb ik veel van mijn vrije tijd gestoken in de wijn. Maar pas nadat Fons Stevens van restaurant Juliana mij vroeg of ik

ook Italiaanse wijnen aan hem kon leveren, ging ik echt als bedrijf van start. De contacten met de leveranciers en de

klanten zijn voor mij het leukste. Wijn draait om genieten en levenskunst, daar haal ik ook de meeste voldoening uit.’

‘Ook mijn vrouw heeft jarenlang een succesvol bedrijf gehad dus het ondernemen speelde wel een grote rol in het

gezin. Er werd ook veel over gesproken, zowel over de positieve kanten ervan als de negatieve.’

‘Ik heb veel respect voor de stap die Muriel heeft gezet. En natuurlijk ook dat ze er ook heel succesvol mee is

geworden. Het feit dat ze in 2015 verkozen is tot financieel planner van het jaar geeft aan dat ze hier helemaal op

haar plek is.’

MURIEL PALM-KAMSMA, EIGENAAR VAN KAMSMA FINANCIEEL ADVIES‘Mijn moeder had een zaak met interieurdesign en verlichting. Ik hielp haar regelmatig mee in

de winkel. Maar dan niet in de verkoop, maar juist in de administratie. Het was dus al vroeg

duidelijk dat mijn voorkeur bij financiële zaken lag.’

‘In eerste instantie ben ik na mijn studie bij een groot bedrijf gaan werken. Maar

uiteindelijk miste ik toch het klantencontact én wilde ik graag weer terug naar

Limburg. Toen heb ik dus besloten dat ik voor mezelf zou gaan beginnen.’

‘Het was voor mij niet de vraag óf ik ooit een eigen onderneming zou beginnen,

maar wannéér. Terwijl iedereen zei: begin er niet aan. Maar ik ben blij met

die zelfstandigheid en onafhankelijkheid. Ondernemen zit in mijn genen

en financiële planning is mijn passie, daar word ik vrolijk van.’

‘Mijn ouders vonden het overigens wél meteen een goed idee en

hebben het direct gesteund. Ze zijn voor mij ook een belangrijk

klankbord. Dan bespreken we bijvoorbeeld hoe je met een

bepaalde soort klant om zou moeten gaan. Of wat een

logische volgende stap zou kunnen zijn om te zetten.

Maar we helpen elkaar ook soms op een hele

praktische manier. Als ik een pittige mail wil

sturen, gaat hij eerst altijd nog even langs

mijn vader.’

Contact met de klant

‘Een pittige mail gaat eerst nog

even langs mijn vader’

FEITENNAAM /

JAN KAMSMA

OPRICHTER VAN /

VINISOL

MEERSSEN

NAAM /

MURIEL PALM-KAMSMA

OPRICHTER VAN /

KAMSMA FINANCIEEL

ADVIES

FinancialFocus-P25-31/Portretten.indd 28 21-12-15 12:30

Page 29: Financial Focus 01 2016

FINANCIAL FOCUS 29

PORTRET: ONDERNEMERS

FinancialFocus-P25-31/Portretten.indd 29 21-12-15 12:30

28 FINANCIAL FOCUS

PORTRET

Wijnhandelaar en financieel planner

JAN KAMSMA, EIGENAAR VAN VINISOL MEERSSEN, IMPORTEUR VAN ITALIAANSE KWALITEITSWIJNEN‘Het wijnhuis is van start gegaan in de periode dat ik ook commercieel directeur van zorgverzekeraar CZ was.

Binnen CZ was ik ook aan het “ondernemen”, want ik moest als directeur het bedrijf staande houden binnen alle

concurrentie. Daar heb ik veel van geleerd.’

‘Vinisol is begonnen vanuit een hobby die al snel een passie werd. Nadat ik Italië in 1974 als wijnland had ontdekt,

heb ik veel van mijn vrije tijd gestoken in de wijn. Maar pas nadat Fons Stevens van restaurant Juliana mij vroeg of ik

ook Italiaanse wijnen aan hem kon leveren, ging ik echt als bedrijf van start. De contacten met de leveranciers en de

klanten zijn voor mij het leukste. Wijn draait om genieten en levenskunst, daar haal ik ook de meeste voldoening uit.’

‘Ook mijn vrouw heeft jarenlang een succesvol bedrijf gehad dus het ondernemen speelde wel een grote rol in het

gezin. Er werd ook veel over gesproken, zowel over de positieve kanten ervan als de negatieve.’

‘Ik heb veel respect voor de stap die Muriel heeft gezet. En natuurlijk ook dat ze er ook heel succesvol mee is

geworden. Het feit dat ze in 2015 verkozen is tot financieel planner van het jaar geeft aan dat ze hier helemaal op

haar plek is.’

MURIEL PALM-KAMSMA, EIGENAAR VAN KAMSMA FINANCIEEL ADVIES‘Mijn moeder had een zaak met interieurdesign en verlichting. Ik hielp haar regelmatig mee in

de winkel. Maar dan niet in de verkoop, maar juist in de administratie. Het was dus al vroeg

duidelijk dat mijn voorkeur bij financiële zaken lag.’

‘In eerste instantie ben ik na mijn studie bij een groot bedrijf gaan werken. Maar

uiteindelijk miste ik toch het klantencontact én wilde ik graag weer terug naar

Limburg. Toen heb ik dus besloten dat ik voor mezelf zou gaan beginnen.’

‘Het was voor mij niet de vraag óf ik ooit een eigen onderneming zou beginnen,

maar wannéér. Terwijl iedereen zei: begin er niet aan. Maar ik ben blij met

die zelfstandigheid en onafhankelijkheid. Ondernemen zit in mijn genen

en financiële planning is mijn passie, daar word ik vrolijk van.’

‘Mijn ouders vonden het overigens wél meteen een goed idee en

hebben het direct gesteund. Ze zijn voor mij ook een belangrijk

klankbord. Dan bespreken we bijvoorbeeld hoe je met een

bepaalde soort klant om zou moeten gaan. Of wat een

logische volgende stap zou kunnen zijn om te zetten.

Maar we helpen elkaar ook soms op een hele

praktische manier. Als ik een pittige mail wil

sturen, gaat hij eerst altijd nog even langs

mijn vader.’

Contact met de klant

‘Een pittige mail gaat eerst nog

even langs mijn vader’

FEITENNAAM /

JAN KAMSMA

OPRICHTER VAN /

VINISOL

MEERSSEN

NAAM /

MURIEL PALM-KAMSMA

OPRICHTER VAN /

KAMSMA FINANCIEEL

ADVIES

FinancialFocus-P25-31/Portretten.indd 28 21-12-15 12:30

Page 30: Financial Focus 01 2016

30 FINANCIAL FOCUS

FEITENNAAM /

LEEN VERHAGEN

(STAAND)

OUD-EIGENAAR VAN /

AARDAPPELGROOTHANDEL

VERHAGEN

NAAM /

MARC VERHAGEN

MEDE-OPRICHTER VAN /

WEEKENDESK EN DE

BONGO BONNEN

NU EIGENAAR VAN /

UITGEVERIJ LUSTER

PORTRET

Aardappelgroothandel en uitgever

LEEN VERHAGEN, VOORMALIG EIGENAAR VAN AARDAPPELGROOTHANDEL VERHAGEN‘Als ik een cijfer voor het ondernemerschap zou moeten geven, dan geef ik Marc een hoger cijfer dan mezelf.

Waarom? Kijk wat hij heeft weten op te bouwen. Na de verkoop van zijn eerste bedrijf was hij financieel

onafhankelijk. Zo succesvol ben ik met de aardappelenhandel nooit geweest.’

‘Toen hij uiteindelijk écht de eerste stap als ondernemer zette, ben ik daarover wel bezorgd geweest. Hij had een

goed salaris en dat gaf hij toch maar zomaar op. Maar die zorgen heb ik nooit met hem gedeeld. Ik zag wel dat hij

de risico’s duidelijk in kaart had gebracht en dat gaf me vertrouwen. En dat vertrouwen heeft hij nooit beschaamd.’

‘Hij had een paar jaar daarvoor al afscheid van de aardappelhandel genomen. Daar had ik geen hartzeer over hoor.

Ik was op dat moment alleen nog aandeelhouder in het bedrijf en vond dat hij moest doen wat hij wilde doen.

Bovendien was het bedrijf ook bij mijn opvolger in goede handen.’

‘We bespreken natuurlijk niet alle kleinigheden die bij het ondernemen horen, maar als er grotere beslissingen

spelen, dan hebben we het daar samen wel over. Maar ik geef alleen advies, hij weet beter dan ik wat goed voor

zijn zaak is.’

MARC VERHAGEN, BEDENKER VAN DE BONGO BON EN EIGENAAR VAN UITGEVERIJ LUSTER‘Het ondernemen is me wel met de paplepel ingegoten. Die eigen verantwoordelijkheid, de vrijheid,

zelf bepalen wanneer je werkt. Dat vond ik allemaal al vroeg aantrekkelijk klinken. Toch ben

ik na mijn afstuderen eerst in het familiebedrijf begonnen. Van 1994 tot 1996 was ik daar

werkzaam maar het bleek toch niet te zijn wat ik wilde. Na een korte tijd in de reclame

ben ik in 2000 met een compagnon begonnen in België met het bedrijf Weekendesk.

Later hebben we de Bongo bon geïntroduceerd.’

‘Ik kende mijn compagnon nog van mijn studie en we hadden altijd al het plan

om ooit samen iets te starten. Ook hij komt uit een ondernemersgezin, dus

we begrepen van elkaar wel waarom dat idee zo trok.’

‘Van huis uit heb ik een duidelijke financiële nuchterheid

meegekregen. Geen avonturen beginnen, zeker niet met geleend

geld. Daarnaast was het thuis ook: afspraak is afspraak. Ook

al komt dat ooit nadelig voor jou uit.’

‘Mijn eerste bedrijf is uiteindelijk verkocht. Daarna

ben ik de uitgeverij Luster gestart. Het succes van

Weekendesk en Bongo was het juiste idee op

het juiste moment. Dat is voor een deel ook

geluk hebben. Ik merk dat het succesvol

opzetten van een uitgeverij een stuk

moeilijker is.’

Financiële nuchterheid

‘Hij kan de zaken heel goed

analyseren’

FinancialFocus-P25-31/Portretten.indd 30 21-12-15 12:30

Page 31: Financial Focus 01 2016

FINANCIAL FOCUS 31

PORTRET: ONDERNEMERS

FinancialFocus-P25-31/Portretten.indd 31 21-12-15 12:30

30 FINANCIAL FOCUS

FEITENNAAM /

LEEN VERHAGEN

(STAAND)

OUD-EIGENAAR VAN /

AARDAPPELGROOTHANDEL

VERHAGEN

NAAM /

MARC VERHAGEN

MEDE-OPRICHTER VAN /

WEEKENDESK EN DE

BONGO BONNEN

NU EIGENAAR VAN /

UITGEVERIJ LUSTER

PORTRET

Aardappelgroothandel en uitgever

LEEN VERHAGEN, VOORMALIG EIGENAAR VAN AARDAPPELGROOTHANDEL VERHAGEN‘Als ik een cijfer voor het ondernemerschap zou moeten geven, dan geef ik Marc een hoger cijfer dan mezelf.

Waarom? Kijk wat hij heeft weten op te bouwen. Na de verkoop van zijn eerste bedrijf was hij financieel

onafhankelijk. Zo succesvol ben ik met de aardappelenhandel nooit geweest.’

‘Toen hij uiteindelijk écht de eerste stap als ondernemer zette, ben ik daarover wel bezorgd geweest. Hij had een

goed salaris en dat gaf hij toch maar zomaar op. Maar die zorgen heb ik nooit met hem gedeeld. Ik zag wel dat hij

de risico’s duidelijk in kaart had gebracht en dat gaf me vertrouwen. En dat vertrouwen heeft hij nooit beschaamd.’

‘Hij had een paar jaar daarvoor al afscheid van de aardappelhandel genomen. Daar had ik geen hartzeer over hoor.

Ik was op dat moment alleen nog aandeelhouder in het bedrijf en vond dat hij moest doen wat hij wilde doen.

Bovendien was het bedrijf ook bij mijn opvolger in goede handen.’

‘We bespreken natuurlijk niet alle kleinigheden die bij het ondernemen horen, maar als er grotere beslissingen

spelen, dan hebben we het daar samen wel over. Maar ik geef alleen advies, hij weet beter dan ik wat goed voor

zijn zaak is.’

MARC VERHAGEN, BEDENKER VAN DE BONGO BON EN EIGENAAR VAN UITGEVERIJ LUSTER‘Het ondernemen is me wel met de paplepel ingegoten. Die eigen verantwoordelijkheid, de vrijheid,

zelf bepalen wanneer je werkt. Dat vond ik allemaal al vroeg aantrekkelijk klinken. Toch ben

ik na mijn afstuderen eerst in het familiebedrijf begonnen. Van 1994 tot 1996 was ik daar

werkzaam maar het bleek toch niet te zijn wat ik wilde. Na een korte tijd in de reclame

ben ik in 2000 met een compagnon begonnen in België met het bedrijf Weekendesk.

Later hebben we de Bongo bon geïntroduceerd.’

‘Ik kende mijn compagnon nog van mijn studie en we hadden altijd al het plan

om ooit samen iets te starten. Ook hij komt uit een ondernemersgezin, dus

we begrepen van elkaar wel waarom dat idee zo trok.’

‘Van huis uit heb ik een duidelijke financiële nuchterheid

meegekregen. Geen avonturen beginnen, zeker niet met geleend

geld. Daarnaast was het thuis ook: afspraak is afspraak. Ook

al komt dat ooit nadelig voor jou uit.’

‘Mijn eerste bedrijf is uiteindelijk verkocht. Daarna

ben ik de uitgeverij Luster gestart. Het succes van

Weekendesk en Bongo was het juiste idee op

het juiste moment. Dat is voor een deel ook

geluk hebben. Ik merk dat het succesvol

opzetten van een uitgeverij een stuk

moeilijker is.’

