Download - FEX | 140311 | Industrie & Energie| TNO | Delft | Presentatie Christian Bos

Transcript
Page 1: FEX | 140311 | Industrie & Energie| TNO | Delft | Presentatie Christian Bos

De bijdrage van aardgas aan de

energietransitie

TNO Delft, 11 maart 2014

Flevum bijeenkomst 1

Flevum bijeenkomst 11 maart 2014, TNO, Delft

De bijdrage van aardgas aande energietransitie

Ir. C.F.M. Bos (TNO)

Contact: [email protected]

TNO Delft, 11 maart 2014De bijdrage van aardgas aan de energietransitie

Slide 0

Vragen

Welke oplossingen zijn er, theoretisch en praktisch, om de

Nederlandse energiehuishouding significant te verduur zamen

onder de randvoorwaarde van betaalbaarheid en

leveringszekerheid?

Welke rol speelt aardgas hierbij?

Welke alternatieven zijn er voor aardgas?

Is de politiek zich voldoende bewust van de effectivite it en

efficientie van hun maatregelen?

TNO Delft, 11 maart 2014Slide 1

De bijdrage van aardgas aan de energietransitie

Page 2: FEX | 140311 | Industrie & Energie| TNO | Delft | Presentatie Christian Bos

De bijdrage van aardgas aan de

energietransitie

TNO Delft, 11 maart 2014

Flevum bijeenkomst 2

Energiebeleid

TNO Delft, 11 maart 2014Slide 2

De bijdrage van aardgas aan de energietransitie

Security: not only geopolitical, but also grid stability

& behaviour of market players!

The three objectives of energy policy

Objectives are to a large extent conflicting

TNO Delft, 11 maart 2014Slide 3

Security

AffordabilitySustainability☼ €

Current situation:• Security v. high• Affordability ±

• Sustainability low

Affordability: not only commodity, but

also backuphardware & add’l

costs to achieve gridstability & other system costs.

Sustainability: not only during

operations, but full life-cycle , incl.

re-cycling.

De bijdrage van aardgas aan de energietransitie

Page 3: FEX | 140311 | Industrie & Energie| TNO | Delft | Presentatie Christian Bos

De bijdrage van aardgas aan de

energietransitie

TNO Delft, 11 maart 2014

Flevum bijeenkomst 3

TNO Delft, 11 maart 2014Slide 4

TrendsGlobally, concerns on climate change + anthropogenic impact

Globally, use of fossil fuels increases

Oil becomes more expensive to find and develop

Gas may become cheaper (not only in USA / shale gas)

Solutions are being sought to reduce supply-dependence on

politically unstable countries………

More areas in world introduce some kind of CO2 penalties

Renewables are being stimulated by intervening in markets

CO2-abatement technologies become cheaper

In developed areas, Energy Intensity (PJ/GDP) goes down

Energy markets are being liberalized , whilst governments

increasingly introduce market distortions .

Digitization enables smart grids and faster trading

e-Grid balancing increasingly challenging due to RE -intermittency

De bijdrage van aardgas aan de energietransitie

The three objectives of energy policy

Objectives are to a large extent conflicting

TNO Delft, 11 maart 2014Slide 5

Security

AffordabilitySustainability☼ €

� Current situation:• Security v. high• Affordability ±

• Sustainability low

Desired situation:• Security v. high

• Affordability same• Sustainability v. high

But what will really happen?

• Affordability low?• Security low?

If sustainability v. high?

De bijdrage van aardgas aan de energietransitie

Page 4: FEX | 140311 | Industrie & Energie| TNO | Delft | Presentatie Christian Bos

De bijdrage van aardgas aan de

energietransitie

TNO Delft, 11 maart 2014

Flevum bijeenkomst 4

Many new abatement technologies, e.g.

TNO Delft, 11 maart 2014Slide 6

Energy efficiencyInsulation etc.

Long distance transmission

Better microchips

End-use apparatus

CHP

Renewable Energy (RE)Wind (onshore/offshore)

PV + CSP

Biogas

Biofuel (woodchips-PCPP)

Ethanol / Gasohol

Geothermal energy (HE+LE)

Smart grids / smart metersStorage

H2

P2G

CAES / ACAES

ATES

Batteries

Supercondensors, flywheels

Chemical looping

CCSReforestation

De bijdrage van aardgas aan de energietransitie

And many government measures to stimulate new abatement technologies

TNO Delft, 11 maart 2014Slide 7

Priority on grid for REFITEPS, e.g. mandated CHPCfDOther price guaranteesLoan guaranteesCO2 taxCapex subsidiesOpex subsidies“Onrendabele top”Tax incentives / breaksCapacity payments

Mandated energy auditsCertificates, etc.Research programmes

And ah…… YES, also ETS. Wasn’t ETS designed to allow the market to pick the winners, rather than govt?

