Geen tijdperk van verandering maar een

veranderd tijdperk!‟

Breda , 2 oktober 2013

ABN AMRO Sector Advisory

Han Mesters

Inhoudopgave

1 Conceptueel kader

The „Why”

Het einde van groei?

3

4

Bevindingen 5

Economie 2

1. Conceptueel kader

• Crisis

• Demografie

• Governance

• Generatie Z

• Geo-politieke Verschuivingen • Cultuur

• Milieu

Waar staan we?

5

Gaat de 6e golf ons redden?

Tom Klein, 2005 - www.sixthwavetraining.de

6

Globalisering: Turbulentie in de omgeving neemt toe

Vraagkant van flex: Shift van instituten naar gemeenschappen

Steeds meer: organiseren via „De Markt‟

Clay Shirky: “Since we have grown up with hierarchical institutions

as models for organizational structure, it‟s hard to visualize another

model. But this is where social media has come in. The development

of technological features such as #hashtags has allowed people with

like interests to find each other and organize around ideas

outside a traditional institutional model.

(…) So we have an old way of viewing the organization of people

(thesis: hierarchical institutions). Now there‟s a new way of looking

at things (antithesis: unmanaged cooperative collaboration).

We (as a society) are still trying to figure out how to

navigate this (synthesis) to produce results.

9

Werk wordt meer kennisintensief …..

Veranderingen in de taken die uitgevoerd worden door de Amerikaanse beroepsbevolking (1969 - 1998)

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

1969 1980 1990 1998

Routine manual Routine cognitive Expert thinking Complex communications

Grenzen van automatisering lijken

bereikt: „expert thinking‟ is voor een

deel gebaseerd op patroonherken-

ning. Dit is moeilijker te auto-

matiseren dan routine hande-

lingen (rule based)

…. Maar schaarste blijft in technische profielen…ondanks automatisering

Een ander geluid

De bekende redeneringen over tekorten aan

technisch personeel

Maar vanuit een ander paradigma is er

misschien helemaal geen tekort.‟ Meteen maar even een voorbeeld van zo‟n ander

paradigma. „We zijn nu bezig met een project,

geschoeid op Scandinavische leest, om mensen die

ooit voor de techniek zijn opgeleid weer terug in de

sector te halen.

Als je op die manier gaat kijken, dan blijft er

wellicht maar weinig over van dat

zogenaamde tekort aan technici. „Volgens mij

hebben we geen tekort aan technisch personeel, maar

een tekort aan vermogen om mensen met de juiste

kwaliteiten te vinden in de samenleving.‟

Bron: Flexmarkt , 27 februari

11

Van flexibele schil naar klantgedreven organisatie

2 typen organisaties (Simon):