Financiële nuchterheid

‘Hij kan de zaken heel goed

analyseren’

FinancialFocus-P25-31/Portretten.indd 30 21-12-15 12:30

Page 32: Financial Focus 01 2016

32 FINANCIAL FOCUS

Aangezien uit onderzoek blijkt dat slechts 7% het leuk vindt om

over zijn pensioen na te denken en 48% helemaal niets doet met

pensioen, lijkt me de kans niet groot dat dit onderwerp uw lijstje

van goede voornemens voor dit jaar heeft gehaald.

Pensioen is voor veel mensen ‘iets voor later’ en dat nodigt niet

uit om er nú alvast goed over na te denken. Onze hersenen

werken ook niet mee. Voor de hersenen is er geen verschil

tussen het beeld dat u van uzelf hebt op oudere leeftijd en het

beeld van een onbekende. Dat zet niet aan tot het nemen van

noodzakelijke stappen, want wie wil er nu geld opzij gaan

leggen voor een wildvreemde? Tenslotte is de associatie met

ouder worden toch nog altijd negatief: ziektes, dood. Daar

wilt u liever niet aan denken. En dus vermijdt u ook liever het

onderwerp pensioen.

Toch zijn de cijfers verontrustend genoeg om in actie te komen.

Slechts 16% spaart bij voor zijn pensioen terwijl eigenlijk

35% dat zou móeten doen. Ongeveer de helft denkt te weinig

pensioen op te bouwen. En één op de vijf mensen zal uiteindelijk

onder zijn gewenste minimumniveau uitkomen wanneer er niets

wordt ondernomen.

De stap te zetten om het pensioenplaatje nu echt eens helder

te krijgen, voelt voor menigeen als een ritje in de achtbaan. Je

weet niet zo goed wat er allemaal nog aan zit te komen. Toch

kunt u in een persoonlijk gesprek van een uurtje waarschijnlijk

al een heel goed beeld krijgen of u er goed, matig of waardeloos

voor staat. En welke mogelijkheden u heeft om uw situatie te

verbeteren. Dat klinkt toch als een kleine investering voor uzelf

of, als u ondernemer bent, voor uw werknemers?

Voor vrijwel iedereen komt er wel een moment waarop

u gedwóngen wordt om uw pensioensituatie onder ogen

te zien. Omdat de geldverstrekker van de hypotheek de

cijfers bijvoorbeeld wilt hebben. Bent u een directeur-

grootaandeelhouder? Dan is de kans groot dat u dit jaar al eens

moet gaan nadenken over uw oude dag. Er staan namelijk een

aantal wijzigingen op stapel die gevolgen gaan hebben voor het

opbouwen van pensioen in eigen beheer.

Zie zo’n moment niet als een straf maar als een zegen. Want de

tijd die u nu even besteedt aan uw pensioen, kan het verschil

uitmaken tussen de laatste jaren van uw leven slijten in een

verzorgingstehuis achter de geraniums of met uw vrienden uit de

zorgvilla op de tiende hole van de nabij gelegen golfbaan. Daar

heeft u toch wel een uurtje voor over?

60 minuten voor na uw 60steHoe wilt u over een aantal jaar van uw

pensioen genieten? Waarschijnlijk heeft

u daar al wel over nagedacht. Maar

heeft u ook al eens uitgezocht of uw

pensioensituatie daarvoor wel toereikend

is? Met de investering van een uurtje wordt

u waarschijnlijk al een hoop wijzer.

PERSOONLIJK

MASHA BRIL

Pensioenexpert [email protected]

ONLINE

financialfocus.nl > specialisten > Masha Bril

twitter > @mashabril

Foto

: Tr

istan

Col

ange

lo

FinancialFocus-P32-33/Column.indd 32 21-12-15 11:27

Page 33: Financial Focus 01 2016

FINANCIAL FOCUS 33

COLUMN

MEER PENSIOEN?

Bekijk de artikelen van Masha Bril op

www.financialfocus.nl

Foto

: Mar

k As

thoff

Foto

: Tr

istan

Col

ange

lo

FinancialFocus-P32-33/Column.indd 33 21-12-15 11:27

32 FINANCIAL FOCUS

Aangezien uit onderzoek blijkt dat slechts 7% het leuk vindt om

over zijn pensioen na te denken en 48% helemaal niets doet met

pensioen, lijkt me de kans niet groot dat dit onderwerp uw lijstje

van goede voornemens voor dit jaar heeft gehaald.

Pensioen is voor veel mensen ‘iets voor later’ en dat nodigt niet

uit om er nú alvast goed over na te denken. Onze hersenen

werken ook niet mee. Voor de hersenen is er geen verschil

tussen het beeld dat u van uzelf hebt op oudere leeftijd en het

beeld van een onbekende. Dat zet niet aan tot het nemen van

noodzakelijke stappen, want wie wil er nu geld opzij gaan

leggen voor een wildvreemde? Tenslotte is de associatie met

ouder worden toch nog altijd negatief: ziektes, dood. Daar

wilt u liever niet aan denken. En dus vermijdt u ook liever het

onderwerp pensioen.

Toch zijn de cijfers verontrustend genoeg om in actie te komen.

Slechts 16% spaart bij voor zijn pensioen terwijl eigenlijk

35% dat zou móeten doen. Ongeveer de helft denkt te weinig

pensioen op te bouwen. En één op de vijf mensen zal uiteindelijk

onder zijn gewenste minimumniveau uitkomen wanneer er niets

wordt ondernomen.

De stap te zetten om het pensioenplaatje nu echt eens helder

te krijgen, voelt voor menigeen als een ritje in de achtbaan. Je

weet niet zo goed wat er allemaal nog aan zit te komen. Toch

kunt u in een persoonlijk gesprek van een uurtje waarschijnlijk

al een heel goed beeld krijgen of u er goed, matig of waardeloos

voor staat. En welke mogelijkheden u heeft om uw situatie te

verbeteren. Dat klinkt toch als een kleine investering voor uzelf

of, als u ondernemer bent, voor uw werknemers?

Voor vrijwel iedereen komt er wel een moment waarop

u gedwóngen wordt om uw pensioensituatie onder ogen

te zien. Omdat de geldverstrekker van de hypotheek de

cijfers bijvoorbeeld wilt hebben. Bent u een directeur-

grootaandeelhouder? Dan is de kans groot dat u dit jaar al eens

moet gaan nadenken over uw oude dag. Er staan namelijk een

aantal wijzigingen op stapel die gevolgen gaan hebben voor het

opbouwen van pensioen in eigen beheer.

Zie zo’n moment niet als een straf maar als een zegen. Want de

tijd die u nu even besteedt aan uw pensioen, kan het verschil

uitmaken tussen de laatste jaren van uw leven slijten in een

verzorgingstehuis achter de geraniums of met uw vrienden uit de

zorgvilla op de tiende hole van de nabij gelegen golfbaan. Daar

heeft u toch wel een uurtje voor over?

60 minuten voor na uw 60steHoe wilt u over een aantal jaar van uw

pensioen genieten? Waarschijnlijk heeft

u daar al wel over nagedacht. Maar

heeft u ook al eens uitgezocht of uw

pensioensituatie daarvoor wel toereikend

is? Met de investering van een uurtje wordt

u waarschijnlijk al een hoop wijzer.

PERSOONLIJK

MASHA BRIL

Pensioenexpert [email protected]

ONLINE

financialfocus.nl > specialisten > Masha Bril

twitter > @mashabril

Foto

: Tr

istan

Col

ange

lo

FinancialFocus-P32-33/Column.indd 32 21-12-15 11:27

Page 34: Financial Focus 01 2016

34 FINANCIAL FOCUS

Kickstarter: maakt het mogelijk

FINANCIËLE STEUN IN RUIL VOOR EEN BEDANKJE OF CADEAUTJE

FinancialFocus-P34-39/Feature.indd 34 21-12-15 11:37

Page 35: Financial Focus 01 2016

FINANCIAL FOCUS 35

FEATURE

Een bedankje, dat is wat u krijgt. En soms

een cadeautje. Maar in ruil voor uw fi nanciële

bijdrage aan een Kickstarter-project krijgt

u geen aandelen, obligaties of geld. U doet

vooral mee omdat u wilt dat het product

het leven ziet. En in veel gevallen levert dat

duizenden of zelfs miljoenen dollars op.

ARTIKELONLINE LEZEN?

www.fi nancialfocus.nl

LET’S EXPLOREKILIAN IDSINGA

FACTSKICKSTARTPROJECT /

MAGAZINE

DOEL/

EEN GEDRUKT MAGAZINE BIEDT EEN

LEZER EEN UNIEKE ERVARING: DE GEUR

EN STRUCTUUR VAN HET PAPIER EN EEN

PRACHTIG WERK MET MOOIE VERHALEN

VOOR OP DE BOEKENPLANK

BACKERS /

221

OPBRENGST /

9.606 euro

FinancialFocus-P34-39/Feature.indd 35 21-12-15 16:30

34 FINANCIAL FOCUS

Kickstarter: maakt het mogelijk

FINANCIËLE STEUN IN RUIL VOOR EEN BEDANKJE OF CADEAUTJE

FinancialFocus-P34-39/Feature.indd 34 21-12-15 11:37

Page 36: Financial Focus 01 2016

36 FINANCIAL FOCUS

Beethoven was een moderne componist. Hij

was één van de eerste kunstenaars – en zeker

de bekendste – die voor zijn levensonderhoud

niet afhankelijk was van een dienstverband.

Hij ontving giften van beschermheren, maar

daar stond niet tegenover dat hij voor hen

Kapellmeister of hofcomponist was. Het

werk dat hij onder hun bescherming schreef,

verkocht hij ook aan hen; het was geen

tegenprestatie.

Hoe modern het in die tijd ook was, het

klinkt voor ons wat vreemd en ouderwets. De

mecenas – zo heet de rol van de min of meer

belangeloze beschermer van de kunsten – is

iemand die we zeker in Nederland met een

vergrootglas moeten zoeken. Het instituut

bestaat niet of nauwelijks meer. En toch is

Kickstarter een wereldsucces door juist in

te spelen op de behoefte om zonder grote

tegenprestatie een beginnend bedrijf te helpen.

GRATIS GELDKickstarter is een crowdfundingwebsite en

in 2009 opgericht. Crowdfunding is een

alternatieve vorm van financieren, waarbij

een bedrijf dat financiering nodig heeft zich

rechtstreeks tot potentiële geldschieters wendt.

Dit gebeurt bijna altijd via internet, waar de

onderneming aangeeft hoeveel geld nodig is

en investeerders (dikwijls gewone mensen,

geen professionele financiële partijen) kunnen

aangeven hoeveel ze willen geven.

Het grote verschil met Kickstarter is dat

de ‘investeerders’ geen aandelen in het

bedrijf krijgen, of anderszins financieel

gecompenseerd worden voor het project

dat ze steunen. Donateurs kunnen hooguit

een bedankje of een cadeautje verwachten.

In veel gevallen bestaat dat uit het product

dat is gesteund. En dat werkt. Sinds haar

oprichting heeft Kickstarter al meer dan

twee miljard dollar opgehaald van bijna tien

miljoen gebruikers. Er zijn via Kickstarter

zo’n kwart miljoen projecten begonnen,

waarvan ongeveer veertig procent uiteindelijk

zijn richtbedrag daadwerkelijk heeft weten te

bereiken.

HET HOE EN WAAROM VAN KICKSTARTEREen van de voornaamste redenen voor het

succes van Kickstarter is dat het traditionele

financieringskanalen omzeilt. Kleine bedrijven

en beginnende ondernemers kunnen vaak niet

aan de benodigde leningen komen om hun idee

te realiseren. Een lening bij een bank loskrijgen

DE DRIE NEDERLANDSE SUCCESSEN

Kickstarter is ook in Nederland actief. En dat is een succes. De ontwikkelaars van Awesomenauts haalden meer dan drieëneenhalf ton op om hun 2D-game uit te breiden. Dat was bijna drie keer meer dan hun richtbedrag. Zij zijn voorals-nog het grootste Kickstarter-succes uit Nederland. Op de tweede plaats worden ze gevolgd door het bedrijf dat Homey bedacht. Homey is een apparaat waarmee u via spraakcommando’s alle apparaten in uw woonkamer aan kunt sturen. Homey haalde meer dan tweehonderdduizend euro op. De derde plaats is voor de slimme tas Phorce. Phorce is een accupack en tas in een. Op Kickstarter haalde het project voor deze praktische tas bijna honderdzes-tigduizend dollar op.

OUYAJULIE UHRMAN

FACTSKICKSTARTPROJECT /

VIDEO CONSOLE

DOEL/

BETAALBARE CONSOLE

BACKERS /

63.416

OPBRENGST /

8.596.474 dollar

FinancialFocus-P34-39/Feature.indd 36 21-12-15 11:37

Page 37: Financial Focus 01 2016

XXX

FINANCIAL FOCUS 37

voor een ongetest product is buitengewoon

moeilijk. Geld van een andersoortige

investeerder aannemen, verplicht dikwijls

tot tegenprestaties en verlies van volledige

zeggenschap over de onderneming. Daar zijn

goede redenen voor, maar beide opties zijn

voor ondernemers vaak onwenselijk.

Kickstarter is dus uitdrukkelijk geen

investeringsplatform. Wie snel rijk wil

worden door een slimme investering en

een fijn rendement moet hier niet wezen.

Kickstarter werkt anders. Het is heel simpel:

een ondernemer gaat naar de website van

Kickstarter, klikt daar aan dat hij een project

wil beginnen, voert een minimumbedrag in dat

hij op wil halen (het ‘richtbedrag’), schrijft

een pitch en het feest kan beginnen.

En die producten kunnen dus van alles zijn.

Een Nederlandse lifestyle-journalist was

LEM Let’s Explore Magazine

“27 verhalen uit de hele wereld...”

“...in een prachtig vormgegeven magazine

met heel veel foto’s”

FinancialFocus-P34-39/Feature.indd 37 21-12-15 11:38

36 FINANCIAL FOCUS

Beethoven was een moderne componist. Hij

was één van de eerste kunstenaars – en zeker

de bekendste – die voor zijn levensonderhoud

niet afhankelijk was van een dienstverband.