Question: should all such measures be active simultaneously?

De bijdrage van aardgas aan de energietransitie

Page 5: FEX | 140311 | Industrie & Energie| TNO | Delft | Presentatie Christian Bos

De bijdrage van aardgas aan de

energietransitie

TNO Delft, 11 maart 2014

Flevum bijeenkomst 5

Systems approach: the chaotic public debate

Objectives, means, optimization and decision process es, boundary conditions,

interactions etc. etc. are being confused. Dire nee d of a more structured debate.

TNO Delft, 11 maart 2014Slide 8

Ref

. Jor

gG

igle

r. T

KI-g

as

De bijdrage van aardgas aan de energietransitie

The challenge: how to avoid low affordability and low security? Poorly understood by politicians and scientists…

TNO Delft, 11 maart 2014Slide 9

Affordability problem is attacked through

Better markets

Liberalisation: unbundling of value chains, more competition

CO2 emission rights market: ETS (most efficient way of pricing CO2)

Technology learning curve: gradually lower €/J

But what is overlooked are the high add’l costs (externalities) due to:

Required standby reserve power

Required grid enhancements due to intermittency of RE

Security problem is hardly attacked at all

Security of grids: lurking instability problems

Costs of maintaining high grid security are non-linear with market share

of (intermittent) RE

De bijdrage van aardgas aan de energietransitie

Page 6: FEX | 140311 | Industrie & Energie| TNO | Delft | Presentatie Christian Bos

De bijdrage van aardgas aan de

energietransitie

TNO Delft, 11 maart 2014

Flevum bijeenkomst 6

Hernieuwbarebronnen en

netbalancering

TNO Delft, 11 maart 201411

De bijdrage van aardgas aan de energietransitie

Variabele vraag naar elektriciteit

Acceleration

ca. 8 ����16 GW

06:00-08:00 hrs.

TNO Delft, 11 maart 2014Slide 12

De bijdrage van aardgas aan de energietransitie

Page 7: FEX | 140311 | Industrie & Energie| TNO | Delft | Presentatie Christian Bos

De bijdrage van aardgas aan de

energietransitie

TNO Delft, 11 maart 2014

Flevum bijeenkomst 7

Challenge: net balancing when wind is poorly predic table

Poor predictability of wind

Spatial correlations

PV also intermittent

Modelling of flexibility

Contracts

Flex instruments, storage

National grid ultimate source

TNO Delft, 11 maart 2014Slide 13

De bijdrage van aardgas aan de energietransitie

Flexibility instruments to cope with variable deman d and RE-intermittency

‘Soft’ issues:

Demand-side mgt

Smart local grids

Interruptible contracts

Regulation

Business models for

reserve / standby power

Hardware

Grid enhancements

Storage facilities

TNO Delft, 11 maart 2014Slide 14

UGS

De bijdrage van aardgas aan de energietransitie

Page 8: FEX | 140311 | Industrie & Energie| TNO | Delft | Presentatie Christian Bos

De bijdrage van aardgas aan de

energietransitie

TNO Delft, 11 maart 2014

Flevum bijeenkomst 8

NL Energieakkoord

14% duurzaam in 2020

6000 MW wind op land

4500 MW wind op zee

Uitdaging: inpassing in

net + kosten ervan,

backup + business model

Verborgen kosten

(externaliteiten) zijn niet

goed bekend.

TNO Delft, 11 maart 2014Slide 16

De bijdrage van aardgas aan de energietransitie

Simulation of excess electricity, June 2020

Challenge: how to provide institutional framework and commercial

incentives for investing in standby flex / conversion / storage?

TNO Delft, 11 maart 2014Slide 17

De bijdrage van aardgas aan de energietransitie

Page 9: FEX | 140311 | Industrie & Energie| TNO | Delft | Presentatie Christian Bos

De bijdrage van aardgas aan de

energietransitie

TNO Delft, 11 maart 2014

Flevum bijeenkomst 9

Residual load curve in 2020 scenario

Residual demand equals electricity demand reduced b y intermittent production sources

(must-run CHP, solar and wind). Excess electricity occurs when residual demand < 0.