Invulling door ICT, en met name

Internet

Invulling door specialisten,

al dan niet in dienst

Fase 1: Toename flexibele schil en

projecten

Fase 3: Opkomst klantgedreven

project-organisatie

1. Productfunctie

2. Capaciteitsfunctie

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

Zorg

Industrie

Onderw ijs

Energie

Financiele

Dienstverlening

Zakelijke

Dienstverlening

Overheid

Dat verw acht in 2013 een flexibele schil te gebruiken

Zegt in 2010 meer f lexibel personeel te gebruiken dan voorheen

Fase 2: Splitsing standaard- en

maatwerk stuk

Voorbeeld filmindustrie

2. Economie

Debt and GDP growth

Crisis has long term impact on European GDP

growth

S-curves are being compressed in all industries due to rapid change

Pac-man (ICT) kills jobs in white collar and production

Bron: Recruitment matters, Job feed

Vacaturevolume beroepsgroep Administratie en klantenservice, 2008 – heden

3. The „Why‟

Case: uitzenden - structurele en conjuncturele uitdagingen

1. Bruto margedruk

2. Onderscheidend vermogen

3. Toegevoegde waarde propositie

-5%

-3%

-1%

1%

3%

5%

7%

9%

11%

13%

15%

15% 20% 25% 30% 35% 40%

Brunel The Netherlands

Adecco The Netherlands

USG People The Netherlands*

Randstad Group Netherlands

Olympia Nederland

Bruto marge

EBIT marge

2010

2009

20102009

20092010

2010

2009 2010

2009

1) USG People, EBIT Margin = EBITA Margin, Gross Margin not available, estimate

Bron: Annual Reports

Oplossingen voor de druk van de „grote drie‟

Biedt operational excellence voldoende lange termijn concurrentievoordeel?

The „WHY‟: ABN Amro roots: 1824

NHM: Nederlandsche Handel-Maatschappij

De N.V. Nederlandsche Handel-Maatschappij werd op initiatief van koning

Willem I in Den Haag opgericht op dinsdag 9 maart 1824

De doelstelling was (Art. 59) "bevordering van handel, scheepvaart,

scheepsbouw, visserij, landbouw en (het fabriekswezen)", in voortzetting van

wat tijdens de Franse overheersing van 1795 tot 1813 was ingezet.

Het hogere doel was volgens de koning dat de NHM zou fungeren als een

"grote hefboom, strekkende tot opbeuring en

aanmoediging van de nationale welvaart".

20

Someone has Hit the “Reset” Button (Jeffrey Immelt, CEO, General Electric)

Wij geloven:

De economie is in een vroeg stadium van een

fundamentele verandering van de wijze waarop

werk is georganiseerd, gemanaged en uitgevoerd

We weten:

Veel bedrijven zijn op zoek naar de drijvende

kracht achter hun „Why” (waatoe zijn wij op

aarde):

Ethos:

‘is a Greek word meaning "character" that is used to

describe the guiding beliefs or ideals that

characterize a community, nation, or ideology. The

Greeks also used this word to refer to the power of

music to influence its hearer's emotions, behaviors, and

even morals’

„Ethos eats culture for breakfast‟

Peter Drucker: „Culture eats strategy for breakfast‟ Joey Reiman: find the

master idea of an

organisation, the driving

force that allows it to add

true value.

This involves looking back

into the company‟s history,

extracting its ethos, and

devising a plan for

the future in which it can be,

not just a leader in the world,

but rather a leader for the

world. http://goizueta.emory.edu/degree/undergradua

te/admissions/parents/newsletters/fall_2010/re

iman.html

4 soorten bedrijven m.b.t. onderscheidend vermogen in „ethos‟

Soulful excelle

nce

Operational excellence

Hig

h

High

Castle in the sky Camelot

Plantation

Fortress

Hero

Distinctive

General

Competitive

Boss

Reactive

Guru

Differentiated

3. Het einde van groei?

Naar een nieuw paradigma?

Zero Hedge Blog comment:

'we have to realize that we can‟t grow indefinitely, forever, and without restraint (or consequences).

It is my belief that at least some of the problems we are facing today lie in fact that, due to the

structure of the system, we are only prospering when we are growing. We can prosper and thrive

in a state of mere balance without constant growth. We need a new paradigm that accounts for

the fact that we are living on a finite planet with finite resources that contain within them

natural limits to the capacity of each individual system and the system as a whole'

Case: recruitement…Luttele jaren geleden

Adverteren van

vacature

Zoeken met

profiel

Beoordelen

sollicitaties

Benaderen

prospect

Opstellen profiel Selectie

kandidaat

Actief

werv

en

Passie

f w

erv

en

…..en nu

Adverteren van

vacature

Zoeken met

profiel

Beoordelen

sollicitaties

Benaderen

prospect

Opstellen profiel Selectie

kandidaat

Actief

werv

en

Passie

f w

erv

en

„War for Talent‟: Welke „War'? Nu even niet 3 scenario‟s voor de ontwikkeling van de werkzame beroepsbevolking 2010-2050

Bron: ABN AMRO Group Economics

1. Onveranderde

voortzetting van de

huidige netto

arbeidsparticipatie

2. Een verdere groei van

de netto

arbeidsparticipatie

onder arbeidskrachten

van 50 jaar en ouder

3. Als scenario 2 met

ophoging pensioen-

leeftijd tot 67 jaar

beginnend in 2020

`De terreur van de balanced scorecard: death by KPI?