Hij ontving giften van beschermheren, maar

daar stond niet tegenover dat hij voor hen

Kapellmeister of hofcomponist was. Het

werk dat hij onder hun bescherming schreef,

verkocht hij ook aan hen; het was geen

tegenprestatie.

Hoe modern het in die tijd ook was, het

klinkt voor ons wat vreemd en ouderwets. De

mecenas – zo heet de rol van de min of meer

belangeloze beschermer van de kunsten – is

iemand die we zeker in Nederland met een

vergrootglas moeten zoeken. Het instituut

bestaat niet of nauwelijks meer. En toch is

Kickstarter een wereldsucces door juist in

te spelen op de behoefte om zonder grote

tegenprestatie een beginnend bedrijf te helpen.

GRATIS GELDKickstarter is een crowdfundingwebsite en

in 2009 opgericht. Crowdfunding is een

alternatieve vorm van financieren, waarbij

een bedrijf dat financiering nodig heeft zich

rechtstreeks tot potentiële geldschieters wendt.

Dit gebeurt bijna altijd via internet, waar de

onderneming aangeeft hoeveel geld nodig is

en investeerders (dikwijls gewone mensen,

geen professionele financiële partijen) kunnen

aangeven hoeveel ze willen geven.

Het grote verschil met Kickstarter is dat

de ‘investeerders’ geen aandelen in het

bedrijf krijgen, of anderszins financieel

gecompenseerd worden voor het project

dat ze steunen. Donateurs kunnen hooguit

een bedankje of een cadeautje verwachten.

In veel gevallen bestaat dat uit het product

dat is gesteund. En dat werkt. Sinds haar

oprichting heeft Kickstarter al meer dan

twee miljard dollar opgehaald van bijna tien

miljoen gebruikers. Er zijn via Kickstarter

zo’n kwart miljoen projecten begonnen,

waarvan ongeveer veertig procent uiteindelijk

zijn richtbedrag daadwerkelijk heeft weten te

bereiken.

HET HOE EN WAAROM VAN KICKSTARTEREen van de voornaamste redenen voor het

succes van Kickstarter is dat het traditionele

financieringskanalen omzeilt. Kleine bedrijven

en beginnende ondernemers kunnen vaak niet

aan de benodigde leningen komen om hun idee

te realiseren. Een lening bij een bank loskrijgen

DE DRIE NEDERLANDSE SUCCESSEN

Kickstarter is ook in Nederland actief. En dat is een succes. De ontwikkelaars van Awesomenauts haalden meer dan drieëneenhalf ton op om hun 2D-game uit te breiden. Dat was bijna drie keer meer dan hun richtbedrag. Zij zijn voorals-nog het grootste Kickstarter-succes uit Nederland. Op de tweede plaats worden ze gevolgd door het bedrijf dat Homey bedacht. Homey is een apparaat waarmee u via spraakcommando’s alle apparaten in uw woonkamer aan kunt sturen. Homey haalde meer dan tweehonderdduizend euro op. De derde plaats is voor de slimme tas Phorce. Phorce is een accupack en tas in een. Op Kickstarter haalde het project voor deze praktische tas bijna honderdzes-tigduizend dollar op.

OUYAJULIE UHRMAN

FACTSKICKSTARTPROJECT /

VIDEO CONSOLE

DOEL/

BETAALBARE CONSOLE

BACKERS /

63.416

OPBRENGST /

8.596.474 dollar

FinancialFocus-P34-39/Feature.indd 36 21-12-15 11:37

Page 38: Financial Focus 01 2016

38 FINANCIAL FOCUS

onlangs de eerste die er ooit in slaagde om

een geurtje via Kickstarter gefi nancierd te

krijgen. Hoewel het project nog loopt, heeft hij

inmiddels meer dan zes keer het richtbedrag

binnengehaald. Maar op Kickstarter worden

ook videogames, koelboxen en vele andere

producten gerealiseerd. Alles wat geschikt is

om te crowdfunden, heeft er zijn plek.

De meest succesvolle categorie is overigens

muziek, daarna volgen fi lm en video en

vervolgens boeken en tijdschriften. De meeste

projecten die meer dan een miljoen dollar

wisten op te halen, zitten in de categorieën

games en technologie.

EN DIE DONATEURS DAN?Eigenlijk is het een wonder dat Kickstarter

bestaat. Want wie heeft nu ooit willen

investeren in een platform dat winst maakt

afhankelijk van de vrijgevigheid van donateurs?

Kickstarter ontvangt namelijk vijf procent

commissie van het binnengehaalde bedrag.

Kickstarter bleek een gouden greep, maar

waarom werkt het eigenlijk? Natuurlijk, het

omzeilt banken en investeerders, maar dat

is alleen voor de aanbodkant interessant.

Daarmee heeft een donateur niet zoveel te

maken.

Donateurs krijgen, zoals gezegd, niet zoveel.

Het is vergelijkbaar met Beethoven: donateurs

helpen een bepaald product te realiseren; een

product dat zij later kunnen kopen. Voor

deze moderne invulling van het mecenaat is

nog altijd animo. Natuurlijk, veel donateurs

krijgen het product waarvoor zij intekenen,

maar niet altijd en niet altijd gratis – soms

is er hooguit korting. De meerwaarde voor

donateurs die alleen een bedankje krijgen, is

dat zij meehelpen een product te realiseren

dat ze anders niet hadden kunnen kopen.

En natuurlijk levert het helpen van een jong

bedrijf ook een goed gevoel op.

WAAR GELD IS, IS FRAUDE …Zoals gezegd is het starten van een project

bij Kickstarter kinderlijk eenvoudig. Voor

DE DRIE GROOTSTE INTERNATIONALE SUCCESSEN

Pebble, of voluit: de Pebble Technology Corporation, heeft maar liefst twee noteringen in de lijst met de drie succesvolste Kickstarter-projecten. Op nummer één en drie staan Peb-ble-smartwatches, computers voor om de pols. Wat Pebble bijzonder maakt is dat de horlo-ges te customizen zijn; het nieuwe uiterlijk van uw polsjuweel is gewoon te downloaden. Voor beide versies zijn respectievelijk meer dan twintig en meer dan tien miljoen dollar opgehaald. Op nummer twee staat de zogenaamde ‘Coolest fridge’, een multifunctionele koelbox/blen-der/alleskunner die dertien miljoen dollar ophaalde.

bezoekers is het vervolgens niet altijd

gemakkelijk om te verifi ëren of de partij die

er achter zit wel te vertrouwen is. Mooie

plaatjes en een gelikt fi lmpje kunnen potentiële

geldschieters al snel over de streep helpen. Het

is dan ook niet zo vreemd dat het een aantal

keer (bijna) fout is gegaan.

Wat werkt fraude bij Kickstarter in de hand?

Een campagne op Kickstarter duurt een

bepaalde periode. Is het gewenste bedrag in die

tijd opgehaald, dan ontvangt de eigenaar van

de campagne zijn geld en is het de bedoeling

dat hij uiteindelijk zijn beloftes nakomt. Maar

Kickstarter stelt zelf uitdrukkelijk dat het

daarvoor geen garanties afgeeft. Wel probeert

Kickstarter sinds mei 2014 de identiteit van

de starter van een campagne te verifi ëren. En

vertrouw je een campagne toch niet helemaal,

dan kun je ‘m aanmelden bij Kickstarter en

wordt een campagne eventueel onderzocht.

Maar het loopt ook nog wel eens verkeerd af.

Zo wist de campagne voor het bordspel The

Doom That Came To Atlantic City 122.000

THE WONDERLAND BOOK

KIRSTY MITCHELL

FACTSFOTOBOEK /

FINE ART

KICKSTARTPROJECT /

BOEK

DOEL/

MITCHELL MAAKT

FANTASIEVOLLE PORTRETTEN

VAN FICTIEVE FIGUREN. DE

INSPIRATIE KOMT VOORT UIT

DE VERHALEN VAN HAAR TE

VROEG OVERLEDEN MOEDER

EN HAAR EIGEN FANTASIE.

BACKERS /

2399

OPBRENGST /

334.170 dollar

FinancialFocus-P34-39/Feature.indd 38 21-12-15 16:30

Page 39: Financial Focus 01 2016

XXX

FINANCIAL FOCUS 39

dollar op te halen en te innen. Daarna besloot

de maker echter dat hij het toch niet zo zag

zitten om het product daadwerkelijk te gaan

maken. Hij liet nog wel weten dat hij zich

had verkeken op zijn eigen ervaring en dat

er sprake was van juridische en technische

problemen. De geldschieters konden naar hun

centen fl uiten. Uit een recent onderzoek blijkt

dat dit geen uitzondering is. Maar liefst in

9% van de gevallen blijken geldschieters geen

product te ontvangen of een product te krijgen

dat niet voldoet aan de eerdere beloftes.

Bij de game Mythic: The Story of Gods and

Men ging het ook bijna fout. In de campagne

werd hoog opgegeven over de ervaring van

het team met het produceren van dit soort

computerspellen. Het bleek echter allemaal

gelogen te zijn. De campagne haalde in rap

tempo geld binnen maar voordat de termijn

verstreken was, werd de fraude ontdekt en

kregen de geldschieters hun geld terug.

Overigens lukte het Encik Farhan ook om de

boel een tijd lang te fl essen, maar dan via de

andere kant. Hij fi nancierde verschillende

campagnes met zijn creditcard, wachtte

vervolgens totdat hij zijn product binnen had

en annuleerde daarna zijn betaling. Dat lukte

hem een keer of honderd voordat Kickstarter

zijn systeem aanpaste en ervoor zorgde dat

deze vorm van fraude minder gemakkelijk

geworden is.

NEDERLANDSE INITIATIEVENHet succes van Kickstarter is andere partijen

ook opgevallen. In Nederland is vooral

Geldvoorelkaar een belangrijke concurrent.

Maar dit is meer een investeringsplatform.

Opgezet door twee oud-bankdirecteuren,

belooft het investeerders van een gerealiseerd

project een mooi rendement van zeven

procent per jaar. Aanhangers van sociale

en milieuvriendelijke initiatieven kunnen in

Nederland terecht bij CrowdAboutNow.nl.

Autoruildienst SnappCar haalde daar meer

dan een half miljoen op.

Crowdfunding is wereldwijd een succes.

Kickstarter is de vreemde eend in de bijt,

doordat het investeerders terugschaalt tot

donateurs die een bedankje of een product

krijgen. Niets meer. Het succes moeten

we toch echt zoeken in iets wat lange tijd

is weggeweest: mensen willen nog altijd

bijdragen aan een mooi product.

PEBBLEERIC MIGICOVSKY

FACTSKICKSTARTPROJECT /

PEBBLE SMART WATCH

DOEL /

EEN SMARTWATCH DIE DE

GEBRUIKER GEHEEL NAAR

ZIJN HAND KAN ZETTEN.

BACKERS /

78.471

OPBRENGST /

20.338.986 dollar

Photo b

y Fire

box.co

m/REX

FinancialFocus-P34-39/Feature.indd 39 21-12-15 16:32

38 FINANCIAL FOCUS

onlangs de eerste die er ooit in slaagde om

een geurtje via Kickstarter gefi nancierd te

krijgen. Hoewel het project nog loopt, heeft hij

inmiddels meer dan zes keer het richtbedrag

binnengehaald. Maar op Kickstarter worden

ook videogames, koelboxen en vele andere

producten gerealiseerd. Alles wat geschikt is

om te crowdfunden, heeft er zijn plek.

De meest succesvolle categorie is overigens

muziek, daarna volgen fi lm en video en

vervolgens boeken en tijdschriften. De meeste

projecten die meer dan een miljoen dollar

wisten op te halen, zitten in de categorieën

games en technologie.

EN DIE DONATEURS DAN?Eigenlijk is het een wonder dat Kickstarter

bestaat. Want wie heeft nu ooit willen

investeren in een platform dat winst maakt

afhankelijk van de vrijgevigheid van donateurs?

Kickstarter ontvangt namelijk vijf procent

commissie van het binnengehaalde bedrag.

Kickstarter bleek een gouden greep, maar

waarom werkt het eigenlijk? Natuurlijk, het

omzeilt banken en investeerders, maar dat

is alleen voor de aanbodkant interessant.

Daarmee heeft een donateur niet zoveel te

maken.

Donateurs krijgen, zoals gezegd, niet zoveel.

Het is vergelijkbaar met Beethoven: donateurs

helpen een bepaald product te realiseren; een

product dat zij later kunnen kopen. Voor

deze moderne invulling van het mecenaat is

nog altijd animo. Natuurlijk, veel donateurs

krijgen het product waarvoor zij intekenen,

maar niet altijd en niet altijd gratis – soms

is er hooguit korting. De meerwaarde voor

donateurs die alleen een bedankje krijgen, is

dat zij meehelpen een product te realiseren

dat ze anders niet hadden kunnen kopen.

En natuurlijk levert het helpen van een jong

bedrijf ook een goed gevoel op.

WAAR GELD IS, IS FRAUDE …Zoals gezegd is het starten van een project

bij Kickstarter kinderlijk eenvoudig. Voor

DE DRIE GROOTSTE INTERNATIONALE SUCCESSEN

Pebble, of voluit: de Pebble Technology Corporation, heeft maar liefst twee noteringen in de lijst met de drie succesvolste Kickstarter-projecten. Op nummer één en drie staan Peb-ble-smartwatches, computers voor om de pols. Wat Pebble bijzonder maakt is dat de horlo-ges te customizen zijn; het nieuwe uiterlijk van uw polsjuweel is gewoon te downloaden. Voor beide versies zijn respectievelijk meer dan twintig en meer dan tien miljoen dollar opgehaald. Op nummer twee staat de zogenaamde ‘Coolest fridge’, een multifunctionele koelbox/blen-der/alleskunner die dertien miljoen dollar ophaalde.

bezoekers is het vervolgens niet altijd

gemakkelijk om te verifi ëren of de partij die

er achter zit wel te vertrouwen is. Mooie

plaatjes en een gelikt fi lmpje kunnen potentiële

geldschieters al snel over de streep helpen. Het

is dan ook niet zo vreemd dat het een aantal

keer (bijna) fout is gegaan.