TNO Delft, 11 maart 2014Slide 18

De bijdrage van aardgas aan de energietransitie

Is P2G + UGS een oplossing?

Bij gebrek aan stuwmeren zal grootschalige UGS, dus niet alleen

gevuld met syngas, maar met aardgas , voorlopig nodig blijven.

TNO Delft, 11 maart 2014Slide 19

Exceswind

Exces wind: P2G?

Windlozeweek

Wat gaat a/h einde v windloze week de snel accelererende vraag 6-8am

beantwoorden?NB: als peakshaver UGSen leeg zijn!

De bijdrage van aardgas aan de energietransitie

Page 10: FEX | 140311 | Industrie & Energie| TNO | Delft | Presentatie Christian Bos

De bijdrage van aardgas aan de

energietransitie

TNO Delft, 11 maart 2014

Flevum bijeenkomst 10

Vragen

Welke oplossingen zijn er, theoretisch en praktisch, om de

Nederlandse energiehuishouding significant te verduur zamen

onder de randvoorwaarde van betaalbaarheid en

leveringszekerheid? Contintentale supergrids (te duur…), P2G (te duur),

Vraagsturing (ontoereikend), Chemische e-Opslag (enkel laag vermogen),

PSH (te weinig uitbreidingscapaciteit), CAES, CSP + warmteopslag, ………

Welke rol speelt aardgas hierbij? De flexbron bij uitstek: hoog

opgeslagen vermogen, snelle ramp-up + langdurige terug levertijd bij hoog

vermogen. Kosten vs. alternatieven. NB: STEG central e kan met CCS.

Welke alternatieven zijn er voor aardgas? Biomassa flexcentrales?

Flexibele kolencentrales + CCS.

Is de politiek zich voldoende bewust van de effectivite it en

efficientie van hun maatregelen? Voorbeeld ETS + non-ETS maatregelen

die elkaar ondermijnen……

TNO Delft, 11 maart 2014Slide 20

De bijdrage van aardgas aan de energietransitie

Conclusie

Bij gebrek aan PSH in NL lijkt er geen reëel alternatief te bestaan

voor fossiele flexcentrales, al dan niet uitgerust met C CS.

Alternatieven te duur, of voldoen niet aan eisen van hoogvermogen

opslag en snelle opslag/snelle teruglevering.

Afhankelijkheid van buitenland voor flexdiensten is ongewenst.

De fossielvrije elektriciteitsvoorziening in NL lijkt vooralsnog een

utopie.

Elektriciteitsleveranciers, die beweren 100% duurzaa m te zijn en

aan variabele vraag moeten voldoen, kunnen m.i. niet bewe ren

dat ze geen gebruik maken van aardgas c.q. kolen.

En zullen dat voorlopig ook niet kunnen.

Aardgas zal moeten concurreren met andere flexinstrument en.

Nu vaak te duur.

TNO Delft, 11 maart 2014Slide 21

De bijdrage van aardgas aan de energietransitie

Page 11: FEX | 140311 | Industrie & Energie| TNO | Delft | Presentatie Christian Bos

De bijdrage van aardgas aan de

energietransitie

TNO Delft, 11 maart 2014

Flevum bijeenkomst 11

Conclusie

Bij gebrek aan PSH in NL lijkt er geen reëel alternatief te bestaan

voor fossiele flexcentrales, al dan niet uitgerust met C CS.

Alternatieven te duur, of voldoen niet aan eisen van hoogvermogen

opslag en snelle opslag/snelle teruglevering.

Afhankelijkheid van buitenland voor flexdiensten is ongewenst.

De fossielvrije elektriciteitsvoorziening in NL lijkt vooralsnog een

utopie.

Elektriciteitsleveranciers, die beweren 100% duurzaa m te zijn en

aan variabele vraag moeten voldoen, kunnen m.i. niet bewe ren

dat ze geen gebruik maken van aardgas c.q. kolen.

En zullen dat voorlopig ook niet kunnen.

Aardgas zal moeten concurreren met andere flexinstrument en.

Nu vaak te duur.

TNO Delft, 11 maart 2014Slide 22

Tenslotte:

Aardgas kan beter gezien worden als “ RE-enabler ”.

Zonder grootschalige balanceringsintrumenten, lijkt de energietransitie niet mogelijk / te duur of gaat gepaard met te lage leveringszekerheid.

Alternatieven ter 100% vervanging van de aardgasflexfunctie lijken niet reëel.

Bovendien kan aardgas gepaard gaan met CCS.

De bijdrage van aardgas aan de energietransitie