TED 2013: Food for thought

The future of the American economy will look a lot like a

science-fiction movie, says Andrew McAfee, the

principal research scientist at MIT‟s Center for Digital

Business.

In a sweeping TED talk Wednesday, he predicted that

the country would become so dependent on

technology that many hourly and low-skilled jobs

would vanish. In this "new machine age," as he calls it,

cars will drive themselves, putting truck drivers out of

work. Apple‟s Siri will connect with IBM‟s Watson to take

over call centers. Robots will replace manual labor.

„Bij veel beursgenoteerde bedrijven nu zijn de financiële

KPI‟s te dominant geworden‟

Mensen zijn de aanjagers van winst

„Cultuur trekt de juiste mensen aan, de juiste mensen genereren winst‟

30

Maar: het belang van zingeving (pupose) blijft

Niet alleen voor professionals!

► autonomy/trust

► mastery

► purpose

Bron : Daniel Pink

„The purpose of work is to work on purpose!‟ Joey Reiman

Human Capital rapport 1: de vier scenario‟s (2008)

Toekomstscenario‟s komen tot stand

door twee onzekere ontwikkelingen met

grote impact, die onafhankelijk van elkaar

zijn, ten opzichte van elkaar in een

grafiek te positioneren

‘Economische situatie van

Nederland’ (wel of geen recessie op

komst?) en ‘mate van globalisering van

de arbeidsmarkt’ gedefinieerd als meest

impactvolle onzekerheden op de

flexmarkt

Centrale vraag: Hoe overleef ik met

mijn bedrijf in elk van deze vier

werelden?

Wereldbeeld 3: De intensieve mensenhouderij Globalisering en economische recessie

Door de economische recessie neemt de werkgelegenheid af

• Globalisering zet door en zowel niet-Europeanen als Aziaten

komen naar Nederland

• Sterke internationale arbeidsconcurrentie op de Nederlandse

markt

• „Costleader-ship‟ staat centraal in deze recessie

• Er ontstaat sterke werving over de grenzen heen van goedkope

arbeidskrachten

• Reorganisaties omdat activiteiten worden uitbesteed of geoffshored

• De flexmarkt zal uiteindelijk weer gaan groeien, vooral omdat men huiverig is vaste

medewerkers aan te nemen

• Er ontstaat druk op de groeitrend van ZZP‟ers, een aantal wil liever zekerheid in een vaste

baan

Wereldbeeld 4: Hollands ondernemerschap!

Weinig globalisering en economische recessie

De economische recessie in 2012 zorgt voor minder

werkgelegenheid

• Globalisering zet niet door en er is geen toename in de toestroom

van Europeanen en Aziaten naar Nederland

• Hierdoor weinig tot geen internationale arbeidsconcurrentie

• Weinig mobiliteit op de arbeidsmarkt, want de banen liggen niet

voor het oprapen

Er ontstaan twee groepen:

Talentvolle jonge individuen die nog eisen kunnen stellen aan werkgevers

Een grote groep individuen die blij is een baan te hebben (en te houden)

• De groep ZZP‟ers is flink ingekrompen. Alleen de “die-hards” met voldoende

kennis, vaardigheden en een netwerk, overleven

• Flexleveranciers moeten hard werken om mensen aan het werk te krijgen

• Minder focus op de kandidaat, maar veel meer het „traditionele‟ model waarbij de

focus op de opdrachtgever ligt

34 Bron: BLS

V-vormig verloop recessie

Impact mentaliteitsverandering

groot Impact

mentaliteitsverandering

klein

L-vormig verloop recessie

Wereldbeeld 1

‘Doorgroeien op

platgetreden paden’

Wereldbeeld 2

‘Ondernemend in

organische netwerken’’

Wereldbeeld 3

‘‘Navigeren naar

nieuwe groei’

Wereldbeeld 4

‘‘De hang naar

het vertrouwde’

?