Wat werkt fraude bij Kickstarter in de hand?

Een campagne op Kickstarter duurt een

bepaalde periode. Is het gewenste bedrag in die

tijd opgehaald, dan ontvangt de eigenaar van

de campagne zijn geld en is het de bedoeling

dat hij uiteindelijk zijn beloftes nakomt. Maar

Kickstarter stelt zelf uitdrukkelijk dat het

daarvoor geen garanties afgeeft. Wel probeert

Kickstarter sinds mei 2014 de identiteit van

de starter van een campagne te verifi ëren. En

vertrouw je een campagne toch niet helemaal,

dan kun je ‘m aanmelden bij Kickstarter en

wordt een campagne eventueel onderzocht.

Maar het loopt ook nog wel eens verkeerd af.

Zo wist de campagne voor het bordspel The

Doom That Came To Atlantic City 122.000

THE WONDERLAND BOOK

KIRSTY MITCHELL

FACTSFOTOBOEK /

FINE ART

KICKSTARTPROJECT /

BOEK

DOEL/

MITCHELL MAAKT

FANTASIEVOLLE PORTRETTEN

VAN FICTIEVE FIGUREN. DE

INSPIRATIE KOMT VOORT UIT

DE VERHALEN VAN HAAR TE

VROEG OVERLEDEN MOEDER

EN HAAR EIGEN FANTASIE.

BACKERS /

2399

OPBRENGST /

334.170 dollar

FinancialFocus-P34-39/Feature.indd 38 21-12-15 16:30

Page 40: Financial Focus 01 2016

IK VERTREK!WIE, WAT, WAAR EN WAAROM PAKTEN DE NEDERLANDERS HUN KOFFERS?

Canada Nieuw-

zeeland

AustralieVS Zuid-

afrika

HOEVEEL?Grote schepen met wuivende mensen op de kade. Jon-

ge gezinnen op de boot en opa’s en oma’s op de kant.

Dat is het beeld dat bij veel mensen leeft bij ‘emigratie’.

Na de Tweede Wereldoorlog zochten veel Nederlan-

ders hun heil in andere werelddelen.

VOORAL DE EERSTE VIJFTIEN JAREN NA DE TWEEDE

WERELDOORLOG VERTROKKEN VEEL MENSEN NAAR

LANDEN ALS CANADA, DE VERENIGDE STATEN,

AUSTRALIË, NIEUW-ZEELAND EN ZUID-AFRIKA.

1945 19521946 1950

HET TOPJAAR WAS 1952, TOEN

PER SALDO BIJNA 50.000 MENSEN

NAAR ÉÉN VAN DEZE LANDEN

VERTROKKEN.

40 FINANCIAL FOCUS

1995

2005

2014

1000 - 3000 emigranten4000 - 5000 emigranten

6000 - 16.000 emigranten

14.000 - 19.000 emigranten

35.000 - 80.000 emigranten

EMIGRATIE PER WERELDDEEL

1995 2005 2014

1995

2005

2014

1995

2005

2014

emigranten x 1000

1995

2005

2014

Australie

Afrika

Amerika

Europa

Azië

WAARHEEN?

..

FinancialFocus-P40-41/Infographic.indd 40 21-12-15 11:39

Page 41: Financial Focus 01 2016

EMIGRATIE

DE JAREN 1946, 1950 EN 1958 KWAMEN ER JUIST OOK VEEL MENSEN

TERUG VANWEGE DE OMVANGRIJKE REPATRIËRINGSGOLVEN

VANUIT NEDERLANDS-INDIË (LATER INDONESIË).

19581960

MIGRATIEMOTIEVEN

BEVOLKINGSGROEI

Vooral jonge stellen kiezen

voor een nieuw bestaan. Meest

voorkomende motieven: HUIZENTEKORTECONOMIE ANGST WOIII

0

30000

60000

90000

120000

150000

2014201320122011201020092008200720062005200420032002200120001999199819971996

0

30000

-30000

60000

-60000

90000

120000

150000

20102000

19901980

19701960

19501960

Emigratie

Migratiesaldo

WAAROM?Sinds 2008 is niet alleen het

aantal autochtone emigran-

ten gedaald, ook het aandeel

autochtonen dat plannen

heeft om te emigreren is

afgenomen. Degenen die weg

willen uit Nederland noemen

vaker werk als belangrijkste

reden. De rust, ruimte en na-

tuur in het buitenland trekken

nu juist wat minder. Jongeren

willen vaker emigreren dan

ouderen, en dan vooral voor

werk of opleiding.

Westerse allochtoon

Niet - Westerse allochtoon

Autochtoon

Totaal

EMIGRANTEN NAAR HERKOMST

FINANCIAL FOCUS 41Bron cijfers: cbs

FinancialFocus-P40-41/Infographic.indd 41 21-12-15 11:39

IK VERTREK!WIE, WAT, WAAR EN WAAROM PAKTEN DE NEDERLANDERS HUN KOFFERS?

Canada Nieuw-

zeeland

AustralieVS Zuid-

afrika

HOEVEEL?Grote schepen met wuivende mensen op de kade. Jon-

ge gezinnen op de boot en opa’s en oma’s op de kant.

Dat is het beeld dat bij veel mensen leeft bij ‘emigratie’.

Na de Tweede Wereldoorlog zochten veel Nederlan-

ders hun heil in andere werelddelen.

VOORAL DE EERSTE VIJFTIEN JAREN NA DE TWEEDE

WERELDOORLOG VERTROKKEN VEEL MENSEN NAAR

LANDEN ALS CANADA, DE VERENIGDE STATEN,

AUSTRALIË, NIEUW-ZEELAND EN ZUID-AFRIKA.

1945 19521946 1950

HET TOPJAAR WAS 1952, TOEN

PER SALDO BIJNA 50.000 MENSEN

NAAR ÉÉN VAN DEZE LANDEN

VERTROKKEN.

40 FINANCIAL FOCUS

1995

2005

2014

1000 - 3000 emigranten4000 - 5000 emigranten

6000 - 16.000 emigranten

14.000 - 19.000 emigranten

35.000 - 80.000 emigranten

EMIGRATIE PER WERELDDEEL

1995 2005 2014

1995

2005

2014

1995

2005

2014

emigranten x 1000

1995

2005

2014

Australie

Afrika

Amerika

Europa

Azië

WAARHEEN?

..

FinancialFocus-P40-41/Infographic.indd 40 21-12-15 11:39

Page 42: Financial Focus 01 2016

42 FINANCIAL FOCUS

Sommige gebouwen bepalen de aanblik van een straat, anderen het aangezicht van een stad.

Maar de buitencategorie van architectonische hoogstandjes bepaalt hoe de stedelijke wereld er

uit zal zien. Ze staan aan het begin van een traditie. Welke architectonische mijlpalen bleken meer

dan een meesterwerk te zijn? Wat waren de blauwdrukken voor fabrieken en stadsgezichten in de

twintigste en eenentwintigste eeuw? Dit is, in willekeurige volgorde, de top vijf.

architectuurGebouwen die

een nieuw begin aankondigden

WELKE GEBOUWEN WAREN BAANBREKEND EN

INVLOEDRIJK VOOR DE HEDENDAAGSE ARCHITECTUUR?

FinancialFocus-P42-45 top5.indd 42 21-12-15 12:14

Page 43: Financial Focus 01 2016

FINANCIAL FOCUS 43

TOP 5

MEERTOP 5?

www.fi nancialfocus.nl

GUGGENHEIM MUSEUMVERENIGDE STATENArchitect Frank Lloyd Wright wilde dat het Gug-genheim Museum een ‘tempel van de geest’ zou zijn. In alle gevallen is het Guggenheim Museum uit 1959 een lust voor het oog en bovendien het begin van een traditie. Wright doorbrak met dit gebouw het architectonisch modernisme waarbij vorm noodzakelijkerwijs functie volgt. Daarmee bepaalde hij eveneens hoe musea er tot vandaag de dag uitzien. www.guggenheim.org/new-york

FinancialFocus-P42-45 top5.indd 43 21-12-15 12:14

42 FINANCIAL FOCUS

Sommige gebouwen bepalen de aanblik van een straat, anderen het aangezicht van een stad.

Maar de buitencategorie van architectonische hoogstandjes bepaalt hoe de stedelijke wereld er

uit zal zien. Ze staan aan het begin van een traditie. Welke architectonische mijlpalen bleken meer

dan een meesterwerk te zijn? Wat waren de blauwdrukken voor fabrieken en stadsgezichten in de

twintigste en eenentwintigste eeuw? Dit is, in willekeurige volgorde, de top vijf.

architectuurGebouwen die

een nieuw begin aankondigden

WELKE GEBOUWEN WAREN BAANBREKEND EN

INVLOEDRIJK VOOR DE HEDENDAAGSE ARCHITECTUUR?

FinancialFocus-P42-45 top5.indd 42 21-12-15 12:14

Page 44: Financial Focus 01 2016

44 FINANCIAL FOCUS

SAGRADA FAMÍLIASPANJEDe bouw van de Sagrada Família, een levenswerk dat de architect Antoni Gaudí ruimschoots heeft overleefd, begon in 1882. Naar verwachting is het bouwwerk tussen 2026 en 2028 eindelijk af. Voor veel toeristen is het de voornaamste reden om Barcelona te bezoeken. De Sagrada Família is misschien wel de laatste belangrijke en zeker de meest excentrieke interpretatie van de gotiek.

www.sagradafamilia.org

ECHOVIRENVERENIGDE STATENDit gebouw zou wel eens het meest baanbre-kende bouwwerk van de afgelopen decennia kunnen zijn. Het ontwerp van designers Smith|Allen stelt in estethische zin niets voor, maar de bouwstenen en de manier waarop het gebouwd is, zullen de komende honderd jaar nog van invloed zijn. Echoviren is namelijk het eerste 3D-geprinte stuk architectuur in de geschiedenis. De 585 componenten zijn bovendien gemaakt van biologisch afbreek-baar materiaal.

cargocollective.com/SmithAllen/ECHOVIREN

DITHERINGTON FLAX MILLVERENIGDE KONINKRIJK Het gebouw ziet er niet bijzonder uit. En dat is precies het punt. Ditherington Flax Mill is bijna twee eeuwen de blauwdruk voor fabriekspanden geweest. Het is het eerste gebouw in de wereld met een ijzeren frame en werd in 1797 voltooid. Het ontwerp is van Charles Bage. Het gebouw wordt door de gietijzeren constructie ook wel de ‘grootvader van de wolkenkrabber’ genoemd.

www.fl axmill-maltings.co.uk

FinancialFocus-P42-45 top5.indd 44 21-12-15 12:14

Page 45: Financial Focus 01 2016

FINANCIAL FOCUS 45

TOP 5

HOME INSURANCE BUILDINGVERENIGDE STATENHoewel het Flatiron gebouw in New York veel beken-der is, geldt het Home Insurance Building in Chicago als de eerste echte wolkenkrabber. Het massieve gebouw uit 1885 was 42 meter hoog en telde tien verdiepingen, maar door een stalen frame (uitein-delijk afgekeken van de Ditherington Flax Mill) woog het slechts een derde van wat het gewicht zou zijn geweest als het gebouw volledig in steen gebouwd zou zijn. Het gebouw werd ontworpen door Willem Le Baron Jenney, een pionier in hoogbouw die door dit werk de ‘vader van de Amerikaanse wolkenkrab-ber’ wordt genoemd. Helaas is het gebouw in 1931 gesloopt.

MEERTOP 5?

www.fi nancialfocus.nl

FinancialFocus-P42-45 top5.indd 45 21-12-15 12:14

44 FINANCIAL FOCUS

SAGRADA FAMÍLIASPANJEDe bouw van de Sagrada Família, een levenswerk dat de architect Antoni Gaudí ruimschoots heeft overleefd, begon in 1882. Naar verwachting is het bouwwerk tussen 2026 en 2028 eindelijk af. Voor veel toeristen is het de voornaamste reden om Barcelona te bezoeken. De Sagrada Família is misschien wel de laatste belangrijke en zeker de meest excentrieke interpretatie van de gotiek.

www.sagradafamilia.org

ECHOVIRENVERENIGDE STATENDit gebouw zou wel eens het meest baanbre-kende bouwwerk van de afgelopen decennia kunnen zijn. Het ontwerp van designers Smith|Allen stelt in estethische zin niets voor, maar de bouwstenen en de manier waarop het gebouwd is, zullen de komende honderd jaar nog van invloed zijn. Echoviren is namelijk het eerste 3D-geprinte stuk architectuur in de geschiedenis. De 585 componenten zijn bovendien gemaakt van biologisch afbreek-baar materiaal.

cargocollective.com/SmithAllen/ECHOVIREN

DITHERINGTON FLAX MILLVERENIGDE KONINKRIJK Het gebouw ziet er niet bijzonder uit. En dat is precies het punt. Ditherington Flax Mill is bijna twee eeuwen de blauwdruk voor fabriekspanden geweest. Het is het eerste gebouw in de wereld met een ijzeren frame en werd in 1797 voltooid. Het ontwerp is van Charles Bage. Het gebouw wordt door de gietijzeren constructie ook wel de ‘grootvader van de wolkenkrabber’ genoemd.

www.fl axmill-maltings.co.uk

FinancialFocus-P42-45 top5.indd 44 21-12-15 12:14

Page 46: Financial Focus 01 2016

46 FINANCIAL FOCUS

EXPERTNIEUWS

De keuze voor de executeur krijgt

meestal weinig aandacht bij het

opstellen van het testament.

Jammer, want het kiezen van

de juiste persoon kan veel

ellende rondom de nalatenschap

voorkomen.

Bij de afwikkeling van een

nalatenschap is een belangrijke

rol weggelegd voor de

executeur. Hij of zij bestuurt

de nalatenschap volgens het

testament en voert daarmee de

laatste wil van de overledene uit.

Een zware, maar eervolle taak.

Degene die het testament opstelt,

moet er wel rekening mee houden

dat hij een mogelijk complexe

taak op de schouders van de

executeur laadt.

GRAM HALENHet is gebruikelijk om de partner

of het oudste kind als executeur

in het testament te benoemen.

Maar bedenk dat hierdoor

de partner of kind na het

overlijden lijnrecht tegenover de

familieleden kan komen te staan.

Voor sommige erfgenamen is de

afwikkeling van de nalatenschap

de laatste kans om hun gram te

halen over ongenoegens in het

verleden. Met ruzie tot gevolg. In

zo’n situatie kan het inschakelen

van een externe executeur

uitkomst bieden. Zo had een

echtpaar hun oudste zoon in

beide testamenten tot executeur

benoemd. Toen er ruzie tussen

de zoon en een dochter dreigde

te ontstaan, kozen ze ervoor een

externe executeur te benoemen.

Ze wilden niet dat de kinderen

tegenover elkaar zouden komen

te staan bij de afwikkeling van

de nalatenschap. Zeker nu de

dochter inmiddels een nogal

bazige echtgenoot had, die ook

nog eens advocaat was.

COMPLEXE NALATENSCHAPPENExecuteurs krijgen te maken

met nalatenschappen die

complexer zijn dan in het

verleden. Bijvoorbeeld door het

toenemend aantal ‘samengestelde

gezinnen’. Steeds vaker hebben

partners kinderen uit een

eerdere relatie. Dat maakt de

vererving ingewikkeld en – soms

– emotioneel. Daarnaast kunnen

nalatenschappen complex zijn

omdat testamenten tegenwoordig

zijn gericht op het beperken van

de erfbelasting. Een executeur

kan dit vaak niet doorgronden

zonder de hulp van een

specialist. Maakt de executeur

de verkeerde keuzes, dan kunnen

de erfgenamen hem later ter

verantwoording roepen.

FAMILIEBERAADEen notaris of een specialist

van de bank kan worden

benoemd tot executeur. Of

hem helpen bij het uitvoeren

van zijn taak. Dit kan worden

vastgelegd in het testament. Het

is verstandig om elke vijf jaar

het testament te bekijken en

Op deze pagina’s belichten we enkele interessante fondsen en sectoren voor beleggers. Ook

informeren we u op deze pagina’s over diensten en producten die wellicht voor u interessant zijn.

Wilt u meer lezen over onze expertise en adviezen? Op de website van Financial Focus publiceren

we regelmatig blogs en artikelen met tips, aandachtspunten en onze visie op ontwikkelingen die

relevant kunnen zijn voor uw vermogen.

MARKT EN ECONOMIE

WWW.FINANCIALFOCUS.NL

DE UITVOERDER VAN DE LAATSTE WIL

ARNOUT CANKRIEN

Specialist Bewindvoering en

Executele

[email protected]

zo nodig de benoeming van de

executeur te wijzigen. Het helpt

daarnaast als de opsteller van het

testament bij leven vertelt aan de

betrokkenen wie de executeur

is en waarom deze keuze is

gemaakt. Zo’n familieberaad

kan veel onduidelijkheid en ruzie

voorkomen. Het zorgt bovendien

vaak voor meer begrip voor de

executeur en zijn gecompliceerde

taak.

FinancialFocus-P46-51/Expertise.indd 46 21-12-15 12:06

Page 47: Financial Focus 01 2016

FINANCIAL FOCUS 47

EXPERTISE

RTS

Actuele koersen en fondsnieuwsWilt u op de hoogte blijven van actuele koersontwikkelingen en van ontwikkelingen op de

geld- en kapitaalmarkten? Als u inlogt via internetbankieren vindt u actuele koersinformatie

over aandelen, obligaties en beleggingsfondsen en nog veel meer informatie.

Log in via internetbankieren.

Ga naar Private Banking > Beleggen > Mijn dealingroom

Obligatiebeleggers zien door de

stijging van de marktrente het

rendement op de portefeuille

dalen. Het toevoegen van

een multimanager hedgefund

kan het rendement op een

obligatieportefeuille verhogen.

Het kan voor obligatiebeleggers

aantrekkelijk zijn een hedgefund

aan de portefeuille toe te voegen.

Deze alternatieve beleggingen

combineren de kans op een

aantrekkelijk rendement, met een

risico dat vergelijkbaar is met

dat van een obligatiebelegging.

Deze groep hedgefunds speelt in

op het feit dat obligatiemarkten

niet altijd effi ciënt zijn. Leningen

van overheden en bedrijven

kunnen tijdelijk lager of hoger

geprijsd zijn dan hun werkelijke

waarde. Bijvoorbeeld door een

overname, wetswijziging of

aandeelhoudersactivisme. Goed

geïnformeerde beleggers kunnen

hier op inspelen. Bijvoorbeeld

door te laag gewaardeerde

leningen te kopen of door short

te gaan in overgewaardeerde

stukken. Het Legg Mason

Permal Income Strategy fonds

belegt in de managers die in deze

geavanceerde strategieën zijn

gespecialiseerd. Het fonds biedt

daarmee particuliere beleggers

toegang tot deze alternatieve

strategieën. Bijvoorbeeld om

het rendement op een bestaande

(long-only) obligatieportefeuille

te verhogen.

RENTERISICOHet Legg Mason Permal Income

Strategy fonds belegt in diverse

managers die ieder op hun eigen

manier naar ineffi ciënties op de

obligatiemarkten zoeken. De

spreiding over circa tien managers

en niet-gecorreleerde strategieën

zorgt voor een relatief laag risico.

Het fonds is daarmee interessant

voor onder andere lange termijn

obligatiebeleggers. Die laatste

zien door de verwachte verdere

stijging van de marktrente het

rendement op de obligaties

in de eigen portefeuille dalen.

Toevoegen van een multimanager

fonds kan het renterisico van

de portefeuille als geheel doen

dalen. Het fonds zoekt naar

een aantrekkelijk rendement,

tegen een lager dan gemiddeld

risico. Beoogd is een (totaal)

rendement van circa 6 procent.

De benchmark – de Barclays

Aggregate Bond index – heeft een

gemiddeld jaarrendement van

circa 4 procent.

SPOREN VERDIENDHoewel het fonds sinds augustus

2015 is geregistreerd, hebben

fondshuis Legg Mason Permal

en het fondsteam hun sporen

binnen fondsmanagement al

verdiend. Het fonds belegt

namelijk in de meest liquide

(best verhandelbare) managers

binnen het Permal Fixed Income

PIT VOOR DEOBLIGATIEPORTEFEUILLE

MANUEL HERNANDEZ FERNANDEZ

AA Advisors

[email protected]

Fonds: Legg Mason Permal Income Strategy

ISIN-code: IE00BXRTLD08

Benchmark: Barclays Aggregate Bond index

Holdings. Een fonds voor

institutionele beleggers dat

sinds 1996 door het team wordt

beheerd. Met een fondsomvang

van circa 3 miljard is dit

het grootste multimanager

obligatiefonds ter wereld.

FinancialFocus-P46-51/Expertise.indd 47 21-12-15 12:06

46 FINANCIAL FOCUS

EXPERTNIEUWS

De keuze voor de executeur krijgt

meestal weinig aandacht bij het

opstellen van het testament.

Jammer, want het kiezen van

de juiste persoon kan veel

ellende rondom de nalatenschap

voorkomen.

Bij de afwikkeling van een

nalatenschap is een belangrijke

rol weggelegd voor de

executeur. Hij of zij bestuurt

de nalatenschap volgens het

testament en voert daarmee de

laatste wil van de overledene uit.

Een zware, maar eervolle taak.

Degene die het testament opstelt,

moet er wel rekening mee houden

dat hij een mogelijk complexe

taak op de schouders van de

executeur laadt.

GRAM HALENHet is gebruikelijk om de partner

of het oudste kind als executeur

in het testament te benoemen.

Maar bedenk dat hierdoor

de partner of kind na het

overlijden lijnrecht tegenover de

familieleden kan komen te staan.

Voor sommige erfgenamen is de

afwikkeling van de nalatenschap

de laatste kans om hun gram te

halen over ongenoegens in het

verleden. Met ruzie tot gevolg. In

zo’n situatie kan het inschakelen

van een externe executeur

uitkomst bieden. Zo had een

echtpaar hun oudste zoon in

beide testamenten tot executeur

benoemd. Toen er ruzie tussen

de zoon en een dochter dreigde

te ontstaan, kozen ze ervoor een

externe executeur te benoemen.

Ze wilden niet dat de kinderen

tegenover elkaar zouden komen

te staan bij de afwikkeling van

de nalatenschap. Zeker nu de

dochter inmiddels een nogal

bazige echtgenoot had, die ook

nog eens advocaat was.

COMPLEXE NALATENSCHAPPENExecuteurs krijgen te maken

met nalatenschappen die

complexer zijn dan in het

verleden. Bijvoorbeeld door het

toenemend aantal ‘samengestelde

gezinnen’. Steeds vaker hebben

partners kinderen uit een

eerdere relatie. Dat maakt de

vererving ingewikkeld en – soms

– emotioneel. Daarnaast kunnen

nalatenschappen complex zijn

omdat testamenten tegenwoordig

zijn gericht op het beperken van

de erfbelasting. Een executeur

kan dit vaak niet doorgronden

zonder de hulp van een

specialist. Maakt de executeur

de verkeerde keuzes, dan kunnen

de erfgenamen hem later ter

verantwoording roepen.

FAMILIEBERAADEen notaris of een specialist

van de bank kan worden

benoemd tot executeur. Of

hem helpen bij het uitvoeren

van zijn taak. Dit kan worden

vastgelegd in het testament. Het

is verstandig om elke vijf jaar

het testament te bekijken en

Op deze pagina’s belichten we enkele interessante fondsen en sectoren voor beleggers. Ook

informeren we u op deze pagina’s over diensten en producten die wellicht voor u interessant zijn.

Wilt u meer lezen over onze expertise en adviezen? Op de website van Financial Focus publiceren

we regelmatig blogs en artikelen met tips, aandachtspunten en onze visie op ontwikkelingen die

relevant kunnen zijn voor uw vermogen.

MARKT EN ECONOMIE

WWW.FINANCIALFOCUS.NL

DE UITVOERDER VAN DE LAATSTE WIL

ARNOUT CANKRIEN

Specialist Bewindvoering en

Executele

[email protected]

zo nodig de benoeming van de

executeur te wijzigen. Het helpt

daarnaast als de opsteller van het

testament bij leven vertelt aan de

betrokkenen wie de executeur

is en waarom deze keuze is

gemaakt. Zo’n familieberaad

kan veel onduidelijkheid en ruzie

voorkomen. Het zorgt bovendien

vaak voor meer begrip voor de

executeur en zijn gecompliceerde

taak.

FinancialFocus-P46-51/Expertise.indd 46 21-12-15 12:06

Page 48: Financial Focus 01 2016

48 FINANCIAL FOCUS

Het gaat weer goed met de

Nederlandse economie. Vooral

de toenemende – maar grillige

– bestedingen van consumenten

stimuleren de groei, zo ziet het

Economisch Bureau.

Onder invloed van de crisis hield

de Nederlandse consument de

afgelopen jaren de hand op de

knip. Door onzekerheden op

onder andere de arbeidsmarkt,

daalden de bestedingen van

huishoudens in vergelijking met

de jaren vóór de crisis. De omslag

kwam in 2015. Voor het eerst

sinds 2008 nemen de bestedingen

weer toe. Met een positief effect

op de economische groei in ons

land. Die komt - uitgedrukt in

Bruto Nationaal Product – in

2016 naar verwachting uit op 2,3

procent.

Dat consumenten meer te

besteden hebben komt onder

andere door de ontwikkelingen

op de arbeidsmarkt. Er zijn

minder ontslagaanvragen, het

aantal openstaande vacatures

stijgt en de werkgelegenheid

neemt toe. We verwachten dat

deze verbetering, die al vanaf de

EXPERTNIEUWS

tweede helft van 2013 zichtbaar

is, doorzet. Dit betekent dat de

werkloosheid verder daalt en de

lonen wat meer stijgen.

GRILLIG PATROON De bestedingen van Nederlandse

huishoudens laten in vergelijking

met andere Europese landen

een afwijkend patroon zien. De

grotere uitslagen naar boven

en beneden zijn opvallend. Dit

komt onder andere door het

overheidsbeleid. De regering

bezuinigde fl ink in tijden dat

het economisch slecht ging.

Voorbeeld is de timing van de

btw-verhoging. Procyclische

maatregelen die een grote

weerslag hebben op het

reëel besteedbaar inkomen

van de Nederlanders. Die

inkomensschokken zijn ook

terug te zien in de consumptie.

Nu de economie verbetert, laat

de overheid de teugels weer

wat vieren. Dit versterkt de

economische groei, en houdt het

grillige patroon in stand.

STRUCTUREEL De volatiliteit in de bestedingen

zien we niet verdwijnen. Hier

liggen namelijk ook structurele

redenen aan ten grondslag.

Bijvoorbeeld de fl exibilisering

van de arbeidsmarkt. Weliswaar

hebben Nederlandse werknemers

in vaste dienst veel rechten. Maar

degenen zonder vast contract

- een steeds grotere groep –

kennen minder bescherming.

Een andere reden voor blijvende

bewegelijkheid is de huizenmarkt.

De overheid stimuleert de vraag

naar koopwoningen met fi scale

voordelen, maar zet tegelijkertijd

een rem op nieuw aanbod. Dit

drijft de huizenprijzen verder

omhoog, maar leidt ook tot

forsere waardedalingen bij

marktcorrecties.

GROEIVERSNELLERS De kenmerken die voor

volatiliteit zorgen, versterken

echter ook de groei.

Groeiremmers worden

groeiversnellers. Zo is

arbeidsmarktfl exibiliteit een

pré. Het verlaagt de drempel bij

werkgevers om personeel aan te

nemen, zodat de werkgelegenheid

snel stijgt bij economisch herstel.