Human Capital 2 rapport (2009): 2012 en verder? „Never waste a good crises‟

4: „De hang naar het vertrouwde‟ L-vormig verloop recessie en kleine mentaliteitsverandering

De langdurige recessie laat in deze wereld flinke sporen na

Arbeidsintensieve processen worden ge-outsourced, de maakindustrie verdwijnt bijna helemaal

(Jeugd)werkloosheid is een groot probleem, stakingen en demonstraties zijn aan de orde van de dag

Flexibele arbeid wordt gezien als manier om kosten te besparen maar is geen doel op zich

Het aantal ZZP‟ers is lager dan een tijd geleden

Door het tekort aan arbeidsplaatsen is de macht verschoven naar de werkgevers

Vooral de sectoren met relatief grote baanzekerheid zoals onderwijs en zorg hebben genoeg aanwas

Successpelers:

Over het algemeen zullen flexspelers het erg moeilijk hebben in deze wereld. De behoefte aan flexibel

personeel is beperkt en de prijzen staan erg onder druk

Marktplaats – Payrollers en uitzenders die heel snel kunnen schakelen en op dagelijkse basis arbeid kunnen in- en

verhuren zullen in dit wereldbeeld overleven

Zeeman – Ook biedt deze wereld ruimte voor een „discount leverancier‟ met een zeer basic en wisselend aanbod

van laag opgeleid personeel die als oproepkrachten voor van alles kunnen worden ingezet

Wie overleven niet…

Nichespelers die tegen een relatief hoge marge bemiddelen in specifieke markten zullen het moeilijk krijgen.

Nederland zit in zwaar weer en alle pijlen zijn gericht op het besparen van kosten

Scenario‟s voor innovatie onvermijdelijk

Passie en vakmanschap horen bij een analoge wereld?

Het belang van feminine waarden in rol van „trusted advisor‟

• Geloofwaardigheid heeft te maken de woorden die we spreken, onze

ervaring, expertise en presentatie vaardigheden

• Houden aan afspraken (reliability): heeft te maken met gedrag

• Intimacy: is het vermogen dat te maken heeft met gevoel van

veiligheid als we vertrouwelijke informatie toevertrouwen aan iemand

• Discretie – de wijsheid te weten wat te doen met vertrouwelijke

informatie van een ander

• Empathie – inlevingsvermogen

• Relatie focus: oprechte interesse in de ander

• Het nemen van risico: kwetsbaar opstellen, vragen om feedback

Fem

inin

e w

aard

en

!

4. Bevindingen

Portfolio van innovaties vermindert risico

1. „Never waste a good crisis‟

2. Ons groei paradigma staat ter discussie: 2013: profitability without growth?

3. Invulling HR functie verschuift van product naar vinden juiste flexoplossing en

projectmatige invulling van mensen

4. Bestaande manier van het organiseren van arbeid d.m.v. hierarchie in

instituten staat onder druk

5. Niet alleen professionals worden beste aangestuurd op „geven van ruimte‟ en

„trust‟

6. Structureel lijken sociale media zich te ontwikkelen tot instrumenten die

„referral‟ based bemiddeling van arbeid kunnen faciliteren

7. Emotionele binding wordt belangrijker tussen werkgever en werknemer –

passie belangrijke aanjager voor creativiteit en binding

8. Cultuur bepaalt succes „culture eats strategy for breakfast‟, maar…

9. ..cultuur wordt bepaald door het benutten van de „ethos‟ en „master idea‟