BESTEDINGEN HUISHOUDENS STIMULEREN HERSTEL ECONOMIE

PHILIP BOKELOH

Specialist Economisch Bureau

[email protected]

Ook vooruitzichten voor de

woningmarkt stemmen positief.

Kopers die eerder onzeker waren

over de huizenmarkt en de

aanschaf van een nieuwe woning

uitstelden, komen

weer in beweging.

Woningverkopen nemen

daardoor toe. In combinatie

met de lage rente stuwt dit de

huizenprijzen. Een belangrijke

stimulans komt ook van de lagere

energieprijzen. De prijs van een

vat olie is meer dan gehalveerd

ten opzichte van vorig jaar.

De aanpassing zorgt voor

lagere vaste lasten en ruimte

voor andere consumptieve

bestedingen.

FinancialFocus-P46-51/Expertise.indd 48 21-12-15 11:46

Page 49: Financial Focus 01 2016

FINANCIAL FOCUS 49

EXPERTISE

RTS

Een schenking aan een (klein)

kind is een mooi gebaar. Een

goede voorbereiding voorkomt

dat de gift verkeerd wordt

besteed of door de verkeerde

wordt besteed.

Ouders en grootouders hopen

met een schenking aan hun

jonge (klein)kinderen vaak

een lange termijn doel te

bereiken. Bijvoorbeeld een

bijdrage aan de studiekosten

of het vergemakkelijken van

de aankoop van een huis in

de toekomst. Regelmatige

schenkingen bieden de ontvanger

de kans een substantieel

vermogen op te bouwen. Door

de schenkingen bijvoorbeeld

over een langere periode te

beleggen kan een bedrag worden

bereikt dat de kosten van een

studie ver overstijgt. In theorie.

In de praktijk wordt het doel

van de gever vaak niet behaald.

Bijvoorbeeld omdat het geld

door het kind tussentijds wordt

uitgegeven aan andere doelen

dan de schenker voor ogen had.

Of omdat bij een scheiding een

deel van het vermogen bij de

ex-echtgenoot van het volwassen

kind belandt.

OVER DE SCHOUDERBij het schenken kan al rekening

worden gehouden met eventuele

obstakels in de toekomst. Zo

kan een kind vanaf zijn 18e

verjaardag vrij beschikken over

het geld op zijn spaarrekeningen.

Een mogelijke bedreiging voor

het zorgvuldig opgebouwde

vermogen. Dit kunt u

voorkomen door een schenking

onder bewind. De ouder kan

daarbij zelf de bewindvoerder

zijn of iemand in deze rol

benoemen. De bewindvoerder

bepaalt bijvoorbeeld of het

geld van de schenking wordt

gespaard of belegd en moet

toestemming geven voor

opnames uit het tegoed.

Zo kan de ouder meekijken

over de schouder van de

ontvanger bij de besteding

van geld. De gever bepaalt tot

welke leeftijd het bewind op de

schenking geldt. Eerder vrijgeven

kan altijd.

UITSLUITINGSCLAUSULEHet toevoegen van een

uitsluitingsclausule voorkomt dat

een deel van de gift onbedoeld

bij de schoonzoon of dochter

terecht komt als het kind trouwt

in gemeenschap van goederen.

Een uitsluitingsclausule bepaalt

dat een schenking niet in de

huwelijksgemeenschap van het

kind valt, nu of in de toekomst.

Zo voorkomt de gever dat de

gift bij een schenking voor de

helft eigendom wordt van de

ex-echtgenoot. Bij de schenking

moet dan wel duidelijk zijn dat

voor de gift en de opbrengsten

een uitsluitingsclausule geldt.

Later toevoegen van de clausule

aan een gedane schenkingen

is niet mogelijk. Het volstaat

om op de bankoverschrijving

te vermelden ‘schenking met

SCHENKING EN ALLES WAT DAAR TUSSEN KOMT

TJARKO DENEKAMP

Specialist Schenken en Erven

[email protected]

uitsluitingsclausule’ en het

bankafschrift goed te bewaren.

Ook kan de schenking inclusief

uitsluitingsclausule worden

vastgelegd in een akte. Een

voorbeeld staat op onze site*.

VOORAFEr zijn dus diverse manieren om

een schenking goed tot zijn recht

te laten komen. Daarbij is het

wel belangrijk om vóór het doen

van de schenking het bewind of

een uitsluitingsclausule vast te

(laten) leggen.

* www.abnamro.nl/schenkingsakte

Schenking onderSchenking onderSchenking onderSchenking onderSchenking onderSchenking onderSchenking onderSchenking onderSchenking onderSchenking onderSchenking onderSchenking onderSchenking onderSchenking onderSchenking onderbewindbewindbewindbewindbewindbewindbewind

SchenkingSchenkingSchenkingSchenkingSchenkingSchenkingSchenkingSchenkingSchenkingSchenking Uitsluitings-Uitsluitings-Uitsluitings-Uitsluitings-Uitsluitings-Uitsluitings-Uitsluitings-Uitsluitings-Uitsluitings-Uitsluitings-Uitsluitings-Uitsluitings-clausuleclausuleclausuleclausuleclausuleclausuleclausuleclausule

100

100

FinancialFocus-P46-51/Expertise.indd 49 21-12-15 11:46

48 FINANCIAL FOCUS

Het gaat weer goed met de

Nederlandse economie. Vooral

de toenemende – maar grillige

– bestedingen van consumenten

stimuleren de groei, zo ziet het

Economisch Bureau.

Onder invloed van de crisis hield

de Nederlandse consument de

afgelopen jaren de hand op de

knip. Door onzekerheden op

onder andere de arbeidsmarkt,

daalden de bestedingen van

huishoudens in vergelijking met

de jaren vóór de crisis. De omslag

kwam in 2015. Voor het eerst

sinds 2008 nemen de bestedingen

weer toe. Met een positief effect

op de economische groei in ons

land. Die komt - uitgedrukt in

Bruto Nationaal Product – in

2016 naar verwachting uit op 2,3

procent.

Dat consumenten meer te

besteden hebben komt onder

andere door de ontwikkelingen

op de arbeidsmarkt. Er zijn

minder ontslagaanvragen, het

aantal openstaande vacatures

stijgt en de werkgelegenheid

neemt toe. We verwachten dat

deze verbetering, die al vanaf de

EXPERTNIEUWS

tweede helft van 2013 zichtbaar

is, doorzet. Dit betekent dat de

werkloosheid verder daalt en de

lonen wat meer stijgen.

GRILLIG PATROON De bestedingen van Nederlandse

huishoudens laten in vergelijking

met andere Europese landen

een afwijkend patroon zien. De

grotere uitslagen naar boven

en beneden zijn opvallend. Dit

komt onder andere door het

overheidsbeleid. De regering

bezuinigde fl ink in tijden dat

het economisch slecht ging.

Voorbeeld is de timing van de

btw-verhoging. Procyclische

maatregelen die een grote

weerslag hebben op het

reëel besteedbaar inkomen

van de Nederlanders. Die

inkomensschokken zijn ook

terug te zien in de consumptie.

Nu de economie verbetert, laat

de overheid de teugels weer

wat vieren. Dit versterkt de

economische groei, en houdt het

grillige patroon in stand.

STRUCTUREEL De volatiliteit in de bestedingen

zien we niet verdwijnen. Hier

liggen namelijk ook structurele

redenen aan ten grondslag.

Bijvoorbeeld de fl exibilisering

van de arbeidsmarkt. Weliswaar

hebben Nederlandse werknemers

in vaste dienst veel rechten. Maar

degenen zonder vast contract

- een steeds grotere groep –

kennen minder bescherming.

Een andere reden voor blijvende

bewegelijkheid is de huizenmarkt.

De overheid stimuleert de vraag

naar koopwoningen met fi scale

voordelen, maar zet tegelijkertijd

een rem op nieuw aanbod. Dit

drijft de huizenprijzen verder

omhoog, maar leidt ook tot

forsere waardedalingen bij

marktcorrecties.

GROEIVERSNELLERS De kenmerken die voor

volatiliteit zorgen, versterken

echter ook de groei.

Groeiremmers worden

groeiversnellers. Zo is

arbeidsmarktfl exibiliteit een

pré. Het verlaagt de drempel bij

werkgevers om personeel aan te

nemen, zodat de werkgelegenheid

snel stijgt bij economisch herstel.

BESTEDINGEN HUISHOUDENS STIMULEREN HERSTEL ECONOMIE

PHILIP BOKELOH

Specialist Economisch Bureau

[email protected]

Ook vooruitzichten voor de

woningmarkt stemmen positief.

Kopers die eerder onzeker waren

over de huizenmarkt en de

aanschaf van een nieuwe woning

uitstelden, komen

weer in beweging.

Woningverkopen nemen

daardoor toe. In combinatie

met de lage rente stuwt dit de

huizenprijzen. Een belangrijke

stimulans komt ook van de lagere

energieprijzen. De prijs van een

vat olie is meer dan gehalveerd

ten opzichte van vorig jaar.

De aanpassing zorgt voor

lagere vaste lasten en ruimte

voor andere consumptieve

bestedingen.

FinancialFocus-P46-51/Expertise.indd 48 21-12-15 11:46

Page 50: Financial Focus 01 2016

50 FINANCIAL FOCUS

EXPERTNIEUWS

Het Amerikaanse farmaciebedrijf

Actavis, dat na de recente

acquisitie van Allergan nu

diens naam heeft aangenomen

is in de afgelopen jaren

ontstaan uit een lange reeks

van grote en kleine fusies en

overnames.. Na het succesvolle

bod op Allergan is een van

de grootste farmaciebedrijven

ter wereld met een divers

productaanbod ontstaan. Zo

heeft Allergan diverse medicijnen

tegen oogaandoeningen in

portefeuille, maar ook de

bekende rimpelvervager

Botox. Aantrekkelijk voor

aandeelhouders is dat Allergan

zich richt op de ontwikkeling

van veelgebruikte, maar relatief

simpele medicijnen, bijvoorbeeld

voor cosmetische toepassingen.

Deze vragen lagere, minder

risicovolle investeringen voor

onderzoek ten opzichte van

bijvoorbeeld complexe oncologie

(kanker) medicijnen.

EXPANSIEDe expansiedrift van het nieuwe

Allergan is nog lang niet ten

einde. Medio 2015 werd het

bedrijf overgenomen door de

Amerikaans/Ierse sectorgenoot

Actavis, dat de naam Allergan

adopteerde. Veelbesproken is nu

ook de geplande mega-fusie met

het Amerikaanse farmabedrijf

Pfi zer, waardoor het grootste

farmabedrijf ter wereld ontstaat.

Voordelen daarvan liggen niet

alleen in het complementerende

productenaanbod. Pfi zer heeft

ook een grote internationale

merkbekendheid en een

uitgebreid distributienetwerk.

De fusie biedt Pfi zer ook de kans

het hoofdkwartier te verplaatsen

naar Ierland, een land met een

veel lagere winstbelasting dan

in de Verenigde Staten. Daar

is negatief gereageerd op deze

‘belastingconstructie’, maar wij

verwachten dat de fusie hoe

dan ook doorgang zal vinden

omdat aan de nu geldende regels

voor een overgang van het

belastingdomicilie naar Ierland

voldaan is.

VERGRIJZINGHet potentieel van de producten

van Allergan is groot. Niet

alleen in ontwikkelde, maar

ook in opkomende markten. De

sterk groeiende middenklasse

in deze landen koopt steeds

meer medicijnen, maar ook

cosmetische producten.

Daarbij kan Allergan gebruik

maken van het internationale

uitgebreide distributienetwerk

van Pfi zer. Allergan profi teert

bovendien van de toenemende

vraag naar medicijnen in

vergrijzende economieën, zowel

in de ontwikkelde alsook in

de opkomende markten. De

onderneming werkt bijvoorbeeld

aan therapeutische toepassingen

van een oogmedicijn dat ook

kaalheid zou kunnen voorkomen.

Ook het aantal niet-cosmetische

toepassingen van het middel

Botox tegen onder andere

incontinentie, migraine en

epilepsie neemt toe.

FOCUS Voor beleggers is het aantrekkelijk

dat Allergan zich richt op

constante verbetering van het

NIEUW BEGIN VOOR FARMACEUT MET AMBITIE

EDITH THOUIN

Hoofd thematische research

ABN AMRO MeesPierson

[email protected]

Aandeel: Allergan

productenaanbod. Ook door het

afstoten van bedrijfsonderdelen

die niet bij de kernactiviteiten

passen. Zo werd recent een

onderdeel dat zich bezig

houdt met de ontwikkeling

van generieke varianten van

merkmedicijnen verkocht voor

40 miljard dollar aan marktleider

Teva Pharmaceuticals. Anders

dan veel andere farmaceutische

bedrijven laat Allergan geen

grote hoeveelheden cash lang

op de balans staan. In plaats

daarvan steekt Allergan dit in

weloverwogen overnames die

winst- en dividendgroei voor

aandeelhouders opleveren.

AllerganAGN

ISIN-code: IE00BY9D5467

0

50

100

150

200

250

300

350

01-01-07

01-01-08

01-01-09

01-01-10

01-01-11

01-01-12

01-01-13

01-01-14

01-01-15

$Koers Allergan

FinancialFocus-P46-51/Expertise.indd 50 21-12-15 16:45

Page 51: Financial Focus 01 2016

FINANCIAL FOCUS 51

EXPERTISE

RTS

NIEUW BEGIN VOOR FARMACEUT MET AMBITIE

LANGZAAM MAAR GESTAAGHet economisch herstel gaat

door in 2016, al neemt de

kracht ervan af. Aandelen

blijven aantrekkelijk, maar de

rendementen zijn lager dan in

voorgaande jaren.

In 2016 zet de opgaande

economische cyclus zich voort.

Voor de meer ontwikkelde

landen zijn de lage prijzen van

grondstoffen – en vooral van

energie – een stimulans voor de

economie. Daarnaast is er sprake

van lagere fi nancieringskosten,

betere beschikbaarheid van

krediet en daalt de noodzaak

van overheidsbezuinigingen.

Voor de eurozone en Japan

leidt de waardedaling van

de euro en de yen bovendien

tot een verbetering van de

concurrentiepositie van het

bedrijfsleven. De economie

wordt in beide landen

gestimuleerd door omvangrijke

opkoopprogramma’s van

obligaties door de centrale

banken. In de Verenigde Staten

heeft de Federal Reserve

een begin gemaakt met het

verhogen van de rente, maar

de Amerikaanse economie is

zover verbeterd dat deze een

hogere rente moet kunnen

verdragen. De sterke groei

van de werkgelegenheid in

oktober en november bevestigt

de nieuwe dynamiek. In de

eurozone heeft het herstel van

de economie een bredere basis

gekregen. Het vertrouwen

bij zowel ondernemers als

consumenten is inmiddels

weer dicht in de buurt van

het niveau van voor de crisis.

De consumptieve bestedingen

leveren een toenemende bijdrage

aan de economische groei van de

eurozone.

UITGEWERKTDe ongunstige factoren die

opkomende landen parten

speelden, zullen in 2016

geleidelijk uitgewerkt raken.

Zo zullen de exportvolumes

toenemen waardoor de groei

aantrekt. De terugval van de

Chinese economische groei is

deels het gevolg van de transitie

naar een meer consumptie-

gerichte economie, deels ook van

het interen op de voorraden. Dat

laatste is tijdelijk en zal in 2016

leiden tot herstel van productie.

De prijzen van grondstoffen lijken

het dieptepunt te zijn genaderd.

AANDELEN GEMATIGD OVERWOGEN Hoewel we in 2016 geen

einde zien aan de opgaande

economische cyclus, neemt de

kracht ervan af. Het verwachte

rendement van aandelen zal

daardoor lager zijn dan in de

afgelopen jaren. Het verwachte

rendement op obligaties is echter

nog lager vanwege de verwachte

stijging van de rente. Omdat de

waardering van aandelen nog

steeds aantrekkelijk is, handhaven

we een gematigd overwogen

belang in aandelen. Daarbij

blijven we neutraal voor zowel

de meer ontwikkelde regio’s

als de opkomende markten. De

voorkeur gaat uit naar Europa

ten koste van de Verenigde

Staten en we zijn neutraal voor

Japan. De voorkeur voor Europa

komt voort uit een verwacht

beter economisch potentieel

en een wat aantrekkelijkere

waardering vergeleken met

de Verenigde Staten en Japan.

Binnen de opkomende markten

handhaven we een sterke

voorkeur voor opkomend Azië.

In de sectorvoorkeuren zijn

geen wijzigingen aangebracht.

We blijven overwogen in de

sectoren gezondheidszorg

en informatietechnologie en

onderwogen in de sectoren

nutsbedrijven en telecom.

VOORKEUR BEDRIJFSOBLIGATIES GEHANDHAAFDOp basis van een aantrekkende

economie en een geleidelijk

oplopende infl atie verwachten

we het komende jaar een

beperkte stijging van de

kapitaalmarktrente. Dit zorgt

voor vermogensverlies voor

obligatiebeleggers, reden om

het onderwogen belang in

obligaties als beleggingscategorie

te handhaven. Binnen obligaties

zijn we fors onderwogen

in staatsobligaties. Binnen

deze laatste categorie zoeken

we wat extra rendement

in staatsobligaties in de

Europese periferie (Spanje

en Italië). Daarnaast hebben

we een overwogen belang in

bedrijfsobligaties, zowel van

zeer kredietwaardige bedrijven

als in zogeheten high yield,

obligaties met een hoog verwacht

rendement maar ook met een

hoger risico. We vinden het extra

risico gerechtvaardigd omdat de

vooruitzichten voor bedrijven

Beleggingsvisie

BEN STEINEBACH

Hoofd Beleggingsstrategie

[email protected]

nog steeds gunstig zijn en de

faillissementsrisico’s daardoor

relatief gering.

HEDGE FUNDS, VASTGOED EN GRONDSTOFFEN We handhaven een overwogen

belang in hedge funds, waarbij

we strategieën kiezen die

gevoelig zijn voor de bewegingen

op de aandelenmarkten: met

name long-short equity, event

driven en Macro/CTA. Op

deze wijze proberen we het

portefeuillerisico te spreiden.

Beleggingen in vastgoed zijn

in beginsel gevoelig voor een

stijging van de rente, reden

om de bestaande onderweging

te handhaven. Omdat de

verwachte rentestijging achter

blijft bij eerdere verwachtingen,

zien we alleen voor het meest

offensieve risicoprofi el enige

ruimte om vastgoed op te nemen.

Hoewel het overwogen belang

in grondstoffen vanwege de

gedaalde prijzen per saldo tegen

ons heeft gewerkt, handhaven

we onze positie. We verwachten

dit jaar een stijging wanneer

de economische groei in de

Verenigde Staten en Europa op

peil blijft en in de opkomende

landen herstelt. Bovendien bieden

grondstoffen vaak risicospreiding

in tijden van onzekerheden en

risico’s, die voor onrust zorgen

op de fi nanciële markten.

FinancialFocus-P46-51/Expertise.indd 51 21-12-15 11:46

50 FINANCIAL FOCUS

EXPERTNIEUWS

Het Amerikaanse farmaciebedrijf

Actavis, dat na de recente

acquisitie van Allergan nu

diens naam heeft aangenomen

is in de afgelopen jaren

ontstaan uit een lange reeks

van grote en kleine fusies en

overnames.. Na het succesvolle

bod op Allergan is een van

de grootste farmaciebedrijven

ter wereld met een divers

productaanbod ontstaan. Zo

heeft Allergan diverse medicijnen

tegen oogaandoeningen in

portefeuille, maar ook de

bekende rimpelvervager

Botox. Aantrekkelijk voor

aandeelhouders is dat Allergan

zich richt op de ontwikkeling

van veelgebruikte, maar relatief

simpele medicijnen, bijvoorbeeld

voor cosmetische toepassingen.

Deze vragen lagere, minder

risicovolle investeringen voor

onderzoek ten opzichte van

bijvoorbeeld complexe oncologie

(kanker) medicijnen.

EXPANSIEDe expansiedrift van het nieuwe

Allergan is nog lang niet ten

einde. Medio 2015 werd het

bedrijf overgenomen door de

Amerikaans/Ierse sectorgenoot

Actavis, dat de naam Allergan

adopteerde. Veelbesproken is nu

ook de geplande mega-fusie met

het Amerikaanse farmabedrijf

Pfi zer, waardoor het grootste

farmabedrijf ter wereld ontstaat.

Voordelen daarvan liggen niet

alleen in het complementerende

productenaanbod. Pfi zer heeft

ook een grote internationale

merkbekendheid en een

uitgebreid distributienetwerk.

De fusie biedt Pfi zer ook de kans

het hoofdkwartier te verplaatsen

naar Ierland, een land met een

veel lagere winstbelasting dan

in de Verenigde Staten. Daar

is negatief gereageerd op deze

‘belastingconstructie’, maar wij

verwachten dat de fusie hoe

dan ook doorgang zal vinden

omdat aan de nu geldende regels

voor een overgang van het

belastingdomicilie naar Ierland

voldaan is.

VERGRIJZINGHet potentieel van de producten

van Allergan is groot. Niet

alleen in ontwikkelde, maar

ook in opkomende markten. De

sterk groeiende middenklasse

in deze landen koopt steeds

meer medicijnen, maar ook

cosmetische producten.

Daarbij kan Allergan gebruik

maken van het internationale

uitgebreide distributienetwerk

van Pfi zer. Allergan profi teert

bovendien van de toenemende

vraag naar medicijnen in

vergrijzende economieën, zowel

in de ontwikkelde alsook in

de opkomende markten. De

onderneming werkt bijvoorbeeld

aan therapeutische toepassingen

van een oogmedicijn dat ook

kaalheid zou kunnen voorkomen.

Ook het aantal niet-cosmetische

toepassingen van het middel

Botox tegen onder andere

incontinentie, migraine en

epilepsie neemt toe.

FOCUS Voor beleggers is het aantrekkelijk

dat Allergan zich richt op

constante verbetering van het

NIEUW BEGIN VOOR FARMACEUT MET AMBITIE

EDITH THOUIN

Hoofd thematische research

ABN AMRO MeesPierson

[email protected]

Aandeel: Allergan

productenaanbod. Ook door het

afstoten van bedrijfsonderdelen

die niet bij de kernactiviteiten

passen. Zo werd recent een

onderdeel dat zich bezig

houdt met de ontwikkeling

van generieke varianten van

merkmedicijnen verkocht voor

40 miljard dollar aan marktleider

Teva Pharmaceuticals. Anders

dan veel andere farmaceutische

bedrijven laat Allergan geen

grote hoeveelheden cash lang

op de balans staan. In plaats

daarvan steekt Allergan dit in

weloverwogen overnames die

winst- en dividendgroei voor

aandeelhouders opleveren.

AllerganAGN

ISIN-code: IE00BY9D5467

0

50

100

150

200

250

300

350

01-01-07

01-01-08

01-01-09

01-01-10

01-01-11

01-01-12

01-01-13

01-01-14

01-01-15

$Koers Allergan

FinancialFocus-P46-51/Expertise.indd 50 21-12-15 16:45

Page 52: Financial Focus 01 2016

52 FINANCIAL FOCUS

OVER ABN AMRO MEESPIERSONABN AMRO MeesPierson is een handelsnaam van ABN AMRO Bank N.V. ABN AMRO Bank N.V. is gevestigd aan de Gustav Mahlerlaan 10 (1082 PP) te Amsterdam (Nederland). Het internetadres van ABN AMRO MeesPierson is abnamromeespierson.nl. ABN AMRO Bank N.V. heeft een bankvergunning van De Nederlandsche Bank N.V. en is opgenomen in het register van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) onder nummer 12000004. ABN AMRO Bank N.V. kan optreden als:

◆ aanbieder van betaal-, spaar- en kredietproducten;◆ bemiddelaar en adviseur van betaal-, spaar-, krediet- en verzekeringsproduc-

ten;◆ beleggingsonderneming voor alle beleggingsdiensten, beleggingsactiviteiten

en nevendiensten.

Informatie over de klachtenregeling van ABN AMRO Bank N.V. en de geschillen-instantie waarbij ABN AMRO Bank N.V. is aangesloten kunt u vinden op abnamro.nl/klachtenregeling of opvragen via telefoonnummer 0900-0024 (€ 0,10 per minuut). Op ABN AMRO Bank N.V. zijn het beleggers-compensatiestelsel en het depositogarantiestelsel van toepassing. Meer informatiedaarover kunt u vinden op: abnamro.nl/garantieregeling of opvragen via telefoonnummer 0900-0024. ABN AMRO Bank N.V. is ingeschreven in het Handelsregister K.v.K. Amsterdam onder nummer 34334259. Het BTW-identificatienummer van ABN AMRO Bank N.V. is NL820646660B01.

ALGEMENE DISCLAIMERDe in dit document aangeboden informatie is opgesteld door ABN AMRO Bank N.V. en is bedoeld als informatie in algemene zin en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De informatie mag daarom nadrukkelijk niet beschouwd

worden als een advies of als een voorstel of aanbod tot 1) het aankopen of verhandelen van financiële instrumenten en/of 2) het afnemen van beleggings-diensten noch als een beleggingsadvies. Beslissingen op basis van de informatie uit dit document zijn voor uw eigen rekening en risico. De informatie en de voorwaarden die van toepassing zijn op door ABN AMRO Bank N.V. aangeboden financiële instrumenten en beleggingsdiensten verleend door ABN AMRO Bank N.V. kunt u vinden in de Voorwaarden Effectendienstverlening ABN AMRO N.V. en het Informatieblad Effectendienstverlening ABN AMRO Bank N.V. die verkrijg-baar zijn via abnamro.nl/beleggen. Hoewel ABN AMRO Bank N.V. tracht juiste, volledige en actuele informatie uit betrouwbaar geachte bronnen aan te bieden, verstrekt ABN AMRO Bank N.V. expliciet noch impliciet enige garantie dat de aangeboden informatie in dit document juist, volledig of actueel is. ABN AMRO Bank N.V. aanvaardt geen aansprakelijkheid voor druk- en zetfouten. De in dit document opgenomen informatie kan worden gewijzigd zonder voorafgaand bericht. ABN AMRO Bank N.V. is niet verplicht de hierin opgenomen informatie te actualiseren of te wijzigen. ABN AMRO Bank N.V. en/of haar agenten of onderaannemers aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid ten aanzien van enige schade (met inbegrip van gederfde winst), die op enigerlei wijze voortvloeit uit de informatie die u in dit document wordt aangeboden of het gebruik daarvan. ABN AMRO Bank N.V. , of de rechthebbende, behoudt alle rechten (waaronder auteursrechten, merkrechten, octrooien en andere intellectuele eigendomsrechten) met betrekking tot alle in dit document aangeboden informatie (waaronder alle teksten, grafisch materiaal en logo’s). Het is niet toegestaan de informatie uit dit document te kopiëren of op enigerlei wijze openbaar te maken, te verspreiden of te ver-menigvuldigen zonder vooraf-gaande schriftelijke toestemming van ABN AMRO Bank N.V. of rechtmatige toestemming van de rechthebbende. U mag de informatie in dit document wel afdrukken voor uw eigen persoonlijk gebruik.

US PERSON DISCLAIMER ABN AMRO Bank N.V. (“ABN AMRO”) is niet geregistreerd als bro-ker-dealer en investment adviser zoals bedoeld in respectievelijk de Amerikaanse Securities Exchange Act van 1934 en de Amerikaanse Investment Advisers Act van 1940, zoals van tijd tot tijd gewijzigd, noch in de zin van andere toepasselijke wet- en regelgeving van de afzonderlijke staten van de Verenigde Staten van Amerika. Tenzij zich op grond van de hiervoor genoemde wetten een uitzondering voordoet, is de beleggingsdienstverlening van ABN AMRO inclusief (maar niet beperkt tot) de hierin omschreven beleggingsproducten en beleggingsdiensten, alsmede de advisering daaromtrent niet bestemd voor Amerikaanse ingezetenen [“US Persons” in de zin van vorenbedoelde wet- en regelgeving]. Dit document of kopieën daarvan mogen niet worden verzonden of meegebracht naar de Verenigde Staten van Amerika of worden verstrekt aan Amerikaanse ingezetenen.

Onverminderd het voorgaande is het niet de intentie de in dit docu-ment beschreven beleggingsdiensten en/of beleggingsproducten te verkopen of te distribueren of aan te bieden aan personen in landen waar dat ABN AMRO op grond van enig wettelijk voorschrift niet is toegestaan. Een ieder die beschikt over dit document of kopieën daarvan dient zelf na te gaan of er wettelijke beperkingen bestaan tegen de openbaarmaking en verspreiding van dit document en/of het afnemen van de in dit document beschreven beleggingsdiensten en/of beleggingsproducten en zodanige beperkingen in acht te nemen. ABN AMRO is niet aansprakelijk voor schade als gevolg van beleggingdiensten en/of beleggingsproducten die in strijd met de hiervoor bedoelde beperkingen zijn afgenomen.

SERVICE

Meer blogs, Sleutelmomenten &

inspiratie op de website ...

Wilt u nog vaker geïnspireerd worden en kennis

opdoen via Financial Focus? Volg ons dan ook

online op financialfocus.nl. Met onder meer

nieuws, achtergronden, sleutelmomenten,

memorabele aandelen en blogs van specialisten

en ondernemers. Maar u kunt er natuurlijk ook de

artikelen uit de magazines teruglezen.

De site van Financial Focus is ook speciaal

vormgegeven voor uw tablet en mobiel. Zo mist u

dus niets, ook niet als u onderweg bent.

... en via YouTube

Op het YouTube-kanaal van Financial Focus zijn

video’s te vinden die inspireren en meningen

en verhalen te bekijken uit de wereld van

vermogenden. Zo zijn er bijvoorbeeld klanten

die vertellen over hun sleutelmoment en vindt u

video’s die uitleggen hoe schenken aan goede

doelen werkt. Ook de rubriek Memorabele

Aandelen is op het YouTube-kanaal van Financial

Focus te vinden.

Geïnspireerd raken?

Ga dan naar het YouTube-kanaal

van Financial Focus.

YouTube

www.youtube.com/financialfocusaamp

FinancialFocus-P52-53/Service.indd 52 21-12-15 11:51

Page 53: Financial Focus 01 2016

FINANCIAL FOCUS 53

COLOFON

01 // 2016

FINANCIAL FOCUS

is een uitgave van ABN AMRO MeesPierson. De informatie in deze uitgave is informatie in algemene zin en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. Meer informatie hierover leest u in de disclaimer op pagina 52.

AFMELDEN

U kunt het abonnement opzeggen via uw private banker.

UitgeverABN AMRO MeesPierson

Concept & RealisatieLVB Networks

DrukwerkcoördinatieSumis Printmanagement

RedactieadresABN AMRO

Redactie Financial Focus

Postbus 283 (AA1040)

1000 EZ Amsterdam

Een vraag voor de redactie?fi [email protected]

OmslagillustratieElla Nitters

(Met nieuws na 15 december 2015

kon in deze uitgave geen rekening

meer worden gehouden.)

Financial Focus onlineOp www.fi nancialfocus.nl leest u

meer artikelen over en uit de wereld

van vermogenden.

ABN AMRO MeesPierson onlineInformatie over producten

en diensten van ABN AMRO

MeesPierson vindt u op

www.abnamromeespierson.nl

Hebt u vragen voor onze experts uit dit magazine? Zij helpen u graag!U kunt altijd bellen met uw eigen private banker. Of met de private banking

assistenten van ons Private Banking Advies & Service Team.

Bereikbaar op maandag t/m vrijdag van 7.00 – 23.00 uur

en zaterdag van 8.00 – 20.00 uur

0800 024 07 34(Vanuit het buitenland: 0031 20 5176356)

ANNEMARIE ROSEBEEK

Directeur Marketing & Directe Kanalen

[email protected]

HAN DE JONG

Chief Economist

[email protected]

GORDON DOULL

Specialist Estate Planning

[email protected]

MASHA BRIL

Pensioenexpert

[email protected]

In de volgende editieDossier over hoe u van uw hobby

uw werk kunt maken

UIT DE HAND GELOPEN HOBBY

DE VOLGENDE EDITIE VAN FINANCIAL FOCUS

VERSCHIJNT IN MAART.

FinancialFocus-P52-53/Service.indd 53 21-12-15 12:10

52 FINANCIAL FOCUS

OVER ABN AMRO MEESPIERSONABN AMRO MeesPierson is een handelsnaam van ABN AMRO Bank N.V. ABN AMRO Bank N.V. is gevestigd aan de Gustav Mahlerlaan 10 (1082 PP) te Amsterdam (Nederland). Het internetadres van ABN AMRO MeesPierson is abnamromeespierson.nl. ABN AMRO Bank N.V. heeft een bankvergunning van De Nederlandsche Bank N.V. en is opgenomen in het register van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) onder nummer 12000004. ABN AMRO Bank N.V. kan optreden als:

◆ aanbieder van betaal-, spaar- en kredietproducten;◆ bemiddelaar en adviseur van betaal-, spaar-, krediet- en verzekeringsproduc-

ten;◆ beleggingsonderneming voor alle beleggingsdiensten, beleggingsactiviteiten

en nevendiensten.

Informatie over de klachtenregeling van ABN AMRO Bank N.V. en de geschillen-instantie waarbij ABN AMRO Bank N.V. is aangesloten kunt u vinden op abnamro.nl/klachtenregeling of opvragen via telefoonnummer 0900-0024 (€ 0,10 per minuut). Op ABN AMRO Bank N.V. zijn het beleggers-compensatiestelsel en het depositogarantiestelsel van toepassing. Meer informatiedaarover kunt u vinden op: abnamro.nl/garantieregeling of opvragen via telefoonnummer 0900-0024. ABN AMRO Bank N.V. is ingeschreven in het Handelsregister K.v.K. Amsterdam onder nummer 34334259. Het BTW-identificatienummer van ABN AMRO Bank N.V. is NL820646660B01.

ALGEMENE DISCLAIMERDe in dit document aangeboden informatie is opgesteld door ABN AMRO Bank N.V. en is bedoeld als informatie in algemene zin en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De informatie mag daarom nadrukkelijk niet beschouwd

worden als een advies of als een voorstel of aanbod tot 1) het aankopen of verhandelen van financiële instrumenten en/of 2) het afnemen van beleggings-diensten noch als een beleggingsadvies. Beslissingen op basis van de informatie uit dit document zijn voor uw eigen rekening en risico. De informatie en de voorwaarden die van toepassing zijn op door ABN AMRO Bank N.V. aangeboden financiële instrumenten en beleggingsdiensten verleend door ABN AMRO Bank N.V. kunt u vinden in de Voorwaarden Effectendienstverlening ABN AMRO N.V. en het Informatieblad Effectendienstverlening ABN AMRO Bank N.V. die verkrijg-baar zijn via abnamro.nl/beleggen. Hoewel ABN AMRO Bank N.V. tracht juiste, volledige en actuele informatie uit betrouwbaar geachte bronnen aan te bieden, verstrekt ABN AMRO Bank N.V. expliciet noch impliciet enige garantie dat de aangeboden informatie in dit document juist, volledig of actueel is. ABN AMRO Bank N.V. aanvaardt geen aansprakelijkheid voor druk- en zetfouten. De in dit document opgenomen informatie kan worden gewijzigd zonder voorafgaand bericht. ABN AMRO Bank N.V. is niet verplicht de hierin opgenomen informatie te actualiseren of te wijzigen. ABN AMRO Bank N.V. en/of haar agenten of onderaannemers aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid ten aanzien van enige schade (met inbegrip van gederfde winst), die op enigerlei wijze voortvloeit uit de informatie die u in dit document wordt aangeboden of het gebruik daarvan. ABN AMRO Bank N.V. , of de rechthebbende, behoudt alle rechten (waaronder auteursrechten, merkrechten, octrooien en andere intellectuele eigendomsrechten) met betrekking tot alle in dit document aangeboden informatie (waaronder alle teksten, grafisch materiaal en logo’s). Het is niet toegestaan de informatie uit dit document te kopiëren of op enigerlei wijze openbaar te maken, te verspreiden of te ver-menigvuldigen zonder vooraf-gaande schriftelijke toestemming van ABN AMRO Bank N.V. of rechtmatige toestemming van de rechthebbende. U mag de informatie in dit document wel afdrukken voor uw eigen persoonlijk gebruik.

US PERSON DISCLAIMER ABN AMRO Bank N.V. (“ABN AMRO”) is niet geregistreerd als bro-ker-dealer en investment adviser zoals bedoeld in respectievelijk de Amerikaanse Securities Exchange Act van 1934 en de Amerikaanse Investment Advisers Act van 1940, zoals van tijd tot tijd gewijzigd, noch in de zin van andere toepasselijke wet- en regelgeving van de afzonderlijke staten van de Verenigde Staten van Amerika. Tenzij zich op grond van de hiervoor genoemde wetten een uitzondering voordoet, is de beleggingsdienstverlening van ABN AMRO inclusief (maar niet beperkt tot) de hierin omschreven beleggingsproducten en beleggingsdiensten, alsmede de advisering daaromtrent niet bestemd voor Amerikaanse ingezetenen [“US Persons” in de zin van vorenbedoelde wet- en regelgeving]. Dit document of kopieën daarvan mogen niet worden verzonden of meegebracht naar de Verenigde Staten van Amerika of worden verstrekt aan Amerikaanse ingezetenen.

Onverminderd het voorgaande is het niet de intentie de in dit docu-ment beschreven beleggingsdiensten en/of beleggingsproducten te verkopen of te distribueren of aan te bieden aan personen in landen waar dat ABN AMRO op grond van enig wettelijk voorschrift niet is toegestaan. Een ieder die beschikt over dit document of kopieën daarvan dient zelf na te gaan of er wettelijke beperkingen bestaan tegen de openbaarmaking en verspreiding van dit document en/of het afnemen van de in dit document beschreven beleggingsdiensten en/of beleggingsproducten en zodanige beperkingen in acht te nemen. ABN AMRO is niet aansprakelijk voor schade als gevolg van beleggingdiensten en/of beleggingsproducten die in strijd met de hiervoor bedoelde beperkingen zijn afgenomen.

SERVICE

Meer blogs, Sleutelmomenten &

inspiratie op de website ...

Wilt u nog vaker geïnspireerd worden en kennis

opdoen via Financial Focus? Volg ons dan ook

online op financialfocus.nl. Met onder meer

nieuws, achtergronden, sleutelmomenten,

memorabele aandelen en blogs van specialisten

en ondernemers. Maar u kunt er natuurlijk ook de

artikelen uit de magazines teruglezen.

De site van Financial Focus is ook speciaal

vormgegeven voor uw tablet en mobiel. Zo mist u

dus niets, ook niet als u onderweg bent.

... en via YouTube

Op het YouTube-kanaal van Financial Focus zijn

video’s te vinden die inspireren en meningen

en verhalen te bekijken uit de wereld van

vermogenden. Zo zijn er bijvoorbeeld klanten

die vertellen over hun sleutelmoment en vindt u

video’s die uitleggen hoe schenken aan goede

doelen werkt. Ook de rubriek Memorabele

Aandelen is op het YouTube-kanaal van Financial

Focus te vinden.

Geïnspireerd raken?

Ga dan naar het YouTube-kanaal

van Financial Focus.

YouTube

www.youtube.com/financialfocusaamp

FinancialFocus-P52-53/Service.indd 52 21-12-15 11:51

Page 54: Financial Focus 01 2016

XXX

FINANCIAL FOCUS 55

FinancialFocus-P55/blauw.indd 55 21-12-15 11:46

Page 55: Financial Focus 01 2016

FINANCIAL FOCUS 5

SLEUTELMOMENTEN

gehele INTERVIEW

LEZEN?www.financialfocus.nl

Hanneke Dessing

Directeur Diabetes Fonds

SLEUTELMOMENTEN

FinancialFocus-P04-05/Sleutelmoment.indd 5 21-12-15 11:00

XXX

FINANCIAL FOCUS 55

FinancialFocus-P55/blauw.indd 55 21-12-15 11:46

COLOFON

FINANCIAL FOCUS 2

Focus-Magazine-Cover-voor-achter-01-2016.indd 2 21-12-15 10:51

Page 56: Financial Focus 01 2016

FINA

NC

IAL FO

CU

S 1 / 2016

M

AG

AZ

INE V

OO

R V

ERM

OG

END

EN

01

INSPIRATIE, MENINGEN EN VERHALEN UIT DE WERELD VAN VERMOGENDEN

01 / 2016DOSSIER: STARTKAPITAAL + ONDERNEMENDE OUDERS EN KINDEREN + TOP 5 BIJZONDERE GEBOUWEN

EEN VLIEGENDE

START

NIEK EXALTOGYNAECOLOOG

ELKE WEEK OP

FINANCIALFOCUS.NL

BLOGGEN VERMOGENDEN,

ONDERNEMERS EN

BESTUURDERS OVER HUN

ERVARINGEN EN DILEMMA’S.

NIEK EXALTO IS ZIJN LEVEN

LANG BEZIG OM KINDEREN

ZO GEZOND EN DAARMEE

ZO KANSRIJK MOGELIJK TER

WERELD TE BRENGEN. HIJ

BLOGT ONDER MEER OVER

ZIJN VAK EN DE ROZE WOLK.

‘Als niemand erover praat, bestaat het in zekere zin ook niet.’ MEER

BLOGSwww.fi nancialfocus.nl

Focus-Magazine-Cover-voor-achter-01-2016.indd 1 21-12-15 16:56